GLK maakt Gelderland mooier door natuur en cultureel erfgoed in stand te houden. Achter de schermen creëren professionals de randvoorwaarden door onderzoek, beleidsontwikkeling en marketing.
onder meer bij de Tongerense Heide, en slaagde erin erfgoed veilig te stellen, waaronder kasteel en koetshuis Staverden, de Torckschool in Rozendaal, een kerkje in Heelsum, ’t Heidehuis in Schaarsbergen en molen Batenburg. De opengestelde kastelen kregen een poortfunctie voor de omliggende landgoederen en terreinen.
Meerjarenvisie: tussenbalans en vooruitblik
Vijf jaar geleden presenteerde GLK haar Meerjarenvisie 2016-2025. De kern woorden daarin: kwaliteit, interactie en financieel gezond. Halverwege de looptijd maken directieleden Peter van den Tweel en Theo Meeuwissen de balans op én kijken zij naar de komende jaren. “De kwaliteit van ons bezit blijft voorop staan, sommige zaken moeten sneller.” Tekst: René Bremer
26
Mooi Gelderland – Herfst 2021 – Geldersch Landschap & Kasteelen
Foto: Ton Rothengatter
‘Achterban deelt onze passie voor kwaliteit’
Professionalisering In 2016 constateerde de directie het al: het wordt steeds moeilijker financiering te vinden voor alle inspanningen. Zij nam in de meerjarenvisie verdere professionalisering en een bepaalde verzakelijking op, gericht op meer samenwerking met derden en meer eigen inkomsten. De samenwerking kreeg de afgelopen jaren veel gezichten. “We hebben omwonenden meer betrokken bij onze projecten. Ook profileerden we ons beter richting bestuurlijke instanties en zijn we partnerschappen met bedrijven aangegaan. Sterke interactie met bestaande en nieuwe donateurs zorgde voor meer maatschappelijk draagvlak.” Bij de doelstelling ‘meer eigen inkomsten’ speelt de groei van het donateursbestand (inmiddels staat de teller op ruim 49.000) een belangrijke rol. Daarnaast leveren de zeven opengestelde kastelen een steeds grotere bijdrage. “Sinds de kastelen een poortfunctie hebben, zijn de bezoekersaantallen enorm toegenomen, uitgezonderd het coronajaar 2020.”
Landgoed Heerlijkheid Beek
De beide directieleden zijn er duidelijk in: alles en iedereen bij GLK is erop gericht de landgoederen, natuurgebieden, gebouwen en erfgoed in dezelfde staat of beter achter te laten voor komende generaties. “Onze passie ligt bij de kwaliteit van ons bezit en dat moet ook zo blijven.” In de eerste vijf jaren van de meerjarenvisie heeft GLK inderdaad een flinke kwaliteitsslag gemaakt. Neem de herstelprojecten op de landgoederen Duno, Lichtenbeek, Mariëndaal, Biljoen en Rosendaal en het systematisch in kaart brengen van de kernkwaliteiten van alle terreinen. Of zie de digitale vastlegging van de museale collectie en de ontwikkeling van nieuwe presentatievormen. GLK deed ook een aantal grondaankopen,
Genoeg uitdagingen Kortom, halverwege is er genoeg reden om tevreden terug te blikken. Tegelijk wachten er uitdagingen. Zo zal het personeelsbestand van GLK de komende jaren door pensionering van medewerkers behoorlijk veranderen. “Dit biedt ook weer nieuwe kansen en inzichten, waarbij het belangrijk is kennis en ervaring zorgvuldig aan nieuwe collega’s over te dragen.” Daarnaast staan er tot 2025 herstelprojecten gepland op de landgoederen Hoevelaken, Landfort, Brakel en Mariëndaal en kasteel Ammersoyen. En ook wil GLK verder met het digitaal ontsluiten van haar collectie, het verbeteren van het binnenklimaat van de kastelen en de vernieuwing van de presentaties op de kastelen voor een divers publiek. Meer urgentie En dat is nog niet alles. Want de toegenomen urgentie van klimaatverandering, biodiversi teitsverlies, stikstofoverschot en drukte in natuurgebieden dwingt GLK tot een versnelling van voorgenomen maatregelen.
Foto: Rob Schouten
GLK tot de kern
Peter van den Tweel (l) en Theo Meeuwissen (r)
Over de reductie van CO2-uitstoot zegt de directie: “Ons bosbeleid stellen we zodanig bij dat koolstof maximaal wordt vastgelegd. Voor het hout dat in het beheer vrijkomt, zoeken we duurzame toepassingen in meubels en constructies. We hebben geen contracten met biomassacentrales en gaan die ook niet aan. Verder willen we naar 65% minder CO2-uitstoot van onze gebouwen in 2030 ten opzichte van 1990. Met de isolatie van de huizen, toepassing van nieuwe energiebronnen en de overstap naar elektrisch rijden zijn we hiermee al goed op weg.” Over biodiversiteit: “Van ons huidige bezit gaan we een kleine duizend hectare opnieuw bekijken op mogelijkheden om de natuur robuuster te maken en het biodiversiteits verlies te keren. Als bijdrage aan het Gelders Natuurnetwerk zullen we nieuwe terreinen aankopen waardoor we meer overgangen kunnen creëren voor flora en fauna en lokaal de waterhuishouding beter kunnen reguleren.” Extensivering Als bijdrage aan het verminderen van de stikstofproblematiek gaat GLK aan de slag met haar pachters. “Op onze landbouwgronden streven we hoge natuurdoelstellingen na, die binnen de beheervisies voor onze terreinen passen. Ook maken we nieuwe afspraken over het gebruik van bestrijdingsmiddelen,
bemesting en een minder intensieve grondbewerking. We zullen grond aankopen om die extensivering mogelijk te maken.” De toegenomen drukte in natuurgebieden, niet in de laatste plaats door corona, vraagt eveneens om een reactie. “Dat zo veel mensen de natuur herontdekken, is mooi. Met provinciale partners bekijken we hoe we de belangen van natuurliefhebbers en die van de natuur zelf in balans kunnen houden, door gebruikersgroepen die last van elkaar hebben te scheiden, en door zo nodig zelfs gebieden tijdelijk af te sluiten.” Gedeelde passie Deze noodzakelijke versnelling van maat regelen maakt de financiële opgave nog een stukje groter, constateert de directie. “De verduurzaming en het aankopen van gronden kosten extra geld en we krijgen minder inkomsten uit bosbeheer. En dat in combinatie met onzekerheid over overheidsbijdragen.” Gelukkig kan GLK bogen op een brede en betrokken achterban van donateurs en wel doeners. “Zij laten met periodieke en extra giften zien hoe belangrijk ze ons werk vinden. Onze passie voor kwaliteit is ook hun passie. We moeten zaken versnellen, maar het motto van de meerjarenvisie, Samen werken aan een mooi Gelderland, is gelukkig nog onverminderd van kracht.”
De stelling In het verlengde van dit artikel poneren we in de eerstvolgende Mooi Gelderland weer een stelling waarop u kunt reageren.
Mooi Gelderland – Herfst 2021 – Geldersch Landschap & Kasteelen
27
