ROTII ROT
Suppliment għad-dilettanti tal-Karozzi u Muturi
Diċembru 2020
N A M WT E N O M ILR OSJENA Q L N ĦA
I M A GJR SH EĦLI
DISINN - Robert Caruana | ADVERTISING DEPARTMENT - 2590 0200 - adverts@unionprint.com.mt
20 |
ROTI
Japan Imports
USED NEVER FELT SO NEW FULL WARRANTY 0% DEPOSIT
|
21
, r a ħ ħ a l f Sa minn Antonello Abela
Il-konsistenza ta’ Jake Sammut sa fl-aħħar ġiet ippremjata meta, fl-aktar riżultat li spikka mill-aħħar tiġrijiet tal-Kampjonati V1 Malta Series organizzati minn Velocity Esports Racing,
huwa rebaħ il-Grand Prix ta’ Monaco. Wara xejn inqas minn tmien podji miksuba fit-12-il tiġrija li ħa sehem fihom f’dak li jirrigwardja il-Kampjonat Prinċipali, Sammut mhux biss kiseb l-ewwel pole position tal-karriera tiegħu fit-toroq leġġendarji ta’ Montecarlo iżda rebaħ ukoll din it-tiġrija b’mod millaktar dominanti fejn għeleb lill-eqreb insegwitur tiegħu f’din it-tiġrija, Manuel Schembri (Scuderia Alpha Tauri Honda), b’16-il sekonda.
Għall-kronaka, Brandon Bonello spiċċa t-tielet fuq Mercedes. It-tiġrija preċedenti, dik li nstaqet ġewwa Barċellona, fi Spanja, rat rebħa ferm mistħoqqa għal Simeon Nechev. Din kienet it-tieni rebħa tas-sewwieq talAlfa Romeo f’dan il-kampjonat li meta ġie avviċinat għal xi kummenti, huwa sostna: “Għamilt ħafna ħin nipprova nsib l-aħjar setup għall-karozza tiegħi. Ma stennejtx li se nitlaq mid-disa’ post
sabu l-ewwel u t-tieni fil-kampjonat tassewwieqa bi Schembri jkollu 106 kontra l-103 ta’ Sammut. Simeon Nechev, wara r-rebħa miksuba fi Spanja tela’ fit-tielet post bi 78 punt. Fil-kampjonat tal-kostrutturi, il-Haas komplew jaħarbu anke grazzi għall-punti kostanti li ż-żewġ sewwieqa ta’ dan itteam, Jake Sammut u Clifton Falzon qed jakkwistaw. Attwalment dan it-team għandu 148 punt kontra l-106 tal-Alpha
Montecarlo. Jamie Zahra spiċċa t-tieni fuq Haas bi Christian Caruana jgħaqqad il-podju bit-tielet post miksub fuq McLaren Renault. Il-klassifika tas-sewwieqa f’dan ilkampjonat għadha qed tara lil Kevin Lucchese fl-ewwel post b’130 punt. Is-sewwieq tar-Renault għad għandu vantaġġ komdu fuq Thomas Elder li jinsab it-tieni b’81 punt filwaqt li Daylziel Tabone tela’ fit-tielet post b’51
Ninsab sodisfatt li sa fl-aħħar irnexxieli nirbaħ fl-aktar tellieqa prestiġjuża
“Ninsab sodisfatt li sa fl-aħħar ir nexxieli nirbaħ fl-aktar tellieqa pres tiġjuża u diffiċli li hemm fil-Kampjonat,” qal Sammut lil ‘Roti’. “L-aktar ħaġa importanti kienet li nikseb il-pole po sition għax imbagħad kienet ser tkun iżjed faċli li nirbaħ it-tellieqa. Nixtieq nirringrazzja lill-familjari u ħbieb tiegħi tal-appoġġ li qed juruni għal dan ilkampjonat.”
iżda kkonċentrajt u rnexxieli nirkupra l-pożizzjonijiet anke grazzi għall-ħruġ tas-safety car. Hemm minn tal-inqas tmien sewwieqa li kapaċi jirbħu t-tlielaq, għaldaqstant is-sodisfazzjon li nirbaħ din it-tiġrija huwa kbir.” Manuel Schembri għal darb’oħra spiċċa fit-tieni post filwaqt li Jake Sammut aċċerta mill-podju ta’ Bar ċellona. Dawn iż-żewġ sewwieqa jin
Tauri u t-78 tal-Alfa Romeo. Il-kampjonat tat-Tieni Kategorija tal-V1 Malta Series, kompla ġewwa Spanja u Monaco. Kevin Lucchese (Renault) rebaħ it-tiġrija ta’ Barċellona fuq Thomas Elder (Alpha Tauri) u Daylziel Tabone (Mercedes). Min-naħa l-oħra, Daryl Pace ta l-ewwel rebħa lill-Ferrari fl-istorja ta’ Velocity Esports Racing meta rebaħ il-Grand Prix ta’
punt. Fil-kampjonat tal-kostrutturi, irRenault jinsabu l-ewwel b’147, l-Alpha Tauri t-tieni b’89 u l-Mercedes it-tielet bi 82. N.B.: Antonello Abela huwa l-editur talpaġna fuq Facebook Antonello’s Sports Blog fejn fiha, u fuq is-sit antonellosportsblog. wordpress.com issibu l-aħħar aħbarijiet fuq diversi sports li jinkludu l-Formula 1, Formula 2 u Moto GP.
