Grondig 01 - 2022

NIEUW BELEID NIEUWE MINISTERS

INSPECTIE VOORKOMT STILSTAND

JOHN DEERE DOORGELICHT

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 1 2022

Alles onder controle want met Starcover en Maïsservice van LG zorg je voor optimale bescherming

Een vlotte start geeft de beste garantie op een ongestoorde groei van het maïsgewas zonder al te veel stressinvloeden van buitenaf. Met onze innovatieve zaadcoating en aanvullende garantieregeling bij serieuze vogelvraat wapen je de plant tegen (bodem)plagen, droogte-, koude- en nutriëntenstress.

• • • •

Stimuleert wortelgroei/bodemactiviteit Maakt gebonden fosfaat vrij en opneembaar Beschermt tegen schadelijke bodeminsecten Mét Maïsservice: gratis zaad* bij vogelschade

12/2021

Maak maïs vitaal en weerbaar met onze Maïsservice en Starcover-Force.

LG 31.205

Beschikbaar op o.a.: LG CONCLUSION – ultravroeg LG 31.205 – zeer vroeg LG EMELEEN NIEUW – zeer vroeg LG 31.219 - vroeg

Meer weten?

Vraag het je leverancier of onze specialisten op ruwvoerforum.nl. *Zie voorwaarden; registreer de LG-maïsaankoop van je klanten voor 01.05.22 op lgseeds.nl/maisservice.

INHOUD

NIEUW BELEID NIEUWE MINISTERS

INSPECTIE VOORKOMT STILSTAND

JOHN DEERE DOORGELICHT

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 1 2022

ONDERNEMEN MET MENSEN

18 5 REDACTIONEEL 6 IN ACTIE: Loon- en kraanverhuurbedrijf Sjef Houtenbos 9 COMMENTAAR 10 Rutte 4: veel nieuwe gezichten en nieuw beleid 14 VENT & VISIE: Dammie van der Poel 18 STERK WERK: Wieringa Bedum

In dit nummer

GRONDIG 1 2022

Het regeerakkoord ligt op tafel en dat betekent dat we als sector nu iets meer weten over de koers die de regering gaat aanhouden. In het hoofdverhaal gaan we hier dieper op in. Verder gaan we in deze editie in op de campagne Cumela Lokaal. Wat houdt die in en wat gaat er gebeuren?

Verder nemen we je mee in het nieuwe onderhoud.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

36 22 PROFILEREN: Den Ouden Groep 26 TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL 30 Reesink Agri helpt stilstand voorkomen 32 Onderhoud van elektrische machines 34 Vliegende start voor Electric Construction Equipment 36 Rijngas levert waterstof op locatie 38 De toekomst is aan waterstof 40 John Deere 6215R uitgelezen, doorberekend en opnieuw getest 44 Bij generatorsets zijn enorme brandstofbesparingen mogelijk 46 LG Agrility levert digitale kennis voor maïsteelt 48 KWS: kijk bij keuze maïsras naar het buitenland 50 Syngenta biedt flexibiliteit in kwaliteit en opbrengst van maïs 52 Het rVDM van Rovecom 45 ECONOMIE 45 IN KORT BESTEK

ONDERNEMEN MET CUMELA

54 54 VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF: Ellen Lesscher 58 CUMELARIA 59 CAO & ZO 60 CUMELA.NL 61 VOORZITTER 62 TOOLBOX: gladheidbestrijding 64 In welke functiegroep hoort jouw medewerker?

68 Start campagne Cumela Lokaal 70 Safety Culture Ladder ingegaan 72 Zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn 74 BEDRIJVIG

Grondig 2 ontvang je op vrijdag 25 februari!

GRONDIG 1 2022

3

Machines voor professionals !

Celli rotorkopeggen

Energy/P-600

Zeer zware aandrijfkasten Volledig gelaste tandwielbakken Hierdoor extra stabiliteit 2 overbemeten kopeggen gemonteerd Walterscheid aandrijfassen Rotoren dichtbij de zijkanten Volledig egale werking over de volle breedte Agricola Italiana groenten zaaimachines Marktleider in groenten zaaitechniek Verstelbare vacuumventilator Aparte compressor Norton versnellingsbak Optie: elektro-hydraulische aandrijving Spelingsvrije parallellogrammen

SN-1-130

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

REDACTIONEEL

COLOFON Grondig is de bron voor vakinformatie voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infrastructuur. Je kunt je aanmelden voor de gratis nieuwsbrief door een e-mail te sturen naar grondig@cumela.nl.

Adres Cumela Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat Arend Jan Blomsma

Advertentiewerving Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement Nederland € 99,- per jaar Buitenland € 154,- per jaar.

Collectieve abonnementen: op aanvraag

Schaarste gebruiken Het is even wennen als je tijdens de kerst-top2000-verbouwing bij de bouwmarkt komt voor een paar underlayment-platen en je te horen krijgt dat je bij de eerstvolgende levering de eerste bent. Naar prijzen hoef je dus niet te vragen. Die veranderen net zo snel als de markt.

Het zijn de kenmerken van de schaarstemarkt waarin we zijn beland.

Het is even wennen in een tijdperk waarin we gewend waren dat alles per direct beschikbaar was voor de laagst mogelijke prijs. Dat tijdperk lijkt voorlopig afgesloten. Het schaarstetijdperk waarin we zijn beland, verandert ook het speelveld voor cumelabedrijven. Waar aanbieders elkaar eerst de tent uitvochten om die nieuwe trekker of shovel te mogen leveren, gaat het gesprek nu over levertijden en hoe de tussenliggende periode kan worden overbrugd.

Dat de Agritechnica niet doorgaat, komt mede doordat de fabrikanten tot aan het plafond zitten volgeboekt of niet kunnen leveren als gevolg van schaarste aan grondstoffen en onderdelen. Waarom dan zo’n dure beurs optuigen? Ze kunnen het toch al niet aan.

Je hoort steeds meer van leveranciers dat ook cumelabedrijven moeten leren om investeringen eerder te plannen om materieel op tijd te hebben. Dat vraagt om een andere denkwijze over de investeringsplanningen, meer gekoppeld aan een langere-termijnverwachting over omzet en rendement van de aankoop.

Andersom geeft de schaarste-economie ook nieuwe kansen. Er is vraag te over naar hard werkende mensen met twee rechterhanden en

goede machines. Dat betekent dat je keuzes kunt en wellicht ook moet maken. Hoe haaks staat dat op de aloude handelwijze van veel ondernemers uit de tijd dat er genoeg mensen en machines waren. Toen was het van ‘u vraagt en wij leveren’ of ‘wij lossen het altijd op’.

Dat verandert nu het de vraag is of je de gelegenheid hebt om de klus te klaren. Je kunt gerust nee verkopen of aangeven dat er een wachtrij is, omdat je hierin niet de enige bent en opdrachtgevers daar zelf ook mee worstelen. Dat betekent dat je keuzes kunt maken wat wel en niet (meer) te doen en voor welke prijs.

Het is dan ook gemakkelijker om met een concullega af te spreken wat hij en wat jij doet.

Natuurlijk is er concurrentie, want als je te ver opschaalt, gaat de opdrachtgever echt wel naar een concullega om te bespreken of die de klus er wel bij kan hebben tegen redelijke tarieven.

Marktwerking zal er altijd blijven, maar vanaf nu wel in die context van schaarste, waarin de prioriteit meer ligt op de klus gedaan krijgen dan op de prijs. Dat betekent dat je zelf veel gemakkelijker de prijs kunt bepalen en het moment kunt kiezen waarop je het werk uitvoert.

Even anders dan op het laatst in de waan van de week beslissen wat je doet, wat je ervoor rekent en wat je ervoor koopt. Onze bestelling ligt inmiddels bij de bouwmarkt, inclusief telefoonnummer, zodat we verder kunnen timmeren als de platen binnen zijn. En voortaan bestellen we gewoon eerder.

Team Grondig Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk.

Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

GRONDIG 1 2022

5

ONDERNEMEN MET MENSEN - BEDRIJF IN ACTIE

Voorbereiden

op de zomer Tekst en foto’s: Herma van den Pol

LOON- EN KRAANVERHUURBEDRIJF SJEF HOUTENBOS

6

GRONDIG 1 2022

BEDRIJF IN ACTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Werk je voor een cumelabedrijf, dan kom je nog eens ergens en mag je geregeld werkzaamheden uitvoeren op een bijzondere locatie. Dat geluk hadden ook de medewerkers van Loon- en kraanverhuurbedrijf Sjef Houtenbos, die aan de slag mochten in Camperduin, gemeente Bergen. Daar maakten ze de lagune en het strand klaar voor een nieuw seizoen.

“Nu doen we het werk in opdracht van de gemeente Bergen in Noord-Holland”, zegt Marco Houtenbos over het werk. “Daarvoor deden we het werk ook al, maar dan in opdracht van de aannemers die het gebied destijds aanlegden”, vertelt hij. Daarmee is het onderhoud aan de lagune een vast onderdeel in de werkzaamheden van het bedrijf geworden.

Die lagune, omgeven door hoge duinen, levert een mooi plaatje op. “Het is mooi werk in een schitterende omgeving”, zegt Marco erover. Hij en zijn medewerkers komen er meerdere keren per jaar om de lagune van vers water te voorzien.

“Na een periode van hoge temperaturen vervuilt hij zichzelf”, legt hij uit. Gebeurt dat, dan komen de mannen van Houtenbos om een sleuf te graven naar zee. Door de sleuf stroomt vervolgens vers water naar de lagune. “Hoe vaak dat nodig is, hangt af van het weer: is het warm of juist niet.”

Deze keer ging het echter niet om het graven van een relatief eenvoudige sleuf, maar moest de lagune worden uitgediept. “Dat doen we met het oog op de veiligheid. Wordt het te ondiep of krijg je veel ondiepe plaatsen, dan wordt het te gevaarlijk voor bijvoorbeeld kitesurfers”, vertelt Marco. Alles gebeurt in overleg met de gemeente en de Jongens uit Schoorl. “Dat is een plaatselijke organisatie die van alles rondom watersporten organiseert. Die tipt ons ook als het nodig is om een sleuf te graven.”

“Deze keer waren we met vijf man een week bezig om het werk gedaan te krijgen en maakten we gebruik van rupskraan, een shovel en trekkers met kippers. De werkzaamheden begonnen met de aanleg van een tijdelijk pad. Het tijdelijke pad helpt om het werk te kunnen doen, maar rijd je er overheen, dan moet je goed uitkijken waar je rijdt, want je werkt in principe over een baan heen die steeds natter wordt. Die moeten we dan ook constant onderhouden door af en toe met de kraan een paar vrachten droog zand te laden en die eroverheen te leggen. Het zand dat uit de lagune komt, is zwaar en nat en daar niet geschikt voor.”

Het zand uit de lagune moet uiteindelijk weer binnen een straal van 500 meter worden hergebruikt. Met behulp van de kraan en een shovel met schuifruim verwerken we het zand. Dat gebeurt ook weer in overleg met de gemeente. Deze keer pasten we het zand rondom de paviljoenen toe en bij een speeltoestel.”

Zodra het werk bijna klaar is, wordt het tijdelijke pad door de lagune ook weer opgeruimd. “De kraan graaft het zand weg en daar rijden wij dan met de kippers weer achteruit naar toe”, vertelt Marco. Het eindresultaat is een lagune waar met het getij weer water in en uit kan stromen.

“Meestal komen we rond april terug om de lagune nog eens te verversen, zodat er als het mooi weer wordt weer kan worden gezwommen.”

GRONDIG 1 2022

7

“We denken met je mee en zetten graag een stap extra voor het maximale resultaat.”

Anneke Aalberts relatiebeheerder Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten • Gemak en uitgebreide service • Kennis van de cumelasector • Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding • Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl (033) 247 49 60

COMMENTAAR DIRECTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Eerlijk en simpel Afwachten waar de nieuwe bewindslieden echt mee komen, dat is de fase waarin we nu zitten na de beëdiging van het kabinet. Ze gaan aan de slag met een mooi en stevig akkoord en ook stevige budgetten. Dat belooft wat, maar dan moet het allemaal wel eerlijk en simpel.

Als ondernemer en bestuurder kijk je altijd met nog wat meer belangstelling naar een nieuw regeerakkoord dan de gemiddelde Nederlander.

Zeker dit jaar, want als er iets duidelijk is, dan is het wel dat Nederland op de schop gaat. De grote verbouwing gaat beginnen. Twee hoofdlijnen vallen daarin op: we gaan meer van landbouw naar wonen en natuur, terwijl we bij de machines van diesel naar stroom of waterstof gaan.

Die verandering is voor veel van onze leden wellicht een pijnlijke constatering, maar dit tij is volgens mij niet meer te keren. In de historie hebben we in de landbouw immers al veel bedrijven zien verdwijnen en veel grond omgezet zien worden in bestemmingen voor wonen, wegen en natuur.

Destijds was dat een soort autonome ontwikkeling. Nu zie ik kansen te over voor onze bedrijven en mensen, want nu gaat het gepaard met ruime budgetten en kan het veel werk opleveren.

De budgetten die daarvoor beschikbaar worden gesteld, liegen er niet om, maar plannen en budgetten alleen zijn niet genoeg. Willen we de gewenste stappen kunnen zetten, dan hebben we daadkracht, regie en eenduidigheid nodig van het nieuwe kabinet. Er wordt bij bijna alle thema’s veel inzet van cumelaondernemers verwacht en het goede nieuws voor het kabinet is dat wij kunnen leveren. Een waarschuwing is wel op zijn plaats. Natuurlijk willen wij ons omvangrijke machinepark versneld verduurzamen als dat wordt gevraagd, maar dat kan alleen als de workflow snel op gang komt en de subsidies voor verduurzaming eerlijk en simpel worden ingezet. Ze moeten dus bereikbaar zijn voor ieder van onze leden en niet via een loterij. We willen geen Groningse toestanden.

De overheid heeft hierin een belangrijke dubbelrol. Enerzijds verdeelt zij namelijk de subsidies, terwijl op een andere plaats de uitvraag naar elektrische machines wordt gedaan bij de aanbesteding van overheidswerk. Het mag niet zo zijn

dat iemand die de subsidieloterij wint daarna ook bijna automatisch het winnende lot in de aanbesteding heeft.

Als sector hebben we goud in handen, ook voor de overheid, want wij hebben de mensen en de machines om de klus te klaren. Dat machinepark willen we zeker verduurzamen om ook aan die wens te voldoen, maar dan moet het wel simpel en eerlijk. Daarbij past een heel simpel motto: niet dralen maar doen.

Wim van Mourik, voorzitter Cumela GRONDIG 1 2022

9

ONDERNEMEN MET MENSEN - HOOFDARTIKEL

Nieuw kabinet moet met veel geld problemen oplossen

Tekst: Toon van der Stok Foto’s: Rijksvoorlichtingsdienst

VEEL NIEUWE GEZICHTEN EN NIEUW BELEID

DE NIEUWE BEWINDSPERSONEN

Inmiddels zijn de nieuwe ministers van Rutte 4 zich aan het inlezen en wordt er gewerkt aan nieuw beleid. Voor het oplossen van de problemen is veel geld beschikbaar, zoals voor het oplossen van het stikstofprobleem en voor het verminderen van de CO2-emissie. Wat betekent dit voor de sector en wie zijn de ministers die dit moeten uitvoeren? Hoe dan ook krijgen we de komende drie jaar namelijk met dit beleid en deze mensen te maken.

10

MARK HARBERS (VVD) MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT Deze uit de Tweede Kamer afkomstige minister krijgt een flink dossier onder zijn hoede, maar opereert in de luwte, omdat de pijnpunten zoals klimaat en stikstof bij aparte ministers terecht komen.

Opvallend is dat Harbers (52) zijn studie aan de Erasmus Universiteit nooit heeft afgerond en gelijk de politiek is ingegaan. Hij schreef samen met Jaco Geurts ook het inmiddels beruchte ‘treindocument’. Nu moet hij het geld verdelen voor de aanleg en het onderhoud van wegen en vooral viaducten, want daar zullen de komende jaren steeds meer problemen zoals bij de Haringvlietbrug te verwachten zijn. Ook mag hij zorgen dat het extra geld dat voor infrastructuur beschikbaar is ook kan worden besteed. Dat kan hij echter alleen als de nieuwe minister voor Stikstof daarvoor ruimte heeft weten te creëren.

GRONDIG 1 2022

HENK STAGHOUWER (CHRISTENUNIE) MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN VOEDSELKWALITEIT In Groningen kennen veel mensen uit de agrarische sector Henk Staghouwer (59) als gedeputeerde Landbouw. Hij was het die de boze boeren tijdens de agrarische protesten niet wilde ontvangen, waarna tot zijn grote woede de deur van het provinciehuis werd geramd. Dat is volgens Trouw nog goed gekomen, want op zijn bureau staan nu twee miniatuurtrekkers. Na zijn studie aan de Hogere Agrarische School was hij eerst lange tijd eigenaar van een aantal bakkerijen, maar daarna ging hij de politiek in. Op landbouwgebied is hij niet als voorganger Carola Schouten een aanhanger van de Kringlooplandbouw. Dit is wel één van de weinige ministers die echt een opleiding heeft genoten die past bij het departement dat hij of zij onder zijn of haar hoede heeft.

HOOFDARTIKEL - ONDERNEMEN MET MENSEN

Na lezen van het nieuwe regeerakkoord is direct duidelijk dat er veel maatregelen te verwachten zijn waarvan de cumelasector kan profiteren, vooral doordat er veel wordt geïnvesteerd in een nieuwe inrichting van het agrarisch gebied en in infrastructuur. Tegelijk liggen daar echter ook de bedreigingen, want het lijkt erop dat de agrarische sector hoe dan ook harder zal moeten inkrimpen dan de laatste jaren gebeurde. Al is een jaarlijkse afname van het areaal met 7000 hectare, zoals het CBS onlangs becijferde, natuurlijk ook al fors.

Het is ook de vraag hoe snel nieuw beleid om rond Natura 2000-gebieden piekbelasters uit te kopen realiteit wordt. Voor bedrijven die daarmee te maken hebben, is het echter zaak om nu al te kijken naar alternatieven, zoals voorzitter Wim van Mourik zei in Cumela Live. “Nieuwe ontwikkelingen bieden ook kansen, maar het is wel zaak om daar als ondernemer tijdig op in te spelen.”

NEDERLAND DUURZAMER MAKEN

Wie concrete maatregelen zoekt hoe al deze doelstellingen moeten worden gehaald, vindt daarvan niets terug. Dat is straks aan de nieuwe bewindslieden, die de doelstellingen verder mogen uitwerken in concrete plannen. Een korte inhoud van de belangrijkste zaken is te vinden in het kader ‘Beleidsplannen’.

Veel van de ministers die de nieuwe plannen moeten gaan uitvoeren, zijn nog onbekend op hun beleidsterrein, want overal zitten nieuwe poppetjes.

Opvallend in de nieuwe ploeg is opnieuw het hoge gehalte aan bestuurders die afkomstig zijn vanuit de politiek of ambtelijke organisatie, waarbij veruit de meesten in de grote steden in de Randstad wonen. Een uitzondering is de nieuwe minister van landbouw Henk Staghouwer. Hij woont in Briltil, een plaats in Groningen die de meeste mensen niet zullen kennen. Hij studeerde ooit aan de Hogere Agrarische School en was eigenaar van een aantal bakkerijen. Daarmee is hij één van de weinigen die echt ondernemerservaring hebben.

In het vijftig pagina’s tellende regeerakkoord staan heel veel maatregelen opgesomd om Nederland duurzamer te maken. Hoe dat moet gebeuren en hoe dat voor verschillende gebieden uitwerkt, is nog nergens te vinden. De enige concrete uitspraken in het regeerakkoord zijn dat de uitstoot van CO2 in 2030 niet met vijftig, maar met zestig procent moet zijn teruggebracht. Ook voor de stikstofuitstoot worden de normen aangehaald. Het reductiedoel van 2035 gaat nu naar 2030, wat zou betekenen dat in dat jaar de belasting met vijftig procent moet zijn gedaald. Dat is bijna een verdubbeling ten opzichte van het eerder gestelde doel, dat op 26 procent stond.

De anderen hebben vooral kennis van het Haagse wereldje en weten hoe daar te opereren. Het zal de komende jaren weer de kunst zijn om hen te laten zien dat ondernemers ruimte nodig hebben om in te spelen op maatschappelijke wensen. Niet met nog meer regels, maar met duidelijke doelen en tijd om die te halen. Moet het sneller, dan kan dit, maar dan heb je geld nodig om investeringen te kunnen vervroegen, duurdere machines aan te kunnen schaffen of om nog niet afgeschreven machines te vervangen. Het zal weer een hele toer zijn om dit door te laten dringen in Haagse kringen. Maar goed, eerst maar eens kennis maken en wennen aan de nieuwe gezichten.

CHRISTIANNE VAN DER WAL (VVD) MINISTER VOOR NATUUR EN STIKSTOF Net als haar collega-minister op het departement van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, waar de minister voor Natuur en Stikstof ook onder valt, is Christianne van der Wal (48) afkomstig van het platteland. Ze woont in Hierden en was de afgelopen jaren voorzitter van de VVD. Daarvoor was ze wethouder in Harderwijk en gedeputeerde in Gelderland. Ze krijgt de taak om een oplossing te vinden in het stikstofdossier. Daarvoor is in elk geval veel geld beschikbaar, want in het regeerakkoord is hiervoor al 25 miljard uitgetrokken. Hoopgevend is dat ze volgens mensen die haar kennen gelooft in technische oplossingen. Andere bronnen geven aan dat ze ook sterk hecht aan het meten in plaats van je baseren op modellen. Wellicht dat dit ook helpt om in het stikstofdossier andere wegen in te slaan en vraagtekens te plaatsen bij de schijnbetrouwbaarheid die nu in de Aerius-modellen zit.

‘NIEUWE ONTWIKKELINGEN BIEDEN OOK NIEUWE KANSEN’

ROB JETTEN (D66) MINISTER VOOR KLIMAAT EN ENERGIE Waarschijnlijk de bekendste minister met wie onze sector te maken krijgt, is Rob Jetten (34). Opvallend genoeg ook iemand die niet in de Randstad woont, maar min of meer op het platteland. Zijn bekendheid kreeg hij vooral als fractievoorzitter van D66.

Hij werkte een korte tijd voor ProRail, waar hij ook opereerde als regiomanager Bouwmanagement voor Noord- en Oost-Nederland. Sinds 2017 maakte hij deel uit van de Tweede Kamer. Jetten geldt als een verbinder, die goed ligt bij alle partijen. Dat zal hij hard nodig hebben om de doelstellingen uit het Klimaatakkoord te halen. Het voordeel voor hem is dat ook hiervoor een flinke zak geld is gereserveerd. Waarschijnlijk krijgt de sector vooral met hem te maken omdat hij mogelijk de SEB-regeling onder zijn hoede krijgt en dus ook het subsidietraject voor emissievrije bouwmachines bepaalt.

GRONDIG 1 2022

11

ONDERNEMEN MET MENSEN - HOOFDARTIKEL

BELEIDSPLANNEN SOCIALE ZAKEN • Er komt 300 miljoen euro per jaar vrij voor lastenverlichting van het mkb via loondoorbetaling bij ziekte.

• Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten, wordt in overleg met de sociale partners een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt, met oog voor uitvoerbaarheid en betaalbaarheid.

• Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen.

• Voor deze coalitie is het mkb belangrijk. Het groei- en innovatief vermogen van mkb-ondernemers en -bedrijven wordt versterkt en ondernemerschap wordt gestimuleerd.

• Aanpak van de regeldruk, waarbij met de mkb-toets bij wetgeving wordt getoetst of regels ook voor een mkb-ondernemer uitvoerbaar zijn.

• Gemakkelijker maken om mensen in dienst te nemen en te houden, het wegnemen van onnodige belemmeringen bij financiering, het dichten van de financieringskloof, ondersteuning bij digitalisering en verduurzaming, een betere positie van ondernemers in het faillissementsrecht.

• Het aantal vakmensen moet worden vergroot. Daarvoor komt er een programma met onderwijsinstellingen, overheden en sociale partners om vakmensen op te leiden of waar nodig bij te scholen.

LANDBOUW

DE NIEUWE BEWINDSPERSONEN

• Tot 2035 is er 25 miljard euro beschikbaar voor het nieuwe Nationaal Programma Landelijk Gebied. Daarin komen regionale doelstellingen voor natuurherstel, klimaat en water.

• In een gebiedsgerichte aanpak wordt gewerkt aan extensivering, omschakeling, innovatie, legalisering en verplaatsing van de landbouw.

12

MICKY ADRIAANSENS (VVD) MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Opnieuw geen minister die erg thuis is op haar nieuwe vakgebied. Micky Adriaansens (57) was voordat ze minister werd voorzitter van de raad van bestuur van TwynstraGudde en actief als bestuurder in de gezondheidszorg. Sinds 2019 is ze ook lid van de Eerste Kamer en daar heeft ze haar eerste politieke ervaring opgedaan. Als minister van Economische Zaken en Klimaat zal ze vooral bekend moeten worden met het Nederlandse bedrijfsleven en liefst niet alleen de grote bedrijven waarvoor TwynstraGudde als organisatieadviesbureau veel werkt. Binnen haar nieuwe departement zal ze vooral samen met Rob Jetten een oplossing voor het klimaatprobleem moeten vinden en het bedrijfsleven op weg helpen in de energietransitie. Dat allemaal uitleggen voor een zaal vol mensen moet voor haar geen probleem zijn. In haar studententijd was ze namelijk actief in de Hermes House Band.

GRONDIG 1 2022

• Er wordt ingezet op vervanging van kunstmest door organische mest.

• Met langjarige overeenkomsten en een passende vergoeding worden boeren gestimuleerd om over te schakelen naar (agrarisch) natuur- en landschapsbeheer. Er komt een tussenvorm tussen natuur- en landbouwgrond. Die heet straks landschapsgrond.

• In de gewasbescherming worden advies en verkoop losgekoppeld.

Groene alternatieven worden gestimuleerd • Er komt extra geld voor versterking van de NVWA.

INFRASTRUCTUUR • De procedure voor de aanleg van nieuwe grootschalige energieinfrastructurele projecten wordt versneld met een soort Crisisen herstelwet • Er komt 7,5 miljard euro beschikbaar voor een goede ontsluiting van nieuwe woningen in verstedelijkingsgebieden en daarbuiten.

• Voor het inlopen van achterstanden bij het beheer en onderhoud van wegen, spoor, bruggen, viaducten en vaarwegen komt per jaar structureel 1,25 miljard euro extra beschikbaar.

• In de kabinetsperiode komt geld beschikbaar voor de aanleg van de Lelylijn vanaf Lelystad naar Groningen.

BEDRIJFSECONOMISCHE MAATREGELEN • Toekomstig klimaatbeleid wordt getoetst op het effect op het mkb. Doel is om ook het mkb te helpen verduurzamen.

• De productie van waterstof en de import daarvan worden opgeschaald.

• Inzet op realisatie van grootschalige installatie van zonnepanelen op daken.

• Meer strategische benutting van overheidsaanbestedingen.

• Er komt een klimaat- en transitiefonds van 35 miljard euro voor de komende tien jaar.

VIVIANNE HEIJNEN (CDA) STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT Opvallend genoeg de enige bewindspersoon van CDA-huize met wie onze sector te maken krijgt, is Vivianne Heijnen (39). Ze was hiervoor wethouder economie en arbeidsmarkt, welstand en wonen in Maastricht. Opvallend is dat ook zij tot het kleine groepje nieuwe bewindslieden behoort dat uit de regio afkomstig is en niet uit de Randstad. In het kabinet krijgt ze op Infrastructuur en Waterstaat waarschijnlijk weer het PFAS-dossier onder haar hoede, al moeten Mark Harbers en zij nog een verdeling van de portefeuilles maken.

Probeer Planmeister 31 dagen gratis en word ook een Planmeister!

Ga naar planmeister.com

De perfecte deal voor uw hakselaar Haal het MAXIMUM uit uw hakselaar met de Kemper:

9 Pick-up

N3003 MAXIMUM New Holland C3003 MAXIMUM Claas

9 ProfiCracker™ 9 Maïsbek

Bestel nu met voorverkoop korting en leverzekerheid: Fred van der Eijk 06 10 93 43 53 www.kemper-stadtlohn.de

ONDERNEMEN MET MENSEN - VENT & VISIE

‘Ik ga proberen de sector zo goed mogelijk te dienen’ Tekst en foto’s: Herma van den Pol

DAMMIE VAN DER POEL WORDT VOORZITTER SECTIE AGRARISCH LOONWERK

Dammie van der Poel volgt Corné Vinke op als voorzitter van de sectie Agrarisch Loonwerk.

“Ik zie het als een uitdaging, waar ik zelf veel van kan leren”, zegt de ondernemer uit Oud Ade. We gingen in gesprek met Van der Poel over wat er speelt en vroegen hem naar zijn kijk op de sector. “Ik ga proberen de sector zo goed mogelijk te dienen.”

Gebr. Van der Poel BV, een loon- en aannemersbedrijf, bevindt zich in Oud Ade, in de buurt van Leiden. Ondanks de nabijheid van de grote stad groeit het bedrijf gestaag door. “Dit gedeelte had inmiddels verhard moeten zijn”, zegt Van der Poel, lopend over het terrein. “Er was in de laatste maanden van 2021 echter zoveel werk dat moest worden gedaan, dat we iedereen nodig hadden voor de diverse werkzaamheden en hier niets meer hebben gedaan.”

Van der Poel investeert in groei en in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zo besloot hij al voordat er subsidies waren te investeren in zonnepanelen, waarvan er ondertussen achthonderd op de daken van het bedrijf liggen. Ook investeerde hij in elektrische auto’s en staat alles klaar om zodra er subsidie beschikbaar komt een elektrische graafmachine en een elektrische shovel te bestellen.

HOU JE VAN MACHINES? “Voordat ik mee ging praten in de commissie Sociale Zaken zag ik als ik het vakblad Loonbedrijf (de voorganger van Grondig; red.) las alleen de machines: trekkers, kranen, landbouwmachines en grondverzetmachines. Personeelszaken interesseerden me toen niet. Nog steeds hou ik van machines. Het is voor ons niet rendabel om een hakselaar aan te schaffen, maar bij een andere loonwerker kijk ik er graag naar. Kijk ik naar de energietransitie, dan zou ik op termijn graag investeren in een trekker op waterstof, maar deze is nu niet rendabel in te zetten.”

HOE KIJK JE SINDS JE WERK VOOR DE COMMISSIE NAAR HET BEDRIJF? “In mijn tijd bij de commissie Sociale Zaken heb ik

14

GRONDIG 1 2022

heel veel geleerd. Voordat ik mee ging praten in de commissie was ik al tot de conclusie gekomen dat ik heel weinig van personeelszaken af wist, terwijl het je grootste kostenpost is. Dat klinkt negatief, maar zo bedoel ik het niet, want personeel is iets waar we heel zuinig op moeten zijn.

Zo kan ik machines op bijna elke hoek van de straat kopen, ze geleverd krijgen is wel weer een uitdaging geworden, alleen kan ik er maar één tegelijk besturen. In die tijd was het ook nog zo dat je veel gemakkelijker aan personeel kon komen. Toen had je voor één medewerker tien anderen, maar dat is nu allang niet meer zo. Goed personeel is schaars geworden. Hoewel het ook toen belangrijk was om zuinig op je medewerker te zijn, is dat nu extra belangrijk geworden. Heb je geen personeel, dan kun je het werk niet uitvoeren. Wil je goed zijn voor je personeel, dan is communicatie heel belangrijk, en juist communiceren is heel lastig. Mijn bedrijf heeft alleen maar kunnen groeien omdat ik heb geaccepteerd dat er andere mensen en persoonlijkheden - karakters in het bedrijf komen. Juist dan wordt helemaal duidelijk hoe belangrijk communicatie is.”

