Grondig 4 - 2020 by Vakblad Grondig

ZORGEN OVER NAJAAR

SPECIAL BERM EN SLOOTWERK

NIEUWE HYUNDAI

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 4 2020

De vooruitgang ervaren.

De mobiele graafmachines van Liebherr Meest efficiënte machines door innovatieve technologie Betrouwbare machines met maximale productiviteit en levensduur Hoogwaardige Liebherr componenten, eigen ontwerp uit eigen productie Veel aandacht voor ergonomie en goed zicht op het werk

Wynmalen & Hausmann Import N.V. Ressenerbroek 7 6666 MP Heteren Tel.: +31 26 47 90 531 E-mail: info@wynmalenhausmann.nl www.facebook.com/LiebherrConstruction www.wynmalenhausmann.nl

REDACTIONEEL

COLOFON Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra. Je kunt je via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres Cumela Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl

Cumela-ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl

Grondig / Cumela Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig

Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur)

Voorplaat Cumela Communicatie

Advertentiewerving Lisette Kerkhof, grondig@cumela.nl

Art Direction, Grafische vormgeving en druk Elma Media B.V. www.elma.nl Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk

Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Opzegging van het abonnement schriftelijk vóór 1 november.

Kosten abonnement

Zuinig zijn op materiaal Recent was er in het oosten van het land nog een mooie optocht om 75 jaar bevrijding te herdenken, met een fraaie kolonne legervoertuigen van Keep Them Rolling. Dat mocht nog, want het was geen officieel evenement en kijken op gepaste afstand was op het lange traject niet zo moeilijk. Voor gekke dingen of ongelukken hoefde je niet bang te zijn, want de eigenaren zijn zuinig op hun voertuigen en rijden dus ‘defensief’. Dat is noodzakelijk, omdat met het verstrijken van de jaren de voorraad originele onderdelen slinkt en deze liefhebbers niet houden van imitatie. Wij zijn inmiddels gewend aan de 24-uurs-economie, waarbij onderdelen direct te bestellen zijn en desgewenst met de nachtkoerier binnen een dag arriveren. Fabrikanten zijn ook gewend aan die sneltransporteconomie. Waar vroeger het zelf maken centraal stond, komen de onderdelen nu van overal in de wereld vandaan, omdat daar de specialisten zitten of omdat ze daar goedkoper produceren. De haperende aanvoerlijnen voor onderdelen leiden inmiddels tot het stilvallen van productielijnen bij veel fabrikanten. Het missen van een kleine sensor is voldoende om de hele productie stil te leggen. Verschillende bedrijven zullen daarom besteld materieel later geleverd krijgen dan gepland. Fabrikanten worstelen daarbij ook nog met de vraag of ze de schaarse onderdelen in een nieuwe machine monteren of eerst maar op de plank houden om machines in het veld draaiende te houden.

Als sector hebben we van stilstaande machines gelukkig nog geen last. Sterker nog, in de landbouw is het razend druk door het mooie weer en in grondverzet, infra en landschapsbeheer kunnen veel bedrijven nog verder met lopende opdrachten. Dan moeten de machines echter wel blijven draaien. Nu we voorlopig nog in de anderhalvemeter-economie zitten, zal het wel even duren voordat wereldwijd alle fabrieken weer op volle kracht draaien. Het is dus zaak nu extra zuinig om te springen met materieel en wellicht is het zelfs verstandig om voor onderdelen die regelmatig moeten worden vervangen een klein beetje - we durven het woord haast niet te gebruiken - te hamsteren. Strategisch opereren kan tenslotte nooit kwaad. De schaarste is tevens een mooie gelegenheid om medewerkers juist nu aan te zetten tot voorzichtigheid. Het gaat nu even niet om de hoogste capaciteit. Duurzaam draaien is juist nu belangrijk om gewoon door te kunnen blijven gaan. Om elke dag de karavaan van machines gewoon van het erf te kunnen laten vertrekken voor de volgende werkoptocht. Keep them rolling… Team Grondig, Gert, Marijke, Toon, Herma en Lisette

Nederland € 95,- per jaar / Buitenland € 145,- per jaar. Collectieve abonnementen: op aanvraag

© Stichting Cumela Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap Cumela Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wil je het lidmaatschap van Cumela beëindigen, dan dien je voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van Cumela in Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar. GRONDIG 4 2020

WAAROM DIT ACCEPTEREN,

ALS JE DIT KUNT KRIJGEN?

MINDER VERLIEZEN IS MEER WAARDE! Onafhankelijk onderzoek van Aeres Farms* laat zien dat graskuilen behandeld met SiloSolve FC nauwelijks broei vertonen en na het uitkuilen uitzonderlijk lang koel en smakelijk blijven. Met als resultaat: minimaal drogestofverlies, maximale voeropname, en dus: meer melk uit eigen ruwvoer! Bied uw klanten meerwaarde met toevoegen van SiloSolve FC aan de grassilage: vraag ernaar bij uw ForFarmers-specialist of dealer of kijk op:

www.forfarmers.nl/silosolve

* Aeres Farmers 2019: 21% minder broei- en conserveringsverlies bij gras behandeld met SiloSolve FC. De buizen hierboven tonen de ontwikkeling van het onbehandelde gras (links) en het met SiloSolve FC behandelde gras na 6 weken.

SILOSOLVE®FC

Dé kuilverbeteraar

INHOUD

ZORGEN OVER NAJAAR

SPECIAL BERM EN SLOOTWERK

NIEUWE HYUNDAI

In dit nummer

VAKBLAD VOOR SPECIALISTEN IN GROEN, GROND EN INFRA NUMMER 4 2020

01 Cover.indd 1

ONDERNEMEN MET MENSEN

16 3 REDACTIONEEL 6 IN ACTIE: EcoService, Oostburg 9 COMMENTAAR 10 HOOFDARTIKEL: Doorwerken met een onzekere toekomst 14 VENT & VISIE: Kris Vochten, JCB 16 STERK WERK: Mechielsen Oldenhove

4/22/2020 7:09:44 PM

GRONDIG 4 2020

De coronacrisis lijkt gelukkig nog aan de meeste cumelabedrijven voorbij te gaan. Zorgen zijn er wel over het uitblijven van aanbestedingen voor werk in het najaar blijkt uit het hoofdartikel. Verder veel aandacht voor het bermen slootonderhoud met slimme en nieuwe machines. Grondig 5 ontvang je op vrijdag 5 juni.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

28 20 PROFILEREN: Fa. A Sneekes & Zn. en Rikken Agrarisch Machineverhuur 24 CUMELA.NL/NIEUWS 28 Wim van Breda pakt importeurschap GreenTec op 30 Wesseler Titan-maaiarm 34 Trommelhakselaar op Dabekausen Hagenprofi 1250 36 Drie loonwerkers over zuinig spuiten 38 Nieuwe Hyundai A-serie Stage V-modellen 40 Bokashi mag alleen met ontheffing 44 SLIM EN DIGITAAL: Digitaal Kantoor 47 ECONOMIE 47 IN KORT BESTEK

ONDERNEMEN MET CUMELA

50 48 CUMELARIA 49 GEKRUID 50 MACHTIG MOOI: Gerold Lokhorst 52 CUMELA.NL 53 VOORZITTER 54 TOOLBOX: zo stel je een kantoorstoel in 56 Coronacrisis en de impact op contracten 58 Voorkom diefstal van gereedschappen 59 CAO & ZO 60 VERZEKERINGEN: het maaien van bermen 63 Instroom vergroten 64 BEDRIJFSOVERDRACHT: de financiering 66 BEDRIJVIG

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - BEDRIJF IN ACTIE

GRONDIG 4 2020

BEDRIJF IN ACTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

ECOSERVICE EUROPE BV, OOSTBURG

Zwerfafval tegengaan

Tekst: Herma van den Pol Foto’s: EcoService Europe BV

Zowel in het werk als privé zet Rinus Kunst, directeur van EcoService Europe en AgriService Zeeland, zich in om zwerfaval tegen te gaan. Zo maakt hij zeker één keer per maand de bermen naast het fietspad en de hoofdweg schoon, maar kijkt hij ook dagelijks kritisch naar de kwaliteitsissues van alle producten en diensten die zijn bedrijven leveren. “Op zaterdag ga ik soms met mijn kleinkinderen op pad om vuil uit de bermen te halen”, zegt Kunst, directeur van het in West-Zeeuws-Vlaanderen gevestigde bedrijf. Wat hij zoal tegenkomt? “Chipszakken, petflessen, plastic zakken, blikjes en ga zo maar door”, vertelt hij. Kunst probeert door de opruimactie te voorkomen dat wanneer de bermen worden geklepeld het vuil wordt versnipperd, waarna het helemaal niet meer kan worden verwijderd. “Elke minuut en misschien wel elke seconde wordt er afval in de berm gegooid. Dat hoort er niet. Wij hebben het in Nederland over PFAS, maar we gooien zelf het afval in de bermen. Op de foto zie je gras met allemaal kleine stukjes plastic. Dat is een jerrycan die is versnipperd.” Kunst is bang dat als we zo met ons milieu (bermen) om blijven gaan, we over vijftig jaar of “hopelijk al veel vroeger” moeten constateren dat alle bermen moeten worden afgegraven omdat die overal zwaar vervuild zijn met PFAS-stoffen. “Door het afval op te rapen, hoop ik de bewustwording te vergroten. Scholieren en recreanten, maar ook andere weggebruikers moeten zich ervan bewust worden dat afval daar niet hoort. Daarna moeten we ervoor zorgen dat voor het klepelen of maaien de bermen schoon zijn om het probleem niet nog verder te vergroten. Dat het niet om een klein beetje gaat, blijkt wel uit de woorden van Kunst. “Met de kleinkinderen rapen we vaak een paar zakken vuil op. Nu is dat even wat minder, doordat de scholen gesloten zijn, maar dit moet ook zo blijven als de scholen weer open gaan.” Zo komt de ondernemer er privé mee in aanraking, maar ook in zijn werk wordt hij geraakt door de slordige omgang met afval. “Voor mij was dat reden om te stoppen met de inname van gft. Er zat te veel tussen wat er niet in hoorde”, legt hij uit. “Groencompost verhandelen we wel volop, met als voorwaarde dat door middel van onze eigen ISOsystemen de kwaliteit wordt gewaarborgd”, vertelt de ondernemer. Volgens hem moet hier veel meer

aandacht voor komen en misschien zou de boete voor het uit het raam gooien van afval ook moeten worden verhoogd. Voor Kunst is de bodem heel belangrijk. Dat blijkt ook wel als hij het over de bodemstructuur heeft, iets waar weinig van over is door de regen die van half oktober tot en met half maart viel. “Dat vulde de watervoorraden aan, maar nu hebben we te maken met een enorme verdamping en keiharde grond”, constateert hij. Kunst schat in dat het uitrijden van mest voor dit voorjaar eind april is afgerond. “We hebben een gigantisch goed seizoen achter de rug”, vertelt hij. Minder soepel gaat het zaaien. “Dat is iets wat momenteel op onze zware kleigrond alleen zin heeft als er kan worden beregend. Om überhaupt te kunnen zaaien, moeten we twee tot drie keer met de rotorkopeg de keiharde grond fijn maken om enigszins een zaaibed te kunnen maken, daarna beregenen en dan zaaien. Dit is nog nooit voorgekomen”, stelt Kunst vast. Goed voor de bodem zijn, is zonder afval al een grote uitdaging. “Wij moeten zuinig zijn op onze grond.” GRONDIG 4 2020

“Advies aan cumelabedrijven over risico’s en verzekerigen is altijd maatwerk.” Ralph de Hart directeur verzekeringen Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat. Onze voordelen • •

Persoonlijk contact met specialisten Gemak en uitgebreide service

• • •

Kennis van de cumelasector Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren! www.cumela.nl (033) 247 49 60

COMMENTAAR DIRECTIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

Anderhalvemetersamenleving Wat kan de wereld in korte tijd toch enorm veranderen. Ruim een maand geleden dachten we nog met een paar weken lockdownachtige maatregelen en een strenge hygiëne het coronavirus te kunnen bedwingen, maar niets blijkt minder waar.

‘DE ECONOMIE GAAT MOMENTEEL WEL HEEL HARD ACHTERUIT’

Het kan nog wel maanden duren voordat we weer een beetje een normale samenleving krijgen en sommige onderzoekers voorspellen dat het nog wel jaren kan duren. Ik ben niet zo’n doemdenker, maar de economie gaat momenteel wel heel hard achteruit. De maatregelen van de overheid zijn op zich goed, maar de vraag is of we het hiermee gaan redden. Op het moment van schrijven van deze column is er nog geen duidelijkheid over een versoepeling van de maatregelen van de overheid, maar wordt aan alle sectoren en organisaties wel gevraagd om een protocol te maken voor een ‘anderhalvemetersamenleving/economie’. Een term die ongetwijfeld in de top-tien van nieuwe woorden van 2020 van Van Dale komt te staan. De anderhalvemetersamenleving/economie wordt straks het nieuwe normaal. Afstand houden van elkaar, geen handen geven, geen zoenen om iemand te feliciteren en geen warme knuffels om iemand te troosten. Alhoewel dat allemaal niet leuk is, valt dit nog te overzien. Lastiger wordt het in situaties waarin normaal gesproken meerdere mensen dicht op elkaar hun werk moeten doen of lessen moeten volgen. Creatieve oplossingen en anders denken zijn nodig.

‘DE ANDERHALVEMETERSAMENLEVING/ECONOMIE HET NIEUWE NORMAAL’

De afgelopen weken hebben ons in sneltreinvaart geleerd dat we ook op andere manieren goed contact kunnen hebben, zoals met videobellen. Soms gaat het met horten en stoten en doen zich hilarische situaties voor. We zien opeens hoeveel mensen er aan hun neus zitten en hoe een thuissituatie van een collega eruit ziet. Digitale koffiemomentjes om even bij te kletsen met collega’s zijn er inmiddels

ook, want we missen het onderlinge sociale contact. Soms komen er tijdens een videovergadering onverwachte dingen voorbij, zoals een zoute haring of een hond die zich in het gesprek meent te moeten mengen. In de meeste gevallen gaat het echter goed en wordt er efficiënt vergaderd. We ontdekken dat er ook veel tijd en brandstof wordt bespaard door veel minder te reizen. Kortom, het nieuwe normaal heeft minder leuke kanten, maar kan ons ook positieve dingen brengen. De wereld is aan het veranderen en wij veranderen mee.

Directeur Cumela GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - HOOFDARTIKEL STERK WERK

Doorwerken met onzekere toekomst

Tekst: Toon van der Stok Illustraties: Cumela Communicatie

BEDRIJVEN VREZEN PERIODE NA CORONA

Eén geluk hadden veel cumelabedrijven toen de coronacrisis losbarstte. Op dat moment werd het ook mooi weer en ging het agrarische werk echt van start. Omdat ook het andere werk gewoon doorliep, waren de directe effecten van de lockdown beperkt. Grote zorgen zijn er echter voor het tweede halfjaar. Veel bedrijven zien inschrijvingen en aanvragen voor opdrachten wegvallen Razend druk waren de meeste cumelaondernemers in maart, toen de eerste coronamaatregelen werden genomen. Het was eindelijk droog in het land en in de agrarische sector kwam al het werk los. De intelligente lockdown had dan ook nauwelijks effect op de sector, zeker nadat het agrarische werk tot cruciaal werd bestempeld. Het betekent dat werknemers zelfs de mogelijkheid hebben om hun kinderen naar de kinderopvang te brengen, mocht dat nodig zijn. Ook het werk in de bouw kon grotendeels gewoon doorgaan, omdat veel werknemers alleen in hun

GRONDIG 4 2020

machine aan het werk zijn. De grootste aanpassing is daar vooral de beperking dat er ’s morgens geen koffie meer wordt gedronken in de kantine en dat de werkkeet op het werk ook taboe is. Gelukkig is het sinds die tijd ook mooi weer en wordt de koffie buiten gedronken, op veilige afstand van elkaar. Vooral het op afstand houden van werknemers houdt veel ondernemers bezig, zo blijkt uit de vele gesprekken die de bedrijvenadviseurs van Cumela de afgelopen weken hadden met de ondernemers. Vooral in het begin hadden zij nog de nonchalance

HOOFDARTIKEL - ONDERNEMEN MET MENSEN

PROMOTIEFILM IN RECLAMEBLOKKEN Waarschijnlijk hebben veel lezers het al gezien of gehoord. Cumela is nu met een reclamespot rondom de programma’s van de publieke zenders te zien en te horen. In beide gevallen met de bekende stem van onze voorzitter Wim van Mourik als voice-over. De boodschap van de reclamespot is dat de cumelasector in de coronacrisis door móet werken en dat de ondernemers en hun medewerkers dat met veel plezier en passie doen. De zendtijd voor deze spots is gratis ter beschikking gesteld aan brancheorganisaties, nu er veel minder aanbod van reclames is rond de radio en tv programma’s van NPO 1, 2 en 3 en de radiozenders 1, 2, 3 FM, 4 en 5. De spot is geheel in eigen huis bedacht en opgezet. Alleen voor het film en montagewerk is een bedrijf ingehuurd. Met weinig kosten krijgen we zo de gelegenheid om de sector te promoten. Wie de film of het radiospotje heeft gemist kan deze nog terugvinden op onze website.

en dat werk plotseling uitgesteld zagen worden. Het is een ontwikkeling waarvan meerdere bedrijven last hebben. Vooral de lagere overheden zijn het die de melk optrekken, zoals de gemeente Brummen, die een werk dat deze zomer zou beginnen een jaar uitstelt omdat er geen informatieavonden voor bewoners kunnen worden gegeven. Meerdere ondernemers reppen in de gesprekken van gemeenten waar veel werk op de planning staat, maar waar geen beslissing wordt genomen, omdat er geen vergaderingen meer zijn. Het is een ontwikkeling die Cumela-voorzitter Wim van Mourik zorgen baart. In een videoboodschap deed hij daarom een klemmend beroep op juist deze opdrachtgevers om in deze periode niet af te wachten, maar creatief aan de gang te gaan. “De overheid moet er naast alle maatregelen op toezien dat bestekken worden vrijgegeven en dat er voldoende ambtenaren zijn om de reguliere werkzaamheden uit te voeren of te laten uitvoeren. Daarnaast kan zij de bedrijven ook helpen door tijdig aan de betalingsverplichtingen te voldoen.”

die iedereen eind februari nog had toen het een probleem van China en Italië was. Inmiddels is dat aardig veranderd en is dit de laatste weken ook genormaliseerd nu iedereen gewend is op anderhalve meter afstand te opereren.

Een probleem dat bedrijven signaleren, is dat veel overleggen tussen opdrachtgevers als provincies, gemeenten of waterschappen en technische adviesbureaus stilvallen. Dat heeft ook tot gevolg dat werken later of niet op de markt komen. Met een zorgelijk effect, zo constateren de bedrijven. “Er komt zo weinig op de markt dat er weer concurrentie op prijs ontstaat.

SLACHTOFFER

DOORWERKEN

Hoewel het gros van de bedrijven dus nog probleemloos door de crisis manoeuvreert, zijn er ook in de cumelasector bedrijven die het moeilijk hebben. Vaak zijn het wat kleinere bedrijven die net in de loop van maart aan nieuwe projecten zouden beginnen

Het werk gaat dus door, maar hindernissen zijn er wel, bijvoorbeeld door leveringsproblemen met materiaal, zoals stenen en pvc-buizen. Mede hierdoor ontstaat toch vertraging in het uitvoeren van werk. Het gaat dan vooral om materiaal dat uit het buiten-

HOE WERKT CUMELA?

of schades worden er nog bedrijven bezocht. De bedrijvenadviseurs bellen dagelijks met de ondernemers in hun werkgebied om te horen of er nog specifieke problemen zijn. Eén van de resultaten daarvan is de poster met de boodschap houdt afstand. Deze is gemaakt om chauffeurs en machinisten te helpen om veilig contact te kunnen houden met opdrachtgevers en collega’s. Signalen van werkstagnatie of andere problemen waar ondernemers nu tegen aanlopen worden direct gedeeld met de Corona coördinator en doorgespeeld aan VN)NCW. De bedrijvenadviseurs zoeken ook contact met bedrijven die (nog) geen lid zijn van Cumela. Ze informeren hen welke meerwaarde het lidmaatschap van Cumela juist nu voor hen kan betekenen.

Het is een vreemde samenloop van omstandigheden. Vlak voor de opening van het nieuwe kantoor van Cumela, kwam de oproep om thuis te blijven en waar mogelijk van huis uit te werken. Dat doen de meeste medewerkers van Cumela nu ook. Zonder problemen, want de ICT afdeling had al ruim voor de verbouwing geregeld dat iedereen altijd van huis uit kan werken. Cumela kan daarom nu gewoon doorwerken en ondernemers snel te woord staan en advies geven. Wel wordt het aantal bedrijfsbezoeken tot een absoluut minimum beperkt. Alleen bij grote problemen

GEEN CONTRIBUTIEVERHOGING Het zijn lastige tijden voor cumelaondernemers en daarom heeft Cumela besloten dit jaar de contributie niet te indexeren, als tegemoetkoming naar ondernemers die het moeilijk hebben of wellicht nog zullen krijgen door de corona-, stikstof- en PFAS-crisis. De eerder uitgestelde jaarlijkse algemene ledenvergadering is nu definitief afgelast en zal waarschijnlijk in digitale vorm gaan plaatsvinden. Informatie hierover volgt zodra de spoedwet die dit regelt, is aangenomen.

1,5 m

In de strijd tegen corona vraag ik je: • Kom niet in de cabine • Blijf op een afstand van 1,5 meter • Heb je vragen of wil je overleg, • bel me op mijn nummer:

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - HOOFDARTIKEL

land moet komen en last heeft van gesloten grenzen of productiebedrijven die stilliggen. Tijdelijke problemen waren er ook bij het werken over de grens, maar deze lijken grotendeels opgelost doordat er snel vignetten beschikbaar waren om het grensverkeer te reguleren. Al moest je soms ook geduld hebben, zoals een ondernemer meldt. “Het is afhankelijk van de bewaker bij de grens. De ene laat je door, de andere doet moeilijk. Dan kun je het beste teruggaan en een nieuwe poging doen als er vers personeel is. Dan lukt het vaak zonder problemen.”

ten uitgeven voor steun aan ondernemers en daarom projecten uitstellen en dan is duidelijk dat bedrijven het moeilijk gaan krijgen. Daarom doen we er samen met andere brancheorganisaties in de bouw en infra alles aan om niet alleen de rijksoverheid, maar ook lagere overheden als waterschappen, provincies en gemeenten ertoe te bewegen om opdrachten te blijven verstrekken. Als zij nu stilvallen, is het gevolg namelijk dat wij dat later dit jaar doen. Dan zullen we alsnog om steun moeten vragen.”

PFAS, STIKSTOF EN CORONAVIRUS De grootste zorgen bij veel bedrijven is het uitblijven van nieuwe aanbestedingen. Niet alleen door de coronamaatregelen, waardoor aanbestedende diensten stilliggen of op een lager pitje werken, maar ook door de problemen met stikstof en PFAS die nog steeds niet zijn opgelost. Dat is waarom Janneke Wijnia als directeur van Cumela vreest dat in de cumelasector de terugslag in het najaar gaat komen. “Dan zijn veel werken van voor de stikstof- en PFAS-crisis afgelopen, terwijl er nog steeds geen goede oplossing voor die problemen is. Voeg dat bij het uitblijven van het aanbesteden van werk dat al wel vergund is en gemeenten die nu veel geld moe-

WELKE REGELINGEN ZIJN ER? Voor ondernemers die als gevolg van de coronacrisis in de problemen komen, zijn een aantal speciale regelingen gemaakt. De belangrijkste voor ondernemers in de cumelasector geven we hieronder weer. Een uitgebreide toelichting is te vinden op onze website.

NOW De meest omvangrijke regeling die voor cumelaondernemers van toepassing kan zijn, is de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid. Deze is interessant als de omzet in drie opeenvolgende maanden vanaf 1 maart, 1 april of 1 mei met meer dan twintig procent is gedaald ten opzichte van de gemiddelde omzet over 2019. De ondernemer kan dan een subsidie krijgen van 90 procent van de loonsom (130 procent van het SV-loon over januari 2020). De hoogte van de subsidie is gerelateerd aan het omzetverlies. Wie zijn omzet ziet halveren, krijgt dus een vergoeding van 45 procent van de loonsom in januari. Daarbij wordt ook rekening gehouden met werkgeverslasten, zoals pensioen, vakantiegeld en andere looncomponenten (vandaar de 30 procent toeslag). De uitkering kan worden aange-

GRONDIG 4 2020

CAO-OVERLEG LIGT OOK STIL

vers willen we ook zorgen voor een passende beloning van de werknemers. Nog maar heel kort geleden moesten we namelijk enorm ons best doen om goed personeel te vinden en te houden.”

Al ruim een jaar wordt er gesproken over een nieuwe cao LEO. Als gevolg daarvan zijn de lonen al sinds 1 januari 2019 niet meer aangepast. Door de coronacrisis is dit nog verder vertraagd, nadat in maart door de vakbonden een nieuwe onderhandelingsronde is afgezegd. Een vervelende situatie, vindt Sander van Meer van Cumela. “Natuurlijk, het lijkt in deze crisis die komt na de stikstof- en PFAS-problemen niet verkeerd, maar als werkge-

Inmiddels heeft CUMELA een voorstel gedaan om weer met elkaar te praten. Dit lijkt half mei weer te gebeuren. Van Meer hoopt dat er dan in elk geval wat kan worden gedaan, desnoods alleen een kleine salarisverhoging om de inflatie bij te houden. “Dan gaan de werknemers er in elk geval financieel niet op achteruit. Over de overige zaken kunnen we daarna nog onderhandelen.”

vraagd bij het UWV. Deze regeling is bedoeld om ontslagen te voorkomen. Wie bij het UWV een ontslagvergunning aanvraagt voor vaste werknemers wordt gekort op de subsidie. Het loon van de werknemer(s) voor wie de aanvraag wordt ingediend, wordt verhoogd met 50 procent en in mindering gebracht op de loonsommen.

van € 10.157,- tegen 2,0 procent rente. Deze regeling moet bij de gemeente worden aangevraagd. Een aanvraagformulier hoort op de website van de gemeente te staan, maar sommige gemeenten hebben het anders geregeld. Informatie daarover vind je op de website van de gemeente waarin je woont.

