DÜNYA
19 Mart 2021
Yemenli Kadınlar Savaş Nedeniyle
Ölüme, İhlallere ve Ötekileştirmeye Maruz Kalıyor
Yemen'de yaklaşık 6 yıldır devam eden savaşta 528 kadının hayatını kaybettiği ve 805'inin yaralandığı kaydedildi.
T
üm dünyada Birleşmiş Milletler'in (BM) uluslararası bir gün olarak ilan ettiği 8 Mart Kadınlar Günü kutlanırken, Yemen'de 2015 yılından bu yana süren savaş nedeniyle kadınlar mağdur bir hayat yaşamaya devam ediyor. Tüm bunların yanı sıra yeni kurulan Yemen hükûmetinde ya da uluslararası müzakerelerde kadınlara yer verilmemesi de sosyal ve siyasi anlamda yaşadıkları dışlanmışlığı gözler önüne seriyor. BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ YAŞAM KOŞULLARIYLA MÜCADELE EDİYORLAR Ülkedeki hemcinslerinin içinde bulunduğu durumu anlatan Yemenli yazar İftihar Abduh, "Tüm dünya kadınlar gününü kutlarken Yemenli kadınlar, daha önce benzeri görülmemiş yaşam koşullarıyla mücadele ediyor. Birçok Yemenli kadın, evlerini terk etmek zorunda kaldı, rastgele düşen bombalar yüzünden sevdiklerini kaybetti, çocuklarına yedirecek bir lokma ekmek bulamadı." dedi. Savaşan tarafların kadın hakları konusunda türlü ihlaller gerçekleştirdiğini belirten Abduh, Husilerin yüzlerce kadını alıkoyduğunu ifade etti. Abduh, ayrıca tüm taraflara, savaşın acılarından kurtulmaktan başka bir şey dilemeyen kadınların hak ve hukukuna saygılı olma çağrısında bulundu.
4 BİNDEN FAZLA SAVAŞ VE İNSANLIK SUÇU Cenevre merkezli İnsan Hakları ve Özgürlükleri Örgütü (SAM) tarafından 8 Mart'ta yayımlanan raporda, Yemen'de savaşın başladığı 2015 yılından 2020 yılı sonuna kadar kadınlara yönelik 4 binden fazla ihlal gerçekleştirildiği, bunlar arasında "savaş ve insanlık suçlarının" bulunduğu kaydedildi. Söz konusu ihlallerin, "öldürme, yaralama, keyfi tutuklama, zorla kaybetme, işkence, seyahat yasağı, göçe mecbur etme" şeklinde sıralandığı raporda, sadece Marib kentindeki kamplarda 900'den fazla kadın göçmen olduğu aktarıldı. Raporda, Yemen'de çatışan taraflardan Husilerin yüzde 70, hükûmet güçlerinin yüzde 18, Birleşik Arap Emirlikleri destekli Güney Geçiş Konseyinin yüzde 5, diğer tarafların ise yüzde 7 oranında kadınlara yönelik ihlaller gerçekleştirdiği bilgisi verildi. SAVAŞIN BAŞLAMASINDAN BU YANA 528 KADIN ÖLDÜRÜLDÜ İnsan hakları ihlallerine ilişkin iddiaları araştıran hükûmete bağlı Ulusal Komisyon da yayımladığı raporunda "Yemenli kadınların insanlık dışı olarak tanımlanandan daha düşük koşullarda yaşadığına" dikkati çekti. Savaşın başladığı 2015 yılından 2020 sonuna kadar 528 kadının öldüğü, 805'inin yaralandığı aktarılan raporda, bunlara Husilerin, hükûmet güç-
lerinin ve adı açıklanmayan diğer bazı Yemenli tarafların sebep olduğu belirtildi. SİYASETTE SÖZ SAHİBİ DEĞİL Yemenli kadınlar, insan hakları ve yaşam koşulları alanında yaşadıkları sıkıntıların yanında, siyasette söz sahibi olabilme konusunda da dışlanma ve ötekileştirilme hali yaşıyor. Ülkede Aralık 2020'de kurulan yeni hükûmette hiçbir kadına yer verilmedi. Bu kapsamda BM Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Yemenli taraflara kadınlara da siyasi hayata aktif katılım hakkı tanıma ve yüzde 30 temsil hakkı verme çağrısında bulundu. Griffiths yapılan barış görüşmeleri ve diyalog turlarında da kadın katılımının çok zayıf olduğunu ifade etti. YEMEN'DEKİ İÇ SAVAŞ Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın hüküm sürdüğü Yemen'de İran destekli Husiler ile hükûmete bağlı güçler arasında çatışmalar yaşanıyor. Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten bu yana Husilere karşı Yemen hükûmetine destek veriyor. BM'ye göre dünyanın en büyük insani krizlerinden birinin yaşandığı Yemen'de nüfusun yüzde 80'i insani yardım ve korumaya muhtaç durumda bulunuyor.
9
Dünya Seyrederken, Yemen’de Milyonlarca Kişi Açlıkla Karşı Karşıya
Dünya devetleri, 7 yıllık savaş sebebiyle milyonlarca insanın açlıkla mücadele ettiği Yemen için sadece 1.7 milyar yardım vaad etti. BM Genel Sekreteri sonuca "hayal kırıklığı" yorumu yaptı.
B
irleşmiş Milletler, savaş sebebiyle yıkılan, yiyecek, ilaç ve konut sıkıntısı yaşayan Yemen için düzenlediği bağışçılar konferansında yeteri kadar para toplayamadı. BM Genel Sekreteri, utanılası durumu “hayal kırıklığı” olarak niteledi. Bağışçılar konferansında 3.8 Milyar dolar toplamayı uman BM sadece 1,7 milyar dolarlık söz aldı. İngiltere yapacağı Yemen yardımlarından kesintiye gideceğini ilan etti. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, bağış taahhütlerini değerlendirdiği konuşmasında sonucu “hayal kırıklığı” olarak nitelendirdi. Guterres “Milyonlarca Yemenli çocuk, kadın ve erkeğin yaşamak için çaresizce yardıma ihtiyacı var. Yardımları kesmek onlar için ölüm cezasıdır. ” dedi. Yemen’de 7 yıldan beri savaş sürüyor. Tarafların uzlaşmaya yanaşmaması ve silahlı dış müdahele sebebiyle milyonlarca insan açlıkla karşı karşıya.
