Newsy ze świata

BUDŻET 2021 Ogromna dziura budżetowa, niższa płaca minimalna i szeroki plan rządowych inwestycji – to propozycje rządu na 2021 rok dla Polaków. Minister finansów liczy, że uda się zachować deficyt na planowanym wcześniej poziomie 8,4 proc. PKB (biorąc pod uwagę obecną wartość produktu krajowego brutto, może to być nawet 160 mld zł) i rozkręcić szybkie inwestycje lokalne, które dadzą Polakom poczucie bezpieczeństwa i nie skłonią do oszczędności. Jednak pewne zapowiedzi co do parametrów budżetu są niekonsekwentne. Z jednej strony podtrzymuje się obietnice co do transferów socjalnych, które z założenia miały być wypłacane w dobrych czasach. Dotyczy to również 13. i 14. emerytury. Z drugiej strony zapowiedziano mrożenie płac w budżetówce, co może się skończyć pogorszeniem jakości usług publicznych (np. w służbie zdrowia czy szkolnictwie), jeżeli będą robione na „oślep”. Płaca minimalna to osobny problem – rząd planuje podnieść ją w przyszłym roku do 2,8tys. zł brutto. Ekonomiści zaznaczają, że obecny algorytm dla płacy minimalnej zupełnie nie uwzględnia sytuacji kryzysowej, która dotknęła zarówno polski rynek pracy, jak i całą gospodarkę. Przy tak dużej niepewności, ryzyku drugiej fali epidemii, bardzo trudnej sytuacji firm, w szczególności mikro- i małych przedsiębiorstw, wzrost płacy minimalnej w 2021 r. zgodnie z algorytmem ustawowym może doprowadzić do zwolnień i wzrostu bezrobocia.⚫

FINAŁ JEDNEJ Z NAJWIĘKSZYCH AFER FINANSOWYCH OSTATNICH LAT Skandal 1MDB dotyczy państwowego, strategicznego funduszu malezyjskiego 1Malaysia Development Berhad, z którego w 2015 r. ówczesny premier kraju Najib Razak wyprowadził ok. 700 mln dolarów na swoje prywatne konta. Sprawa stała się obiektem ostrej krytyki ze strony obywateli Malezji oraz tamtejszych polityków. Ostatecznie Razak stracił władzę, a jego następcy wszczęli śledztwa w sprawie 1MDB. Łącznie, jak później oszacowano, z funduszu zniknęło ok. 4,5 mld dol. Co więcej, okazało się, że fundusz, który miał inwestować w rozwojowe projekty kraju, ma ponad 11 mld dolarów długów. Część z tego długu pochodzi z emisji obligacji spółki, prowadzonej właśnie przez Goldman Sachs, który – według nieoficjalnych informacji – miał na tej transakcji zarobić ok. 300 mln dolarów z prowizji. Bank zgodził się zapłacić łącznie 3,9 mld dolarów w ramach ugody, jednak nie przyznał się do stawianych mu zarzutów. ⚫

DAWNY GIGANT FOTOGRAFII POMOŻE W WALCE Z COVID-19 Dawna legenda fotografii analogowej znów jest na szczycie. Firma Eastman Kodak zanotowała we wtorek duże wzrosty na amerykańskiej giełdzie. Był to efekt ogłoszenia przez prezydenta USA umowy o współpracy z tą firmą dotyczącej produkcji składników do leków generycznych w związku z pandemią koronawirusa. Ceny akcji Kodaka wzrosły o ponad 60 proc. w rozszerzonych notowaniach, a w czasie regularnych notowań poszły w górę trzykrotnie, co było najlepszym wynikiem w historii firmy. Wzrosty nie mają jednak nic wspólnego z jej dotychczasowym biznesem fotograficznym, to efekt przyznania przez rząd USA Kodakowi pożyczki w wysokości 765 mln dolarów. Firma ma te środki przeznaczyć na rozpoczęcie produkcji składników do leków na mocy ustawy o produkcji obronnej. Ustawa ta pozwala prezydentowi USA jako szefowi sił zbrojnych nakazywać biznesowi produkcję wskazanych dóbr. Kodak podał we wtorek, że będzie produkować składniki do leków, które są niezbędne dla bezpieczeństwa zdrowotnego kraju, ale ich brakuje na terenie USA. Spółka poinformowała, że rozbuduje istniejące zakłady produkcyjne w Rochester w Nowym Jorku i St. Paul w Minnesocie jako część nowego działu pod nazwą Kodak Pharmaceuticals.⚫