Overigens geldt deze regeling ook als je als bedrijf in de problemen bent geraakt door PFAS of stikstof. Heb je daardoor een omzetdaling, dan kun je ook gebruik maken van deze regelingen.

ANDERE VOORZIENINGEN

TOZO

• E r vindt geen handhaving plaats op het

Voor alle zelfstandig ondernemers en zzp’ers kan de TOZO-regeling een oplossing zijn. Dit is een vorm van inkomensondersteuning met de mogelijkheid om ook een kleine lening af te sluiten. Ondernemers die minimaal 1225 uur in hun bedrijf werken, kunnen een inkomensondersteuning aanvragen die voor gehuwden kan oplopen tot € 1500,- per maand. Voor alleenstaanden is dit € 1050,-. Het voordeel ten opzichte van de aanvullende bijstand is dat er geen vermogenstoets is en dat er geen rekening wordt gehouden met het inkomen van de partner. Dit is een gift en hoeft dus niet te worden terugbetaald. Daarnaast kan een bedrijf een kleine lening aanvragen om een periode van te lage inkomsten te overbruggen. Het gaat om een bedrag

• H et is mogelijk bij banken uitstel van de aflossingsverplichting aan te vragen.

• B edrijven blijken op aanvraag bereid om het betalen van de lease op te schorten.

hebben van code 95 voor chauffeurs.

• B ij de Belastingdienst kan zeer eenvoudig een uitstel van belastingbetaling voor drie maanden worden aangevraagd. •O verleg met het UWV over Wet verbetering poortwachter is mogelijk. • D e deblokkering van gelden van de g-rekening is verruimd.

• G een hoge WW-premie voor parttimers die meer dan 30 procent extra werken

• V erruiming van de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB). Die vraag je aan bij je kredietverstrekker.

• V erruiming van het Borgstellingskrediet

voor de Landbouw. Dat vraag je aan bij je kredietverstrekker.

HOOFDARTIKEL - ONDERNEMEN MET MENSEN

ONDERNEMERS OVER DE CRISIS HEUVELMAN: “HET AANBESTEDEN MAG NIET ZO LAAG BLIJVEN”

Tot nu toe lukt het Hans Paul Heuvelman, directeur van Heuvelman GSO uit Delfzijl, goed om zijn 32 werknemers, waaronder ook zzp-ers, aan het werk te houden. “Dat lukt ons doordat we klussen naar voren hebben gehaald, zoals onderhoudswerkzaamheden en we lopende werken hebben die gewoon afgemaakt worden. Tot zover het positieve verhaal van Heuvelman. Minder rooskleurig wordt het beeld wanneer het aantal aanbestedingen zo laag blijft als nu het geval is stelt hij. “Dat moet echt veranderen anders wordt het over ongeveer zestig dagen een stuk lastiger. Voor de beeldvorming: wij hebben een aantal partners met langjarige contracten en die lopen gewoon door. Maar voor 40 tot 45 procent van onze omzet zijn we afhankelijk van los werk.” Het aanbod los werk komt nu voornamelijk vanuit andere bedrijven. “Heel af en toe krijgen we nog werk vanuit een (semi-)overheidsinstelling aangeboden.” De ondernemer benadrukt dat het heel belangrijk is dat overheid weer aan de slag gaat, omdat anders op termijn steeds meer werkzaamheden gaan stilvallen. “Een concreet voorbeeld waaraan we merken dat alles op zijn spreekwoordelijk gat ligt is de verlening van vergunningen. Voor een aantal opdrachten lopen die nu. Dat kost zes weken, waarvan nu al vier verstreken zijn, maar we hebben nog niets gezien dat aangeeft dat eraan gewerkt wordt.” Deze ontwikkelingen zorgen ervoor dat de ondernemer ook vooruit moet kijken. Hoewel nu de betalingen nog goed gaan en al het personeel aan het werk is kijkt hij wel welke mogelijkheden er zijn als dat verandert. “Wij hebben voorbereidingen getroffen door al gesprekken aan te gaan met leasemaatschappijen en banken. We hoeven er nu gelukkig nog geen gebruik van te maken, maar het is goed om te weten wat er kan.”

WILHELL MUNTERS: “VEEL MEER AFVALTRANSPORT”

KENNES: ”NIETS WAT NIET DOORGAAT”

De coronamaatregelen hebben op verschillende manieren effect op het bedrijf van Wilhell Munsters. Werknemers merken dit vooral tijdens het pauze houden en wanneer ze naar het werk toegaan. Als het gaat over de werkzaamheden dan is het op sommige fronten rustiger, terwijl het bijvoorbeeld in het agrarisch loonwerk en ophalen van huishoudafval juist druk is.

Loon- en grondwerkbedrijf Kennes werkt vanuit twee locaties. Een in Bavel, waar vooral het materieel voor de cultuurtechnische werken te vinden is en een onderdeel in Strijbeek. Vanuit Strijbeek worden vooral de landbouwwerkzaamheden verricht. “De cultuurtechnische activiteiten zijn beperkt tot Nederland”, zegt Kennes. “Maar de landbouwwerkzaamheden voeren we ook in België uit.

Mart Munsters BV, loon- en grondwerken Deurne-Helden-Leudal, bevindt zich in het midden van twee regio’s waar het coronavirus veel mensen besmette. “In onze klantenkring hebben we gelukkig niet te maken gehad met overlijden als gevolg van het coronavirus. Op het eigen bedrijf zijn wel enkele werknemers ziek geweest, maar geen enkele was zo ziek dat er ook daadwerkelijk getest werd op het coronavirus.”

WEER PROJECTEN OPGESTART Bij de werkzaamheden is het beeld heel wisselend. Zo is het in het agrarisch loonwerk druk. “Mede dankzij het goede weer.” Daar tegenover staat minder werk in het grondverzet. “Dat is eigenlijk zo sinds vier weken geleden alles stilgezet is. Er komen weinig tot geen aanvragen bij ons binnen en bestekken komen niet echt de markt op. Ik hoop dat we het niet gaan voelen, maar ik vrees dat er in het najaar minder werk is.” Toch is er wel een positieve noot. Zo geeft Munsters aan dat er ook weer gww-projecten opgestart worden. In dit geval de reconstructie van riolen. Bij het onderdeel verhuur gebeurt niets, maar in het transport is het beeld iets wisselender, hoewel de ondernemer het in zijn geheel omschrijft als heel mak. “Wij hebben bijvoorbeeld veel minder werk doordat er minder zand gereden hoeft te worden voor beton- en asfaltcentrales. Het mestrijden gaat wel door en dat gebeurt ook in Duitsland, maar daarin ondervinden we geen hinder. Landbouw hoort bij de vitale beroepen.”

DRUK IN AFVAL Een onderdeel waar ook meer werk in is, is afvaltransport. “Er is veel meer vraag naar transport van huishoudelijk afval. Er wordt dan ook veel meer afval geproduceerd, doordat zolders en tuinen opgeruimd worden.”

VEEL WERK Kijkt Kennes naar alle werkzaamheden dan merkt hij vrijwel niets van de crisis. “Wij draaien volle bak. Er is niets wat niet doorgaat. Zowel de werkzaamheden voor de overheid, zoals het planten van bomen, als die voor boeren gaan gewoon door.” Dat betekent niet dat het personeel er niets van meekrijgt, want de ondernemer waakt er wel voor dat er tussen de werknemers onderling voldoende afstand gehouden wordt. “Bijvoorbeeld tijdens de schaft.” Iets anders waar de ondernemer ook mee te maken heeft is de grensovergang naar België. “Wij rijden doorgaans met de machines via een N-weg de grens over. Om dit soepel te laten verlopen zijn alle trekkers voorzien van een vignet. In zijn algemeenheid ondervinden we dan geen hinder bij het passeren van de grens en mogen we er gewoon over, maar dat kan niet altijd.” Een enkele keer wil degene die op dat moment de wacht houdt bij de grens ze er niet over laten. “Dan gaan we maar weer terug en proberen het later weer.” Over de werkzaamheden op langere termijn kan Kennes niets zeggen. “Nu hebben we genoeg te doen. De gemeenten weten ons nog steeds te vinden. Grote projecten doen wij niet, waardoor we moeilijk iets over de lange termijn kunnen zeggen.”

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - VENT & VISIE

‘Er zijn grote stappen gezet’

Tekst en foto’s: Herma van den Pol

KRIS VOCHTEN, MANAGING DIRECTOR JCB NEDERLAND EN BELGIË

Over 2019 onderging het Nederlandse dealernetwerk van JCB, onder leiding van managing director Nederland en België Kris Vochten, een grote verandering. Het doel daarvan was een sterk merk neer te zetten en maximaal te kunnen focussen op klanten. Vochten streeft er dan ook naar om Nederland JCB-geel te kleuren. Op verschillende fronten was 2019 voor JCB een opmerkelijk jaar. Zo nam het familiebedrijf als eerste een elektrische minigraver in productie, de 19C-1ETech. Een ontwikkeling waar het bedrijf in 2020 mee wil doorpakken, hoewel het coronavirus en de maatregelen daaromheen hierop misschien wel hun weerslag zullen hebben. In Nederland ging Vochten aan de slag en dat merkten de dealers.

ZIJN DE GROTE VERANDERINGEN IN NEDERLAND ACHTER DE RUG?

‘DE LIJNEN VOOR DE KOMENDE TIEN JAAR ZIJN UITGEZET’

“We hebben grote stappen gezet, maar het werk is nog niet af. Er zullen nu echter geen grote veranderingen meer plaatsvinden, want de lijnen voor de komende tien jaar zijn uitgezet. Zo hebben we in 2019 het dealernetwerk aangepakt en afscheid genomen van sommige partijen, maar ook zijn er nieuwe dealers bijgekomen, zoals Evax. Wij geloven in onze dealers en maakten bewust de keuze om alleen nog maar de verkoop op deze manier te laten plaatsvinden. Daarom besloten we grotendeels te stoppen met de eigen verkoop in Nederland. Enkel bij onze major accounts doen we nog rechtstreekse verkoop. De veranderingen gaan echter verder dan dat, want we hebben ook afscheid genomen van de focus op verkoop. In plaats daarvan kiezen we voor een maximale focus op klanten.”

WAT BETEKENT DIT VOOR DE WERKWIJZE VAN DE DEALERS? “Om te begrijpen wat we doen, is het goed om onze filosofie te kennen. Zo houden we ons bezig met de klant van nu, maar kijken we ook naar de klant zoals die er over tien jaar uitziet. Degenen die nu jong zijn, zijn straks de baas. Dit is echter een generatie die alles tegelijk doet: chatten, film kijken enzovoort. Ze gebruiken weinig elementen om snel een beslissing te kunnen nemen. Om bij die groep de aandacht te kunnen trekken, moet je aantrekkelijk genoeg zijn. Voor ons houdt dit in dat we naar buiten duidelijk moeten maken waar JCB voor staat. Ik geloof dat wanneer de strategische visie en structuur kloppen, je de juiste mensen aan het werk hebt en de processen onder controle zijn, het een logisch gevolg is dat er meer klanten naar je toe komen en de verkopen toenemen.”

GRONDIG 4 2020

ACCEPTEERDE IEDEREEN DE GROTE VERANDERINGEN, DIE OOK NOG EENS WERDEN GEPRESENTEERD DOOR EEN NIEUW GEZICHT? “Ja gelukkig wel, maar ik vond het zelf ook spannend. Ik was nieuw en ook nog Belg. Daar staat tegenover dat ik in mijn twintig jaar bij Volvo wel wat heb meegemaakt en ik me goed heb voorbereid. Zo begon ik bij JCB met een inwerkperiode van drie maanden, waarvan ik zes weken in Engeland doorbracht, zodat ik het bedrijf goed leerde kennen. Daarna heb ik geprobeerd vooral goed naar de ondernemers te luisteren en te kijken naar hun geschiedenis. Je toont respect en houdt rekening met hen. Dat was goed, want bij de dealers heerste het gevoel dat ze niet werden gehoord en niet voldoende aandacht kregen. Nu worden ze wel gehoord en houden we rekening met hen. Wij zijn allemaal zelfstandigen die elkaar succesvol willen maken. Om dit goed te kunnen doen, ben ik daarom van start gegaan met het kijken naar onze eigen inspanningen. Pas daarna ben ik begonnen met het introduceren van de veranderingen.”

HOE BELANGRIJK IS DE ROL VAN JCB HIERIN? “Heel belangrijk. Wij moeten onze dealers ondersteunen, groei begeleiden en helpen de major accounts, zoals Boels Rental, te ontzorgen op service. We moeten echter ook iets bieden wat de klant kan overtuigen en dat kan JCB. Wij zijn goed in de segmenten waarin we actief zijn. Je markt heeft maar een bepaalde omvang. Als je dan wilt groeien, vraagt dat om iets extra. Wij bieden het materieel, maar het zijn uiteindelijk onze dealers die de markt moeten overtuigen. Ik kies er in dit proces voor om langs de zijlijn te blijven staan en hen vooral via tips en adviezen te ondersteunen. Dat past ook heel goed bij de Nederlandse ondernemers. Ik heb daar namelijk gezien dat ze een fierheid bezitten en passie voor techniek hebben. De houding bij de dealers motiveert me elke dag weer. Ze bezitten een bepaald enthousiasme en dat uit zich in keuzes die succes opleveren. Ik geloof er honderd procent in dat zich dit in combinatie met de nieuwe structuur gaat vertalen in succes. Ik wil uiteindelijk dat jullie helemaal ziek worden van het zien van JCB-geel.”

VENT & VISIE - ONDERNEMEN MET MENSEN

‘IK WIL UITEINDELIJK DAT JULLIE HELEMAAL ZIEK WORDEN VAN HET ZIEN VAN JCB-GEEL’

WAARMEE WILLEN JULLIE DIE KLANT BLIJVEN OVERTUIGEN? “Het bedrijf, dat een honderd procent familiebedrijf is, heeft innovatie hoog in het vaandel staan. We blijven steeds weer proberen om te innoveren. Zo geloven wij in een enorme verstedelijking en dat vraagt om compacte, duurzame machines met zo weinig mogelijk uitstoot. Het resulteerde erin dat wij als eerste een elektrische minigraver konden laten zien, die ook nog eens de hele dag kan draaien. Halverwege 2019 werd deze in productie genomen. Er komen nog een aantal andere producten aan en ook komen er versies aan met een cabine, waarbij het op temperatuur houden van de cabine de batterij maar minimaal belast. Ook introduceerden we dit voorjaar Power Packs ter ondersteuning van de werkzaamheden op de bouwplaats. Tegelijkertijd kunnen we niet zonder de diesels en is het onze uitdaging om nog meer energie uit een conventionele motor te halen en dat zo duurzaam mogelijk te doen. Een kritisch punt dat we wel zien, is dat Europa met de Stage-normen veel strengere wetgeving heeft dan andere regio’s. Het zou goed zijn als daar internationaal meer consensus over zou bestaan, iets waarmee JCB al stappen in aan het zetten is.”

HOE KIJK JE NAAR HET VERDERE VERLOOP VAN 2020?

WIE IS KRIS VOCHTEN? ‘HET ZIJN UITEINDELIJK ONZE DEALERS DIE DE MARKT MOETEN OVERTUIGEN’

Kris Vochten (54) stapte in oktober 2018 over van SMT naar JCB. Bij SMT was hij sinds 2007 gedelegeerd bestuurder en daarvoor werkte hij er als sales manager. Ervaring met de Nederlandse markt deed hij op tijdens zijn werk bij DAF Trucks, waar hij van 1995 tot 2000 werkte. “Nog steeds kan ik op de snelweg precies aangeven wat een Nederlandse vrachtwagen is. Nederlanders zijn veel secuurder en netter dan een Belg of Fransman en dat zie je ook bij het materieel”, aldus Vochten. Na een inwerkperiode van drie maanden bij JCB ging hij op 1 januari 2019 aan de slag als managing director België en Nederland.

“Het was de bedoeling om met nieuwe machines te komen en onze dealers meer kansen te geven hun business succesvol en sterker te maken. Dit met een focus op de toekomst, want wat je morgen doet, is dan geschiedenis. Helaas heb je niet altijd alle facetten in handen. Ik zou liegen als ik zei dat de coronacrisis geen impact heeft op JCB. Aangezien onze fabrieken wereldwijd gesloten zijn, kunnen we enkel machines uit voorraad leveren. Het bieden van service en het blijven ondersteunen van onze partners en klanten zijn nog meer op de voorgrond getreden. Nauwe samenwerking en teamwork zullen de sleutel zijn om samen uit deze crisis te komen. Ik heb er vertrouwen in dat de vraag naar machines zal herstellen zodra de lockdowns worden opgeheven, zij het niet onmiddellijk op hetzelfde niveau. Ook dit zal echter voorbijgaan en dan gaan we weer op volle kracht vooruit.” GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

MECHIELSEN OLDEHOVE De geschiedenis van het bedrijf gaat terug naar het jaar 1963, toen opa Mechielsen een smederij in Noordhorn overnam en samen met zijn zoons begon met agrarisch loonwerk. In 1975 namen ze een bestaand loonbedrijf over in Oldehove en groeide het bedrijf uit tot een brede dienstverlener in het agrarische loonwerk. Begin jaren negentig kwamen de broers Cor en Leo in het bedrijf en zetten zij samen met vader Jan het bedrijf voort, waarbij er steeds meer werd ingezet op verbreding van de werkzaamheden. Nog altijd is agrarisch en aanverwant werk goed voor vijftig

GRONDIG 4 2020

procent de omzet. Dat is inclusief groenvoorziening en het agrarisch transport. Daarnaast is Mechielsen actief in open overslag, in de zand- en grindhandel en heeft het een eigen autogaragebedrijf. In totaal werken er 80 mensen bij Mechielsen. In juli 2019 stapte Cor Mechielsen uit het familiebedrijf om voor zichzelf te beginnen met een kleiner loonbedrijf. Ondertussen is de nieuwe generatie begin twintig is en heeft die serieuze belangstelling voor het loonwerk- en grondverzetvak. Zoals het er nu naar uitziet, staan er meerdere opvolgers klaar om in Oldehove als vierde generatie verder te gaan.

STERK WERK - ONDERNEMEN MET MENSEN

Een vertrouwde naam

MECHIELSEN OLDEHOVE

Tekst en foto’s: Egbert Jonkheer

Loon- en grondverzetbedrijf Mechielsen Oldehove is een vertrouwde naam in Noord-Nederland. In deze coronatijden is het nauwelijks meer voor te stellen, maar begin dit jaar vierde het bedrijf met 4500 belangstellenden zijn 55-jarig jubileum, in een nieuw pand. “Goede relaties zijn en blijven belangrijk.” De bieten zitten er bijna in, de eerste maïs wordt gezaaid en de mestkaravaan draait nog op volle toeren. Buiten in het veld is het half april een drukte van belang in het westen van Groningen, alsof er niets aan de hand is, maar ook in het corona-luwe Noorden houden de pandemie en de bijbehorende maatregelen de gemoederen flink bezig. Leo Mechielsen is daar duidelijk over. “Medewerkers hebben zorgen om familie en vrienden en je kunt geen mensen meer ontmoeten. Vooral dat afstand scheppen is niet fijn. Dat vind ik echt lastig. En dan de economische gevolgen: wat komt hier achter weg? Je moet elkaar niet de put in praten, maar je kunt je kop ook niet in het zand steken. Projecten stagneren, vergunningen gaan on hold. Dit gaat ook voor ons onherroepelijk grote gevolgen hebben.”

‘KWALITEIT LEVEREN MET GOEDE MENSEN EN JE WOORD NAKOMEN’

Voor het nadenken over een concrete strategie vindt hij het nu nog te vroeg. “Niemand weet hoe lang de maatregelen nog duren en welke impact dit heeft op verschillende sectoren, maar het kan niet anders of we krijgen weer een crisis te verwerken. En dat komt bovenop de perikelen met PFAS en stikstof”, zegt Mechielsen. Wat dat betreft voelt het wat raar om te praten over de toekomst van het bedrijf en over het fraaie nieuwe pand, waar bezoekers op dit moment via briefjes op de deuren worden verzocht om toch maar niet binnen te komen.

AUTOGARAGE Leo Mechielsen is niet iemand die strooit met grote woorden. “Kwaliteit leveren met goede mensen en je woord nakomen”, dat is wat hem betreft de kern van het bedrijf. Het bedrijf is vergroeid met het dorp en met de omgeving. Letterlijk. Twee wegen aan de rand van het dorp lopen langs het bedrijf. Aan de ene weg staan de bedrijfsgebouwen met parkeerplaats, wasplaats en brandstofdepot, langs de andere passeer je Autobedrijf Oldehove voordat je het dorp verlaat. De garage maakt onderdeel uit van Mechielsen, al zie je dat aan de buitenkant niet. “Het autobedrijf is dertien jaar geleden op ons pad gekomen. De dorpsgarage ging dicht en wij hebben de zaak overgenomen. Het past ons goed. Met 50 à 60 auto’s zijn we zelf een grote klant en je hebt meteen wat werk voor monteurs in rustige tijden”, legt Mechielsen uit. Inmiddels zijn er twee vaste monteurs die zich dagelijks met het autobedrijf bezighouden. De garage is meeverhuisd naar het nieuwe pand, dat intern in verbin-

Het indrukwekkende kantoorpand aan de rand van Oldenhove.

ding staat met de rest van de nieuwbouw. Het is een allround garage met veel dorpsbewoners als klant. Grondverzet, verhuur en transport zijn belangrijke poten onder het bedrijf. Alles is gericht op dienstverlening; Mechielsen gaat niet aan de slag als hoofdaannemer. “Dat is een bewuste keuze. We willen onze klanten niet in het vaarwater zitten. Regelmatig nemen we alsnog hele projecten voor onze rekening, maar altijd ten dienste van. Als ze ons vragen, komt het goed. Dat is de basis waarop wij werken”, aldus de ondernemer. Niet de laagste prijs, maar ervaring en kwaliteit moeten de doorslag geven. “Natuurlijk draait het ook om de prijs, maar er gebeurt nog altijd veel op basis van vertrouwensrelaties. Dat houdt soms simpelweg in: elkaar in de ogen kijken. Wat dat betreft is de anderhalve-meter-economie ook geen aanwinst.”

ROBOTISERING Het agrarische werk van Mechielsen is gevarieerd. Oldehove ligt in een oud cultuurlandschap met zowel veehouderij als akkerbouw. De grondsoort varieert er van lichte tot zware klei en is gevoelig voor verdichtingen. Daarom heeft het bedrijf onder andere rupsdumpers beschikbaar voor de maïsoogst, al worden die vaak ingezet als laatste redmiddel. Ook draait Mechielsen met een Grimme Rootster-bietenrooicombinatie, een getrokken machine die past in de vraag naar lichtere mechanisatie. “Dat zijn zaken waar we samen met onze klanten en medewerkers over nadenken. We investeren niet zomaar in nieuwe techniek, maar zodra er een serieuze basis voor iets nieuws is, duiken we er graag in.” Een andere nog vrij nieuwe ontwikkeling is maïs zaaien op een rijenafstand van 50 centimeter, waarvoor het bedrijf inmiddels een vast groep klanten GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET MENSEN - STERK WERK

heeft. De maïs staat bij deze manier van zaaien eerder dicht dan wanneer er wordt gezaaid op de gebruikelijke 75 centimeter en dat moet leiden tot een betere lichtonderschepping en betere gewasopbrengsten. “De ervaringen zijn goed en bovendien kunnen we met dezelfde machine ook andere gewassen zaaien. Je kunt niet zomaar van alles gaan testen, maar als het enigszins kan, doen we mee. Het is daarom belangrijk om zicht te houden op wat de klanten bezighoudt.” Nieuwe ontwikkelingen kunnen snel gaan. Zo verwacht Mechielsen dat robots in het veld niet lang meer op zich laten wachten. “Het zijn nu nog de specialisten, kleine bedrijven, die hiermee experimenteren. Ik sluit echter niet uit dat wij over vijf jaar ook met dat soort units op de wagen door de provincie trekken. We volgen het daarom met belangstelling.”

WATERSTOFTREKKER

Aan de zijkant van het pand heeft de eigen garage nu een aparte ingang.

Toch houden ze ook zelf wel van een beetje pionieren bij Mechielsen. Twee jaar geleden kwam het bedrijf in het nieuws met zijn plannen voor een waterstoftrekker. Holthausen, de bedenker en maker van de Hesla (de Tesla op waterstof), maakte een ontwerp voor het ombouwen van een trekker. Het zou een mooie volgende stap zijn in de CO2-reductie waar het bedrijf aan werkt. Mechielsen heeft al goede ervaringen met kleine grondverzetmachines die volledig elektrisch draaien. Ook de waterstofmotor zal een elektromotor gaan aandrijven. Helaas zijn het nog steeds plannen, want de beoogde kosten van het project bedragen rond de € 300.000,- en dat valt zonder een subsidie niet op te brengen. De aanvraag loopt, maar groen licht is er nog altijd niet. Komt de trekker er nog? “Technisch is het geen probleem. Ik denk dat ze hem in mum van tijd klaar kunnen hebben, maar dit is nu precies het type ontwikkelingen dat in coro-

Een creatieve oplossing om met de sleepslang de weg te overbruggen.

natijden als eerste stopt. Er worden geen beslissingen genomen. Mensen zitten niet meer bij elkaar, dus voorlopig moeten we nog even geduld hebben.” Opdrachtgevers zien wel kansen voor het inzetten van de trekker. In sommige bestekken scoren milieuvriendelijke oplossingen nu eenmaal goed. Er zijn echter nog wel wat praktische hobbels te nemen als het eenmaal zo ver is, want volgens de berekeningen is de tank na acht draaiuren leeg. “Waar ga je tanken?” vraagt Mechielsen zich af. “Waterstof kan ik hier niet opslaan, dus zullen we daarom moeten tanken in de stad Groningen, twintig kilometer hier vandaan.”

SAMEN OPLOSSEN Op het erf komt een medewerker met een zaaimachine aanrijden om vloeibare meststoffen te tanken uit één van de IBC’s die voor de gevel staan. Binnen een mum van tijd is de voorraadtank vol en rijdt de combinatie weer weg. Het nieuwe groeiseizoen gaat gewoon weer van start, corona of niet. Wat gaat het jaar brengen? “Die coronacrisis, daar zullen we met z’n allen doorheen moeten. En dat gaat lukken. De crisis van 2008 hebben we ook overleefd. Hopelijk vallen de gevolgen mee en anders passen we daar ook deze keer een mouw aan.”

