19 minute read
Honest, Open, Proud (HOP
Honest, Open, Proud
Zie mij: ik beslis zelf over mijn openheid
Advertisement
Tekst: Els Lambrecht – Flyer: Samen Sterk zonder Stigma
Honest, Open, Proud (kortweg HOP) werd ontwikkeld door Patrick Corrigan
en Robert Lundin, respectievelijk een onderzoeker met eigen ervaring en een
ervaringsdeskundige. Het is een programma dat als doel heeft stigmatisering
terug te dringen. HOP is wereldwijd beoordeeld en uitgeprobeerd door mensen
met een psychische aandoening.
HOP moedigt mensen aan om open te zijn over hun psychische problemen maar adviseert tegelijk om voorzichtig te zijn. Dit klinkt als een contradictio in terminis, maar ze zijn wel degelijk samen te brengen. Er bestaat immers geen eenduidig antwoord op de vraag of je al dan niet open moet zijn over de problemen waar je tegenaan loopt. De enige die met zekerheid kan zeggen of jouw weg de juiste is, ben je zelf. HOP helpt je alle voor- en nadelen tegenover elkaar af te wegen zodat je daarin zelf een beslissing kan nemen. De uiteindelijke weg die je zal bewandelen is voor iedereen verschillend en dus ook zeer individueel.
Grote verschillen
Hoe omschrijven we mensen met psychische problemen? Je merkt hier wereldwijd grote verschillen. HOP zet altijd de mens zelf op de eerste plaats en spreekt dus niet over borderliners, autisten of schizofrenen. Iemand heeft een psychische kwetsbaarheid, maar is die niet. HOP verkiest daarom de formulering ‘mensen met een psychische aandoening’: mensen met borderline, mensen met autisme of mensen met een psychosegevoeligheid bijvoorbeeld. Men is zich er evenwel van bewust dat ook de term ‘psychische aandoening’ voor sommigen kwetsend kan zijn. De eerste les HOP staat dan ook stil bij hoe jij je kwetsbaarheid precies wil benoemen. Dit mag en kan verschillend zijn.
Meer zelfvertrouwen Meer info via:
Verschillende soort stigma
• Zelfstigma, of geïnternaliseerd stigma.
Wanneer je je ‘label’ als belangrijk onderdeel van je identiteit ziet, treedt er zelfstigma op. Je gelooft dan dat de heersende negatieve beelden en vooroordelen kloppen en dat ze op jou van toepassing zijn. Ongeveer de helft van de mensen met een psychische aandoening krijgt te maken met zelfstigma.
• Publiek stigma is stigmatisering vanuit de maatschappij. Het is een gevolg van opvattingen die mensen in de samenleving hebben. Bijvoorbeeld het idee dat mensen met een psychische kwetsbaarheid labiel zijn of minder competent. Media spelen een belangrijke rol bij het ontstaan en in stand houden van publiek stigma.
• Structureel stigma verwijst naar het stigmatiserende effect van bepaalde wetten, regels en procedures. Denk aan verzekeraars die mensen met een psychische aandoening discrimineren. Je ziet het bijvoorbeeld ook in sollicitatieprocedures.
HOP kan bijdragen aan een positief zelfbeeld en aan je zelfvertrouwen. Dat bevestigen mensen die de methodiek in de praktijk brachten. Ze voelen zich zekerder en vertrouwen meer op de eigen kwaliteiten. Daarnaast ervaren ze minder zelfstigma. Dit heet zelfregie, een van de kerngedachten in de herstelvisie.
De HOP-training wordt gegeven door twee HOP-facilitators. Een facilitator is een persoon die zelf ervaring heeft gehad met een psychische kwetsbaarheid. In Nederland worden deze vaak binnen een GGZ-instelling gegeven, maar ook in herstel- en zelfregiecentra. Samen Sterk zonder Stigma leidt de facilitators op. Dit is een Nederlandse organisatie die psychische problemen bespreekbaarder wil maken. Momenteel heb ik geen weet van de training in België en dat is jammer. (Misschien een idee voor de HerstelAcademie?) De dichtstbijzijnde cursus waarvan ik weet heb, wordt gegeven bij Stichting Hersteltalent in Zeeland. Ook Vlamingen zijn daar welkom.