POLSKI SAMOCHÓD ELEKTRYCZNY ZA 3 LATA? Izera – tak nazywa się polskie auto z napędem elektrycznym zaprezentowane przez spółkę ElectroMobility Poland, powołaną przez kontrolowane przez państwo koncerny energetyczne. Dwa modele mają trafić do produkcji w 2023 roku. Dostępny ma być SUV i hatchback – oba oparte na tej samej platformie i z podobnymi osiągami. Rozpędzą się w ok. 8 sekund do „setki” i przejadą ok. 400 km na jednym ładowaniu. Izera podkreśla, że jej auta będą przede wszystkim nowoczesne. I ma być to widoczne od pierwszej chwili spędzonej w samochodzie. Kierowcy dostaną do wyboru baterie (w dwóch wersjach pojemnościowych), które można ładować za pomocą szybkiego standardu (szczegółów nie znamy). Będzie też możliwość rekuperacji energii podczas jazdy. Kierowcy otrzymają również do dyspozycji aplikację mobilną dostępną m.in. na smartfony. Z jej poziomu będzie można sterować najważniejszymi parametrami pracy auta, m.in. zdalnie włączać klimatyzację podczas ładowania pojazdu. W kokpicie obu samochodów zostaną również zastosowane gadżety, które umilą i ułatwią jazdę. Będą to np.: energooszczędne oświetlenie LED, automatyczna klimatyzacja, podgrzewana kierownica i ładowarka indukcyjna dla smartfonów. Na wyposażeniu ma być też cały szereg technologii wspomagających kierowcę, w tym m.in. systemy: ESC (system stabilizacji toru jazdy), FCW (ostrzeganie przed zderzeniem), BSW (monitorowanie martwego pola) czy TSR (rozpoznawanie znaków drogowych). Pojazdy mają być produkowane na Śląsku. ⚫

MATERIAŁY MEDYCZNE Z KRAKOWA DO AUSTRALII Mercator Medical (Thailand) Ltd., spółka zależna krakowskiej grupy Mercator Medical, zawarła z australijską firmą Unispace Health Pty Ltd. dwie umowy dotyczące dostawy rękawic medycznych o łącznej wartości 350 mln zł. Umowy są związane z dostawami przewidzianymi do realizacji w partiach – w okresie do marca 2021 roku. Krakowska firma jest producentem rękawic medycznych i dystrybutorem materiałów medycznych jednorazowego użytku. W czasie pandemii koronawirusa popyt na nie wzrósł wielokrotnie, podobnie jak ich ceny detaliczne. Wpłynęło to bardzo pozytywnie na wyniki finansowe spółki – jej zysk w II kwartale br. był o blisko 700 (!) razy wyższy niż rok wcześniej, natomiast akcje zdrożały od początku roku o ponad 1500%.⚫

SPÓR O KWADRATOWĄ CZEKOLADĘ ROZSTRZYGNIĘTY Ritter Sport nadal będzie jedyną czekoladą o kształcie kwadratu, jaka sprzedawana jest w niemieckich sklepach. Ostateczny wyrok w tej sprawie wydał Federalny Trybunał Sprawiedliwości w Karlsruhe – najwyższa instancja sądownictwa karnego i cywilnego w Niemczech. Firma Alfred Ritter od 1932 roku produkuje czekolady pod marką Ritter Sport, które mają kształt kwadratu – można je kupić także w Polsce. Jednak chęć sprzedaży kwadratowych tabliczek miał też koncern Mondelēz International, producent czekolady Milka. Spór sądowy między dwiema firmami trwał przez 10 lat. Sędziowie uznali co prawda, że znak towarowy nie może ubiegać się o ochronę, jeśli składa się wyłącznie z kształtu. Stwierdzili jednak, że konsument postrzega kwadratowy kształt jako wskazówkę, że jest to czekolada z określonej firmy i kojarzy go z konkretnymi cechami i jakością produktu. ⚫