INKUILEN BIJ SUIKER UNIE Op het terrein van Suiker Unie in het Groningse Vierverlaten staat naast de suikerfabriek een enorme vergister die bietenafval omzet in groen gas, dat via het aardgasnetwerk wordt geleverd aan huishoudens in Groningen. Mechielsen zorgt ervoor dat de vergister gevuld blijft met bietenresten, waarvoor permanent een man met shovel op het terrein aanwezig is. Tijdens de campagne draait de installatie op bietenpunten, waar de fabriek in het reguliere proces niets mee kan, maar waar wel veel suiker en dus gas in zit. Elke zondag wacht er bovendien een bijzondere klus. Dan is Mechielsen 24 uur achter elkaar bietenpulp aan het inkuilen op het terrein naast de vergister. Bietenpulp wordt zes dagen in de week rechtstreeks naar veehouders gebracht. Op zondag wordt er echter niet afgeleverd, terwijl de fabriek gewoon doordraait en het bietensnijdsel ergens heen moet. Dat is dus een enorme kuil, die elke zondag een stukje aangroeit. Deze pulp wordt na de campagne alsnog vergist. Ook aan de voorkant van de bietenverwerking is Mechielsen actief: er draaien twee 35-tons shovels in de bietenontvangst en -overslag.

GRONDIG 4 2020

Armklepelmaaiers Interesse? Neem contact op met uw dealer!

De nieuwe Votex R-Max klepelmaaier nu leverbaar! Extreem professioneel en efficiënt!

KUHN MULTI-LONGER GII • • • • •

Comfortabele elektrische proportionele bediening OPTIview: knik in de arm voor goed zicht op de klepelbak Duurzame bouw met arm uit hoogwaardig elastisch staal Hydraulische aanrijbeveiliging met 116° zwenkbereik STABI-LINK: uniek snelkoppelframe voor stabiele verbinding met trekker

REESINK Agri

uw partner in agribusiness

T +31 575 599469, E info@reesinkagri.com, www.reesinkagri.com Volg ons ook op social media Contacteer Paul Ferket (paul.ferket@reesinkagri.com of 06 203 96 535

“Advies aan cumelabedrijven over risico’s en verzekerigen is altijd maatwerk.”

+31 (0)345 585050 www.wimvanbreda.nl

mechanisatie in weg-, bermen slootonderhoud

Oudenhof 14 4191NW Geldermalsen

Ralph de Hart directeur verzekeringen Trans-KTP

OPTIMALISEER uw opbrengsten

Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar je als ondernemer mee te maken hebt, met welk materieel je werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met je mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

Van 9 tot 27 T Technisch toelaatbare massa op werkterrein

Onze voordelen • Persoonlijk contact met specialisten • Gemak en uitgebreide service • Kennis van de cumelasector • •

Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding Soepele afwikkeling bij schade

GRONDIG; VAKBLAD CUMELASECTOR Wij weten watVOOR we DE verzekeren!

www.cumela.nl (033) 247 49 60

joskin.com

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

PROJECT: STRANDHUISJES JULIANADORP

OPDRACHTGEVER:

LOOPTIJD:

Beheersmaatschappij Strandhuis Beheer Julianadorp (Roompot en huiseigenaren)

Plaatsen 1 maart tot 28 maart en verwijderen half oktober tot 1 november

AANNEEMSOM:

Volledig plaatsen en aansluiten van 91 strandhuisjes inclusief receptie en verzorgingsgebouw

Geen, uitsluitend op uurtarief

GRONDIG 4 2020

WERKZAAMHEDEN:

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

FA. A. SNEEKES & ZN. EN RIKKEN AGRARISCH MACHINEVERHUUR PLAATSEN STRANDHUISJES BIJ JULIANADORP

Op goed vertrouwen

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Anjo de Haan

Er wordt druk gewerkt op het strand bij het Noord-Hollandse Julianadorp. Job Rikken voert daar één van de 91 strandhuisjes aan en Fa. A. Sneekes & Zn. plaatst dat vervolgens. Vanwege de per jaar sterk wisselende weers- en terreinomstandigheden gebeurt dat op uurbasis. Dit op grond van goede ervaringen uit het verleden en een gezonde portie onderling vertrouwen.

JOB RIKKEN (L): “Het verplaatsen op het strand moet voorzichtig gebeuren. Bij te scheef of zwiepen ga je op de kant.”

RICHARD SMIT (R): “We pakken het plaatsen van de huisjes seriematig aan om zo efficiënt mogelijk te werken.”

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - PROFILEREN

Dit jaar zaten de weersomstandigheden mee: bepaald geen stormachtig weer en de aansluitpunten van de nutsvoorzieningen waren ook relatief gemakkelijk te vinden. Richard Smit, meewerkend voorman op dit project van Fa. A. Sneekes in Schagerbrug, legt dat uit. “Na een stormachtige periode liggen de aansluitpunten van het riool en de stroomvoorziening soms wel twee meter diep, maar dit jaar waren ze gemakkelijker te vinden”, vertelt Smit. Hij voegt eraan toe dat het ook gemakkelijker werken was omdat er minder wind was. “Het waait allemaal niet meteen weer vol met zand en het is dan ook even fijner werken.”

‘ZWIEPEN IS FATAAL, WANT DAN GAAN ZE OP HUN KANT, OMDAT DE BREDE HUISJES TOPZWAAR ZIJN’ VASTE KLUS Voor Sneekes is het in maart een mooie vaste klus voor de voorjaarsdrukte uit, waar zes tot acht man ruim twee weken druk mee zijn. Dan gaat het om het opsporen van aansluitpunten, het aanleggen van riolerings-, stroom- en communicatieleidingen en het uitvlakken van de standplaatsen en de aanrijdroute. Daarna volgen het stellen van de huisjes, het aansluiten van alle leidingen, het plaatsen van het terras, de trapjes en de omheining en het aanbrengen van schelpenzand. De deadline van het project is eind maart. Dat staat vast, evenals vaststaat dat het strand vanwege het stormseizoen tot 1 maart is gesloten voor het plaatsen van strandhuisjes. De 91 strandhuisjes zijn eigendom van Roompot en van particulieren. Het park is ondergebracht bij de beheersmaatschappij Strandhuis Beheer Julianadorp. Dat is ook de opdrachtgever. Job Rikken van Rikken Agrarisch Machineverhuur uit Rutten werkt er al acht jaar met zijn speciale T-rijbewijs-Ginaf op landbouwbanden. Hij plaatst ook elders aan de Nederlandse kust strandhuisjes. Sneekes is twee jaar geleden ingestapt. Job Rikken geeft aan dat de beheersmaatschappij volledig ontzorgd wil worden. “Het is onze verantwoordelijkheid het goed en zo efficiënt mogelijk te doen, binnen het tijdskader van 1 maart tot het laatste weekeinde van maart. Wij worden apart van Sneekes ingehuurd, maar we werken in de uitvoering nauw samen om de klus zo efficiënt mogelijk uit te voeren.”

DRAAIBOEK In de loop der jaren is er een vast draaiboek ontstaan. Sneekes komt begin maart om het vooraf verhoogde talud te vlakken voor veilig transport, spoort de aansluitpunten van riool en nutsvoorzieningen met behulp van GPS op en realiseert de directe aansluitpunten van de nutsvoorzieningen voor de huisjes. In de week van plaatsen voert een transportbedrijf de vier meter brede en circa tien tot elf ton zware huisjes vanuit de opslag aan tot aan de duinen. Daarna pakt Rikken ze op. Voor Job Rikken, die zelf achter het stuur van de

GRONDIG 4 2020

Ginaf zit, is het echt met verstand over het strand rijden om de lading stabiel te houden. “Zwiepen is fataal, want dan gaan ze op hun kant, omdat de brede huisjes topzwaar zijn”, legt hij uit. De mannen van Sneekes zorgen met de shovel dat de transportbaan vlak ligt en blijft liggen. Rikken ziet voor dit werk geen andere oplossing dan zijn Ginaf. “Op landbouwschoeisel op 1,4 bar kan ik goed uit de voeten op het strand, maar toch is het oppassen.” Dit jaar rijdt hij over het talud, omdat het strand nu laag ligt. Achterwaarts tegen de taluds op gaat nu niet. “Dat betekent extra steken om ze exact op maat af te zetten”, aldus Rikken. In een jaar nadat het strand is opgehoogd, kun je over het strand in één keer achteruit steken. Dat scheelt heel veel tijd. Rikken geeft aan dat hij zo geen alternatief ziet. “Rijplaten leggen is geen optie. Met een getrokken haakarm red je het ook niet.” De huisjes worden precies afgezet, met de rioolaansluiting als richtpunt. Sneekes en Rikken hebben daar werkwijzen voor ontwikkeld om dit snel en precies uit te voeren. Bij het lossen worden eerst de achterste korte steunpoten geplaatst en op het laatst de langere voorploten. Daarna worden de huisjes exact waterpas gesteld. Rikken heeft voor het afzetten een waterpasfunctie op zijn Ginaf. Op die manier plaatsen en stellen ze ongeveer één huisje per uur. Dit wordt in series gedaan, waarbij de medewerkers van Sneekes, aangevuld met twee medewerkers van Rikken, alles aansluiten en stellen. Hier is inmiddels sprake van een gesmeerde tandem, waarbij iedereen weet wat er van hem of haar wordt verlangd.

‘WE PROBEREN DE WERKWIJZEN CONTINU VERDER TE OPTIMALISEREN. DAT IS EN BLIJFT EEN UITDAGING’ AFBREKEN SNELLER Het weer afbreken vindt na de herfstvakantie plaats, met als deadline 1 november. In feite gaat dat volgens hetzelfde draaiboek, maar dan omgekeerd. “Dat is eenvoudiger en gaat veel sneller”, vertelt Rikken. Ook dan kunnen de omstandigheden echter sterk verschillen. “Soms is er flink zand opgestoven en zit het zand hoog aan de achterkant, een ander jaar heb je vooraan wel anderhalve meter ruimte onder de huisjes. Het is elke keer weer een verrassing”, aldus de ondernemer. Het is en blijft hun verantwoording dit ook dan naar behoren te volbrengen, zodat de beheersmaatschappij er geen omkijken naar heeft. Rikken en Smit: “We proberen de werkwijzen continu verder te optimaliseren. Dat is en blijft een uitdaging. Als we dat goed blijven doen, behouden we het opgebouwde vertrouwen en mogen we dit blijven doen.”

PROFILEREN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

WERKZAAMHEDEN 1. AANVOER De aangevoerde huisjes worden vanuit de opslag bij de duinen afgezet. Het betreft hier speciaal breedtetransport, omdat de huisjes vier meter breed zijn.

2. LADEN

Rikken pakt de huisjes met de kabelhaakarm op en sjort ze daarna aan de voorkant extra vast met spanbanden.

3. TRANSPORT De huisjes wegen rond de tien tot elf ton. De Ginaf kan daarvoor op 1,4 bar bandenspanning worden gezet om over het strand te kunnen rijden.

4. AFZETTEN De huisjes worden met behulp van een waterpasfunctie op de Ginaf precies op de plek gelost en dan meteen voorzien van de korte achterpoten en lange voorpoten.

5. RICHTPUNT Het aansluitpunt van het riool is het richtpunt. Alles is dan al voorbereid, zodat de mannen van Sneekes de nutsvoorzieningen snel kunnen aansluiten.

6. SHOVEL Sneekes draait voor de aanvoer van terrassen en het vlakken van de baan continu met deze shovel. Materialen worden fabrieksmatig klaargelegd bij de huisjes.

7. HULPSTUKKEN Er zijn de nodige hulpstukken gemaakt voor sneller en efficiënter werken, zoals deze haak voor het sneller plaatsen van het terras.

8. TERRAS PLAATSEN Voor dergelijke werkzaamheden heeft Sneekes continu deze midirupskraan op het project draaien plus nog een minikraan voor het uitgraven van de voorste steunpootgaten.

9. OVERLEG Er is continu overleg om te kijken of de ‘trein’ naar wens loopt. In dit geval is er afstemming met de transporteur over de aanvoer vanuit de opslag.

10. EINDCONTROLE Uiteraard wordt niets aan het toeval overgelaten. Samen met de beheerder wordt alles gecontroleerd, zodat de gasten er daarna direct in kunnen en er aangenaam kunnen verpozen.

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - CUMELA.NL/NIEUWS

Het beste van Cumela.nl/nieuws

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Eco Digger R20-E in bedrijf Aannemersbedrijf Van Gelder BV is de eerste waar Van der Spek deze eerste elektrische Hyundai Eco Digger R20-E in bedrijf stelde. Kenmerkend is dat op een acculading de dag rond kan worden gewerkt. Eco Digger in Zwijndrecht is gespecialiseerd in het ombouwen van materieel naar elektrische aandrijving. Het is hiervoor een samenwerking aangegaan met Van der Spek, waarbij dat bedrijf de Hyundai-basismachines levert. De tweetons R20-E is hiervoor voorzien van een elektromotor die afhankelijk van de vraag tussen de 9 en 19 kW levert en wordt gevoed door een 80V/420Ah-lithiumaccupakket. Het maximum verbruik is 7 Ah. De machine is standaard uitgerust met een acculader om de machine in zeven à acht uur op te laden. Verder zijn er een touchscreen-bedieningsinterface en cabineverwarming aan boord.

UPDATE MIDDELZWARE LIEBHERR-WIELLADERS Liebherr komt met de opwaardering van de in onze sector populaire middelzware wielladers L536, L538 en L546 naar Stage V-emissieniveau met een flinke machine-update. De wielladers zijn sterker geworden en hebben ook een vernieuwde cabine met een groter (9 inch) scherm en desgewenst joystickbesturing. Bij de L538 en de L546 zijn de motorvermogens verhoogd naar 120 kW (163 pk) voor de 13,5-tons L538 en 128 kW (188 pk) voor de 14,2tons L546. De L538 en L546 hebben grotere hefcilinders gekregen. De cabine is ruimer en de pedalen zijn vier centimeter verder naar voren geplaatst. Een belangrijke vernieuwing is het in hoogte verstelbare 9-inch-touchscreen. Dankzij een nieuwe menuopbouw zijn de instellingen intuïtiever en sneller aan te passen.

GRONDIG 4 2020

VOLGENDE GENERATIE CASE-SKIDSTEERS Met de nieuwe B-generatie rups-skidsteers (CTLs) en wiel-skidsteers (CTL) lanceert Case de volgende generatie compacte machines. Het gaat om negen CTL- en vier CTLs-modellen in diverse vermogens en groottes. Het bestaande frame is wel versterkt voor grotere prestaties. Ook is de bediening flink geüpdatet. Denk aan een nieuwe linker- en rechterhandbediening, eenvoudiger bedieningscontrole en intuïtieve schakelingen voor alle machinefuncties, inclusief een nieuw 8-inch-lcdscherm met camera’s voor en achter. Er is een nieuwe kruipfunctie, waarbij de machine constant op kruipstand werkt, maar de bediening wel onafhankelijk op snel kan worden gezet.

SÜDZUCKER TEST KRAMPE SKS 30/1050 Krampe heeft sinds korteen nieuwe SKS 30/1050-oplegger die kan kippen, maar ook een walking floor heeft. De oplegger is onlangs getest door de suikerbietencoöperatie Südzucker. De combinatie kan bieten aanvoeren en op de terugweg meteen schuimaarde of bietenpulp afvoeren en dat moet winst opleveren. Bij plakkerige bietenproducten bleek de combinatie van kippen om het product los te breken en de walking floor goed te werken. Ook bij schuimaarde bleek deze combinatie beter te werken dan alleen met de walking floor lossen. Het gaat sneller en het product wordt compacter gelost. Als nadeel werd het wat hogere eigengewicht genoemd ten opzichte van pure kiptrailers of walking floor-trailers.

CUMELA.NL/NIEUWS - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

UITBREIDING DOOSAN -7-SERIE

De afgelopen jaar geïntroduceerde -7-serie van Doosan is uitgebreid met twee nieuwe zware modellen. De DX 490LC-7 en DX 530LC-7 zijn nu voorzien van een Scania Stage V-motor, waarbij vooral de verlengde intervallen voor het reinigen van het uitlaatsysteem opvallen. Kenmerkend voor deze serie zijn de nieuw uitgeruste cabine met een extra luxe stoel en daaromheen veel voorzieningen voor de machinist, zoals een 8-inch-touchscreen-kleurenscherm, een geïntegreerde stereo-installatie en een sleutelloos startsysteem. Voor de veiligheid is er een 360-gradencamera. Standaard zijn de machines voorzien van het draadloze DoosanConnect.

66-TONS ATLAS 550 MH-LC-E Hans van Driel heeft als eerste in Europa deze elektrisch aangedreven Atlas 550 MH-LC-E-recyclingmachine afgeleverd. Atlas heeft ook een 350 MH E-variant in het programma. Deze circa 66 ton wegende recyclingmachine is net als de 350 MH E voorzien van een Halter-400V-elektromo-

tor met een vermogen van 132 kW voor de aandrijving van de hoofdhydrauliek. Daarnaast is er nog een elektrische aandrijving voor de nevenhydrauliek. In totaal beschikt de machine over een vermogen van 170 kW. Deze eerste 550 MH-LC E wordt gevoed via een stroomkabel, maar desgewenst is de Atlas ook leverbaar met kabeltrommel in achteraanbouw met 80 meter stroomkabel. De 550 MH-LC E vraagt natuurlijk wel om een aangepaste stroomaansluiting van minimaal 250 KVA (400V/350A)

VOLVO L45H EN L50H NAAR 50 KM/U

BOBCAT LANCEERT DRIE NIEUWE ELEKTRISCHE MACHINES Hoogtepunten op de Bobcat-stand op Conexpo waren de drie nieuwe elektrische conceptmachines: de elektrohydraulische graafmachine E17e, de elektrohydraulische wiellader S70e en de volledig elektrische wiellader T76e. De fabrikant denkt dat deze prototypen ideaal zijn voor de indoor-sloopmarkt. Een andere belangrijke Bobcat-ontwikkeling is het Bobcat MaxControl-systeem, dat een nieuwe, op iOS (Apple) gebaseerde plug and play-afstandsbediening biedt, waardoor je de Bobcat-lader met een smartphone kunt bedienen. Het systeem is in Noord-Amerika slechts in beperkte mate gelanceerd en bevindt zich momenteel in de testfase.

Volvo biedt nu desgewenst een transportsnelheid tot 50 km/u op de compacte wielladermodellen L45 en L50. Hiervoor is een nieuwe High Speed-aandrijflijn leverbaar op basis van de bestaande hydrostatische transmissie. Volvo speelt met deze optie in op de relatief vele transportkilometers voor wielladers in deze klasse. Je hebt dan de mogelijkheid om begrensd op 40 km/u snel en brandstofefficiënt te rijden. De machinist kan voor het werk en het transport de juiste modus - Werk, Transport, Comfort of Eco - instellen. Daarbij kan hij voor de juiste tractie kiezen uit vijf settings, afgestemd op de ondergrond en werkomstandigheden. Daarbij is als optie ook een snelheidsbegrenzing in te stellen.

PURE FLIEGL TAURUS-AFSCHUIFWAGEN Inspelend op de wens van een pure grote transportwagen voegt Fliegl deze Taurus-afschuifwagens aan zijn assortiment toe. Het gaat hier om de ASW 281-tandemasser met 45 kuub inhoud en de ASW 491-tridemasser met 50 kuub inhoud. De Taurus is puur een transportwagen en kan dan ook niet verder worden uitgebouwd met een meststrooi-unit of een overlaadvijzel, zoals we dat kennen van de klassieke afschuifwagens van Fliegl. Beide wagens zijn standaard rijk uitgerust met tal van opties die vooral de veiligheid op de weg ten goede komen. De wagens zijn standaard uitgerust met hydraulische vering van BPW. Af-fabriek zijn er zijn verschillende afdeksystemen beschikbaar. GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - CUMELA.NL/NIEUWS

JELLE BIJLSMA START PROEF DUURZAMER BERMBEHEER Onder de naam project Mowhawk start Jelle Bijlsma BV in Giekerk een proef met duurzamer bermbeheer. Het bedrijf gaat samen met Datacadabra een maaicombinatie voorzien van een camera en sensoren om zo het gewas te scannen. Op die manier kan maaisel met vuil en exoten (zoals Japanse duizendknoop) worden geschei-

den van ‘schoon’ product. Op basis van de hoeveelheid vuil wordt dan besloten welke bestemming het maaisel krijgt. Het project wordt komend voorjaar uitgevoerd samen met Datacadabra in Enschede in opdracht van de provincie Overijssel. De Datacadabra-analysesoftware is ook geschikt om selectief te maaien op basis van vooraf ingevoerde data.

NIEUWE ALLIANCE 585-BANDEN

Eigen testbaan Grimme Grimme heeft in het Niedersachsenpark in Rieste een meer dan 800 meter lange en tien meter brede testbaan voor zelfrijdende oogstmachines in bedrijf genomen. Op de geasfalteerde baan, met daarin opgenomen een 150 meter lange ruwe weg en een omkeerlus, kunnen rotonde-simulaties en belastingtesten worden uitgevoerd. Daarnaast kunnen nieuwe producten intensief worden getest voordat ze op de markt komen en kunnen de resultaten direct worden meegenomen bij het doorvoeren van verbeteringen.

STERKERE GIANT 4548 HD

Op basis van de 4548 HD-verreiker komt Tobroco-Giant met de GT5048, een compacte 2x2-meter-machine met een hefhoogte van 4,80 meter. Tobroco heeft de machine ten opzichte van de GT5048 op veel punten doorontwikkeld. Met een breedte van 1,60 meter en een hoogte van 1,97 meter (met cabine) valt de GT5048 in de 2x2-meterklasse voor compacte verreikers. Dankzij de vierwielbesturing heeft de machine een beperkte draaicirkel (binnenradius van 1,20 meter). Optioneel is de verreiker uit te rusten met tweewielsturing en hondengang. De GT5048 is voorzien van een 36 kW (50 pk) Kubota-Stage V-motor. De rijsnelheid is verhoogd naar 28 km/u.

GRONDIG 4 2020

Alliance komt met vijf nieuwe maten voor de 585-banden. Hiermee speelt de fabrikant in op de vraag naar allround banden voor een bredere range verreikers, graafmachines en compacte laders. Alliance bespeurt in de markt een toenemende vraag naar deze banden, die geschikt zijn voor sterk wisselende omstandigheden. De 585band was al sinds 2019 op de markt, maar uitsluitend in de maat 460/70R24. Hij is nu echter ook leverbaar in vijf nieuwe maten: 400/70R18, 400/ 70R20, 500/70R24, 340/80R18 en 440/80R24. De band heeft een staalgordel, versterkte wangen en speciale compounds als bescherming tegen lekrijden, insnijden en beschadiging van het loopvlak.

CUMELA.NL/NIEUWS: DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Calaris , het vertrouwde middel waarmee Kees zo klaar is ®

Calaris, hét basismiddel tegen onkruiden in maïs. • Flexibel en gemakkelijk • Veilig Veilig te gebruike • Snel en breedwerkend n bij onderzaa • Lange duurwerking i van een vanggew as

Syngenta Crop Protection B.V., Postbus 512, 4600 AM Bergen op Zoom. Tel. 0164 225 500, www.syngenta.nl. Syngenta biedt diverse oplossingen die telers helpen hun bedrijfsvoering verantwoord te optimaliseren. Zie www.syngenta.nl/stewardship Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor het gebruik eerst het etiket en de productinformatie. ®/TM Registered Trademark of a Syngenta Group Company.

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GREENTEC

Zilver voor Scorpion Hybrid Tekst: Gert Vreemann Foto’s: GreenTec

WIM VAN BREDA PAKT IMPORTEURSCHAP GREENTEC OP

Een verrassing op de Agritechnica was de zilveren medaille voor de GreenTec Scorpion Hybrid-driepunts-maaiarm. Daar bovenop kwam afgelopen winter het importeurschap van Wim van Breda voor GreenTec. Reden om eens te kijken wat dit merk toevoegt. Het blijkt te gaan om een brede range driepunts-maaiarmen met heel veel aanbouwdelen. Voor het eerst een grote, aansprekende stand op de Agritechnica-beurs en dan ook nog eens een zilveren medaille winnen. Als je hoort dat zo’n merk al in 1979 is ontstaan als tak van een landbouwmechanisatiebedrijf, dan is de eerste vraag: waarom niet eerder? De verklaring is gelegen in de recentere geschiedenis. GreenTec heeft zich in eerste instantie

GRONDIG 4 2020

gespecialiseerd in de aanbouwdelen en daarin een heel brede range opgebouwd. Het bedrijf werkte daarin vanaf 1992 samen met Spearhead. Daar betrok het de maaiarmen van en ook had het bedrijf het agentschap voor Spearhead in een groot aantal Europese landen. Spearhead betrok op zijn beurt zijn aanbouwdelen van GreenTec. Die overeenkomst stopte twee jaar geleden. GreenTec besloot toen om zelf driepunts-maaiarmen te ontwikkelen, vooral omdat dit product in zijn grootste afzetgebieden Denemarken en Duitsland de snellopers zijn. We hebben het dan over klanten die machines beperkt inzetten voor het maaien en snoeien van singels en houtwallen. Die willen driepuntsmachines waarmee ze beide kunnen en die ze eenvoudig volledig kunnen afzetten. Met het oog op deze inzet ontwikkelde

GREENTEC - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

GreenTec vanaf een blanco stuk papier de nieuwe Scorpion-maaiarmen.

WIM VAN BREDA Wim van Breda heeft voor de vaste aanbouw aan de trekker de Herder Grenadier in het leveringsprogramma. Daarnaast had het bedrijf de Votex Clipper, een compacte driepunts-maaiarm. Toen Votex daarmee stopte, ontstond er in het productprogramma van Van Breda een gat. Het bedrijf ziet een groeiende markt voor machines voor driepuntsmontage in het seizoen bij het bermonderhoud en het snoeien. Denk dan aan recreatieterreinen en (stedelijke) gebieden met beperktere ruimtes en draagkracht. Dat is een ander marktsegment dan het ‘Herderen’. Dick van Breda ziet hierin dan ook geen concurrentie met het Herder-programma. Ook veel cumelabedrijven opereren als dienstverlener in dit seizoensegment. Om dat gat op te vullen en dus ook aan de onderzijde van het gamma machines te kunnen aanbieden, kwam Wim van Breda op de Agritechnica in contact met GreenTec. Dat resulteerde uiteindelijk begin februari in het importeurschap van het productprogramma van GreenTec. Van Breda heeft daarmee die gewenste driepuntsmachines en werktuigen in het pakket.