Kort samengevat beoogt HOP het afwegen van de voor- en nadelen van openheid. De training laat je kennismaken met verschillende manieren van openheid en situaties waarin je een bepaalde openheid wil of kan gebruiken. De cursus wordt beëindigd met het vertellen van je eigen (herstel)verhaal. Vaak staat men ook nog stil bij het begrip stigma.
www.samensterkzonderstigma.nl
Onze ploeg breidt uit
Samenstelling: Nadia Mahjoub
In maart kreeg UilenSpiegel er twee betaalde krachten bij: Vanessa Matthyssen is onze algemeen directeur en Nanouk
Vets werd aangeworven voor onze Brusselwerking. We legden hen drie vragen voor:
Vanessa Matthyssen
Wat betekent UilenSpiegel voor jou?
Vanessa: “UilenSpiegel betekent voor mij een wending in mijn leven. Eindelijk heb ik het gevoel dat ik op de juiste plek ben terechtgekomen. Ik kan er mijn levenservaring, vaardigheden, talenten en kennis inzetten om mijn eigen kleine bijdrage te leveren aan een betere wereld. Ik heb bewondering voor alle vrijwilligers die zich belangeloos inzetten voor UilenSpiegel en daarmee het verschil maken voor lotgenoten. Fier dat ik deel mag uitmaken van deze vereniging. Ik trek graag mee aan de kar om een fijne plek te creëren in deze maatschappij voor mensen met een kwetsbaarheid.”
Wat doe je voor vzw UilenSpiegel?
Vanessa: “Als Algemeen Directeur behoud ik het overzicht over alles wat reilt en zeilt in de vereniging. Daarnaast wil ik mee bouwen aan structuren en de verankering om van UilenSpiegel een vereniging te maken met een stevige fundering. Dat houdt het zakelijk beheer in, maar ook vzw-beheer, personeelsbeheer, opvolgen van beleidsdossiers en rapporteringen, schrijven van nieuwe subsidieaanvragen, opvolgen van samenwerkingen en strategiebepaling, enzovoort.”
Vanessa: “Ik ben gehuwd en mama van twee zonen en één dochter die ondertussen allen in hun tienerjaren zitten. Dat maakt dat er veel tijd vrij komt om te wandelen en creatief bezig te zijn. Ik schrijf heel graag (in mijn dagboek), wandel veel (in de natuur), volg opleidingen (persoonlijke ontwikkeling) en werk ijverig voort aan drie haakwerkjes tegelijkertijd.”
Wat betekent UilenSpiegel voor jou?
Nanouk: “Een warm en mooi initiatief dat gedragen wordt door gepassioneerde mensen. Wie psychisch kwetsbaar is, wordt erg vaak geconfronteerd met stigma. Meer dan ooit is er nood aan het doorbreken van dit stigma en meer dan ooit moeten we inzetten op geestelijke gezondheidszorg. Ik ben trots dat ik kan werken voor een organisatie die psychische kwetsbaarheid bespreekbaar maakt en helpt om te zetten in een kracht.”
Wat doe je voor UilenSpiegel?
Nanouk: “Als projectmedewerker Brussel zorg ik ervoor dat de werking van UilenSpiegel versterkt en uitgebreid wordt in onze hoofdstad. Ik werk mee aan de lotgenotenwerking, het opzetten van partnerschappen en netwerken met bestaande Brusselse initiatieven en potentiële partners in de geestelijke gezondheidszorg. Daarnaast help ik mee een PraatCafé op te starten in het dienstencentrum Randstad te Molenbeek.”
Nanouk: “Ik ben geboren in Antwerpen, maar via mijn studies aan de VUB in Brussel beland. Ondertussen heeft deze stad mijn hart gestolen en is ze mijn passie geworden. Naast mijn halftijdse functie als projectmedewerker Brussel ben ik medeoprichter van The City is Our Playground. Dit is een creatieve en participatieve organisatie die werkt rond het verbinden van verschillende gemeenschappen, maar die ook de verbondenheid van burgers met hun eigen stad wil versterken. Ik kan mezelf het best omschrijven als een sociale en nieuwsgierige vlinder met duizend en één hobby's. Momenteel boks, drum, teken en schilder ik, maar vraag het me morgen nog eens en wie weet ben ik wel een imker.”
De helende kracht van schrijven
Tekst: Anja Musters
In 2006 werd ik een eerste keer opgenomen met angsten en een depressie. Ik verbleef een korte periode op de PAAZ en herstelde daarna verder thuis. Na amper drie maanden ging ik alweer aan het werk. Ik volgde nog wel therapieën, maar had toch het gevoel dat dit een afgesloten hoofdstuk was in mijn leven. Niets was minder waar; het ergste moest nog komen. In 2012 volgde de grote ‘crash’. Diagnose: burn-out en depressie. Na een nieuwe opname op de PAAZ, begon ik aan een lange weg.
