Vergoedingsrechten

Als partners gaan samenwonen, kan privévermogen van de een worden vermengd met het vermogen van de ander. Bijvoorbeeld bij de verwerving van een woning, als één van beide partners meer eigen middelen inbrengt dan de ander. Of bij investeringen met privévermogen in de gemeenschappelijke woning, bijvoorbeeld in woningverbetering of aflossing. Bij een scheiding of overlijden kan hierover discussie ontstaan, als niets is vastgelegd.

De eerste vragen bij overheveling van vermogen van de ene partner naar de andere zijn: ■ is het een geldlening tussen de partners, of: ■ een gift, of: ■ voldoening aan een natuurlijke verbintenis. Als hier geen sprake van is, dan ontstaan er een wettelijk vergoedingsrecht.

Wettelijke vergoedingsrecht

Voor een vergoedingsrecht tussen gehuwden en geregistreerde partners regelt Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW) de voorwaarden: ■ Investering of verwerving vóór 2012 = > nominaliteitsleer

De vordering houdt diens oorspronkelijke waarde. ■ Investering of verwerving ná 1 januari 2012 = > beleggingsleer

De vordering is afhankelijk van de waardeontwikkeling van het goed waarin is geïnvesteerd.

Investering in hypotheeklasten

Uit jurisprudentie van de Hoge Raad volgt dat: ■ Aflossingen en premies voor een levensverzekering die tot doel heeft aflossing van de hypothecaire lening, zijn investeringen. Betaling ervan leidt tot vermogensvorming. ■ Rentetermijnen zijn kosten van de huishouding.

Kosten van huishouding (zoals rentetermijnen, overige verzekeringspremies maar ook de onroerende zaakbelasting) worden beschouwd als consumptieve uitgaven. Ze zijn te vergelijken met huurtermijnen. Over consumptieve uitgaven is geen vergoedingsrecht verschuldigd, tenzij partners anders overeenkomen.

Gehuwd versus ongehuwd

De regeling over vergoedingsrechten is voor echtgenoten en geregistreerd partners expliciet in de wet opgenomen. Echtgenoten of geregistreerd partners kunnen hiervan afwijken. Het is belangrijk dat zij de omvang van (relevante) onderlinge vermogensverschuivingen schriftelijk vastleggen en afspreken of sprake is van een nominale vergoeding of toepassing van de beleggingsleer. Een overeenkomst tussen partners prevaleert boven de wettelijke vergoedingsrechten. Voor ongehuwde samenwoners is niets geregeld in het BW. Voor hen geldt het algemeen verbintenissenrecht. Ongehuwd samenwoners moeten dus zelf afspraken maken over hun vergoedingsrecht en (laten) vastleggen.