BREDER PAKKET

‘VOOR ALLEEN AL DE SCORPION 6S-MAAIARM ZIJN ER MAAR LIEFST 32 VERSCHILLENDE WERKTUIGEN LEVERBAAR’

GreenTec biedt echter veel meer dan de range Scorpion-driepunts-maaiarmen. Het bedrijf is nog steeds fabrikant en leverancier van een heel brede range aanbouwdelen in alle soorten en maten, vooral voor het scheren of knippen van heggen en houtwallen. Dat varieert van zaagbladuitvoeringen tot knippers, slagmessen en klepelaars, maar ook greppelfrezen, klepelbakken, cirkelmaaiers, obstakelmaaiers, onkruidborstels en blazers. Het betreft compacte werktuigen voor smalspoortrekkers tot en met de grote kranen of wielladers. Voor alleen al de Scorpion 6S-maaiarm zijn er maar liefst 32 verschillende werktuigen leverbaar. Voor een deel passen die ook op de Herder-apparatuur. Daarnaast fabriceert GreenTec als enige hiervoor een aanbouwdrager die kan worden gemonteerd in de trekkervoorlader of aan een shovel. Deze HXF-unit heeft een sideshift voor het knippen van heggen en houtwallen. Voor GreenTec is hiervoor de lokale markt belangrijk, omdat in Duitsland en Scandinavië veel boeren een (compacte) wiellader of trekker met frontlader hebben en daarmee ‘s winters houtwallen onderhouden. Voor deze GreenTec HXF ziet Van Breda toegevoegde waarde voor bedrijven die met een compacte wiellader dergelijke onderhoudswerkzaamheden uitvoeren op bijvoorbeeld parken en campings en voor stedelijke gebieden oplossingen zoeken voor beperkte ruimtes en minder draagkrachtige omstandigheden. Van Breda heeft inmiddels de eerste machines in bestelling, waarbij naast de Scorpion ook al een HXF-unit is verkocht.

DE SCORPION HYBRID-MAAIARM Afgelopen jaar presenteerde GreenTec de nieuwe serie Scorpion-maaiarmen. Het gaat hierbij om tien modellen met een horizontaal bereik van 3,30 tot 8,30 meter in verschillende groottes voor trekkers en zelfrijders van verschillende zwaartes. De zilveren medaille voor de nieuwe Scorpion Hybrid-maaiarm is een optelsom van factoren. De belangrijkste is dat de Scorpion een functie heeft waarmee via een druk op de knop wordt overgeschakeld van normaal op zweefstand maaien naar parallelgeleiding voor snoeiwerk. Deze functie is elektrohydraulisch geregeld via hydrauliekcilinders. Er hoeft niets te worden gewijzigd aan de machine en dus is het niet nodig om een stangensysteem te monteren voor de parallelgeleiding. Een tweede punt is een in de machine geïntegreerde vierpuntsophanging voor een grotere stabiliteit. Hierbij is de driepuntsophanging uitgebreid met een steun op de kipperknobbel of ondertrekhaak. Via een geleiding kan de machine toch in de driepuntshefinrichting heffen en zakken. Door dit vierde punt zijn geen extra stabilisatievoorzieningen nodig die normaal worden aangebouwd en is de machine dus in enkele minuten aan te bouwen. Derde is het grote zwenkbereik van de maaiarm van 155 graden van recht achter tot naast het voorwiel. Hiermee kan beter (rechtstandig) tussen bomen door worden gemaaid, bij de start verder naar achteren worden ingezet en aan het eind verder naar voren worden uitgemaaid. De armen zijn vervaardigd uit het hoogwaardige Strenx 700-staal. Daarmee konden ze wat compacter en lichter worden uitgevoerd dan gangbare maaiarmen. Voor het maaien van (ruw) en ongelijk terrein heeft GreenTec nog de functie AHC (Auto Height Control). Hierbij volgt de maaier automatisch de contouren van het terrein. Ten slotte levert GreenTec ook nog een maaiarm in frontaanbouw voor bijvoorbeeld smalspoortrekkers.

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - MAAIARMEN

WESSELER TITAN-MAAIARM

Een verrassend alternatief

Tekst: Arend Jan Blomsma Foto’s: CWV Lievelde, Blomsma

De markt voor maaiarmen ligt behoorlijk vast. Wanneer je met iets nieuws komt, moet dat dus wel wat toevoegen aan wat er al is. Kruse uit Ootmarsum importeert verschillende merken voor de groen- en landbouwsector. Met de Wesseler-maaiarmen voegt het bedrijf daadwerkelijk iets toe aan het bestaande aanbod. Twee jaar geleden bouwde Wesseler Hydraulik & Maschinenbau in het Duitse Vreden, net over de grens bij Winterswijk, de eerste maaiarm voor een klant van Kruse Ootmarsum. Sindsdien bouwt het regelmatig maaiarmen voor Kruse of voor eigen klanten. Wesseler is van huis uit een bedrijf dat ventielblokken maakt voor andere machinefabrikanten. Daarnaast heeft het een constructiewerkplaats. Het bedrijf heeft twintig jaar gewerkt voor een fabrikant van onder meer maaiarmen en daarmee dus veel ervaring opgedaan. De maaiarmen hebben dan ook een aantal bijzondere eigenschappen. Zo draait de arm niet met een zwenkmotor, maar door twee hydraulische cilinders. Die zijn met een ketting via een zwaar tandwiel met elkaar verbonden. Het tandwiel vormt

GRONDIG 4 2020

de basis van de kolom van de arm. Door op deze manier te zwenken, is een zwenkbereik van 210 graden mogelijk. Hierdoor kun je de arm voor transport naar voren of naar achteren zwenken. Bovendien werkt hierdoor de aanrijbeveiliging zowel voor- als achteruit. De benodigde ventielen hiervoor maakt Wesseler zelf. De pompunit kan voor of achter op de trekker worden gebouwd. De unit herbergt twee Sauer Danfoss-pompen. Deze zijn regelbaar in opbrengst en druk, met een maximale opbrengst van 200 liter per minuut en een maximale druk van 350 bar.

HOGEDRUKPOMP VOOR DE ARM Eén van de twee pompen is voor de aandrijving van de aanbouwwerktuigen. Omdat de opbrengst ge-

MAAIARMEN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

makkelijk te regelen is, kan die heel goed worden afgestemd op het te gebruiken werktuig. Zo volstaat voor een 1,50 meter klepelbak een opbrengst van 120 liter per minuut, terwijl een stobbenfrees de volle 200 liter per minuut vraagt. De tweede pomp is voor de arm zelf. In tegenstelling tot veel andere fabrikanten gebruikt Wesseler hiervoor een hogedrukpomp. De bewegingen van de arm zijn hierdoor iets sneller, maar vooral veel krachtiger. In de pompunit zit ook de oliekoeler. De draairichting van de ventilator wordt standaard elk half uur een minuut lang omgedraaid om hem op deze manier schoon te blazen. Wanneer de pompunit achterop staat, kan hij worden aangebouwd aan de hefarmen. Wanneer de hefinrichting toch niet voor andere werkzaamheden wordt gebruikt, kan de unit ook aan het frame van de machine worden gebouwd. Hij komt hierdoor dichter op de trekker. De unit kan worden geopend door een zware kap open te schuiven. Deze loopt op rolletjes, zodat het niet zwaar gaat. De pompunit aan de voorzijde wordt geopend met behulp van gasveren. In het compartiment is veel ruimte, want Wesseler koos ervoor om het Danfoss-ventielenblok niet in de pompunit te zetten, maar op de arm zelf. Hierdoor vallen veel slangen van de pompunit naar de arm weg en lopen er geen slangen om de kolom. Bovendien zijn de elektromagneetspoelen vervangen door magneetspoelen die reageren op een druksignaal van het Canbus-systeem. Dat reageert net even sneller.

AANBOUWEN IN EEN KWARTIER De machine heeft een overrijdbaar frame, waardoor het aanbouwen gemakkelijk gaat. Volgens Kruse kan dat in een kwartier. Achter onder de trekker is een as aangebouwd en het frame heeft twee vanghaken. De trekker rijdt over het frame en de vanghaken val-

MARK KLEIN GUNNEWIEK, CWV LIEVELDE:

‘JE KUNT HEM PRECIES ZO LATEN REAGEREN ALS JE ZELF WILT’ CWV Lievelde is de eerste gebruiker van een Wesseler-arm. Chauffeur Mark Klein Gunnewiek leerde de machine ondertussen goed

kennen. “We zitten met de auto maar een tien minuten bij Vreden vandaan, dus ze zijn zo hier”, vertelt hij. “We hebben de machine in 2018 gekregen en er ondertussen 1700 uur mee gemaaid. We hebben er alleen een klepelbak aan en maaien voor 99 procent met afzuiging. Wel hebben we een aparte klepelas voor houtopslag. Die werkt ook monsterachtig, net als de arm zelf. Ik rijdt er tot 10 km/u mee langs de bomen en de machine reageert snel. Dat hoort ook zo, vind ik. Als je aan de hendel trekt, moet er wat gebeuren. In het begin was de machine niet zo snel, maar dat heeft Wesseler veranderd. Je kunt trouwens zelf alle snelheden instellen en hem precies zo laten reageren als je zelf wilt. Als je zo snel rijdt, raak je wel eens wat. In het lange bermgras zie je nooit alle obstakels, maar de aanrijbeveiliging werkt prima. Ik rijd

len om de as. De haken worden hydraulisch vergrendeld. Vervolgens moet de voorkant worden vastgezet. Kruse heeft een eigen testmachine opgebouwd op een John Deere en hierbij gaat het gemakkelijk. Met een band tilt de fronthef het frame omhoog. Hierna wordt met een pen het frame vergrendeld. De gaten voor de pen zitten bij John Deere al in het frame van de fronthef, maar bij andere trekkers moet daarvoor een voorziening worden gemaakt. De pen loopt door een sleufgat op het frame van de machine. Op transport zit er ruimte tussen de as van de trekker en het frame van de machine. Hierdoor kan de vooras pendelen. In werkstand trekt de chauffeur het frame onder tegen de vooras. Die wordt hierdoor gestabiliseerd, zonder dat er stempels nodig zijn. Het optrekken gebeurt met een hydraulische cilinder in het frame, die via een ketting met een band over de vooras is verbonden. Om voldoende ruimte te maken om over het frame te kunnen rijden, is de kolom van de arm 80 centimeter naar buiten te schuiven. Na aanbouw schuift de kolom dus weer 80 centimeter in en staat de kolom netjes tussen de wielen. Het basisframe is voor alle trekkers gelijk. Alleen de voor- en achterkant worden aangepast aan de trekker en de wensen van de gebruiker.

MEERDERE VARIANTEN De standaard gieklengte is goed voor een reikwijdte van 7,10 meter, gemeten vanuit het hart van de draaikolom tot aan de buitenkant van een 1,50 meter brede klepelbak. Daarnaast biedt Wesseler een verlengde giek met een reikwijdte van 7,60 meter. Beide gieken zijn te voorzien van een telescoop, die de reikwijdte met 1,40 meter verlengt. De demomachine van Kruse heeft zo’n verlenging en daarmee een reikwijdte van 8,50 meter, vandaar de naam Titan 8500. De grootste arm heeft een maximale reikwijdte van 9,00 meter. De arm is gemaakt van

meestal met de klepelbak voor me, maar de arm zwenkt ook dan mooi naar achteren weg. Door de sensoren is het zo dat de aanrijbeveiliging sneller reageert als je de arm dicht bij je hebt. Zo hoort dat ook. De pompen hebben we voor op de trekker staan. We rijden met een vrij grote zuigwagen achter de trekker en die hangt gewoon in de trekhaak. Dan zwenkt hij niet zo ver uit als wanneer je er nog een pompunit tussen hebt. Ook na 1700 uur houdt de machine zich goed. Wesseler maakte in het begin de klepelbak te licht, maar heeft die goed aangepast. Los van de normale slijtage, zoals de looprol, hebben we geen problemen gehad. De arm is degelijk gebouwd en functioneert nog steeds super. Ik ben er goed over te spreken.” GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - MAAIARMEN

een speciaal gevormd profiel van acht millimeter dik staal. Wesseler probeert zo licht mogelijk te bouwen en voegt daar materiaal toe waar volgens de computersimulatie de zwakke plekken zitten. Zware buizen aan de einden van de giekdelen geven extra sterkte. De kleinste arm heeft een gewicht van 1000 kilo. Bijzonder is het tuimelstuk op het knikpunt van de arm. Hierdoor hoeft de cilinder nooit door een dood punt te drukken. Dit maakt het strekken van de arm sneller en soepeler. Bij een hele dag maaikorven tikt dat flink aan. Bovendien is de arm ook verder te strekken. De hevel maakt een knik van 160 graden mogelijk, terwijl bij een gewoon knikpunt maximaal 120 graden mogelijk is. Hierdoor heb je extra reikwijdte bij een kortere arm. De klepelbakken, met of zonder afzuiging, bouwt Wesseler zelf, in werkbreedtes van 1,20 tot 2,10 meter. Ze hebben een frame en een gemakkelijk te wisselen roestvrijstalen behuizing. De grote looprol heeft een diameter van twintig centimeter.

JOYSTICK UIT 3D-PRINTER Behalve de hydrauliek ontwikkelt Wesseler ook alle elektronica op de machine. Alleen de software laat het bedrijf door derden ontwikkelen. De machine heeft veel sensoren. Zo zit er in het knikpunt een sensor die de hoek meet. Deze beïnvloedt de kracht die nodig is om de aanrijbeveiliging te activeren. Ook de automatische zweefstand wordt beïnvloed door de stand van de arm en die wordt automatisch gecorrigeerd. Hierdoor is er heel snel met de machine te werken, bijvoorbeeld bij het klepelen van wegbermen met bomen. Je kunt de klepelbak op de rol laten lopen, maar je kunt hem ook automatisch vlakstellen. Hiervoor zit er op de bak een pendelstuk met twee cilinders. Sensoren meten de druk op die cilinders en zorgen ervoor dat de bak altijd vlak werkt.

1 Soms moeten er aanpassingen aan de trekker worden gedaan, zoals hier het verplaatsen van de uitlaat bij de John Deere.

2 5

Kruse heeft met deze Wesseler-maaiarmen een uniek product in huis. Dit vormt een goede aanvulling op de producten die Kruse aanbiedt voor de groen- en landbouwsector, maar ook op het bestaande aanbod aan maaiarmen.

GRONDIG 4 2020

3 Een goed te bedienen terminal met een overzichtelijk display in het Nederlands. De instellingen zijn eenvoudig te doen.

‘JE HEBT EXTRA REIKWIJDTE BIJ EEN KORTERE ARM’ Alle instellingen zijn gemakkelijk te doen op een overzichtelijke terminal met een Nederlandstalig display. De snelheden van de functies zijn afzonderlijk in te stellen en ook de reactietijd na het loslaten van de joystick is instelbaar. Die joystick maakt Wesseler overigens zelf in een eigen 3D-printer. Hij is hierdoor aan te passen aan de wensen van de klant. Op de testmachine zit een kleine joystick op de top van de grote, waardoor je met de duim een paar functies kunt bedienen. Met de vingers kun je twee draaiknoppen aan de achterkant bedienen.

Het frame wordt via de ketting en de band hydraulisch tegen de vooras aangetrokken, die hierdoor niet meer kan pendelen.

4 Wesseler maakt de joystick met een eigen 3D-printer. Deze joystick heeft veel functies, met nog twee draaiknoppen aan de achterkant.

5 Uniek is het tuimelstuk aan het knikpunt van de arm. Hierdoor is snel strekken en langzaam inhalen mogelijk bij het maaikorven.

6 In de werkplaats wordt een arm op een Fendt gebouwd. De as voor de vanghaken zit er al onder en ook de hydrauliektank is al verplaatst.

7 7

Dankzij het ventielenblok op de arm lopen er geen slangen om de draaikolom en komen er minder slangen van de pompunit.

Klepel



ATTENTIE!

KVERNELAND 010146/020146 (153031) Breedte 90 / Dikte 12 mm. 2 gaten Ø17 / hoh 50 / L=280 :e

 



Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.



Voorkom fouten bij bestelling en controleert u éérst de maten van uw haken met de tekening hiernaast!

LELY (435002) Cilindrisch (oude Roterra) draad M20x1,5 / L=335 mm.

LELY (435001) Conisch Normaal zonder druppel draad M20x1,5 / L=330 mm.

LELY (435013) Conisch Normaal met druppel draad M20x1,5 / L=330 mm.

® Klepel

Klepel OPLAS-

LELY (435004) Conisch Lang zonder druppel draad M20x1,5 / L=370 mm.

LELY (435012) Conisch Lang met druppel draad M20x1,5 / L=370 mm.

LELY (435007) Mesmodel (Links/Rechts!) draad M20x1,5 / L=375 mm. (398000)

LELY (435123) Mesmodel met zijbevestiging Links/Rechts / L=340 mm.

nameten. (801525)



AMAC

LELY Normale druppeltand met zijbevestiging. Lengte 230mm. Gatextra 18 mm. voordeel ATTENTIE: Nu Orig. nr. 1.1699.0127.0. (435128) L/R : e

FAE (900177)

LELY (435010) L/R Normale druppeltand met zijbevestiging / L=340 mm. L/R

sinds

1990

LELY (435125) L/R Extra-lange druppeltand met zijbevestiging “Aardappeltand” Lengte=380 mm.! L/R



AVR (900268) HERDER: e BOUT / MOER voor montage van tanden met zijbevestiging

Lengte 70 mm. e A =Bout 50 M20x2,5 Bzelfborgende = 12 Cmoer = 80 E = ::263 Speciale e F =LEMKEN Ø12 / Zircon Ø16 7 (436002)

Hout en beton

3377022/33 Breedte 115 / Dikte 15 mm. 2 gaten Ø17 / hoh 72 / L=320 :e

LEMKEN Zircon 9 (436001) 3377012/3 (L/R) Breed 115 / Dikte 18 mm. / 2 gaten Ø21 / hoh 73 mm. / L=320 :e



S20 LEMKEN Zircon (436080) L/R

/ Br. 60 / Dikte 10 Bekijk ons volledige assortiment op onzeMestand website. 1 gat Ø17 mm. / L=315 mm. BASELIER (900237) Ontvang 5% extra korting op het netto goederenbedrag, Brutoprijzen tenzij anders vermeld

T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

bij uw eerste bestellingS8via onze website.

prodina.nl

bulkopslag



Kistenbewaring

 

uw specialisT in bewaringen en loodsen

Oosterwijzend 50 | 1616 LD Hoogkarspel | 0228 56 29 82 | info@prodina.nl

Bent u klaar voor de eerste snede? Wel met KRONE EasyCut schijvenmaaiers.

www.krone-nederland.nl

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - DABEKAUSEN

Trommelhakselaar geeft boost

DABEKAUSEN HAGENPROFI 1250 PRO GEN II

Tekst: Gert Vreemann Foto’s: Dabekausen

Belangrijke verbeteringen zitten hem soms in eenvoudige details, die je achteraf al veel eerder had kunnen bedenken. Een goed voorbeeld is de opbouw van een trommelhakselaar op de Dabekausen Hagenprofi 1250 Pro. Het geeft de Generatie II een flinke capaciteit boost. Samen met de door Dabekausen ontwikkelde opbouw is het een uitgebalanceerde capaciteitsmachine. Het hagen knippen gebeurt in de regel in ons land toch altijd één of twee keer per jaar. Bij snel groeiende hagen kun je dan flinke takken hebben, tot wel 80 centimeter lang en vijftien millimeter dik. In ons omringende landen wordt in sommige gevallen om de paar jaar geknipt. Dabekausen heeft hiervoor het eigen Power RM 1250 Pro-maaidek, dat is uitgerust met vier messen en met een werkbreedte van 1,25 meter. Dit kan plantaardig materiaal tot een dia-

GRONDIG 4 2020

meter van 25 millimeter aan. Dit maaidek is mede met het oog op wat zwaardere bestanden ontwikkeld, maar het is ook geschikt voor het fijnere maaiwerk. Als je hiermee in zwaardere bestanden met vakmanschap en het nodige verstand de snelheid aanpast, lukt het maaien en tegelijk afzuigen prima. De kans dat te lang materiaal tot verstoppingen leidt, is echter reëel, niet alleen bij heel grof, maar ook bij dunner materiaal. Stukjes van zo’n tien milli-

DABEKAUSEN - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

meter dikte met een lengte van rond de vijftien tot twintig centimeter kunnen heel hinderlijk de pijp ergens blokkeren. Dan is het de trekker of zelfrijder uit, kloppen en tegelijk zuigen.

HAKSELAAR OPBOUWEN De specialisten van Dabekausen in Echt bedachten dat dat anders moest kunnen. Ze kwamen op het idee om een hakselunit van een versnipperaar te monteren op het Power-maaidek. Ze kozen voor een niet te groot en zwaar exemplaar dat wel het nodige kan verstouwen. Het werd uiteindelijk een rotorhakselaar met tegenmes met een doorlaat van 120 millimeter en een breedte van 320 millimeter. Deze wordt hydraulisch en in serie met het maaidek aangedreven, waarbij beide altijd synchroon lopen. Er zijn enkele versterkingen aangebracht om het iets hogere gewicht van rond de 50 kilogram te compenseren. Als de hakselaar is gemonteerd, loopt hij altijd mee.

‘DOOR HET VERSNIPPEREN IS DE VULLINGSGRAAD VAN DE OPVANGBUNKER VEEL GROTER’ Afgelopen najaar heeft Dabekausen proefgedraaid. Uiteraard produceert de versnipperaar wat extra geluid, maar dat valt in het niet bij de voordelen. Het bleek in duurtests al snel dat de opbouw van de hakselaar meer bracht dan alleen minder verstoppingen. Door alles vooraf te versnipperen, gaat het materieel veel gemakkelijker door de afzuigpijp en wordt de Matev-bunker met een inhoud van 1650 liter veel beter gevuld dan met grover materiaal.

DABEKAUSEN-FRAME Dabekausen is al elf jaar bezig met de Hagenprofi. Afgelopen jaar is er een grote stap gezet door zelf een Dabekausen-frame te ontwikkelen, waarbij het bedrijf de hydrauliektank en de hydrauliekpomp naar achteren verplaatste. Dat zorgde voor maar liefst 350 kilo minder gewicht op de neus en evenredig meer op de achterkant, afhankelijk van het type trekker. Daarbij is een frame ontwikkeld waarbij de Matev-hoogkipbak niet langer op eigen wielen steunt. De vooras van de trekker wordt daarbij tijdens het werk hydraulisch afgesteund ten behoeve van de stabiliteit. De maaiunit is voorop via een verstelbare plaat opgebouwd en achter hangt het geheel in de versterkte driepunts-hefinrichting. Hydrauliekaansluitingen hebben allemaal snelkoppelingen en ook lopen de hydrauliekslangen centraal onder de trekker door. Het voordeel van deze ontwikkeling is dat de vooras dermate wordt ontlast dat

Afhankelijk van het soort materiaal pak je hier zo een kwart tot een derde hogere vullingsgraad. Tweede grote winstpunt is dat de machinist ook sneller kan gaan rijden. Hij weet dat de kans op verstoppen kleiner is en hoeft daardoor minder ‘defensief’ te rijden. Als de trekker op een vlak oppervlak rijdt, kan een rij- en maaisnelheid van meer dan 5 km/u worden bereikt, zo is gebleken bij de duurtests. Gemiddeld ligt de werksnelheid in de praktijk tussen de 1,5 en 3,5 km/u, mede doordat de armmaaier is uitgerust met de proportionele besturing van McConnel. Al met al praat je situatieafhankelijk over mogelijk wel dertig tot vijftig procent capaciteitswinst.

VOOR FIETSPADEN Een belangrijk punt van de Hagenprofi is het gebruiksgemak op fiets- en wandelpaden, waar de gebruikelijke maaien haagsnoeicombinaties meestal niet kunnen worden gebruikt. De compacte maaiafzuigcombinatie kan, mits opgebouwd op compacttrekkers of werktuigdragers, met een beperkt aandrijfvermogen op 1,50 meter smalle trottoirs rijden. Veelal gaat het echter om semi-compacttrekkers en werktuigdragers. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een Boomer 54 D, een John Deere 4066 of een Multihog, Holder of Kärcher. In de praktijk wordt de Hagenprofi voor de stabiliteit op 1,80 meter breedte opgebouwd. Ook dan kan er op menig fiets- en voetpad worden gewerkt. Inmiddels heeft Dabekausen groen licht gegeven voor de opbouw van de hakselaar en lopen de eerste productieversies. In de werkplaats worden momenteel de eerste exemplaren klaargemaakt voor uitlevering voor het komende maaiseizoen. De hakselaar is een optie en kan op de laatste generatie RM1250 Pro (vanaf 2019) ook achteraf worden opgebouwd.

deze niet over ontoelaatbare en in de praktijk minder prettige vooraslasten gaat. Fabrikanten als John Deere, New Holland en Kärcher ondersteunen Dabekausen door de fabrieksgarantie aan te passen voor het concept van de Hagenprofi. De betere gewichtsverdeling heeft daarnaast ook fijner sturen tot gevolg en een stabieler rijgedrag in zowel het werk als tijdens het transport.

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - GEWASBESCHERMING

DRIE LOONWERKERS OVER ZUINIG SPUITEN

Duurzaam verdienmodel

Tekst: Jenneke van Vliet Foto’s: Cumela Communicatie

De praktijk van gewasbescherming verandert in hoog tempo. Als loonspuiter moet je investeren in de juiste kennis en techniek om gewassen gezond te houden, ook als toelatingen en wetgeving veranderen. Hoe verkoop je dat echter aan klanten. Drie bedrijven vertellen hoe zij dat aanpakken. Om middelen op termijn te kunnen behouden, Is het noodzakelijk om hier zo zuinig mogelijk mee om te gaan, dus die alleen daar te gebruiken waar nodig en met zo min mogelijk verspilling. Het helpt om daarbij het gesprek met klanten aan te gaan. Kijk kritisch naar de financiële afspraken die je maakt: leveren die de juiste stimulans op om zo verantwoord mogelijk om te gaan met gewasbeschermingsmiddelen? De drie loonwerkers in dit artikel doen al jaren mee aan het programma Schoon Water voor Brabant. Waar mogelijk kiezen ze middelen die minder uitspoelen naar het grondwater of passen ze een lagere dosering toe. Zij geven hun antwoord op de vraag: hoe pas ik mijn verdienmodel zo aan dat de klant, ikzelf en het milieu er profijt van hebben?