Mijn psychiater verwees me door naar een praktijk voor relaxatie- en psychotherapie. Daar maakte ik kennis met therapeute Christine. Het klikte meteen. Samen begonnen we te graven. Waarom was dit mij overkomen? Waarom was ik wie ik was en deed ik wat ik deed? Zoals vaak lag de oorsprong van mijn problemen in mijn kinderjaren. Geen vader hebben en een ontbrekende band met een moeder, is nu eenmaal nefast voor een kind.
Voorliefde voor schrijven
Omdat ik altijd al een voorliefde heb gehad voor taal, begon ik te schrijven. Dat was enorm helend; ik schreef alles als het ware van mij af. Mijn therapeute stimuleerde mij om ook “echt” iets te doen met wat ik schreef. En dus volgde ik een workshop kinderboeken schrijven en startte met het schrijven van kinderverhalen. Dat resulteerde uiteindelijk in drie kinderboeken, uitgegeven bij een kleine uitgeverij. Ik zat zelfs tot drie keer toe op de boekenbeurs. Dit gaf mij opnieuw wat meer zelfvertrouwen en gaandeweg kreeg ik weer vat op mijn leven.
Ik startte daarnaast met vrijwilligerswerk en koos er bewust voor om dit te doen in het psychiatrisch centrum Bethanië in Zoersel. Een jaar later kon ik dit werk al uitbreiden met een extra halve dag. Nog een jaar later werd ik ook bezoekvrijwilliger van een dame in het PVT* De Landhuizen eveneens in Zoersel. Ik voelde dat werken met mensen die net zoals ik kwetsbaar zijn, me weer de energie gaf die ik jaren geleden verloren was. De kroon op het werk volgde, toen ik gevraagd werd om samen met enkele bewoners van het PVT een soort ‘schrijfclubje’ op te richten. Eén keer per maand zou ik een groepje begeleiden bij het schrijven rond bepaalde thema’s. Het werd een succes. Algauw hadden we een vast aantal schrijvers en een hele hoop talent. Zij genoten zichtbaar en ik genoot des te meer.
Arbeidsmarkt verkennen
Begin 2018 stapte ik in samenspraak met de adviserend geneesheer in het traject ‘activeringsbegeleiding’. Onder de vorm van begeleide stages kon ik de arbeidsmarkt opnieuw verkennen. Toen ik te horen kreeg dat je je stage ook mocht doen op de plek waar je al vrijwilligerswerk deed, aarzelde ik geen seconde. Na twee geslaagde stageperiodes van zes maanden, één als logistiek assistente in het PVT en een tweede als lid van het activeringsteam, eveneens daar, kreeg ik het zogeheten NEC-advies*. Met andere woorden: ik was weer klaar voor het reguliere economische circuit.
Ondertussen had ik ook kennis gemaakt met de ervaringsdeskundigen van het PVT en schreef ik mij in voor de cursus rond ervaringsdeskundigheid bij UilenSpiegel. Eind mei 2019 kwam er in Bethanië op de afdeling “Beschut Wonen De Sprong” een vacature vrij voor een ervaringsdeskundige. Ik besloot te solliciteren. Er waren wel heel wat kandidaten. Mijn verbazing was dan ook groot toen ik twee weken later het verlossende telefoontje kreeg. Ze hadden voor mij gekozen. En zo werd ik op 15 juli 2019 het derde lid van het team ervaringsdeskundigen die werken op PVT en Beschut wonen.
Groeien dankzij job
Intussen zijn we al meer dan een jaar verder. Ik heb het gevoel dat ik dankzij mijn job nog steeds kan groeien. De schrijfclub van het PVT heeft inmiddels een klein broertje gekregen: “schrijfclubje Aliado”, in het ontmoetingshuis in Brasschaat. En samen met enkele leden van de PVT schrijfclub, hebben we sinds vorig jaar ook een heuse theatergroep. We noemen onszelf “Plankenkoorts”. In maart van het voorbije jaar, net voor de lockdown, stonden we op het podium met ons eerste stuk “Er was eens”. Momenteel dromen we van een tweede stuk.
