1
S-PLUS
PB- PP B-12241 BELGIE(N) - BELGIQUE
LEDENMAGAZINE VOOR PLUSSERS MET PIT
Ik blijf mezelf 488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 1
01/12/2020 12:55
INHOUD
8 13 Pensioenen
Leren en beleven
APP
Ook met pensioen gaan
Waarom zestigers
Ik blijf
r n e e g i r k e k u l l e e g j t e o m
zijn dan veertigers
mezelf!
In dit nummer
Colofon
Edito........................................................................................................................................................ 3 Trots op mijn lijf!.................................................................................................................................... 4 Ook met pensioen gaan moet je leren............................................................................................... 8 Dubbelinterview: De coronasamenleving........................................................................................ 10 Crea: Laat je dromen vangen............................................................................................................ 12 Waarom zestigers gelukkiger zijn dan veertigers.......................................................................... 13 De geheimen van een gouden slaap................................................................................................ 14 Pralines voor de zorgsector............................................................................................................... 16 S-Plus App: Ik blijf mezelf...................................................................................................................17 S-Plus Kort............................................................................................................................................ 18 Bewegen maakt gezond!....................................................................................................................20 Coponcho.............................................................................................................................................. 22 Ledenvoordelen................................................................................................................................... 26 Train je brein......................................................................................................................................... 27
S-Plus Mag Driemaandelijks ledenmagazine van S-Plus vzw
Certificate Number 10506-2009-1003 www.climatepartner.com
2
17
S-PLUS
Januari 2021 Redactie Gertie Brouwers, Eliane Cougé, Nathalie Daems, Aline De Meyer, Leona Detiège, Conny Guldentops, Corry Maes, Liliana Nikolova, Felix Van Cakenberghe, Steven Vanden Broucke, Sarah Van Humbeeck Vormgeving: artoos group Druk: Bredero Graphics Eindredactie Sarah Van Humbeeck Verantwoordelijke uitgever Corry Maes I vzw S-Plus Sint-Jansstraat 32-38 I 1000 Brussel Secretariaat Sint-Jansstraat 32 I 1000 Brussel T 02 515 02 23 E info@s-plusvzw.be W www.s-plusvzw.be Ondernemingsnummer 0409 572 206 RPR Brussel
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 2
01/12/2020 12:55
EDITO
Beste vrienden In dit januarinummer wensen wij jullie allen een fantastisch jaar toe. Een jaar waarin wij hopelijk allen kunnen gevaccineerd worden tegen dat vreselijke covid-19. Misschien klinkt dit gek als nieuwjaarswens, maar als we terugblikken op 2020 denk ik dat dit de wens is van veel van onze leden. In januari 2020 hebben we het jaar nog samen hoopvol ingezet in het Kursaal van Oostende. 6000 leden genoten er van het jaarlijkse spek takel en een deel van hen droomden al van een komende skivakantie met kinderen en kleinkinderen of van ergens te overwinteren in het zuiden van Europa. Maar dan kwam de pandemie. Dit jaar starten we helaas anders. S-Plus moest noodgedwongen haar Nieuwjaarsconcerten afblazen. Dit was een heel zware beslissing want na dit coronajaar wilden we niets liever dan muziek, dans en humor brengen naar onze leden. Zeker omdat we weten hoe ellendig het voorbije jaar was.
© Frank Van Hollebeke
Tijdens de eerste lockdown mochten grootouders niet meer op hun kleinkinderen passen. Bewoners van woonzorgcentra mochten geen bezoek meer ontvangen en een aantal ouderen stierven zonder hun naaste familie rond zich. Het zorgpersoneel en het medisch personeel in de zieken huizen en in de woonzorgcentra werden zwaar overbelast en scholen werden gesloten. Ons land bleek niet voldoende uitgerust tegen deze pandemie en het antwoord van de regeringen was dikwijls benedenmaats. Gelukkig hebben we nu, met dank aan Conner Rousseau en Paul Magnette, een regering die begrijpt dat zorg de prioriteit moet zijn en dat overdreven besparingen in de sociale sector niet kunnen. Een sterke openbare sector is een noodzaak. Dit nummer van S-Plus Mag is een themanummer over geestelijke gezondheid. We lezen o.m. een interview met een oudere en een jongere, dat verwoordt wat er tijdens deze coronatijd leeft bij de verschillende generaties. Met het kaartje bij dit nummer willen we je een hart onder de riem steken. Het was geen makkelijk jaar. Om die reden deelde S-Plus tijdens de Ouderenweek pralines uit in woonzorgcentra en ziekenhuizen en maakten we samen met scholen kaartjes voor de bewoners van de woonzorgcentra. Ook in deze moeilijke tijden kunnen jullie steeds bij S-Plus terecht, zelfs voor een babbel. We horen je graag.
De nieuwe regering begrijpt dat zorg een prioriteit moet zijn.
Leona Detiège Voorzitter S-Plus S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 3
- januari-februari-maart 2021
3
01/12/2020 12:55
GEZOND EN WEL
s t o r T op mijn lijf!
Je leeft maar één keer
Lichamelijk ouder worden, daar zit niemand op te wachten. Je lijf wil soms niet meer zo goed mee: hier en daar wat gewrichtspijn, haren die grijzer worden, meer bezoekjes aan de huisarts … Alles begint ook wat meer te ‘hangen’ en die rimpels komen er, hoe dan ook. Toch kan een goede ingesteldheid veel verschil maken en mag je terecht trots zijn op je lijf. We vroegen het aan enkele ervaringsdeskundigen.
Emiel (74)… heeft tatoeages • Ex-mijnwerker • Houdt van muziek, reizen, discussies over het leven “Ik ben altijd al een bon vivant of levensgenieter geweest. Dat zit een beetje in de familie. De tatoeages die ik heb, zijn hier een goed voorbeeld van. Ik heb een positieve drive in mijn leven en hou van humor en schoonheid, zowel in het hart als in levensvisie. De tattoos vertalen ook die levensvisie. Zo staan er bloemen, katten, tijgers en hippe ideeën getekend op mijn armen. Ik hou van deze stijl, maar dat is ieder zijn keuze natuurlijk. Dit ben ik.” “Minder mooi aan mijn lichaam is die bierbuik en de ‘manboobs’ maar ik zou het veel erger vinden mocht ik vol rimpels staan (lacht). Dat is nu eenmaal de ouderdom, zolang je maar gezond bent, dat wens ik ook iedereen toe. Positief blijven denken, is daarom heel belangrijk. We moeten ons lichaam accepteren zoals het is en we mogen onze zin voor humor nooit verliezen. Mijn motto is ‘WOLO’, We Only Live Once, of in het Nederlands, je leeft maar 1 keer.”
4
S-PLUS
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 4
01/12/2020 12:55
Elke leeftijd heeft zijn charmes
Ria (76)… wordt ouder • Gewezen directiesecretaresse • Houdt van kunst in de brede zin van het woord en van psychologie • Stelt de S-Plus knipselkrant samen en leest deze voor in verschillende woonzorgcentra “Uiteraard verandert je lichaam met het ouder worden. Persoonlijk vind ik dat niet erg en ik heb er ook geen moeite mee, want ik voel en vind mij ook niet oud. Het gebeurt regelmatig dat ik me bedenk dat ik toch al een leeftijd heb. Elke leeftijd heeft zijn c harmes. Het belangrijkste is dat je je goed voelt in je vel. En … rimpels, die neem je er bij! Ze herinneren mij aan mijn verleden en aan mijn levenslessen en de keuzes die ik zelf daarin heb gemaakt.” “Ouder worden is helemaal niet erg. Voor iedere vrouw komt er immers een punt waarop je niets anders kan doen dan de veranderingen accepteren en gelukkig met jezelf zijn of worden. Naarmate je ouder wordt, ga je meer investeren in je innerlijk en maak je de balans op van je persoonlijkheid. Kijk naar binnen en heb oog voor al je kwaliteiten. Kijk naar hoe waardevol je voor anderen bent en hoeveel je betekent voor de mensen die van je houden. Het dringt dan door hoe een fantastisch mens je bent. Recht je schouders, hou je hoofd omhoog en glimlach! Als je zelf gelukkig bent, straal je dat uit. Dat is pas schoonheid.”
S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 5
- januari-februari-maart 2021
5
01/12/2020 12:55
GEZOND EN WEL
Breek je hoofd niet over veranderingen
Roger (78) & Alice (72)… hebben een ziekte en zware littekens • Gewezen schilder/behanger (hij) & fabrieksarbeidster (zij) • Houden van vissen, dansen (hij), tekenen en schilderen (zij) • Actief lid S-Plus groep Crea Leuven (zij) “Mijn vrouw en ik zijn altijd content geweest over ons lichaam. Mijn vrouw zegt bijvoorbeeld dat ik de mooiste glimlach heb van allemaal (lacht). Met het ouder worden kwamen er wel wat kilootjes bij, maar mijn ziektes hebben mijn lichaam het meest getroffen. Ik heb blaaskanker gehad, en enkele jaren geleden is een deel van mijn long weggenomen. En door mijn chronische bronchitis, ben ik vaak kortademig en snel moe. Toch neem ik de dag zoals hij komt en kijk ik met een positieve blik vooruit. Bewegen is daar een belangrijk onderdeel van, het houdt je lichaam gezond. Ik wandel bijna dagelijks, als het weer het toelaat, samen met mijn vrouw Alice.” “Bij mij merk je de ‘zwaarte van de jaren’ ook wel”, zegt Alice. “Ik heb de laatste jaren al veel operaties moeten ondergaan. Zowel op mijn knieën als mijn buik zitten veel littekens. Ik heb mij daarbij neergelegd. Ik maak daar geen problemen van. Ik heb wel veel lange broeken aan, maar in de zomer doe ik ook rokjes aan. Waarom niet? Ik ben ook supertrots op mijn mooie haar. Iedereen is er jaloers op. Ik heb veel haar en kappers kunnen er alles mee doen. Ook mijn kleur is erg mooi. Vroeger verfde ik het blond. Nu is het naturel grijs.” “Ik ben van mening dat je je hoofd niet moet breken over veranderingen, en je lichaam moet aanvaarden zoals het is. Als je er problemen over maakt, maak je het jezelf erg moeilijk. Er zijn altijd mensen die iets veel ergers voorhebben en dan relativeer je je eigen situatie.”