WIJNAND SNOEIJEN UIT MAARHEEZE “Mijn spuittarief per hectare ligt hoger dan dat van de meeste andere loonwerkers. Ik leg aan klanten uit dat ze betalen voor onze kennis en kunde en dat zich dat uiteindelijk terugbetaalt in minder middelkosten, minder groeiremming van het gewas en een beter eindresultaat. Bij mijn klanten spuit ik gemiddeld 75 procent van de standaarddosering, op mijn eigen velden zelfs maar 25 tot 65 procent. Dat is goed mogelijk door te kiezen voor de meeste effectieve spuittechniek en het juiste moment van toepassing. Dan heeft het gewas ook veel minder te lijden onder een bespuiting en is de opbrengst dus hoger. Toch vindt een deel van de klanten dat moeilijk hoor, want aan de voorkant zijn ze dan een tientje meer kwijt per hectare. Ik zet ze aan het denken door een opmerking als ‘Is zijn spuitloon lager dan het mijne? Dan is hij vast te duur!’” Wijnand spuit voor een aantal grote akkerbouwers. “Die begrijpen inmiddels dat ik kennis en spuittechniek heb die zij niet hebben. Zo heb ik net een nieuwe

GRONDIG 4 2020

‘ZE BETALEN VOOR ONZE KENNIS EN KUNDE’ Agrifac-spuitboom aangeschaft met een dopafstand van 25 centimeter en AirflowPlus om te voldoen aan de nieuwe drifteisen en als alternatief voor drukregistratie. Ik wil als loonwerker niet afhankelijk zijn van de marge op de spuitmiddelen en werk dus ook alleen als de klant mij die vrijheid geeft. Het is een kwestie van vertrouwen opbouwen. Vaak sturen die grote akkerbouwers me de spuitadviezen door van hun adviseurs. Dan moet er bijvoorbeeld één liter worden gespoten en zeg ik: ‘Het kan ook met 0,7 liter.’ De eerste keer zeggen ze dan nog: ‘Er staat toch niet voor niets één liter?’ Als ze een keer hebben gezien dat het resultaat goed is, geven ze je in het vervolg dat vertrouwen ook.”

GEWASBESCHERMING - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

SCHOON WATER IN BRABANT Schoon Water voor Brabant is een stimuleringsproject om grond- en oppervlaktewater schoon te houden voor de winning van drinkwater. Agrariërs, gemeenten, particulieren en bedrijven werken sinds 2001 samen om de emissie van bestrijdingsmiddelen te verminderen. Voor meer informatie zie www.schoon-water.nl.

AD RAAIJMAKERS UIT BEST Ad Raaijmakers heeft goede ervaringen met het spuiten voor veehouders. “Het lukt me bij hen goed om te spuiten met een lagere dosering op het juiste moment. Zij proberen minder controle te houden over een perceel dan akkerbouwers. Voor iedereen geldt echter: communicatie met je klant is het belangrijkste. Denk als loonwerker goed na over je verdienmodel. Het moet voor zowel jezelf als voor de klant aantrekkelijk zijn om te kiezen voor lage doseringen, ook als je het risico loopt dat je eventueel een keer moet terugkomen. Ik gebruik een staffelprijs met vier categorieën: voor nul tot vijf hectare, vijf tot tien hectare, tien tot twintig hectare of meer dan twintig hectare. Er gelden lagere tarieven als ik meer hectares voor een klant moet spuiten. Daarbij kom ik de klant tegemoet als ik vaker moet terugkomen; wanneer ik bijvoorbeeld twintig hectare moet spuiten en daarvoor uiteindelijk drie keer moet langskomen, reken ik de klant het lage tarief voor zestig hectare.

‘COMMUNICATIE MET JE KLANT IS HET BELANGRIJKSTE’ Als ik dan uiteindelijk de helft op middelen bespaar, kan het voor ons allebei toch uit. Een belangrijk argument richting de klant is ook het voorkomen van groeischade aan het gewas. Bij een hogere dosering is het risico daarop groter. Helaas lukt het niet altijd om zo milieubewust mogelijk te spuiten. Het voornaamste probleem is tijdsdruk: op drukke momenten in het seizoen lukt het niet om bij iedereen onder de juiste omstandigheden te spuiten. Dan kies ik toch voor standaarddoseringen of een brede mix om een zeker resultaat te hebben. Hetzelfde geldt eigenlijk voor eggen: in een mooi droog voorjaar is eggen in de maïs een goede optie, maar ik moet er dan wel tijd voor hebben.”

MARCEL VERHOEVEN UIT ERP “Ik hoef weinig te overleggen met mijn klanten, want negentig procent laat het maïsperceel helemaal aan mij over. Als het perceel maar schoon staat en de prijs laag is.” In maïs een keer terug moeten komen na het spuiten van een te lage dosering is al snel te duur en bovendien komt Marcel dan in tijdnood. Toch kan hij ervoor zorgen dat een goed resultaat voor de klant hand in hand gaat met een verantwoord middelengebruik. “We weten dat middelen die terbutylazin bevatten, zoals Calaris, veel risico geven op uitspoeling naar het grondwater. Wij kiezen bijna niet meer voor deze middelen. Het is voor de meeste onkruiden niet nodig en terbutylazin geeft bovendien een vervelende nawerking in de bieten.” Daarnaast geeft Verhoeven een slimme draai aan nieuwe ontwikkelingen. “Natuurlijk maakt de verplichte onderzaai in maïs de onkruidbestrijding lastiger, maar bij mijn klanten is de onderzaai afgelopen jaar prima gelukt. Een dag of drie, vier na het zaaien van de maïs gaan we met een eg-onderzaaicombinatie aan de gang. In één werkgang bestrijd je het eerste kiemende onkruid, haal je grove kluiten eruit en zit de onderzaai in de grond. Door deze aanpak hebben we daarna ook veel lagere doseringen in de onkruidbestrijding kunnen toepassen op een mooi spuitbed. De onderzaai had niet te lijden en de percelen stonden toch mooi schoon. Ik ben blij dat we zo de eg die al jaren in de schuur stond weer kunnen promoten, want het is een mooie techniek. Kijk, aan de wet moeten we ons nu eenmaal houden, dus dan kun je er maar beter iets van maken wat werkt!”

‘EEN SLIMME DRAAI GEVEN AAN NIEUWE ONTWIKKELINGEN’

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - HYUNDAI

HX300AL is ready to go

Tekst en foto’s: Gert Vreemann

NIEUWE HYUNDAI A-SERIE STAGE V-MODELLEN

De nieuwe Hyundai HX300AL-rupsgraafmachine staat al bij Van der Spek klaar om hem uit te proberen. Het is de eerste in de sterk vernieuwde A-serie, van de HX130ALCR tot de zware HX750A, die dit jaar stapsgewijs wordt geïntroduceerd. Hyundai heeft in efficiëntie en vooral in elektronische intelligentie grote stappen gezet. We bekeken deze HX300AL alvast voor je.

Je kunt er niet omheen als je de nieuwkomer bij de demoput van Van der Spek in Vianen ziet staan. Met zijn zwarte giek en nieuwe kleurstelling oogt de machine meteen anders. Het maakt de machine stoerder en past in de trend om exclusieve en jubileummodellen zwart te maken. Als je er een bestaande machine naast ziet, lijkt die meteen ouder. Hyundai zet met de ingang van de Stage V-emissieklasse een compleet nieuwe A-serie-rupsgraafmachines in de markt met die kleurstelling en nu allemaal met een Cummins-Stage V-motor. Dat geldt ook voor de drie zwaarste modellen, de HX480AL, HX520AL en HX750L, die bij de Stage IV-modellen nog waren uitgerust met een Scania-krachtbron. Dat geeft eenheid en maakt het mogelijk dat Hyundai nu ook de motor kan uitlezen. Dankzij de nieuwe Engine Connected Diagnostics

GRONDIG 4 2020

(ECD) en de vernieuwde Machine Connected Diagnostics-machine-uitlezing (MCD) kan dat via Firmware over the Air (FOTA) draadloos op afstand. Foutcodes uitlezen, resetten of updaten kan dus nu direct vanaf Van der Spek. Dat scheelt tijd en mocht de monteur moeten komen, dan weet hij vooraf beter waarom het gaat. Uiteraard is er ook nog het Hyundai HiMate-voertuigvolgsysteem.

VERNIEUWDE HYDRAULIEK In gewichtsklassen, giek en uitrusting is niet veel gewijzigd. Dat zie je ook aan de HX300AL. Deze demomachine is nog redelijk standaard uitgerust, maar - typisch voor Nederland - wordt elke machine door Van der Spek klantspecifiek uitgerust. Belangrijk daarbij is de grote stap die Hyundai heeft gezet in de hydrauliek en de aansturing daarvan. Op de A-serie

HYUNDAI - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

‘DE KRACHTBRON IS ZUINIGER GEWORDEN DOORDAT CUMMINS DE VERBRANDINGSTEMPERATUUR IN DE MOTOR HEEFT VERHOOGD’

WALK ALLROUND Het uitlaatgasnabehandelingssysteem van de Cummins-Stage V-motor is relatief compact, zodat de achterkant van de machine relatief plat is gebleven.

gaat het hier om twee systemen, EPIC en EPFC. Die lijken sterk op elkaar, maar zijn in basis beide zo ontwikkeld dat de hydrauliek elektronisch heel nauwkeurig wordt aangestuurd voor een grotere efficiëntie en fijngevoeliger werken. Bij EPIC - actief bij het kleinste model, de HX130ALCR, en verder deze HX300AL tot en met de zwaarste HX750L - gaat het om een elektronische pompregeling waarbij beide (grote en kleine) pompen apart worden aangestuurd en wel zo dat de grote het gros van de gevraagde hoeveelheid levert en met de kleine pomp de opbrengst wordt gevarieerd, zodat er nauwkeuriger en fijner kan worden gewerkt met een grote efficiëntie. Bij de modellen HX140AL tot en met HX260AL gaat Hyundai met EPFC nog een stap verder in deze elektronische regeling. Het systeem werkt vergelijkbaar aan EPIC, maar hier worden de pompopbrengsten zo geregeld dat er een minimale retour is. Ook hier ligt de nadruk op extra fijngevoeligheid, omdat machines in deze klasse veel worden gebruik om af te werken. Voor hijsklussen is er nu ook een aparte hijsfunctie, een extra fijngevoelige regeling in combinatie met maximale hydrauliekdruk voor stabiliteit.

ZUINIGER Cummins claimt dat de nieuwe generatie Stage V-motoren zuiniger zijn. Bij de HX300AL is dat de bekende 6,7-liter-zescilindermotor. Deze is zuiniger geworden doordat Cummins de verbrandingstemperatuur in de motor heeft verhoogd. Dat heeft een lagere roetuitstoot en een grotere efficiëntie als gevolg. Daarmee is ook de gekoelde EGR-uitlaatgeneratie verleden tijd en is de roetbelasting, vooral in deelbelasting op dieseloxidatiekatalysator en dieselpartikelfilter, lager. Consequentie is wel een hogere uitstoot van stikstofoxiden en dit wordt opgelost door de katalysator met daardoor een iets hoger AdBlue-verbruik. De A-serie is daarvoor uitgerust met een grotere AdBlue-tank. Als je de dieseloliebesparing en het extra AdBlue-verbruik meerekent, moet dat volgens Hyundai resulteren in een efficiëntiewinst van rond de vier tot vijf procent. Bij deze HX300AL ga je in continu vollast Power-stand naar 22 liter dieselverbruik en in continu op Eco-stand werken naar krap achttien liter per uur.

De machinist gaat er ook op vooruit. Dat zie je als je even rond de machine loopt. Hij heeft beter zicht op het werk door de plattere bovenwagen en de verder naar onderen doorlopende ruit in het portier, precies het deel dat binnen het zichtbereik ligt. De nieuwe computer is mooi compact, zit buiten het werkveldzicht en is begrijpelijk in bediening en weergave. Er is een mooie 360-gradenweergave met daarbij naar wens ook akoestische waarschuwing rondom als iemand binnen de draaicirkel komt. De Power-, Normaal- en Eco-standen zijn gebleven, evenals de duidelijke weergave op het 8-inch-scherm. Hyundai heeft daar nog een actieve Eco Guidance-functie aan toegevoegd. De machine meet zelf de prestaties en geeft de machinist seintjes of hij goed zit of dat er verbetermogelijkheden zijn. Wellicht is dat nuttig voor machinisten die hardnekkig vasthouden aan de Power-stand. Last but not least zijn de machines uiteraard standaard voorbereid op 3D-GPS. Hyundai heeft nu een deal met Trimble om dat af-fabriek te leveren. In Nederland zal het toch meestal op klantwens via Van der Spek gaan, nieuw of overzetten van het systeem op de inruil.

Toegankelijk 8-inch-scherm met de bekende Eco-, Normaal- en Power-functies, maar nu ook een actieve Eco Guidance-functie.

Alle vijftien modellen van de A-serie met Stage V in de klasse van dertien tot 75 ton komen dit jaar op de markt. Deze HX300AL en de HX220AL zijn al leverbaar. Er gaat dan niets boven zelf even draaien. Deze machine staat daarvoor klaar bij Van der Spek, met inachtneming van veilige machine- en mensafstanden in deze tijd.

Hyundai heeft met elektronische aansturing van de hydrauliek een flinke slag in gevoeligheid en efficiëntie gemaakt. Dat merk je bij het fijne afwerken.

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - BOKASHI

Bodemverbeteraar zonder status

BOKASHI MAG ALLEEN MET ONTHEFFING

Tekst: Egbert Jonkheer Foto’s: Egbert Jonkheer, Cumela Communicatie

Maaisel en andere plantenresten ter plekke fermenteren tot bokashi is populair onder terreinbeheerders. De onduidelijkheid rondom de bijzondere bodemverbeteraar suddert echter al jaren voort, want hoe goed is het nu voor bodem en milieu? En mag je het nu wel of niet maken? Iedereen wacht op helderheid. Waterschappen, natuurorganisaties en andere terreinbeheerders doen het steeds vaker: bokashi maken van slootmaaisel, bermgras, blad en ander organisch materiaal. Bokashi maken is een vorm van inkuilen, waarbij er in twee maanden tijd een rul product ontstaat, dat wordt gebruikt als bodemverbeteraar. Vanuit het oogpunt van de terreinbeheerders is het een begrijpelijke keuze; het is vaak goedkoper dan afvoer, het voorkomt gesleep met materiaal en je hebt nuttig hergebruik op locatie. Gemeenten gebruiken de bokashi bijvoorbeeld in hun plantvakken en boeren in de buurt rijden het uit over hun percelen. Hoe circulair wil je het hebben?

zoals de wetgeving nu is, je het gewoon niet mag maken en niet mag uitrijden. Er mogen alleen pilots plaatsvinden wanneer daarvoor ontheffing is gegeven door de Omgevingsdienst, maar in de praktijk is daarvan nu meestal geen sprake.”

WETEN WAT JE DOET Een bedrijf dat veel ervaring heeft met het maken van bokashi is Loonbedrijf Jansen Wijhe in Wijhe, dat door heel Nederland actief is in het opzetten van bokashi-hopen voor verschillende terreinbeheerders.

Bokashi onderscheidt zich van compost doordat dit het bodemleven meer stimuleert.

Grote composteerders zijn minder enthousiast over bokashi. Zij zien een ongelijk speelveld ontstaan, waarbij verschillende typen verwerkers met verschillende regels worden geconfronteerd en waarbij composteerders in de regel hogere kosten moeten maken. Dat is echter niet het belangrijkste, zegt directeur Arjen Brinkmann van brancheorganisatie BVOR: “Wanneer je lokaal reststromen tot bokashi zou willen verwerken, is het belangrijk dat er goed zicht is op de mogelijke meerwaarde, de risico’s en op de claims die er over bokashi worden gedaan. Die zijn namelijk matig onderbouwd. Zorg eerst voor wetenschappelijke onderbouwing en ga dan bekijken onder welke voorwaarden je dit zou willen toestaan. Daar komt bij dat

GRONDIG 4 2020

BOKASHI - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

Acht jaar geleden begon Jansen er op kleine schaal mee in eigen beheer, naast zijn reguliere composteringstak. “We wilden weten hoe het werkt en ervaring opdoen met wat er wel en niet kan, want je moet het leren”, vertelt Koen Jansen. “Inmiddels hebben we het proces goed onder de knie en dat is de reden dat steeds meer partijen ons betrekken bij projecten”, aldus de ondernemer. Jansen werkt onder meer voor gemeenten, waterschappen en natuurorganisaties, waar het bedrijf hoofdzakelijk (sloot)maaisel en blad voor verwerkt. “We verschredderen het materiaal, mengen en bevochtigen het, rijden het vast en dekken de hoop af. Eventueel helpen we na acht tot tien weken ook met het uitrijden. Op die manier kunnen we het proces van begin tot eind begeleiden.” Ook Jansen ziet dat terreinbeheerders soms worstelen met onduidelijke regelgeving en constateert dat Omgevingsdiensten niet altijd dezelfde lijn trekken. Vergunningen voor een pilot worden echter zeker niet zomaar verstrekt. “Het is belangrijk dat je het serieus aanpakt. Dat betekent geen partijen met zwerfvuil verwerken, maar met schoon materiaal beginnen. Dat vraagt een goede afstemming met de opdrachtgever. Verder moet je de hoop netjes opzetten. Omdat de hoop maar dertig graden wordt, gaan onkruidzaden en ziektekiemen niet kapot door de hitte, zoals met composteren. Door de warmte gaan de zaden wel kiemen, maar krijgen ze geen licht en sterven af. Wij zien geen problemen met ziekten en onkruidzaden.”

‘VANUIT HET OOGPUNT VAN DE TERREINBEHEERDERS BOKASHI HET EEN BEGRIJPELIJKE KEUZE’

mag brengen. Wij vinden het niet logisch dat een tussenstap, zoals het maken van bokashi, niet is toegestaan. Het enige wat je toevoegt aan de hoop zijn effectieve micro-organismen en die hebben nota bene de biologische SKAL-certificering.” Er is veel belangstelling voor Bokashi, omdat het lokaal mag worden verwerkt als er een ontheffing is.

De alliantie pleit er bovendien voor om compost en bokashi vrij te stellen van de Meststoffenwet door er een aparte categorie van te maken. De mineralen die erin zitten, zouden volgens hen niet mee hoeven te tellen voor de boekhouding, omdat ze gebufferd zitten in de organische stof. Het zou de lokale kringlopen verder stimuleren. “Wat ons betreft wordt het ter plekke verwerken van reststromen het nieuwe normaal, mits dat netjes gebeurt”, zegt Meier. “Daar kun je echter afspraken over maken.”

MEER ONDERZOEK

CIRCULAIRE ECONOMIE

De ogen zijn nu gericht op de ministeries van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Infrastructuur en Waterstaat, die recent nog in een brief aan waterschap Brabantse Delta lieten weten dat ze momenteel onderzoek laten doen naar bokashi. De ministeries geven aan te willen bekijken of er “beleidsaanpassingen mogelijk zijn die voldoende ruimte geven voor circulair terreinbeheer”. Ze tonen kortom goede wil, maar beloven niets.

Terreinbeheerders proberen aandacht te vragen voor de voordelen van bokashi en ijveren al geruime tijd voor een erkenning van het product. “Bokashi is een prachtige toevoeging voor de kleine kringloop”, zegt Astrid Meier, zelfstandig adviseur in de watersector en werkzaam voor de Biomassa-alliantie, waarin verschillende gemeenten, waterschappen en andere partijen samenwerken aan circulair terreinbeheer. De gelegenheidssamenwerking dringt in Den Haag aan op een aanpassing van de vrijstellingsregeling, waardoor het mogelijk wordt om op kleine schaal (maximaal 600 kubieke meter per keer) compost en bokashi te mogen maken. “De huidige vrijstellingsregeling knelt, omdat je op dit moment alleen vers materiaal in een straal van vijf kilometer op het land

De Biomassa-alliantie heeft alvast een concept-checklist met regels opgesteld, die er volgens haar aan kan bijdragen dat het maken van bokashi goed en veilig gebeurt. Onderdeel daarvan is onder meer een goede check van het bronmateriaal, dat nagenoeg vrij moet zijn van afval, onkruidzaden en ziektekiemen. Of en hoe je dat moet borgen, is de volgende vraag. BVORdirecteur Brinkmann blijft voorlopig sceptisch. “Ik heb nog niet gezien dat er nieuw onderzoek is naar het proces van het maken van bokashi of het bewijs dat onkruidzaden goed worden afgedood. Tot nu toe is dat vooral anekdotisch. Ik sluit zeker niet uit dat bokashi een mooie nichemarkt kan worden, mits het maar goed wordt onderbouwd.”

Het eindproduct is een waardevolle bodemverbeteraar, vindt Jansen, al is het een totaal ander product dan compost. “Het materiaal is minder ver afgebroken, maar dat is juist gunstig voor het bodemleven. Ik zie het zo: met bokashi voer je het bodemleven, met compost de plant. Voor beide producten is plek.”

‘BOKASHI IS EEN PRACHTIGE TOEVOEGING VOOR DE KLEINE KRINGLOOP’

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - BOKASHI

DE WET EN BOKASHI Wat mag nu wel en wat mag nu niet als het gaat om het maken en gebruiken van bokashi? De herziene Vrijstellingsregeling plantenresten biedt geen mogelijkheid om bokashi te maken en die ter plekke te gebruiken. De regeling geldt namelijk alleen voor het opbrengen van vers materiaal, al dan niet na verkleinen. Dat mag in een straal van vijf kilometer rondom de plek van winning worden aangewend. Als je er eerst bokashi of compost van maakt, valt dat echter niet onder de regeling. Zodra je iets gaat doen met het materiaal valt dat namelijk onder het Activiteitenbesluit en daarin staan geen regels over het maken van bokashi. Wel mag er lokaal met vergunning tot 600 kubieke meter aan eigen reststromen worden gecomposteerd. Voor bokashi kan dit alleen wanneer de Omgevingsdienst ontheffing heeft gegeven voor een pilot, waarin er dus onderzoek wordt gedaan naar het proces.

WAT IS BOKASHI? Bokashi is het product dat ontstaat bij het fermenteren van organisch materiaal. Het eindproduct lijkt op compost, maar het komt tot stand in afwezigheid van zuurstof. Ook wordt de hoop minder warm: 30 tot 40 graden Celsius, tegenover 55-65 graden bij compost. Als grondstof kan er van alles worden gebruikt, van sloot- en bermmaaisel tot blad en gewasresten. Het bronmateriaal wordt gemengd met kalk, vervolgens natgemaakt met een oplossing van effectieve micro-organismen en daarna vastgereden en met plastic afgedekt. Na ongeveer acht tot tien weken fermenteren is het product ‘rijp’ en kan de kuil weer worden opengemaakt, waarna het materiaal kan worden gebruikt als bodemverbeteraar. Omdat het minder ver verteerd is, valt er voor het bodemleven meer om te zetten dan bij compost, maar compost bevat op zijn beurt meer stabiele organische stof.

‘DE MINISTERIES WILLEN BEKIJKEN OF ER BELEIDSAANPASSINGEN MOGELIJK ZIJN’

GRONDIG 4 2020

Er gelden geen vaste regels voor het maken van bokashi, al worden er in de regel ‘effectieve micro-organismen’ toegevoegd aan de hoop. De belangrijkste leveranciers van de bacteriepreparaten en de benodigde kennis zijn Agriton en Bij de Oorsprong. De kosten aan toevoegingen bedragen ongeveer € 10,- per ton. Daar komen de kosten voor het opzetten en afdekken van de hoop nog bij.

TITAN MAAIT HET VERSCHIL

Nooit meer vervuilde koelpakketten In uw machine ?

Bezoek onze website of bel vandaag nog!

Techno Air Benelux BV Meer informatie over de Wesseler Titan-maaiarm ontvangen?

www.technoair.com +31(0)85 7608777

Bel ons 0541-291756 of mail ons info@kruse.nl

Tekort?

de juiste spoorelementen op het juiste moment borium

zink

fosfor

Bortrac 150

Zintrac 700

Hydrophos

Online bemestingsadvies op basis van uw bodemanalyse op agrocentrum.nl/advies

SPOORE

ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK - SLIM EN DIGITAAL

Laten zien wat het oplevert

Tekst en foto’s: Herma van den Pol

DIGITAAL KANTOOR, VAN WERKBON TOT BOEKHOUDPAKKET

Hoewel de meeste aanbieders van digitale systemen ervoor kiezen om te koppelen met boekhoudsystemen koos Digitaal Kantoor ervoor om dit wel zelf te bouwen. In de filosofie van Jan-Joost Hagoort, directeur van dit bedrijf, hoort alles bij elkaar en werkt het beter als het door één partij wordt aangeboden.

SERIE: SLIM EN DIGITAAL Welk systeem past bij jouw bedrijf? Bekijk het compacte en eenvoudige overzicht op www. cumela.nl/nieuws/achtergrond/leverancierstabelinzicht-leveranciers-en-systemen. Daar vind je Digitaal Kantoor in terug, maar ook de systemen die eerder in de serie voorbij kwamen. Voor elk bedrijf is er een digitaal systeem. Wacht niet en maak er werk van.

