In Sint-Annendael Diest

Twee meiden in Sint-Annendael op het herstelgerichte pad…

Tekst: Geert Van Isterdael en Ann Van de Vloet

Er waren eens twee meiden in Diest: Inne Michielsen en Liesbet Van Dessel ge-

naamd. Beiden zijn aan de slag in het Psychiatrisch Ziekenhuis Sint-Annendael,

de eerste als psychomotorisch therapeute, de andere als ervaringswerker. Sint-

Annendael heeft al verschillende stappen gezet op het herstelgerichte pad.

Liesbet en Inne volgden samen de Masterclass Herstelgerichte Psychiatrie 2019-2020 (georganiseerd door onder meer Brenda Froyen). Hier kregen ze de opdracht en de handvaten, inzichten en kennis aangereikt om twee projecten verder uit te bouwen binnen ‘hun’ psychiatrisch ziekenhuis. Ze kozen er resoluut voor om verder te gaan op de ingeslagen weg. Beide projecten vullen elkaar aan en versterken de reeds aanwezige herstelgerichte werking. Op 7 september 2020 stelden zij hun projecten voor aan een jury en hun medestudenten.

Een zijnswijze om herstel duurzaam te maken

Inne zag de Masterclass als een opportuniteit om meer in te zetten op het verduurzamen van de herstelvisie in het psychiatrisch ziekenhuis. Haar project omvat de herstelgerichte “zijnswijze”. Via interactieve samenkomsten (o.a. cliëntenraden) worden hulpverleners en cliënten er zich van bewust dat herstel alleen kan binnensijpelen binnen een setting waar de kernwaarden gelijkwaardigheid, eigenheid en verbinding aanwezig zijn. Daarnaast is ook vertrouwen een basisvoorwaarde voor duurzaam herstel. Het project wil die bewustwording stimuleren. Een schilderij van Luka Vandeghinste, ervaringsdeskundige kunstenares, symboliseert de kernwaarden. Dat schilderij is aangekocht en zal een bijzondere plaats krijgen binnen de setting van Sint-Annendael.

Naast de visuele inspiratie die het schilderij biedt wil Inne de kernwaarden uitdragen, overal waar het kan. Door te informeren, te triggeren, bewust te maken, te bevestigen, in vraag te stellen,… en vooral door te zijn (= door voor te leven). Inne spreekt over haar inzichten met cliënten, collega’s, vrijwilligers en stagiairs. Ze haalt het belang van de waarden aan in iedere werkgroep, op de teamvergaderingen, in sessies en modules. Zelf zegt ze: “Mijn project is hier gestart maar zal nooit stoppen.”

Proeven van herstel

Het project dat Liesbet verder ontwikkelde, is de module “proeven van herstel”. Die is gericht op cliënten. Bedoeling is om deelnemers een aanzet tot inzicht te geven, een inzicht waarmee ze binnen hun netwerk aan de slag kunnen om mét hun psychische kwetsbaarheid te herstellen, of beter: te groeien.

Hoe ziet de module eruit? Enerzijds is er theorie over de herstelvisie; anderzijds omvat ze visuele hulpmiddelen en het herstelverhaal van de aanwezige ervaringsdeskundige. “Zo werken we bijvoorbeeld altijd met het tweeledige Aziatische teken voor crisis. Het eerste deel afzonderlijk betekent ‘gevaar’, maar het tweede slaat op ‘kans’, een kans om dingen bij te leren”, vertelt ze. Zodoende verduidelijken de begeleiders van de module het belang van eigen regie, een helpend netwerk rondom je, (hervonden) krachten en doelen om een zinvol en kwaliteitsvol leven uit te bouwen en individuele ervaringskennis te verwerven met vallen en opstaan.

Aan de hand van het voorbeeld van een kind dat met vallen en opstaan leert stappen, legt Liesbet dikwijls uit dat herstellen voor iedereen anders loopt. Ieder kind heeft zijn eigenheid: sommige kinderen vallen meer dan anderen, er zijn kinderen die nooit kruipen, enzovoort. Maar dat betekent niet dat er kinderen zijn die niet mogen leren stappen. De module wil hoop geven en bijvoorbeeld de opmaak van een crisisplan en -kaart stimuleren. Zo blijft de regie ook in een crisis zoveel als mogelijk in eigen handen.

Aansluiting vinden

De begeleiders maken in de sessie tijd en ruimte om na te denken over waar je aansluiting kan vinden in je omgeving. Het doel is daarbij niet alleen nadenken over bij wie je steun vindt, maar ook hoe je dit steunnetwerk kan uitbreiden. “Samen met of zonder begeleiding en/of netwerk, aarzelend of gretig… dat kan allemaal, aangezien we allen zoekend zijn naar een manier waarop we met of zonder kwetsbaarheid een bevredigend leven kunnen hebben. In mensentaal: content te zijn”, vult Liesbet aan.

De module spoort deelnemers verder aan tot nadenken aan de hand van stellingen. Dit gaat van gedachten over het eigen proces en groei bevorderen aan de hand van shared decision making (het komen tot een gedeelde zienswijze van aanpak) tot het nagaan of die manier van werken op je eigen afdeling aanwezig is. Voorbeelden van stellingen zijn:

• Ik mag vragen stellen rond medicatie; • Ik ervaar steun van lotgenoten; • Mijn steunfiguren zijn hier welkom en worden betrokken; • Het basis- en aanvullend therapieaanbod op mijn afdeling is toegankelijk voor iedereen;

De leidraad van deze sessie krijgen de deelnemers mee op een overzichtelijk blad en ze worden gemotiveerd om niet alleen zelf te reflecteren, maar om hun gedachten ook te delen met de andere deelnemers én met de hulpverleners. De feedback van de deelnemers wordt gebruikt om de module te verbeteren.