WAAROM IS DIE COMMUNICATIE ZO BELANGRIJK? “Een voorbeeld. Ik ben in mijn hart een echte loonwerker. Als het gras eraf moet en we komen iemand te kort, dan laat ik alles vallen en stap ik op de trekker. Boerenjongens of jongens uit de omgeving hoef je ook niet uit te leggen waarom het nodig is om door te werken als het gras eraf moet, maar ik had iemand aangenomen uit de bouw. Om kwart over vier komt die jongen met de schudder terug, terwijl ik wist dat er tot zeven uur werk te doen was. ‘Ik ga vissen, want het is nu mooi weer’, waren zijn woorden. ‘Ik wil best mor-

VENT & VISIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

‘IK VRAAG ME WEL AF OF WE ALLEMAAL OP DEZELFDE MANIER DOOR KUNNEN GAAN ALS AGRARISCH LOONBEDRIJF’

gen eerder beginnen, maar het is nu mooi weer’, zei hij. Ik had me niet goed gerealiseerd dat zaken die voor mij vanzelfsprekend zijn aan hem moeten worden uitgelegd, zoals de noodzaak om door te werken. Je leert ervan. Het lukt eigenlijk altijd wel door met elkaar in gesprek te gaan om voor iemand een plaats in het bedrijf te vinden.”

WELKE UITDAGING ZIE JE VOOR JE BEDRIJF, NAAST HET VINDEN VAN VOLDOENDE PERSONEEL?

WIE IS DAMMIE VAN DER POEL?

‘WIL JE GOED ZIJN VOOR JE PERSONEEL, DAN IS COMMUNICATIE HEEL BELANGRIJK’

Dammie van der Poel is nu ongeveer anderhalf jaar bestuurder van de sectie Agrarisch Loonwerk en is nu benoemd tot de nieuwe voorzitter van de sectie. Hij neemt daarmee het stokje over van Corné Vinke. Zijn insteek is dat wanneer je wat vraagt van een organisatie en een kritisch lid bent, je ook wat moet geven.

“Ik probeer van waarde te zijn”, zegt hij daarover.

Daarom zat hij sinds 2000 ook voor Cumela in de commissie Sociale Zaken, waarvoor hij veel leerde over personeelszaken. “Juist omdat Cumela me bevalt, doe ik dit.”

Hoe hij zichzelf verder zou omschrijven? “Ik ben eerlijk, open, direct en rechtdoorzee”, zegt hij. “Ik ga graag het gesprek aan om te proberen er samen uit te komen. Ook werk ik graag samen met andere bedrijven. Dat zie je terug op ons bedrijf.”

“Samen met nog drie collega-loonwerkers hebben we Bodemkracht opgericht. Voor Bodemkracht zijn we gesprekken gaan voeren met agrariërs. Uit die gesprekken bleek dat ze graag meer advies van ons als loonwerkers wilden hebben, terwijl wij in de veronderstelling waren dat ze al volop advies kregen vanuit verschillende hoeken. Het bleek te kloppen dat ze veel advies kregen, maar dat was in hun ogen wel een gekleurd advies. Dan is de volgende vraag: kunnen wij dat advies dan wel geven? Ja, zo lieten de boeren ons weten. Als wij, mijn collega’s en ik bij Bodemkracht, kijken naar de boer van 2025-2030, dan zien we iemand die niet meer zit te wachten op een partij die na een belletje op een bepaald moment ergens met een machine naar toe gaat en precies gaat uitvoeren wat die klant vraagt.

Wij zijn een traditioneel volk en veranderen is lastig, maar ik denk zelf dat we hier als dienstverlenende partij een rol in kunnen spelen.”

HEBBEN JULLIE ALS BEDRIJF EN ALS BODEMKRACHT DE KENNIS IN HUIS OM DAT TE KUNNEN DOEN? “Laten we vooropstellen dat we het niet alleen kunnen doen. We zijn dienstverlenend. Als de klant A vraagt, kunnen we geen B gaan doen. Ook zie je per gebied nog grote verschillen in de aanpak van agrarische loonwerkers. Zo zie je bijvoorbeeld dat in het oosten van Nederland het zwaartepunt vooral nog op de productie ligt. De nadruk ligt daar op voedsel- en ruwvoerproductie en onze voorsprong in kennis op peil houden. Dat is terecht. Tegelijkertijd zie je hier in het westen, GRONDIG 1 2022

15

ONDERNEMEN MET MENSEN - VENT & VISIE

waar ik me bevind, dat we steeds meer naar de natuur gaan kijken en dat is ook wat de burger wil. En wat is dan het maximale rendement? Wij vullen dat in deze streek in met meer biodiversiteit en aandacht voor de bodem die de plant weer voedt, waarmee je een maximaal rendement op lange termijn hebt. Op korte termijn is de andere aanpak weer beter. Het is net wat de klant wil.

Uiteindelijk is de boer de opdrachtgever. En ja, de proeven zijn nog in volle gang om meer kennis op te doen, maar we zijn al wel zo ver dat we kunnen zeggen dat je alleen succes kunt hebben met kruiden wanneer je ander graslandmanagement gaat toepassen. Daarvoor moet de boer er echter eerst in gaan geloven en uiteindelijk moet ook de consument zijn steentje willen bijdragen en meer voor zijn eten gaan betalen.”

‘IK VIND HET EEN UITDAGING OM SAMEN MET DE COLLEGA’S IN DE SECTIE EN DE LEDEN HET BELEID VOOR DE KOMENDE JAREN VORM TE GEVEN’ HOE KIJK JE AAN TEGEN DE TOEKOMST VAN HET AGRARISCH LOONWERK? “Ik denk dat er ruimte genoeg is voor iedereen, maar vraag me wel af of we allemaal op dezelfde manier door kunnen gaan als agrarisch loonbedrijf. Veel hangt af van waar in Nederland je nu als bedrijf actief bent. Als de overheid besluit dat een groot deel van de boerenbedrijven daar weg moet - door zich te laten opkopen of verplaatsen - of anders moet gaan boeren, en boeren gaan dat doen, dan kunnen we daar de ogen niet voor sluiten, maar moeten we daarop anticiperen.

Het is daarom ook heel belangrijk om goed te kijken wat de overheid gaat doen met andere bedrijven, zoals Schiphol, want het zal veel zeggen over de koers die ze gaat volgen. Wat houdt anticiperen dan in? Dat kan zijn stoppen als je als ondernemer alleen agrarisch loonwerk wilt doen, het bedrijf verplaatsen naar een plek met meer boeren of je aanpassen door met dezelfde of andere machines en mensen je met een andere tak van sport te gaan bezighouden. We kunnen koste wat het kost onze tak van sport in stand houden, maar als er geen klanten meer zijn, houdt het op. Het is ook onze taak om goed te kijken naar wat de klant vraagt en nodig heeft: goed land of een grote hakselaar? Ik denk dat we veel meer in overleg moeten gaan. Wij kunnen de problemen niet oplossen, maar wat we wel kunnen doen, moeten we ook proberen te doen.

Ik vind het een uitdaging om samen met de col-

16

GRONDIG 1 2022

lega’s in de sectie en de leden het beleid voor de komende jaren vorm te geven voor de sectie Agrarisch Loonwerk. Er komt namelijk veel op de sector af. Denk dan bijvoorbeeld aan het inspelen op het middelenpakket dat verschraalt, het uitwerken van de maatwerkaanpak in het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn en het vinden van geschikte medewerkers.”

“ZORG DAT JE OVERAL AAN TAFEL KOMT TE ZITTEN” Corné Vinke stopt als voorzitter van de sectie agrarisch loonwerk, maar blijft wel als bestuurder betrokken bij de sectie. Ook blijft hij doorgaan met zijn werk voor de integriteitscommissie. “Ik vind het heel jammer dat ik met mijn voorzitterschap stop want ik denk dat ik een prima voorzitter kan zijn als ik er meer tijd aan zou kunnen besteden.. Ik vind het daarom een goede ontwikkeling dat Dammie het nu gaat doen omdat hij er waarschijnlijk wél meer tijd voor heeft. Dat is ook veel beter voor Cumela.”

Wat had hij dan beter willen doen? “Ik had op veel meer plaatsen aan tafel willen zitten en dat wil ik graag meegeven aan mijn opvolger. Zorg dat jouw naam zo bekend wordt dat ze meteen jou bellen als het over agrarisch loonwerk gaat en zorg ervoor dat je overal aan tafel komt te zitten, vooral bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).”

“Een ander advies: wij zijn soms zo betrokken bij de boerensector waarvoor we werkzaamheden verrichten dat we ons soms druk maken over zaken die voor hún van belang zijn, terwijl wij juist moeten opkomen voor de belangen van de loonbedrijven.

Dat wil ik daarom graag ook graag aan Dammie meegeven. Kom op voor die belangen. Zo is het absurd dat we ook nog steeds geen aanspraak kunnen maken op investeringsregelingen onder het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3). Wij investeren toch voor heel veel boeren en passen deze toe op een groot areaal. Naast deze regelingen zou men ook het inhuren van loonwerkers moeten stimuleren om gelijk speelveld te creëren” Na ongeveer negen jaar doet Vinke nu een stapje terug. “Onze eerstvolgende ledenvergadering wordt nog door mij gepresenteerd en dat vind ik heel leuk.”

DELVANO veldspuiten Gemaakt vóór en door professionals

Zuidweg 13-15 Krabbendijke Tel: 0113-502610

delvano.nl

ONTWIKKELD VOOR RIJBEWIJS B+E Transit 36-170

2,0 L 7,0 T trekgewicht

Veldhuizen Semi-Dieplader bakmaat 5,00+2,30 x 2,20 mtr. oprijhoek 9° laadvermogen 5,1T

Groenekan T. 088 625 96 00 | Zwolle T. 088 625 96 70 | www.veldhuizen.nl | verhuur@veldhuizen.nl

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

WIERINGA BEDUM Wieringa Bedum is in het begin van de jaren zeventig ontstaan toen Arie Wieringa startte met agrarische en cultuurtechnische dienstverlening. Door overnames en natuurlijke groei is het uitgegroeid tot Wieringa Bedum, dat sinds 2001 wordt geleid door zoon Peter Wieringa.

18

GRONDIG 1 2022

Het bedrijf, heeft zich doorontwikkeld tot een bedrijf dat in de provincie Groningen opereert met de takken agrarisch loonwerk, cultuurtechnisch werk en grondverzet. Het VCA-gecertificeerde bedrijf heeft circa vijftig medewerkers in vaste dienst en huurt zzp’ers in.

STERK WERK - ONDERNEMEN MET MENSEN

Gedoseerd innoveren

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Michel Velderman, Wieringa, Vreemann

WIERINGA BEDUM

Innoveren om voorop te lopen, doet Wieringa gedoseerd om de kosten in de hand te houden.

Bovendien moet de markt er rijp voor zijn. De juiste balans vinden is volgens Peter Wieringa op dit moment lastig. Dat ervaart het bedrijf met de NIR-sensor en ziet het voor de grondverzettak in de energietransitie. Netwerken, uitleggen en gesprekken aangaan in de hele keten helpen daarbij.

Je hoort, ziet of leest over een innovatie en denkt: daar kan ik mijn klanten echt verder mee helpen. Dat had Peter Wieringa toen John Deere met de NIR-sensor op de hakselaar kwam, met de bijbehorende tools om de veehouders te helpen hun graslandbeheer te verbeteren. Zo verschenen er twee nieuwe John Deere-hakselaars met NIR-sensor en ging het bedrijf ermee aan de slag. Drie jaar later heeft slechts een klein percentage van de klanten het opgepikt. “Wij moeten de veehouder diensten leveren waar ze om vragen”, stelt Peter Wieringa. “Je kunt hem helpen, adviseren en vooroplopen in techniek, maar het gaat primair om de vraag. Dat hebben we bij de NIR-sensor duidelijk gemerkt”, zegt hij. Zijn voorlopige conclusie is dat die NIR-sensor bij het bemesten vooralsnog beter scoort dan op de hakselaar.

Wieringa scoort met de NIR-sensor op de sleepslangbemesters beter, omdat veehouders dan directer resultaat zien.

VEEL ENERGIE

‘VEEHOUDERS ANALYSEREN PER KOE ALLES, MAAR NEMEN VAN HUN GRAS ALLEEN EEN MENGMONSTER’

Wieringa heeft er de afgelopen jaren veel energie in gestopt om de meerwaarde van de NIR-sensor uit te leggen. “We zien dat we met de plaatsspecifieke opbrengstbepaling de veehouders kunnen helpen, maar we proeven dat veel boeren daar geen sterke focus hebben liggen”, stelt hij vast.

Leerlingen van AOC Terra hebben daarvoor voorlichtingsmateriaal gemaakt. “Op de opbrengstkaarten kun je aanwijsbaar laten zien hoe de opbrengsten binnen percelen variëren en waar er voor de veehouder winst te behalen is”, vertelt de ondernemer. Wieringa stelt vast dat een deel van de veehouders zich toch meer focust op het management van de veestapel dan op het graslandbeheer. “Ze analyseren per koe alles, maar nemen van hun gras alleen een mengmonster”, aldus Wieringa. Verder wijst hij op een misverstand, namelijk dat een aantal veehouders wel eens denkt dat hij ze per se deze dienst willen verkopen. “Wij investeren erin omdat we denken de veehouder ermee te kunnen helpen in de vorm van meerwaarde voor hun bedrijf”, legt Wieringa uit. Hij ziet dat er nog steeds klanten zijn die

amper weten wat de NIR-sensor kan en welke meerwaarde die kan hebben.

MEST SCOORT BETER Dat de eigen beeldvorming van de veehouder blijkbaar belangrijk is, ziet hij terug in een hogere acceptatie van de NIR-sensor op de bemestingsapparatuur. “We zetten de NIR-sensors in het voorjaar ook op onze twee Schouten-sleepslangbemesters en daar scoren we er beter mee”, zegt Wieringa. Hij verklaart dit omdat de veehouder dan snel resultaat ziet in een egalere en homogenere grasgroei op de verschillende percelen. Ook hier toont hij enkele voorbeelden van op vaste stikstofgift uitgevoerd plaatsspecifiek bemesten, waarbij de gift in kubieke meters per hectare wel een derde varieert bij de verschillende vrachten.

“Door zo gericht plaatsspecifiek op stikstof te bemesten, bespaart de veehouder direct kunstmest.

Dat pikt hij blijkbaar sneller op dan het vertalen van opbrengstgegevens bij het hakselen.”

Wieringa snapt wel dat menig veehouder er nu nog niet wat extra voor over heeft. “De marges GRONDIG 1 2022

19

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

zijn erg krap en een extra uitgave voor een abonnement op onze NIR-service past dan niet”, aldus Wieringa. Hij geeft aan dat dit voor hem de afweging om te investeren in innovatieve technieken lastiger maakt. “Je moet toch blijven innoveren om voorop te lopen. Over een paar jaar kan het anders zijn, maar dan ben je te laat.”

GRONDWERK WEL

‘JE MOET BLIJVEN INNOVEREN EN INVESTEREN, MAAR WEL GEDOSEERD OM HET BEDRIJF GEZOND TE HOUDEN’

Dat het anders kan, ziet hij bij de tak cultuurtechnisch werk. “We voeren veel kavelverbeteringsopdrachten uit voor akkerbouwers boven in Groningen”, vertelt de ondernemer. “Daar is de grond duur en de akkerbouwers hebben er de € 3000,- tot € 5000,- per hectare voor over”, zegt Wieringa. Hij geeft aan dat akkerbouwers meer met de grond bezig zijn en de resultaten direct terugzien. “Het bevestigt ons dat diensten die leiden tot betere percelen en daaraan gekoppeld opbrengstverbetering waarde hebben.”

Deze ontwikkelingen zijn voor hem een reden door te gaan met de NIR-sensor. “We hebben nu enkele veehouders die de voordelen wel ervaren en het oppikken. We verwachten dat deze markt op termijn zal groeien”, zegt Wieringa. Hij voelt zich daarin gesteund door John Deere. “Mensen van John Deere zijn vanuit Amerika hier geweest om te bespreken hoe de NIR-sensor wordt ervaren. Ook zij leren daarvan en je proeft dat ze al bezig zijn met vervolgstappen”, aldus Wieringa.

Dergelijke netwerken en communicatie ervaart hij als belangrijk om hierin de juiste beslissingen te kunnen nemen. “Ik bezoek daarom fabrikanten, studiebijeenkomsten en collega’s die met dergelijke ontwikkelingen bezig zijn.”

ENERGIETRANSITIE OPGEPAKT De energietransitie voor de grondverzettak ziet hij ook als een lastig vraagstuk. “Wij werken in

Als onderaannemer krijgt Wieringa nog weinig vraag naar emissieloze techniek voor de grondverzettak. Hij gaat wel gedoseerd investeren voor met name diensten in de stad Groningen.

onderaanneming, maar daar wordt CO2-neutraal materieel nog weinig gevraagd. Tegelijk zien we dat de stad Groningen stappen zet.

Daarbij zal de emissieloze zone in de stad Groningen waarschijnlijk steeds groter worden.

Daar zullen we op moeten inspelen.”

Wieringa heeft daar al stappen in gezet met 1200 zonnepercelen en het daaraan gekoppelde CO2-neutrale kantoor. Een volgende stap is daadwerkelijk investeren in CO2-neutraal materieel. “We zijn ons aan het oriënteren op waterstof en elektrisch”, zegt hij. “We overwegen serieus op korte termijn een emissieloze knijperbakwagen te kopen om erbij te zijn”. Wieringa bezoekt ook hiervoor collega’s en fabrikanten en heeft een studieavond over waterstof op de planning staan.

In alles ziet Wieringa ook dit als een gedoseerd traject. “Ook hier geldt dat we deze investering niet direct zullen kunnen doorberekenen, maar je hebt het nodig om erbij te zijn. Daarom investeren we hier ook gedoseerd om het bedrijf gezond te houden. Je moet erbij zijn om de klanten te bedienen, maar wel zo dat je het bedrijf gezond houdt voor de continuïteit.”

Samen met leerlingen van AOC Terra is voorlichtingsmateriaal gemaakt, zoals verschillende taakkaarten en deze strooifolder.

PERCEELSVERBETERING Cultuurtechnisch werk is al vanaf het begin een sterke specialiteit van Wieringa Bedum. Daaronder valt ook perceelsverbetering en het graven en onderhouden van sloten. Dit werk neemt de laatste jaren toe. Voor deze tak is er onlangs geïnvesteerd in deze nieuwe 299 kW (407 pk) sterke John Deere 8R370.

Wieringa heeft ook de quad-rups-variant van John Deere en een Claas-rupstrekker op proef gehad. Deze gaven Wieringa echter te weinig voordelen in het veld ten opzichte van een wieltrekker, maar wel het bezwaar dat ze voor transport vaker op de dieplader moeten worden gezet.

20

GRONDIG 1 2022

Ook opvallend adverteren?

Bel Lisette Kerkhof!

(033) 247 49 50 Zorg dat je er ook bij bent als adverteerder in Grondig!

• SPECIALIST IN BRANDSTOFSYSTEMEN • INJECTOREN, BRANDSTOFPOMPEN EN ROETFILTERS

ist! l a i c e p s

sel Uw die

• PREMIUM RUILPROGRAMA • TESTEN EN DIAGNOSE BOSCH - DELPHI - DENSO - HJS - VDO - STANADYNE - YANMAR

Ontdek het Laudis effect:

krachtig, snel en veilig! asbaar Veilig toep erzaaiin alle ond systemen!

Zeer krachtig maïsherbicide Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

• breed werkingsspectrum • gewasveilig • snelle werking • snel regenvast

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

OPDRACHTGEVER:

PROJECT: CORIO GLANA, HERSTEL 1,5 KILOMETER GELEENBEEK

22

GRONDIG 1 2022

Waterschap Limburg en gemeente Sittard-Gelee

LOOPTIJD: September 2020 tot maart 2022

HOOFDAANNEMERS: Den Ouden Infra, Strukton Civiel

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Groen en grijs gecombineerd

Tekst: Toon van der Stok Foto’s: Toon van der Stok, Den Ouden

DEN OUDEN INFRA HERSTELT GELEENBEEK

Alsof het nooit anders was, zo slingert de Geleenbeek nu Sittard binnen. Het is het resultaat van het project Coria Glana, waarbij een vroeger compleet rechtgetrokken beek nu weer zijn oude loop heeft. Eromheen is een recreatiegebied ingericht, waardoor je Sittard met een groen gevoel binnenkomt. Een mooi project, waarbij mede-uitvoerder Den Ouden Infra groen en grijs combineert.

WERKZAAMHEDEN:

UITVOERDER JAN BONGERS:

Verwijderen betonnen stromingsbak Geleenbeek, renoveren oude stromingsprofiel, aanleg natuurvriendelijke oevers, aanleg zes hectare landschapspark en natuur, herstel molenvijver, aanleg twee vispassages, sanering riooloverstort en afkoppeling regenwater.

“Als bedrijf willen we ons ontwikkelen in het grijs-groene werk.

Je merkt dat er weinig bedrijven zijn die hierin gespecialiseerd zijn. Dit is nu een mooi voorbeeldproject.”

‘HET DOEL IS ZOVEEL MOGELIJK REGENWATER IN DE GROND TE LATEN INFILTREREN’

GRONDIG 1 2022

23

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

‘TIJDENS DE OVERSTROMINGEN IN LIMBURG WERD HET WERK VAN ENKELE DAGEN ONGEDAAN GEMAAKT’

Eind 2021 had het project Corio Glana helemaal afgerond moeten zijn. Op het oog lijkt dat halverwege december ook te lukken. Op verschillende plaatsen zijn de mannen van Den Ouden en een aantal ingehuurde bedrijven duidelijk bezig met het afrondende werk. Ook hier zit de duivel echter in de details. Wie de uitvoeringskaart goed bekijkt, ziet namelijk dat het laatste stukje beek nog steeds door de betonnen bak stroomt die jaren geleden is gemaakt. Subtiel wijst uitvoerder Jan Bongers naar de kant langs de beek. Daar zijn nog wat resten te zien van de Japanse duizendknoop, één van de grootste veroorzakers van vertraging van bouwprojecten de laatste jaren. Dat was ook hier het geval, vertelt Bongers. “In onze begroting was het een stelpost, maar het verwijderen, inclusief het afvoeren van de grond, bleek veel meer te kosten dan was begroot. Dat leverde dus een flinke discussie op met de gemeente als opdrachtgever. Gelukkig is dat nu geregeld en kunnen we dit laatste stukje binnenkort ook afmaken.”

De rest van het 1,6 kilometer lange traject is inmiddels nagenoeg klaar. Vanaf het punt waar de Geleenbeek onder de rondweg doorgaat en Sittard instroomt, is nu een prachtig groen recreatiegebied ontstaan, met wandel- en fietspaden, een slingerende beek en vistrappen langs de stuwen die de waterstand regelen. Minder zichtbaar is dat in de omliggende wijken ook de regenwaterafvoer is losgekoppeld van het riool en nu via allerlei wadi’s wordt afgevoerd naar de beek. Daarbij is het doel wel dat zoveel mogelijk van het regenwater in wadi’s in de grond wordt geïnfiltreerd.

Het is een nieuwe ontwikkeling die Den Ouden de komende jaren vaker verwacht bij dit soort infrawerkzaamheden, vertelt Hans Derksen, de communicatiespecialist bij Den Ouden. “Het beleid is er de komende jaren op gericht om zoveel mogelijk hemelwater vast te houden om verdroging tegen te gaan. We verwachten dat we dit soort vragen in de toekomst veel vaker zullen gaan zien, dus het is mooi dat we hier al ervaring kunnen opdoen”, stelt hij vast. Hij merkt ook dat er steeds meer behoefte komt aan bedrijven die dit soort projecten, waarbij feitelijk grijs en groen worden gecombineerd, aankunnen. “Dat is ook de reden dat we de naam van onze aannemingstak wijzigen van Den Ouden Aannemingsbedrijf in Den Ouden Infra. We vinden dat infra de lading van ons werk veel beter dekt dan aannemingsbedrijf.”

Het Corio Glana-project heeft Den Ouden samen met Strukton aangenomen en uitgevoerd. De combinatie leverde ook veel kennis op die bijvoorbeeld nodig was voor het betonwerk in het project en de aanleg van een groot overstortbassin voor de achtergebleven vuile riolering. Daarvoor

24

GRONDIG 1 2022

is aan de rand van de beek een bassin gemaakt van 36 meter lang, twaalf meter breed en vier meter diep. Dat moet dienen als buffer voor het achtergebleven riool, waarin ook nog steeds regenwater stroomt. Op die manier wordt voorkomen dat het vuile rioolwater in de beek stroomt.

Over de hele lengte van het project was de belangrijkste opdracht het verwijderen van de betonnen bak waar de beek door stroomde en die vervangen door een natuurlijk profiel, waarbij het water dus ook weer over een natuurlijke bodem stroomt en de oude kronkelige loop terug krijgt. Hoe zeer dat is gelukt, blijkt al in december als in sommige bochten de kracht van het water is terug te zien en de kant al erodeert.

Op andere plaatsen in het park, waar dergelijke erosie niet gewenst is, zijn de oevers afgezet met stapelstenen. Die geven een natuurlijk aanzien, zeker wanneer tussen de stenen over een paar jaar allerlei planten beginnen te groeien. In totaal is er in het project 7000 ton aan stapelstenen verwerkt, die grotendeels met de hand zijn geplaatst. Bijzonder is dat deze ook waterdoorlatend zijn, zodat er in droge perioden ook weer water in de bodem kan infiltreren.

Een apart kunstwerk is de vistrap die langs de stuw bij de watermolen is gebouwd. Deze slingert in de beek zelfs van links naar rechts om een optimale loop te krijgen. Daarbij is handig gebruik gemaakt van oude beekbruggen die nog aanwezig waren. Bij het restaurant naast de molen, is het terras voorzien van een nieuwe beschoeiing, zodat deze past bij de rest van de omgeving. Een belangrijke uitdaging was om te zorgen dat bezoekers daar weer konden plaatsnemen toen dat binnen de coronaregels weer mogelijk was.

Een bijzondere periode in het werk was het moment dat Limburg te maken kreeg met wateroverlast. Daar kregen ook de mannen van Den Ouden mee te maken, want in het project werd het water juist via buizen omgeleid om gemakkelijk te kunnen werken. Dat bleek niet toereikend toen de wolkbreuk losbarstte. Het betekende dat er veel water langs de buizen stroomde en het werk van enkele dagen ongedaan werd gemaakt. Toch viel de schade uiteindelijk mee, doordat het mogelijk was om in de bovenloop een aantal sluizen te sluiten. Dit wel tot ongenoegen van bestuurders in het Duitse deel van het stroomgebied van de beek, want daar nam de wateroverlast toe. “Het kon echter niet anders, want anders was niet alleen het werk weggespoeld, maar was de overlast in Sittard groot geweest. Nu bleef die stad gespaard”, aldus Derksen. Zo zorgde een werk dat bewoners en ondernemers overlast bezorgde ervoor dat ze hiervoor gespaard bleven. Het moet soms ook meezitten.

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

1 OPRUIMEN BOUWTERREIN Bij het laatste deel van het traject wordt nu het laatste stukje natuur aangelegd. Tot nu toe was dit het terrein waar vandaan alle werkzaamheden werden uitgevoerd.

Regelmatig zijn ook lokale aannemers ingehuurd, al heeft Den Ouden zoveel mogelijk gedaan met eigen mensen.

1

2

3

4

5

6

7

8

2 RIOOL LOSGEKOPPELD In de hoger liggende wijken is de afvoer van het regenwater losgekoppeld van het riool.

Dit moet in tijden van grote regenval voorkomen dat er rioolwater in de beek komt.

3 OVERSTORTBASSIN Langs de beek is ook een groot overstortbassin aangelegd om bij grote regenval het rioolwater te kunnen opvangen uit de wijken waar het regenwater niet van het riool is ontkoppeld.

4 INSTORTENDE OEVERS Een deel van de beek heeft een geheel natuurlijke aarden oever. Door de vele regenval en de nog onstabiele bodem is er al snel sprake van oevers die weer instorten.

5 WATER INFILTREREN Het regenwater loopt nu via een wadi naar de beek. Doel is zoveel mogelijk water eerst in de bodem te laten infiltreren.

6 WANDELPAD AFWERKEN Vlak voor de kerstdagen werd er nog hard gewerkt aan het afwerken van het laatste deel van een wandelpad. Hiervoor waren nog een aantal onderaannemers ingehuurd.

7 JAPANSE DUIZENDKNOOP In het laatste stukje van het traject ligt nu nog de oude betonnen bak. Hier moest eerst een oplossing komen voor de Japanse duizendknoop die daar in de oever groeide.

8 WANDELAARS Het wandelgebied is grotendeels afgewerkt.

Van de nieuwe mogelijkheden wordt al volop gebruik gemaakt.

GRONDIG 1 2022

25

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL

Het beste van Cumela.nl/nieuws

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

VREDO DZ5-SERIE DOORZAAIERS

VOLLEDIG ELEKTRISCHE BOBCAT-SCHRANKLADER Op de technologiebeurs CES in Las Vegas toonde Bobcat deze eerste volledig elektrische Bobcat T7X. Deze 5,5-tons rupslader, met een opbreekkracht van 3,2 ton en een laadkracht van 1,4 ton, is uitgerust met een 62 kW-lithium-ionbatterij voor vier uur continu werken op één acculading.

Opvallend is het volledig ontbreken van hydrauliek. Alle bewegingen van het laadframe worden elektrisch aangedreven via kogelschroefoplossingen in combinatie met elektromotoren. De fabrikant gaat een aantal bijpassende elektrisch aangedreven uitrustingsstukken ontwikkelen. In de loop van dit jaar worden de eerste exemplaren al in Amerika uitgeleverd. Voor Europa zijn er (nog) geen plannen.

De nieuw ontwikkelde DZ5-serie Vredo-doorzaaiers is compacter en in de basis lichter dan de voorgaande modellen. Dat komt vooral door het nieuwe Vredo-platform voor diverse nieuwe zaaitechnieken.

De huidige Compact en Supercompact zijn als eerste vernieuwd. Ze zitten circa 26 centimeter korter op de trekker, de rijenafstand is nu standaard 7,0 centimeter (of 3,5 centimeter voor de Super compact). De diameter van de zaaischijf is teruggebracht naar 250 millimeter en die van de gladde rol naar 220 millimeter. De zaadbak is daarentegen met ongeveer zestig procent vergroot.

VERVAET CONNECT Vervaet zet met Vervaet Connect een eigen voertuigvolgsysteem in de markt. Vervaet-machines die vanaf 2022 worden geproduceerd, worden standaard uitgerust met het nieuwe basis-Vervaet Connect-systeem. Zowel actuele als historische machinegegevens kunnen via dit platform worden geraadpleegd en dankzij de compatibiliteit kan de informatie worden gedeeld met andere systemen (onder meer John Deere, Dacom en Agrarmonitor). Met het logboek kunnen parameters worden geanalyseerd en vergeleken. Eventuele foutmeldingen kunnen direct online worden opgevolgd door het serviceteam van Vervaet.