6
S-PLUS
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 6
01/12/2020 12:55
Yve (73)… had borstkanker • Gewezen centrumverantwoordelijke vakantiecentra Socialistische Mutualiteiten • Houdt van koken, lezen • Actief lid van S-Plus Mechelen “Met het ouder worden ben ik mijn lichaam liever gaan zien. Met de jaren kijk ik nog alle dagen in de spiegel. Ik ben trots op mijn goed figuur, alle kleding past me nog mooi aan. Nochtans heb ik in 2014 een borstkankerbehandeling gehad. Ik was erg geschrokken door het nieuws, maar we hebben dat samen, mijn man en ik, aangepakt. Ik was erg ziek, maar eigenlijk heb ik daar met iedereen goed over kunnen praten.
Leef nu, oud worden kan je later nog
De chemo doodt heel je lichaam en dat komt nooit helemaal goed. Mijn lichaam is hierdoor ouder geworden en ik heb rimpels en littekens. Ik heb vooral ’s morgens bij het opstaan wat meer tijd nodig om op dreef te komen. Met mijn voeten lig ik regelmatig in de clinch. Ze zijn op zich wel mooi, maar voelen ongemakkelijk aan ten gevolge van de vele bijwerkingen van mijn chemotherapie. Ik ben mijn lijf altijd graag blijven zien, ook al is het veranderd. Dankzij het relativeren en de liefde van Bob, mijn man. Er zijn gelukkig veel dagen dat ik voldoende energie heb, maar soms bots je toch wel op je eigen grenzen en moet je vertragen. Je moet vooral kijken naar wat je nog wel aankan en er blij mee zijn.”
Hé, jij bent oké! Denk jij vaak negatief over jezelf? En denk je dat anderen ook zo over jou denken? Neem een kijkje op www.ikblijfmezelf.be voor tips of ontdek de doehet-zelfmodule ‘zelfbeeld’. En overwin je negatieve zelfbeeld! Nathalie Daems en Conny Guldentops
S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 7
- januari-februari-maart 2021
7
01/12/2020 12:55
PENSIOENEN
n e r e l e j t e mo
Ook met pensioen gaan Met pensioen gaan heeft niet alleen een invloed op je inkomen. Het is veel meer. Het is een ingrijpende gebeurtenis voor jezelf, voor je omgeving, en voor je relaties. Je pensionering is niet zozeer het moment waarop je stopt met werken, maar wel de start van een nieuwe periode. En, zowat iedereen hoopt dat deze periode lang en gelukkig zal zijn. Je leven als gepensioneerde is volledig anders, met nieuwe uitdagingen, vragen en onzekerheden.
Bereid je voor Je eerste schooldag, je legerdienst, je eerste job … je keek er al dagen of weken naar uit en bedacht vooraf allerlei scenario’s van wat je allemaal zou doen, en hoe je dit zou doen. Later, wanneer je op eigen benen ging staan of een gezin vormde, koos je een woning die voldeed aan je toekomstplannen voor de eerstvolgende jaren.
Het is belangrijk om een nieuw netwerk uit te bouwen.
Begin er op tijd mee. Je weet vooraf wanneer je met pensioen gaat. Stel je voorbereidingen niet uit tot op de eerste dag van je pensioen.
Doe aan financiële planning. Zorg dat je vooraf weet hoe je er financieel zal voorstaan als gepensioneerde. Neem eventueel tijdig de nodige maatregelen zodat je zeker bent dat je zonder zorgen financieel verder kan. Ruil bijvoorbeeld je grote dure wagen in voor een iets kleiner en zuiniger model. Het is ook niet slecht om aandacht te hebben voor andere financiële aspecten. Ben je zelfstandige, informeer dan tijdig hoe je je zaak best overlaat of stopzet.
Misschien kan je al eens informeren naar het erfrecht, welke stappen kan/wil je ondernemen om het je latere erfgenamen zo gemakkelijk en goedkoop mogelijk te maken? Pensioen is geen vakantie. Je tijd als gepensioneerde is niet ‘een paar weken iets anders’ zoals je je jaarlijkse vakantie mogelijk beschouwde. Op een dag heb je alle taken afgehandeld die je tot dan uitstelde, of heb je alle boeken gelezen waarvoor je vroeger de tijd niet had. Er komt dus een moment dat je mogelijk niet weet wat te doen met je beschikbare tijd en dat je je gaat vervelen en piekeren.
Zelfs je 14-daagse vakantieperiode werd maanden vooraf voorbereid. Waarom zou je je pensioen dan niet voorbereiden? Jouw pensionering heeft tenslotte een invloed op heel veel aspecten van je leven. We geven je alvast enkele tips. 8
S-PLUS
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 8
01/12/2020 12:55
Zorg dat dit moment niet komt en maak bewust plannen. Kijk eventueel uit naar een nieuwe hobby. Bouw rustig op. Wees nu ook weer niet te enthousiast. Start dus niet met 10 nieuwe hobby’s of start niet op 20 verschillende plaatsen als vrijwilliger. Begin rustig, gun jezelf de tijd. Denk aan je relaties. Mogelijk is het pensioen voor jou ook het moment waarop je van de ene dag op de andere bijna 24 uur op 24 met je partner samen bent. Vergis je niet! Ook al ben je 10-tallen jaren samen, je zal merken dat dit een aanpassing vergt. Jij hoort graag dagelijks AC/DC of Deep Purple door de boxen knallen, terwijl je partner liever Bart Kaëll of Ann Christy zachtjes op de achtergrond hoort. Je mag er gif op nemen: na verloop van tijd nemen de irritaties bij één van de partners toe. Misschien is je pensioen ook een ideale gelegenheid om terug wat meer met je kinderen en kleinkinderen bezig te zijn, of de contacten met andere familieleden terug aan te halen. Werk aan je gezondheid. Is voor jou die luie stoel uitnodigend? Zorg er toch voor dat je voldoende beweging hebt. Door voldoende te bewegen blijf je langer fit, en kan je je zelfstandigheid langer bewaren. Denk dus vooraf na over hoe je dagelijks wat kan bewegen. Alle weken een marathon lopen is niet
Maak bewust plannen zodat er geen moment van verveling komt.
nodig. Er zijn ook eenvoudige en aangename manier om aan lichaamsbeweging te doen. Een lieve hond ‘dwingt’ je om dagelijks een wandeling te maken. Of neem eens een kijkje bij S-Sport // Recreas. Ook gezonde voeding draagt ertoe bij dat je langer fit blijft. Een kookcursus of kookclub kan ook een aangenaam tijdverdrijf zijn. En je hebt nog contact met anderen ook. Bouw een nieuw netwerk uit. Zolang je werkt, behoren je collega’s tot de personen waarmee je het meest contact hebt. Misschien kan je met hen wel praten over zaken die je partner niet interesseren. Het zijn clichés, maar op het werk wordt tussen mannen heel wat meer over voetbal gepraat dan thuis. Of vrouwen praten onderling veel meer over mode en kinderen dan met hun echtgenoot. Vanaf het moment van de pensionering verminderen de contacten met de collega’s zeer fel of vallen ze zelfs volledig weg. Bij wie kan je nu je ei nog kwijt?
Met pensioen gaan kan je leren. Het moet duidelijk zijn: met pensioen gaan heeft een heel grote invloed op verschillende aspecten van jouw leven en op je relatie. Je kan je hierop voorbereiden via een cursus ‘voorbereiding op pensioen’. Verschillende overheidsinstanties bieden hun medewerkers de mogelijkheid een dergelijke cursus vóór de pensionering te volgen tijdens de werkuren én op kosten van de werkgever. Spijtig genoeg zijn er in de private tewerkstelling slechts weinig werkgevers die hun bijna-gepensioneerde werknemers een dergelijke cursus aanbieden, of voorzien in de terugbetaling van het inschrijvingsgeld wanneer deze werknemers buiten de werkuren een cursus voorbereiding op pensioen willen volgen. Komt je pensioen dichterbij? Overweeg dan minstens of je goed geïnformeerd je nieuwe levensfase wil aanvatten. Je vindt zeker nuttige informatie op het internet. Felix Van Cakenberghe
Voor advies over je pensioen kan je terecht bij je ziekenfonds Antwerpen: 03 285 44 42 Vlaams-Brabant en Brussel: 02 506 99 17 Limburg: 011 278 305 Oost-Vlaanderen: 09 333 57 90 West-Vlaanderen: 056 230 230 (optie 2) S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 9
Bouw vanaf je pensioen een nieuw netwerk uit. Onderhoud of hernieuw het contact met je buren, schrijf je in voor een cursus, word lid van een club …
- januari-februari-maart 2021
9
01/12/2020 12:55
MEET & GREET
De coronasamenleving: De coronacrisis heeft een invloed op jong en oud. Onze samenleving ziet er anders uit en wordt gekenmerkt door mondmaskers en afstand. En dat voelen we. Want mensen zijn per definitie sociale wezens. We praten erover met Ella Vanden Broeck (20), studente communicatiemanagement in Hasselt, en Jos Bertrand (67), lid van de Raad van Bestuur van S-Plus, voorzitter van ESO-PES Seniors (Europese koepel van socialistische seniorenverenigingen) en lid van S-Plus in Brussel. Ella, hoe verloopt het studentenleven in coronatijd? Ella: “Niemand had natuurlijk verwacht dat dit een normaal schooljaar ging zijn. Op mijn kot in Leuven werd in het begin van het academiejaar nog samen gegeten of TV gekeken, maar nu merk ik dat mijn kotgenoten ook meer en meer hun eten opwarmen en eten in hun kamer. Het laatste beetje sociaal contact valt weg, wat maakt dat ik aan het twijfelen ben of ik niet beter naar huis ga.”