22 |
ROTI
ROMAN
GROSJEAN
JEĦLISHA MINN ĦALQ IL- MEWT WARA AĊĊIDENT IKRAH FIL-GP TAL-BAHRAIN
Is-sewwieq Franċiż talFormula Wieħed, Romain Grosjean, ħelisha minn ħalq il-mewt wara li sofra ħruq f’saqajh u injuries oħra kawża ta’ aċċident serju li kien involut fih fil-Grand Prix tal-Bahrain, nhar il-Ħadd 29 ta’ Novembru . Il-karozza Haas baqgħet dieħla ġol-barrikati, inqasmet fi tnejn u saret ħuġġieġa nar fl-ewwel dawra tat-tiġrija li kawża ta’ hekk ġiet sospiża sakemm is-sitwazzjoni reġgħet għan-normali li ħadet madwar tliet sigħat.
Strumentali għal Grosjean li ma tilifx ħajtu kien l-apparat sofistikat li għandu l-elmu li jipproteġilu rasu. Huwa ma ntilifx minn sensieh u wara ftit sekondi deher ħiereġ millballun tan-nar li qered għal kollox il-karozza. Is-sewwieq Ingliż li rebaħ il-kampjonat fl-1996, Damon Hill, qal li kien miraklu li Grosjean baqa’ ħaj. Hill kien il-kollega tal-leġġendarju Brażiljan,
Ayrton Senna, fuq Williams li miet traġikament. Intant, l-aħħar fatalità fil-Formula 1 seħħet issena li għaddiet fil-Formula 2 meta s-sewwieq, Anthoine Hubert, tilef ħajtu fil-Grand Prix tal-Belġju.
|
23
Huwa kien l-ewwel li tilef ħajtu mill-1994, meta fi spazju ta’ jumejn, Roland Ratzenberger (30 ta’ April) u Ayrton Senna (1 ta’ Mejju), kienu tilfu ħajjithom f’San Marino. Barra minn hekk, kien hemm sewwieq ieħor, ilFranċiż Jules Bianchi, li kien involut f’aċċident ikrah fil-Grand Prix tal-Ġappun, f’Ottubru 2014, ... u miet f’Lulju 2015 konsegwenza tal-ġrieħi li ġarrab. Kien fl-2018 meta l-FIA ddeċidiet li tintroduċi l-“halo”, deċiżjoni li kienet pjuttost kontroversjali tant li diversi sewwieqa ma qablux magħha, fosthom Grosjean. Żgur li wara l-inċident taxxahar li għadda kulħadd ta raġun lill-FIA, fosthom l-istess sewwieq Franċiż li fl-ewwel kummenti tiegħu mill-isptar qal li mn’Alla kienet il-“halo” li żammitu ħaj. Din hija apparat li titpoġġa fil-cockpit biex tipproteġi r-ras tas-sewwieq. Minbarra dan l-apparat, il-libsa tas-sewwieq hija protettiva għal kontra n-nirien, u dan kien fattur ieħor li għen lil Grosjean biex joħroġ mill-karozza mingħajr ma jsofri ħruq ma’ ġismu kollu. F’kull Grand Prix li ssir, mat-tluq talkarozzi dejjem ikun hemm il-karozza medika misjuqa mill-ex sewwieq, Alan van der Merwe, u t-tabib Ian Roberts ikun il-passiġġier. Din ilkarozza ssegwi l-karozzi fl-ewwel ftit dawriet tat-tellieqa, fl-aktar mument meqjus perikoluż meta jkollok numru kbir ta’ karozzi maġenb xulxin.
Kemm van der Merwe kif ukoll it-tabib Roberts sostnew li l-ebda taħriġ ma jipperparahom għal xi ħaġa simili talinċident li fih kien involut Grosjean. Van der Merwe, li għandu esperjenza talFormula 1, tenna li kien miraklu kbir li Grosjean ma kiser imkien wara mpatt qawwi tant li l-karozza nqasmet min-nofs ... kif ukoll li ħareġ minn dik il-ħuġġieġa bi ftit ħruq f’idejh. F’inċident simili wieħed jistenna li s-sewwieq jintilef minn sensieh, jew inkella li ma jirrispondiex fiżikament għal ftit tal-ħin, u allura ċertament li kien miraklu li Grosjean inqala’ millkarozza mingħajr għajnuna.