MECALAC 15MC-FUNDERINGSKRAAN Ahlmann Nederland heeft deze special Mecalac 15MC-funderingskraan met een ICE-trilblok met een slagkracht van 395 kN afgeleverd voor het plaatsen van damwanden. De Mecalac-graafarm is hierin een belangrijke factor, omdat deze recht omhoog kan. Verder is de vijftientons Mecalac voorzien van 500 millimeter brede rubbertracks, een S60-snelwissel en een 450 kilo zwaarder contragewicht. Voor de aansturing van de uitrusting heeft Ahlmann Nederland een trilblokfunctie gemonteerd.

26

GRONDIG 1 2022

CAT SELF-SERVICE OPTIONS Met de nieuwe Cat Self-Service Options (SSO) vereenvoudigt fabrikant Caterpillar de werkzaamheden voor gebruikers die het periodieke onderhoud en reparaties zelf willen uitvoeren. Deze dienst bevat naast onderdelen ook onderhoudsinstructies, richtlijnen voor de beoordeling van de mate van verontreiniging en aanbevelingen voor de veiligheid en passende gereedschappen. Elke Self-Service Options-module start met een lijst met Cat-onderdelen, zowel nieuw als gereviseerd, passend bij de specifieke machine.

TECHNISCH NIEUWS OP CUMELA.NL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

GEBRUIKTE BANDEN VAN HEUVER ONLINE Gebruikte grondverzet- en landbouwbanden zijn nu bij Heuver ook eenvoudig online via de webshop te bestellen. Bezoekers kunnen kiezen uit meer dan 1000 gebruikte grondverzetbanden en -velgen en ruim 300 gebruikte landbouwbanden en -velgen. Het aanbod is op dezelfde manier te zoeken en te bestellen als nieuwe banden. Relevante informatie, zoals de (resterende) profieldiepte en het aantal en het soort reparaties, zijn weergegeven, met daarbij uiteraard een foto.

NIEUWE CAMERA’S VOOR DE AVR-ROOIERS

vries- en antimistfunctie (geïntegreerde glasverwarming). De twee 12-inch-hd-displays kunnen elk tot acht camerabeelden weergeven. De positie van deze camera’s kan vrij worden gekozen en gemakkelijk worden aangepast. Alle camera’s zijn verbonden via een netwerk. Je kunt verschillende modi instellen.

De nieuwe digitale camera’s voor de Puma 4.0 bieden een hogere kwaliteit, zoals een veel stabieler beeld bij tegenlicht. Helder beeld in extreme weersomstandigheden wordt bereikt dankzij onder meer een anti-

TRIMBLE R750-GNSS-ONTVANGER

75 JAAR ZETOR Vanwege het ontbreken van beurzen kon Zetor in 2021 niet groots uitpakken met het 75-jarig jubileum, dus restte alleen de Zetor 75 jaar-internetpagina. Importeur Zetrac in Goor vindt dat extra jammer, omdat de fabrikant veel nieuws heeft.

In de Forterra zit inmiddels de Zetor-Stage V-motor en die zal dit jaar ook in de Proxima komen.

Het nieuwe Pininfarina-ontwerp is doorgetrokken in de Major-, Proxima- en Forterra-series.

Ook zijn de cabines en de bediening flink gemoderniseerd. Technisch zijn er veel wijzigingen doorgevoerd, vooral in de uitvoering en de prestaties van de hydrauliek.

De nieuwe modulaire Trimble R750-GNSSontvanger levert door een beter contact met satellieten een betrouwbaardere en preciezere plaatsbepaling. Trimble levert hem nu met bediening op afstand met gegevensoverdracht in civiele bouw, landmeetkundige en landbouwtoepassingen.

Met het ingebouwde LTE-modem kan de R750 correcties via het Internet aanleveren, waardoor het bereik van een basisstation kan worden uitgebreid met mobiele dekking. Het ingebouwde modem kan op afstand worden beheerd voor rechtstreekse dataoverdracht tussen veld en kantoor.

VELDHUIZEN-OPLEGGER VOOR IVECO S-WAY SHORTTURN Veldhuizen Wagenbouw heeft voor de Iveco Shortturn deze 11,5 meter lange oplegger ontwikkeld met een laadvermogen van negentien ton.

De oprij-dieplader is voorzien van luchtvering, twee achttons Veldhuizen-assen en een knikkende vloer achter het asstel. Daardoor ontstaat, in combinatie met de oprijkleppen, een oprijhoogte van negen procent. De combinatie heeft een draaicirkel die kleiner is dan die van menig bestelwagen met schamelaanhangwagen. De eerste combinatie staat bij Veldhuizen Wagenbouw al klaar voor de verhuur.

GRONDIG 1 2022

27

advertorial

Tips voor een geslaagde maïsteelt in 2022: rassen, ritnaalden en aanpak onkruiden Anders dan 2019 en 2020 hadden we in 2021 een echte Nederlandse zomer. Veel koeler en veel natter.

Dit heeft zijn invloed gehad op de maïsteelt. Door voldoende vocht hebben de onkruidbestrijdings­ middelen in het algemeen goed gewerkt. Hoewel er steeds meer voor vroege rassen is gekozen om voor 1 oktober het vanggewas te kunnen zaaien, kwam dit door een late oogst in het gedrang. Gelukkig is daarop een maand uitstel verleend. Wat zijn de aandachtspunten en grootste veranderingen voor 2022?

Rassenkeuze en onderzaai Het verplichte vanggewas zaaien verschuift steeds meer naar zaaien na de oogst van de maïs. Hoewel in 2021 bleek dat 1 oktober geen haalbare datum was voor de meeste percelen, is de verwachting toch dat deze trend zich stabiliseert tot licht voortzet. Er zijn goede vroege rassen en het zaaien van het vanggewas na de oogst is ook verreweg het makkelijkste als het om het aanpakken van onkruiden gaat. Er kan dan gekozen worden voor een brede en degelijke onkruidbestrijding, omdat er geen rekening gehouden moet worden met het vanggewas.

alleen nog worden ingezet op percelen waar in 2020 of 2021 geen terbuthylazine bevattend middel is ingezet. Als dit wel het geval is, vervang dan in zo’n situatie CALARIS of CALLISTAR door CALLISTO.

Op percelen met een hoge onkruiddruk van bijvoorbeeld gladvingergras en/of ooievaarsbek is zeker een brede en sterke onkruidbestrijding nodig, inclusief een bodemherbicide zoals Frontier ® Optima of GARDO® Gold en een basismiddel zoals CALARIS® of CALLISTO®. Dit om de onkruidsituatie de baas te worden. Kies daarom op “vuile” percelen zoveel mogelijk voor het zaaien van het vanggewas na de oogst. Zo kunt u makkelijk een goede onkruidbestrijding op deze percelen uitvoeren.

Wijzigingen onkruidbestrijding 2022 Net als afgelopen jaren zal er op zoveel mogelijk percelen een middel worden ingezet waarin de stof terbuthylazine zit (CALARIS, CALLISTAR® of GARDO Gold). Deze stof bevordert een goede en snelle werking, op bijvoorbeeld ooievaarsbek en gladvingergras.

Voor deze beide lastige onkruiden blijft vroeg spuiten (dus op klein onkruid) essentieel. Wel zijn er een paar wijzigingen: • GARDO Gold mocht afgelopen jaren al niet meer worden ingezet op zandgronden en zal na 14 juni 2022 niet meer mogen worden gebruikt. Maar een vroege inzet, voor een goede duurwerking, blijft dus zeker nog mogelijk in 2022.

• Voor CALARIS en CALLISTAR geldt vanaf seizoen 2022 een doseringsverlaging. Beide middelen mogen worden ingezet in een dosering van maximaal 0,75 l/ha per bespuiting, waarbij 2 toepassingen per seizoen mogelijk zijn (dus maximaal 1,5 l/ha).

Wel is er een aanvullende voorwaarde m.b.t. driftbeperking: bij een dosering van meer dan 0,5 l/ha per bespuiting moet gebruik gemaakt worden van een DRT95 techniek. Dus praktisch gezegd moet bij bijvoorbeeld 0,75 l/ha gespoten worden met 95% drift­ reducerende doppen. Voor een dosering van 0,5 l/ha geldt dit niet.

• Vanaf 14 juni 2022 mogen terbuthylazine bevattende producten alleen worden toegepast in een cyclus van 1 op 3 seizoenen.

Bij bespuitingen na 14 juni mogen CALARIS en CALLISTAR

Maïsveld met ooievaarsbek. Op dergelijke percelen is het aan te bevelen om zoveel mogelijk na de oogst het vanggewas te zaaien.

Op die manier kunt u makkelijk een goede onkruidbestrijding op deze percelen uitvoeren.

Een goede aanpak van onkruiden is pas mogelijk als het vanggewas na de oogst gezaaid wordt. De keuze voor de juiste middelencombinatie is dan groter. Ieder perceel vraagt om zijn eigen aanpak.

Tot en met 2021 werd CALARIS vaak in een dosering van rondom de 1 l/ha ingezet. Alleen in gebieden met vruchtwisseling van bijvoorbeeld bieten of groenten was de dosering vaak wat lager en werd Laudis® toegevoegd. Hoe in 2022 om te gaan met de doseringsverlaging van CALARIS? Daar waar CALARIS in 2021 al in een lagere dosering werd ingezet zal weinig tot niets veranderen. Daar waar een hoge dosering CALARIS werd gebruikt, zal de doseringsverlaging moeten worden gecompenseerd. Dit om een goede onkruidbestrijding te blijven behouden. Het compenseren kan komend seizoen makkelijk door het toevoegen van een beetje CALLISTO. Met een combinatie van bijvoorbeeld CALARIS 0,5 l/ha + CALLISTO 0,5 l/ha in mix behoudt u terbuthylazine als belangrijke werkzame stof en corrigeert u de doseringsverlaging met een beetje extra CALLISTO voor een robuuste (duur)werking. U hoeft dan geen gebruik te maken van 95% doppen. Uiteraard moeten aan deze mix van CALARIS 0,5 l/ha + CALLISTO 0,5 l/ha de gebruikelijke middelen zoals Frontier Optima en MILAGRO® worden toegevoegd. Daarbij uiteraard rekening houdende met onderzaai, want bij vroege onderzaai kunnen Frontier Optima en MILAGRO een reactie op het vanggewas geven.

CALARIS en CALLISTO zijn in alle gevallen veilig voor onderzaai.

bescherming geven. Sinds vorig jaar is er FORCE® Evo, een granulaat wat tijdens het zaaien wordt toegepast.

FORCE Evo is een granulaat op basis van tefluthrin. Het wordt bij het zaaien toegepast in een dosering van 16 kg/ha. Ook een lagere dosering gebruiken (8 tot maximaal 12 kg/ha) in combinatie met zaaizaad wat is behandeld met FORCE 20CS is mogelijk. Heeft u een granulaatstrooier op uw zaaimachine, overleg dan met uw telers over de mogelijkheden en overweeg of aanschaf van een granulaatstrooier zinvol is.

Tip: scan de QR­code of ga naar www.syngenta.nl/beslisboom voor de beslis­ boom onkruidbestrijding maïs. Voor een passend advies in elke situatie, rekening houdend met vanggewassen, grondsoorten en vruchtopvolging.

Ritnaald in een maïsstengel. Het gevolg is slechte opkomst en wegval planten door vraatschade.

Adviezen FORCE Evo Bij het gebruik van FORCE Evo moet u rekening houden met een aantal zaken.

Onbehandeld

Behandeld met FORCE Evo

De verschillen van een maïsveld onbehandeld en met FORCE Evo behandeld zijn overduidelijk: een betere opkomst en een vitaler gewas.

Ritnaalden: nieuwe oplossing Ritnaalden geven de laatste jaren steeds meer problemen.

Dit heeft te maken met het wegvallen van middelen, maar ook klimaatveranderingen (warmere zomers) en grasonderzaai spelen een rol. Standaard wordt veelal gebruik gemaakt van met FORCE® 20CS behandeld zaaizaad. Dit is voldoende voor normale situaties, maar als diep wordt gezaaid of op percelen waar een zware aantasting voorkomt, kan behandeld zaaizaad onvoldoende

• Zorg dat niet alle granulaat diep onderin de zaaivoor komt te liggen, maar egaal is verdeeld. Hiervoor zijn verdelers beschikbaar. Vraag ernaar bij uw handelaar of bij Syngenta.

• FORCE Evo bevat fosfaat, wat als voordeel een extra goede weggroei van de maïs geeft, maar daardoor mag het niet overal worden ingezet. Hou hier rekening mee (derogatie).

• Ga veilig om met behandelde zaaizaden en FORCE Evo. Voorkom contact en draag beschermingsmiddelen (lange mouwen, handschoenen, stofbril, mondmasker).

Status perceel Middel Dosering Effect op ritnaalden

Gangbare situatie met een lichte aantasting

Probleempercelen waar een zware aantasting wordt verwacht

FORCE 20CS

FORCE 20CS + FORCE Evo

FORCE Evo

Behandeld zaad

Behandeld zaad + 8 kg/ha

16 kg/ha

+

+++

+++

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik het etiket en de productinformatie. ® /™ Registered Trademark of a Syngenta Group Company. Syngenta biedt oplossingen die helpen de bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren: www.syngenta.nl/stewardship. Laudis is een geregistreerd handelsmerk van Bayer Crop Science. Frontier Optima is een geregistreerd handelsmerk van BASF Agricultural Solutions.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - KUHN

Stilstand voorkomen Tekst en foto’s: Arend Jan Blomsma

ONDERHOUD VOLGENS PROTOCOL

Reesink Agri heeft een vast systeem voor het winteronderhoud aan de Kuhn-grootpakpersen.

De technisch specialist loopt samen met de dealer de hele machine langs om in een advies aan de loonwerker aan te geven welke werkzaamheden zouden moeten worden verricht.

Het doel is om stilstand in het seizoen te voorkomen.

Veel loonwerkers doen in de winter zelf het onderhoud aan de machines. Voor veel machines is dat prima te doen, maar bij sommige bestaat het risico dat de kennis te gering is om een afgewogen oordeel te geven over het preventieve onderhoud.

Wanneer is het verstandig een onderdeel te vervangen en wanneer is het te duur? Dit risico is het grootst bij machines waarvan er maar één of twee op het bedrijf zijn. Dan is er namelijk geen referentie. Reesink Agri biedt daar met zijn winterinspectie een oplossing voor. Het bedrijf voert winterinspecties uit bij de grootpakpersen, de rondebalenpersen en incidenteel bij de wikkelaars.

30

GRONDIG 1 2022

De technisch specialist van Reesink Agri onderzoekt de pers en geeft een advies aan de monteur over de uit te voeren werkzaamheden. Behalve de monteur van de dealer die de machine heeft geleverd, is vaak ook de monteur van de loonwerker aanwezig. Bij deze winterinspectie werkt de inspecteur met vaste protocollen via een afvinklijst waarmee hij alle onderdelen afwerkt. Dit systeem is al ontstaan toen de persenfabriek in Geldrop nog in handen was van Kverneland. Na de overname door Kuhn heeft Reesink Agri deze protocollen doorontwikkeld. Doel van de winterinspectie is om stilstand in het seizoen te voorkomen.

KUHN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

TWEE JAAR GRATIS De winterinspectie is de eerste twee jaar na aanschaf gratis. Daarna lopen de kosten voor een grootpakpers op van € 250,in het derde jaar en € 375,- in het vierde jaar tot maximaal € 500,- vanaf het vijfde jaar. In de eerste jaren is er minder onderhoud en ook minder kans op stilstand.

Toch wil Reesink graag dat de pers optimaal presteert en biedt het bedrijf de service daarom aan tegen lage kosten. De inspectie is dan een soort verzekering die stilstand in het seizoen kan voorkomen.

Bij een oudere pers zijn de kosten hoger, maar is ook de toegevoegde waarde groter, redeneert Reesink. Bij die persen wordt immers de kans op stilstand in het seizoen groter. Voor de rondebalenpersen bedragen de maximale inspectiekosten € 400,- voor een variabele-kamerpers en € 300,- voor een vaste-kamerpers.

ERVARINGEN VAN VELE JAREN Bij Reesink Agri is technisch specialist Gé Spijker verantwoordelijk voor de inspecties van de grootpakpersen. We zien hem aan het werk bij Loonbedrijf Stoppels in het Groningse Oosteind, waar hij samen met monteur Tom Wiersma van Kuhn-dealer Ten Berge uit Huizinge de zes jaar oude Kuhn LSB1290D-pers van Stoppels langs loopt. Normaal is hij ongeveer een dag bezig met een grootpakpers. “Tijdens een inspectie ga ik de pers helemaal door, van de aandrijflijn tot aan de knopers”, vertelt Gé enthousiast. Alles wat hij tegenkomt, noteert hij en van de notities en aanbevelingen maakt hij een pdf-rapport. “Dat stuur ik toe aan de monteur van de dealer of het loonbedrijf. Die kan er dan mee aan de slag. Onze binnendienst digitaliseert het geheel en zet het in de cloud, zodat we er later altijd weer bij kunnen.”

Een groot voordeel vindt hij dat hij door het hele land gaat en zo de ervaringen van alle gebruikers meeneemt. “Als ze ooit stilstand hebben in het seizoen, hoor ik dat en weet ik waar ik de volgende keer op moet letten, ook bij andere persen. Zo weet ik ook bij welke leeftijd bepaalde delen aan vervanging toe zijn. Dan is het misschien wel eens een jaar te vroeg, maar liever dat dan een jaar te laat en stilstaan terwijl het heel erg druk is met persen.”

Hij heeft het werken voor zichzelf gemakkelijker gemaakt door een losse hydraulische aandrijving voor de pers te maken. “Deze heeft een afstandsbediening, zodat ik de pers ook kan laten draaien als ik zelf boven bij de knopers bezig ben. Zo kan ik me ook alleen redden, als dat nodig is. Het nadeel van deze aandrijving is wel dat de trekker de hele tijd moet draaien voor de hydrauliek. Ik ben daarom nu bezig met een elektrische aandrijving.”

Gé Spijker (midden) overlegt met loonwerker Andries Stoppels, terwijl monteur Tom Wiersma alvast wat kettingen demonteert.

BELANGRIJKE ROL VOOR DE MONTEUR Dit keer is monteur Tom Wiersma van dealer Ten Berge aanwezig bij de inspectie. Zo hoort en ziet hij meteen hoe de pers ervoor staat en wat hij moet vervangen. Hij is zelf ook een groot voorstander van deze inspecties. “Ik heb in Engeland gewerkt in het onderhoud van maaidorsers en ben te vaak bij een machine in het veld geweest waar iets aan mankeerde wat had kunnen worden voorkomen door in de winter bepaalde onderdelen alvast te vervangen”, zegt hij. “Dat is gewoon jammer. Je hebt tegenwoordig als boer of als loonwerker al zo weinig tijd als de oogst gaande is.”

De pers van Stoppels vertoont geen grote mankementen. De kettingen zouden het beste kunnen worden vervangen, gezien de slijtage. Veel onderdelen moeten worden schoongemaakt en eventueel opnieuw afgesteld. De nokkenkoppeling van de raffer is even een punt van overleg: vervangen of niet? Het advies is om deze te laten testen. Voor monteur Tom Wiersma is er nog voldoende werk aan de winkel. Het doel is om loonbedrijf Stoppels het komende seizoen storingsvrij te laten persen.

Spijker ontwikkelde zelf een afstandsbediening voor de pers, zodat hij ook in zijn eentje gemakkelijk een pers kan inspecteren.

Spijker en Wiersma meten de rek van de ketting, een indicatie voor de slijtage.

‘MAAR ÉÉN KEER BEROEP GEDAAN OP DE DEALER’ Loonbedrijf Stoppels is gevestigd in Oosteind, dicht bij de Eemshaven. De kernactiviteit van Stoppels is mest, zowel het transport als het uitrijden. Het bedrijf werkt zowel voor veehouders als voor akkerbouwers. De pers wordt in combinatie met een wikkelaar ingezet voor het inkuilen van gras maar wordt voornamelijk ingezet in het stro. Met de vijf jaar oude pers heeft het bedrijf nu ongeveer 23.000 pakken geperst. In de eerste twee jaar zat de inspectie nog bij de levering. Sinds Andries Stoppels ervoor moeten betalen, is het niet elk jaar gedaan. “In de winter van 2020-2021 hebben we het overgeslagen, omdat we in de droge zomer van 2020 maar 2000 pakken hebben geperst. Toch zie ik de meerwaarde er wel van in. We hebben met de machine in het seizoen maar één keer een beroep op de dealer hoeven te doen en dat was vanwege een gebroken ketting.”

Spijker neemt met Stoppels de storingsmeldingen van de terminal door.

GRONDIG 1 2022

31

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - ELEKTRISCHE MACHINES

Aparte discipline Tekst en foto’s: Arend Jan Blomsma

ONDERHOUD VAN ELEKTRISCHE MACHINES

Nu er meer en meer elektrisch aangedreven machines komen, is het de vraag in hoeverre je het onderhoud nog zelf kunt doen. Het hydraulisch gedeelte is vaak geen probleem, maar dat is anders voor de elektrische installatie. Wie daaraan werkt, moet het NEN 9140-certificaat hebben en de nodige veiligheidsmaatregelen nemen. De do’s en don’ts van het werken aan elektrische machines.

Ook elektrische machines hebben onderhoud nodig, maar dat is wel een stuk minder dan dat van machines met verbrandingsmotoren. Motorolie en -filters hoef je natuurlijk niet meer te vervangen. Het hydraulische gedeelte moet je wel onderhouden, maar dat is niet anders dan bij de dieselaangedreven machines.

Een voordeel van de elektrische installatie is dat je hier nauwelijks iets aan hoeft te doen. Sterker nog, daar mag een monteur niets aan doen als hij daarvoor niet is gecertificeerd. Voor het werken aan elektrische installaties is namelijk het NEN 3140-certificaat in het leven geroepen. Een afgeleide hiervan is het NEN 9140-certificaat. Dat is vereist voor het werken aan elektrische voertuigen.

Het NEN 9140-certificaat bestaat uit drie onderdelen: één voor een monteur die het onderhoud mag doen (ev-VOP), één voor een monteur die ook een diagnose mag stellen (ev-VP) en één voor de verantwoordelijke persoon in de werkplaats voor het onderhoud aan elektrische voertuigen.

Wie een monteur heeft, moet dus alle onderdelen beheersen. Dit betekent dat hij of zij op de hoogte is van de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen, kennis heeft van de materie, weet van spanningsloos werken en weet welke gereedschappen hij moet gebruiken.

‘BLIJVEN NADENKEN GELDT OOK VOOR HET REINIGEN, WANT STROOM EN WATER ZIJN GEEN VRIENDEN’ WERKPLAATSAANPASSING Wie in het eigen bedrijf onderhoudswerk doet aan elektrische machines moet daarvoor ver-

32

GRONDIG 1 2022

ELEKTRISCHE MACHINES - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

schillende maatregelen nemen. Zo moet er in de werkplaats een sprinklerinstallatie zijn en moeten er isolerende rubber vloermatten worden gebruikt. Ook mag er niet worden gewerkt in de nabijheid van machines of apparaten die vonken kunnen veroorzaken. Voor het werken aan de machines worden ook speciale eisen gesteld.

Verplicht is het gebruiken van isolerend gereedschap, speciale schoenen en handschoenen.

Zolang er niet veel elektrisch aangedreven machines op het bedrijf zijn, lijkt het dus al snel zinvol om het onderhoud aan de elektrische installaties over te laten aan de dealer. Die heeft vaak meerdere machines in onderhoud en heeft soms ook al kennis van elektrische aandrijving uit het intern transport. Daar wordt al vaak gebruik gemaakt van elektrisch aangedreven heftrucks.

Veel van de huidige machines werken met een lage spanning, vaak 48 volt. Wanneer er elektrische trekkers of zware machines op het bedrijf komen, lopen de spanningen echter op. Zo werkt de elektrische Rigitrac op 400 volt en de elektrische Fendt op 650 volt. Bedenk ook dat bij lage spanningen de kans op ongelukken misschien kleiner is, maar het risico van schade aan de installatie niet. Het zou jammer zijn om een accupakket in één jaar te moeten afschrijven vanwege gemaakte fouten tijdens het onderhoud.

RAADPLEEG HET HANDBOEK Doe je het onderhoud wel zelf, dan is het belangrijk dat de monteur het handboek van de machine raadpleegt en dan niet alleen van de elektrische installatie. Hierin staat precies wat kan en mag.

Als de monteur de machine aanpakt, moet hij weten waarmee hij bezig is en wat de risico’s zijn, dus niet zomaar aan een draad gaan trekken die in de weg hangt. En altijd de plus eraf. Bij een dieselmachine kun je nog een keer wat gokken en werken via trial and error. Dat is bij een elektrische machine niet aan te raden. Weet wat je doet is daar het devies. En je gezond verstand gebruiken.

Blijven nadenken geldt ook voor het reinigen, want stroom en water zijn geen vrienden. Hoewel een elektrisch aangedreven machine een hoge IPwaarde heeft, wat inhoudt dat hij goed bestand is tegen intredend vocht, is het toch niet verstandig de hogedrukreiniger of stoomcleaner vol te richten op een elektromotor of een accupakket. Beter is het de kappen zoveel mogelijk dicht te houden en nog beter is het reinigen met de hand.

Kleine elektrische werktuigen zijn geen uitzondering meer. Hoewel de voltages niet hoog zijn, is het toch zaak dat de monteur weet wat hij doet.

‘BIJ LAGE SPANNINGEN IS DE KANS OP ONGELUKKEN KLEINER, MAAR HET RISICO VAN SCHADE NIET’ Er is speciaal gereedschap nodig, inclusief handschoenen. De haak is om iemand veilig los te trekken, mocht het toch fout gaan.

Ook wat betreft het lassen aan de machine is het voor een elektrische machine niet anders dan bij een moderne diesel: altijd voorkomen dat er spanning op de elektrische circuits komt. Altijd de plus eraf en de lasklem zo dicht mogelijk op het werk zetten. Kortom, ook hier geldt: blijf nadenken en realiseer je dat het wat anders is dan een oude diesel.

KOU HOEFT GEEN PROBLEEM TE ZIJN In de winter kan er prima worden gewerkt met elektrische machines. De meeste daarvan werken met een lithium-ionaccupakket met interne verwarming en dat presteert ’s winters niet veel minder dan in de zomer. Het kan temperaturen aan tot minus twintig. Voor accupakketten zonder interne verwarming geldt dat ze bij lage temperaturen duidelijk minder presteren.

Worden machines voor langere tijd niet gebruikt, dan is het verstandig de machine eens per maand aan de lader te zetten. De spanning in het pakket mag niet onder een bepaalde drempelwaarde komen. Het Battery Management System (BMS) zal vrijwel altijd voorkomen dat dit gebeurt, maar het is verstandig om het zekere voor het onzekere te nemen en de accu toch even op te laden. Wanneer de spanning wel onder de drempelwaarde zakt, is schade aan de accu het gevolg. Dit kan zelfs zover gaan dat de accu als afgeschreven moet worden beschouwd.

Loodzuuraccu’s vragen iets meer onderhoud, maar dat is vooral een zaak van ervoor zorgen dat het vloeistofniveau niet te ver zakt. Dat vraagt regelmatig bijvullen met gedemineraliseerd water. Hiermee wordt schade aan de platen voorkomen.

Dit lijkt wel duidelijk: hier zet je geen hogedrukreiniger op. Wat wel mag, moet je terdege weten en ook moet je je bewust zijn van de risico’s.

Een loodzuuraccu vraagt iets meer onderhoud, zoals het controleren en op peil houden van het vloeistofniveau.

GRONDIG 1 2022

33

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - ELECTRIC CONSTRUCTION EQUIPMENT

Next E-level Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Staad, Vreemann

ELECTRIC CONSTRUCTION EQUIPMENT BELEEFT VLIEGENDE START

Staad heeft vorig jaar de aparte tak Electric Construction Equipment (ECE) opgericht. Daarin gaat het bedrijf de zelf nieuw ontwikkelde elektrische machines geheel in eigen beheer verder ontwikkelen en bouwen. Staad ziet zo betere kansen om de producten op maat te bouwen en te servicen. We zagen de drukte die past bij een vliegende start en lieten ons bijpraten over deze nieuwe tak.

Al bij de entree staat onmiskenbaar een electric powerbox van ECE te pronken, als bewijs dat Staad de nieuwe tak Electric Construction Equipment (kortweg ECE) ambitieus heeft opgepakt.

Staad heeft ECE als aparte dochtertak opgericht om zo vanuit dit specialisme beter producten op

34

GRONDIG 1 2022

maat te kunnen bouwen en ook in het veld te servicen. Pieter Staadegaard is samen met Thijs van Hal verantwoordelijk voor ECE. Om snel en flexibel te kunnen opereren in bouw en service kopen ze de componenten bewust ‘dichtbij’ in Europa in.

ELECTRIC CONSTRUCTION EQUIPMENT - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

TOPDRUKTE Een ronde door de werkplaats leert dat het topdrukte is rondom ECE. Staad heeft voor de ombouw van graafmachines naar elektrisch flink wat orders genoteerd. Eind december heeft het bedrijf de eerste machines uitgeleverd en het zal in het nieuwe jaar gas blijven geven om nog veel machines in het begin van dit jaar te kunnen uitleveren. Er worden flink wat overuren gemaakt en iedereen helpt mee. “We moeten er nu volop tegenaan om de eerste machines klaar te krijgen”, zegt Pieter Staadegaard. “De eerste daarvan zijn in december al naar Noorwegen gegaan. Voor Nederland gaat het om een eerste serie van acht machines, waaronder maar liefst zeven mobiele Doosan DX165W Electric-graafmachines en één 30-tons rupsgraafmachine. Dit zijn er ondertussen al heel veel meer. We hebben ondertussen al meer dan vijftig elektrische machines verkocht, waarvan twee derde mobiel en één derde rups”, aldus Staadegaard. Voor Nederlandse klanten heeft het bedrijf in samenwerking met verschillende partners de DKTI-subsidie voor deze machines binnengehaald.

ECE betrekt de batterijen bij specialist Webasto.

Die fabriceert onder andere voor bussen, trucks en auto’s al flexibele plug and play 400V- en 800V-oplossingen tot 350 kWh met bijbehorende regelsystemen om die te integreren in machinebesturingen en inclusief bijbehorende laadoplossingen. “Met deze basis konden we ons eigen ECE-systeem bouwen, met als kern verwisselbare 800V-powerboxen met een capaciteit van 140 kWh.” De 102 kW sterke mobiele graafmachine krijgt twee van deze powerboxen voor elektrische aandrijving. De 145 kW sterke 30-tons rupsmachine krijgt naar keuze twee of drie van deze powerboxen. Deze powerboxen zijn ECE R10- en R100-gecertificeerd en daarmee volgens internationale normen volledig beschermd tegen stof, trillingen en vocht.

NIEUW ONTWIKKELD De eerste machines die ECE samen met UMS heeft ontwikkeld, hebben uiteraard voor voortschrijdend inzicht gezorgd. Pieter is daar helder over. “Wij communiceren open en eerlijk. Het is bekend dat we inderdaad zaken zijn tegengekomen die voor verbetering vatbaar waren. Dat hebben we opgepakt en die inzichten hebben we verwerkt in onze eigen, nieuw ontworpen machines. Er is geen component of plaatsing daarvan

hetzelfde. Het werken met verwisselbare accupakketten die je op locatie kunt opladen of omwisselen, is gebleven.”