Niemand had verwacht dat dit een normaal schooljaar ging zijn (Ella)
Solidariteit is meer dan ooit nodig!
omdat we ook wel voelden dat het niet klopte om op een terras te gaan zitten. Ook al was het volgens de toenmalige regels. Jongeren willen zich wel aan de regels houden, maar soms beland je in een situatie waar dat niet kan. Bijvoorbeeld, we willen wel afstand houden maar moeten dan wel een overvolle bus nemen om naar school te gaan. Op dat moment voelt dat verkeerd.” Jos, hoe hebben jullie die eerste lockdown ervaren? Jos: “Wel, mijn partner en ik waren beiden ziek en mochten het huis niet uit. We zijn ziek
geworden in het prille begin van de lockdown, vermoedelijk was het corona, maar er werd toen nog niet getest. Uiteindelijk zijn we allebei 5 weken in afzondering gebleven. Onze zoon deed onze inkopen en af en toe kwamen er vrienden langs, die dan aan de overkant van de straat bleven staan voor een praatje. Gelukkig was het ook mooi weer en konden we in de tuin zitten. We waren bang voor wat er ging komen, want dat wisten we niet. Dat voel ik ook bij veel oudere mensen, ze hebben schrik voor hun gezondheid, en mijden daarom sociaal contact.”
Hoe staan jonge mensen tegenover de coronaregels? Ella: “In het begin van het academiejaar, toen de cafés nog open waren, waren er veel studenten rond de Oude Markt. Dat was raar, er was geen social distancing meer, ook omdat iedereen op hetzelfde uur naar huis moest. Ik denk dat veel studenten ook wel begrip hebben voor de sluiting van de horeca, 10
S-PLUS
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 10
01/12/2020 12:55
Ella, leeft die angst ook bij jongeren? Ella: “Ik denk dat jongeren vooral bang zijn om hun ouders of grootouders te besmetten. Je kent de impact van de ziekte niet, iemand kan perfect gezond lijken en dan toch zwaar ziek worden van corona. Ikzelf ben ook minder bang om zelf ziek te worden dan om de ziekte door te geven aan anderen. Daar zou ik me heel schuldig om voelen.” De sociale isolatie heeft ervoor gezorgd dat eenzaamheid een groter probleem is geworden bij jong en oud. Hoe uit zich dat? Jos: “Eenzaamheid is sowieso al een groot probleem bij senioren. Maar als je dan beperkt wordt in je bewegingsvrijheid, activiteiten worden afgelast, je bent bang om ziek te worden als je naar de winkel gaat, dan wordt dat probleem nog groter. Corona heeft de eenzaamheid van velen groter gemaakt. Dat geldt voor ouderen die thuis wonen, in seniorenflats of in woonzorgcentra. Er is daar heel geëngageerd personeel dat naar omstandigheden heel goed werk levert, maar uiteindelijk mis je je familie, je mist je kinderen en kleinkinderen.” Ella: “De periode van de lockdown in het voorjaar heb ik thuis doorgebracht en dat was toch wel anders dan nu. Daar had ik dagelijks contact met mijn ouders, broer en zus. Tot nu toe valt het op kot ook mee, maar de laatste 3 dagen had ik geen les en zat ik hier ook alleen. En dat voelt direct wel eenzamer. Maar ik kan er wel iets aan veranderen als ik wil. Langs de andere kant zijn er vriendinnen die zich soms wel eenzaam voelen, ondanks het
Er moeten grenzen zijn aan de digitalisering, ieder heeft recht op persoonlijk contact (Jos)
feit dat ze bij hun ouders wonen. Sommige jongeren hebben echt nood aan sociaal contact met leeftijdsgenoten. Ik kom uit een warm gezin, ik kan me ook voorstellen dat je je eenzamer voelt als je gezin minder hecht is.” Jos: “Eigenlijk zitten wij nog in een bevoorrechte situatie. Je moet maar eens een gezin zijn met 4 kinderen in een appartement met 3 slaapkamers waar je niet naar buiten kan. Dat is een totaal andere situatie maar wel de trieste realiteit van veel mensen vooral in de steden. De coronacrisis heeft de tegenstellingen tussen arm en rijk groter gemaakt.” De coronacrisis heeft ervoor gezorgd dat de digitalisering in een stroomversnelling gekomen is. Wat vinden jullie daarvan? Ella: “In het onderwijs heeft men tijdens de lockdown in het voorjaar heel snel moeten omschakelen. Afstandsonderwijs leek zowat de enige oplossing, maar ik denk dat er pas nadien nagedacht is over de jongeren die moeilijk of geen toegang hebben tot computers of internet. Niet iedereen heeft een eigen laptop, en als je met verschillende kinderen in een gezin op hetzelfde moment afstandsonderwijs moet volgen, en er is maar één laptop, dan is dat een probleem.” Jos: “Digitalisering is niet slecht, maar het moet op een menselijkere manier gebeuren. Zeker als het gaat over dienstverlening. Veel ouderen kunnen bvb. hun bankrekening niet meer beheren, omdat het allemaal digitaal moet. Voor je al je paswoorden en codes hebt gevonden, is de verbinding verbroken en moet je opnieuw beginnen. Daarom, wat S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 11
dienstverlening betreft moet je altijd terechtkunnen bij mensen. Anders worden mensen die aan de verkeerde kant van de digitale kloof zitten nog meer afgezonderd. Er moeten ook grenzen zijn aan de digitalisering zelf. Daarom pleit ik ook voor een leeftijdsvriendelijke digitalisering, waarbij iedereen recht blijft behouden op een persoonlijk contact.” Na de crisis komt er een nieuw normaal. Hoe zal dat eruitzien volgens jullie? Ella: “Er zijn mensen die zeggen dat het nooit meer zal zijn zoals voordien, ik denk het eigenlijk wel. Na de aanslagen in 2016 waren veel mensen in het begin bang op openbare plaatsen, maar nu denk je daar niet meer aan. Ik denk niet dat we naar een nieuwe samenleving gaan. Ik denk dat jongeren de tijd van de coronamaatregelen snel zullen vergeten.” Jos: “De crisis heeft hard ingeslagen op ons gezondheidssysteem en op onze samenleving. Er is heel wat geld uitgegeven aan de opvang van sociale gevolgen en dat zal heel lang nazinderen. Er is solidariteit nodig om dit op te lossen. Je voelt dat die er in het begin van de crisis meer was dan nu. Mensen zijn meer gericht op hun eigen situatie. Ook het middenveld heeft hier een belangrijke taak. Zijn wij in staat om het op te nemen voor elkaar of gaan we de weg op van ieder voor zich? Dàt is een belangrijke vraag.”
Sarah Van Humbeeck i.s.m. Joetz vzw nvdr: dit interview werd afgenomen op 22 oktober 2020
- januari-februari-maart 2021
11
01/12/2020 12:55
CREA
Laat je dromen vangen De oorsprong van de dromenvanger ligt bij de Amerikaanse Indianen. Het is een ronde hanger, versierd met touw, veertjes, schelpen en kralen, die je kunt ophangen boven je bed of voor het raam. De legende zegt dat dromenvangers beschermend werken, slechte dromen tegenhouden en goede dromen doorlaten. Tijd dus om er zelf eentje te maken. Wat heb je nodig: Ijzerdraad (of een ijzeren kleerhanger die je open trekt), verschillende kleuren draad, touw of wol, veertjes, kralen …
Draai een draad (wol) rond de hele cirkel. Maak aan het eind een stevige knoop. Bevestig een draadje bovenaan om de dromenvanger straks op te hangen.
Hoe ga je te werk? Maak een cirkel van je ijzerdraad (of je ijzeren kleerhanger) en maak vast met sterke tape.
Nu kan je kiezen of je een draad naar keuze kris kras van de ene kant naar de andere kant draait omheen de cirkel of je een patroon volgt. Op internet (Pinterest) vind je heel wat mooie patroontjes. Hier geven we op de foto’s ook alvast stap voor stap een suggestie voor een patroon. Hang onderaan nog een aantal draadjes met wat kralen of een veertje aan. Vanaf nu zijn je dromen veilig! Gertie Brouwers
12
S-PLUS
Wist-je-dat je ongeveer een derde van je leven al slapend doorbrengt? Wist-je-dat je ongeveer 20 % tot 25 % van je slaaptijd droomt?
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 12
01/12/2020 12:55
LEREN EN BELEVEN
Waarom zestigers
r e g i k k u l ge zijn dan veertigers Ben je een zestiger? Dan zit je nu in één van de gelukkigste fasen van je leven. Althans, dat lezen we in het nieuwe boek van journalist Manu Adriaens.