24 |
ROTI
… i z z a … n i i z v z o a i n i G v o o i i onnio G ieqa Taljani AAn ntto ww 1 a l u m r o fil-F
u s-se
minn Jason Sultana
M
eta eżattament qabel il-GP ta’ Emilia Sakemm l-Alfa Romeo ffirmaw lis-sewwieq Romagna, Antonio Giovinazzi ffirma biex taħt il-kappa tal-Ferrari, Giovinazzi għalljibqa’ mat-team tal-Alfa Romeo (Sauber) għallistaġun tal-2019, ma kien hemm ħadd full-time. istaġun tal-F1 li jmiss, ġie żgurat li tal-inqas Għalkemm post Antonio fit-team Alfa Romeo sewwieq Taljan se jkun preżenti fuq il-grid. Kien huwa mbuttat mill-fatt li bħala sponsor uffiċjali hemm żminijiet meta l-ħsieb biss li ma jkunx tat-team riedu sewwieq Taljan li jimla tal-inqas hemm Taljan preżenti fil-F1 bħala sewwieqa, kien wieħed mill-postijiet vakanti fit-team, Giovinazzi wieħed assurd meta tħares lura lejn l-istorja ta’ kemm-il darba ġie mistoqsi kemm huwa diffiċli li dan l-isport u l-kultura influwenti Taljana li fih. sewwieq Taljan jimpressjona ġewwa l-Italja meta B’kollox, s’issa 84 sewwieq Taljan bdew tiġrija t-team tal-Ferrari kważi jokkupa kull aħbar u tal-F1 matul is-70 sena ta’ dan l-isport. Huma spazju fil-media Taljana. biss ir-Renju Unit u l-Istati Uniti li kellhom iżjed preżenza ta’ sewwieqa fil-F1, b’talaħħar jammontaw għal daqshekk sewwieqa grazzi għat-tiġrijiet ta’ Indianapolis 500 li kienu jagħmlu parti mill-kampjonat tal-F1 fl-ewwel żewġ diċenji ta’ dan l-isport u s-sewwieqa kienu jkunu kważi kollha Amerikani. Irrid insemmi li fl-istess perjodi, sewwieqa Taljani kienu ferm komuni meta mqabbel ma’ nazzjonalitajiet oħra, peró l-mistoqsija tiġi waħedha: x’ġara eżatt biex din l-imsejħa tradizzjoni saret rari ħafna mal-milja taż-zminijiet?! Michele Alboreto Mill-2012 sal-2018 ma kienx hemm sewwieq Taljan isuq full-time fil-F1. Meta Giovinazzi għamel id-debutt tiegħu fil-GP talDan iwieġeb li għall-Italja u għad-dinja kollha, Awstralja u dak taċ-Ċina fl-2017 bħala sostitut ta’ il-Ferrari huwa isem b’saħħtu ħafna u ta’ valur, Pascal Wehrlein mat-team tas-Sauber, temm perjodu u b’hekk huwa diffiċli mmens li tkun fuq l-istess ta’ 98 GP mingħajr sewwieq Taljan bħala parteċipant binarji, peró dejjem qal li mhux il-punt li jħobb fil-F1, l-aħħar wieħed ikun Vitantonio Liuzzi meta jenfasizza fuqu, imma li jkun sewwieq aħjar temm il-karriera tiegħu mat-team HRT fl-2011. milli diġá hu, kif ukoll li l-ħidma tiegħu hi li xi
darba jkollu ċ-ċans li jsuq għal dan l-istess team leġġendarju. Dan kollu m’hu faċli xejn u infatti kompla jgħid li se jibqa’ jaħdem għal dan il-għan, għalkemm jaf li l-post vakanti fil-Ferrari maġenb Charles Leclerc mtela mill-Ispanjol Carlos Sainz mis-sena d-dieħla ‘l quddiem, xorta għadu fiduċjuż li jista’ jieħu dan il-post tant prestiġjuż fil-futur! Iċ-ċansijiet li Giovinazzi jirnexxielu jagħmel dan huma żgħar ħafna speċjalment bil-livell ta’ sewqan li wera, b’mod partikolari matul l-ewwel sentejn tiegħu fil-F1 ma kinux impressjonanti daqshekk u ma jiġġustifikawx għaliex dan għandu jseħħ, imma mhux impossibbli lanqas! Dan l-istaġun kien wieħed diffiċli għal Antonio peró tjiebet xi ftit mal-milja talistaġun, li sa issa rnexxielu jikseb punti fi tliet GP biss (sal-15-il GP mis-17 li saru s’issa). L-istorja ta’ dan l-isport mhix favorevoli lanqas lejn Giovinazzi, għax l-aħħar darba li sewwieq Taljan saq għall-Ferrari ‘full-time’ ma kien ħadd ħlief Michele Alboreto lura fl-1988. Għalkemm it-team Taljan ffirma lil Ivan Capelli għall-istaġun tal-1992, dan ma rnexxielux jagħmel staġun sħiħ li fih spiċċa darbtejn biss bil-punti u minn dakinhar, sewwieqa mill-Italja saqu għall-Ferrari bħala sostituti biss għal xi tiġrijiet, l-aħħar wieħed ikun Giancarlo Fisichella li ssostitwixxa lil Felipe Massa għal ħames GP fl-2009. Kif semmejt aktar qabel, sewwieqa Taljani kienu prominenti fil-bidu tal-F1 u s-suċċessi ta’
|
Giuseppe Farina