Een belangrijk item dat ECE heeft aangepakt, is de accutemperatuur. De accu’s zijn nu voorzien van een koelsysteem om de temperatuur rond de twintig graden te houden. “Dat is een must om nu en voor de toekomst de capaciteit van de accu te kunnen garanderen”, geeft Van Hal aan. Daarvoor wordt een extra unit-laag boven op de accu’s gemonteerd. Een tweede punt betreft de elektronische communicatie met het voertuig.

“Daar bleken nog onvolkomenen in te zitten.

Door het nu zelf te doen, hebben we zelf de kennis in huis om dit te programmeren en te servicen”, aldus Van Hal. Het derde punt betreft het omgaan met verschillen in ladingsgraad van de afzonderlijke pakketten. Dat bleek bij onderling verschillende laadtoestand niet goed te functioneren. De machine werkt nu per powerbox en daarmee kan dus ook de lege accu of de accu met de laagste beladingsgraad op het best passende moment worden gewisseld of bijgeladen.

Naast het ontwikkelen van de powerboxen heeft ECE ook de verdere ombouw en inbouw zelf ter hand genomen. De powerboxen komen nu in houders die onderin taps toelopen voor gemakkelijk laden en toch een precieze borging. Het contragewicht heeft ECE ontwikkeld in samenwerking met Matt Nielen. Dit krijgt dezelfde looks als die van de bestaande Doosans. Verder zijn de hydrauliekcomponenten bij de rups- en mobiele graafmachines waar nodig aangepast en verplaatst.

ECE bouwt de powerboxen zelf. Daarvoor gebruikt het accu’s van specialist Webasto. Het gaat hierbij om 800V-batterijtechniek met een capaciteit van 140 kWh.

Om de bedrijfstemperatuur constant rond de twintig graden te houden, komt er standaard boven op het accugedeelte een koel-unit.

STORMLOOP ECE gaat de eerste serie machines uitgebreid monitoren. Het bedrijf heeft de aanvragen voor een groep klanten gebundeld en heeft hen begeleid in het subsidietraject. “We gaan ook samen optrekken om te komen tot de beste inzet en de beste oplossingen voor het laden en wisselen van powerboxen”, zegt Staadegaard.

Beide heren zijn blij met de vliegende start die ECE nu maakt. “We hebben al een wachtlijst, dat is toch even anders dan een dieselmachine verkopen”, zegt Staadegaard. Het betreft nu vooral nog om de ombouw van Doosans, maar hij geeft aan dat Staad met ECE breder gaat opereren. “Het is mogelijk in de toekomst bij de ECE-tak ook andere merken en andere machinecategorieën op wens om te bouwen. De eerste aanvragen zijn al binnen en de eerste resultaten staan al onder een doek klaar voor de officiële introductie.”

De machines worden standaard uitgerust met een dubbele laadstekker om normaal en snel te kunnen laden.

ECE bouwt niet alleen de accupakketten, maar past ook de rest aan. Daaronder ook dit nieuwe stalen contragewicht met de looks van de originele Doosan.

GRONDIG 1 2022

35

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - WATERSTOF TANKEN

‘Waterstof is op locatie beschikbaar’ Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Rijngas BV

RIJNGAS KOMT MET H2-EASYFILL-VULSYSTEEM

Met het H2-EasyFill-vulsysteem van Rijngas kunnen zonder gebruik van elektriciteit op locatie machines worden afgevuld met waterstof. Hiermee verlaagt Rijngas de instapdrempel voor waterstof in onze sector. Voor een eigen afvulinstallatie ligt het genuanceerder. We spraken erover met Norbert Romijn van Rijngas BV, tevens voorzitter van de sectie Gas van brancheorganisatie Nove.

‘EEN POMPINSTALLATIE IS VELE MALEN DUURDER EN DAARBIJ HOREN OOK VOORSCHRIFTEN EN VERGUNNINGEN OM OP LOCATIE TE MOGEN AFVULLEN’

Tot voor kort waren er vanwege de torenhoge investeringen slechts een handjevol openbare waterstoftankstations. Voor onze sector bieden dit soort tankinstallaties niet altijd een oplossing, omdat we met IBC’s op locatie of anders met de thuisinstallatie onze machines op het eigen bedrijf afvullen. Zoals bekend is er in onze sector ook belangstelling voor waterstofoplossingen, maar hoe tank je die op locatie af? Rijngas BV in Dinxperlo ontwikkelde hiervoor het H2-EasyFill-systeem waarmee op locatie kan worden afgevuld. Dat is nu praktijkrijp en draait al bij enkele cumelabedrijven.

CASCADESYSTEEM Het H2-EasyFill-vulsysteem is een cascadesysteem waarbij drie bundels met elk zestien flessen waterstofgas met zeventien kilo inhoud per bundel onder 300 bar druk verbonden zijn met een afvulunit. Het aftanken werkt op basis van (natuurlijke) drukvereffening. Daarbij wordt de tank van de machine eerst vanuit de eerste bundel gevuld tot de druk nagenoeg gelijk is. Daarna schakel

36

GRONDIG 1 2022

je door het omzetten van kranen om naar bundel twee en hetzelfde voor de derde bundel. Dat geeft een genivelleerde einddruk van circa 270 bar. Op het moment dat er in de meest lege bundel een minimumdruk is bereikt, wordt deze vervangen door een nieuwe bundel en herhaalt zich de cyclus. Een machine is dan niet honderd procent afgevuld, maar volgens Rijngas-ontwikkelaar Marc Koenders kom je in de praktijk uit op een vullingsgraad van circa tachtig procent. Met de H2 EasyFill is een machine dus met circa zestien kilo waterstof af te vullen in circa dertig à veertig minuten.

Koenders geeft aan dat de praktijk inmiddels heeft uitgewezen dat deze combinatie van drie bundels met de EasyFill via druknivellering toereikend is.

De winst van een vierde bundel of meer is te gering in relatie tot de tijd die het kost dat beetje extra waterstof af te tanken. Het systeem is zo opgezet dat desgewenst ook twee setjes van drie bundels kunnen worden aangesloten. Dan kom je dus op circa 32 kilo waterstofvulling. “Dan is er meer buffervolume voorhanden, zodat bij het afvullen van grotere volumes minder vaak de bundels hoeven te worden gewisseld”, aldus Koenders.

GEEN POMP Je zou met een pomp honderd procent vullingsgraad kunnen bereiken. Norbert Romijn geeft aan dat dit bewust niet is gedaan. “Het wordt dan een pompinstallatie. De installatie wordt dan vele malen duurder vanwege allerlei extra veiligheidseisen. Daar horen ook strenge voorschriften bij voor de veiligheid en de bediening. Bovendien moet je dan toestemming hebben om zo’n tankinstallatie op locatie te mogen gebruiken”, aldus Romijn. Daarbij horen volgens hem (vaak lange) aanvraagprocedures, iets wat niet past bij de snelle mobiele inzet van onze sector. Daarom heeft Rijngas gekozen voor dit druknivelleringssysteem. “Ons systeem is geen pompsysteem, maar een druknivelleringssysteem en daardoor kun je niet overvullen en hiermee ook geen fouten

WATERSTOF TANKEN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

daaraan toe dat er wel een verplichte instructie voor de gebruiker nodig is. “Wij geven instructies, zodat de klant één of enkele gekwalificeerde mensen heeft om de machine zelf af te vullen. Dat is vereist van ons. Niet-gekwalificeerd personeel mag geen machines afvullen met waterstof.”

HOOGSTE KWALITEIT Rijngas BV in Dinxperlo heeft er als bekend leverancier van propaangas bewust voor gekozen de levering van waterstofgas op te pakken. Eigenaar en manager Norbert Romijn voorziet op termijn een grote groei van het gebruik van waterstof.

“Daarom zetten wij daar als Rijngas BV nu ook nadrukkelijk op in”, vertelt hij. Het bedrijf heeft daarvoor een afnamecontract afgesloten met waterstofproducent HyGear te Arnhem. “Het waterstof dat we afnemen, voldoet aan de 5.0-norm - een zeer hoge kwaliteit - en dat betekent 99,999 procent zuivere waterstof”, vertelt Romijn. Hij geeft aan dat dit voor brandstofcellen heel belangrijk is. “Brandstofcellen zijn heel gevoelig voor de kwaliteit en daarom zetten wij in op deze zeer hoge kwaliteit”, aldus de ondernemer. Rijngas levert al veel waterstof aan diverse industriële afnemers en de automotive-sector.

maken”, zegt Romijn. Hij geeft aan dat de cascadebundels en de EasyFill-installatie uiteraard aan alle voorschriften voldoen wat betreft slangen, koppelingen en kranen. Hij voegt daaraan toe dat iets ontsnappen van waterstof niet direct gevaarlijk is, omdat waterstof razendsnel opstijgt. Deze units worden altijd in de buitenlucht gebruikt.

De keuze voor een eenvoudig druknivelleringssysteem heeft volgens hem als grote voordeel dat het een relatief goedkope methode is. “De klant hoeft nergens in te investeren. Wij zetten de H2-EasyFill op de gewenste locatie neer en wisselen periodiek de bundels met flessen, afhankelijk van het waterstofverbruik.”

Gezien de relatief lage kosten, het noodzakelijke onderhoud en de benodigde keuringen voor het EasyFill-systeem heeft Rijngas de keuze gemaakt om de units niet te verkopen. “Wij leveren de H2-EasyFill-installatie op locatie en verwisselen de bundels in overleg met de klant. Die huurt de bundels en betaalt de nieuwe bundel met waterstofgas”, aldus Romijn. “Wij zijn als propaangasleverancier bekend met deze aanpak en trekken die in feite door voor waterstof”, zegt hij. Hij voegt

‘BIJ GROTERE AANTALLEN IS DIT SYSTEEM NIET OPTIMAAL, MAAR MOET ER NAAR GROOTSCHALIGER ALTERNATIEVEN WORDEN GEZOCHT’

Norbert Romijn, eigenaar van Rijngas BV: “Wij hebben gekozen voor drukvereffening, omdat het een eenvoudige en goedkope oplossing is. Het is geen pompinstallatie en je hebt op locatie geen stroom nodig.”

VASTE INSTALLATIE LIGT ANDERS Een logische volgende gedachte is een vaste waterstof-tankinstallatie op het eigen bedrijf om van daaruit de H2-EasyFill-bundels zelf te vullen en eventueel ook machines die vanaf de thuislocatie werken. Romijn wijst dit voorlopig van de hand.

“De investeringen van een eigen waterstof-tankinstallatie zonder geijkte afnameregistratie liggen in de orde van grootte van twee tot drie ton. Dat soort oplossingen zijn op de markt te koop”, aldus Romijn. Hij wijst er echter met nadruk op dat je daarmee zelf geen EasyFill-bundel mag afvullen en die ook niet mag transporteren. “Voor beide zijn vergunningen nodig. Rijngas heeft daarvoor gecertificeerd personeel en gecertificeerd transport”, legt hij uit. De kosten van zo’n eigen installatie en de bijbehorende certificatie van personeel en transportmiddelen wegen volgens hem bij lange na niet op tegen het wisselsysteem van Rijngas waarbij de klant de kratten huurt. Romijn: “Uiteraard heeft dit alles te maken met het aantal tanks dat moet worden gevuld. Bij grotere aantallen is dit systeem zeker niet optimaal, maar moet er naar grootschaliger alternatieven worden gezocht. Dan heeft een gebruiker met het EasyFill-systeem kunnen vaststellen of investeren in waterstof inderdaad verantwoord is.”

Bovendien wijst Romijn erop dat het verkrijgen van vergunningen voor het plaatsen van een eigen tankstation ook lastig kan zijn. “Dat is een onderdeel waarop we als Nove en brancheorganisaties zoals Cumela nog een traject af te leggen hebben”, aldus Romijn. Dat geldt wat hem betreft niet alleen voor vaste installaties, maar ook voor de EasyFill-oplossing. “Het is geen pompstation en daarom wordt het op veel plekken toegelaten.

Dat verhaal moeten we nog wel uitdragen.”

Je proeft daarmee dat de H2-EasyFill een kansrijke oplossing is voor cumelabedrijven, maar dat Rijngas en brancheorganisatie Nove nog uitdagingen hebben om de H2-EasyFill officieel overal erkend te krijgen, zodat je daarmee overal op locatie kunt aftanken zonder extra vergunningen.

Wel iets om af te tikken.

Met drie bundels op basis van drukvereffening kun je zestien kilo waterstof afvullen bij een vullingsgraad van tachtig procent.

Een extra bundel aansluiten geeft weinig extra vulling, omdat je bij drie bundels al op 270 bar zit. De bundel met de laagste druk wordt per beurt vervangen door een volle bundel.

Bij een machine op waterstof kan met een enkel setje bundels worden gewerkt. Bij meerdere of grotere machines op waterstof kan het aantal setjes bundels worden verdubbeld.

GRONDIG 1 2022

37

Advertorial

‘Bestrijding gladvingergras wordt komend seizoen nog ingewikkelder’ ,,Door nieuwe restricties voor het middel Calaris® wordt de bestrijding van gladvingergras komend seizoen nog weer iets ingewikkelder’’, zegt Sander Uwland, Crop Advisor Maïs bij Bayer. Hij verwacht dat veel maïstelers (en loonwerkers) de spuitmix zullen aanpassen om gladvingergras onder de duim te kunnen houden. ,,De middelen Laudis en Monsoon Active kunnen daar een belangrijke rol bij spelen’’, stelt Uwland.

OM TE BEGINNEN: HOE IS DE ONKRUIDBESTRIJDING IN MAÏS HET AFGELOPEN SEIZOEN VERLOPEN? ,,De start van het seizoen was koud, nat en laat. Daardoor kwam de maïs - en dus ook de onkruidbestrijding - relatief laat op gang.

Op veel loonbedrijven kwam dat behoorlijk slecht uit. Van half mei tot half juni was het namelijk topdrukte bij de grasoogst. Daardoor kwam de onkruidbestrijding in maïs nogal eens in de verdrukking.

Veel maïspercelen zijn laat en sommige ook echt té laat gespoten.

Dat is jammer, want daardoor laat je de mogelijkheid liggen om onkruid écht goed terug te dringen en percelen schoner te krijgen in plaats van vuiler te laten worden.

Gelukkig hield het groeizame weer lang aan, waardoor de middelen vrij goed hebben gewerkt. Bovendien waren de onkruiden relatief ‘zacht’, waardoor de middelen goed opgenomen zijn. Al met al zijn de meeste bespuitingen daardoor toch nog goed gelukt.’’

een vroege onkruidbestrijding meer tijd tussen spuiten en onderzaaien, waardoor mogelijke groeiremming van de gras onderzaai zo goed als uitgesloten is. Opgeteld leveren deze punten een aanzienlijke bijdrage aan een betere, productievere en schonere maïs, zo zien we elk jaar weer. De gedachte dat je het onkruid eerst goed moet kunnen zien voordat je er iets tegen doet, moeten we daarom eindelijk eens overboord gooien. We moeten juist nóg vroeger het land op om kiemende onkruiden te determineren. Dat kost misschien wat extra moeite, maar het loont absoluut.’’

WELKE ONKRUIDEN BAREN OP DIT MOMENT DE MEESTE ZORGEN?

JE HAMERT ELK JAAR WEER OP EEN VROEGE ONKRUIDBESTRIJDING. WAAROM IS DAT ZO BELANGRIJK?

,,Dan komen we toch weer uit bij gladvingergras. Hoewel de onkruidbestrijding in maïs ondertussen behoorlijk is afgestemd op dit onkruid, zien we de problemen met gladvingergras toch jaar op jaar verder toenemen. Dat is feitelijk begonnen na het wegvallen van Clio in 2017 (een specifiek middel tegen gladvingergras, red.) en sindsdien sluipenderwijs steeds erger geworden.

,,Vroegtijdig spuiten – dat wil zeggen vanaf het 2-bladstadium van de maïs – heeft gewoon veel voordelen. Ten eerste zorgt het voor minder concurrentie van onkruid met het gewas. Licht, vocht en voedingstoffen komen zo maximaal ten goede aan de maïs. Ten tweede heeft kleine maïs veel minder last van een bespuiting en is de (eventuele) groeiremming dus veel minder groot. Verder zit er bij

Komend seizoen wordt het opnieuw ingewikkelder omdat Calaris® - een middel met een redelijk goede werking tegen gladvingergras met extra restricties te maken krijgt. Hierdoor mag hooguit de helft van de tot nu toe gangbare dosering van 1,5 l/ha worden toegepast (0,75 l/ha vanaf DRT 95 en 0,5 l/ha bij DRT lager dan 95, red.).’’

Advertorial

Determinatie tabel NEDERLANDSE GRASSEN STENGEL

AFGEPLAT

ROND

OORTJES

TONGETJE

BEHARING UNIFORM

STENGEL

BLADSCHEDE

BLAD

SNORHAREN

JA

VLIEZIG

NEE

NEE

NEE

NEE

NEE

RAAIGRAS

NEE

NEE

NEE

NEE

NEE

NEE

NEE

HANENPOOT

NEE

VLIEZIG

NEE

NEE

NEE

NEE

NEE

STRAATGRAS

NEE

GEWIMPERD

NEE

NEE

BEPERKT

NEE

NEE

KRANSNAALDAAR

NEE

GEWIMPERD

NEE

NEE

MATIG

NEE

NEE

GROENE NAALDAAR

NEE

GEWIMPERD

NEE

NEE

NEE

BASIS/RAND

NEE

GEEL-RODE NAALDAAR

NEE

GEWIMPERD

NEE

NEE

NEE

RANDJE

NEE

ZUID AFRIKAANSE GIERST

NEE

GEWIMPERD

NEE

NEE

NEE

NEE

JA

KALE GIERST

NEE

GEWIMPERD

JA

JA

JA

JA

NEE

PLUIMGIERST

NEE

GEWIMPERD

JA

JA

JA

BLADRAND

NEE

DRAADGIERST

NEE

VLIEZIG

JA

JA

JA

JA

BEPERKT

HARIG VINGERGRAS

NEE

VLIEZIG

NEE

NEE

BEPERKT

ZELDEN

JA

GLADVINGERGRAS

JA

VLIEZIG

GEEN

NEE

NEE

NEE

NEE

KWEEK

WAT BETEKENT DAT VOOR DE ONKRUIDBESTRIJDING VOOR KOMEND SEIZOEN? ,,Om gladvingergras en ook andere lastige onkruiden als haagwinde, hanenpoot, kamille en zwaluwtong onder de duim te kunnen houden zal bij veel maïstelers de spuitmix moeten worden aangepast.

Wanneer gladvingergras (nog) geen groot probleem is, is een combinatie van 1,75 l/ha Laudis + 0,75 l/ha Monsoon Active, aangevuld met 0,5 l/ha Calaris en 0,4 l/ha Frontier® de beste optie.

Daarmee bestrijdt je alle voorkomende onkruiden en houden (eventueel) ondergezaaide grassen zich goed staande.

Bij problemen met gladvingergras kan het beste gekozen worden voor een vooropkomst-bespuiting met Frontier, gevolgd door de hoogste dosering Laudis (2,25 l/ha) in de mix vlak na opkomst van de maïs. Hiermee zijn de afgelopen jaren goede resultaten geboekt tegen gladvingergras. Is twee keer spuiten (nog) een brug te ver, dan is een mix met 2,25 l/ha Laudis vlak na opkomst ook nog steeds een goede optie. Belangrijk hierbij is dat het middel hoe dan ook vóór het uitstoelen van gladvingergras wordt toegepast. In de praktijk is dat meestal zo rond het 2- à 3-bladstadium van de maïs.’’

TOT SLOT: DE AFGELOPEN JAREN IS ER VEEL GEWAARSCHUWD VOOR (NIEUWE) ONKRUIDGRASSEN ZOALS ZUID-AFRIKAANSE GIERST, PLUIMGIERST EN DRAADGIERST. HOE STAAT HET DAARMEE? ,,Elk jaar krijgen we weer nieuwe meldingen van onbekende gierstgrassen in maïs; zo ook in het afgelopen seizoen. De meeste komen uit het Zuiden van Nederland, maar ook vanuit Groningen zijn er een paar meldingen binnengekomen. Voorlopig kunnen we de locaties nog op een paar handen tellen, maar dat komt vooral omdat gierstgrassen nog niet of nauwelijks herkend worden. Het grote gevaar is

1

EUROPESE

2

STEKELIGE

3 4 5

1. BLADSCHIJF behaard, niet behaard,..

2. TONGETJE geen-gewimperd-vliezig 3. OORTJES aanwezig of afwezig 4. BLADSCHEDE behaard, niet behaard,..

5. STENGEL rond of afgeplat, behaard,..

dat ze ongemerkt de kans krijgen om zich steeds verder te verspreiden.

Gierstgrassen kunnen enorme hoeveelheden zaad produceren, variërend van 1000 tot meer dan 50.000 zaden per plant. Hierdoor kunnen ze zich explosief vermeerderen. Bovendien kunnen de zaden minimaal drie en sommige zelfs tot 30 jaar overleven in de grond.

Wie ze dus eenmaal heeft, komt er niet zomaar meer vanaf.’’

WAT KUN JE TEGEN DEZE NIEUWE GIERSTGRASSEN DOEN? ,,Telers of loonwerkers die een grasonkruid niet meteen thuis kunnen brengen doen er goed aan om er een deskundige bij te betrekken, zodat er op tijd met een effectieve bestrijding kan worden begonnen.

Een tip is om het plantje uit te graven en tot bloei te laten komen.

Vaak wordt dan duidelijk om welk (gierst)gras het gaat. Verder hebben we bij Bayer een determinatieschema opgesteld waarin ook deze grassen zijn opgenomen (zie schema, red.).

Voor de bestrijding van (percelen met) gierstgrassen kan de combinatie 1,75 l/ha Laudis + 0,75 l/ha Monsoon Active worden ingezet.

Daarbij zorgt met name de werkzame stof thiëncarbazone-methyl (TCM) in Monsoon Active voor een stevige aanpak van de gierstgrassen.’’

Calaris® is een geregistreerd handelsmerk van Syngenta Frontier® is een geregistreerd handelsmerk van BASF Website: agro.bayer.nl Contact: Sander Uwland Crop Advisor Akkerbouw Specialisatie Maïs & Aardappelen T 06 5337 4001 E sander.uwland@bayer.com

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - JOHN DEERE ONTLEED

Kostprijs na 10.000 uur:

€ 12,31 per uur

Tekst en foto’s: Frits Huiden

6215R PREMIUM UITGELEZEN, DOORBEREKEND EN OPNIEUW GETEST

De John Deere 6215R draaide meer dan 10.000 uur bij Westra in Franeker. De nummer 4 van het loonbedrijf deed dat in bijna vijf jaar. De onderhoudshistorie, de boordcomputer en de telemetrie geven een schat aan informatie over hoe die uren zijn bereikt. De inruilwaarde, het verbruik en de onderhoudsfacturen tonen aan wat het bezit en het gebruik werkelijk kostten.

‘GEMIDDELD OVER 10.152 UUR KOMT DE 6215R UIT OP € 2,90 AAN ONDERHOUD PER DRAAIUUR. EEN NETTE SCORE’

40

GRONDIG 1 2022

De 6R is de allround-serie bij John Deere. Binnen de uit elf modellen bestaande serie van 6110R tot 6250R is altijd wel een passende maat te vinden.

De 6215R verkoopt samen met de 6130-viercilinder en de 6155- en 6175-zescilinders het best. De verhouding tussen prijs, vermogen en grootte ligt vaak net wat gunstiger dan bij de andere 6R-modellen. Loonbedrijf Westra in Franeker kocht in 2017 vier identieke 6215R-trekkers tegelijk. Later volgden er nog eens negen, waarmee er nu dertien exact dezelfde 6215R-trekkers draaien. De rest van Westra’s vloot (totaal 25 trekkers) bestaat vooral uit exemplaren van New Holland en

Case IH. Behalve in het agrarisch loonwerk is Westra ook actief in grondverzet en infra en verhuurt het bedrijf veel rijplaten.

De reden dat Westra kiest voor dertien identieke trekkers? “Bij de planning is dat gewoon heel handig. Je hoeft nooit na te denken of een trekker wel of niet voor een klus of machine is in te zetten. De 6215R is compact met veel vermogen. De 6230R daarboven wordt alweer te groot. De 6215R kan voor elke machine en als je te veel vermogen bij je hebt, kun je ook gewoon gas terugnemen”, beredeneert Feite Westra.

JOHN DEERE ONTLEED - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

ONDERHOUDSRAPPORT JOHN DEERE 6215R

PowerGard-onderhoudscontract Urenstand Onderhoud 100 Olie verversen motor, vooras en eindaandrijvingen, controle geheel 750 Olie verversen motor, vooras en eindaandrijvingen, controle geheel 1500 Olie/filters verversen motor, vooras, aftakas, cabine en eindaandrijvingen 2250 Olie verversen motor, vooras en eindaandrijvingen, controle geheel 3000 Olie/filters verversen motor, AdBlue, vooras, aftakas, cabine en kleppendeksel 3750 Olie verversen motor, vooras, eindaandrijvingen, controle geheel 4500 Olie/filters verversen motor, AdBlue, vooras, aftakas, cabine, poelie en kleppendeksel 5249 Totaal Onderhoudskosten per draaiuur 2/8/2019 Aflopen garantie en onderhoudscontract 2019 Nieuw onderhoudscontract per jaar bij 1500 uur/jaar 2019 2020 Verlengd onderhoudscontract per jaar bij 1500 uur/jaar 2020 2021 Verlengd onderhoudscontract per jaar bij 1500 uur/jaar 2021 Onderhoud buiten contract (extern door GroeNoord op locatie of werkplaats) Datum Onderhoud 8/30/2021 Aandrijfas motor-transmissie, torsiedemper eindlager vervangen 8/4/2021 Schade vooras, fusee links, lagers en bussen 7/26/2021 Accu vervangen, klein materiaal bij 9793 uur 3/3/2021 Lekkage koelvloeistof, uitlaatspruitstukpakking vervangen en fuseelager rechts (kapot geblazen met hogedrukspuit) 1/11/2021 Lekkage hydrauliekleiding 4WD, wiel, cabine et cetera demonteren voor bereikbaarheid, sluitring fronthef en hefschakelaar

PRIJS (€) 649,54 1067,22 1832,41 1067,22 2022,07 1067,22 2802,04 10507,72 2,00 3007,80 3007,80 3007,80

1678,39 781,49 464,71

‘GROFWEG KOSTTE HET BEZIT EN HET ONDERHOUD VAN DEZE 1270,58 TREKKER € 12,31 PER UUR’ 1504,95

6/11/2020 5/22/2020 12/24/2019 7/29/2019

Smeerdrukstoring, demontage en montage 4WD-pot, transmissiepomp, drukplaat keerringen, lagers pomphuis en tussenplaat vervangen (€ 1200,- coulance) Smeerdrukstoring, druksensor vervangen en oliefilter op 7440 uur Lekkage uitgaande as 4WD, keerring Storing rijden/aanslaan in Canbus, cabine strippen, dakdemontage

Canbuskabel van Parrot-carkit blijkt te klemmen op frame en doorgesleten 5/29/2019 Aftakas werktuig klem op stomp na beklemming, bal koppeling herstellen Totaal Totaal onderhoudskosten binnen en buiten contract Onderhoudskosten per draaiuur van 2019 tot nu Onderhoudskosten per draaiuur gehele levensduur tot nu (10.152 uur)

2578,28 498,88 203,49 915,00 302,07 10197,84 19221,24 3,920 2,928

GEMIDDELD € 2,90 ONDERHOUDSKOSTEN Het onderhoudscontract voor de eerste twee jaar kostte € 2,- per draaiuur. Daarna is een nieuw onderhoudscontract van € 3007,80 per jaar afgesloten op basis van 1500 draaiuren. Extra uren worden vanaf komend jaar verrekend met hetzelfde tarief. Pas vanaf mei 2019, toen de trekker ruim 5000 uur had gedraaid, kwam de eerste reparatie buiten het contract.

Tussen mei 2019 en augustus 2021 waren er voor ruim € 10.000 aan reparaties buiten dit contract. Ze werden door GroeNoord opgelost op locatie of in de werkplaats tegen een tarief van € 77,50 per uur voor een allround senior-monteur of € 45 per uur voor een leerling-monteur.

De duurste reparatie was een storing in de smeerdruk van de vierwielaandrijving, waar GroeNoord overigens coulant mee was naar klant Westra. De enige elektronicastoring kwam voor rekening van een klem zittende mute-kabel van de carkit, die via het Canbus-systeem de hele trekker ontregelde. Dat gaf veel zoekwerk, waarbij de cabine moest worden gestript.

Het onderhoud binnen en buiten het contract bracht de kosten in de tweede helft van zijn leven op € 3,90 per draaiuur, bijna het dubbele van de eerste 5249 uur. Gemiddeld over 10.152 uur komt de 6215R daarmee uit op € 2,90 aan onderhoud per draaiuur. Een nette score. Het gemak rond onderhoud en aftersales was voor Feite Westra één van de belangrijkste aankoopredenen. “Via de telemetrie controleert GroeNoord zelf ook de trekkers en neemt het bedrijf soms zelfs preventief contact op. Daarbij hebben we de afspraak dat het bedrijf de trekker ophaalt en eventueel een ruiltrekker aan ons leent. Dat is belangrijk, want wij moeten er niet te veel omkijken naar hebben.”

GRONDIG 1 2022

41

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - JOHN DEERE ONTLEED

JOHN DEERE 6215R; LEASEN VERSUS KOPEN

KOPEN OF LEASEN

Financieel leasen via Groenoord en John Deere Financial/ BNP Paribas Offerte prijs nieuw exemplaar per 30-11-21

178650

Aanbetaling

18000

Voor het bepalen van De total cost of ownership is het vaststellen van een

Te financieren bedrag

160650

inruilwaarde belangrijk. Omdat de trekker altijd bij GroeNoord in onder-

Leasbedrag per maand looptijd 7 jaar (rente 1,99%)

2047

houd is geweest én een onderhoudscontract had, is de technische staat

Leasbedrag per maand looptijd 5 jaar (rente 0,99 %)

2744

goed in te schatten. De trekker is rijk uitgevoerd en staat hij er netjes bij.

Leasbedrag per maand looptijd 3 jaar (rente 0,49 %)

4495

GroeNoord schat de dagwaarde van de 6215R nu op € 49.500,-. De trek-

Leasbedrag per maand looptijd 1 jaar (rente 0,0 %)

13389

ker kostte in februari 2017 tussen de € 120.000,- en € 140.000,-. Daarmee

Verzekeringspremie

146

is er na ruim 10.152 uur grofweg € 80.000,- afgeschreven. Dat is € 7,88

Onderhoudcontract per uur

2,08 op basis van 2000 uur/jaar

per draaiuur aan afschrijving. De marktrente (3,0 procent per jaar) over

Farmsight servicepakket per jaar

500

Lasten per maand

3278

per uur), de verzekering (1,0 procent van de aanschafprijs, gemiddeld

Minimale restwaarde bij 10.000 uur

49500

Geschatte draaikosten per uur

16,52

Aankoop 6215R in 2017

‘GROFWEG KOSTTE HET BEZIT EN Minimale restwaarde bij 10.000 uur VAN DEZE HET ONDERHOUD Afschrijving na 10152 uur TREKKER € 12,31 PER UUR’

49500

Gem aanschaf (Tussen 120000 en 140000 euro

130000

het gemiddeld geïnvesteerde vermogen van € 89.000 (gemiddeld € 1,€ 0,50 per uur) en de onderhoudskosten (€ 2,93 per uur) komen daar nog bij. Grofweg kostte het bezit en het onderhoud van de trekker dan € 12,31 per uur.