Toen de HerstelAcademie Antwerpen me vroeg om de cursus “Aan je herstelverhaal schrijven” te geven, aarzelde ik geen moment. Dit is echt iets voor mij, want ik weet als geen ander hoe belangrijk het kan zijn om je levensverhaal neer te schrijven. De cursus bestaat uit zes sessies. Je leert op jouw eigen manier te vertellen over de weg die je al hebt afgelegd. Een herstelverhaal werkt verhelderend. Je vertelt over jezelf. Over hoe jij met moeilijke situaties hebt leren omgaan. Over de lessen die je geleerd hebt. Over je sterktes en je groei in het leven. Zo leer je jezelf beter kennen en met meer vertrouwen naar de toekomst te kijken.
Met de groep van het najaar 2020 beleefden we deze schrijfmomenten nog net iets intenser omwille van corona. We hadden het geluk dat we een grote ruimte mochten gebruiken, zodat we elkaar op een veilige manier konden blijven ontmoeten. Er werden pareltjes geschreven en echte schrijftalenten ontdekt. Een van die verhalen schreef Steven (zie het volgende stuk).
________ * PVT: Psychiatrisch verzorgingstehuis; NEC: Normaal Economisch Circuit
Een reis met ongekende bestemmingen
Tekst: Steven Hendriks
Het is woensdag 8 uur wanneer mijn wekker afgaat. Op andere dagen is het niet ongewoon dat ik tot de middag doorslaap, maar vandaag is anders. Vandaag kom ik nog eens met mijn groepje lotgenoten samen.
Ik kan het woord ‘lotgenoten’ wel appreciëren. Het zegt alles zonder in het negatieve te treden. Het geeft een zekere vorm van aanvaarding weer en doet vermoeden dat je niet alleen bent. Dat er ook anderen zijn die mijn psychische kwetsbaarheid delen. In mijn geval is dat zelfs 5% van de bevolking.
Zo ontmoette ik enkele van die lotgenoten in de workshop ‘herstelschrijven’ van de HerstelAcademie. Een plek waar ik me kwetsbaar mag opstellen. En kan opstellen. Het is een plek waar werkelijk naar je geluisterd wordt.
Hoe dikwijls ik me niet herkend heb in de woorden van een ander. En anderen in de mijne.
Wat schrijf je zoal als je de kans krijgt om jouw tekstje te publiceren in een magazine als Spiegel?
Schrijf ik over mijn depressie, die nu al ruim een jaar duurt? Over hoe ik maandenlang heb uitgekeken naar het slapengaan, om zo toch maar mijn zoveelste lege dag op rij te beëindigen? En over hoe ik me ’s ochtends nog talloze keren omdraai om de volgende dag nog even uit te stellen. Over hoe ik vergeten was wat het woord ‘goesting’ betekent, aangezien ik het al lang niet meer heb gevoeld.
Schaamte
Ik zou kunnen schrijven over mijn bipolariteit. Over de manische episodes die ik om de zoveel tijd doorleef. Die mijn denken beïnvloeden alsook mijn voelen. Waarna ik steeds een periode van schaamte ervaar. Schaamte voor al mijn uitbundige en impulsieve daden. Of misschien schrijf ik wel over mijn verslaving aan cannabis en cocaïne. Iets waarvoor ik me duidelijk schaam aangezien het zowat het enige is dat ik heb achtergehouden voor mijn groepje van de schrijfcursus.
Ik las ze wel voor hoe ik me soms down voel, eenzaam, verloren en futloos. En dan weer hoopvol, opgeladen, met zelfs goesting om te creëren, te schrijven en na te denken over de toekomst.
Die toekomst die zo veranderen kan naarmate ik in de extremen schommel.
Ik wou dat ik een persoonlijke omroeper had die me de volgende stations van mijn leven kon aankondigen. “Dames en heren, welkom aan boord van deze trein met eindbestemming ‘De dood’. Deze trein zal nog stoppen in ‘Herstel’, ‘Kantelpunt’ en ‘Betere tijden’...”
Maar mijn reis is er één met ongekende bestemmingen. Vandaag weet ik enkel dat ik morgen schrijven zal. Zoals ik nu dagelijks doe. Omdat het schrijven me helpt herstellen. Ook dat weet ik.
De HerstelAcademie, iets voor jou?
Een HerstelAcademie voorziet een open cursusaanbod rond diverse thema’s die te maken hebben met mentaal welzijn. Wil je een stap verder zetten in je herstelproces? Wil je opnieuw de regie nemen over je eigen leven? Wil je iemand helpen bij zijn of haar herstel? Dan is een HerstelAcademie echt iets voor jou! Ontdek het aanbod in jouw regio op
www.herstelacademie.be
NADA
, van verontwaardiging naar actiex
Tekst: Nadia Mahjoub – Illustratie: evedesign.be
Een kwarteeuw geleden werd het
zaadje geplant waaruit vandaag een
nieuw initiatief is ontsproten: NADA,
het Netwerk voor Alternatieven voor
Dwang en Afzondering in de GGZ.