‘EEN AANTAL ZAKEN IS MOGELIJK DOOR EEN GEÏNTEGREERD BOEKHOUDSYSTEEM’

Verdubbelen in omzet bij een gelijke bezetting op kantoor. Dat klinkt goed en dat claimt Hagoort met het systeem van Digitaal Kantoor te kunnen bereiken. “Wij bieden het totaalpakket. Er zijn eigenlijk maar een paar harde voorwaarden om succesvol te zijn: het werkt in de cloud en je bent onderweg bereikbaar.” Het plansysteem werd samen met loonbedrijf K.A. van Daalen ontwikkeld, hoewel er in eerste aanleg geen focus op een branche was. “Wij werkten voor alle soorten bedrijven, maar denken nu zulke mooi dingen in huis te hebben dat we ons wel meer richten op specifieke sectoren.” Doordat er geen focus was, biedt het systeem, dat in de cloud draait, heel veel mogelijkheden, maar het begint misschien al wel met het startscherm. In één oogopslag ziet een ondernemer welke facturen er nog open staan, de urenregistratie van een project, openstaande taken en de declarabiliteit van personeel. Het kan allemaal worden aangepast naar eigen smaak en inzicht. Een aantal zaken kunnen alleen maar doordat het boekhoudsysteem is geïntegreerd. “Je bent niet gaan ondernemen om met deze systemen te werken, maar als het goed werkt, kan het flink schelen op de kosten voor de accountant”, zegt Hagoort. In Digitaal Kantoor zitten een aantal functionaliteiten die vooral voor verhuur- en GWW-bedrijven erg handig zijn. Zo kunnen er verschillende zaken aan elkaar worden gekoppeld en kleuren worden toegekend aan bijvoorbeeld een kraan die is verhuurd.

“Ook voor de projectbewaking wordt gebruik gemaakt van kleuren. Groen is goed, bij tachtig procent wordt het project oranje en kun je instellen dat je een melding krijgt en rood betekent dat het te veel geld kost.” Ook kan het systeem RAW-bestekken inlezen. Van de ongeveer 500 klanten die Digitaal Kantoor heeft, komt naar schatting tien procent uit de cumelasector. “Wij streven er echter naar het aantal te vergroten”, zegt Hagoort. De implementatie kost ongeveer twee maanden, waarvoor een eenmalig bedrag wordt betaald. “Wij komen vervolgens een aantal keren langs om te helpen het systeem onder de knie te krijgen.” Alles bij elkaar geeft Hagoort aan het idee te hebben alles te kunnen bieden wat een cumelaondernemer nodig heeft. Daar hoort uiteraard ook de app bij, die zowel op Android als op iOS draait. “Rond vier uur wordt de planning vrijgegeven en weten de jongens wat ze de volgende dag moeten doen. Ook kunnen ze zelf werkzaamheden toevoegen. In principe wordt er vanuit de planning acht uur geschreven, maar werken met vanaftijden kan ook. Je kunt met de app navigeren en via de details een artikel toevoegen.” Ook aan het werken met de zzp’ers is gedacht. “Je kunt iemand in het systeem inplannen met uren en tarief en dat kan dan digitaal naar de zzp’er worden verzonden voor een bevestiging.” Het systeem oogt goed, maar wel voor bedrijven met meer gestandaardiseerde processen. “Bij specifieke wensen kijken we altijd voor wie het relevant is en hoeveel werk we eraan hebben. Vervolgens is het de vraag hoeveel het je waard is”, stelt Hagoort. Maatwerk is dus wel mogelijk, maar kost geld. Als het een goed idee is en er komt budget beschikbaar, dan is het snel gebouwd. Daar staat tegenover dat Hagoort aangeeft dat Digitaal Kantoor sneller op ontwikkelingen kan inspelen, doordat het alle systemen onder één dak heeft. Digitaal Kantoor, een systeem van digitale werkbon, via een digitale planning naar de boekhouding. In de basis is het gemakkelijk en snel en erg geschikt voor GWW, infra en verhuur.

GRONDIG 4 2020

SLIM EN DIGITAAL - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

HET SEIZOEN IS BEGONNEN: STAPELTJE WERKBONNEN, STAPELTJE FACTUREN, STAPELTJE...

‘KANTOOR KAN VERDUBBELING OMZET ZONDER UITBREIDING AAN’ “Wij zijn heel erg tevreden over Digitaal Kantoor”, zegt Arjen van Daalen, mede-eigenaar van K.A. van Daalen, specialist in de verhuur van grondverzetmachines en grondzuigtechniek. “Wij zijn er in geslaagd om in een periode van vier jaar de omzet te verdubbelen, maar het aantal personeelsleden op kantoor stabiel te houden. Dat terwijl de werkdruk op facturen maken zelfs is afgenomen. Ik kan daarom zeggen dat het ons geen windeieren heeft gelegd.” In 2014 maakte de ondernemer de overstap naar Digitaal Kantoor nadat hij daarmee via Bob Salm, een oud-schoolgenoot, in contact kwam. Toen werkte Van Daalen nog met een planning die was gekoppeld aan het boekhoudpakket. “Die namen we af van twee verschillende aanbieders. Het nadeel daarvan was dat wanneer er iets werd geüpdatet ook de koppeling weer in orde moest worden gemaakt, iets wat zo één tot twee werkdagen in beslag kon nemen.”

Op het moment van schrijven zijn de coronamaatregelen nog onverminderd van kracht. Thuiswerken, anderhalve meter afstand houden en weinig sociaal contact. Voor sommige cumelabedrijven zijn deze gevolgen direct zichtbaar in het werk. Heel veel sterkte in deze lastige, rare tijd. Gelukkig zitten vele bedrijven (nog) volop in het werk. De zon schijnt, het water is gezakt en de temperaturen lopen op: het seizoen is begonnen! De focus komt te liggen op gas geven: nú moet het gebeuren, het werk moet worden gedaan. Alsof de koeien weer de wei in mogen. Voor ondernemers zonder of met maar weinig ondersteuning op kantoor betekent dit dat er weer stapeltjes worden gemaakt. Een stapeltje voor werkbonnen, een stapel met snel bekeken facturen en een stapel om ‘nog uit te zoeken’. De tijd tussen de daadwerkelijke werkzaamheden en de factuur loopt al snel uit tot twintig of meer dagen.

‘BEGIN AAN JE ADMINISTRATIE? START ONDEROP’ Wat tips om bij te blijven, want hoe hard je ook werkt, je krijgt pas de beloning als je factureert.

• Zorg dat je medewerkers hun werkbonnen elke dag inleveren.

• C ontroleer diezelfde dag nog of de bonnen kloppen, zorg dat ze compleet en goed worden ingevuld.

‘DE WERKDRUK OP FACTUREN MAKEN IS AFGENOMEN’

• B egin je aan de administratie? Start onderop de stapel. • S chakel je telefoon uit of over: het kost 25 minuten

om na een onderbreking weer volledige focus te krijgen.

• H oe lastig ook: plan administratiemomenten in, anders komt het er niet van!

Digitaal Kantoor biedt alles in één aan, van boekhoudprogramma tot aan de digitale werkbon, en dat beviel Van Daalen. “Daarna moesten we nog wel iedereen op kantoor motiveren, want overstappen op een ander boekhoudprogramma is een heel proces”, zegt hij daarover. Wat hielp in dit proces was dat alles stap voor stap kon worden gedaan. Uiteindelijk kon het bedrijf in januari 2015 de overstap maken naar Digitaal Kantoor. “Wij zijn begonnen met de kantoorwerkzaamheden en hebben ervoor gekozen pas later de digitale werkbon te introduceren”, aldus Van Daalen. Nu zou de ondernemer niet anders meer willen. Niet-werkende koppelingen en updates bij diverse aanbieders behoren tot het verleden. Ondertussen is ook de overstap gemaakt naar de digitale werkbon. “Alle jongens vullen via de app de uren in. Er waren in eerste instantie nog twee machinisten zonder smartphone. Die hebben we moeten overtuigen dat het werkt, maar ook die hebben het nu goed opgepakt”, aldus Van Daalen. Is er toch iets wat niet helemaal goed werkt, dan wordt dat volgens hem goed opgepakt. Het resultaat is een goed werkend systeem, dat het werk op kantoor een stuk efficiënter en makkelijker maakt.

• Zorg voor een stok achter de deur. Wie zorgt dat jij er écht even voor gaat zitten?

• V raag hulp: hoe kunnen andere mensen, systemen of bedrijven je helpen? • Laat iemand de stapels uitzoeken en sorteren. • Laat de bonnen invoeren door een ander, zodat jij ze alleen nog hoeft te controleren. • Ga verder digitaal. • Laat door een buitenstaander eens kritisch kijken wat er slimmer of sneller kan. Vraag dit ook eens aan je mensen.

Uitdagend, want het mooie weer roept en dan ga je toch niet achter de computer zitten? ‘Eat the frog first’: eet ’s morgens eerst een levende kikker, dan kan je de rest van de dag niks meer gebeuren. Dus: begin ‘s morgens direct aan die administratie, dan heb je het ergste voor die dag al gehad. Hoe langer je wacht, hoe hoger de stapel… Sabine Zweverink, specialist digitalisering bij Cumela Advies GRONDIG 4 2020

Bemesten

Doorzaaien

De VT4556 met perfecte gewichtsverdeling in combinatie met de nieuwe Vredo Zodenbemester, brengen de mest waar het hoort; bij de wortel! Bel voor een demonstratie: André de Waard 06-653437311

Vredo doorzaaien is een kosten-effectieve manier van grasland verjonging, een hogere opbrengst van kwalitatief beter gras! Optioneel met CDS (crop drill system) om te kunnen zaaien op graanstoppel ...

+31 (0) 488 411 254 info@vredo.com

www.vredo.nl

De beste in het veld

ECONOMIE - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

IN KORT BESTEK - ONDERNEMEN MET VAKTECHNIEK

MACHINEKOSTEN KWART VAN AANSCHAFWAARDE In de cumelasector zijn de jaarlijkse machinekosten gemiddeld 25,3 procent van de aanschafwaarde van de machines. Het betekent dat wanneer de aanschafwaarde van een machine € 100.000,- was de kosten jaarlijks gemiddeld € 25.300,- bedragen. Veruit de drie grootste kostenposten zijn de afschrijvingen, de reparatie- en onderhoudskosten en de brandstofkosten. Bij een waarde van € 100.000 bedragen deze respectievelijk € 7800,-, € 5800,- en € 7200,-.

BOUWSTOFFEN VAN DE OPDRACHTGEVER

Beste Geralde, Ik heb een uitnodiging ontvangen voor een kadeverbetering door middel van het vervangen van een beschoeiing. In het bestek zijn ook bouwstoffen opgenomen die door de opdrachtgever ter beschikking worden gesteld. Mag ik er dan van uitgaan dat de bouwstoffen op het werk worden geleverd of moet ik nog rekening houden met extra kosten?

MACHINEKOSTEN PER AANSCHAFWAARDE (%) 8,0% 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% Afschrijfingen

Reparatie & onderhoud

Brandstof

Grondverzet

Verzekeringen

Gemengd

Huur

Rentekosten

Agrarisch

In de grafiek zien we dat voor vrijwel alle kosten geldt dat deze in verhouding tot de aanschafwaarde bij de grondverzetbedrijven hoger zijn en bij de agrarische loonbedrijven juist lager. Volgens Dieuwer Heins, adviseur Financiën & Bedrijfsontwikkeling bij Cumela Advies, zijn hiervoor meerdere verklaringen. “De aanschafwaarde van machines in het agrarisch loonwerk ligt duidelijk hoger, terwijl deze machines juist veel minder draaiuren per jaar hebben. Hierdoor zijn de afschrijvingen en de kosten voor reparatie en onderhoud lager. Het beperkte verschil in brandstofkosten komt doordat het brandstofverbruik in de agrarische sector veel hoger ligt dan in het grondverzet.

VERUIT DE DRIE GROOTSTE KOSTENPOSTEN ZIJN DE AFSCHRIJVINGEN, DE REPARATIE- EN ONDERHOUDSKOSTEN EN DE BRANDSTOFKOSTEN De verzekeringspremies liggen vanwege de grotere risico’s in het grondverzet hoger dan voor agrarische loonbedrijven. Dit zien we terug in de ververzekeringskosten per aanschafwaarde.” Binnen de module kostprijsberekening wordt ook gekeken naar de huisvestingskosten en de algemene kosten per aanschafwaarde, legt Heins uit. “Voor grondverzetbedrijven bedragen deze respectievelijk 2,3 en 3,0 procent, terwijl deze voor agrarische loonbedrijven uitkomen op ongeveer 1,3 en 1,5 procent. De agrarische loonbedrijven hebben vaak minder kosten en dus juist hogere aanschafwaarden van machines.” De gegevens zijn gebaseerd op in totaal 313 cumelabedrijven die hebben deelgenomen aan de kengetallenvergelijking Cumela Kompas over 2018. Voor meer informatie over Cumela Kompas kun je bellen met de Ondernemerslijn op (033) 247 49 99 of een e-mail sturen naar kengetallen@cumela.nl. Of vraag je bedrijvenadviseur.

Beste aannemer, In de Standaard RAW-bepalingen 2015 staat voorgeschreven hoe moet worden omgegaan met bouwstoffen die door de opdrachtgever ter beschikking worden gesteld.

01.14.01. Door de opdrachtgever ter beschikking te stellen bouwstoffen 01. Voor zover de plaats en wijze waarop de bouwstoffen ter beschikking worden gesteld niet nader in het bestek zijn vermeld, worden de bouwstoffen franco op het werk in middel van vervoer ter beschikking gesteld. 02. Bouwstoffen die op het werk in middel van vervoer ter beschikking worden gesteld, direct lossen.

De bouwstoffen worden in principe dus op het werk bezorgd, tenzij in het bestek staat toegelicht dat die op een andere locatie worden bezorgd of moeten worden afgehaald. Daarnaast worden de bouwstoffen in beginsel voor rekening en risico van de opdrachtgever geleverd op het werk. Let wel op het bestek, want hierin kunnen andere leveringsvoorwaarden zijn opgenomen.

HOUD GOED IN DE GATEN WAT IN BESTEK STAAT GESCHREVEN

Daarnaast staat regelmatig ook nog wat in het bestek opgenomen over het moment waarop van de aannemer inspanning wordt verwacht, zoals over het moment waarop de aannemer de bouwstoffen moet afroepen. Houd dus goed in de gaten wat er in het bestek staat beschreven over de bouwstoffen die die opdrachtgever ter beschikking stelt. Geralde van de Bunt, adviseur juridische & GWW-zaken GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELARIA

Cumelaria DERTIGJARIG JUBILEUM LOONBEDRIJF VOS IN BANT Ter gelegenheid van de overname van akkerbouwbedrijf en Loonbedrijf Vos in Bant door de zonen Adriaan, Christiaan en Theo Vos werd er op zaterdag 29 februari een receptie voor klanten en relaties gegeven in de nieuwste loods van het loonbedrijf. De grondleggers, Jakob en Jettie Vos, ontvingen vanwege het dertigjarig jubileum een zilveren Cumela-speld en een zilveren ketting. Na het officiële gedeelte en de felicitaties zorgde het piratenkoor, waarvan Jakob sinds korte tijd deel uitmaakt, voor een vrolijke noot door het zingen van een aantal zeemansliederen.

Gedeputeerde Sander de Rouwe op Contactdag Friesland Begin maart vond bij Ufkes Greentec in Drachten de Contactdag Friesland 2020 plaats. Eigenaar Jippe Ufkes vertelde met enthousiasme over zijn bedrijf en zijn toekomstplannen. Voorzitter Jelle Coen Bijlsma ging op deze dag in gesprek met gedeputeerde Sander de Rouwe over de onderwerpen aanbestedingsbeleid, arbeidsmarktbeleid, stikstofbeleid en stimulering van

CONTACTDAG FLEVOLAND BIJ BATAVIALAND De provinciale ledenvergadering en Contactdag Flevoland vond dit jaar plaats in Lelystad. De bijeenkomst over de regionale en algemene actualiteiten van CUMELA werd gehouden voorafgaand aan de uitleg van Tom Luttikhold, juridisch adviseur omgevingsrecht van Cumela, over de Omgevingswet en het stikstofdossier. Aansluitend ging de excursie bij Batavialand over de scheepswerf en op en in het schip de Batavia. Na de excursie gaf Jan Sipke Hulzinga van Bol-van Staveren zijn visie op de ontwikkeling van brandstof en de ontwikkelingen in de energietransitie in de komende tien, twintig en dertig jaar. Aan het begin van de avond werd er een heerlijk buffetdiner geserveerd, waarbij er volop tijd was om met elkaar na te praten en te netwerken.

GRONDIG 4 2020

het lokale midden- en kleinbedrijf. De talrijke opgekomen leden kregen van De Rouwe te horen dat hij voorstander is van een parlementaire enquête over de stikstofcrisis. Aangaande PFAS meldde De Rouwe dat het voor de provincie Friesland nog maar een paar weken zal duren voordat alle bodemkwaliteitskaarten door alle Friese gemeenten zijn uitgewerkt.

Studieclub Zuidoost-Brabant bij groentereus Studieclub Zuidoost-Brabant was te gast bij het familiebedrijf Van Dijck Groenteproducties in America. Van Dijck wil zo veel als mogelijk van de keten in eigen handen uitvoeren. Op negen hectare teelt deze groentereus het jaar rond sla en bladgewassen op een geautomatiseerd teeltgotensysteem. Er worden 97 procent minder chemische middelen ingezet ten opzichte van traditionele slateelt in de grond. Peter van Dijck gaf via een video, een boeiende presentatie en een rondleiding op het bedrijf een goed beeld van de onderneming. Wim Egelmeers van het waterschap Aa en Maas gaf een presentatie over het toekomstige maaibeleid en het beheerplan. De eisen werden besproken en praktijksituaties werden uitgewisseld.

GEKRUID - ONDERNEMEN MET CUMELA

EEN ANDERE WERELD

STRAK WERK BIJ KENNES Loon- en grondwerkbedrijf Kennes in Strijbeek/Bavel bestond in 2019 85 jaar. Daarnaast was het 25 jaar geleden dat Karel en Eric, de derde generatie Kennes, de zaak overnamen. Dat alles was reden genoeg om in februari een open dag voor klanten en kennissen te organiseren. Uiteraard was er vooraf voor gezorgd dat alles er strak en spic en span bij stond. Alle machines waren voorzien van een bordje met een duidelijke uitleg voor mensen die wat minder bekend zijn met onze sector en voor de jeugd was er een mooi trekkerspringkussen. Binnen was er een uitgebreide catering. Dankzij de goede voorbereiding en de brede kennissenkring werd het een mooie dag.

STUDIECLUBBIJEENKOMST ZONDER HANDEN SCHUDDEN Ondanks het coronavirus kon de studieclubbijeenkomst van Limburg en Zuidoost-Brabant op 3 maart toch plaatsvinden. Wel bleef deze keer het schudden van handen achterwege, wat voor velen een vreemd gevoel was. Het was de laatste bijeenkomst van het seizoen en we hadden destijds niet kunnen denken dat de ontwikkelingen aangaande het coronavirus zo snel zouden gaan. De bijeenkomst over personeel was goed bezocht. De zaken aangaande de Wet arbeidsmarkt in balans, de voortgang met betrekking tot het werken met en door zzp’ers en de cao LEO werden besproken door Jacqueline Tuinenga, adviseur personeelsmanagement van CUMELA Advies.

En dan staat ineens de hele wereld op zijn kop en zitten we in een scenario dat we een paar weken geleden nog niet hadden kunnen bedenken. We hebben te maken met een pandemie en het coronavirus gaat als een grote bedreiging over de wereld. Zo zitten we allemaal in isolement. Scholen, cafés en restaurants zijn dicht, evenementen afgelast en zelfs kerken zijn gesloten. Alleen wie daadwerkelijk op het werk moet verschijnen, gaat, anders blijft hij thuis. Thuis werken, studeren, sporten, lesgeven. Boodschappen worden gehaald met strikte regels en we houden afstand van elkaar. Hulpbehoevende mensen in een verzorgingstehuis mogen geen bezoek ontvangen. Mensen sterven alleen in het ziekenhuis en vervolgens kunnen we niet op een normale manier afscheid nemen van onze dierbaren. Het klinkt zo on-westers, maar het is de realiteit. Wanneer ik ‘s ochtends wakker word en alles even ben vergeten, komt ineens het besef weer: we leven in een andere wereld dan voorheen. Het voelt nog steeds alsof we met z’n allen in een rare film terecht zijn gekomen. Niet eerder kwam de wereld zo tot stilstand. Wat ben ik nu nog meer dan voorheen blij dat ik op het platteland woon. Ik voel hierdoor de beperkingen minder dan de meeste mensen, want wij hebben de ruimte en zijn gezegend met een grote tuin, dus kan ik nog volop buiten genieten nu het lente wordt. We kunnen ook nog steeds doorgaan met ons werk, want ‘de boer, hij ploegde voort’. Wij hebben zo ook het geluk dat we tot de cruciale beroepen behoren en dus komt er nog brood op de plank.

‘VELE BEROEPEN ZULLEN ANDERS WORDEN BEOORDEELD EN GEWAARDEERD’ Uiteindelijk zullen we echter allemaal vroeg of laat de gevolgen van deze crisis ondervinden. Er zullen namelijk veel bedrijven zijn die dit niet overleven en banen zullen verloren gaan. Dit alles zal veel zorgen en verdriet geven en de wereld zal waarschijnlijk voorgoed veranderen. Misschien zijn er ook enige lichtpuntjes. Het milieu krijgt de kans zich te herstellen. Vele beroepen zullen anders worden beoordeeld en gewaardeerd. We herontdekken wat de echt belangrijke dingen in ons leven zijn en we merken hoe waardevol persoonlijk contact en vrijheid zijn. Ik wens je alle wijsheid en gezondheid toe voor de komende periode.

Gretha Toering, Toering Loon- en Grondverzetbedrijf GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - MACHTIG MOOI

‘Ik leer gaandeweg’ Van grondverzet tot mest rijden en gras inkuilen. De afwisseling in zijn werkzaamheden zorgt ervoor dat Gerold Lokhorst, werkzaam bij loon- en grondverzetbedrijf Van de Put uit Oosterwolde, geen enkel probleem heeft om regelmatig om half zes zijn bed uit te komen. “Ik steek overal weer wat op en leer daardoor veel.”

Tekst en foto’s: Marjolein van Woerkom

GRONDIG 4 2020

Een lege kartonnen koffiebeker staat naast hem. Al schrijvend zit hij in de cabine. Zo nu en dan kijkt hij even in de zijspiegel naar de mobiele kraan die zijn vrachtwagen vollaadt en rijdt een meter naar voren. Het is half acht. Gerold Lokhorst staat met zijn vrachtwagen in Balkbrug, waar de kruising met de Coevorderweg letterlijk op de schop wordt genomen. Hij heeft net een eerste lading puin weggebracht naar het depot, zo’n tien minuten verderop. Nu wacht hij tot zijn vrachtwagen voor een tweede keer is volgeladen. “Ik ben voor een week met vrachtwagen en al verhuurd aan een bevriende loonwerker, dus ik ga nu elke dag om half zes uit bed om hier rond kwart voor zeven te zijn”, vertelt hij. Vroeg uit bed vindt hij niet erg. “De afwisseling in het werk maakt het de moeite waard. Nu sta ik hier, maar over een week zit ik weer ergens anders. Ik

mag werken met mooi materieel, ik vind het leuk om tussen de mensen te werken en de werkzaamheden zijn afwisselend. Het verveelt niet gauw, dus ik kan me geen betere werkplek bedenken. Maar we beginnen ook niet altijd zo vroeg, hoor…”, voegt hij er snel aan toe.

NAAM: GEROLD LOKHORST

SINDS: 2017

WERKZAAM BIJ: LOON- EN GRONDVERZETBEDRIJF VAN DE PUT, OOSTERWOLDE

FUNCTIE: ALLROUND MEDEWERKER

Gerold werkt sinds drie jaar bij Van de Put. Zijn plan was om boer te worden, maar het liep anders. Tijdens zijn opleiding veehouderij kwam hij bij een boer te werken die ook veel loonwerk deed. Hij reed er op trekkers en shovels. Via via hoorde hij dat het loonbedrijf in zijn eigen woonplaats, Van de Put, mensen zocht. “De ervaring met loonwerk die ik bij die boer had opgedaan, maakte me nieuwsgierig”, zegt Gerold. “Daarnaast is Van de Put een mooi en net bedrijf, dus dat trok me.”

MACHTIG MOOI - ONDERNEMEN MET CUMELA Hij haalde er zijn vrachtwagenrijbewijs en sindsdien doet hij “van alles wat er te doen is”, van grondverzet tot mest rijden en gras inkuilen. “De loonwerksector is afwisselend”, zegt hij. “De ene dag zit je op een vrachtwagen, de andere dag op een kraan of trekker en je komt op allerlei plekken. Daardoor spreek je ook telkens weer andere mensen en van iedereen steek je weer iets nieuws op. Zo leer ik gaandeweg.”

‘HET SCHEELT ENORM DAT MIJN WERKGEVER GEWOON MEEWERKT IN HET BEDRIJF’ ONREGELMATIGE WERKTIJDEN Aan zijn vrienden die buiten de sector werken, is het wel eens lastig uitleggen waarom hij onregelmatige uren draait, tot ’s avonds laat doorgaat of op een zaterdag nog gaat werken. Dat merkt zijn werkgever Lambert van de Put ook. “Het is tegenwoordig moeilijk om aan medewerkers te komen die op onregelmatige tijden willen werken. Vooral jonge jongens hebben een andere mentaliteit en willen liever niet ’s avonds of op zaterdag werken. Terwijl ik denk dat ze dan meer kunnen verdienen, maar blijkbaar gaan ze dan toch liever naar hun verkering of vrienden toe. Vroeger waren we altijd aan het werk, dat was de standaard, maar tegenwoordig willen ze dat niet meer.” Hij onderhoudt nauwe contacten met verschillende opleidingsinstituten in de buurt. “Ik heb goede contacten en ze weten dat als ze een goede leerling hebben, ze hem of haar naar mij mogen doorsturen. Alles draait om inzicht. Stagiairs of nieuwe medewerkers hoeven niet meteen te weten hoe alles werkt, maar als ze het inzicht hebben en de juiste mentaliteit, dan komen ze er wel.”