Bij financial lease van een nieuwe 6215R wordt er gerekend met een offerteprijs van € 178.650. Dat is met inflatie, jaarlijks doorgevoerde prijs-

80000

stijgingen en technische updates ongeveer een halve ton meer dan de

Gem geinvesteerd vermogen

89000

uitonderhandelde aanschafprijs in februari 2017. Bij een aanbetaling van

Rente (3%) per draaiuur

1

€ 18.000,- is het te financieren bedrag nog € 160.650,-. De verzekerings-

Afschrijving per draaiuur

7,88

premie bedraagt € 146,- en het FarmSight-servicepakket kost € 500,- per

Verzekering per draaiuur

0,5

jaar. Bij een looptijd van zeven jaar is de rente op het te financieren be-

Onderhoudskosten per draaiuur

2,93

drag 1,99 procent en het maandbedrag € 2047,-. Voor het onderhouds-

TCO per draaiuur

12,31

contract wordt € 2,08 per uur gerekend, op basis van 2000 draaiuren per jaar. Doorgerekend kom je dan op een geschatte kostprijs van € 16,52 per uur. Leasen blijkt achteraf dus duurder, omdat de trekker veel uren maakte en naar tevredenheid presteerde, terwijl de onderhoudskosten

‘GROFWEG KOSTTE HET BEZIT EN HET ONDERHOUD VAN DEZE TREKKER € 12,31 PER UUR’

DIGITAAL ONDERHOUD

beperkt bleven. Voor dit bedrag neemt de leasemaatschappij wel dat ri-

Om een beeld te krijgen van de prestaties is de 6215R (de nummer 4 bij Westra) minutieus ontleed. Handig is dat dealer en importeur GroeNoord in Hallum daarvoor een schat aan data kan overleggen. Niet alleen de administratieve zaken als onderhoudshistorie, onderhoudscontract en een lease-overzicht, maar ook een realistische inruilwaarde, het verbruik en de kosten kwamen volledig en transparant op tafel. Genoeg fabrikanten kunnen of willen lang niet alle data overleggen. John Deere is vrij ver met digitale dienstverlening via telemetrie op de trekker.

Daarbij hoort ook fleetmanagement. Duidelijk is gelijk dat nummer 4 in de data nergens afwijkt van zijn twaalf broeders. Tot slot is de 6215R nog eens opnieuw getest voor de vermogensmeter om te zien wat hij nu nog in zijn mars heeft.

sico én blijft er geld vrij om elders in het bedrijf te steken.

STRAK IN DE LAK De trekker staat er na exact 10.152 uur nog strak bij. Behalve gebruikssporen is er amper schade te vinden. Een vloermat en een extra deurmat bekleden de cabine. Werkhandschoenen liggen klaar en de vetspuit en sleepketting reizen permanent mee in hun houders aan fronthef en trap. Behalve een Parrot-carkit zijn er een 27MC-bakkie én een mobilofoon met eigen ka-

42

GRONDIG 1 2022

JOHN DEERE ONTLEED - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

‘LEASEN BLIJKT ACHTERAF DUURDER DAN KOPEN DANKZIJ VEEL DRAAIUREN, GOED PRESTEREN EN BEPERKTE ONDERHOUDSKOSTEN’ naal aan boord. Wielen worden regelmatig verwisseld. Voor de zoutstrooidienst staat hij nu op 710/70R42-transportbanden. De trekker is in zijn eerste jaren veel ingezet voor de Veenhuis-tank en de mestpomp bij het sleepslangen. Na 9500 uur stapte de vaste chauffeur over naar een nieuwe trekker. Deze 6215R kreeg sindsdien wisselende chauffeurs en draaide veel met een silagewagen, een opraapwagen en een zestienkuubs gronddumper en werd ook ingezet voor overig landwerk. De boordcomputer registreerde 5057 uur – de helft van de draaiuren – als ‘in bedrijf’, ofwel niet in transport of stationair draaiend.

2004 uur werd geregistreerd als transport (twintig procent) en de motor draaide de rest (3011 uur) stationair. Een derde van de tijd stationair draaien lijkt veel, maar in de praktijk zijn er machines genoeg die tot de helft van hun uren stationair en dus werkloos diesel verstoken.

10.707 LITER STATIONAIR VERBRUIKT In totaal heeft de Deere 120.225 liter diesel verbruikt. Dat komt neer op gemiddeld 11,93 liter per uur. Het gemiddelde verbruik ‘in bedrijf’ was 14,17 liter per uur met in totaal 71.641 liter. Tijdens transport is er via de 50 km/u-AutoPowrCVT-transmissie 37.875 liter gebruikt, met een gemiddelde van 18,85 liter per uur. De transmissie is voor de veiligheid en voor een lager verbruik begrensd op 40 km/u. Die snelheid wordt gehaald bij 1.380 toeren. Stationair verbruikte de trekker 3,56 liter per uur met een totaal van 10.707 liter.

Gerekend met een dieselprijs van € 1,10 per liter is er dus € 11.777,- min of meer verloren gegaan.

Slijtage en een AdBlue-verbruik van 0,32 liter per uur zijn daarbij niet meegerekend. In totaal heeft de trekker volgens de boordcomputer 3213 liter AdBlue verbruikt. De John Deere heeft zijn dieselpartikelfilter daarbij 101 keer geregenereerd door meer brandstof in te spuiten. Hij doet dit elke honderd uur, maar dat kost een te verwaarlozen hoeveelheid diesel. Het gemiddelde toerental was tijdens het transport 1.483 toeren en in het werk 1.368 toeren. Echt zwaar belast is de trekker niet vaak geweest, getuige de hoogste gemid-

JOHN DEERE 6215R; IN GETALLEN Merk en motor Type Serienummer Kenteken Draaiuren Ingebruik sinds Vermogen aan PTO Vermogen aan PTO (incl boost) Getest vermogen aan PTO Getest vermogen aan PTO incl boost Uitvoering

JOHN DEERE 6215R AP Premium 1L062215REHR872843 TDJ-13-J 10152 Feb-17 145 kW (197 pk) 162 kW ( 221 pk) 202 pk 222 pk AutoPowr (begrensd op 40 km) AutoTrack gps ready 5 elektrische ventielen FarmSight Premium pakket 155 l/min oliepomp Command Center 4600 touchscreen 600/70R30 710/70R42

Banden voor Banden achter Eigenaar Westra, FranekeR Sectoren Aantal trekkers Machinepark Medewerkers Snelheid en wielslip Gemiddelde grondsnelheid (km/u) Gemiddelde grondsnelheid In bedrijf (km/u) Gemiddelde grondsnelheid Transport (km/u) Gemiddelde grondsnelheid Stationair (km/u) Tijd wielslip op niveau 0,00-2,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 2,01-4,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 4,01-6,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 6,01-8,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 8,01-10,00 % (uur) Tijd wielslip op niveau 10,01-12,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 12,01-14,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 14,01-16,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 16,01-18,00% (uur) Tijd wielslip op niveau 18,01-100,00% (uur) Wielslip Algeheel (uur)

‘GROFWEG KOSTTE HET BEZIT EN HET ONDERHOUD VAN DEZE TREKKER € 12,31 PER UUR’

delde belasting van 49 procent, tijdens transport.

Met de begrenzing erop lag de gemiddelde snelheid tijdens transport toch nog op 34 km/u. Verdeeld over het aantal uren tijdens veldwerk is de gemiddelde snelheid 13,8 km/u.

MEER PK’S BIJ VERMOGENSMETING Om te zien wat de trekker na die 10.000 uur nog kan, is hij nog even voor de AHS-vermogensmeter gezet. De 6,8-liter-zescilinder moet volgens het boekje nieuw aan de aftakas 145 kW (197 pk) afgeven en met boost (IPM) wordt dat 162 kW (221 pk). Het blijkt dat de trekker, afhankelijk van de kalibratie, werkelijk niets heeft ingeleverd en een nette 148 kW (202 pk) levert. Met ingeschakelde boost is dat 163 kW (222 pk.), iets meer dan vol-

4 locaties; Franeker, Arum, Oosterbierum en Harlingen Agri, groenrecycling, transport, GWW, opslag met eigen overslagkade en grondbank 25 Compleet machinepark voor grondverzet, en infra werk, veehouderij en akkerbouW 60 13,79 7,29 34,08 0,01 807 323 156 88 54 35 25 17 14 100 1620

gens het boekje. Die boost heeft de 6215R niet vaak nodig gehad. Slechts 527 uur lang werd de boost ingeschakeld. Het aftakasvermogen is vooral via de achterste aftakas afgegeven. Deze was 2636 uur ingeschakeld en stond 7421 uur uit. De frontaftakas is maar 128 uur gebruikt.

Mooie details die de telemetrie ook prijsgeeft, zijn het aantal uren dat met de voorwielaandrijving aan is gereden (3047 uur), het differentieelslot is gebruikt (slechts 4,14 uur) en AutoTrac is gebruikt (478 uur). Kijk in tabel 3 ook naar de percentages wielslip gedurende de 1620 uur in het trekkerleven. Goed belasten en het gewicht verdelen, is veel waard. In totaal 100 uur lang was er meer dan achttien procent wielslip en kwam het vermogen dus niet op de grond.

GRONDIG 1 2022

43

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - VERHUUR

‘Monitor je materieel’ Tekst en foto’s: Gert Vreemann

MET HYBRIDE GENERATORSETS EN BATTERIJPAKKETTEN ZIJN ENORME BESPARINGEN MOGELIJK

Door machines te monitoren, zie je of ze efficiënt worden benut. Vooral bij generatorsets zijn zo volgens 1.2.3. Machineverhuur enorme besparingen te behalen. Monitoring van diverse eigen sets liet een besparing zien van maar liefst 66 tot 94 procent. Dat was afgelopen najaar te zien op de 1.2.3. Greendays in Dronten.

De toon is meteen gezet bij de entree van de 1.2.3.

Greendays bij 1.2.3. Machineverhuur in Dronten.

Een Tesla-batterijauto ligt aan de stekker bij een 60kVA-generatorset met zes zonnepanelen. De Stage V-diesel van de generator draait niet. Dankzij een aangenaam najaarszonnetje in combinatie met het 58 kW-batterijpakket voor de tussenopslag zorgen de zonnepanelen voor de benodigde stroom en hoeft de diesel niet te draaien. Het past naadloos in de presentatie over de Gencom-generatorsets die 1.2.3. Machineverhuur verhuurt. De rode draad is dat er in de praktijk op allerlei machineniveaus al goed wordt nagedacht over het reduceren van de uitstoot en het besparen van brandstof, maar dat dit er bij generatoren nog dikwijls bij inschiet. En dat terwijl daar enorme besparingen te behalen vallen qua brandstofverbruik en dus de uitstoot van CO2 en stikstofoxiden.

IN GESPREK De praktijk is dat er nog steeds vaak volgens de methode van de dieselgeneratorset wordt gewerkt.

De gebruiker berekent de grootst ingeschatte energiebehoefte en stemt de generatorgrootte daarop

44

GRONDIG 1 2022

af. De generator wordt ’s morgens ‘aangeslingerd’ en draait continu, los van de vraag of dat altijd nodig is. Voor onze sector is dat bijvoorbeeld voor de bouwkeet met bouwlampen en bewaking. ‘s Morgens moet de elektrische kachel wel even aan, de koffiezetter moet het doen en er moet stroom zijn voor de laptops en dergelijke. Daarna volgt een tijd van minimaal stroomverbruik. De generator draait dan vrolijk de hele dag verder. Met de komst van batterijpakketten en hybride oplossingen is dit speelveld sterk aan het veranderen. Dat is waar de verhuurder met klanten over in gesprek gaat. Jeroen Perin, manager van 1.2.3. Machineverhuur: “Wij monitoren onze generatorsets en gaan in gesprek met de klanten over de best passende oplossing. Ze realiseren zich vaak niet welke besparingen er mogelijk zijn. Het monitoren is daarvoor het beste middel, omdat je dan met echte praktijkcijfers komt in plaats van met theoretisch doorgerekende rekenkundige waarheden”, aldus Perin. Dat monitoren van de eigen verhuurvloot heeft geresulteerd in de heldere conclusie dat met batterijpakketten en hybride oplossingen veel meer te besparen valt dan wel eens wordt gedacht.

VERHUUR - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

MONITORING GENERATORSETS Hieronder de resultaten van de monitoring op basis van een maand (dertig dagen) draaien met vier verschillende generatorsets met het aantal uren inzet, het verbruik van de dieselmotor, het aantal draaiuren dat de diesel daadwerkelijk heeft gedraaid en de daaruit voortvloeiende besparingen in liters dieselolie en in procenten ten opzichte van het draaien van een generatorset met dezelfde dieselmotor, maar dan zonder accupakket en zonnepanelen.

TYPE

VERMOGEN (KVA)

BATTERIJ (KW)

ZONNEPANELEN (W)

INZET (UUR)

DIESEL (UUR)

VERBRUIK (LITER/UUR)

BESPARING (LITER)

(%)

BATTERY PACK*

3 X 15

23

2 X 360

720

46

4,7

3168

94

HYBRIDE HPP3040

40

30

2 X 360

720

101

13

8047

86

TRIME HYBRIDE CONTAINER

60

45

6 X 360

720

237

11,7

5651

67

HYBRIDE CONTAINER

60

58

6 X 360

720

245

8,8

4180

66

* Battery Pack is koppelbaar aan diverse aggregaten.

IN GRADATIES We hebben de resultaten van vier door 1.2.3. Machineverhuur gemonitorde combinaties samengevat in het kader. De getallen spreken voor zich.

Als je daarbij de urenrapporten van deze machines ziet, zie je al snel waar de winst zit. In een enkel geval draait de dieselmotor van een hybride generatorset meer dan vier uur op een dag, maar in de meeste gevallen beperkt het zich tot één à twee uur en in sommige gevallen zelfs tot minder dan een uur per dag. De batterijfunctie komt dan goed tot uiting. Dat is dan de buffer die ervoor zorgt dat de dieselmotor vraagafhankelijk energie levert, waarbij hij altijd bij zijn optimale belasting en toerental draait. Dat verklaart de grote besparing in dieselverbruik. Dit staat dan ook haaks op de gedachte dat een hybride generatorset minder efficiënt zou zijn. “Dat klopt als een generatorset continu maximaal wordt belast”, zegt Perin. “Het opladen van een batterij als tussenstation geeft dan verliezen ten opzichte van direct leveren, maar de praktijk is anders, zoals je ziet.”

Dat is de reden dat 1.2.3. Machineverhuur speciale setjes met zonnepanelen - desgewenst uitgebreid met windvanen - heeft laten ontwikkelen voor tien- en twintigvoets containers. Die setjes kunnen zo boven op een container-generatorset worden gemonteerd. Voor wie helemaal groen wil, heeft 1.2.3. Machineverhuur het 15kVA Volta-zonne-aggregaat en diverse batterij- en solarpakketten. Perin sluit af door te wijzen op de losse batterijpakketten. “In de cumelasector is zo’n batterijpakket vaak een prima oplossing voor de bouwkeet. We zien in de praktijk dat daar zonder bijladen een week op kan worden gedraaid. Dan in het weekeinde opladen en je kunt

weer een week vooruit. Een veel groenere oplossing dan een aggregaat dat continu staat te draaien”, zegt Perin. Het eerste voorbeeld in de tabel is zo’n batterijpakket.

MEER ELEKTRISCH MATERIEEL Bobcat levert af-fabriek de elektrische 1,2-tons E10e-minigraafmachine. Inter-Techno voegt daar zelf de 15 kW sterke 2,1-tons E19e en de 22 kW sterke 3,8-tons E3Z aan toe. Volgens het bedrijf zijn die uitgerust met relatief zware accupakketten, waarmee ze in Nederlandse inzet wel een hele dag lang op een acculading kunnen werken. Dit blijkt inmiddels uit de eigen monitoring van de machines. Inter-Techno heeft voor komend seizoen van beide eigen typen nog eens twintig exemplaren besteld. Het bedrijf wijst ook op het gebruik van de schone Stage V-machines. “Ook hier is monitoring belangrijk”, zegt Inter-Techno-directeur Bertus Boer. “De Stage V-machines zijn gevoelig voor de juiste belasting. Daarom leveren wij als Inter-Techno de machine standaard met drie jaar lang IQ-voertuigmonitoring. Daarop gebaseerd kunnen we de best passende machine adviseren.”

GRONDIG 1 2022

45

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - MAÏSRASSEN

Digitale teeltkennis komt beschikbaar

Tekst: Toon van der Stok Foto’s en afbeeldingen: LG

LG LAAT TELERS EN LOONWERKERS MEEKIJKEN BIJ GROEI EN AFRIJPING

Alle relevante data rondom de maïsteelt combineren op een online-platform en dat beschikbaar stellen voor telers, loonwerkers en andere belanghebbenden.

Dat is mogelijk met het nieuwe LG Agrility-platform. Loonwerkers kunnen vooral profiteren doordat ze kunnen zien hoe de percelen van hun telers afrijpen. Zo is het juiste oogstmoment en daarmee de voederwaardekwaliteit beter te plannen.

DRIE MODULES

LOONWERKERS GEZOCHT VOOR PROEF MET VARIABEL ZAAIEN Limagrain wil de komende jaren nog een extra module toevoegen aan Agrility, namelijk die van zaaidichtheid. Voor komend seizoen kunnen geïnteresseerde loonwerkers er al mee aan de slag in proefverband, waarvoor een aantal bedrijven worden gezocht. De focus ligt op het toepassen van verschillende zaaidichtheden binnen een perceel aan de hand van meerjarige data over de groei. Zo kun je de veldcondities plaatsspecifiek optimaliseren voor de beste productie.

Heb je een GPS-gestuurde maïszaaimachine en wil je meedoen? Meld je dan aan via www.lgseeds.nl/density.

‘DOOR ZELF ALS LOONWERKER DEEL TE NEMEN, KRIJG JE EEN PERFECT OVERZICHT VAN DE AFRIJPING IN JE WERKGEBIED’

46

GRONDIG 1 2022

In de agrarische sector kennen we al de opbrengstmeting en de taakkaarten voor bemesting en eventueel zaaien en poten. De mogelijkheden zijn echter nog beperkt, omdat veel groeifactoren niet worden gemeten. Daar probeert LG met het Agrility-platform verandering in te brengen. Het bijzondere is volgens commercieel manager Jos Groot Koerkamp dat hierin ook groeimodellen van de LG-rassengenetica worden gebruikt om het gewas gedurende het groeiseizoen te volgen.

“Wij hebben per ras enorm veel data over de ontwikkeling en afrijping. Dat is kennis die nergens anders aanwezig is en die we nu dus combineren met de actuele gegevens.”

Het nieuwe platform is vooral een slimme combinatie van allerlei data die deels ook openbaar beschikbaar zijn. Het is opgebouwd rond drie modules. De eerste module is de plantontwikkeling. Zodra het gewas boven de grond staat, wordt de ontwikkeling gevolgd via satellietbeelden. Die beelden laten zien waar de groei achterblijft.

Daar kun je dan met extra bemesting of wellicht beregening - als het door droogte is - op reageren.

De tweede module is opbrengst. Het systeem berekent dan op basis van de kennis van het ras, actuele en historische bodemdata, weergegevens en satellietbeelden wat de geschatte opbrengst is van een perceel. De teler kan dit gebruiken in zijn berekening van de ruwvoervoorraad en op basis daarvan bepalen hoe hij de maïs wil oogsten. Bij een ruime ruwvoerpositie zou hij bijvoorbeeld hoger kunnen (laten) hakselen of voor CCM/MKS kunnen gaan, maar plan-

WAT IS LG AGRILITY? LG Agrility is een teeltoptimalisatieprogramma dat door Limagrain zelf is ontwikkeld, uitgebreid is getest in vele landen en nu rijp is voor marktintroductie. Het bijzondere hieraan is dat naast gegevens over de bodem en opbrengsten in het verleden ook satellietbeelden van de groei en eigen kennis van LG per ras worden gecombineerd. De rapportages ontvangt de gebruiker in zijn e-mailbox, vanaf de opkomst tot de oogst. Elke teler kan ook vragen deze informatie naar de loonwerker te sturen. Zo kan hij ook de afrijping volgen en kunnen teler en loonwerker samen het optimale oogstmoment plannen. Wil je meer weten, dan kun je informatie vinden op www.lgseeds.nl/ agrility. Je kunt ook deze QR-code scannen voor een video-impressie. Vanaf 2023 zal de teler overigens zelf kunnen inloggen op het platform, dus de e-mailservice is enkel ter overbrugging.

Dan kan het systeem ook vanaf de mobiele telefoon direct worden benaderd.

MAÏSRASSEN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

DE VIJF BIJZONDERE RASSEN VAN LG LG 31.205: afgelopen jaar het meest geteelde ras in de Benelux en dat zal het ook blijven, verwacht LG. Het ras combineert vroegheid met veel zetmeel en een goede opbrengst.

LG Emeleen: de nieuwkomer met veel potentie. Iets meer opbrengst dan de 31.205, met iets minder zetmeel. Verder zijn ze vergelijkbaar.

LG 31.228: de opbrengsttopper in droge stof en VEM in de vroege groep. Goede celwandverteerbaarheid, iets minder zetmeel. Het ras past in maïsrijke rantsoenen.

LG Ashley: een nieuw korrelmaïsras met een hoge korrelopbrengst en toch vroeg rijp. Kan ook als dubbeldoelras worden ingezaaid.

Gedurende het groeiseizoen kun je er ook nog voor kiezen om het te oogsten als snijmaïs.

LG Resolute: de hoogste opbrengst in de ultravroege groep. Het ras moet in twintig weken rijp zijn. Het heeft in deze groep de hoogste zetmeelopbrengst en een hoog zetmeelgehalte.

nen maken voor het verkopen van de maïs op stam kan natuurlijk ook.

BESTE OOGSTMOMENT Het laatste deel is de oogstmodule. Deze berekent op basis van de wensen wat het ideale oogstmoment is. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de kennis van de afrijping van een ras, de bodemomstandigheden en de weersverwachting. Op basis daarvan krijgt de teler frequent e-mail-updates met de meest recente verwachtingen over opbrengst en oogstmoment. Volgens Groot Koerkamp is dat een ideale manier om goed te kunnen plannen. “Nu moet je zelf het veld in gaan en op basis van het bekijken van een aantal planten een schatting maken. Uit de testen die we al hebben gedaan, blijkt dat onze methode veel nauwkeuriger is. In de meeste gevallen bleek de inschatting van het programma zeer goed overeen te komen met het resultaat in de kuil.”

Aan het eind van het seizoen krijg je in de mailbox dit overzicht, met op basis van de gewasconditie op dat moment een voorspelling wanneer het perceel oogstrijp is.

In dit geval op de laatste drie dagen van de voorspelling.

PERCELEN IN WERKGEBIED VOLGEN Limagrain verwacht dat het programma voor loonwerkers wellicht minstens zo interessant kan zijn als voor telers. “Als je de verschillende percelen die je moet hakselen hiermee volgt, krijg je een veel beter beeld van de afrijping in je werkgebied. Achter je beeldscherm kun je dan zien waar je wellicht al kunt beginnen en waar je moet wachten. Je kunt dan veel meer optreden als teeltadviseur en de veehouder helpen om de juiste kwaliteit in de kuil te krijgen. Omdat je de afrijping kent, kun je wellicht ook klanten over de streep helpen die willen wachten en daardoor de planning moeilijk maken.

Dan heb je dubbel winst. Je capaciteit wordt beter benut en je scoort een betere kwaliteit.”

Groot Koerkamp kan zich ook voorstellen dat loonwerkers het gebruik van Agrility tijdelijk aan-

Via satellietfoto’s krijg je zicht op plekken op een perceel die achterblijven in groei.

Op deze afbeelding zijn dit de lichtere plekken.

bieden als service aan een aantal klanten. “Het kost € 10,- per hectare, bij een minimale afname van drie hectare per veld en uiteraard in combinatie met een LG-ras. Daarvoor krijg je dus een heleboel kennis terug. Zijn er dan ook nog een aantal telers die het zelf hebben, dan krijg je een prima overzicht van de afrijping in je werkgebied. Een prachtige kans om je te profileren als loonwerker die ook de digitale kansen benut.”

GRONDIG 1 2022

47

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - MAÏSRASSEN

KWS: kijk over de grenzen!

Tekst en foto: Toon van der Stok

RASSEN DIE OVERAL SCOREN, ZIJN BETROUWBAAR EN STABIEL

Wie zekerheid wil over de maïsrassen die hij gaat telen, doet er volgens Jan Bakker van KWS goed aan om proefveldresultaten van korrelmaïs van verschillende instellingen en van naburige landen te bekijken. “Rassen die in alle lijsten goed scoren, zijn de toppers. Staan ze maar op een enkele lijst, dan moet je vraagtekens zetten bij zo’n ras.

‘BIJ GROTE AFWIJKERS IN DE RIJ VAN RASSEN OF RESULTATEN VAN PROEVEN MOET JE VRAAGTEKENS ZETTEN’

48

GRONDIG 1 2022

Bij KWS ligt de nadruk al jaren op de voederwaarde van de maïs, omdat het bedrijf stelt dat deze voor meer dan negentig procent afkomstig is uit de korrel. Dat is de opslagplaats van het zetmeel en ook het eiwit en dat bepaalt voor een groot deel de waarde van de maïs in het rantsoen voor de hoogproductieve dieren, zegt Jan Bakker, directeur van KWS Benelux. “De restplant is voor de trage verteerders, zoals droogstaande koeien en pinken. En het meeste gaat door de koe heen en komt in de mest terecht. Daarvan kun je naderhand biogas maken of het gaat vanuit de mestkelders als methaan de lucht in. In de veevoeding, de economie, draait het echter om het zetmeel en het eiwit uit de plant.”

KORRELOPBRENGST Bakker adviseert daarom nadrukkelijk om bij de keuze van een ras of bij een rassenadvies te kijken naar de korrelopbrengst. “Uiteindelijk heb je het meest aan een ras met een hoge korrelopbrengst waarvan de korrel op tijd rijp is. Heb je een rijpe korrel, dan weet je ook dat je voederwaarde hebt.”

De korrelmaïslijst is volgens hem ook veel betrouwbaarder dan de lijst voor snijmaïs. “Dat komt door het Nederlandse model, waarbij alle rassen binnen een vroegheidsgroep op hetzelfde moment worden geoogst. De vroege rassen zijn dan vaak al overrijp, terwijl de wat latere rassen nog met de afrijping bezig zijn. De rassen met de beste voederwaardecijfers zijn daardoor vaak de meest

MAÏSRASSEN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

FARMDESK-PROGRAMMA

DE TOP-VIJF VAN ZEER VROEGE EN VROEGE KWS-RASSEN EXELON: de allervroegste in de zeer vroege lijst en de beste voor wie echt vroeg moet zijn, zoals telers in het Noorden. Het past ook goed in het Noorden bij wie zonder onderzaai tijdig een oogstrijp gewas wil.

Papageno: dit ras staat op de Nederlandse en Belgische snijmaïslijst en in de zeer vroege lijst. Het is het ras met de hoogste zetmeel- of korrelmaïsopbrengst per hectare in de FAO 200.

CURACAO: dit is een nieuw ras op de korrelmaïslijst en snijmaïslijst in Nederland, België en Frankrijk. Het is een vroege uit de lijst. Het vormt als snijmaïs een redelijk massaal gewas en brengt een topopbrengst als korrelmaïs in de FAO 210.

GENIALIS dit is een echt loonwerkersras, omdat dit lang gezond blijft en kan worden geoogst als snijmaïs, MKS en korrelmaïs. Het staat zowel op de korrelmaïslijst als op de snijmaïslijst bovenaan in de middenvroege lijst. Al enkele jaren een topper.

JOHANINO: dit ras is dit jaar nieuw op de snijmaïslijst, met een topopbrengst als energierijke snijmaïs en een vroegrijpheid van ongeveer 225.

Kiezen voor korrelmaïs geeft volgens Bakker ook ruimte om rond de oogst het oogstdoel te bepalen.

Dan kun je afhankelijk van je voersituatie kiezen voor oogst als snijmaïs of MKS. Als hulpmiddel voor een goede planning heeft KWS voor veehouders sinds vorig jaar het Farmdesk-programma.

Daarin kunnen veehouders hun eigen gegevens invoeren, zoals het aantal koeien, de melkproductie, de ruwvoervoorraad en de verwachte productie van voedergewassen. Op basis van die gegevens kun je met het programma berekenen op welke wijze je het best je maïs kunt oogsten en daarmee tot de laagste voerkosten kunt komen. “Dan kun je dus kiezen voor snijmaïs, MKS of CCM.” Het Farmdesk-programma is niet gratis, maar dat verdient een veehouder snel terug als hij zijn gewassen en rantsoenen op basis van voerkosten kan optimaliseren, stelt Bakker. “Met een dergelijk programma kan een veehouder zelf zijn berekening maken, eventueel tijdig voer aankopen en zijn bedrijf optimaliseren. KWS sponsort ook veehouders die KWS-voedergewassen telen en die Farmdesk willen gaan gebruiken.

Advertentie

KEURPLANNER.nl

vroegrijpe rassen binnen de proef. Het oogstmoment heeft daardoor grote invloed op de ranking.

STABIELE CIJFERS De opbrengsten in korrelmaïsproeven zijn volgens hem de meest stabiele cijfers, die waarde hebben en die je van de verschillende instellingen en de verschillende landen direct kunt vergelijken. “Bij grote afwijkers in de rij van rassen of resultaten van proeven moet je vraagtekens zetten”, zegt hij.

Lijsten waar je dan volgens hem naar kunt kijken, zijn in Nederland de Korrelmaïsrassenlijst en de Agro Transfer-lijst, in België de Belgische korrelmaïsrassenlijst en de Varmabel-korrelmaïsrassenlijst en in Duitsland de korrelmaïsresultaten van de Landes Sorten Versuchen en het DMK. Daarnaast kun je altijd nog de korrelmaïscijfers van de firma’s zelf opvragen.

Voorbeelden van sterke rassen zijn voor hem Exelon, Prixdor, Papageno, Curacao, Agromilas, Megusto, Johaninio, Corazon, Haiko, Editio en Camillo, die top zijn in korrelmaïsopbrengst en daarmee ook goed scoren in voederwaarde als snijmaïs. “De vroege rassen zijn ook werkelijk vroeg genoeg om tijdig rijp te zijn in Noord-Nederland, zelfs in 2021.”

Eenvoudig al uw machines registreren en keuren.

Bezoek de website en maak een proefaccount aan.

Keurplanner.nl Grote Sloot 147 1752 JK Sint Maartensbrug Web: www.keurplanner.nl Email: info@keurplanner.nl Telefoon: 085 - 876 91 36 GRONDIG 1 2022

49

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - MAÏSRASSEN

Scoren met acht nieuwe rassen Tekst en foto: Toon van der Stok

SYNGENTA BIEDT FLEXIBILITEIT IN KWALITEIT EN OPBRENGST

Syngenta is al enkele jaren bezig met een duidelijke opmars in de snijmaïsmarkt met rassen als SY Skandik en SY Telias. “En met acht nieuwe rassen op de aanbevelende rassenlijst voor 2022 scoren we nu op deze advieslijst in alle segmenten“, stelt Wouter Wijnhout van Syngenta. “Daarmee kunnen we inspelen op alle teeltregels.”

Veel boeren kunnen als gevolg van de derogatieregels nog maar maximaal twintig procent van hun areaal voor maïs bestemmen en daarom is het volgens Wouter Wijnhout, sales- en productmanager voor zaaigranen en maïszaden bij Syngenta, belangrijk om weloverwogen keuzes te maken. “We hebben natuurlijk al te maken met de oogstdatum van 1 oktober in verband met de verplichte teelt van een vanggewas”, vertelt hij.