Giuseppe Farina u Alberto Ascari, li bejniethom rebħu tlieta mill-ewwel erba’ kampjonati u l-uniċi li rnexxielhom jagħmlu dan, għamluhom bħala punt ta’ referenza għal sewwieqa oħra, peró aktar ma beda jgħaddi ż-żmien dan beda jsir aktar diffiċli għall-istess Taljani li jibqgħu daqshekk prominenti. Bħala statistika, kienu 15-il sewwieq Taljan li rebħu minn tal-inqas GP fil-F1 sal-ġurnata tal-lum u bejniethom rebħu 43 tiġrija (tnejn minnhom b’Luigi Musso u b’Luigi Fagioli jagħmlu dan meta kienu jaqsmu il-karozza tagħhom ma’ sewwieqa oħra li kienet prassi komuni fil-ħamsinijiet). Għoxrin mit-43 rebħa ġew mirbuħa fl-ewwel erba’ snin talkampjonati mondjali tal-F1 u l-bqija kienu mifruxa matul iż-żminijiet. Sewwieqa Taljani li rebħu GP fil-F1 huma: 1. Alberto Ascari, 13 2. Riccardo Patrese, 6 3. Michele Alboreto, 5 Giuseppe Farina, 5 5. Giancarlo Fisichella, 3 6. Elio De Angelis, 2 7. Giancarlo Baghetti, 1 Lorenzo Bandini, 1 Vittorio Brambilla, 1 Luigi Fagioli, 1 Luigi Musso, 1 Alessandro Nannini, 1 Ludovico Scarfiotti, 1 Piero Taruffi, 1 Jarno Trulli, 1 L-aħħar sewwieq Taljan li offra kompetizzjoni denja għar-rebħ tal-kampjonat kien Alboreto, li spiċċa fit-tieni post wara Alain Prost fl-1985 waqt li kien isuq għat-team tal-Ferrari. Ta’ min isemmi li flaħħar 20 sena kienu żewġ sewwieqa biss li rnexxielhom jirbħu Michele Alboreto tiġrijiet, b’Giancarlo Fisi chella jirbaħ tlieta - waħda malJordan u tnejn mar-Renault u Jarno Trulli joħroġ rebbieħ ġewwa Monaco fl-2004 mat-team tarRenault. Qabel din il-ġenerazzjoni, fit-tmeninijiet u d-disgħinijiet kienu Alboreto, Patrese, De Angelis li rebħu fil-F1, meta qasmu xejn inqas minn 13-
il rebħa bejniethom. Kienu diversi t-timijiet Taljani żgħar u kbar li ħadu sehem fil-F1 matul iżżminijiet, li jammontaw għal 30 u dawn taw ħafna opportunitajiet lil ħafna sewwieqa fosthom Taljani peró kienu ftit hafna li rnexxielhom jagħmlu isem f’dan l-isport tant kompetittiv. Il-mistoqsija tiġi waħedha - għaliex dan innuqqas? Is-saħħa li għandu l-isem Ferrari huwa fattur ewlieni li jimmina mhux ftit il-coverage jekk xi kumpanija jew entitá jogħġobha tisponsorja xi sewwieq partikolari, bħalma huwa l-każ Giovinazzi għalkemm huwa taħt il-kappa tal-Ferrari. Dan il-punt huwa mifhum sew għax l-Italja huwa pajjiż fejn il-Ferrari mhux biss huma punt ta’ riferiment, imma wkoll huma segwiti b’passjoni kbira ħafna bħalma rreferejt f’artiklu partikolari ta’ żewġ edizzjonijiet passati ta’ ‘Roti’! Għajdut komuni li jsir spiss huwa li l-Ferrari nfushom kienu l-kaġun ewlieni li ma jagħtux opportunitá lill-istess sewwieqa, meta Enzo Ferrari ma kienx jieħu gost bil-fatt li bdew jagħtu tort lilu tal-imwiet traġiċi ta’ sewwieqa Taljani bħal Lorenzo Bandini u Eugenio Castellotti. Peró l-fatt li Enzo miet 32 sena ilu u kien huwa stess li ffirma lil Alboreto,
Alberto Ascari
dan l-għajdut huwa kemmxejn fittizju! Il-perċezzjoni ħażina ta’ ċerti sewwieqa hija fattur ieħor li għamilha difficli li jiġu ngaġġati ma’ timijiet ewlenin u dan ikkorfermah sewwieq partikolari meta kien isuq għat-team McLaren, meta Ron Dennis qal li sakemm idum imexxi t-team hu, mhux se jikkunsidra sewwieqa Taljani biex isuqu għall-istess team. Dan minħabba esperjenzi mhux daqstant sbieħ ma’ wieħed minnhom. Din kienet referenza ċara għal Andrea de Cesaris, li rridu ngħidu kien involut mal-McLaren fl-1981, l-ewwel sena li Ron Dennis daħal bi sħab fit-tmexxija tat-team. Ir-reputazzjoni tal-istess sewwieq ma tantx tjiebet maż-żmien, grazzi għal diversi inċidenti (uħud gravi) li kkawża waqt tiġrijiet! Peró, żgur u mhux forsi li n-nazzjonalitá ma kinitx se tkun ta’ xkiel għal Ron, li kieku s-sewwieq kien jismu Michael Schumacher jew Ayrton Senna! Wara dan kollu, irridu nħarsu lejn l-istampa finanzjarja wkoll. Il-budgets biex tikkompeti f’kategoriji żgħar qed isiru aktar diffiċli biex jintlaħqu minn kwalunkwe sewwieq jekk ma jkollux ‘sponsorships’ kbar warajh u dan jagħmilha aktar diffiċli ġewwa l-Italja, meta kif semmejt diġá l-lenti qiegħda ffukata fuq il-Ferrari. L-Italja hija ċ-ċentru tal-Karting fl-Ewropa, u hawnhekk insibu dawk l-opportunitajiet għal sewwieqa li jintgħażlu biex isuqu ma’ dawk
25