Als we het geluksgevoel van een mens bekijken over een heel leven, zien we een U-curve. Onder de 25 jaar zijn we nog zorgeloos en optimistisch over onze toekomst. Daarna begint het geluksgevoel te dalen, met een dieptepunt rond ons 45ste levensjaar. In die periode voelen we ons overweldigd door alle eisen die het leven aan ons stelt. Nadien gaat het geluksgevoel weer stijgen, met een nieuwe piek rond ons 65ste. 11 levenslessen Manu Adriaens beschrijft in zijn boek 11 levenslessen die een antwoord geven op de vraag: ‘Op een mooie manier ouder worden, hoe doe je dat?’. Het belangrijkste advies hierbij is: neem het zoals het weer. Als je ’s morgens je gordijnen opent, zie je wat de weergoden beslist hebben. Zon, regen of vrieskou. En je accepteert dat, omdat er geen alternatief is.
piekeren over het verleden, fysieke veranderingen, een midlifecrisis maar ook afscheid nemen van je ouders. En nog zoveel meer. Al deze ervaringen komen aan bod in het boek. Ze worden geïllustreerd met anekdotes en verhalen van bekende en minder bekende mensen, zoals Kristien Hemmerechts, Josse De Pauw, Jo De Meyere, Jan Becaus, Paul Jambers, Steve Jobs en
Ouder worden is niet altijd zo eenvoudig
erwig Van Hove. Het zijn H verhalen waar je vaak om moet (glim)lachen, ze zijn authentiek en herkenbaar. Je hebt er soms ook echt een boodschap aan. We delen er alvast ééntje met jullie: “Een actrice die 60 werd en ooit beeldschoon was, liet foto’s maken door de man die dat ook had gedaan rond haar 50ste verjaardag. Toen de actrice het resultaat van de fotosessie zag, was ze helemaal ontstemd. Ze foeterde de fotograaf uit en vroeg hoe dit in hemelsnaam mogelijk was. De foto’s zijn abominabel. Zijn antwoord luidde: Mevrouw, u mag niet vergeten dat ik nu 10 jaar ouder ben.” Praktische info Het boek ‘Waarom zestigers gelukkiger zijn dan veertigers. 11 lessen die het leven ons leert’ van Manu Adriaens werd uitgegeven bij Lannoo en telt 199 pagina’s. Het is te koop in de boekhandel of via www.lannoo.be voor € 19,99.
Sarah Van Humbeeck
Win
We geven één exemplaar weg bij de puzzel achteraan dit nummer.
Dat klinkt natuurlijk wel erg eenvoudig. Uit het boek blijkt dat het niet altijd zo eenvoudig is. Er zijn heel wat ‘obstakels’ die we moeten overwinnen wanneer we ouder worden, zoals onder meer S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 13
- januari-februari-maart 2021
13
01/12/2020 12:55
GEZONDHEID
p a a l s n e d u o een g
De geheimen van
Bij een gezonde levensstijl, hoort ook een goede nachtrust. Slaap is belangrijk om je overdag weer fris en fit te voelen. Maar naarmate we ouder worden, verandert onze slaap. Natuurlijke veranderingen Gemiddeld slapen we een 7 á 8 uur per nacht. In tegenstelling tot wat velen denken, hebben we op latere leeftijd niet minder slaap nodig dan in onze jonge jaren. Wel slapen oudere mensen minder lang aan één stuk door en worden ze ’s nachts vaker wakker. Slaap bestaat uit een afwisseling van lichte slaap, diepe slaap en de REM slaap, waarin de meeste dromen voorkomen. Ook dit ‘slaapritme’ verandert bij het ouder worden. Je brengt minder tijd in diepe slaap door, slaapt over het algemeen lichter en je bent gevoeliger voor omgevingsgeluiden en andere storingen. Risico op een slaapstoornis Met het ouder worden, groeit de kans op slaapklachten. Slaapstoornissen op hogere leeftijd kunnen te maken hebben met verschillende factoren. Het moeilijker slapen hangt vaak samen met een hogere gevoeligheid voor verstoringen in de slaapomgeving. Maar ook medicatiegebruik, waardoor de slaap verstoord kan raken, speelt een rol. Ook een minder gestructureerd verloop van de dag, waardoor de biologische klok die het slapen en waken regelt verstoord wordt, kan aan de basis van een slaapprobleem liggen. 14
S-PLUS
Wanneer is een slaapprobleem echt een probleem? Een slaapprobleem kan heel verschillend zijn. De ene heeft moeite met inslapen, de ander wordt 's nachts vaak wakker of ligt 's ochtends al enkele uren te woelen voor de dag begint. Als dit langer duurt dan 2 maanden, voel je je overdag niet meer goed uitgerust en kunnen de problemen chronisch worden. De meest voorkomende chronische slaapstoornissen zijn slapeloosheid, slaapapneu (adempauzes tijdens slaap) en rusteloze benen (vervelend gevoel, tintelingen of kriebel in de onderbenen, vooral ’s nachts). Slaap je al nachtenlang slecht? Voel je je voortdurend moe? Ben je prikkelbaar of lusteloos? Blijf er niet mee zitten en praat erover met je huisarts. De arts kan samen met jou de oorzaken van jouw slaapproblemen in kaart brengen en naar een oplossing zoeken.
Slaapproblemen kunnen heel verschillend zijn
ngelukken, verslaving, bijwero king en wisselwerking met andere medicijnen. Bovendien dragen veel slaapmiddelen niet bij aan de kwaliteit van je nachtrust. Het lijkt wel zo dat je beter slaapt, maar dat is vooral omdat je je niet meer herinnert dat je wakker lag. Bij slapeloosheid helpt het om na te gaan hoe het gesteld is met je slaappatroon en op zoek te gaan naar de oorzaak van het probleem. Op de website www.ikblijfmezelf.be kan je je inschrijven voor een zelfhulp module wanneer je slaapproblemen ondervindt. Kies hiervoor de doe-het-zelfmodule ‘slaapproblemen’. De tips en oefeningen via de module helpen je op weg naar een gezondere en betere slaap. Uiteraard zijn er persoonlijke verschillen in wat werkt of niet. Maar het loont zeker de moeite om dat voor jezelf uit te zoeken. Wij wensen je alvast een goede nachtrust toe!
Gertie Brouwers
Slaapmiddelen: gevaren en alternatieven Hoe verleidelijk het ook kan zijn om na een langere periode van slecht slapen naar medicatie te grijpen, toch zijn slaappillen geen structurele oplossing. Slaapmedicatie brengt veel risico’s met zich mee zoals
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 14
01/12/2020 12:55
KORTE QUIZ 1. De uren voor middernacht tellen dubbel. Juist/Fout 2. Een glas wijn voor het slapengaan helpt om beter te slapen. Juist/Fout 3. Een lekker warme kamer helpt bij het slapen. Juist/Fout 4. Als je ouder wordt, verandert je slaap. Juist/Fout 5. Iedereen moet 8 uur slapen. Juist/Fout 6. Gewoon gaan liggen in bed is het beste, de slaap zal uiteindelijk wel komen. Juist/Fout 7. ’s Avonds sporten bevordert de nachtrust. Juist/Fout 8. Tekort aan slaap tijdens weekdagen kan ik inhalen in het weekend. Juist/Fout
OPLOSSINGEN: 1. Fout. Deze bewering is niet helemaal waar. Het klopt wel dat de eerste uren slaap meestal van betere kwaliteit zijn omdat dan de diepe slaap overheerst. Maar of dit nu voor of na 12 uur is, maakt niet uit. 2. Fout. Je voelt je misschien wat slaperig door de alcohol en hebt de indruk dat je gemakkelijker inslaapt. De alcohol verstoort echter het natuurlijke verloop van de slaap. Eens het effect van de alcohol is uitgewerkt, slaap je minder diep en word je vaker wakker. Bovendien zweet je meer, moet je vaker plassen, en is de kans op snurken groter. Drink dus met mate, en bij voorkeur ten laatste enkele uren vóór bedtijd. Ook cafeïne, nicotine en zware maaltijden zijn af te raden vlak voor het slapengaan. 3. Fout. Om in slaapmodus te kunnen gaan, laat het menselijk lichaam de temperatuur lichtjes zakken. Ideaal is de temperatuur ongeveer 18 graden Celsius. Voldoende zuurstof in de kamer is belangrijk, dus ook in de winter is verluchten nodig. 4. Juist. Als je ouder wordt, krijg je een meer onderbroken, lichtere en kortere slaap. Het duurt niet alleen langer voor je in slaap valt, ook wordt je slaap oppervlakkiger, omdat je minder diep slaapt. Het is volstrekt normaal dat je ’s nachts dan vaker wakker wordt. 5. Fout. Die 8 uur is een gemiddelde. Hoeveel slaap iemand nodig heeft verschilt van persoon tot persoon. Belangrijker dan het exact aantal uren slaap, is de slaapkwaliteit. 6. Fout. Als je de slaap niet kan vatten heeft het weinig zin om te beginnen woelen en na te denken of piekeren. Ook schaapjes tellen is geen goed idee. Het zorgt er namelijk voor dat je hersenen actief blijven, terwijl het net de bedoeling is om tot rust te komen. De beste remedie is opstaan, je zinnen proberen te verzetten en even later nog eens opnieuw proberen. 7. Juist. Het enige waar je rekening moet mee houden, is dat er voldoende tijd is tussen het sporten en het slapengaan. Zeker wanneer het sporten intensief is geweest. Door de lichaamsbeweging stijgt de temperatuur in lichaam en hersenen. Om goed te kunnen slapen, moet de lichaamstemperatuur net een beetje zakken. 8. Fout. Enkele uurtjes langer slapen kan uiteraard geen kwaad, maar het is belangrijk om je slaapritme niet te verstoren. Daarom raden specialisten aan om ook in het weekend op (ongeveer) hetzelfde moment op te staan en te gaan slapen als tijdens de week. Wie min of meer hetzelfde slaapritme aanhoudt, vermijdt dat de interne klok ontregeld wordt. Had je minder dan 3 foute antwoorden? Proficiat! Wij moeten je niet veel meer bijleren over de mysteries van de slaap. Had je meer foute antwoorden? Kijk eens op www.ikblijfmezelf.be om meer over slaap problemen te weten te komen.
S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 15
- januari-februari-maart 2021
15
01/12/2020 12:55
SOCIAAL
s e n i l a Pr voor de zorgsector!
Het coronavirus trok een streep door het mooie p roject Hartenwens in 2020. Voor één keer trokken we niet naar de woonzorgcentra om enkele mooie wensen van bewoners te verwezenlijken. Andere projecten, zoals de leescontacten, liggen ook stil. Omdat we de deelnemers niet vergeten zijn, bezorgden we hen tijdens de Ouderenweek een doosje pralines. Maar ook het personeel van de woonzorgcentra en ziekenhuizen krijgen een kleine attentie.