‘BIJ STAYGREENTYPES MET EEN HOGE STENGELROTRESISTENTIE WORDT HET ZETMEELGEHALTE VAAK ONDERSCHAT’

“Omdat veel bedrijven niet kiezen voor onderzaai moet je dan al naar een zeer vroeg ras om er zeker van te zijn dat je op tijd kunt hakselen. Met onze nieuwe rassen Benco en SY Silverbull en de dubbeldoelrassen SY Brenton en SY Calo kan dat.

Vooral dubbeldoelrassen geven ook loonwerkers flexibiliteit, omdat je als op 1 oktober het gewas niet rijp is dan nog kunt kiezen voor MKS of CCM.” Wie voor maximale opbrengst gaat, kan kiezen voor een ras uit de vroege tot middenvroege groep. “Nieuwkomers als SY Invictus, SY Nomad en SY Dakini halen al snel tot 1000 kilo droge stof meer van een hectare in vergelijking met een zeer vroeg ras. Op vijftien tot twintig hectare oogst je zo één hectare extra aan opbrengst.”

HELE PLANT Zetmeel blijft in Nederland een belangrijke keuzefactor. “Terecht,” stelt Wijnhout, “maar we willen niet alleen dat. Bij snijmaïs gaat de gehele plant door de koe en daarom vinden wij een sterke combinatie van zetmeel én een hoge VEM

50

GRONDIG 1 2022

belangrijk. Een veehouder wil immers niet alleen zoveel mogelijk melk uit maïs, maar hij wil ook weinig maïsresten in de mest én gezonde koeien.

Daarnaast is het tegenwoordig ook belangrijk om te kijken naar goede toleranties tegen stengelrot, builenbrand en kopbrand. Alleen dan heb je de garantie van een gezonde, goed bewaarbare kuil.

HET LIJSTJE NIEUWE RASSEN VAN SYNGENTA ZEER VROEGE RASSEN Benco, FAO 210: vroegste ras, haalt een hoge VEM-opbrengst, maar is relatief laag in zetmeel.

SY Hummer, FAO 210: wel wat later, gemiddeld ras, dat zowel qua zetmeel als voederwaarde in het midden zit.

SY Invictus, FAO 215: hoogste opbrengst in zeer vroege en vroege groep. Door hoge opbrengst ook nog voldoende zetmeel.

MIDDENVROEG EN LAAT SY Nomad FAO 230: topper in VEM-opbrengst en hoogste stengelrotresistentie. Massaal gewas.

KORRELMAÏS/CCM SY Brenton, FAO 200: hoog zetmeelgehalte en zeer stevig.

Ook zeer geschikt als snijmaïs.

SY Calo: landbouwkundig sterk met hoge korrelopbrengst en goede kwaliteit snijmaïs.

MAÏSRASSEN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Meer opbrengst, totale voerkwaliteit én een gezond gewas, daar gaat het mij om.”

Wijnhout plaatst ook nog een kanttekening bij de relatieve cijfers voor zetmeel op de lijst en de invloed van plantgezondheid. “Bij gezonde staygreen-types met hoge stengelrotresistentie wordt het zetmeelgehalte vaak onderschat ten opzichte van de praktijk. In de proeven zit elk jaar wel een veld waar deze rassen eigenlijk te vroeg worden geoogst. Dat wil zeggen dat het drogestofpercentage nog te laag is en iedereen weet dat je dan ook een laag zetmeelgehalte hebt. Dat verkeerde oogstmoment haalt dan wel het gemiddelde aantal punten naar beneden.”

Voor rassen die laag scoren voor stengelrot geldt volgens hem het omgekeerde. “Op bepaalde velden kunnen deze rassen door de vervroegde afrijping juist doorschieten naar drogestofpercentages van meer dan veertig procent met extreem hoge zetmeelgehaltes”, zegt Wijnhout.

“Dat is gewoon een gevolg van een noodafrijping”, verklaart hij dat. Die versnelde afrijping is leuk voor het relatieve cijfer, legt Wijnhout uit, “maar dergelijke drogestofgehaltes zijn in de

praktijk niet gewenst”. Hij adviseert daarom om je niet blind te staren op een relatief zetmeelcijfer van 95 of 100. “Bekijk ook de resistentie tegen stengelrot en het drogestofgehalte. Een heel gezond ras met op de lijst een verhoudingsgetal van 95 voor zetmeel toont als je beide bij hetzelfde drogestofpercentage oogst in de kuilanalyses vaak evenveel zetmeel als een stengelrotgevoelig ras dat vijf punten hoger scoort op de lijst voor zetmeel.”

TEELTADVISERING De komende jaren zal ook teeltadvisering steeds belangrijker worden, voorspelt Wijnhout. Variabele zaaidichtheid is een punt waar heel wat bedrijven, waaronder Syngenta, nu onderzoek naar doen.

“Met de toenemende digitalisering kan dit een belangrijke mogelijkheid worden om de opbrengst verder te optimaliseren”, denkt Wijnhout. “Ook stikstofefficiëntie verdient alle aandacht: welke rassen kunnen in de toekomst nog goed produceren als de giften nog verder naar beneden moeten.”

Mooie uitdagingen, vindt hij. “Het dwingt ons om het nog beter te doen.”

Advertentie

NIEUW: JAGUAR 990.

Uniek totaalconcept.

925 pk voor tot 380 t/u.

Eersteklas hakselkwaliteit, enorme doorvoer en laagste brandstofverbruik.

Dat maakt de JAGUAR tot wereldmarktleider.

claas.com

GRONDIG 1 2022

51

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - RVDM

Bij nacht en ontij meldingen kunnen doen Tekst: Herma van den Pol Foto’s: Rovecom

HET REALTIME EN DIGITAAL VERVOERSBEWIJS DIERLIJKE MEST (RVDM) VAN ROVECOM

De planning op kantoor en de chauffeur moeten altijd, overal, eenvoudig en bij nacht en ontij een vooraanmelding kunnen doen. Dat is het uitgangspunt van het realtime en digitaal vervoersbewijs dierlijke mest (rVDM) waar Rovecom aan werkt. Die voorbereidingen gebeuren in het huidige eVDM, waarvan het streven is om dat op 1 januari 2023 automatisch over te laten gaan in het nieuwe en vanaf dan verplichte rVDM. productmanager loonwerk bij Rovecom, ons bij over dit nieuwe systeem, waar het bedrijf al bijna anderhalf jaar samen met de overheid aan werkt: Rovecom als softwareontwikkelaar, de overheid als een soort van opdrachtgever.

AFSCHEID NEMEN VAN PAPIER

‘ROVECOM IS ÉÉN VAN DE WEINIGE AANBIEDERS DIE WERKT AAN SOFTWARE VOOR EEN RVDM’

52

GRONDIG 1 2022

Het is bijna zover! Half januari kan het rVDM van Rovecom weer worden getest. “Daar zijn we erg blij mee”, zegt Ard Brandts, accountmanager Agri & Food bij Rovecom. “We waren al eerder voorzichtig begonnen met testen, maar toen bleken er toch nog te veel zaken niet te zijn ingevuld om een goede test mogelijk te maken. Begin december heeft de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit de laatste zaken die wij nodig hadden op orde gemaakt, waardoor we nu echt kunnen gaan testen.”

Helaas begon het testen te laat om hier nog iets van mee te nemen in dit verhaal. Hopelijk kunnen we later in het jaar alsnog mee gaan kijken met een gebruiker van de digitale mestbon. Ook zonder gebruikerservaring kan er echter toch alvast een indruk worden gegeven van wat eraan zit te komen. Samen met Brandts praat Jeroen Zantingh,

Rovecom is één van de weinige aanbieders die sinds enige jaren klanten de mogelijkheid biedt om de mestbonnen compleet digitaal te verwerken door middel van een eVDM en daarnaast werkt aan software voor een rVDM. Dit is een digitaal vervoersbewijs dat vanaf 1 januari 2023 de papieren bon zal opvolgen en voor elk transport van dierlijke mest verplicht wordt. Meer hierover lees je in het kader. De uitgangspunten bij het ontwerpen van de software en - nog belangrijker - de mobiele applicatie (app) zijn eenvoud en gebruiksvriendelijkheid. “Dat is nodig, want er komt straks veel en belangrijk werk bij de chauffeur terecht”, zegt Brandts. “Die moet dus altijd weten wat hij moet doen en dat ook kunnen doen.

Kortom, hij krijgt er een taak bij.”

De mannen van Rovecom kunnen dit zeggen omdat ze via het bestaande eVDM al de nodige ervaring en kennis hebben opgedaan bij en op de bedrijven die er straks mee moeten gaan werken.

“Op sommige bedrijven worden de gegevens waarschijnlijk door het kantoor klaargezet, maar op evenveel bedrijven wordt de informatie onderweg pas ingevuld”, zegt Brandts. “Dan moet de chauffeur er alert op zijn dat hij een melding moet doen of intrekken als er iets verandert.”

STILSTAND VOORKOMEN Dat vormt meteen de volgende uitdaging, want niet overal is internet. “Dat was een onjuiste aanname vanuit de overheid”, zegt Zantingh, “Wij

RVDM - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

‘HOE COMPLEX DE MATERIE ACHTER DE SOFTWARE OOK IS, ER IS VOOR GEZORGD DAT DE CHAUFFEUR ER NIETS VAN MERKT’

weten bijvoorbeeld dat je soms in een stalen loods moet laden of lossen en daar al geen internet kunt hebben. En dan? De intermediair zegt niet dat de vrachtwagen stil kan blijven staan. Daarom hebben wij ervoor gezorgd dat de app aanvragen kan bufferen en er zijn controles ingebouwd. Die beoordelen op basis van de afwikkelstroom of de zaken kloppen”, aldus Zantingh. Dit laatste is nodig omdat je anders niet kunt nagaan of het wel klopt wat er wordt ingevuld en dat is nu juist de gedachte achter het systeem. “Bij dit alles hebben we vooral de chauffeur in gedachten gehouden en is ervoor gezorgd dat, hoe complex de materie achter de software ook is, hij of zij er niets van merkt en heel eenvoudig met een paar klikken in de app het werk kan doen.”

De software is zo complex doordat er een uitgebreide afwikkelstroom achter verstopt zit. “Er zitten ongeveer zeventien uitzonderingen in de mestwetgeving en die vormen samen met de basisstroom de afwikkelstroom, waarbij elke stroom zijn eigen code heeft. Ook wij zijn daardoor verrast. Het leek vooraf om een eenvoudig systeem te gaan, waarbij er sprake zou zijn van het doen van een vooraanmelding, het vervoersbewijs inschieten en rijden”, legt Brandts uit. “Als wij het al complex vinden, hoe kan een ondernemer er dan mee werken?”

GOEDKEUREN VAN BONNEN Uiteraard draait het niet alleen om het type meststroom en moeten ook de standaard klantgegevens en andere zaken goed worden ingevuld , waarmee duidelijk wordt dat er veel meer zal worden gevraagd van de chauffeur dan in het huidige systeem met de papieren bon. Nu krijgt de chauffeur een papieren bon mee die moet worden getekend en daarmee is het werk klaar.

Een brug naar een los eindje in het proces, want hoe gaat het straks met het aftekenen van de bonnen? Zowel de leverancier als de afnemer moet de bon na 1 januari digitaal 2023 gaan goedkeuren, maar het is nog onduidelijk wie er straks verantwoordelijk voor is dat dit ook daadwerkelijk gebeurt. “Maar wie er ook verantwoordelijk wordt, je moet je klanten hierin meenemen, want onder de aanbieders en afnemers van mest bevindt zich nog een groep mensen die niet weten dat ze straks digitaal een akkoord moeten gaan geven. Doen ze dat niet, dan kun jij als intermediair niet rijden en je werk niet doen”, is de logische redenering van Brandts op basis van de kennis van nu.

Het doel van Rovecom voor komend jaar is ervoor zorgen dat ondernemers die werken met dit systeem straks zo min mogelijk overlast gaan ondervinden van de overgang van het bestaande eVDM naar het rVDM. “In de loop van 2022 komen we nog wel met een nieuw platform voor het eVDM,

waarmee een klant direct de bonnen van de mesttransporteur kan terugvinden. Het enige wat hij hoeft te doen, is inloggen via eHerkenning. Daarmee sorteren we alvast voor op het einde van de papieren bon.”

SYSTEEM MET PERSPECTIEF Richting de toekomst wordt met het rVDM een goed systeem neergezet, maar op korte termijn vraagt Brandts zich af of iedereen de impact kan overzien. Hij raadt intermediairs vooral aan om nu al in beweging te komen en stappen te gaan zetten om kennis te maken met wat er is, want 2022 is snel voorbij. “Het is meer dan alleen een nieuw systeem. Het vraagt om een heel andere aanpak.”

‘ZEVENTIEN UITZONDERINGEN IN DE MESTWETGEVING VORMEN SAMEN MET DE BASISSTROOM DE AFWIKKELSTROOM’

VOORBEREIDING Wat je nu al kunt doen om jezelf en je klanten voor te bereiden: • Laat je informeren over de verschillende digitale mestbonnen, ontdek wat je er nodig is om ze ook op jouw bedrijf te kunnen gebruiken en weet vooral wat er speelt.

• Stel jezelf de vraag of je bij elke vervoersbeweging in staat bent om een melding te doen.

• Werk je met personeel? Vraag je dan ook af of je personeel weet wat het moet doen.

• Zorg dat je een e-Herkenning hebt en een account bij e-CertNL (e-cert.nl/toepassing/handleidingen) hebt aangemaakt.

• Zorg dat je van je klanten het KvK- en vestigingsnummer hebt.

GRONDIG 1 2022

53

ONDERNEMEN MET CUMELA - VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF

‘De rol van de cumelavrouw is groter dan ze zich realiseert’ Een jaar lang verschenen er portretten van cumelavrouwen in dit vakblad. Zoals de intro in elke editie al aangaf, is de cumelavrouw uniek in haar verscheidenheid. Na afloop van de serie vragen we ons echter af of er een rode draad is te ontdekken. Is er iets wat deze krachtige vrouwen bindt? Trainer en coach Ellen Lesscher, onder andere bekend van de Cumela vrouwen-VIP-dagen, geeft haar kijk op het fenomeen cumelavrouw.

Tekst: Marjolein van Woerkom Foto’s: Ellen Lesscher

‘EIGENLIJK KUN JE STELLEN DAT ALS MANNEN EN VROUWEN SAMENWERKEN ÉÉN PLUS ÉÉN IS DRIE IS’

54

GRONDIG 1 2022

Wie is ‘de cumelavrouw’? Na een jaar lang vrouwen uit de sector te hebben geportretteerd, is het alleen maar duidelijker geworden dat hier geen eenduidig antwoord op te geven is. “Er bestaat heel veel diversiteit”, beaamt Ellen Lesscher, trainer en coach. Ze is binnen Cumela onder andere betrokken bij trainingen tijdens de Cumela vrouwen-VIP-dagen, voor Mooi Vak Man! en bij incompany-trainingen. Daarbij probeert ze ondernemers zowel persoonlijk als zakelijk te versterken in hun ondernemerschap.

“Hoewel elke cumelavrouw verschillend is, is het wel altijd zichtbaar als er een vrouwelijke invloed in het bedrijf zit”, weet ze uit ervaring. “Ik wil niet generaliseren, maar vaak zijn er binnen het bedrijf dan kortere lijnen. Je kunt de vrouwelijke invloed terugzien in het personeelsbeleid en er heerst een andere dynamiek”, aldus Ellen. Eigenlijk kun je stellen dat als mannen en vrouwen samenwerken één plus één is drie is, stelt ze.

“Een ondernemer vertelde me ooit dat een vrouwelijke medewerker iets doet met een team. Hij merkte dat door haar aanwezigheid iedereen meer rekening met elkaar houdt en dat mensen meer bereid zijn om samen te werken.”

Dat blijkt ook uit de serie. Zo vertelde één van de geïnterviewden dat zij de jaargesprekken nieuw elan had gegeven. Deze gesprekken waren geen geforceerd standaardriedeltje meer, maar doordat zij de vragen net wat anders had geformuleerd, werd het een geanimeerd én leerzaam gesprek voor beide partijen.

‘IEMAND MOET HET DOEN’ Hun invloed is bewonderenswaardig, al zeggen veel van de geïnterviewde cumelavrouwen zelf: “Ik doe dit er gewoon bij.” Wanneer hen werd gevraagd waarom ze op kantoor waren gaan werken, was een veel gehoord antwoord: “Iemand moet het doen.” Dat is iets wat Ellen erg herkent.

VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF - ONDERNEMEN MET CUMELA

“Dit antwoord hoor ik ook vaak”, zegt ze. “Eerlijk gezegd: met zo’n uitspraak doen ze zichzelf eigenlijk te kort. Cumelavrouwen zouden wel wat meer hun toegevoegde waarde mogen inzien. Ze spelen zo’n belangrijke rol aan de achterkant van het bedrijf: ze organiseren en regelen. Dat zou meer mogen worden gewaardeerd.”

Terugkijkend op de serie geldt dat eigenlijk voor alle geïnterviewde cumelavrouwen, ook voor degenen die een eigen baan hebben. Zij reageerden soms wat terughoudend als hen werd gevraagd om mee te werken aan deze serie. “Ik doe niets in het bedrijf. Ik heb mijn eigen baan. Is dat wel interessant genoeg?”, vroegen ze zich af. Bij doorvragen bleek dat ze toch een belangrijke rol vervullen binnen het bedrijf van hun partner. Ze zorgen voor ( jonge) kinderen en de huishouding en bovenal staan ze naast hun partner. Ze denken mee over investeringen, ze bieden een luisterend oor en bekijken problemen vanuit een andere hoek, waardoor oplossingen soms dichterbij zijn dan ze in eerste instantie leken. “De vrouwen zeggen wel ‘Dit doe ik gewoon’, maar het is bewonderenswaardig”, zegt Ellen.

Daar ligt echter ook meteen de valkuil, gaat ze verder. “Ik kom ook vrouwen tegen die zichzelf wegcijferen ten koste van hun eigen balans. Het zijn hardwerkende vrouwen en hun loyaliteit richting hun partner en zijn bedrijf is groot, maar daardoor is het voor sommigen moeilijk om bij zichzelf te blijven, om hun eigen pad te durven volgen en te kiezen voor een eigen loopbaan. Ook al zijn ze nog zo zelfstandig.”

VERANDERENDE ROL Vroeger was het wellicht vanzelfsprekender dat, als er een vrouw in beeld kwam, zij ook mee ging werken in het bedrijf van haar man. De zin “Iemand moet het doen” bestond toen ook al. Ook toen was de balans tussen werk en privé een koorddanstouwtje. Het bureau stond naast de box en tijdens telefoontjes van klanten zat de vrouw borstvoeding te geven.

Toch lijkt de rol van de vrouw te zijn veranderd. De bedrijven worden groter en vrouwen spelen een steeds grotere rol in het beslissingsproces. “Vroeger overlegde hij met zijn vader en stond er ineens een nieuwe machine op het erf. Nu beslis ik mee en kijk ik of het financieel uit kan. Al heb ik geen verstand van machines, ik wil toch graag betrokken zijn bij zulke beslissingen”, zei een geïnterviewde.

Ook zijn het vaak de vrouwen die beslissen of het huis naast het bedrijfspand wordt betrokken of dat er toch een huis verderop wordt gezocht. Zo vertelde een moeder dat zij liever in het dorp woonde, waar al hun vrienden en vriendinnen woonden, in

plaats van naast het bedrijf, om zo de balans tussen privé en werk meer in evenwicht te brengen.

AANDACHT VOOR SOFT SKILLS Met de toenemende invloed van vrouwen binnen het bedrijf neemt, geheel in lijn met de tijdgeest, de aandacht voor zogeheten ‘soft skills’ toe.

“Deze soft skills hebben te maken met het sociale aspect binnen een bedrijf”, legt Ellen uit. “Soft skills hebben hun weerslag op het boeien en binden van mensen. Zeker met de krapte op de arbeidsmarkt wordt dat steeds belangrijker. Iemand die echt luistert, iemand die aandacht heeft voor wat er speelt, dat waarderen medewerkers zeer.”

Vrouwen hebben daar een belangrijke rol in, stelt ze. “Ik wil niet generaliseren, maar vrouwen hebben vaker oog voor de levensfase van een medewerker. Niet alleen papa’s willen nu een papadag, maar oudere medewerkers willen ook graag een opadag.”

Dat klinkt in de wereld van de cumelasector misschien als ‘soft’, want het adagium daarin is: niet zeuren, maar doorgaan. Dat lijkt echter te veranderen. “Ook medewerkers in deze sector willen een opadag. Jonge medewerkers willen op zaterdag voetballen. Meegaan met de tijdgeest is een belangrijk aspect, waar vooral vrouwen oog voor lijken te hebben.”

SERIE: VROUWEN IN HET CUMELABEDRIJF De cumelavrouw is uniek in haar verscheidenheid. De één zwaait de scepter, de ander kookt in het hoogseizoen elke avond voor het overwerkende personeel en weer een ander werkt buiten de deur. In deze serie laten we krachtige vrouwen aan het woord die soms geheel, soms weinig, maar altijd op één of andere manier betrokken zijn bij de cumelasector.

VERLANGEN NAAR VROUWELIJKE PRIETPRAAT Om te leven en te werken in deze mannenwereld is het misschien niet gek dat menig vrouw verlangt naar een vrouwenpraatje. Zo vertelde een cumelavrouw die voorheen in de kinderopvang werkte dat ze de vrouwelijke prietpraat op haar vroegere werk mist. Niemand op kantoor vraagt haar nu hoe haar weekend was, hoe het met haar kinderen gaat. En als een medewerker het vraagt, kan ze er niet te veel over uitweiden, want haar man is ook hun baas.

Het kan een reden zijn dat de vrouwen-VIP-dagen zo populair zijn. Veel vrouwen denken de eerste keer: moet ik daar nu heen, al die vrouwen bij elkaar? Toch blijken ze na die eerste keer vaak geen editie meer over te slaan. Het warme bad, de herkenning en het uitwisselen van ervaringen in datzelfde schuitje maken het een fijne uitlaatklep.

Er ontstaan jarenlange vriendschappen door.

Misschien is dat juist wat cumelavrouwen samenbrengt en wat hen karakteriseert: de cumelavrouw verbindt. Zonder de mannen te kort te willen doen: de cumelavrouw vraagt naar de mensen, ze heeft oog voor het sociale aspect, ze creëert een dialoog. Die verbindende rol op het cumelabedrijf is misschien wel haar allergrootste toegevoegde waarde en daar mag ze trots op zijn.

NAGENIETEN? Wil je nog even nagenieten? Dat kan.

Alle video’s die we maakten, vind je terug door de QR-code te scannen of door op YouTube het kanaal van Cumela op te zoeken en dan naar de playlist ‘Vrouwen in het cumelabedrijf’ te gaan.

GRONDIG 1 2022

55

Klepel



ATTENTIE!

KVERNELAND 010146/020146 (153031) Breedte 90 / Dikte 12 mm.

2 gaten Ø17 / hoh 50 / L=280 :e

 



Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.



Voorkom fouten bij bestelling en controleert u éérst de maten van uw haken met de tekening hiernaast!

LELY (435002) Cilindrisch (oude Roterra) draad M20x1,5 / L=335 mm.

:e

LELY (435001) Conisch Normaal zonder druppel draad M20x1,5 / L=330 mm.

:e

LELY (435013) Conisch Normaal met druppel draad M20x1,5 / L=330 mm.

:e

® Klepel

Klepel OPLAS-

LELY (435004) Conisch Lang zonder druppel draad M20x1,5 / L=370 mm.

:e

LELY (435012) Conisch Lang met druppel draad M20x1,5 / L=370 mm.

:e

LELY (435007) Mesmodel (Links/Rechts!) draad M20x1,5 / L=375 mm.

(398000)

:e

LELY (435123) Mesmodel met zijbevestiging Links/Rechts / L=340 mm.

:e





AMAC

nameten.

(801525)

LELY Normale druppeltand met zijbevestiging.

Lengte 230mm.

Gatextra 18 mm. voordeel ATTENTIE: Nu Orig. nr. 1.1699.0127.0. (435128) L/R : e

FAE (900177)

LELY (435010) L/R Normale druppeltand met zijbevestiging / L=340 mm. L/R

sinds

:e

1990

LELY (435125) L/R Extra-lange druppeltand met zijbevestiging “Aardappeltand” Lengte=380 mm.! L/R



AVR (900268) HERDER: e BOUT / MOER voor montage van tanden met zijbevestiging

Lengte 70 mm. e A =Bout 50 M20x2,5 Bzelfborgende = 12 Cmoer = 80 E = ::263 Speciale e F =LEMKEN Ø12 / Zircon Ø16 7 (436002)

Hout en beton

3377022/33 Breedte 115 / Dikte 15 mm.

2 gaten Ø17 / hoh 72 / L=320 :e

LEMKEN Zircon 9 (436001) 3377012/3 (L/R) Breed 115 / Dikte 18 mm. / 2 gaten Ø21 / hoh 73 mm. / L=320 :e



S20 LEMKEN Zircon (436080) L/R Mestand / Br. 60 / Dikte 10

1 gat Ø17 mm. / L=315 mm.

BASELIER (900237)

Bekijk ons volledige assortiment op onze website Brutoprijzen tenzij anders vermeld T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

BEMESTEN MET OPTIMALE KWALITEIT

S8

prodina.nl

bulkopslag



Kistenbewaring

 

uw specialisT in bewaringen en loodsen

Oosterwijzend 50 | 1616 LD Hoogkarspel | 0228 56 29 82 | info@prodina.nl

SERVICE +31 (0)165 593 983 ONDERDELEN +31 (0)165 593 976

NIEUW!

:e

VERKOOP +31 (0)165 319 333 BEKIJK DE AT5104

ECONOMIE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

IN KORT BESTEK - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

DEBITEURENTERMIJN OMLAAG GrondigDe 1 debiteurentermijn is bij grondverzetbedrijven flink teDossier:ruggelopen: R20 van gemiddeld 59 dagen in 2019 naar 47 eind Bijzonderheden: Standaardopmaak.

2020. Opvallend is dat agrarische bedrijven nog steeds tot

GEBRUIK RISICOREGELING

de beste betalers behoren. In deze sector lag de betalingstermijn op 31 december op 36 dagen.

Beste Geralde,

Debiteurentermijn 2019 en 2020

Ik heb een lopend bestek en door alle prijsstijgingen wil ik graag indexeren. Helaas zie ik nu pas in het bestek staan dat de risicoregeling niet van toepassing is. Mag dat?

65.0 60.0 55.0 50.0 45.0

Beste aannemer,

40.0 35.0 30.0

Grondverzet

Gemengd 2019

Agrarisch

Cumelasector

2020

De dalende debiteurentermijn is een positieve ontwikkeDebiteurentermijn ling, vindt omlaag bedrijfskundig adviseur Dieuwer Heins. “Sinds De debiteurentermijn is bij grondverzetbedrijven flink teruggelopen: van gemiddeld 59 dagen in 2019 zien we dat de debiteurentermijn geleidelijk aan daalt naar 472018 eind 2020.

Opvallend is dat agrarische bedrijven nog steeds tot de beste betalers behoren. In en ook bijbetalingstermijn de grondverzetbedrijven onder 60 dagen is deze sector lag de op 31 december op de 36 dagen.

De dalende debiteurentermijn een positieve vindt bedrijfskundig adviseur Dieuwer gekomen”, vertelt hij.is“Voor dat jaarontwikkeling, duurde het gemiddeld Heins. “Sinds 2018 zien we dat de debiteurentermijn geleidelijk aan daalt en ook bij de rond de 65 dagen voordat een rekening werd betaald.” grondverzetbedrijven onder de 60 dagen is gekomen”, vertelt hij. “Voor dat jaar duurde het Hij tekent cijfers wel aan het altijd een momentopgemiddeld rond debij 65de dagen voordat eendat rekening werd betaald.”

Hij tekent bij de cijfers wel aan dat het altijd een momentopname is. “We bepalen dit kengetal name is. “We bepalen dit kengetal namelijk op 31 december namelijkenopdat 31 december en dat kan een vertekend beeld geven, bijvoorbeeld doordat overheden kan een vertekend beeld geven. Desondanks is hij juist voor 1 januari willen betalen”, legt hij uit. Desondanks is hij duidelijk positief. “Duiken we dieper duidelijk positief.

“Uiteindelijk heeftprocent ongeveer procent in de cijfers, dan zien we dat ongeveer zestig vanzestig de bedrijven te maken had met een de bedrijven een duidelijk debiteurentermijn.” duidelijkvan lagere debiteurentermijn.

Zodralagere de resultaten 2021 binnen zijn, hebben we een beter beeld of de daling structureel Opvallend blijftis.”dat de betalingstermijn van grondverzetOpvallend blijft dat de betalingstermijn van grondverzetbedrijven nog duidelijk langer is dan bij de bedrijven nog duidelijk langer is dan bij de agrarische agrarische loonbedrijven. Hier ligt deze de afgelopen twee jaar rond de 36 dagen. Heins loonbedrijven.

Hier deze wordt de afgelopen twee jaar rond veronderstelt dat dit voor eenligt gedeelte veroorzaakt doordat de werkzaamheden met name in het veehouderijloonwerk ruim voor het eind dat van dit hetvoor jaar zijn en gefactureerd. Desondanks de 36 dagen. Heins veronderstelt eenafgerond gedeelte wijst ditwordt op eenveroorzaakt gemiddeld genomen betalingsmoraal met bij dename agrarische klanten. “Hoewel we doordatbetere de werkzaamheden regelmatig horen dat sommige agrariërs heel lastig zitten wat betreft de betalingen en loonbedrijven in het veehouderijloonwerk ruim voor het eind van het moeite hebben om geld binnen te krijgen”, zegt Heins. “Waarschijnlijk betreft dit een beperkte groep jaardezijn “Hoewel we regelmaen betaalt restafgerond wel prima en op gefactureerd. tijd.”

De cijfers zijn gebaseerd op 97 bedrijven die over 2020 wat hebben tig horen dat sommige agrariërs heel 2019 lastigenzitten be-deelgenomen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas.

De debiteurentermijn wordt berekend door de verhouding treft de betalingen en loonbedrijven moeite hebben om debiteuren tot de jaaromzet te vermenigvuldigen met 365 dagen. geld binnen te krijgen”, zegt Heins. “Maar de meesten betalenjaarrekening waarschijnlijk prima op tijd.”

Aanleveren 2021!

De cijfers zijn gebaseerd op 97 bedrijven die over 2019 en 2020 hebben deelgenomen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. De debiteurentermijn wordt berekend door de verhouding debiteuren tot de jaaromzet te vermenigvuldigen met 365 dagen.

AANLEVEREN JAARREKENING 2021!

Cumela Nederland wil zo spoedig mogelijk de financiële cijfers en kengetallen van de cumelasector over 2021 publiceren. Is de (concept-)jaarrekening gereed en wil je weten hoe je kengetallen voor 2021 zijn? Doe dan mee aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas. Neem hiervoor contact op via de Ondernemerslijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

De risicoregeling maakt deel uit van de RAW-systematiek (hoofdstuk 01 paragraaf 04). In de regeling wordt onderscheid gemaakt tussen de verrekening van wijzigingen in loonkosten, brandstofgroepen en bouwstofgroepen. Het doel van de risicoregeling is het beperken en verrekenen van loon- en prijswijzigingen die na aanbesteding ontstaan door middel van het volgen van de prijsontwikkelingen op de markt en deze te verwerken in indexen De risicoregeling is standaard van toepassing, maar kan wel worden uitgesloten. In het bestek zal dan iets staan in de trant van: “Op wijzigingen in loonkosten, kosten van brandstofgroepen en kosten van bouwstofgroepen geschiedt geen verrekening. Artikel 01.04 van de Standaard is niet van toepassing.”