l-imsejha ‘factory teams’, li finanzjarjament huma b’saħħithom ikkumparati ma’ dawk li jfendu għal rashom u grazzi (jew sfortunatament) għal dan, iżommuhom magħhom kemm jista’ jkun fit-tul, iktar milli jitilgħu f’kategoriji akbar meta jiġihom iċċans opportun li javvanzaw li huwa rari peró mhux impossibli lanqas. Infatti huma vera ftit li jagħmlu din il-qabża sfortunatament u meta ssir aktarx għax ikunu ġew magħżula biex jiffurmaw parti mill-akkademja ta’ sewwieqa novizzi ma’ timijiet prominenti kbar li jikkompetu fil-F4/F3/F2 u l-aħħar u mhux l-inqas fil-F1. Mhux ta’ min jinjora l-fatt li l-postijiet fil-F1 huma verament limitati, illum il-ġurnata ħafna iżjed minn qatt qabel, b’20 spazju disponibbli u b’testing veru limitat matul l-istaġun, ifisser li ċ-ċansijiet huma ħafna anqas u ferm anqas frekwenti minn żminijiet passati. Huma x’inhuma r-raġunijiet peró, Giovinazzi wasal sal-quċċata u qed isuq fl-ogħla kategorija tal-motorsport. Grazzi għall-Ferrari, Antonio dejjem sab is-sapport meħtieġ (għax anke kien jokkupa l-pożizzjoni ta’ sewwieq ta’ riserva tat-team fl-2017) peró l-abbiltá tiegħu kompliet tgħinu javvanza, minkejja li mhux ġej minn xi familja sinjura u l-post tiegħu fuq il-grid ħadu b’mertu, għalkemm forsi mhux jisfruttah kemm kien mistenni minnu! Bil-partnership tal-Alfa Romeo mat-team Sauber estiża anke għall-istaġun tal-2021, peró kif jidhru ċ-ċirkostanzi s’issa, ma tidhirx li se tkun waħda fittul wisq, Giovinazzi jrid jagħmel passi notevoli ‘l quddiem b’mod speċjali s-sena d-dieħla jekk irid jibqa’ jxejjer il-bandiera Taljana fil-F1. Biex jagħmel dan, iż-żagħżugħ li għadu kemm għalaq 27 sena, fl14 ta’ Diċembru, irid juri aktar konsistenza u jtejjeb il-prestazzjoni tiegħu meta mqabbla ma’ sieħbu fit-team u ċ-champion tad-dinja tal-2007, Kimi Raikkonen u dan huwa punt kruċjali għall-futur tiegħu. Antonio kompla jgħid li bħala sewwieq żagħżugħ, irid ikompli jitgħallem u jtejjeb lilu nnifsu tiġrija waħda wara l-oħra, bħala l-għan ewlieni tiegħu għall-2021. Huwa kompla jżid li meta jagħmel xi żbalji, li issa aktar minn qatt qabel jafu jkunu ta’ detriment enormi għalih f’dan il-livell, se jitgħallem minnhom b’mod aħjar u aktar matur. Huwa temm bil-frażi li hu qatt ma jaqta’ qalbu u jinsab lest li jinsa mumenti ħżiena u jirritorna aktar b’saħħtu. Imma jekk Giovinazzi mhux se jestratta dak kollu possibbli mill-karozza li se jkollu disponibbli għalih fl-2021 u jwettaq dak li qed jaspira għalih, żmien indefinit ta’ sewwieqa Taljani ‘l bogħod mill-Formula 1 jerġa’ jibda jingħadd mill2022, għax fil-futur qrib ma jidher li m’hemm ħadd li jista’ jissostittwih! Tistgħu ssegwu għal aktar materjal li jkun aġġornat ħafna drabi kuljum fuq il-paġna tiegħi ta’ Facebook: Formula One Insights – by Jason. Barra minn hekk, għandi wkoll is-sit elettroniku www.formulaoneinsights.com għal artikli aktar speċifiċi mid-dinja tal-Formula Wieħed.
26 |
ROTI
INTERVISTA MA’
I ... N I C O I N O T VUR SFIEQA FA
JIŻNA J ĦIDMA A ’P F T R PSO IL-MOTOR
EX PRESIDENT TAL-MALTA MOTORSPORT FEDERATION (MMF) FEJN KIEN ILU JOKKUPA DIN IL-KARIGA GĦAL DAWN L-AĦĦAR 12-IL SENA, FEJN ĦADEM QATIGĦ GĦALL-AKBAR ĠID TAL-MOTORSPORT F’PAJJIŻNA.
minn Cristian Muscat
Kif bdiet l-imħabba tiegħek lejn ilMotorsport? L-imħabba għall-Motorsport bdiet mindu kont żgħir. Imbagħad meta mort fis-sixth form, ħafna minn sħabi kienu dilettanti tal-karozzi. Minn hemm bdejt ninfluwenza ruħi lejn dan l-isport tant sabiħ. Ftit wara kelli l-ewwel esperjenza kompetittiva organizzata mill-Island Car Club u wara oħti, Maria, ħajritni mmur ngħin bħala marshall f’Hill Climb u b’hekk bdejt nifhem iktar dan l-isport. Minn hemm qatt ma ħarist lura, tant, li komplejt immur ngħin bħala marshall mal-All Wheel Drive Club f’offroading. Ftit ftit komplejt inżid is-sehem tiegħi bħala Segretarju Ġenerali tal-AWDC u anke bdejt norganizza kompetizzjonijiet u anke nikkompeti. Kemm kont ilek president tal-Malta Motorsport Federation (MMF)? Kont ilni president tal-MMF għal dawn l-aħħar 12-il sena. Nista’ ngħid li taru bħar-riħ! Għaddejna minn sfidi iżda anke opportunitajiet u nirringrazzja lil dawk kollha li fdawna fid-deċiżjonijiet li ħadna bħala amministrazzjoni talFederazzjoni. Nirringrazzja wkoll lil dawk li kellhom il-fiduċja fija, tant, li ġejt elett erba’ darbiet biex inkompli nservi f’din il-kariga.