Het personeel van woonzorgcentrum Ravelijn in het Leuvense Zoutleeuw vond de pralines van S-Plus een topidee!
In Limburg werden de pralines verdeeld onder het personeel van de ziekenhuizen. In het Jessa Ziekenhuis in Hasselt waren ze er alvast heel blij mee!
In WZC Hingeheem in het Vlaams Brabantse Asse kreeg het personeel een doosje S-Plus pralines.
Sarah Van Humbeeck
In het woonzorgcentrum Ceres in het Westvlaamse Lauwe missen ze de leescontacten. Een doosje S-Pluspralines maakt het gemis al een beetje goed. 16
S-PLUS
In het WZC Sint-Antonius in het Oost-Vlaamse Grembergen deelde het personeel de pralines uit aan de deelnemers van de leescontacten.
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 16
In woonzorgcentrum Sint- Margaretha in het Leuvense Holsbeek waren personeel en bewoners heel blij met de pralines. *In de provincie Antwerpen werden ook acties gepland, maar die vonden plaats na het afsluiten van dit blad.
01/12/2020 12:55
! f l e z e m f j i l Ik b
APP
In het begin van het nieuwe jaar is het traditie om goede voornemens te maken. Het voorbije jaar was niet gemakkelijk en heeft veel van ons gevraagd. Hopelijk beginnen we dit nieuwe jaar vol nieuwe uitdagingen met goede moed. Maar, soms wordt er wel heel veel van ons verwacht en kunnen we niet alle verwachtingen inlossen. We kunnen vaak zo kritisch zijn voor onszelf. Nergens voor nodig. Perfectie is passé: wees gewoon wie je bent. Met de campagne ‘ik blijf mezelf ’ willen de Socialistische Mutualiteiten je hierbij een handje helpen. Op de website www.ikblijfmezelf.be vind je allerlei tips om je mentale gezondheid een boost te geven. In de doe-het-zelfmodules worden verschillende thema’s belicht en kan je nagaan waar je aandachtig voor moet zijn. 6 TIPS Zou het niet goed zijn om je mentale fitheid te kunnen trainen? Je kan aan de slag met de 6 tips die je terugvindt op de website. Zo kan je jezelf trainen om bijvoorbeeld positiever in het leven te staan, actief bezig te blijven en om te leren investeren in verbondenheid met je vrienden. Maar het is ook belangrijk om hulp te durven vragen en op tijd voor jezelf op de pauzeknop te drukken als het nodig is. Dankbaar zijn voor verschillende positieve dingen in je leven. 6 tips om bij stil te staan. Nathalie Daems
Geef je mentale gezondheid een boost!
7 Doe-het-Zelfmodules Een goede psychische gezondheid is een belangrijk bezit. Met de interactieve modules op de website kan je werken aan je mentale fitheid en stappen zetten om terug goed of nog beter in je vel te zitten. Iedere module kan je zelf doorlopen, wanneer jij dit wil. Deze modules zijn bovendien gratis en toegankelijk voor iedereen. 1. Coronastress: we kunnen er niet omheen, corona heeft een grote impact op ons leven. Deze module leert je met die stress omgaan. 2. Mantelzorg: zorgen voor een ander wordt vaak onderschat, je raakt snel overbelast. Op een gezonde manier zorgen kan je leren. Deze module geeft je een balans. 3. Slapen: lig jij ’s nachts vaak wakker? In deze module leer je je slaapgedrag veranderen. 4. Werkstress: stress op het werk komt vaak voor. Ervaar jij dit al een lange tijd? Voorkom een burn-out en bekijk deze module op de website. 5. Piekeren: leer minder piekeren. Deze module geeft je tips. 6. Chronische aandoeningen: leef jij met een chronische aandoening of beperking en kan je dit moeilijk accepteren? Leer hiermee omgaan. 7. Zelfbeeld: je kan een negatief zelfbeeld overwinnen, deze module geeft je tips. Aanvullend vind je op de website verschillende artikels rond de thema’s die aan bod komen in de modules, zodat je nog verder op zoek kan naar info en tips over jouw onderwerp. Doe jij ook de test?
S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 17
- januari-februari-maart 2021
17
01/12/2020 12:55
S-PLUS kort
6 redenen om vrijwilliger te worden 1. Je wordt er gelukkiger van: Vrijwilligerswerk is goed voor je mentale gezondheid. Dat blijkt o.m. uit een onderzoek van het UGent bij meer dan 40.000 Europeanen. Je voelt je blijer én je ervaart minder stress. 2. Je leert nieuwe mensen kennen: Dankzij je vrijwilligerswerk ontmoet je nieuwe mensen, die al snel vrienden worden. Jullie zetten je immers samen in voor eenzelfde doel. Je sociale leven krijgt een boost, en ook daar word je gelukkiger van. 3. Je leeft langer: Uit recent onderzoek blijkt dat ouderen die zich blijven inzetten als vrijwilliger, langer leven. Want wie ’s ochtends een reden heeft om uit bed te komen en in beweging blijft, verbetert zo zijn gezondheid. 4. Je maakt een verschil: Je bent misschien maar één mens, maar alle kleine bijdragen tellen mee. Zelfs papiertjes rapen in een park draagt bij tot een betere wereld. Ook jij kan dus een verschil maken voor iets of iemand die je nauw aan het hart ligt. 5. Je maakt anderen gelukkig: Heel wat verenigingen en evenementen zouden zonder vrijwilligers niet bestaan. Dat geldt ook voor S-Plus. Zonder vrijwilligers zijn er lokaal geen groepen of worden er geen daguitstappen georganiseerd. Dankzij jou worden anderen gelukkig.
DUOLEGATEN AFGESCHAFT Het duolegaat, de fiscaalvriendelijke manier om aan een goed doel te schenken, wordt afgeschaft. Bij een duolegaat, dat opgenomen wordt in een testament, schenk je zowel aan familie of vrienden als aan een goed doel. Het goede doel betaalt de erfbelasting van familie of vrienden, zo winnen beide partijen. De Vlaamse Overheid wil het systeem afschaffen of bijsturen, omdat bij een duolegaat de schenking aan het goede doel vaak ondergeschikt was aan het niet betalen van de erfbelasting. Het goede doel houdt soms nauwelijks iets over na het betalen van de erfbelasting. De regering wil de afschaffing wel koppelen aan lagere tarieven om te schenken aan goede doelen. De concrete voorwaarden daarvoor liggen nog niet vast en hangen samen met de afschaffing van de duolegaten. Deze afschaffing stond normaal al gepland voor 1 januari 2021, maar wordt nu door de coronacrisis uitgesteld. Als mensen het nodig vinden om bij de notaris een aanpassing van hun testament te doen, moeten ze daar de kans toe krijgen. Dat was door de lockdown een tijd niet mogelijk. Bron: De Tijd
MEISJES VAN 50 EN MEER
6. Je leert nieuwe vaardigheden: Als vrijwilliger kan je totaal iets anders doen dan je dagelijkse bezigheden. Zoals uitstappen organiseren, een feestnamiddag op poten zetten of de financiën opvolgen in een lokale S-Plusgroep. Zo doe je ervaringen op die je anders gemist zou hebben. Bron: HLN
Ook zin om aan de slag te gaan als vrijwilliger? Bij S-Plus zoeken we mensen met verschillende vaardigheden! Zoals mensen die in hun gemeente de S-Plusgroep mee willen ondersteunen, helpende handen op activiteiten, voorlezers in een woonzorgcentrum, vertegenwoordigers in adviesraden of mensen die voordrachten geven in lokale groepen. Jij hebt zeker een talent dat wij kunnen gebruiken. Neem een kijkje op www.s-plus.be/vrijwilligers of neem contact op met je provinciaal secretariaat.
Win We geven 10 exemplaren weg bij de puzzel achteraan dit nummer!
18
S-PLUS
Dit nieuwe boek een tiental jaar na het succesvolle ‘Meisjes van 50’ laat in 3 familieportretten 3 generaties 50-plussers aan het woord: de kleindochters, geboren tussen de Summer of Love en de vredesprotesten; hun moeders die hebben moeten vechten voor een opleiding en een plaatsje op de arbeidsmarkt en hun grootmoeders, eeuwelingen gehard door een wereldoorlog en barre levensomstandigheden. Gerontologe Christel Geerts zorgt voor een wetenschappelijk kader bij de verhalen. ‘Meisjes van 50 en meer. Over wifty’s en granny’s’ van Christel Geerts kan besteld worden via info@zij-kant.be. S-Plusleden betalen slechts € 15 i.p.v. € 18,95 (zonder portkosten).
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 18
01/12/2020 12:55
S-PLUS kort
DE DWAALWERELD VAN SARALINDE
In 2021 kan je weer op reis met S-Plus. Bij het in druk gaan van dit nummer werd er nog volop aan de programma’s geschaafd. In de loop van de volgende maanden kan je op de website www.s-plusvzw.be en in S-Plus Mag kennis maken met ons nieuwe aanbod.
Reizen 2021
Het is zomervakantie, Saralindes ouders maken een reportage over de vernietiging van het Panamese oerwoud. Saralinde blijft achter in hun afgelegen landhuis met tante Jasperina. Ze voelt zich in de steek gelaten. De enige met wie ze kan praten is haar ingebeelde vriendje Linus. Saralinde trekt zich meer en meer terug in de Dwaalwereld in haar hoofd, die zoveel interessanter lijkt dan de echte wereld. Samen met Linus beleeft ze allerlei spannende avonturen. Wil ze nog wel terug naar de echter wereld?