Ook kan een deel van de risicoregeling worden uitgesloten. Dit zal dan expliciet moeten worden benoemd in het bestek.

Soms is de risicoregeling niet expliciet uitgesloten, maar staat er geen loonkostenbestanddeel of brandstofbestanddeel in het bestek. Belangrijk om te weten is dat het ontbreken van de bestanddelen niet betekent dat de risicoregeling niet van toepassing is.

In voorkomende gevallen zul je in overleg moeten met de opdrachtgever en inzichtelijk moeten maken welke bestanddelen reëel zijn voor het werk.

Precies het tegenovergestelde van wat hiervoor is benoemd, geldt voor raamovereenkomsten. Voor RAW-raamovereenkomsten is de risicoregeling namelijk standaard uitgesloten (zie paragraaf 01.21).

Contractueel kan de opdrachtgever de risicoregeling alsnog van toepassing verklaren ofwel kiezen voor een keuzebepaling uit de Catalogus Bepalingen, waarbij het uitgangspunt zal zijn dat de prijzen vanaf een toekomstig moment worden geïndexeerd.

Het is dus toegestaan om de risicoregeling uit te sluiten. Let daar dus goed op wanneer je aanbestedingsstukken ontvangt, zodat je er nog vragen over kant stellen!

Geralde Bouw-van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 1 2022

57

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELARIA

GRONDVERZET HEIJNEN VERDER ALS HEIJNEN BV

Vermeulen Groep wint VOA Award Tijdens een wervelende live-uitzending bij Studio Alphen, geleid door presentator Gerard Ekdom, werden in vijf categorieën de genomineerden voor de VOA Awards gepresenteerd. De VOA (Vereniging Ondernemingen Alphen aan den Rijn) telt zo’n 600 leden en 300 retailers. VOA-voorzitter Elles in ’t Veld en de Alphense burgemeester Liesbeth Spies mochten de winnaars bekend maken en de awards uitreiken. De Vermeulen Groep in Hazerswou-

Grondverzetbedrijf Visscher BV honderd jaar jong Grondverzetbedrijf Visscher BV in Mastenbroek vierde onlangs het honderdjarig bestaan met de blik vooruit. Jan Peter van der Sluis, locoburgemeester van de gemeente Kampen, reed met de nieuwe elektrische kraan de eerste meters richting een duurzame nieuwe eeuw. Erna Berends van Cumela Nederland typeerde Visscher BV met deze duurzame investering en de visie op energietransitie als een voorbeeld voor de sector. Ook roemde zij de SCL-certificering die Visscher als één van de eerste bedrijven binnen de brancheorganisatie wist binnen te slepen. De online te volgen feestelijkheden werden afgesloten met een indrukwekkende parade van Visscher-materieel door de Mastenbroekerpolder. Er waren ook cadeaus, zoals een immens schilderij namens het personeel en een gouden speld namens Cumela. (Foto: Tennekes)

58

GRONDIG 1 2022

de-Dorp won als één van de drie genomineerden de prijs MKB XL. Een zichtbaar blije Zwier Vermeulen was duidelijk zeer ingenomen met deze award, zeker met de grote brand van afgelopen jaar in het achterhoofd. “De prijs is een mooi begin van 2022, een jaar waarin wij ons weer verder ontwikkelen om zoveel mogelijk emissieloos te werken en vitaal en gezond te blijven”, aldus Vermeulen. (Foto: Marius Roos Fotografie)

Voor grondverzet, weg- en waterbouw en loonwerk is Grondverzetbedijf Heijnen uit Nieuw Schoonebeek al sinds 1945 een bekende naam. Na 53 jaar is het voor Gerd Heijnen tijd om een stapje terug te doen.

Rob Lambers, van Lambers Cultuurtechniek en Boomrooierij in Emmen, zal de Nederlandse tak van Heijnen voortzetten onder de naam Heijnen BV. Hij gaat dat doen vanuit Nieuw-Schoonebeek en vanuit de eigen vestiging in Emmen. De Duitse tak van Heijnen, Heijnen Tiefbau GmbH in Twist, wordt voortgezet door zoon Daniel Heijnen. Rob en Daniel kunnen hiermee een volgende stap maken, waarbij Gerd hen voorlopig nog zal bijstaan. Rob Lamberts blijft naast deze uitdaging zijn specialisatie bomenrooien voortzetten onder de naam BomenOmzagen.nl.

CAO & ZO - ONDERNEMEN MET CUMELA

VAN AKKOORD NAAR CAO-TEKSTEN

HUUB VERCOULEN VIJFTIG JAAR IN DIENST Huub Vercoulen (68) is vijftig jaar in dienst bij loonbedrijf Bruynen in Maasbree, ook al is hij officieel al twee jaar met pensioen. Hij is namelijk nog steeds een paar dagen per week actief met de mobiele graafmachine. Uiteraard een reden voor Bruynen om samen met de collega’s Huub thuis op te halen en in een lange stoet naar het bedrijf te begeleiden, waar hij in het spreekwoordelijke zonnetje werd gezet. Een feest organiseren kon vanwege de coronamaatregelen nog niet, maar dat houdt Huub uiteraard te goed. Huub is nog steeds een hoog gewaardeerde machinist, iemand van het type ‘goed en precies’. Graafwerk is echt zijn ding. Huub gaf aan dat zolang hij het leuk blijft vinden en nog in de cabine kan klimmen hij het werk wil blijven doen.

CURSUS BEDRIJFSLEER LEVERT VRIENDEN OP Eind 2021 hebben diverse jonge (aanstaande) ondernemers uit Noord-Holland de Cumela-cursus Bedrijfsleer Verdieping gevolgd.

Onder leiding van Alfons van den Belt zijn ze wegwijs gemaakt in het financieel management van het cumelabedrijf. Ze hebben onder andere een volledige analyse gemaakt van hun eigen bedrijf als het gaat om kostprijs, financiering, kengetallen, bedrijfsresultaat en begroting. In deelopdrachten hebben de cursisten een bedrijfsplan voor hun eigen bedrijf gemaakt en dat besproken met de groep, om zo ook te leren van wat er bij andere bedrijven speelt. En niet onbelangrijk: deze groep heeft elkaar goed leren kennen en zo vrienden gemaakt voor het leven. Dat is toch een mooie start van 2022.

Hoe gaat het eigenlijk verder als er een onderhandelingsresultaat is? Op 24 november was de laatste dag van de onderhandelingen. Toen bereikten we aan het eind van de dag een onderhandelingsresultaat. Inmiddels hebben de achterbannen daar hun goedkeuring aan gegeven en daarmee is het onderhandelingsresultaat een onderhandelingsakkoord geworden.

‘HET REKENMODEL DAT WORDT GEBRUIKT BIJ DE VERHOGING VAN DE VERGOEDINGEN BLEEK EEN FOUT TE BEVATTEN’ De volgende stap is het omzetten van het akkoord in cao-teksten. Dat doen we in de redactie van de commissie. Dit is meteen het moment waarop we nog eens goed naar de teksten kijken en de oneffenheden die in de loop van de tijd boven water zijn gekomen oplossen. Zo bleek tijdens dit overleg dat het rekenmodel dat wordt gebruikt bij de verhoging van de vergoedingen een fout bevatte. In de hectiek aan het eind van de laatste dag van de onderhandelingen was dat niet opgemerkt. We hebben dus andere bedragen gecommuniceerd voor de vergoedingen per 1 januari 2023 dan de bedragen die in de cao worden opgenomen. Wij bieden daarvoor alvast onze excuses aan, maar realiseren ons ook dat de verhogingen niet eerder dan 2023 ingaan.

‘Eerlijk duurt het langst’ is het spreekwoord en dat geldt hier ook. Het rekenmodel is inmiddels aangepast, dus dit zal geen tweede keer gebeuren. Wellicht denk je: rekenmodel? Je hanteert toch gewoon het percentage over de vergoedingen? Dat is deels waar. Deels, omdat we hebben afgesproken dat de verhogingen worden berekend over de onafgeronde bedragen van de vorige keer. Daarna worden de nieuw berekende bedragen afgerond op vijf cent.

In januari nemen we de laatste teksten door en daarna kan de cao bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid worden aangeboden voor algemeen-verbindendverklaring. Er worden daarna ook boekjes gedrukt, die onder meer met Grondig mee worden gestuurd. Heb je vragen over de nieuwe cao, stel ze dan gerust aan de Ondernemerslijn!

Jacqueline Tuinenga Beleidsmedewerker sociale zaken

GRONDIG 1 2022

59

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Hoogtepunten van Cumela.nl/nieuws NIEUW KABINET: MET WIE KRIJGEN WE TE MAKEN

ZONDER KENTEKEN ALLEEN BOETE VOOR TE HARD RIJDEN Tussen 1 januari en 1 juli 2022 krijg je zonder kenteken alleen een boete als je 25 km/u of harder rijdt. Harder rijden mag alleen als er een kentekenplaat op het (land)bouwvoertuig is bevestigd. Heb je die nog niet, dan kun je ze alsnog aanvragen via de website van de RDW. De coulanceperiode van zes maanden kwam er op de valreep toen bleek dat het niet ging lukken om duizenden voertuigen op tijd van een kentekenbewijs en kentekenplaat te voorzien. Tijdens deze periode delen het Openbaar Ministerie en de politie geen boetes uit als blijkt dat een (land)

bouwvoertuig nog niet is geregistreerd in het kentekenregister en de bestuurder geen kentekenbewijs bij zich heeft.

Formeel mocht je eigenlijk vanaf 1 januari 2022 wanneer je maximaal 25 km/u rijdt alleen nog de weg op met een kentekenbewijs. Wil je harder rijden, dan moet je zowel een kentekenbewijs als een gemonteerde kentekenplaat hebben. Vanaf 1 juli van dit jaar gaat dit wel echt in.

Moet je jouw voertuigen nog registreren, dan kan dat sinds 1 januari 2022 alleen nog maar bij de RDW en is het verplicht om de (land)bouwvoertuigen te laten keuren. Dit kost minimaal € 229,-.

NA KORTE DALING TOCH WEER HOGERE DIESELPRIJZEN Over december koelde de dieselprijs iets af en kon er een gemiddelde daling van twee procent worden opgeschreven. Een daling die niet duurzaam bleek te zijn, want al in de

60

GRONDIG 1 2022

laatste dagen van december begon de prijs weer op te lopen. Gemiddeld genomen betaalden we over heel 2021 achttien procent meer voor diesel dan in 2020.

Vanaf januari zijn er nieuwe ministers en staatssecretarissen die het beleid maken en uitvoeren waarmee onze sector te maken heeft. Wie zijn het en in hoeverre zijn ze op de hoogte van de inhoud van hun beleidsterrein? De namen op een rij: • Mark Harbers (VVD), minister van Infrastructuur en Waterstaat • Henk Staghouwer (ChristenUnie), minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit • Christianne van der Wal (VVD), minister voor Natuur en Stikstof • Rob Jetten (D66), minister voor Klimaat en Energie • Micky Adriaansens (VVD), minister van Economische Zaken • Vivianne Heijnen (CDA), staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Het wordt de komende jaren weer de kunst om hen te laten zien dat ondernemers niet meer regels nodig hebben, maar ruimte om in te spelen op maatschappelijke wensen.

Iets wat alleen kan door duidelijke doelen op te stellen en tijd te geven om die te halen.

Moet het sneller, dan kan dit! Alleen is er dan geld nodig om ondernemers te helpen investeringen te vervroegen, duurdere duurzame machines aan te schaffen of om nog niet afgeschreven machines te vervangen.

Onze sector wil graag doorpakken en nodigt daarom de nieuwe bestuurders graag uit om te komen kennismaken.

VOORZITTER - ONDERNEMEN MET CUMELA

TERUGBLIKKEN EN VOORUITKIJKEN LOONTABELLEN: CAO GROEN, GROND EN INFRASTRUCTUUR EN CAO BOUW & INFRA Op Cumela.nl vind je een verzameling van alle loontabellen. Hierin staan de actuele lonen van de cao Groen, Grond en Infrastructuur en de lonen cao Bouw & Infra. Daarnaast kun je hier ook de loontabellen vinden die in het verleden geldig waren, onder meer onder de cao Landbouwwerktuigen Exploiterende Ondernemingen (LEO).

Sinds januari vind je hierin ook de loonsverhoging terug zoals afgesproken onder de cao Groen, Grond en Infrastructuur.

CUMELA LIVE TERUGKIJKEN Het tweede seizoen van Cumela Live zit erop. Deze keer stelde Cumela twee afleveringen samen om jou bij te praten over wat er speelt. In de eerste aflevering van 15 december 2021 ging het over de Veiligheidsladder, het contact met lokale politici, het personeelstekort en nog veel meer. In de tweede aflevering van 12 januari ging Cumela-voorzitter Wim van Mourik in gesprek met Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, over het regeerakkoord. Daarnaast hebben we het gehad over het wel of niet verhogen van tarieven, je profileren als aantrekkelijke werkgever, vragen aan de Ondernemerslijn en een reportage van een ondernemer in actie. Wil je de afleveringen terugkijken? Ga dan naar www.cumela.nl/live.

ANDER BELANGRIJK NIEUWS • • •

Vier vragen over corona, vaccineren en quarantaine Verplichte melding maïsteelt op zand- of lössgrond Cao Groen Grond en Infrastructuur 2022-2023 definitief

Op het moment dat ik deze column schrijf, is het de laatste dag van 2021. Als ik terugblik, zie ik een bewogen jaar, waarin thema’s speelden als klimaat, coronamaatregelen, overstromingen en vooral in de laatste helft van het jaar extreme stijgingen van diverse kosten, zoals olie/energie en grondstoffen.

Allemaal thema’s die ook in het nieuwe jaar nog actueel zijn. Als ondernemer krijg je veel uitdagingen voor je kiezen en moet je hierop anticiperen.

Voor de mestsector was het opnieuw vervelend dat zij niet altijd positief in beeld kwam. Het is nu eenmaal zo dat negatief nieuws het nog altijd beter doet dan positief nieuws. Ik wil daarmee niet zeggen dat er helemaal geen fraude plaatsvindt in onze sector, maar het grootste gedeelte van onze bedrijven werkt nog altijd op een professionele manier binnen de wettelijke kaders. Jammer dat ik daar zo weinig van zie of hoor in het nieuws. De focus wordt al snel gelegd op de paar rotte appels in onze sector.

Vooruitblikkend zitten er nog een aantal veranderingen aan te komen, zoals het digitale vervoersbewijs, de ketencertificering met de daarbij behorende investeringen zoals nieuwe AGR-systemen en -software enzovoort. Helaas zullen deze veranderingen fraude niet voorkomen. Onze eigen overheid zou de bedrijven die bewust fraude plegen harder moeten aanpakken en daar dan ook meer de focus op moeten leggen. Ik heb zelf het gevoel dat ze daar nog te veel aan voorbij gaat, terwijl de ‘gemakkelijke’ administratieve fouten wel worden aangepakt.

Toch blijf ik positief en vind ik het belangrijk dat de sector zelf zijn verantwoordelijkheid neemt. Met de komende veranderingen zorgt dat voor een transparante, eerlijke en professionele mestketen, waarover de komende jaren weinig tot geen negatief nieuws te melden valt. Als we dan ook nog een kabinet krijgen dat duidelijkheid geeft zonder zwabberend beleid en zonder kalenderlandbouw komt het helemaal goed.

Ik wens een ieder in onze sector vooral een gezond en een mooi jaar toe. Op alle vlakken!

Johan Mostert voorzitter sectie Meststoffendistributie

ELK NUMMER LATEN WE VIA DEZE COLUMN EEN VOORZITTER VAN CUMELA AAN HET WOORD GRONDIG 1 2022

61

ONDERNEMEN MET CUMELA - TOOLBOX VOOR MEER INFO OVER VEILIG WERKEN, KIJK OP WWW.AGROARBO.NL.

Tekst: Corina van Zoest-Meester, beleidsmedewerker arbo Foto’s: Cumela Communicatie

Voorbereid aan de slag met gladheidbestrijding

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

We kunnen niet zonder gladheidbestrijders. Zij zorgen voor veilige wegen, maar krijgen ondertussen zelf met moeilijk werk te maken door slechte weersomstandigheden, beperkt zicht en onvoorspelbare werktijden. Zorg daarom dat je goed voorbereid aan je werk begint.

ALLE TOOLBOXEN ZIJN OOK DIGITAAL TE GEBRUIKEN VIA DE VEILIG VAKWERK-DIENST. GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR VEILIGVAKWERK.NL 62

GRONDIG 1 2022

TOOLBOX - ONDERNEMEN MET CUMELA

GLADHEIDBESTRIJDINGSPLAN In het gladheidbestrijdingsplan van de gemeente staat veel informatie.

Hierin vind je onder meer welke wegen er als eerste moeten worden gestrooid. Dit komt overeen met het strooibeleid van provincie en rijk. Ook staat erin wie de gladheid beoordeelt, op welke tijden er wordt gestrooid en hoe.

STOPPEN MET ROKEN? • Volg een voorlichting of opleiding. Lees het gladheidbestrijdingsplan.

• Ken de kritieke plaatsen. Dat zijn plaatsen die het eerst glad worden.

Deze gladheid ontstaat door de verschillen in wegdektemperatuur en de hoeveelheid vocht. De verschillen in gladheid zijn het grootst in heldere winternachten met weinig wind.

• Verken de strooiroute als het niet glad is. Let op dingen die de gladheidbestrijding moeilijk maken, zoals lage bruggen of boomtakken, wegversmallingen en hellingen.

• Zorg dat je fit en nuchter bent als je kunt worden opgeroepen. Dat betekent dat je de afgelopen 24 uur geen alcohol hebt gedronken of drugs hebt gebruikt en dat je voldoende rust hebt gehad. Als je medicijnen gebruikt die de rijvaardigheid beïnvloeden, mag je niet rijden.

• Zorg dat je warm blijft door warme of meerdere lagen kleding.

• Draag signaalkleding die ruim zit.

• Zorg dat je machine in orde is. Controleer de keuringsdatum, de vloeistofniveaus, de verlichting en de verwarming. Houd ramen, spiegels, camera’s en trapjes vrij van ijs en sneeuw.

• Houd in de gaten waar files staan. Je kunt niet effectief strooien als je wordt opgehouden door verkeer.

• Neem een telefoon mee.

• Zorg dat je wordt opgemerkt. Gebruik een geel zwaailicht.

• Wees voorbereid op agressief gedrag van weggebruikers. Meld vervelende situaties bij je werkgever.

• Door het winterse weer kunnen bermen zacht of heel glad zijn.

Mijd ze.

• Zet de machine schoon weg. Controleer die op schade. Meld storingen en incidenten.

UIT HET GLADHEIDBESTRIJDINGSPLAN 2021-2022 VAN DE GEMEENTE WESTLAND Bij strooiacties zijn de aanbevolen hoeveelheden wegenzout als volgt:

TYPE GLADHEID

PREVENTIEF

CURATIEF

OPMERKINGEN

OPVRIEZEN NATTE WEGGEDEELTEN 7 G/M2 7 G/M2

MEEST VOORKOMEND EN HERKENBAAR TYPE GLADHEID IN NEDERLAND. VOCHTIG WEGDEK WAARBIJ DE WEGDEKTEMPERATUUR ONDER HET VRIESPUNT DAALT (MEESTAL TUSSEN 4.30 EN 7.00 UUR).

CONDENSATIE EN/OF AANVRIEZENDE MIST 7-10 G/M2 7 G/M2

DE TEMPERATUUR VAN HET WEGDEK IS AL ONDER HET VRIESPUNT. HET VOCHT IN DE LUCHT GAAT DAN CONDENSEREN OP DE WEG EN SLAAT NEER IN DE VORM VAN IJSKRISTALLEN.

NEERSLAG, ZOALS SNEEUW OF IJZEL

NEERSLAG. OVERGAAN VAN DE NATZOUT- NAAR DE DROOGZOUTMETHODE.

15 G/M2 OF MEER

20 G/M2 OF MEER

GRONDIG 1 2022

63

ONDERNEMEN MET CUMELA - REFERENTIEFUNCTIES

In welke functiegroep hoort jouw medewerker?

DE BELANGRIJKSTE VRAGEN EN ANTWOORDEN OP EEN RIJ

Sinds 1 januari 2021 kent de cumelasector een nieuw handboek functiewaardering met bijgewerkte en nieuwe functies. Het vorige functiehandboek dateerde uit 2003 en voldeed niet meer. Vanuit de cao-partijen was daarom de wens ontstaan om het functiehandboek te actualiseren. Het afgelopen jaar hebben werkgevers en werknemers kunnen wennen aan het nieuwe functiehandboek. Tijd om een aantal vragen en antwoorden op een rij te zetten.

1. WAAR VIND IK UITGEBREIDE INFORMATIE OVER HET (NIEUWE) FUNCTIEHANDBOEK? Op de website groengrondinfrastructuur.referentiefunctie.nl vind je informatie over de referentiefuncties. Daarnaast vind je er informatie over hoe je de functies gebruikt binnen jouw bedrijf in combinatie met de bedrijfsfuncties. Deze website begeleid je stapsgewijs in het proces om te komen tot een omschrijving en indeling van de functie.

Om je verder op weg te helpen, vind je op Cumela. nl via de zoekterm ‘handboek functiewaardering’ enkele animaties over dit onderwerp.

64

GRONDIG 1 2022

REFERENTIEFUNCTIES - ONDERNEMEN MET CUMELA

2. KAN IK DE OUDE REFERENTIEFUNCTIES ÉÉN OP ÉÉN OVERZETTEN NAAR DE NIEUWE REFERENTIEFUNCTIES? Nee, je moet eerst goed kijken of de indelingen van de functies nog kloppen. De nieuwe referentiefuncties zijn namelijk niet één-op-één te vergelijken met de oude referentiefuncties. Van een aantal functies zijn er meerdere niveaus omschreven. Niet altijd is daar dan een volledige omschrijving van gemaakt. Soms zijn alleen de verschillen tussen de niveaus benoemd in een apart overzicht met niveau-onderscheidende kenmerken (NOK). Deze NOK kun je ook vinden op de website.

rentiefuncties. Wel is het goed om te kijken of de indelingen van de functies nog kloppen. Bij het aannemen van een nieuwe werknemer of bij een gewijzigde functie van een werknemer deel je de functie in aan de hand van het (nieuwe) functiehandboek. Je vergelijkt hierbij de bedrijfsfunctie met de best passende functie uit het functiehandboek en legt de indeling vast in een schriftelijke arbeidsovereenkomst of in een addendum op de bestaande arbeidsovereenkomst.

5. BEN IK VERPLICHT DE FUNCTIES VAN DE WERKNEMERS IN TE DELEN IN EEN FUNCTIEGROEP? Ja, als werkgever ben je verplicht de werknemer mee te delen in welke functiegroep hij behoort.

Daarnaast wordt de referentiefunctie en de functiegroep vermeld in de schriftelijke arbeidsovereenkomst. Mocht je dit nog niet hebben gedaan, dan is het belangrijk om een inhaalslag te maken aan de hand van het functiehandboek. Alle werknemers behoren immers ingedeeld te worden in een functiegroep.

6. WAT GEBEURT ER ALS DE FUNCTIE VAN EEN WERKNEMER IN EEN HOGERE FUNCTIEGROEP WORDT INGEDEELD?

3. HOE IS BEPAALD AAN WELKE FUNCTIEGROEP EEN REFERENTIEFUNCTIE IS GEKOPPELD? De referentiefuncties zijn opnieuw beschreven en hebben nieuwe functienamen gekregen. Vervolgens is met de IFA-methode de zwaarte van deze functies gewogen door aan elke referentiefunctie een aantal punten toe te kennen. Het totale puntenaantal bepaalt in welke functiegroep de referentiefunctie valt. De functierangschikkingslijst en het functieraster (te vinden op de website) geven een overzicht met punten en groepen.

Als een werknemer in een hogere functiegroep wordt ingedeeld, heeft dit vaak gevolgen voor zijn of haar salarisperspectief. Afhankelijk van zijn huidige salarisniveau kan een werknemer dan verder doorgroeien binnen een functiegroep.

Zo heeft een werknemer elk jaar per 1 januari recht op een functieschaal, voor zover hij niet reeds het hoogste aantal functieschalen in de desbetreffende functiegroep heeft bereikt. Om in aanmerking te komen voor een hogere functieschaal moet de werknemer ten minste zes maanden in dezelfde functieschaal zijn ingedeeld.

7. WAT GEBEURT ER ALS DE FUNCTIE VAN EEN MEDEWERKER IN EEN LAGERE FUNCTIEGROEP WORDT INGEDEELD? Als een werknemer in een lagere functiegroep wordt ingedeeld, wordt het maximumbedrag sneller bereikt of het is al bereikt. Heeft de medewerker een salaris dat hoger is dan het maximumbedrag van de nieuwe functiegroep, dan wordt het bovenschalige salarisdeel omgezet in een persoonlijke toeslag. Op de persoonlijke toeslag is ook de initiële loonsverhoging van toepassing.

4. WAT BETEKENT DIT FUNCTIEHANDBOEK VOOR MIJ ALS WERKGEVER? MOET IK NU ALLE FUNCTIES BINNEN MIJN ORGANISATIE OPNIEUW BESCHRIJVEN EN INDELEN? Nee, als je dat tot nu toe altijd zorgvuldig hebt gedaan, is het niet nodig de oude functies om te zetten naar een indeling volgens de nieuwe refe-

8. HOE GA IK OM MET HET INDELEN VAN FUNCTIES WAAR GEEN GESCHIKTE REFERENTIEFUNCTIE VOOR IS? Als er geen passende referentiefunctie is, kijk dan naar referentiefuncties die van ongeveer gelijk niveau zijn wat werkzaamheden betreft. Vergelijk de functie met de referentiefunctie en bekijk GRONDIG 1 2022

65

ONDERNEMEN MET CUMELA - REFERENTIEFUNCTIES

eventueel de matrix met niveau-onderscheidende kenmerken (NOK). Stel vast of binnen de bedrijfsfunctie vergelijkbare, zwaardere of lichtere werkzaamheden worden verricht. Bepaal aan de hand hiervan de indeling.

9. HOE GA IK OM MET (NIVEAUMATIG) ZWAARDERE FUNCTIES DAN ZIJN OMSCHREVEN IN HET REFERENTIEMATERIAAL? Het functiehandboek kent tien functiegroepen (A tot en met J). Als je een functie wilt indelen die niveaumatig ‘zwaarder’ is dan groep J (> 480 punten IFA), dan biedt het referentiemateriaal hier geen handvatten voor. Het advies is dan om niveaumatig te extrapoleren. Hoeveel zwaarder is de functie dan de zwaarste referentiefunctie? Mocht dit niet tot een eenduidige conclusie leiden, neem dan contact op met de Ondernemerslijn. In overleg bekijken we of een functiewaarderingsdeskundige moet worden ingezet. Belangrijk: de cao is van toepassing op

alle werknemers in loondienst, met uitzondering van de directeursfuncties in een NV of BV.

10. IK WIL HULP BIJ HET PROCES VAN OMSCHRIJVEN EN INDELEN. WIE KAN IK BENADEREN? Mocht je ondersteuning wensen bij het beschrijven dan wel indelen van je eigen bedrijfsfuncties, dan kun je contact opnemen met de Ondernemerslijn en met de adviseurs arbeidsrecht/HR van Cumela Advies. Zij helpen je graag verder. Indien gewenst kan er een adviesbezoek of een online-meeting worden ingepland om praktische tips en informatie te geven.

Tekst: Marie-José Lamers, adviseur personeelsmanagement Foto en illustraties: Cumela

FUNCTIERASTER FUNCTIEGROEP

UITVOERING

ONDERSTEUNING

STAF

B

GRONDWERKER I

ALGEMEEN MEDEWERKER ONDERHOUD

MEDEWERKER HUISHOUDELIJKE DIENST

C

GRONDWERKER II MACHINIST/TRACTORCHAUFFEUR VRACHTWAGENCHAUFFEUR I

D

GRONDWERKER III MACHINIST/TRACTORCHAUFFEUR II VRACHTWAGENCHAUFFEUR II

MONTEUR I

MEDEWERKER ADMINISTRATIE I

E MACHINIST/TRACTORCHAUFFEUR III

MONTEUR II MEDEWERKER BEDRIJFSBUREAU I

MEDEWERKER ADMINISTRATIE II

F

MEDEWERKER BEDRIJFSBUREAU II

MEDEWERKER ADMINISTRATIE III

A

UITVOERDER I

G UITVOERDER II HOOFD TECHNISCHE DIENST

MEDEWERKER BEDRIJFSBUREAU III

MEDEWERKER ICT COMMERCIEEL MEDEWERKER/ADVISEUR ADMINISTRATEUR I

H UITVOERDER III

MARKETINGCOMMUNICATIEADVISEUR HR-ADVISEUR ADMINISTRATEUR II KAM-COÖRDINATOR

I

PROJECTLEIDER I

J

PROJECTLEIDER II

*In het functieraster verwijzen de cursief weergegeven functies naar functieniveaus die alleen in een NOK zijn uitgewerkt

66

GRONDIG 1 2022

DLG BANDENSLIJTAGE TEST RESULTATEN

• 50% LANGERE LEVENSDUUR • BESPAAR € 1 PER DRAAIUUR 8000

OP VREDESTEIN.NL/MEERUREN

7000 6934

6000

6464

5000 4000 3000

Achteras

Vooras

1000

3463 Achteras

2000

4589

Vooras

MEER UREN ALTIJD

Levensduur in draaiuren (h)

LEES ALLES OVER DE TESTRESULTATEN

0 Referentie

Vredestein Traxion XXL

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA LOKAAL

Cumela gaat lokaal Tekst: Marjon Kranenbarg Foto’s: Dirk Hendriksen

KEN JIJ JE GEMEENTE?

Cumelaondernemers zijn bij uitstek veelal lokaal opererende bedrijven. Ze zijn de belangrijkste werkgever van het buitengebied, dragen oplossingen aan en kennen de omgeving op hun duimpje. Kortom, ze zijn van onschatbare waarde voor de regio. Daarom kiest Cumela ervoor om in 2022 speciale aandacht te geven aan de lokale politiek en cumelaondernemers daar op de kaart te zetten, zeker nu de nieuwe Omgevingswet eraan komt.

‘ONZE BEDRIJVEN HEBBEN EEN TOEGEVOEGDE WAARDE DIE EEN WETHOUDER OF AMBTENAAR NERGENS ANDERS KAN VINDEN’’ 68

GRONDIG 1 2022

Gerwin Otten, bedrijvenadviseur en coördinator van de campagne Cumela lokaal, ziet het als een win-winsituatie. “Onze leden verdienen een podium om zichzelf en de sector te profileren bij lokale overheden”, vertelt hij. “We willen leden stimuleren om contacten op te bouwen. Het kennen van de weg in de gemeentelijke organisatie helpt je om je boodschap naar de gemeente over te brengen. Je hebt meer invloed op de planvorming. Dat zorgt er ook voor dat de positie van jouw bedrijf en die van andere cumelaondernemers in de omgeving bij belangrijke beslissingen

wordt meegenomen. Aan de andere kant heeft het ook voor de gemeente vele voordelen om te weten wat er speelt en om de lokale ondernemers te kennen.”