X’kienu r-responsabbiltajiet li kellek bħala president? L-ewwelnett hu ta’ unur kbir li rrappreżentajt din il-komunitá talmotorsport. Jien bħala president flim kien mal-amministrazzjoni tiegħi, ridt nibni struttura li tkun soda biżżejjed li taħseb għall-isfidi futuri. Il-kumitati talclubs fehmu iktar ir-responsabbiltajiet li kienu jġorru u anke fehmu iktar l-irwol kruċjali tal-Federazzjoni li tkun irregolatur tal-motorsport f’pajjiżna. Kemm hawn dilettanti talMotorsport f’pajjiżna? Meta kienet tiġi organizzata ‘Paqpaqli għall-Istrina’, konna naraw numru kbir ta’ dilettanti li kienu qed jieħdu sehem. B’xorti ħażina kien hemm inċident sfortunat li waqqaf dan l-avveniment għall-karitá li kien ikun dejjem mistenni mid-dilettanti u millpubbliku in ġenerali. Din l-attivitá kienet il-mera ta’ kemm hija kbira l-komunitá tal-Motorsport hawn Malta u ċert li minn dak iż-żmien ‘l hawn, din baqgħet tikber.
X’għajnuna ssibu minn SportMalta u
Kemm kontu ssibu appoġġ mill-Kumitat Olimpiku Malti? Dejjem sibna sapport minn SportMalta. F’dan l-aħħar żmien kienet qed tiġi allokata somma flus speċjalment għal meta jkun hemm sewwieqa li jikkompetu barra minn Malta f’kompetizzjonijiet rikonnoxuti. In-numru ta’ parteċipanti qiegħed dejjem jiżdied għax kif għedtlek l-entużjażmu huwa kbir. Mal-Kumitat Olimpiku Malti għadna kif sirna ‘Full Members’ wara li konna ‘Associate Members’ għal sentejn. X’inhi r-relazzjoni li għandek mal-FIA u mal-president Jean Todt? Jien u Jean Todt għandna relazzjoni professjonali u ta’ ħbiberija li dejjem iddiskutejna diversi temi relatati malmotorsport. Fil-fatt jiena kont onorat li kien laqa’ l-istedina li għamiltlu biex jiġi f’pajjiżna ftit tas-snin ilu. Kont ukoll ġejt innominat minn Jean Todt f’kumitat internazzjonali tal-FIA biex nippjanaw il-progress talmotorsport globali b’mod sostenibbli.
Kemm hawn assoċjazzjonijiet affiljati mal-Malta Motorsport Federation? B’kollox hemm 16-il assoċjazzjoni li huma affiljati mal-MMF. Dawn kollha huma attivi u jagħtu kontribut sħiħ għalliżvilupp tal-motorsport f’pajjiżna. Aħna niddiskutu magħhom u naraw dejjem x’għandha tkun it-triq ‘il quddiem. Taħseb li hawn biżżejjed għarfien dwar is-sigurtá fit-toroq? Jien qiegħed parti mill-kumitat fuq is-sigurtá fit-toroq ta’ Transport Malta mmexxi minn Pierre Vella fejn flimkien niddiskutu u nwasslu l-messaġġ għallużu aħjar mit-toroq Maltin b’mod partikolari is-sigurtá tas-sewwieqa. Għalina meta jmut xi ħadd f’inċident tat-traffiku, hi traġedja kbira. Jien ma nemminx li sewwieq li ġab il-liċenzja għandu jieqaf milli ikompli jitgħallem għax jaħseb li jkun jaf kollox. Irid ikun hemm dejjem dik li bl-Ingliż isejħulhom advance driving courses sabiex issewwieqa jaġġornaw b’dak li qed jiġri u fuq kollox jirrispettaw dejjem ir-regoli. Jien ngħid ħaġa wkoll. Hawn ħafna nies li jixtru karozza u ma jkunux jafu xi tkun tfisser it-teknoloġija li jkun fiha il-karozza. Jekk tinbena faċilitá tassigurtá fit-toroq, tgħidx kemm nevitaw inċidenti bla bżonn.
|
Taħseb li l-mezzi tax-xandir lokali jagħtu biżżejjed importanza lill-isport tal-karozzi f’pajjiżna? Kien hemm żviluppi għall-aħjar imma żgur li għad hemm fejn wieħed jista’ jagħmel iktar għall-motorsport lokali. Nieħu l-okkażjoni li nirringrazzja minn hawn lil Mario Mifsud, magħruf aħjar bħala ‘DJ Banana’ li kien ilpersuna li beda bi programm kollu ddedikat lill-motorsport lokali. Ftit tassnin wara żdied Oliver Attard sabiex l-għarfien kompla jimxi ‘l quddiem bilpubblikazzjonijiet tiegħu. Kemm taħseb li hemm interess fost it-tfal u ż-żgħażagħ biex dan l-isport ikompli jimxi ‘l quddiem fil-futur? Bħalissa qed nagħmlu proġett ta’ taħriġ imsejjaħ Young Drivers Training Programme mal-FIA fejn l-għan tagħna huwa li nittrenjaw liż-żgħażagħ u t-tfal b’mod professjonali fuq il-motorsport. Qed jipparteċipaw iktar minn 60 sewwieq li jinkludu nisa u tfajliet. L-entużjażmu li hemm għal dan ilprogamm huwa mpressjonati u jawgura futur sabiħ għall-motorsport. Taħseb li għad ikollna sewwieq Malti tal-Formula Wieħed? Jien naraha bħala xi ħaġa diffiċli ħafna iżda mhux impossibbli. M’hemmx dubju li hemm ħafna flus li jridu jiġu involuti. Kollox jista’ jseħħ! L-importanti li tibqa’ toħlom għax mill-ħolm nafu ngħaddu għar-realtá. Taħseb li Malta hi żgħira wisq biex ikollna trakka tal-Formula Wieħed? Trakka tal-Formula Wieħed hija kbira wisq għal pajjizna. Aħna konna ħejjejna studju ma’ esperti barranin u mal-Gvern Ċentrali b’diversi laqgħat dwar x’tip ta’ trakka hija possibbli għal Malta. Ovvjament hemm bżonn ir-rieda talGvern sabiex naslu biex ikollna t-trakka li ġiet imwiegħda fil-programm elettorali.