Wrede procedures
In 1996 was ik 24 en kreeg ik een psychose. Ik werd vrijwillig opgenomen op een Brusselse PAAZ (psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis) en vastgebonden op een ziekenhuisbed, gedurende de hele eerste nacht. Een slapeloze nacht, omdat ik dringend moest plassen en ik door de fixatie niet naar het toilet kon gaan. Ik was alleen op de kamer, niemand kwam even kijken of ik iets nodig had, ook niet toen ik begon te roepen dat ik nu wel erg dringend moest. Heel de nacht heb ik gepoogd de aandacht van het personeel te trekken, tot mijn stem schor werd. Ik hield gedurende tien helse uren mijn plas op om de vernedering van natte lakens te vermijden. Mijn blaas deed ongelooflijk pijn. Maar wat nog meer pijn deed was de wreedheid van deze ‘procedure’. Een mens vastbinden, dat doe je toch niet? Iemand heel de nacht laten roepen en schreeuwen en niet nagaan of er aan basisbehoeftes is voldaan, dat is toch niet oké? Ik begreep het niet. Ik probeerde me, eenmaal de opname achter me lag, voor te stellen wat er die nacht in de hoofden van de verpleging was omgegaan. Misschien dachten ze dat het geschreeuw een symptoom was van mijn psychose en dat ik niet wist wat ik deed. Misschien dachten ze dat het pure ‘aandachttrekkerij’ was. Misschien hoorden ze het niet, of niet meer, in hun afgesloten verpleegpost. Hoe dan ook, het was een traumatische ervaring. Zodanig zelfs dat ik het me 25 jaar later nog haarscherp voor de geest kan halen.
Je zou denken dat de psychiatrie een kwarteeuw later menselijker geworden is. Dat mensen in crisis ondertussen anders benaderd worden. Was het maar waar. Het verhaal van Laura de Houwer bewijst het tegendeel. In haar boek ‘Ik moest braaf zijn’, dat in maart verscheen, lees je dat langdurig isoleren en fixeren nog steeds gebruikelijk zijn, ondanks alle bestaande richtlijnen. Ook Brenda Froyen kwam in 2014 met een gelijkaardig verhaal naar buiten.
Systeemfout
Er zit een systeemfout in onze hulpverlening. Mensen in acute crisis horen met veel zorg opgevangen te worden zodat een vertrouwensband kan ontstaan.
Toen Laura, na een zelfmoordpoging in de lente van vorig jaar, onder dwang opgenomen werd op een gesloten psychiatrische afdeling, werd ze meteen naar de isoleercel geleid. Ze vroeg de psychiater van wacht hoelang ze erin moest blijven maar de vrouw kon er geen termijn op kleven. Laura getuigde: “Het gebrek aan menselijke nabijheid in de cel was verschrikkelijk. Ik ging dood vanbinnen. Mensen in een kooi steken, dat is toch iets middeleeuws?” Als je de pech hebt opgenomen te worden in het weekend of ’s avonds, wacht de isoleercel: het is standaardprocedure in vele ziekenhuizen. Dit is onaanvaardbaar.
Laura schreef in het boek haar ervaringen tijdens de gedwongen opname neer, niet alleen om een inkijk te geven in de gedachten en gevoelens van iemand met borderline en depressie, maar vooral ook om verontwaardiging te wekken. “Blijkbaar is vastbinden en isoleren van mensen nog schering en inslag in de psychiatrie. Ik had dat helemaal niet verwacht”, aldus Laura. Ze kreeg overwegend positieve reacties op haar boek, ook in de
media. Ze dacht dat er vanuit de sector kritiek zou komen, maar die is voorlopig grotendeels uitgebleven.