MEEDRAAIEN OP DE WERKVLOER

kan. Zelf werken hij en zijn vader ook nog mee in het bedrijf en ze doen samen de boekhouding. “Dat is één van de redenen dat we niet willen groeien in personeel”, zegt de ondernemer. “We willen zelf de controle houden en mee kunnen draaien op de werkvloer. Als we meer medewerkers zouden hebben, zouden we echt iemand moeten aannemen voor op kantoor. Dat zien we niet zitten.” Juist die aanwezigheid op de werkvloer maakt hem namelijk goed bereikbaar voor zijn medewerkers. “Ik maak hetzelfde mee als zij en kan zo de controle houden. Als ik secuur en netjes omga met spullen, doen zij dat ook. We hebben een mooie vaste club personeel, waarin iedereen zijn eigen verantwoordelijkheden en vrijheden heeft. Een boer belt de jongens, niet mij. Dat rechtstreekse contact vind ik prima. Het scheelt mij weer een hoop geregel. Daarnaast geeft het ook vertrouwen. Als medewerkers denken dat er iets moet worden vervangen, laat ik ze het doen. Die vrijheid geeft vertrouwen.” Ook Gerold noemt dit een erg prettige manier van werken. “Het scheelt enorm dat mijn werkgever gewoon meewerkt in het bedrijf. Als ik ergens tegenaan loop, zeg ik dat tegen hem en hij weet dan goed wat ik bedoel, omdat hij zelf ook meewerkt. Dat is erg fijn.”

NIEUWE SERIE: MACHTIG MOOI Goed personeel vinden is al een tijd problematisch. Werkgevers struinen scholen af en vacatures zijn er in overvloed, maar het blijft lastig de juiste werknemer voor de juiste plek te vinden. Daarom is het wellicht ook eens goed om je als werkgever in die ander te verdiepen. Hoe laat je zien dat de sector een machtig mooie plek is om te werken? Hoe breng je dat goede gevoel over aan die potentiële werknemer? Verplaats je eens in hem of haar, waardoor die zoektocht misschien wat minder moeilijk wordt. In deze serie laten we jonge medewerkers aan het woord die vertellen hoe zij hun werk ervaren, wat er goed gaat, wat er beter kan en hoe zij manoeuvreren in de cumelasector, want dat het een machtig mooie sector is om in te werken, daar zijn we het allemaal wel over eens.

Meestal krijgt hij aan het eind van de middag te horen wat hij de volgende dag gaat doen. “Dan maken we even een praatje of ik krijg een appje waar ik heen moet. Die manier van communiceren vind ik prettig. Het is heel laagdrempelig.”

‘IK VIND HET LEUK OM TUSSEN DE MENSEN TE WERKEN EN DE WERKZAAMHEDEN ZIJN AFWISSELEND’

Het bedrijf telt twaalf medewerkers en kent een breed scala aan werkzaamheden. Behalve in het agrarisch loonwerk zit het bedrijf ook in het grondverzet en het transport en houdt het zich bezig met de aanleg van aardwarmte, een tak waarin Lambert de helft van zijn personeel kwijt

Over zijn ambities is Gerold duidelijk. “Voor nu vind ik het goed zo. Ik ben 21 jaar oude en ben pas drie jaar hier aan het werk. Ik heb mijn vrachtwagenrijbewijs gehaald, zodat ik mijn werkzaamheden kon uitbreiden. Ik vind het goed zo. Ik hoef niet zo nodig de boeken in. In de praktijk leren vind ik net zo mooi, misschien nog wel mooier.”

HOE BEN JE DE SECTOR INGEROLD?

WAT VIND JE HET ALLERLEUKSTE?

“Ik heb de opleiding veehouderij gedaan en stage gelopen bij een boer die ook veel loonwerk deed. Via hem hoorde ik dat ze bij Van de Put mensen zochten, dus heb ik mezelf daar gemeld.”

“De afwisseling van het werk, van de verschillende werkplekken, van de mensen die je ontmoet; het werk verveelt niet gauw.”

WAAR HEB JE EEN HEKEL AAN? “Aan niet veel dingen. Buiten werken in de regen is minder leuk.”

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - CUMELA.NL

DAGELIJKS NIEUWS VAN EN VOOR DE CUMELASECTOR

Het beste van Cumela.nl CORONAVIRUS: GEEN EXCUUS BIJ NIEUWE CONTRACTEN De coronacrisis heeft ook invloed op nieuw af te sluiten contracten met opdrachtgevers. Omdat vrijwel iedereen nu te maken heeft met de coronamaatregelen kun je minder snel een beroep doen op een overmachtsituatie.

Samenwerkingsplatform Waterschap Scheldestromen opgericht Het samenwerkingsplatform Scheldestromen gaat aan de slag om de samenwerking tussen het waterschap en de opdrachtnemers verder te verbeteren. Een uniek initiatief in Nederland, waaraan ook Cumela meedoet. Op 12 februari vond de officiële aftrap plaats, waarbij naast de projectleden ook onder meer secretaris-directeur Wies Vonck, dijkgraaf Toine Poppelaars en dagelijks-bestuurslid Denis Steijaert aanwezig waren. Het onderstreept het belang dat wordt gehecht aan het slagen van dit in Nederland unieke project.

Op 16 maart 2020 schreven we over de contractuele gevolgen van de coronacrisis. Daarbij gaat het over contracten met opdrachtgevers die zijn gesloten vóór de coronacrisis. Voor nieuwe overeenkomsten met opdrachtgevers gelden andere regels, want inmiddels is de coronacrisis algemeen bekend en dien je er bij het afsluiten van nieuwe contracten rekening mee te houden. Waar je bij lopende contracten mogelijk een beroep kunt doen op een overmachtsituatie of onvoorziene omstandigheden zal dat voor nieuwe contracten hoogstwaarschijnlijk niet meer slagen. Zorg daarom dat je hierover iets opneemt in nieuwe contracten.

SOCIAL VAN DE WEEK • Machinist Gino keert terug in cumelasector. • Medewerker van Gebr. Kok ontwikkelt de schaftplank.

• Van der Flier Groep biedt thuisles aan. • Medewerkers Van Stipdonk Landschaps-

inrichting kregen een extra groot paasei.

Compensatie transitievergoeding nu mogelijk Het is vanaf 1 april mogelijk om bij het UWV compensatie aan te vragen voor betaalde transitievergoedingen aan werknemers die op of na 1 juli 2015 wegens langdurige arbeidsongeschiktheid uit dienst zijn gegaan. Werknemers die voorheen nog een slapend dienstverband hadden, kunnen sinds een uitspraak van de Hoge Raad eisen dat zij worden ontslagen en ook een transitievergoeding meekrijgen. De coronacrisis heeft geen invloed op de aanvraag voor de compensatie van een transitievergoeding bij langdurige arbeidsongeschiktheid. Het UWV doet er alles aan om de aanvragen zo snel mogelijk te beoordelen. Voor de aanvraag bestaat geen spoedprocedure.

Het platform gaat aan de slag met een lijst van verbeterpunten die zijn samengevat in het pamflet ‘Meelopen met…’. Die lijst kwam tot stand op de regionale Contactdagen. Ook kwam er een marktvisie met de naam ‘Waterschapsmarkt van de toekomst’ tot stand en een eerste versie van de projectkalender waterschapsmarkt.

OOK OP CUMELA.NL ARTIKEL VAN DE WEEK

• Dispensatie voor verlopen VCA-diploma

• Voorkom liquiditeitsproblemen! Niet afwachten, maar concreet aan de slag. • Alle regels rondom gewasbeschermingsmiddelen op een rij. • Welke nieuwe inzichten levert een crisis op? • Slim omgaan met glyfosaat: hoe doe je dat? In dit artikel zetten we op een rij hoe je

• VKL-audits op afstand. • Opletten met licentie knaagdierbeheer-

oranje velden kunt voorkomen.

GRONDIG 4 2020

en geen handhaving op code 95.

sing (KBA).

• Alles over de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkbehoud (NOW).

VOORZITTER - ONDERNEMEN MET CUMELA

KUNNEN WE IETS VAN CORONAVIRUS LEREN?

DIESELPRIJS ZAKT VERDER WEG De coronacrisis heeft zijn weerslag op de beurs, maar ook de dieselprijs moet het ontgelden. Na een hoogtepunt op 10 januari werd een daling ingezet die ook nu nog aanhoudt. In totaal heeft de dieselprijs sinds 10 januari al 8,5 procent van zijn waarde moeten inleveren. De prijs tikte toen net niet een record van € 1,20 aan. Belangrijk om hierin mee te nemen is dat per 1 januari de accijns per 100 liter is gestegen van € 0,59 naar € 0,79 per 100 liter. Als gevolg van de daling bevindt de prijs zich in de maand maart alweer ruim onder het niveau van maart 2019. De vraag is nu of de prijs ver genoeg gaat dalen om ook onder het niveau van 2018 uit te komen.

ANDERHALVE METER IS DE NORM! Werknemers die hun werk kunnen uitvoeren, mogen daarvoor de deur uit. Dan gaat het over de cruciale beroepen, waarover je op onze website meer informatie terugvindt. Leidraad is dat in alle gevallen rekening moet worden gehouden met anderhalve meter afstand. Bezoek mag je thuis ontvangen tot maximaal drie personen én als iedereen zich aan de anderhalve meter afstand kan houden. Anderhalve meter is de norm en die geldt ook in de (bedrijfs) auto, in de kantine en in de schaftkeet. De regel voor anderhalve meter afstand betekent dat er geen twee medewerkers in een auto kunnen plaatsnemen, waardoor veel werknemers individueel naar het werk moeten reizen. Tot 1 juni zijn alle samenkomsten verboden, dus niet alleen bijeenkomsten boven de honderd personen. De gemeente kan nu bepaalde plekken aanwijzen waar het verboden is om in groepen van drie personen of meer samen te komen. Kijk daarom goed naar de kantine en de schaftlocatie(s). Is daar de anderhalve meter te handhaven als er drie man in zit? Lukt dat niet? Organiseer de schaft dan in ploegen en haal een deel van de stoelen weg uit de kantine. Pauze houden zoals hier kan nu even niet meer.

Als ik deze column zit te schrijven, is het maandag 30 maart, half zeven ’s ochtends. Ik zit mijn mail te beantwoorden als een collega het kantoor in komt lopen en vraagt hoe mijn weekend is geweest. Mijn weekend was anders dan anders. Zaterdag werd er nog gewoon gewerkt op de zaak, maar zondag was een saaie dag met al dat coronagedoe. ’s Morgens even op de koffie bij mijn moeder, maar voor de rest kun je niet zo veel. ‘Gelukkig’ was er nog een boom omgewaaid in Delft die we moesten gaan opruimen, dus konden we er nog even uit. Ik vroeg aan mijn collega hoe zijn weekend was geweest? Hij gaf aan dat het voor hem niet anders was, ook erg raar en onwerkelijk allemaal. Niet alleen in het weekend is het anders, maar door de week zeker ook. Normaal heb ik elke dag altijd wel drie tot zes afspraken of vergaderingen staan. Nu is mijn agenda - op enkele afspraken na - de komende weken leeg. Dat voelt erg onrustig aan. Afgelopen weken heb ik al een paar keer vergaderd via de computer. In het begin was dat erg onwennig, maar het gaat steeds beter. Ik zeg zeker niet dat dit dagelijkse kost moet gaan worden, maar het kan wel en het is zeker efficiënt. Als voorbeeld had ik drie weken geleden een vergadering met nog drie partijen verspreid uit het land. We moesten allemaal een uur reizen. De vergadering duurde twee uur, want we zaten gezellig en namen nog een bakkie koffie extra. Afgelopen week vergaderden we via de computer. Deze vergadering duurde welgeteld 45 minuten! Dat scheelde dus per persoon drie uur en één kwartier, ofwel in totaal dertien uur! Als je dat zo bekijkt, kan dat ons ook veel brengen en dan heb ik het nog niet over de onnodige kilometers en files die we hiermee kunnen besparen. Je hoort mij zeker niet zeggen dat we elke vergadering via de computer moeten gaan doen, maar al zou iedereen in de toekomst vijftig procent online vergaderen, dan is er al heel veel gewonnen. Jan Vrij, voorzitter sectie Grondverzet en cultuurtechniek

ELK NUMMER LATEN WE VIA DEZE COLUMN EEN VOORZITTER VAN CUMELA AAN HET WOORD GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - TOOLBOX VOOR MEER INFO OVER VEILIG WERKEN, KIJK OP WWW.AGROARBO.NL.

Tekst: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo

TIPS EN VUISTREGELS VOOR DE TOOLBOXMEETING

Zo stel je een kantoorstoel in Werk je op kantoor, dan breng je gemiddeld veel uren door op een bureaustoel. Zit je verkeerd, dan kan het grote gevolgen hebben. In deze toolbox leggen we uit hoe je een bureaustoel instelt.

ALLE TOOLBOXEN ZIJN OOK DIGITAAL TE GEBRUIKEN VIA DE VEILIG VAKWERK-DIENST. GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.VEILIGVAKWERK.NL 54

GRONDIG 4 2020

TOOLBOX - ONDERNEMEN MET CUMELA

Als je goed zit, worden je spieren niet onnodig zwaar belast en is de kans op klachten klein. In de arbocatalogus Mechanisch loonwerk staat een uitvoerige omschrijving om je werkplek goed in te richten. Ga naar www. agroarbo.nl, klik op ‘Mechanisch loonwerk’ en klik vervolgens op ‘Beeldschermwerk’. Hier vind je de achtergrondinformatie. De algemene adviezen zetten we op een rij.

kunnen liggen (let op: niet steunen op de armen!). Schuif zo dicht mogelijk aan. Zitten de armleuningen in de weg? Haal ze er dan af of draai ze om.

4. DE KINLIJN:

Het is de bedoeling dat je stoel zo ingesteld staat dat je lichaam vier hoeken van 90 graden heeft en één rechte hoek.

1. DE KNIEHOEK

Je bovenlichaam en je hoofd maken ook een hoek van 90 graden. De kinlijn staat evenwijdig aan de grond. Zet je beeldscherm zo hoog dat je die hoek van 90 graden kunt blijven houden als je op het scherm kijkt. Werk je met meerdere beeldschermen? Zorg er dan voor dat je hoofd zo min mogelijk moet draaien. De afstand tot het beeldscherm is ongeveer een armlengte.

5. DE POLSHOEK: Je bovenbenen staan horizontaal en je onderbenen staan recht naar beneden. Om deze hoek te kunnen maken, moet je de zitting van je stoel omhoog of omlaag verplaatsen. Meestal is het mogelijk om de zitting naar voren of achteren te schuiven. LET EROP dat je onderbenen niet knellen tegen de stoelzitting. Je hebt de zitting goed ingesteld als je tussen de zitting en je knieholte een vuist kunt steken.

2. DE HEUPHOEK Je rug staat verticaal en je bovenbenen staan horizontaal. Hiervoor moet je de rugleuning rechtop zetten. Zorg ervoor dat je goed achter in de stoel gaat zitten en dat de hele rug kan steunen tegen de rugleuning. Als de leuning in hoogte verstelbaar is, zorg er dan voor dat de bolling van de rugleuning op broekriemhoogte drukt.

3. DE ELLEBOOGHOEK:

De hoek tussen onderarm en handen moet zo vlak mogelijk zijn. Klik de pootjes van het toetsenbord in. Zorg ervoor dat je muis zo dichtbij mogelijk kan liggen.

OVERIGE TIPS • Zorg voor afwisseling in houdingen. • Kom regelmatig van je stoel af. • B ekijk wat je echt nodig hebt en wat je eigenlijk niet vaak gebruikt. Laat alleen die dingen dichtbij staan die je nodig hebt.

• K lem een telefoon niet tussen je oor en schouder. Zet de telefoon op de luidspreker of maak gebruik van een headset.

• H eb je klachten? Blijf er niet mee zitten, maar doe er iets aan. Meld het bij je werkgever of neem contact op met de huisarts of bedrijfsarts.

Zet het bureau zo hoog dat de onderarm en de bovenarm een hoek van 90 graden maken. De armen moeten op het bureau of op de armleuningen

Bekijk je liever de video? Ga naar: https://cumela.nl/nieuws/toolbox/ kantoorstoel-instellen-zo-doe-je-dat GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - JURIDISCHE KADERS

Coronacrisis en de impact op contracten

EEN JURIDISCHE ANALYSE

Het coronavirus heeft veel impact op zakelijke afspraken, want ineens kun je worden geconfronteerd met een leverancier die niet kan leveren of een klant die niet kan betalen. Wellicht heb je daar gezien de omstandigheden nog wel begrip voor, maar hoe zit het juridisch? Als een overeenkomst wordt gesloten, roept dat wederzijds verplichtingen in het leven. De één moet op tijd leveren (een dienst of een product) en de ander moet op tijd betalen. Dat klinkt vrij eenvoudig en meestal is het dat ook wel. Denk maar aan het kopen van een brood bij de bakker. De bakker levert het brood en de klant betaalt daarvoor. Niets moeilijks aan. Veel overeenkomsten in onze sector zijn echter complexer van aard en dan moet je in een contract kijken wat er precies is afgesproken. Hoeveel kuub grond moest er precies worden afgegraven? Is er ruimte om daarvan af te wijken? Of wanneer moet uiterlijk de wikkelfolie worden geleverd? En wat als dat een dag te laat is? Of een week? Of een maand? Als de overeenkomst niet goed wordt nagekomen (helemaal niet, te weinig, het verkeerde, enzovoort), wordt er in juridische zin gesproken van een tekortkoming.

REGELS BIJ EEN TEKORTKOMING Als er sprake is van een tekortkoming moet een aantal vragen worden beantwoord. De eerste vraag is of er in het contract afspraken zijn gemaakt over de gevolgen van een tekortkoming, dus of er in het contract iets is bepaald rondom zaken als bijvoorbeeld ontbinding, bijstelling, beëindiging en heronderhandeling in geval van uitzonderlijke omstandig-heden. Vaak staan deze afspraken niet in het contract zelf, maar in de algemene voorwaarden die daarbij horen. De tweede vraag is of zulke afspraken mogen worden gemaakt. Die vraag kan worden beantwoord door naar de wet te kijken. De wet geeft soms aan dat in specifieke gevallen de wettelijke regels moeten worden gevolgd en dat je daarvan in een contract niet mag afwijken. Vaak zijn er bij overeenkomsten met consumenten zulke dwingende regels. Die dwingende regels zijn gemaakt om de consument te beschermen.

MOGELIJKHEDEN BIJ EEN TEKORTKOMING Bij een tekortkoming heeft de andere partij (de schuldeiser) een aantal mogelijkheden.

• E isen dat de overeenkomst alsnog wordt nagekomen (artikel 3:296 BW). De rechter zal daartoe be-

GRONDIG 4 2020

‘ZIJN ER IN HET CONTRACT AFSPRAKEN GEMAAKT OVER DE GEVOLGEN VAN EEN TEKORTKOMING?’

JURIDISCHE KADERS - ONDERNEMEN MET CUMELA

sluiten, tenzij die nakoming (tijdelijk) niet meer mogelijk is.

• D e overeenkomst ontbinden (artikel 6:265 BW). Dat betekent ook dat eventuele gedane betalingen kunnen worden teruggevorderd. Wel gelden er speciale regels over verzuim (artikel 6:81 en verder BW).

• E en schadevergoeding vragen (artikel 6:74 BW). Ook hier moeten regels over verzuim worden gevolgd. Als de schuldenaar kan bewijzen dat er sprake is van overmacht is hij niet aansprakelijk voor schade. Soms is het niet nodig om te wachten totdat een overeenkomst niet wordt nagekomen. Als op voorhand al duidelijk is dat dit het geval zal zijn, kunnen de hiervoor genoemde instrumenten al eerder worden ingezet (artikel 6:80 BW).

EEN AANTAL VOORBEELDEN 1. BETALINGSONMACHT “Ik kan jouw factuur niet betalen, omdat door de coronamaatregelen mijn cashflow is opgedroogd.” Het niet kunnen betalen komt in beginsel voor risico van de debiteur. Het levert dus geen overmacht op in de zin van de wet. De rechter zal daarom de debiteur ook veroordelen tot betalen. Bij plotselinge ontwrichting van de economie als gevolg van coronavirus kan dit anders worden. De rechter kan dan bepalen dat een vordering tot nakoming tijdelijk onmogelijk is (artikel 3:296 BW).

2. NIET LEVEREN “Ik kan de wikkelfolie niet leveren, omdat er geen leveringen meer uit China komen.” Plotselinge schaarste kan met zich meebrengen dat de inkoopprijs voor de leverancier ineens hoger is ge-worden, maar dit betekent niet dat leveringen onmogelijk zijn geworden. De leverancier moet er alles aan doen om de overeenkomst na te komen, ook als hij daardoor onverwachts verlies lijdt. Slechts in uitzonderlijke gevallen kan een beroep op overmacht slagen. Om maar een voorbeeld uit de recente praktijk te geven: als je op 15 maart 2020 een overeenkomst sluit om mondkapjes te leveren, kun je je er niet op beroepen dat er vervolgens schaarste ontstaat. Dat was redelijkerwijs te voorzien.

3. AFSPRAAK IS AFSPRAAK “Ik wil van de bestelling af, omdat ik er niets meer aan heb.” Afspraak is afspraak. Ook als je als gevolg van corona niets meer aan de bestelling hebt. Soms kennen contracten annuleringsvoorwaarden of wijzigingenbedingen. Dan biedt dat een opening (‘ventiel’), maar meestal moet je je aan de afspraak houden. Uitzondering hierop is een beroep op onvoorziene omstandigheden. De rechter kan dan de overeenkomst ontbinden of wijzigen. De drempel daarvoor is echter heel hoog.

ONVOORZIENE OMSTANDIGHEDEN De wet kent een voorziening die het mogelijk maakt om overeenkomsten te ontbinden of te wijzigen in geval van bijzondere omstandigheden. Alleen door tussenkomst van de rechter kan hiervan gebruik worden gemaakt. Deze regel van onvoorziene omstandigheden wordt zeer terughoudend toegepast. Het moet echt gaan om uitzonderlijke gevallen, waarbij wordt getoetst of de omstandigheid na het sluiten van de overeenkomst is ontstaan en waarbij het risico daarvan niet (impliciet of expliciet) in de overeenkomst is inbegrepen. De rechter moet bij de toepassing hiervan alle omstandigheden en belangen in acht nemen. De coronacrisis zou in bepaalde gevallen wellicht onvoorzien kunnen zijn geweest, maar dat is een kwestie van uitleg. De rechter zal in elk geval een beroep hierop weigeren als (a) de partijen stilzwijgend of uitdrukkelijk in de omstandigheden hebben voorzien, als (b) de onvoorziene omstandigheid niet zodanig is dat ongewijzigde instandhouding niet zou mogen worden verwacht of (c) als de omstandigheid naar de aard van de overeenkomst of wat maatschappelijk normaal wordt geacht voor rekening komt van degene die de wijziging of ontbinding vordert.

‘AFSPRAAK IS AFSPRAAK. OOK ALS JE ALS GEVOLG VAN CORONA NIETS MEER AAN DE BESTELLING HEBT.’ EN NU? Er zijn in dit artikel enkele juridische kaders geschetst. Als een schuldenaar niet kan (of wil) nakomen (leveren, betalen en dergelijke), kan hij het beste proberen het contract te heronderhandelen of een akkoord sluiten met zijn schuldeisers. In het ergste geval volgt surseance of faillissement.

Tekst: Sander van Meer manager advies en arbeidsmarkt Foto’s: Cumela Communicatie

De praktijk is meestal erg complex. Bij de beoordeling of de coronacrisis invloed heeft op een contract spelen naast de juridische regels ook de feiten en omstandigheden een belangrijke rol. Neem gerust contact op met onze juristen. GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - DIEFSTAL

Wees waakzaam! Wat kun je als ondernemer doen om te voorkomen dat dieven er met je spullen vandoor gaan. Diefstal van gereedschappen VOORKOM DIEFSTAL levert niet alleen financiële schade op, maar kan ook gevolgen VAN GEREEDSCHAPPEN hebben voor de werkzaamheden. De cumelasector is met regelmaat het slachtoffer van het dievengilde. Of het nu gaat over dieselbrandstof, GPS-systemen of complete machines, dieven weten de sector te vinden. Zeer gewild is ook klein tuingereedschap, dat in de sector volop worden gebruikt. Denk hierbij aan bosmaaiers, kettingzagen, bladblazers, aggregaten enzovoort. Onmisbaar handgereedschap voor de ondernemer en gemakkelijk te slijten spullen voor een kwaadwillende. Niet alleen bij bedrijven, maar ook in de opslagen van sportverenigingen, parken en golfbanen en bij particulieren thuis wordt veel gestolen. Diefstal van deze zaken zorgt voor een hoop ellende, stilstand van werk en tijdverlies door het doen van aangifte en het stoeien met de verzekering (als het al niet onder het eigen risico valt) en de aanschaf van nieuwe spullen om door te kunnen. Allemaal zaken waar je niet op zit te wachten. Wat kun je hier nu als ondernemer tegen doen? Er zijn legio zaken

GRONDIG 4 2020

die het dieven moeilijker maken om bij de spullen te komen, het risico voor de dieven vergroten of de opsporing vergemakkelijken.

BEWUSTWORDING VERGROTEN Het begint allemaal met bewustwording. Hoe gaan jij of je medewerkers met de spullen om? Liggen ze ’s avonds alvast op de bak van de bus, omdat dat de volgende ochtend gemakkelijker is? Zo ja, liggen ze dan in een afgesloten kist? Of heb je een dichte bus? En hoe zit het op de bedrijfslocatie? Staan de voertuigen en dus ook de spullen in een dichte loods met goed hang- en sluitwerk? Is die loods beveiligd met een alarmsysteem? Zijn er camera’s aanwezig? En de spullen zelf? Weet je wat je hebt? Is dat geregistreerd, dus merk, type, serienummer en bijzonderheden? Mocht er namelijk iets worden teruggevonden, bijvoorbeeld bij een heler, dan is het voor de politie wel gemakkelijk als ze zou kunnen weten van wie

CAO & Z0 - ONDERNEMEN MET CUMELA

DE NATTE HANDTEKENING

die spullen zijn. Leg dit ook vast bij de verzekering. Check die sowieso eens. Zijn dit soort zaken verzekerd? En hoe dan? Maak ook gebruik van de Stop Heling-app (www. stopheling.nl). Hierin kun je je waardevolle spullen registreren. Na diefstal is dan gemakkelijk na te gaan wat er weg is en staan de juiste gegevens ook op de aangifte. Dit helpt de politie. Bijkomend voordeel is dat ook bij brand na te gaan is wat er verloren is gegaan.

‘HOE GAAN JIJ OF JE MEDEWERKERS MET DE SPULLEN OM?’