SZCZEPIONKA NA KORONAWIRUSA OD INDYJSKIEGO MILIARDERA? Adar Poonawalla może okazać się najważniejszą postacią w globalnym wyścigu po szczepionkę na COVID-19. Ten indyjski miliarder – syn doktora Cyrusa Poonawalli, który 54 lata temu założył na swojej farmie koni Serum Institute of India – urasta do rangi jednej z kluczowych postaci w walce z koronawirusem. Do niedawna mało kto na Zachodzie o nim słyszał, a jest to największy na świecie pod względem liczby dawek producent szczepionek na takie choroby jak zapalenie opon mózgowych, tężec czy odra. Jego zdaniem pandemia koronawirusa powinna skłonić do przemyślenia na nowo praw ochrony własności intelektualnej, które ograniczają dostęp do leków w krajach rozwijających się, a jednocześnie windują ich ceny w krajach bogatych. Przy okazji może osiągnąć od dawna wymarzony cel, czyli przełamanie ochrony patentowej blokującej dostęp na rynek Europy i USA wytwarzanym przez niego za ułamek pierwotnej ceny kopiom oryginalnych szczepionek. W USA i w Unii Europejskiej trwa dyskusja, czy patenty i inne systemy zachęt dla firm, by zaspokajały nowe potrzeby, nie są nadużywane w pogoni za zyskiem. Celem ochrony patentowej jest wynagrodzenie firmom ryzyka i kosztów poniesionych w trakcie badań nad lekami. Trwa ona zwykle ok. 15 lat, później na rynek mogą wejść generyki. Są one tańsze, ponieważ na ogół nie muszą przechodzić testów klinicznych, takich jak pierwotny lek, o ile można udowodnić, że są chemicznie identyczne i mają takie samo działanie biologiczne.⚫ ZŁOTO NAJDROŻSZE OD LAT Cena złota przebiła 1900 dolarów za uncję i jest najwyższa od 2011 roku. Od początku roku złoto podrożało o mniej więcej 25 proc., a w ciągu ostatnich 2 lat o 55 proc. Według prognozy banku Goldman Sachs cena kruszcu może nie centralnych inflacji, a tym samym szukają na rynku bezpiecznych przystani inwestycyjnych, które

FOTO: MATERIAŁY PRASOWE

NOBU HOTEL WARSAW JUŻ OTWARTY To pierwszy hotel grupy Nobu Hospitality w Polsce, a zarazem 12. hotel i 43. restauracja na świecie. Marka została założona przez szefa kuchni Nobu Matsuhisę, aktora Roberta De Niro i producenta filmowego Meira Tepera. W hotelu znajdować się będzie 117 pokoi, przestrzeń przeznaczona do organizacji spotkań i eventów, klub fitness oraz Nobu Restaurant & Café, prowadzona przez szefa kuchni Yannicka Lohou. Nobu prowadzi działalność na pięciu kontynentach i jest obecna w największych stolicach. Hotele Nobu zostały nagrodzone szeregiem wyróżnień, w tym m.in. za najlepszy nowy hotel od CNN Travel, najlepszy hotel miejski od magazynu Wallpaper. Pierwszy butikowy hotel Nobu otwarto tylko przebić historyczny szczyt, ale osiągnąć nawet 2 tys. dolarów. Zwyżka cen złota w 2020 r. to efekt między innymi polityki banków centralnych i ich luzowania ilościowego – czy, mówiąc potocznie, dodruku pieniędzy. Fundusze i inni inwestorzy mogą spodziewać się w związku z działaniami banków

w 2013 roku w Caesars Palace w Las Vegas. ⚫ ochronią ich kapitały przed spadkiem wartości pieniądza. Dlatego złoto wraca do łask.⚫