HIER ALVAST EEN VOORSMAAKJE: • 23 tot 26 maart 2021: Citytrip Wenen • eind augustus 2021: Côte d’ Azur - Sainte Maxime • 21 tot 28 september 2021: Bulgarije - Varna • oktober 2021: Griekenland, Peloponnesos • oktober 2021: Tenerife
Dit fantasierijk jeugdboek over respect voor onze Aarde, vriendschap en de zoektocht naar identiteit is geschreven door Linda Van Mieghem. Mooi is dat een deel van de opbrengst gaat naar de Grootouders voor Klimaat die er kleinschalige groene projecten mee realiseren. Bij aankoop van dit boek, steun je dus ook het goede doel!
Win
De dwaalwereld van Saralinde van Linda Van Mieghem is een roman voor kinderen vanaf 9 jaar. Je kan het boek bestellen via www.grootoudersvoorklimaat.be of aankopen via de boekhandel. Het boek kost 20 euro. Los zeker ook de puzzel achteraan dit nummer op en win een exemplaar!
DOMEIN WESTHOEK
3 Westhoekspecial 4 =
• 4 nachten met ontbijtbuffet • halfpension • aankomstdag naar keuze • welkomstdrankje bij aankomst • 4 overnachtingen = 3 nachten betalen • geen supplement single op een standaardkamer
Standaard
(max. 2 pers.)
Comfort
(max. 2 pers.)
Luxe +
(max. 3 pers.)
Prestige
(max. 4 pers.)
€ 296 p.p.
€ 301 p.p.
€ 306 p.p.
€ 311 p.p.
Suppl. single €0
Suppl. single € 42
Suppl. single € 42
Suppl. single € 42
Domein Westhoek vzw
(Centrum voor Sociaal Toerisme), Noordzeedreef 6-8, 8670 Oostduinkerke
Kind
< 12 jaar
€ 40 p.p.
T 058 22 41 00 F 058 22 41 99 E info@domein-westhoek.be W www.domein-westhoek.be
S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 19
- januari-februari-maart 2021
19
01/12/2020 12:55
SPORT EN BEWEGEN
n e g e Bew
maakt gezond
De voordelen van sporten zijn talrijk en we kennen ze allemaal. Om ze zeker niet te vergeten of als extra stimulans, sommen we ze hieronder nog eens op: • Door regelmatig matig intensief te bewegen, behoud je een goede conditie waardoor je je lichamelijk en mentaal fitter voelt. Bovendien verlaagt de kans op (chronische) ziektes. Vitaal ouder worden betekent vooral dat je langer de activiteiten kan blijven doen die je graag doet. • Bewegen geeft je een goed gevoel, omdat net tijdens het bewegen de stof ‘endorfine’ in de hersenen wordt aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat je je beter gaat voelen, omdat je meer ontspannen en tevreden bent. • Bewegen brengt je onder de mensen. Als je in groepsverband aan sport of beweging doet, beleef je er meer plezier aan. Bovendien hou je het makkelijker vol dan wanneer je alleen gaat sporten.
Ook de Romeinen wisten het al: ‘mens sana in corpore sano’ of ‘een gezonde geest in een gezond lichaam’. Bewegen geeft je energie en helpt je fit te blijven, ook op oudere leeftijd.
Ondanks de vele voordelen is er nog werk aan de winkel. In de brochure ‘Samen sterk voor ouderen in beweging’ (2019), stellen de Vlaamse Ouderenraad en het Vlaams Instituut Gezond Leven vast dat ouderen minder vaak bewegen dan andere groepen. 38 % van de 65 - tot 74 -jarigen in Vlaanderen doet minstens 30 minuten per dag aan minstens matig intensieve beweging. Bij de 75-plussers is dit amper 13 %. Uit onderzoek blijkt verder dat 45 % van alle 55-plussers aangeeft nooit te sporten of te bewegen. Toch geven ouderen in gesprekken over actief ouder worden aan dat ze zich goed in hun vel willen voelen, bezig willen blijven voor hun gezondheid en een doel willen hebben in hun leven.
Sporten en bewegen kan hierbij zeker helpen. Dat wordt beaamd door fervente wandelaars Jean-Pierre Meyers en Lut Verbeken, beiden actief S-Pluslid in Blankenberge. Waarom wandelen jullie zo graag? “We zijn gestart met wandelen in 2008. Het is voor ons heel ontspannend, maar geeft ons ook inspiratie. Je ontdekt van tijd tot tijd nieuwe verrassende oorden. Voor ons is het een goede manier om in beweging te blijven.” Plannen jullie veel als jullie gaan wandelen? “In het tijdschrift ‘Walking’ vind je alle georganiseerde wandelingen van wandelclubs terug.
• Regelmatig bewegen is één van de beste manieren om een betere gezondheid te krijgen en te behouden. Lichamelijke beweging is goed voor het hart, de bloedvaten en de longen en verkleint de kans op chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en kanker. • Ook de hersenen hebben er baat bij. Het is goed voor het geheugen, het concentratievermogen en de verwerkingssnelheid van informatie. Er komt ook steeds meer bewijs dat bewegen het risico op het ontstaan van dementie vermindert en het proces van de ziekte van Alzheimer vertraagt. Dat komt waarschijnlijk doordat beweging ervoor zorgt dat hart- en bloedvaten in goede conditie blijven.
20
S-PLUS
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 20
01/12/2020 12:55
Goed in je vel zitten, is belangrijk voor iedereen.
Hoeveel beweeg je best als 65-plusser? Het Vlaams Instituut Gezond Leven geeft deze richtlijnen mee: Het is een handig instrument om een route uit te kiezen. Door corona is het nu wat lastiger, maar gelukkig hebben sommige creatieve wandelclubs enkele ‘coronawandelingen’ uitgepijld. Zo kunnen we toch blijven genieten. Het leuke aan wandelen is dat je zelf je route kan uitstippelen via wandelknooppunten. Hieraan koppelen we dan vaak een meerdaags verblijf ergens in Vlaanderen.” Vind je het belangrijk dat jullie dat samen kunnen doen? Waarom? “Alleen is maar alleen. Het is aangenamer om met z’n tweeën op pad te gaan. Alhoewel we daarom niet heel de tijd hoeven te praten. Samen genieten, dat is het belangrijkste voor ons.” Hebben jullie als iets leuks ervaren door het wandelen. Iets wat je anders niet zou hebben meegemaakt? “Toch wel. Als we in Nederland een georganiseerde wandeling doen, wordt er achteraf vaak gefeest. Iets wat ik in België bijna niet zie gebeuren.” Weer of geen weer, jullie gaan wandelen? Waarom? “Wandelen is gewoon leuk. Je kan de weergoden wel eens vervloeken, maar je bent gefocust om die bepaalde dag te gaan wandelen. Een tijd terug waren we in de
rdennen voor een boswandeA ling. Toen we al een heel stuk op weg waren, begon het hard te regenen. Doorweekt en als twee slijkduivels stapten we door. Ondanks de regen hadden we de tijd van ons leven. De koude is voor mij ideaal wandelweer. Door het wandelen ben je vlug opgewarmd. Als je dan na de wandeling terug in de warmte komt, voelt dit heel aangenaam. En een snijdige ijswind zorgt voor een grappige rode neus.” Hoe voelen jullie je als je niet kan wandelen? “Laten we zeggen dat het lastig is als we niet kunnen gaan wandelen. We ‘beperken’ ons tot één wandeling per week.” Welke uitdagingen willen jullie nog aangaan? “Zolang onze gezondheid het toelaat, zoveel mogelijk meerdaagse trips in het binnenland meepikken en genieten van de streek.” Steven Vanden Broucke
Het leuke aan wandelen is dat je zelf je route kan uitstippelen.
• Bewegingen van lichte intensiteit: verspreid over de dag. Voorbeelden: rechtstaan, traag stappen, koken. • Als extra inspanning, zijn er 3 opties: - Bewegingen van matige intensiteit: minstens 150 min. per week. Dit mag je opsplitsen in bvb. telkens een half uurtje per weekdag. Voorbeelden: stevig wandelen, zwemmen, (elektrisch) fietsen, harken in de tuin … - Bewegingen van hoge intensiteit: minstens 75 min. per week. Dit mag je opsplitsen in bvb. 3 keer 25 min. Die 25 min. mag je ook nog verder opsplitsen. Voorbeelden: joggen, goed doorzwemmen, stevig fietsen, spitten in de tuin … - Combinatie van matige en hoge intensiteit: minstens 150 min. per week. Belangrijk hier is dat de minuten die je aan hoge intensiteit beweegt, dubbel tellen. Dus, met 25 min. joggen en 100 min. rustig fietsen kom je al aan je wekelijkse hoeveelheid. Bewegen met hoge intensiteit is gezond. Maar het vergt natuurlijk wat van je lichaam. Dus ben je ouder dan 65 jaar en deed je lange tijd niets van beweging aan hoge intensiteit? Ga dan eerst langs bij je huisarts voor je je eraan waagt. Luister ook naar je lichaam en hou rekening met je beperkingen. • Daarnaast doe je nog 3 keer per week activiteiten om je spieren, evenwicht en lenigheid te onderhouden. Zo verminder je je risico op vallen en ben je langer in staat om zelfstandig te blijven wonen. Vind je in minuten rekenen niet zo handig? Meet je beweging dan in stappen! Dagelijks 8000 stappen zetten is ideaal voor een goede gezondheid. Bron: www.gezondleven.be
S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 21
- januari-februari-maart 2021
21
01/12/2020 12:56
g r o z l e t n Ma
T 02 515 02 63 E info@coponcho.be W www.coponcho.be
kent geen leeftijd
Jonge mantelzorgers zijn een vaak vergeten doelgroep. Toch zorgen heel wat jongeren in Vlaanderen voor een broer, zus, (groot)ouder of andere dierbare met een zorgnood. Het gebrek aan aandacht voor jonge mantelzorgers en de belastende situatie waarin ze zich soms bevinden zorgt ervoor dat jonge mantelzorgers niet altijd de nodige ondersteuning krijgen.