27
Jekk eventwalment tiġi mibnija din it-trakka, taħt liema responsabbiltá taqa’ ... Tal-gvern jew inkella talfederazzjoni? L-MMF ma tistax tkunu l-operatur tat-trakka imma r-regolatur. Ngħidlek li hemm kollaborazzjoni sħiħa mal-Gvern Ċentrali partikolarment mas-Segretarju Parlamentari l-Onorevoli Clifton Grima u ninsabu ċerti li il-Gvern għandu l-pjan tiegħu biex jitwettaq dan il proġett tant mistenni. X’tip ta’ tiġrijiet jistgħu jsiru f’din ittrakka l-ġdida li se tinbena? Il-kobor tal-art u r-run-off area, kif inhi msejħa, tħoll u torbot dan kollu. Jista’ jkollna kompetizzjonijiet talFormula 4 jew Formula 3 jekk it-trakka tkun klassifikata bħala grade 3 imma kollox jiddependi mill-kobor tal-art. Iżda l-mistoqsija li qed jistaqsi kulħadd hi waħda. Fhiex wasal ixxogħol sabiex tkun tista’ tinfetaħ din ittrakka li hi l-ħolma ta’ kull dilettant talmotorsport f’pajjiżna? Nixtieq ħafna ngħidlek il-ġurnata meta se jibdew jibnuha għall-inqas, iżda ovvjament mhux possibbli għax bħal kulħadd għadna qed nistennew millGvern Ċentrali. Nixtieqek tgħaddi messaġġ lil dawk it-tfal u ż-żgħażagħ li huma dilettanti talkarozzi u li jixtiequ jidħlu membri f’xi għaqda. L-ewwelnett inħeġġiġhom sabiex jingħaqdu ma’ xi club ta’ motorsport biex inkabbru l-familja ta’ assoċjazzjonijiet tal-karozzi li hawn bħalissa. Ħafna jistgħu jibdew bil-Go Karts li kif nafu issa għandna trakka gdida tal-Island Karting Club. Mhux bilfors għandhom imorru għal xi livell kompetittiv iżda l-importanti huwa li jagħmlu xi ħaġa li verament iħobbu jagħmlu li jista’ jkun anke li jgħinu bħala marshalls kif bdejt jiena.
28 |
ROTI
Sigurtá fit-toroq
G
ħal darb’oħra ninsabu fil-passi ta’ sena ġdida, li aħna lkoll qed inħarsu lejn żmien aħjar minn kull aspett. Il-pandemija ġabet mhux biss lil pajjiżna, iżda lid-dinja kollha fuq irkopptejha. F’Malta affettwatna pjuttost ħażin minnegozji, stil tal-ħajja, tfal neqsin mill-iskola, li ma kellhomx ċans jilagħbu barra, il-mod differenti kif l-istudenti kellhom jistudjaw u l-aktar importanti kienu l-anzjani u l-persuni vulnerabbli li sfortunatament kienu l-aktar milquta u dan kien rifless finnumru ta’ mwiet li ġew irreġistrati mhux biss f’Malta iżda madwar id-dinja kollha.
obbligu tagħna lkoll Aħna, fil-Kunsill Malti tas-Sigurtá fit-Toroq kellna nibdlu r-rotta tagħna; il-pjani kollha kellhom jiġu mwarrba milliskejjel għall-avvenimenti pubbliċi u kellna nirreaġixxu b’mod totalment differenti. Kien hemm żmien meta l-avvenimenti tal-media ġew ikkanċellati wkoll. Din is-sitwazzjoni kienet riflessa mhux biss lokalment iżda wkoll l-imsieħba tagħna barra minn xtutna sofrew l-istess sitwazzjoni iżda flimkien irreaġixxew biex inkomplu bil-missjoni tagħna li nagħmlu t-toroq tagħna aktar siguri. Lejn il-bidu ta’ dan ix-xahar nedejna l-aħħar kampanja tagħna għal din is-sena fir-rigward tas-sewqan u x-xorb. L-edizzjoni ta’ din is-sena kienet kemmxejn differenti allura, kif inhu s-soltu tagħna, reġgħet lura għall-media soċjali u nenfasizzaw l-importanza li x-xorb mas-sewqan huwa periklu ieħor li jista’ jżid mal-kriżi attwali li diġà għandna. Intqal ħafna dwar is-sitwazzjoni li għaddejjin minnha l-Awtoritajiet tas-Saħħa tagħna, il-pressjoni li t-trattament li qed jingħata lill-vittmi tal-Covid-19 u din kienet fatt inkwetanti għalina peress li l-imwiet fit-toroq tagħna kienu jidhru wkoll fit-toroq tagħna, il-korrimenti fit-toroq tagħna kienu evidenti wkoll fit-toroq tagħna ... il-maġġoranza ta’ dawn fejn il-pressjoni mhux meħtieġa u mhux mixtieqa kienet fuq l-Awtoritajiet tas-Saħħa tagħna. Matul ix-xahar ta’ Mejju meta l-biċċa l-kbira tal-gżira kienet fuq lockdown li dehret bħala l-aktar zmien b’fatalitajiet fittoroq, din l-okkorrenza kienet viżibbli wkoll fil-pajjiżi tal-UE, ittoroq kienu relattivament vojta u sfortunatament kien