OREN EN OGEN VAN DE OMGEVING Voor veel ondernemers is het onderhouden van contacten met overheden onontgonnen gebied.

Daarom wil Cumela niet alleen inspireren, maar ook faciliteren om dit te verbeteren. “We streven ernaar dat in elk van de 352 Nederlandse gemeenten een cumelaondernemer aan tafel

Wouter Timmer legt bij een werkbezoek van wethouder Leo van der Velden uit hoe hij zijn bedrijf verder wil ontwikkelen.

CUMELA LOKAAL - ONDERNEMEN MET CUMELA

DOE MEE! Wil je aan de slag met deze actie, dan helpen we je graag. Je kunt je bedrijvenadviseur laten weten dat je mee wilt doen. Je kunt ook contact opnemen met Gerwin Otten via gotten@cumela.nl.

komt”, zegt Otten. “Als organisatie zetten we daar met Cumela lokaal ook een speciale campagne voor op. Daarmee willen we de ondernemers helpen om een kennismakingsgesprek te regelen.”

Daarin spelen de bedrijvenadviseurs een belangrijke rol, vertelt hij enthousiast. “Ondernemers die aan de slag willen, kunnen samen met hen het gesprek voorbereiden. Het is dan belangrijk om te kijken wat er speelt in de omgeving én in de lokale politiek. Momenteel speelt natuurlijk de invoering van de Omgevingswet, waarbij het ook belangrijk is om duidelijk te maken welke rol cumelabedrijven spelen in het buitengebied. Onze leden hebben juist daar een heel eigen toegevoegde waarde, die de wethouder of ambtenaar nergens anders kan vinden. Je kunt onze bedrijven zien als de oren en de ogen van het buitengebied. Daarbij zijn ze vaak ook nog de grootste werkgevers van het buitengebied. Daarom zijn ze goed in staat om de gemeente bij te staan en te adviseren bij haar complexe taken op het gebied van bijvoorbeeld veiligheid en duurzaamheid, onderwerpen die belangrijk zijn binnen de Omgevingswet.”

KNIKKENDE KNIETJES Wouter Timmer van Fa. W. Timmer & Zn. Grond-, weg- & waterbouw in Ermelo heeft inmiddels goede contacten met zijn gemeente, maar herinnert zich dat hij het best spannend vond toen hij voor de eerste keer bij ‘zijn’ wethouder langs mocht komen. Gelukkig kende hij hem al van de lokale ondernemersclub. “Hier in de buurt kennen ondernemers onderling elkaar goed, het is goed georganiseerd. Gelukkig is onze wethouder van onder andere economie, Leo van der Velden, zelf ook ondernemer. Hij begrijpt hoe het is georganiseerd. Ik wilde eens bij hem informeren wat er eigenlijk gaat gebeuren als de nieuwe Omgevingswet komt. Wat wordt er van ons verwacht, waar moeten we aan voldoen? Dus ik maakte heel netjes een afspraak, eerst met een e-mail, daarna via het secretariaat. Ik benaderde specifiek Leo, omdat ik hem al kende; hij is heel toegankelijk. Toen ik hoorde dat er dan nog een andere wethouder bij zou worden betrokken, ging ik er toch met knikkende knietjes heen. Dat was best een spannend gesprek.”

Wethouder Leo van der Velden snapt dat wel, maar zegt er direct achteraan dat het niet nodig is. “Wij zijn natuurlijk ook gewoon mensen. Ik ben niet veranderd sinds ik wethouder ben en lust ook nog steeds ‘een biertje’. Tegelijkertijd ken ik ook voldoende wethouders die het heel spannend vinden om in gesprek te gaan met ondernemers, vergeet dat niet. Ik initieer ook bedrijfsbezoeken, blijf graag in contact en maak me er hard voor. Ik hoor echter wel eens van collega’s dat ze bang zijn voor het negatieve sentiment, de schimmige vooroordelen van ondernemers. Net zo goed als dat er vooroordelen van ondernemers richting de (lokale) politiek bestaan. Juist daarom is het zo belangrijk dat je samen in gesprek gaat en dat je laat zien wat je allemaal weet en kunt. Dan zal elke wethouder en ambtenaar zien dat je een grote toegevoegde waarde hebt.”

‘IK BEN NIET VERANDERD SINDS IK WETHOUDER BEN EN LUST OOK NOG STEEDS EEN BIERTJE’

NIEUWSGIERIGHEID OF CONCRETE LOBBY Wouter Timmer koos voor de nieuwsgierige route.

“Ik ben er heel open ingegaan”, zegt hij. “Ik wilde gewoon weten: wat gaat er met die Omgevingswet voor ons veranderen, wat gaat die participatie precies betekenen, wat kunnen we verwachten?

Er was voor mij nog heel veel onbekend.”

Dat resulteerde in een goed gesprek en een blijvend contact. Je kunt natuurlijk ook kiezen voor een specifieke lobby: wil je gemeentelijk beleid heel concreet beïnvloeden en heb je daar een boodschap voor? “Wees wel duidelijk in wat je kunt bieden, nu of juist in de toekomst”, zegt Leo van der Velden. “Het contact moet natuurlijk wel wat toevoegen. Ik wil onder de mensen zijn, niet de hele dag achter een bureau op het gemeentehuis zitten. Mensen benaderen mij via e-mail en telefonisch, maar ook zelfs via WhatsApp of Facebook. Het levert me heel waardevolle informatie op, die ik weer kan gebruiken in mijn werk.

Daarom organiseren we ook regelmatig lunches en kom ik graag op bedrijfsbezoek”, aldus de wethouder. “Dan zorg ik natuurlijk wel even voor mooie, schone machines”, zegt Timmer.

PAK JE PODIUM Het verhaal van Timmer is volgens Gerwin Otten een goed voorbeeld van hoe je als ondernemer een relatie met de gemeente kunt opbouwen waar je ook wat aan hebt. Dat gunt hij ook andere ondernemers en daarom hoopt hij ze te kunnen stimuleren met de nieuwe campagne Cumela lokaal. Otten roept lezers op hier zelf actief mee aan de slag te gaan en vlaggendrager voor de sector te worden. “Pak je podium en ga in gesprek met de wethouder of ambtenaar. Zo bouw je over en weer waardevolle contacten op en leren gemeenten de cumelabedrijven kennen.”

GRONDIG 1 2022

69

ONDERNEMEN MET CUMELA - VEILIGHEIDSLADDER

Safety Culture Ladder ingegaan Tekst: Nuwan van der Linden, adviseur bedrijfskunde

ALLES OVER HET NIEUWE CERTIFICAAT

Vanaf 1 januari 2022 geldt voor een flink aantal cumelabedrijven de Safety Culture Ladder (SCL), beter bekend als de Veiligheidsladder. Het is de manier van de ondertekenaars van de Governance Code Veiligheid in de Bouw om veiligheidsbewustzijn als verplichting op te nemen in aanbestedingen of contracten. Deze afspraak heet Veiligheid in Aanbestedingen (ViA). We gaan er hier dieper op in.

Allereerst is het verstandig om voor belangrijke opdrachtgevers te bepalen of en zo ja op welk niveau je je dient te certificeren of een andere stap moet uitvoeren? Hiervoor kun je het stroomschema bij dit artikel gebruiken.

WAT ALS JE MOET VOLDOEN AAN VIA? Als je tot de conclusie bent gekomen dat je moet voldoen aan ViA zijn er drie opties: SCL, SCL Light en het Approved Self Assessment. Via de tabel bij dit artikel kun je bepalen in welke categorie je valt.

Stem dit altijd af met jouw opdrachtgever!

Safety Culture Ladder Een SCL (voorheen Veilig Bewust Certificaat) is een volledige audit door een certificerende instelling en resulteert in een SCL-certificaat. Op het certificaat zijn de scope en de tredevermelding beschreven. Dit certificaat is drie jaar geldig, waarbij in jaar twee en jaar drie een 40-procent-audit wordt uitgevoerd door een certificerende instelling.

‘HET IS VERSTANDIG OM VOOR BELANGRIJKE OPDRACHTGEVERS TE BEPALEN OF EN ZO JA OP WELK NIVEAU JE JE MOET CERTIFICEREN’

70

GRONDIG 1 2022

Safety Culture Ladder Light Een SCL Light is een beperkte analyse door een certificerende instelling en resulteert in een SCL Light-statement. Op het statement is de scope beschreven en is een trede-indicatie vermeld. Dit is drie jaar geldig, waarbij in jaar twee en jaar drie een check op het actieplan wordt uitgevoerd door een certificerende instelling.

Approved Self Assessment Bij het Approved Self Assessment doe je een eigen evaluatie op basis van een online Self Assessment Questionnaire (SAQ) en stel je een gap-analyse en een actieplan op. Dit wordt geverifieerd door een certificerende instelling. Dit resulteert in een Approved Self Assessment. Dit is drie jaar geldig, waarbij in jaar twee en jaar drie een check op het actieplan wordt uitgevoerd door een certificerende instelling.

VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DE SAFETY CULTURE LADDER Heb ik nog tijd om aan de eisen van de Safety Culture Ladder (veiligheidsladder) te voldoen?

Certificerende instellingen hebben een volle agenda en er lijkt weinig ruimte te zijn. Het is daarom verstandig om zo snel mogelijk contact met ze op te nemen, offertes op te vragen en eventueel een opdracht te verstrekken.

Wil je weten wie nog meer de code onderschrijven en de ladder toepassen: gc-veiligheid.nl/deelnemers.

Welke activiteiten in de cumelasector vallen onder impactklasse laag?

Het gaat om onder meer de volgende activiteiten: • Grondbouw: grondverzet, zoals ontgraven, afgraven en ophogen van grond, uitgraven van putten, drainages aanleggen en dijkverzwaring.

• Cultuurtechnisch werk.

• Berm- en slootonderhoud, inclusief werkzaamheden met maaiboten.

• Groenvoorziening, zoals aanleg en onderhoud van natuurterreinen, stedelijk groen en sportvelden.

Bij twijfel is het verstandig om in overleg te treden met de opdrachtgever of Cumela Advies.

Welke impactklasse geldt voor de Veiligheidsladder als er bij een opdracht sprake is van verschillende typen werkzaamheden?

Bij de toewijzing van de impactklasse is de aard van de werkzaamheden maatgevend. Als meer dan vijftien procent van de werkzaamheden in een hogere klasse valt, moet voor die opdracht ook die klasse worden gehanteerd.

Voor meer vragen en antwoorden zoek je op Cumela.nl naar Veiligheidsladder.

ViA-CERTIFICERING NODIG?VEILIGHEIDSLADDER - ONDERNEMEN MET CUMELA DIT MOET U WETEN EN DOEN! Start JA

Schakelt u onderaannemers in?

U bent ook opdrachtgever.

Zie hiervoor ook de Handreiking ViA.

NEE JA

Is uw bedrijf kleiner dan 5 medewerkers (inhuurkrachten meegeteld)?

NEE Neemt u alleen opdrachten aan met contractwaarde lager dan €100.000? *)

JA

NEE JA

Bent u detacheerder, uitzendbureau of vergelijkbaar?

*) Krijgt u vaker opdrachten van dezelfde opdrachtgever?

Vraag hem dan hoe u de ‘contractwaarde’ bepaalt. De opdrachtgever kan uitgaan van de contractwaarde per opdracht, maar hij kan ook als contractwaarde de gemiddelde jaaromzet over de voorgaande drie jaren nemen.

NEE Levert u alleen materialen bij de poort af en voert u op de bouwplaats (vrijwel) geen verkzaamheden uit? Bij twijfel: overleg met u opdrachtgever(s).

JA

NEE U moet voldoen aan ViA.

U bent vrijgesteld van ViA.

VISIE OP VEILIGHEID

Jaarlijks vinden er in eerste instantie twee bijIn samenwerking met betrokkenen gaat Cumela eenkomsten plaats. Hierbij brengen de deelneHOOG contractwaarde is SCL Light SCLin en wordt er informatie SCL vanuit Advies vanaf hetUw voorjaar van 2022 starten met mers informatie groter dan €5 miljoen het initiatief Visie op Veiligheid, specifiek voor Cumela gedeeld. Denk hierbij aan branchegegedeelnemers aan de Veiligheidsladder of bedrij- vens en statistieken, maar ook de laatste interesven die daaraan willen gaan deelnemen. Het ini- sante ontwikkelingen binnen de MIDDEN tiatief is bedoeld voor bedrijven die actief zijn in Veiligheidsladder als norm.

Deelname aan het Approved Uw contractwaarde is SCL Light SCL €1 t/m €5 miljoen Self Assessmentinitiatief draagt sterk bij aan het behalen en begroen, grond en infrastructuur en aanverwante sectoren. Het hoofddoel van het initiatief is om houden van het Approved Self Assessment, SCL het veiligheidsbewustzijn verder te verhogen en Light of het SCL-certificaat. ongevallen te voorkomen. Daarnaast wordt het LAAG Approved Approved Uw contractwaarde is SCL Light initiatief gebruikt als kennisorgaanSelf dat input MELD JESelf AAN! kleiner dan €1 miljoen Assessment Assessment genereert richting de oprichters en bestuurders Wil je jezelf aanmelden, meer weten over het van de Governance Code voor de Veiligheid in de initiatief Visie op Veiligheid of zoek je nader adContract Bouw en andere stakeholders op het gebied van vies over onder andere de Safety Culture waarde LAAG MIDDEN HOOG Ladder Grondbouw (o.a. grondwerk, Utiliteitsbouw laag /Woningbouw / Utiliteitsbouw hoog / veiligheid. Vraagstukken die hierbij aan bod ko- /(Veiligheidsladder)? danTunnelbouw contact op met grondverzet, dijkverzwaring) Wegenbouw / Fundatie Neem / / Spoorbouw / Installatietechniek / Ondergrondse Infra-K&L / Sloop Waterbouw-Civiel Risicoprofiel Afwerking & Onderhoud men, zijn bijvoorbeeld ‘Wat zien wij in de prak- Cumela Advies via (033) 247 49 40 of stuur een tijk?’ en ‘Welke verbeteringen adviseren wij?’. e-mail naar nvdlinden@cumela.nl.

‘CUMELA ADVIES START VANAF HET VOORJAAR VAN 2022 MET HET INITIATIEF VISIE OP VEILIGHEID’

Elk SCL-traject start met een verplichte Self Assessment Questionnaire (SAQ). Voor het starten van de SAQ of een gratis proefaccount ga naar: https://www.webtoolscl.nl/nl. Stel een gap-analyse en een actieplan op. Vraag daarnaast offerte(s) aan een of meer Ladder Certificerende Instellingen (LCI).

Een lijst van certificerende instellingen vindt u hier. Een indicatie van de kosten vindt u in de Handreiking VIA. Na het succesvol doorlopen van het traject volgt publicatie in het SCL-register.

IMPACT

CONTRACTWAARDE

HOOG > € 5.000.000,-

LAAG MIDDEN HOOG Approved Self Assessment SCL Light SCL VB: GRONDBOUW, AFWERKING VB: UTILITEITSBOUW LAAG, WEGENBOUW, VB: TUNNELBOUW, SPOORBOUW, Een SCL (voorheen: ‘Veilig Bewust Certificaat’) is een Doe een eigen evaluatie op basis van een online Self Een SCL Light (voorheen ‘ervaringsaudit’) is een beperkte volledige audit door een certificerende instelling en Questionnaire (SAQ) en stel een gap-analyse FUNDATIE, analyse door SLOOP, een certificerende instelling en resulteert in INFRA & Assessment ONDERHOUD ONDERGRONDSE - K&L WATERBOUW-CIVIEL, UTILITEITSBOUW HOOG en een actieplan op. Dit wordt geverifieerd door een

een SCL Light statement. Op het statement is de scope

resulteert in een SCL statement. Op het certificaat is de

certificerende instelling. Dit resulteert in een Approved

beschreven en een trede-indicatie vermeld. Dit is drie jaar

scope beschreven en de trede-indicatie vermeld. Dit is drie

Self Assesment. Dit is drie jaar geldig, waarbij in jaar 2 en

geldig, waarbij in jaar 2 en jaar 3 een check op het

jaar geldig, waarbij in jaar 2 en jaar 3 een 40%-audit wordt

jaar 3 een check op het actieplan wordt uitgevoerd door

actieplan wordt uitgevoerd door een certificerende

uitgevoerd door een certificerende instelling.

een certificerende instelling.

instelling.

MIDDEN € 1.000.000,T/M €5.000.000,LAAG < € 1.000.000,Oranje: SCL-certificering, Blauw: SCL Light-audit, Cyaan: Approved Self Assessment

GRONDIG 1 2022

71

ONDERNEMEN MET CUMELA - NITRAATRICHTLIJN

Waar staan we nu?

ZEVENDE ACTIEPROGRAMMA NITRAATRICHTLIJN

Het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn, zo oordeelde de Europese Commissie in december, zal er niet voor zorgen dat Nederland de waterkwaliteit voldoende weet te verbeteren. Nederland moet daarom opnieuw gaan kijken naar de maatregelen en onderzoeken hoe het ervoor kan zorgen dat de doelen van de Nitraatrichtlijn wel worden gehaald. Waar staan we nu en wat betekent het voor de derogatie en voor de gebruiksnormen van mest?

‘VANAF 2023 KUNNEN ER OOK NA 1 OKTOBER OOGSTEN VAN GEWASSEN OP ZAND- EN LÖSSGROND BLIJVEN PLAATSVINDEN’

De afgelopen maanden is er geregeld berichtgeving verschenen over het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn, misschien wel zoveel dat het allemaal niet meer te volgen was. Daarom eerst even wat eraan voorafging. In september werd de sector geconfronteerd met ingrijpende voorstellen voor een nieuwe Nitraatrichtlijn. Na intensief overleg tussen overheid en bedrijfsleven, maar ook door tussenkomst van de Tweede Kamer, is er veel veranderd aan de oorspronkelijke plannen.

Het zevende actieprogramma beschrijft hoe Nederland kan voldoen aan het bereiken van de doelen van de Nitraatrichtlijn (maximaal 50 milligram nitraat per liter in het grondwater) en aan de doelen voor de oppervlaktewaterkwaliteit in de Kaderrichtlijn Water (KRW).

heid, dat zij op 6 december presenteerde. Zo kunnen er vanaf 2023 ook na 1 oktober oogsten van gewassen op zand- en lössgrond blijven plaatsvinden zonder dat er een vanggewas nodig is. Een lijst van zogenaamde winterteelten waarvoor dit geldt, wordt nog opgesteld door de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM).

Ook moet er door de CDM nog een lijst met gewassen worden vastgesteld die vanaf 2023 vóór 15 maart mogen worden bemest. Vanaf 2023 verschuift de uitrijddatum op zand en löss namelijk van 1 februari naar 15 maart. Dit laatste is zonder instemming van het bedrijfsleven bepaald.

Het verplichte rustgewas in de rotatie op veen- en kleigronden is in de huidige plannen vervallen.

MAATWERKROUTE UITGEWERKT FLINK VERBETERD In het actieprogramma is naast een generieke route ook een zogenaamde maatwerkaanpak opgenomen. De generieke route is flink verbeterd ten opzichte van het eerdere plan van de over-

72

GRONDIG 1 2022

In het zevende actieprogramma wordt ook de maatwerkroute van het consortium uit het bedrijfsleven opgenomen als mogelijke volwaardige maatregel en niet als een kleinschalige pilot. Inzet van het consortium (LTO, NAV, NAJK, BO Ak-

NITRAATRICHTLIJN - ONDERNEMEN MET CUMELA

‘IN JUNI VAN DIT JAAR VOLGT ER EEN BESLISMOMENT OM TE BEPALEN OF DE MAATWERKAANPAK PER 2023 KAN WORDEN INGEVOERD’

kerbouw, NZO, Cumela en Rabobank) is dat een boer of tuinder vanaf 2023 zelf kan kiezen tussen de generieke aanpak of de maatwerkroute.

Onder de maatwerkroute kan een boer vervolgens één of meer maatregelen kiezen uit een set van effectieve maatregelen. De gedachte erachter is dat wanneer de ondernemer zelf kan kiezen uit een set effectieve maatregelen hij het beste kan bepalen wat past bij zijn bedrijf en bouwplan. Het zorgt ervoor dat de meest effectieve maatregelen op de juiste plek worden genomen.

Deze aanpak wordt de komende maanden in intensieve samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven uitgewerkt. De eerste werkgroepen zijn inmiddels gestart. In juni van dit jaar volgt er een beslismoment om te bepalen of de maatwerkaanpak per 2023 kan worden ingevoerd.

OVERZICHT Wil je exact lezen welke maatregelen er nu zijn opgenomen in de generieke route onder het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn voor de komende vier jaar (2022 tot en met 2025), bekijk dan het overzicht van alle maatregelen.

Dat vind je via bijgaande QR-code.

HOE ZIET DAT MAATWERK ERUIT? Duidelijk is dat er niet in alle delen van het land dezelfde uitdagingen zijn voor oppervlaktewater en grondwater. In sommige gebieden is er alleen een opgave voor grondwater, voor oppervlaktewater of voor beide. Ook de grootte van de uitdaging verschilt. In het noordelijke en oostelijke zandgebied is de problematiek met grondwater minder groot dan in het zuidelijke zandgebied.

Voor grondwater wordt er per landbouwkundige regio gekeken wat de opgave is voor dat gebied. De inzet is dat er wordt gestuurd op een verlaging van het meerjarig werkzame stikstofbodemoverschot op bouwplanniveau. Voor oppervlaktewater wordt per stroomgebied (of vanggebied) gestuurd op de inzet van effectieve maatregelen (route en bron).

Het gaat dan om bewezen maatregelen die ingrijpen op het terugdringen van het verlies van nutriënten richting het oppervlaktewater.

Een belangrijk onderdeel van de uitwerking is met name hoe een teler kan aantonen dat hij die maatregelen heeft genomen die bijdragen aan de waterkwaliteit. Natuurlijk mag je telers ook niet aanspreken op factoren waarop ze geen invloed hebben, zoals nutriënten bevattend water dat afkomstig is vanuit een ander, stroomopwaarts gelegen gebied.

NIET ALLEEN LANDBOUW Het lijkt soms of er alleen een inspanning wordt gevraagd van de landbouw. In de zogeheten stroomgebiedsbeheersplannen is er per stroomgebied (Maas, Rijn, Schelde en Eems) afgesproken welke maatregelen andere partijen moeten nemen om de waterkwaliteit te bevorderen. De derde periode van de plannen loopt van 2022 tot en met 2027. Het gaat dan om emissies uit huishoudens (bijvoorbeeld medicijnresten) en indus-

trie (chemische stoffen) én om het aanpakken van bijvoorbeeld riooloverstorten en microplastics.

DEROGATIE IN 2022 Vorige maand heeft het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit ook de Tweede Kamer geïnformeerd over de stand van zaken rondom de derogatie in 2022. Derogatie houdt in dat een Europese lidstaat toestemming krijgt om veehouders meer dierlijke mest van graasdieren te laten gebruiken dan de standaard 170 kilo stikstof per hectare in de Nitraatrichtlijn. In 2021 en de jaren daarvoor bedroeg deze 230 kilo stikstof per hectare op zand- en lössgrond in Limburg, Noord-Brabant, Utrecht, Overijssel en Gelderland. Op de overige landbouwgrond in de rest van Nederland was dit 250 kilogram stikstof per hectare.

Wat de actuele stand van zaken is rondom de derogatie kun je lezen via www.cumela.nl/ nieuws/nieuws/onzekerheid-rond-derogatie of door bijgaande QR-code te scannen. Hier praten we onze leden bij en geven we aan wat je nu het beste kunt doen in deze onzekere tijd. We gaan in op de bemestingsplannen en de stappen die Cumela gaat zetten.

‘DEROGATIE HOUDT IN DAT EEN EUROPESE LIDSTAAT TOESTEMMING KRIJGT OM VEEHOUDERS MEER DIERLIJKE MEST VAN GRAASDIEREN TE LATEN GEBRUIKEN’

Tekst: Maurice Steinbusch, beleidsmedewerker agrarisch loonwerk

GRONDIG 1 2022

73

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJVIG

ONDERNEMEN MET CUMELA - COLUMN

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN

“Heeft een werknemer recht op een bereikbaarheidsvergoeding als hij bijvoorbeeld strooiwerkzaamheden uitvoert?”

Een werknemer heeft recht op een bereikbaarheidsvergoeding op de dagen, buiten zijn normale dienstverband, die hij beschikbaar moet zijn en waarop hij verplicht is om aan een oproep gehoor te geven, bijvoorbeeld voor strooidiensten. Heeft de werknemer bereikbaarheidsdienst van vrijdagavond tot maandagochtend, dan zijn dat vier dagen waarop hij recht heeft op de bereikbaarheidsvergoeding (artikel 55 van de cao Groen, Grond en Infrastructuur). Dit is een bruto bedrag van € 12,80 per etmaal.

De werkgever betaalt de werknemer een vergoeding voor de tijd die hij voor het bedrijf bereikbaar moet zijn als de werkgever en de werknemer schriftelijk zijn overeengekomen dat de werknemer buiten de voor hem vastgestelde arbeidstijd bereikbaar is voor het bedrijf om onverwachts dringende werkzaamheden te verrichten en de werknemer verplicht is aan een oproep van de werkgever gehoor te geven.

De bereikbaarheidsvergoeding geldt niet voor werknemers in functieschaal G of hoger. Heb je een groep van medewerkers die je kunt bellen en waarbij je het aan henzelf overlaat of ze komen, dan hoef je geen bereikbaarheidsvergoeding te betalen.

Na een drukke decembermaand waarin bedrijfsbezoeken, het bespreken van Cumela Kompas-rapportages, de feestdagen en de jaarwisseling bijna naadloos in elkaar overlopen, nemen wij, mijn gezin en ik, in de laatste week van december en in de eerste week van januari even gas terug. Van sommige ondernemers hoor ik dat bedrijven een paar weken dichtgaan en dat er alleen een kleine bezetting werkt, maar dat werknemers oproepbaar zijn bij calamiteiten, zoals gladheidbestrijding. Opladen voor een nieuw jaar met nieuwe kansen, wensen en verwachtingen.

Vincent Tijms, Ondernemerslijn

HEB JE OOK EEN VRAAG? Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

NIEUWE LEDEN

EVEN GAS TERUGNEMEN…

In de week voor de kerst is het bedrijvig met werk en gezin, mede omdat de kinderen een week eerder vrij zijn. Voor mijn werk ga ik nog één keer naar Nijkerk en nog een dag naar Friesland en Groningen om een aantal Cumela Kompas-rapporten te bespreken. In één van de dorpen rijd ik achter een trekker met wagen en kijk langs de wagen of er tegenliggers aankomen.

Misschien dat ik kan passeren. Dan zie ik de afgeknotte driehoek achter op de wagen en besluit om erachter te blijven en deze gedachten met jou te delen.

In de cumelasector kennen we de afgeknotte driehoek. Dat oranje bord duidt langzaam verkeer aan.

Deze afgeknotte driehoek was wettelijk verplicht voor langzaam verkeer, maar als trekkers van een kentekenplaat zijn voorzien, hoeft er geen afgeknotte driehoek meer op te zitten. De driehoek mag wel blijven zitten en daar zijn we bij Cumela voorstander van: het geeft namelijk herkenning aan de land- en bouwvoertuigen. Het is voor mij en andere weggebruikers een teken om even gas terug te nemen.

Alle nieuwe kansen en wensen hebben één ding gemeen: je verwacht er iets van. Voor het nieuwe jaar koesteren we onze wensen en verwachtingen. Begin dit jaar maken wij vast één verwachting waar en dat is het kenteken op de trekkers en andere (land)bouwvoertuigen. We kijken vooruit en staan aan het begin van een nieuw jaar, waarin we wensen, verwachtingen en andere mooie verhalen met elkaar kunnen delen. Ik wens je een heel mooi 2022 toe!

Er is één bedrijf ingeschreven als nieuw lid: Koudenburg Infra BV | Emmen

74

GRONDIG 1 2022

Ada Kieft bedrijvenadviseur

Loonbedrijf Koning & Zn verstevigt positie in grondverzet en veilt alle agrarische machines Ondernemen is kansen pakken. Bij Loonbedrijf Koning & Zn zien ze veilen als hét middel om dat te doen. Mark Koning: “De markt voor grondverzet biedt veel mogelijkheden. Omdat we ons daar op willen focussen, hebben we besloten onze agrarische afdeling te sluiten.

Door de machines te veilen bij Troostwijk Auctions, creëren we de cashflow die helpt om onze grondverzet- en transportafdeling nog meer uit te breiden.”

eeee! ! m m bbieiedd n n e e tt ttnnieie e e h h M Misis

Wat wordt er geveild?

Onder andere: New Holland hakselaars FR480 (2019) en FR9040 (2012), John Deere tractoren 6115M (2014) en 6630 (2007), Schouten Spider bemester (2020), Vervaet Hydro Trike XL zelfrijdende mestinjecteur, mestcontainer 40 m3, Joskin – Strautmann – Meyco silagekippers, John Deere 744 premium balenpers (2012), Lely Welger balenpers, Beco Gigant 180 kipper, etc.

Bezichtiging: Zaterdag 19 februari (10:00 -16:00) Locatie: Middenweg 3, 1463 HA Noordbeemster Sluiting: Dinsdag 22 februari

Zet ook uw overtollige machines om in nieuw bedrijfskapitaal Veil uw materieel via Troostwijk en krijg de beste prijs!

Kijk voor meer informatie op troostwijkauctions.com of neem contact op met onze specialisten: Stef Hooijman: Utrecht, Brabant, Limburg en Zeeland. T: +31 6 53 541 631 - E: s.hooijman@troostwijkauctions.com Menno Westerbrink: Friesland, Flevoland, Noord-Holland en Zuid-Holland. T: +31 6 83 22 51 69 - E: m.westerbrink@troostwijkauctions.com Jan Blokhuis: Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland. T: +31 6 12 05 35 93 - E: j.blokhuis@troostwijkauctions.com

troostwijkauctions.com

Get the most out of it

CAMILLO - middenvroeg - FAO 250 DE SMAAK VAN ECHTE ENERGIE  UNIQUEDent - 100% dent  Zeer geschikt als middenvroege silomaïs, MKS, CCM of korrelmaïs  Zeer hoge voederwaardeopbrengst uit korrel en plant  Zeer goede landbouwkundige eigenschappen  Gedrongen en zeer stevig  Zeer goede nieuwkomer in het middenvroege segment

CAMILLO

Camillo is met de volgende zaadbehandelingen leverbaar:

FAO 250

Standaard tegen kiem- en bodemschimmels met REDIGO M  Tegen vogelvraat met INITIO Bird Protect  Effectief afweermiddel tegen vogelvraat  Bevat alle ingrediënten voor een vlotte kieming en jeugdgroei  Tegen ritnaalden met FORCE 20 CS (op aanvraag) 

Voederwaardeopbrengst (= korrelopbrengst) van korrel- en silomaïsrassen in relatie tot korrelrijpheid 104

CAMILLO

Voederwaardeopbrengst (= korrelopbrengst) rel

P8904

102

ROLANDO P9042

P8358

100

P8752

P8642

98

P8834

96

CORAZON

94 98

99

100

101

102

DS-gehalte (= vroegrijpheid korrel) rel 100 = 14,3 ton/ha (15% vocht) 100 = 69,6% 100 = Proefgemiddelde Bron: Agro Transfer Seed 2020 - 2021 - Korrelmaïs laat (n=11)

Bron: KWS / Agro Transfer Seed 2020-2021

SEEDING THE FUTURE SINCE 1856

www.kwsbenelux.com

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)