Zo vindt ook mantelzorger Ruben (21), al is hij wel tevreden over de faciliteiten die door zijn school (UCLL) worden voorzien voor mantelzorgers. Hij vertelt over het zware jaar dat hij achter de rug heeft, en welke ondersteuning jonge mantelzorgers nodig hebben. Een jaar vol emoties Tot enkele maanden geleden zorgde Ruben voor zijn pleegmama. Ze had verschillende tumoren, welke allemaal operatief verwijderd werden. Elke operatie ging gepaard met een uitputtende revalidatie. Toch bleek dit niet voldoende om de kanker te overwinnen. Als laatste reddingsboei onderging ze nog een chemokuur, maar ook die bleek tevergeefs want de kanker was te ver uitgezaaid. Afgelopen zomer overleed zijn pleegmama op 55-jarige leeftijd. De jonge mantelzorger en student verpleegkunde stond zijn pleeg22
S-PLUS
mama bij in de zorg, samen met de thuisverpleging en thuishulp. Een verantwoordelijkheid die hij zonder veel nadenken op zich nam. “Na alles wat ze voor mij heeft gedaan, wilde ik zeker iets terug doen”, vertelt hij. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het afgelopen jaar erg zwaar was voor hem:
Na alles wat ze voor mij heeft gedaan, wilde ik iets terugdoen.
Studeren en zorgen Zoals veel andere jonge mantelzorgers combineerde Ruben die zorg met studies, wat alles behalve een evidente opdracht is: “Naast de zorg die je verleent, en het verwerkingsproces dat je doormaakt, moet je deadlines halen op school. Alle componenten combineren is een bijna onmogelijke opdracht. Gelukkig voorzag mijn school (UCLL) een statuut voor mantelzorgers waardoor ik in aanmerking kwam voor enkele faciliteiten. Het was eigenlijk pas toen ik op het aanvraagformulier het begrip ‘mantelzorger’ zag staan dat ik me bewust werd van het feit dat ik mantelzorger was.
“Je staat constant paraat en beleeft alles heel intens. Sommige momenten waren zwaar. Ik voelde me soms wat verloren en had niet het gevoel dat iemand kon begrijpen wat ik op dat moment doormaakte. Ik wou niet te veel emoties tonen, omdat ik niet wou laten zien hoe ongerust ik was. Ik zocht hulp bij een psychologe om ergens te kunnen ventileren. Dat gaf me een beetje ademruimte en hielp mij om mijn draagkracht als mantelzorger te vergroten. Ik wou dan ook nog zoveel mogelijk doen voor de persoon die ik zo graag zag!”
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 22
01/12/2020 12:56
Het statuut en de faciliteiten gaven me de nodige flexibiliteit. Er viel toen echt een gevoel van erkenning over me heen voor de zorgen die ik verleende. Voorheen voelde ik me steeds de vervelende student die om aanpassingen vroeg.” Volgens Ruben zouden alle onderwijsinstellingen zo’n statuut voor mantelzorgers moeten aanbieden. “Dat zou meer bewustzijn creëren over mantelzorg bij zowel studenten als personeel, de dialoog over mantelzorg opentrekken en de combinatie van studeren en mantelzorg draaglijker maken.”
Toen ik het Zorg voor mensen met mantelzorg een niet-aangeboren statuut kreeg viel er een gevoel van erkenning over me heen
Tot slot vindt Ruben ook de omkadering met betrekking tot mantelzorg onduidelijk: “Ik wist niet dat er instanties waren die me konden ondersteunen. Ik ben heel wat informatie misgelopen en daardoor ook ondersteuning. Ik voelde me soms erg alleen. Uiteindelijk zoek je zelf wat zaken op en merk je wel dat je niet alleen bent.” Aline De Meyer
Heb jij als mantelzorger, jong of oud, ook nood aan ademruimte? We bundelen enkele tips: • Vanuit Coponcho informeren en ondersteunen we mantel zorgers. Je kan bij ons terecht voor vragen of een luisterend oor via 02 515 02 63 of via info@coponcho.be. Meer info over mantelzorg en het ondersteuningsaanbod van onze vereniging vind je op www.coponcho.be. • Al eens deelgenomen aan praatgroepen met andere mantelzorgers? Je kan er ervaringen en tips uitwisselen met lotgenoten. Misschien zijn onze online praatgroepen iets voor jou? Je vindt alle informatie terug in de activiteitenkalender op onze website. • Wist je dat er zoiets bestaat als respijtzorg? Respijtzorg geeft de mogelijkheid om de zorg tijdelijk over te laten nemen. Informeer je bij de Dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds. Je kan er ook terecht voor informatie over thuishulp. • Je huisarts kan je doorverwijzen naar een psycholoog die aansluit bij je problematiek. Sommige ziekenfondsen voorzien een (gedeeltelijke) terugbetaling.
l e s t e l n e hers
Een Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) ontstaat als een gevolg van een trauma doorheen de levensloop. Een hersentumor of ander ongeval kan leiden tot gedragsmatige, fysieke of cognitieve stoornissen. Karakteristiek voor de doelgroep is de ervaring van een onomkeerbare breuk in het leven, wat een moeilijk verwerkingsproces met zich meebrengt. Heidi Tanghe zet zich dagelijks in voor mensen met NAH als zorgcoördinator bij BZIO (Bundeling Zorginitiatieven Oostende) en secretaris van het Algemeen Bestuur van de NAH Liga. We laten haar aan het woord over de gevolgen van NAH voor zowel de patiënt als mantelzorger.
Nood aan zorg op maat Hoewel de gevolgen van NAH sterk kunnen variëren, ervaren de patiënt en zijn/ haar naasten vaak een onomkeerbare breuk in het leven. Dit zorgt voor een gevoel van verlies waar men mee moet leren omgaan. Aanvaarden dat de persoon en het leven dat men kende niet meer hetzelfde zal zijn, is moeilijk te verwerken. Het vinden van de gepaste therapie op maat voor mensen met NAH is problematisch omwille van de grote verscheidenheid aan mogelijke letsels. S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 23
- januari-februari-maart 2021
23
01/12/2020 12:56
Cognitieve en gedragsmatige letsels ten gevolge van NAH zijn in eerste instantie vaak onzichtbaar, waardoor die groep niet de hulp krijgt die nodig is. Indien concentratiestoornissen of kleinere gedragsveranderingen niet onmiddellijk geïdentificeerd worden door dokters, krijgen die patiënten ook niet de nodige revalidatie. Er treden dan problemen op in hun dagelijks functioneren. Van patiënten en mantelzorgers horen wij vaak “moest hij/zij enkel maar in een rolwagen zitten, dan zou het gemakkelijk opgelost zijn”. Onzichtbare gevolgen worden namelijk minder snel aanvaard in de samenleving. Zo komt het verlies van werk of conflict met dierbaren vaak voor. Aangezien die onzichtbare gevolgen pas worden vastgesteld wanneer de acute fase al gepasseerd is, wordt het veel moeilijker om (terugbetaalde) revalidatie of therapie te krijgen. Ook hebben veel patiënten langdurige revalidatie nodig, maar de terugbetaling van langdurige revalidatieprogramma’s door de overheid staat niet op punt. De lange wachtlijsten in de hulpverlening zorgen er evenzeer voor dat mensen met een ernstige beperking omwille van hun hersenletsel geen hulp op maat krijgen. Zo komen veel patiënten in een woonzorgcentrum terecht, waar ze geen geschikte hulp krijgen. Met het juiste traject zou er wel een grotere mate van herstel mogelijk zijn. Zo een traject op maat vraagt eveneens dat zorgprofes sionals aan de slag gaan met zowel de patiënt als de mantelzorger. Rol van de NAH Liga Vanuit de NAH Liga pleiten we voor gepaste therapie op maat. 24
S-PLUS
Geïntegreerde zorg tussen het ziekenhuis en alle partners die betrokken zijn in de zorg is in die zin belangrijk. Ook verdedigen we een betere terugbetaling van revalidatieprogramma’s en neurocognitieve tests die problemen tijdig kunnen opsporen. In heel Vlaanderen trachten we zowel patiënten met NAH, hun mantelzorgers als zorgprofessionals te ondersteunen. We organiseren gespreksavonden, infosessies, NAH cafés en bieden een luisterend oor. Via onze website en www.hersenletsels.be geven we informatie over NAH. Tijdens de week van de NAH organiseren we acties rond NAH. Onze vrijwilligerswerking maakt het organiseren van activiteiten voor de doelgroep mogelijk. We zetten ook in op meer kwaliteitsvolle zorg via bijscholingen voor hulpverleners. Ten slotte zetten we in op het creëren van een bewustzijn in de samenleving, zeker wat betreft de onzichtbare gevolgen van NAH. In openbare ruimten is het vaak druk, licht en luid waardoor ontremd gedrag zich sneller voordoet. Er is hiervoor weinig tolerantie in de maatschappij, wat ervoor zorgt dat deze mensen steeds minder buiten komen.
Onzichtbare gevolgen van NAH worden minder snel aanvaard in de samenleving.
je tijd nodig. Die tijd is er vaak niet. Bovendien stellen we vast dat er meer escalaties zijn thuis. Patiënten die minder bijkomende zorg kregen, vertonen nu meer ontremd gedrag. Bijna dagelijks horen we van familieleden dat ze ten einde raad en oververmoeid zijn. Daar komt dan nog eens de angst voor het virus bij kijken. Mantelzorgers durven daardoor geen beroep te doen op respijtzorg en gaan voortdurend over hun eigen grenzen. Het is dus cruciaal dat de werking van de dag- en revalidatiecentra blijven doorlopen, zowel om mantelzorgers te ontlasten als om achteruitgang bij de patiënt te voorkomen. Aandacht voor mantelzorgers Mantelzorgers krijgen onvoldoende aandacht. Informatie over de gevolgen van het hersenletsel, hoe daar best mee wordt omgegaan en welke ondersteuningsmogelijkheden er zijn, is onvoldoende toegankelijk.