hemm abbuż fis-sewqan aktar veloci li rriżulta f’imwiet. Nittamaw li din is-sena se nagħlqu s-sena fuq nota tajba! Irridu napprezzaw li l-festi huma restrittivi min ħabba r-regolamenti tassaħħa, iżda dan mhux se jwaqqaf lin-nies milli jixorbu biex jiċċelebraw. Aħna totalment favur li n-nies igawdu, iżda huwa importanti ħafna li kulħadd jimxi mal-istruzzjonijiet kollha tal-Awtoritajiet tasSaħħa u joqogħdu lura milli jsuqu. Għandna servizzi adeg wati li jipprovdu servizzi tat-trasport u għaldaqstant m’għandniex għalfejn insu qu jekk konna qed nixorbu. Korrimenti addizzjonali jistgħu joħolqu aktar pressjoni fuq is-servizzi tas-saħħa tagħna, għandu jiġi mfakkar ukoll li jekk sewwieq jinqabad isuq taħt l-influwenza tal-alkoħol jista’ jirriżulta għall-multa u punti fuq il-liċenzja tas-sewqan. Għaliex ir-riskju? ... għaliex ngħid li b’multa nista’ nitratta x-xarba żejda ... iżda x’jiġri jekk kellu jiġri? Is-sewqan taħt l-influwenza tal-alkoħol huwa reat, mhux
minn Pierre Vella
biss is-sewwieq iżda immaġina biss jekk iseħħ inċident u jkun hemm korrimenti. X’jiġri jekk dawn il-korrimenti huma l-kawża ta’ sewwieq li kien qed jixrob l-alkoħol? Aħna lkoll qed inħarsu lejn futur aktar b’saħħtu, qed nisimgħu li s-soluzzjoni biex tieqaf il-pandemija tinsab aktar viċin. Aħna lkoll qed nieħdu ħsieb tagħna nfusna u nistennew bil-ħerqa li nkunu aktar sikuri u nerġgħu nibdew ħajja normali. Għaldaqstant, għaliex għandi jkolli naħseb wisq fit-toroq tagħna u għaliex għandi nsuq taħt l-influwenza tal-alkoħol jew tad-drogi? Dan huwa każ fejn aħna mhux verament nirrispettaw lilna nfusna u n-nies ta’ madwarna. Ilkoll kemm aħna għandna obbligu li nkunu sikuri fit-toroq tagħna. L-obbligi tagħna huma li nimxu mar-regoli tal-highway code, l-obbligi tagħna għandhom ikunu attenti, nieħdu ħsieb lilna nfusna, ilpassiġġieri fil-karozzi tagħna, individwi f’karozzi, roti, bikers u persuni mexjin. Aħna komunità waħda, naħsbu dwar in-numri, in-numru ta’ vetturi fit-toroq tagħna u l-persuni mexjin li kuljum jimlew it-toroq tagħna. Aħna komunità fejn għandna nieħdu ħsieb xulxin, naġixxu bir-responsabbiltà. Jekk kulħadd kellu jagħmel il-parti tiegħu, l-affarijiet żgur li jkunu ħafna aħjar. Għandna obbligu li nnaqqsu l-fatalitajiet fit-toroq tagħna u flimkien nistgħu niksbu dan iżda rridu naħdmu flimkien ... kull min jagħmel il-parti tiegħu, kull min jaġixxi b’responsabbiltà. Fl-2022, se nkunu qed naraw avvanz enormi fuq issikurezza tal-vetturi mill-manifatturi kollha tal-karozzi iżda l-persuna fis-sit tas-sewqan tista’ tkun l-aħjar għażla li tkun sikura. Ix-xahar li għadda biss rajna sewwieq tal-Formula 1 li rritorna mill-infern wara inċident drammatiku. Qed nirreferi għall-inċident li Romain Grosjean kien involut fih u li b’mod mirakoluż baqa’ ħaj u ħareġ b’korrimenti minimi iżda kien ix-xogħol kollu li l-FIA kienet wettqet matul is-snin biex timmassimizza s-sigurtà. Fost dawn kienu l-elmu u libsa ta’ tliet saffi li jirreżistu n-nar. Dan kollu jkompli jikkonferma kemm is-sigurtá hija tal-akbar importanza. Nota finali waħda. Għandna biss ħajja waħda iżda għandna ħafna nies li jħobbuna u jirrispettawna ... għaldaqstant għaliex irridu niddiżappuntaw lil dawn in-nies b’sewqan bla ħsieb u imġieba irresponsabbli li tpoġġi lilna nfusna u oħrajn fil-periklu?! F’isem il-Kunsill Malti għas-Sigurtá fit-Toroq u l-istaff kollu ta’ Roti, nixtiqulek sena aħjar iżda l-aktar importanti sena aktar sikura fit-toroq tagħna. Eyes On the Road!
|
ARM YOUR METAL
AGAINST RUST!
No primer, no undercoat, no rust!
29
30 |
ROTI
We specialise in Vehicle wrapping, Customisation, Detailing, Caliper refurbishment, Tinted windows
SOLE DISTRIBUTORS AND RESELLERS FOR Souce-R Automotive, Plot 20 gate1 road, Luqa industrial estate | info@source-rautomotive.com | +356 7984 3204