Waarom het fout loopt
Er zijn veel redenen te bedenken waarom psychiatrische ziekenhuizen overmatig veel dwang toepassen: gebrek aan personeel, vastgeroeste protocollen, gemakzucht, angst of onmacht. Psychologe en onderzoeker Evi Verbeke (UGent) schrijft op sociaal.net : "Dat angst en onmacht in het werk binnenkomen, is niet erg. Het wordt pas schadelijk als hulpverleners dat niet erkennen of ervan weglopen. Dwang is dan de vluchtroute bij uitstek. (...) Om dwang bij zichzelf te verantwoorden, gaan zorgverleners hun eigen geweld rationaliseren en systematiseren. De onmacht die hulpverleners ervaren bij het werken met suïcidale mensen wordt bijvoorbeeld te weinig openlijk erkend. Er wordt te weinig stilgestaan bij de lelijke gevolgen van het geweld dat ze inzetten bij het overmeesteren van een patiënt. In plaats daarvan, gaat de volle aandacht naar het opstellen van nieuwe regels die dwang inkapselen binnen de organisatie."
Waar we naartoe willen
Met NADA dromen we van een psychiatrische zorg waar mensen in crisis intensieve, empathische begeleiding krijgen. Waar hulpverleners de tijd hebben en nemen om te luisteren naar de patiënt en hem of haar zo werkelijk te leren kennen. Waar warme zorg wordt geboden zonder dwang.
Dit is geen utopie. Er zijn ziekenhuizen waar ze het aantal fixaties op jaarbasis op één hand kunnen tellen, en andere waar het massaal veel voorkomt. Presentie op een opnameafdeling, meer contact en nabijheid van de zorgverleners, vormt een belangrijk aspect in het vermijden van dwang: niet wachten met ingrijpen tot een crisis zich voordoet. Proberen achterhalen waar de patiënt nood aan heeft wanneer die zich slecht voelt. Sommige mensen worden liefst alleen gelaten, terwijl anderen juist behoefte hebben om te praten. Het opbouwen van vertrouwen, van een therapeutische band, is van wezenlijk belang. Op onze website maakten we een overzicht van alternatieven die er op gericht zijn dwang en afzondering te voorkomen en humaner te maken. Dat er richtlijnen bestaan is een goede zaak, een dwingende regelgeving die bepaalde handelingen verbiedt, zou wellicht beter zijn. Momenteel hangt het grotendeels af van de goodwill van een ziekenhuis in welke mate men goede praktijken toepast of richtlijnen naleeft.
NADA
meer dan twintig getuigenissen binnen. Schrijnende verhalen, maar zo herkenbaar.
In december 2020 kreeg ik een telefoontje van Laura. Ze was naar me doorverwezen omdat het thema dwang me bezighoudt. Ik loop al jaren met het idee hierrond iets te doen, getuigenissen te verzamelen, mensen samen te brengen en te pleiten voor meer menswaardige alternatieven. Omdat ik voelde dat het trauma nog te rauw aanwezig was, heb ik het lang voor me uitgeschoven. Net voor Laura belde, had ik me voorgenomen NADA is een initiatief van ervaringsdeskundigen in partnerschap met UilenSpiegel www.facebook.com/NADAnetwerk www.nadanetwerk.org eindelijk werk te maken van die lang gekoesterde droom. We besloten samen een Netwerk voor Alternatieven voor Dwang en Afzondering in de GGZ op te richten: NADA. Midden januari lanceerden we via onze FaceHeb je zin om te getuigen of mee te werken aan de uitbouw van NADA, neem dan zeker contact op met Nadia en Laura via bookpagina een oproep om traumatische ervaringen rond dwang in de psychiatrie te denadanetwerk@ gmail.com. len. Op een week tijd liepen er
Hoe kan men dwang en afzondering voorkomen?
In veel psychiatrische ziekenhuizen heerst het Control & Restraint principe, waarbij bewaking en controle op de voorgrond staan en waarbij men op crisismomenten vaak gebruik maakt van dwang. Andere werkingsprincipes en methodieken die dwang tegengaan, bestaan. Safewards, Positive Risk Taking, Open Dialogue en Soteria zijn hier enkele voorbeelden van. Deze methodieken richten zich vaak op een grote reorganisatie van psychiatrische zorg. Daardoor is het moeilijk om ze meteen te implementeren binnen bestaande werkingen. Desalniettemin kan men dit geleidelijk aan realiseren, door gebruik te maken van bepaalde elementen en interventies vanuit de verschillende methodieken, die binnen een afdeling passen en gaandeweg kunnen leiden tot een dwangvrije, meer humane en gelijkwaardige psychiatrie.
Een aantal belangrijke principes en interventies die minder grote veranderingen vragen, zijn bijvoorbeeld zorgen voor meer contact en nabijheid, het aanpassen van afdelingsregels en protocollen, het creëren van een rustruimte, inzetten op preventie, conflicthantering en de-escalerend werken en het inschakelen van ervaringsdeskundigen.