De gevolgen van corona Het coronavirus heeft een grote impact op het leven van patiënten met NAH en hun familie. Veel patiënten, die normaal in een dagcentrum verblijven, gingen opnieuw thuis wonen. Hierdoor hebben zij een hele tijd geen therapie gehad, wat motorische, gedragsmatige en cognitieve gevolgen heeft. Om dat te recupereren, heb
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 24
01/12/2020 12:56
ACTIVITEITENKALENDER COPONCHO BRABANT
Vanuit mijn ervaring als mantelzorger kan ik dit bevestigen. Daarnaast moet er ook aandacht gaan naar de combinatie van rollen bij de mantelzorger. De zorg voor een naaste combineren met de zorg voor kinderen, of een job is een moeilijke evenwichtsoefening. Veel partners moeten minderen in arbeidstijd omdat ze onvoldoende professionele ondersteuning krijgen op de momenten dat ze het nodig hebben. Het gebrek aan een maatschappelijk bewustzijn over NAH zorgt er ten slotte ook voor dat veel mantelzorgers het extra zwaar hebben. Ze moeten de straat op met iemand die gepaste zorg nodig heeft terwijl de mensen weinig geduld hebben en de straten niet aangepast en druk zijn. Hierdoor zijn mantelzorgers geneigd om minder vaak buiten te komen, wat hun leefwereld verengt en de kans op sociaal isolement vergroot. Vanuit de NAH Liga focussen wij ook op deze aspecten.
De NAH Liga pleit voor geïntegreerde zorg tussen het ziekenhuis en alle betrokken partners.
Wegens het coronavirus is het niet zeker of er fysieke activiteiten kunnen plaatsvinden. We blijven mantelzorgers wel online ondersteunen. Zo organiseren we digitale praatgroepen voor mantelzorgers rond verschillende thema’s. Wil je weten welke activiteiten voor mantelzorgers op het programma staan? R aadpleeg de meest actuele activiteiten kalender en klik door naar ‘activiteitenaanbod’. Of ben je op zoek naar andere ondersteuning voor mantelzorgers in tijden van corona? Klik dan bij het activiteitenaanbod door op ‘meer coronaproof ondersteuning’.
Aline De Meyer
Ben jij mantelzorger en heb je nood aan informatie, vakantie, emotionele ondersteuning of een luisterend oor? Dan kan je steeds terecht bij mantelzorgvereniging Coponcho. Je kan ons mailen op info@coponcho.be of bellen op het nummer 02 515 02 63. Heb jij zelf NAH? of ben je mantelzorger van iemand met NAH? Dan kan je voor informatie en ondersteuning steeds terecht bij de NAH Liga.
S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 25
- januari-februari-maart 2021
25
01/12/2020 12:56
LEDENVOORDELEN
Nieuwe ledenvoordelen voor boekenwurmen S-Plusleden genieten van een korting van 20 % op de onderstaande boeken
Met Alzheimer naar de Alpen • Jurn Verschraegen, Mathieu Vandenbulcke en Rick de Leeuw Met deze reisgids kunnen mensen met jongdementie onder begeleiding een bergwandeling doen. Genieten staat centraal. Het boek neemt je mee vanuit de ervaringen van de 4 deelnemers, hun partners en buddy’s die aantonen dat ze met de juiste ondersteuning nog letterlijk bergen kunnen verzetten. € 16 (i.p.v. € 19,90) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789462672109 Het archief van Walter • Klaartje Schrijvers Het fascinerende verhaal van onderzoeksjournalist Walter De Bock, maar vooral een boek over weten en vergeten en een ode aan de heuristiek: de kunst van het vinden. € 16 (i.p.v. € 20) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789462672017 Het ondenkbare denken • Helen Thomson Sensationele verhalen over de wonderlijke werking van ons brein. € 18,4 (i.p.v. € 22,95) • Uitg.: Nieuwezijds • Referentie: 9789057124471
Het geheim van Angela • Francesco Recami De nieuwe thriller van Francesco Recami. Een Italiaanse lerares gaat op zoek naar een ontvoerde leerling. Wat ze beleeft, tart elke verbeelding. € 16,70 (i.p.v. € 20,90) • Uitg.: Serena Libri • Referentie: 9789076270869
Een tuin barstensvol bloemen • Lucy Bellamy Wil je een florerende bloementuin maar weet je niet goed waar te beginnen? Heb je niet meer dan een klein lapje grond of denk je dat je geen groene vingers hebt? Auteur Lucy Bellamy legt uit hoe je zelfs op de kleinste postzegel een bloemenzee kunt creeren. € 20 (i.p.v. € 24,95) • Uitg.: Jan van Arkel • Referentie: 9789062240579 Gratis verzending vanaf 20 euro. Naam .....................................................................................................................................................................................................................................................
s u l P S aan zee! Ga jij ook graag naar zee? Je kan er heerlijk wandelen op het strand of genieten op de dijk. Bij zo een dagje aan zee hoort ook een terrasje met ijsjes of pannenkoeken. Of een restaurant met garnaalkroketten of dagverse vis. Speciaal voor de S-Plusleden hebben we een boekje samen gesteld met kortingen in tavernes en restaurants aan de kust. Ook een fiets of go-cart huren, minigolf spelen of een paar uurtjes wellness kunnen met korting. Het enige wat je nodig hebt, is je lidkaart van S-Plus! En voor wie er helemaal niet genoeg van krijgt, zijn er ook hotels en Bed and Breakfasts opgenomen in het boekje met kortingen. Zo kan je nog meer genieten van alles wat de Belgische kust te bieden heeft! Een volledig overzicht van alle kortingen vind je op www.s-plusvzw.be/ ledenvoordelen/andere/ korting-aan-zee. Geniet ervan!
Adres ..................................................................................................................................................................................................................................................... Postcode + gemeente ........................................................................................................................................................................................................ Bestelt ................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................................................................
(titels en prijs)
Datum ............................................................ Handtekening .................................................................................................................................... Actie geldig zolang de voorraad strekt. Stuur deze bon ingevuld terug naar EPO uitgeverij, Lange Pastoorstraat 25-27, 2600 Berchem of bestel via mail: orders@epo.be met als referentie S-Plus. Bestellen kan ook via de webshop van www.epo.be, met de actiecode SPLUS0121. Geef deze code in bij het afrekenen, de korting van 20 % wordt automatisch verrekend.
26
S-PLUS
- januari-februari-maart 2021
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 30
01/12/2020 12:56
PUZZEL
brein
7 2 4 1
Los de sudoku’s op. Stuur de oplossing vóór 10 februari 2021 naar: S-Plus, t.a.v. Sarah Van Humbeeck, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel of mail naar info@s-plusvzw.be en maak kans op het boek 'Meisjes van 50 & meer. Over wifty's en granny's' van Christel Geerts, het boek ‘De dwaalwereld van Saralinde’ van Linda Van Mieghem of het boek ‘Waarom zestigers gelukkiger zijn dan veertigers’ van Manu Adriaens. De oplossing van het kruiswoordraadsel uit het vorige nummer van S-Plus Mag (oktober 2020) was: ‘digitaal’. Een onschuldige hand heeft volgende gelukkige winnaars getrokken: Antoon Leysen uit Wijnegem, Hugo Bolders uit Kalmthout, Rogier Vermeersch uit Lissewege, Eric Degezelle uit Harelbeke en Daniël Van Elsacker uit Merelbeke winnen een duoticket voor de tentoonstelling ‘Heeren, vertrekt! In de kop van de koers’ in de Sint-Pietersabdij in Gent. Edgarda Bertozzi uit Genk wint het boek ‘Brief aan Vlaanderen. Wat na corona?’ van Bleri Lleshi. Proficiat!
3
5 1 6
5 4 2 7 9 8 3
2
1 4 9
A
B
1
© Denksport puzzelbladen
Train je
Vul het diagram zo in, dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van 3 x 3 vakjes de cijfers 1 tot en met 9 precies één keer voorkomen. De cijfers in de gearceerde vakjes A, B en C vormen achter elkaar gelezen de oplossing.
6
4 8 5
6 7 8
C
Bij de sudoku X moeten de cijfers 1 tot en met 9 niet alleen in elke rij, in elke kolom en elk blok van 3x3 vakjes worden ingevuld, maar ook op de twee diagonalen.
2 2 6
7
5 9 1 6 2 1
1 3 9 8 5
3 8 7
5 6 7 9
1
4
5 9 S-PLUS
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 31
3
- januari-februari-maart 2021
27
01/12/2020 12:56
S-Plus geeft je de kans je favoriete CD aan te schaffen aan kortingstarief!
CD-bundel: Kaarsje in m'n Hart + Souvenirs Souvenirs (2 CD-box)
Prijs: € 23,75 i.p.v. € 31,99 (incl. BTW)
CD-bundel Liedjes van vroeger (4 CD-box)
Prijs: € 51, 49 i.p.v. € 67,99 (incl. BTW)
Helmut Lotti – The Golden Box (35 cd- en dvd-box)
Prijs: € 128,75 i.p.v. € 199 (incl. BTW)
Bestel je favoriete CD via www.themusicstore.be/ product-categorie/bedrijven/s-plus Deze actie geldt voor alle S-Plus leden. Gebruik de code SPLUS1 en de korting wordt bij het afronden van de bestelling verrekend. De actie loopt tot 31 maart 2021. De volledige tracklijsten kan je bekijken op www.s-plusvzw.be/ledenvoordelen Heb je geen toegang tot internet maar wil je wel graag genieten van dit mooie aanbod? Bel dan 02 515 02 23.
488279-S-Plus Mag januari 2021.indd 32
01/12/2020 12:56