TRACKINGSENSOR Voor grotere zaken, zoals zitmaaiers of houtversnipperaars, zou je kunnen denken aan een trackingsensor. Er zijn verschillende systemen op de markt. Sommige kun je in een kokerprofiel van de machine lassen, zodat hij niet kan worden verwijderd. De batterijen gaan zo’n vijf jaar mee. Je kunt de spullen ook markeren met DNA. Dit is een soort verf die een code bevat. Die code is uniek en kun je registreren. Wanneer spullen worden gevonden, is dan aan de hand van die code te traceren van wie ze zijn. Heb je toch de pech gehad dat er ongewenst bezoek is geweest, maak dan gebruik van eventuele buurtapps of social media. Vraag of iemand in de buurt wat heeft gezien, iets wat verdacht is. Kijk goed rond in de regio. Gestolen waar wordt vaak tijdelijk ergens neergelegd om er zeker van te zijn dat er geen track & trace-voorziening op de spullen zit. Populair hierbij zijn bosschages, bermen en soms zelfs begraafplaatsen, dus plekken waar weinig mensen komen. Kortom, neem voorzorgsmaatregelen, ga zorgvuldig om met je spullen en wees alert.

Tekst: Wilco Emons, bedrijvenadviseur Foto’s: Cumela Communicatie

Als gevolg van het coronavirus worden veel zaken digitaal afgewikkeld. Niet alleen wordt er meer gedaan per e-mail, telefoon en videobellen, ook het regelen van formaliteiten, zoals het ondertekenen van een overeenkomst, gebeurt vaker digitaal. Het werkt ook heel eenvoudig: even een handtekening inscannen en vervolgens plakken in een Word-document of een pdf-bestand. Appeltje-eitje. Een mondelinge overeenkomst is gewoon rechtsgeldig. De wet zegt dat een overeenkomst tot stand komt door een aanbod en aanvaarding van dat aanbod. Meestal worden hieraan geen verdere regels gesteld. Mondeling mag dus. Spannend wordt het pas als er een conflict ontstaat en afspraken moeten worden bewezen. Bij mondelinge afspraken is dat niet eenvoudig. Menig juridisch conflict escaleert dan ook omdat partijen het tegenovergestelde beweren, maar hun standpunten niet kunnen bewijzen. Het uitgangspunt is dat degene die zich ergens op beroept dat moet bewijzen. Als jij dus stelt dat je € 100,voor het werk zou krijgen, moet jij bewijzen dat die afspraak is gemaakt. Een digitale handtekening zal dan helpen, maar stel nu dat de andere partij nadrukkelijk ontkent dat hij die digitale handtekening heeft gezet? Dit probleem doet zich natuurlijk niet zo snel voor in de gevallen waar het om € 100,- gaat, maar bij grote projecten kan het wel een rol spelen. Je kunt dan erg zenuwachtig worden als een andere partij ontkent de digitale handtekening te hebben gezet. Hoe ga je dat bewijzen? De wet is helaas ook niet zo helder. Daarin staat in elk geval dat de kracht van een schriftelijk bewijs is gelegen in het oorspronkelijke document. De Hoge Raad heeft in 2019 twee uitspraken gedaan waaruit duidelijk is geworden dat een digitale handtekening daarbij niet voldoet als deze naar believen in elk document kan worden gezet. Ik denk daarom dat partijen er verstandig aan doen om ofwel een overeenkomst fysiek te ondertekenen (natte handtekening) en deze te bewaren, ofwel te zorgen voor een beveiligde handtekening die voldoet aan alle toeters en bellen van eIDAS-Vo (beveiligde digitale handtekening). Het gebruik van tussenvormen, zoals een gescande natte handtekening, is vragen om bewijsrechtelijke problemen.

Tekst: Sander van Meer, teamleider Advies en Arbeidsmarkt GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - VERZEKERINGEN

MAAIEN VAN BERMEN IS NIET ZONDER GEVAAR

SCHADES VOORKOMEN Om schades te voorkomen is het geven van voorlichting en een goede instructie aan jouw medewerkers van groot belang. Maak gebruik van onze toolboxen, die onder meer via de app Veilig Vakwerk op het juiste moment en op een aantrekkelijke manier aan jouw medewerkers kunnen worden gegeven. Laat jouw medewerkers altijd een Laatste Minuut Risico Analyse uitvoeren, voordat ze daadwerkelijk aan het werk gaan. Voor meer achtergrondinformatie kun je terecht in de Arbo-catalogus:

https://agroarbo.nl/sector/ mechanisch-loonwerk/ Om schades te voorkomen is het geven van voorlichting en een goede instructie aan jouw medewerkers van groot belang. Maak gebruik van onze toolboxen, die onder meer via de app Veilig Vakwerk op het juiste moment en op een aantrekkelijke manier aan jouw medewerkers kunnen worden gegeven. Laat jouw medewerkers altijd een Laatste Minuut Risico Analyse uitvoeren, voordat ze daadwerkelijk aan het werk gaan. Voor meer achtergrondinformatie kun je terecht in de Arbo-catalogus:

https://agroarbo.nl/sector/ mechanisch-loonwerk/

Ben je verzekerd?

Het maaien van bermen brengt nog behoorlijk wat risico met zich mee. Cumela Verzekeringen geeft door middel van drie voorbeelden aan wat er kan gebeuren. Ook volgt er een antwoord op de vraag wanneer je bent verzekerd en wanneer niet. Tijdens het maaien van bermen bestaat er altijd een verkeersrisico. Je werkt immers langs of (gedeeltelijk) op de openbare weg. Andere verkeersdeelnemers schatten vaak niet goed in waarmee je bezig bent, hoeveel dat van jouw aandacht vraagt en wat ze kunnen verwachten. Verder speelt ook het toenemende ongeduld in het verkeer een rol. Van tevoren nadenken over de uit

Tijdens het maaien van de bermen in opdracht van Strukton Rail heeft een cumelabedrijf een HAS-kast van Liander omver gereden. Er had weliswaar een visuele inspectie plaatsgevonden in het kader van de Flora- en faunawet, maar daarbij was de kast niet gevonden. De kast was slecht zichtbaar in de hoge begroeiing en enkel gemarkeerd door twee paaltjes. De schade bedroeg zo’n 6600 euro.

BEN JE VERZEKERD? In deze situaties wordt de aansprakelijkheid van het cumelabedrijf al snel aangenomen en zijn er in de praktijk weinig of geen mogelijkheden om de schade te verhalen op de opdrachtgever. De schade is gedekt op de aansprakelijkheidsverzekering van de betrokken trekker.

GRONDIG 4 2020

Welke risico’s doen zich in de praktijk nog meer voor? Is de daaruit voortvloeiende schade wel verzekerd en waar moet je dan op letten? En hoe kun je schade voorkomen?

VOORVAL 1

‘TOENEMEND ONGEDULD IN HET VERKEER’

te voeren werkzaamheden, de nodige voorzorgsmaatregelen nemen, een aangepaste snelheid kiezen, rekening houden met fouten van anderen en rustig blijven, horen al bij het werk.

VOORKOMEN:

• Bestekken worden regelmatig opnieuw uitgeschreven: probeer het werk te behouden.

• Zet zoveel mogelijk een vaste medewerker op het werk, die de situatie ter plaatse kent.

• Leg informatie over de berm zoveel mogelijk vast. Er is daarvoor een app beschikbaar.

• Ga in gesprek met je opdrachtgever over het voorkomen van schade en wie de rekening betaalt als dat niet lukt.

VERZEKERINGEN - ONDERNEMEN MET CUMELA

VOORVAL 2

‘OP DE DRASSIGE ONDERGROND GLIJDT DE MAAIER WEG’

VOORVAL 3

Een zzp’er wordt ‘s morgens met een maaier van een cumelabedrijf op pad gestuurd om het talud langs een spoorbaan te maaien. De nacht ervoor heeft het extreem hard geregend. Op de drassige ondergrond glijdt de maaier weg en rolt die van het talud af. De zzp’er stoot zijn hoofd aan de maaier. Hij komt met een claim voor door hem gederfde inkomsten, omdat hij een tijd niet kan werken.

BEN JE VERZEKERD? Als werkgever ben je al snel aansprakelijk voor de letselschade van ondergeschikten en onder hen valt ook de genoemde zzp’er, die met materiaal van en op instructie van het cumelabedrijf werkt. Letsel van een bestuurder is uitgesloten op de werkmateriaalverzekering van de maaier en ook de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekeraar zal normaal gesproken geen dekking geven. In dit geval bleek gelukkig een werknemersschadeverzekering voor werknemers te zijn afgesloten, waardoor de verzekeraar een bedrag van 7500 euro aan gederfde inkomsten aan de zzp’er kon vergoeden.

VOORKOMEN:

• Weet met welke zzp’ers je werkt en vraag na of er een arbeidsongeschiktheidsverzekering is afgesloten, zodat deze verzekeraar letselschade (grotendeels) voor zijn rekening kan nemen. Geef de zzp’er een duidelijke instructie en informeer hem over de risico’s van het werk: leg vast! Houd rekening met de gewichtsverdeling van de maaier en verklein de kans op vallen. Denk aan de bodemgesteldheid en de factoren die hierop van invloed kunnen zijn, zoals het weer. Houd de omgeving goed in de gaten en speel daarop in.

Een cumelabedrijf is aan het klepelmaaien in de berm van een autoweg in de polder. Vanuit tegengestelde richting komt een touringcar aanrijden. Tot grote schrik van de inzittenden van de bus horen ze ineens een harde knal en blijkt een grote ruit van de bus onherstelbaar te zijn beschadigd. De schade bedraagt bijna 1000 euro en valt daarmee onder het eigen risico van het cumelabedrijf.

BEN JE VERZEKERD? Dergelijke schade is verzekerd op de werkmateriaalverzekering van de betrokken trekker. Vaak ontstaat er echter discussie of de schade wel is veroorzaakt door de maaiwerkzaamheden van het cumelabedrijf, zeker als de schadelijder zich pas later meldt. De verhalen van beide partijen, de omstandigheden ter plaatse, foto’s van de schade en eventueel de verklaring van getuigen moeten dan duidelijkheid brengen, maar de schadelijder moet uiteindelijk aantonen wat er is gebeurd.

•

VOORKOMEN:

•

• Zorg dat alle afschermingen intact zijn. • Let op de aanwezigheid van steentjes of

•

‘SCHADE VEROORZAAKT DOOR MAAIWERKZAAMHEDEN?’

andere rommel die kan wegschieten. Werk in de buurt van een weg met de rijrichting mee. Pas de snelheid zoveel mogelijk aan de werken terreinomstandigheden aan. Houd verkeer zoveel mogelijk op afstand en waarschuw voor de werkzaamheden.

•

Tekst en foto’s: Herman Arissen, Cumela Verzekeringen

• •

GRONDIG 4 2020

12 nieuwe maaiarmen en 37 verschillende werktuigen Uiterst allround inzetbaar!

tie? Demonst10ra 93 43 53 Bel Fred: 06

De pickup C3003 MAXIMUM voor Claas hakselaars met speciaal ontworpen vijzel

+31 (0)345 585050 www.wimvanbreda.nl

mechanisatie in weg-, bermen slootonderhoud

Oudenhof 14 4191NW Geldermalsen

Regelmatige gewasstroom, slijtvast, minder onderhoud Meer informatie: Fred v.d. Eijk - Tel: 06 10 93 43 53 - info@kemper-stadtlohn.de

Klaar voor professionals ! Energy/P-600

Rotorkopeggen Zeer zware aandrijfkasten Volledig gelaste tandwielbakken Hierdoor extra stabiliteit 2 overbemeten kopeggen gemonteerd Walterscheid aandrijfassen Rotoren dicht bij de zijkanten Volledig egale werking over volle breedte Overtop frezen In één keer onderwerken van oude graszode Hydraulisch verstelbaar pennenrek. Hydraulische klepverstelling. Resultaat een mooi zaaibed. Oude zode in één keer weg

Lothar 305

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

SCHOLING - ONDERNEMEN MET CUMELA

GROEN, GROND EN INFRA: LEUK WERK EN EEN VAKDIPLOMA

Instroom vergroten Vooral het imago van de sector weerhoudt ouders en leerlingen ervan om te kiezen voor groen, grond en infra. Het is de belangrijkste uitkomst van een pilot van Cumela. Het betekent dat we aan het werk moeten om als sector te laten zien wat we te bieden hebben.

Hoe hou ik mijn personeelsbezetting op peil? Steeds meer loon- en grondverzetbedrijven worstelen met deze vraag. Een tekort wordt veroorzaakt door twee ontwikkelingen. De eerste is een groeiend aanbod van werk als gevolg van een goedlopende Nederlandse economie. Hoe de corona-maatregelen en de naweeën daarvan die zullen beïnvloeden, is onzeker, maar als je kijkt naar wat er nog op de infra-agenda staat, komt er eventueel met uitstel nog genoeg werk op de sector af.

‘SAMEN WERVEN WE NIEUWE MEDEWERKERS’

Tegenover de positieve trend staat een negatieve trend in het aanbod. Zo moet er steeds harder worden gezocht naar goed opgeleide vakmensen. Als gevolg van vergrijzing verlaten die nu gestaag de sector. Helaas staan er niet genoeg nieuwe vakmensen klaar om die plaatsen op te vullen, laat staan de extra vacatures. De instroom van leerlingen in de sector is in sommige regio’s structureel te laag om de toenemende vraag naar goed opgeleid personeel te vervullen. Opmerkelijk genoeg blijkt de helft van de jongeren tussen de twaalf en achttien jaar toch echt te overwegen om misschien in de groene sector te gaan werken en vier procent weet het al zeker. Dit blijkt uit onderzoek van Motivaction Research en Strategy (edepot.wur.nl/453713). Dit impliceert dat er onder middelbare scholieren zeker potentieel is voor de groene sector. De overweging om te gaan werken in de groene sector ontstaat uit de gedachte om goed om te gaan met de aarde. Zij geloven vrijwel allemaal dat deze sector hier mogelijkheden toe biedt. Uit het onderzoek van Motivaction blijkt ook dat onder meer het imago van groene opleidingen onder jongeren moet worden verbeterd. Daarvoor is het wenselijk om aan te sluiten bij de belevingswereld van jongeren, ze op de goede manier aan te spreken en om de juiste communicatiemiddelen te gebruiken.

PILOT Het zijn nuttige wetenswaardigheden, maar ze leverden geen praktische handvatten op. De vraag hoe je de instroom van potentiële leerlingen en werknemers kunt vergroten, bleef nog onbeantwoord. Daar bracht een pilot van Cumela, die op initiatief van het

bestuur van Zuid-Holland tot stand kwam, verandering in. Uit de pilot is gebleken dat vooral het imago van de sector leerlingen en ouders ervan weerhoudt om te gaan werken in groen, grond en infra. Tijdens de pilot kwam naar voren dat die sector vaak wel bekend is bij jongeren. Ze weten globaal wat die inhoudt en wat erbij hoort. Wat ze niet weten, is wat de leefwereld van de ondernemer is en welke toekomstperspectieven de sector biedt. Daarnaast ontdekten we dat de mening van ouders een grote rol speelt bij de studiekeuze van jeugdigen. Die ouders hebben echter vaak een verkeerd beeld van de sector. Zij zien lange werkdagen, een laag salaris, geen diploma en weinig doorgroeimogelijkheden. Hierdoor worden jongeren niet gemotiveerd door hun ouders om te gaan werken in groen, grond en infra.

LATEN ZIEN WAT WE DOEN Het heeft ons inzicht gegeven in een belangrijk hiaat bij het aanjagen van de instroom. Zo is het belangrijk dat Cumela aan de slag gaat met het algemene beeld van de sector. We moeten proberen meer verhalen, leefwerelden en toekomstbeelden te laten zien aan jeugdigen, studenten, ouders en werkenden. Juist in groen, grond en infra hebben we namelijk een goede cao, zijn er volop doorgroeimogelijkheden en zijn er goede beroepsopleidingen op verschillende niveaus, tot aan mbo niveau 4 toe. Om dit te realiseren, is het belangrijk dat we als sector samen werken aan een duidelijk beeld van groen, grond en infra. Samen werven we nieuwe medewerkers. Dat kun je als ondernemer doen door bijvoorbeeld een basisschool of middelbare school uit te nodigen op je bedrijf. Vertel dan vooral over je bedrijf of over het beroep. Wat houdt het in en waarom doe je dit werk zo graag? Als Cumela gaan we aan de slag met het opzetten van een compleet informatiepakket. Wat is de cumelasector? Wie werken daar? Wat kun je allemaal worden? Wat bieden we je? Wat moet je ervoor doen? Wat voor toekomstperspectieven biedt de sector je? Leuk werk en een vakdiploma. Wij streven ernaar dat dit hetgeen is wat iemand zegt wanneer je de cumelasector noemt en vraagt wat de sector te bieden heeft.

Tekst en foto’s: Marije van Beurden, junior beleidsmedewerker

GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJFSOVERDRACHT

Een stap met langdurige gevolgen

FINANCIERING VAN DE BEDRIJFSOVERNAME

Een belangrijk punt in de bedrijfsovername is de financiering. De meeste opvolgers hebben niet de middelen om de overnamesom zelf te financieren. Dan komen externe financiers in beeld, zoals banken, leasemaatschappijen of familieleden. In dit artikel helpen we je om de juiste keuze te maken.

‘VAAK ZIJN ER CREATIEVE OPLOSSINGEN NODIG OM KNELPUNTEN OP TE RUIMEN

Hoeveel geld er nodig is voor de financiering van de bedrijfsovername hangt af van het soort transactie. Is het een activa – passiva transactie, of een aandelentransactie (zoals een BV)? In het eerste geval neemt de kopende partij de afgesproken bezittingen (gebouwen, machines, voorraden et cetera) over, waarvoor hij de koopprijs betaalt. Met die opbrengst kan de verkopende partij zijn of haar schulden vereffenen. Bij een aandelentransactie neemt de kopende partij de vennootschap over met de bezittingen, maar ook met de schulden. Dit betekent dat de verkopende partij geen schulden hoeft af te lossen, want deze rusten op de vennootschap. De kopende partij hoeft een minder groot bedrag te financieren en kan doorbouwen op bestaande financieringsrelaties.

VORMEN VAN FINANCIERING In onze sector zijn veel bedrijven vanuit de historie voor een groot deel bancair gefinancierd, zowel voor gebouwen als machines. In toenemende mate zien we de ontwikkeling dat machines en vervoermiddelen worden geleased. De keuze voor lease heeft het voordeel dat die financier kan worden gekozen die het beste thuis is in de sector en die het desbetreffende materieel het beste kent. Familieleningen komen ook regelmatig voor. Een voordeel is het informele karakter vergeleken met banken en leasemaatschappijen. Nadeel is dat familieleden ook de dupe kunnen worden van eventuele tegenslagen, met mogelijk de nodige consequenties voor de familieverhoudingen.

‘EEN GOEDE FINANCIERINGSPLANNING HANGT SAMEN MET EEN GOEDE INVESTERINGSPLANNING’ Een andere mogelijkheid is dat de overdrager er om fiscale redenen voor kiest om een deel te schenken. De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) biedt mogelijkheden om de opvolging fiscaal aantrekkelijk te regelen. Uiteraard is dit afhankelijk van de vermogenspositie van de overdrager, de rechten van eventuele andere kinderen en de fiscale voorwaarden.

FINANCIERING IN DE PRAKTIJK Wat bepaalt nu de keuze voor een financierings-

GRONDIG 4 2020

vorm? We noemen enkele criteria. Natuurlijk zijn de rentekosten van belang. Hoe lager de rente, hoe minder de exploitatie wordt belast en hoe hoger het te financieren bedrag kan zijn. De rente wordt vooral bepaald door diverse factoren, die van invloed zijn op het risico van de financier. Daarbij weegt mee de mate van vertrouwen die de financier heeft in de ondernemer. Naast de rente is ook de aflossingstermijn en de looptijd van belang. Wanneer je leent tot aan de limiet zal er het volgende jaar weinig ruimte zijn om reguliere vervangingsinvesteringen of noodzakelijke uitbreidingsinvesteringen te doen. Een goede financieringsplanning hangt dus samen met een goede investeringsplanning. In de praktijk wordt vaak gekozen voor een mix van financieringen, waarbij het korte werkkapitaal wordt gefinancierd door middel van rekening-courantkrediet bij de huisbankier. Machines en vervoermiddelen worden met middellang kapitaal gefinancierd of ze worden geleased. Voor financiering van onroerend goed wordt in de regel gekozen voor bancaire leningen van 20 tot 25 jaar. Bij een overname van de financiering door een bank veranderen de voorwaarden vaak. Het risico voor de bank wordt immers groter. De verhouding tussen de lening en de zekerheden wordt groter, doordat nieuwe kredieten worden afgesloten. Daarbij komt dat de ondernemer die het bedrijf altijd heeft gerund - met zijn kennis en kunde én zijn spaarcenten - op grotere afstand komt. Voor de bank was die ondernemer degene die voor de resultaten heeft gezorgd. Vaak wordt daarom gekozen voor een variant waarbij de overdrager voor een deel van het te financieren bedrag een (achtergestelde) lening verstrekt.

RISICO’S De overdrager als financier is een heel ander verhaal. Deze is dan niet alleen financier, maar ook de vroegere ondernemer, die vaak nog meewerkt en bovendien vaak ook nog familie is. Een verschil van inzicht over de te volgen koers van het bedrijf ligt op de loer. De tijden veranderen en vaak heeft de opvolger een andere kijk op de toekomst en de te volgen strategie.

BEDRIJFSOVERDRACHT - ONDERNEMEN MET CUMELA

Hij is vaak onbevangener en ziet kansen, terwijl de overdrager meer heeft meegemaakt en minder optimistisch is. Dit vraagt om een zorgvuldige bewaking van processen en een duidelijke communicatie.

ALTERNATIEVEN Het overdragen van een cumelabedrijf is niet eenvoudig. Vaak zijn er daarom creatieve oplossingen nodig om knelpunten op te ruimen, zoals het buiten de overdracht houden van het onroerend goed. Een andere mogelijkheid is het afstoten van een deel van de onderneming of dat buiten de overdracht houden. Samenwerking met een ander bedrijf of compagnon kan soms soelaas bieden, met name wanneer naast de financiering ook het management om versterking vraagt.

‘HOE LAGER DE RENTE, HOE MINDER DE EXPLOITATIE WORDT BELAST’ Wanneer het over te dragen bedrijf een besloten vennootschap is, kan er worden gekozen voor overdracht in etappes. Niet het gehele bedrijf wordt overgedragen, maar een deel van de aandelen. In een later stadium wordt dan weer de waarde bepaald en wordt het andere deel overgedragen. Een aandachtspunt is daarbij de waardebepaling. Waar het uiteindelijk om gaat, is dat de financiering van de overdracht moet passen bij de aard van de bedrijfsvoering en moet zorgen voor stabiliteit. Het bedrijf moet ruimte houden voor toekomstige investeringen en de groei / ontwikkeling van het bedrijf niet in de weg staan.

DE TIPS • Z org dat zowel de overdrager als de

nieuwe ondernemer inzicht heeft in het rendement van de onderneming en in de lopende financieringen en verwachte investeringen.

•M aak begrotingen voor de situatie

na de overdracht om inzicht te krijgen in de verdiencapaciteit ten opzichte van de toegenomen lasten door de overnameprijs.

• L aat je voorlichten over de

mogelijkheden van de BOR, de bedrijfsopvolgingsregeling.

ZORG VOOR EEN PLAN B In 2011 werd Dirk van Helvoort van werknemer ondernemer. Toen nam hij Loon- en Grondverzetbedrijf Vrielink over van eigenaar Erwin Vrielink. Het bedrijf bestaat al sinds 1945 en is gespecialiseerd in grondverzet, straatwerk, sloopwerk en cultuurtechniek. In 2017 is het bedrijf omgedoopt tot De Poorte Joppe BV. Van Helvoort is uitermate tevreden over hoe het nu gaat. Voldoende werk, een fijne club medewerkers en een prima rendement, stelt hij vast. Terugkijkend kan hij wel een paar leerpunten noemen die hij ervaren heeft bij de overname. Allereerst de aflossingstermijnen. “We waren in eerste instantie veel te ambitieus”, vertelt Dirk. “Het terugbetalen van leningen leverde problemen op door de economische crisis waarmee we te maken kregen en we hadden onvoldoende rekening gehouden met vervanging van machines.” Gelukkig is uiteindelijk alles op zijn pootjes terecht gekomen en draait het bedrijf nu lekker, dankzij de positieve medewerking van de financiers. Dat heeft alle betrokkenen overigens wel veel energie gekost. Dat brengt hem bij het tweede leerpunt. “Zet een soort plan B op papier, voor als er iets mis gaat. Je gaat allemaal van de beste bedoelingen uit, maar als het spannend wordt, moet je ergens op kunnen terugvallen”, aldus de ondernemer. En hoe gaat het met de oude eigenaar? Dirk: “Die werkt nog drie dagen in de week mee in het bedrijf.”

• T eken pas voor de overdracht als alle fi-

nanciers hun akkoord hebben gegeven.

• Z org voor periodiek contact met de financiers, ook als het goed gaat.

Tekst: Ad Karelse en Dieuwer Heins, adviseurs bedrijfsoverdracht GRONDIG 4 2020

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJVIG

ONDERNEMEN MET CUMELA - COLUMN

VRAAG AAN DE ONDERNEMERSLIJN Veel vragen die er momenteel worden gesteld, gaan over het coronavirus. Vooral deze vraag werd en wordt veel gesteld:

Mogen werknemers samen naar de werkplek reizen? De hoofdregel is dat iedereen zoveel mogelijk in zijn eigen vervoermiddel naar het werk gaat. Alleen als dat niet kan, is het toegestaan om samen te reizen. De medewerkers moeten onderling zoveel mogelijk afstand houden en steeds op dezelfde plek gaan zitten. Hou bij het uit- en instappen zolang mogelijk anderhalve meter afstand. Probeer in de auto zoveel mogelijk te ventileren en hou bijvoorbeeld een raam

Vincent Tijms, Ondernemerslijn

gedeeltelijk open. Zie hiervoor ook het protocol ‘Samen veilig doorwerken’ op de website www.cumela.nl.

HEB JE OOK EEN VRAAG? Stel je vraag aan de medewerkers van de Cumela Ondernemerslijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl

CREATIVITEIT

“Never let a good crisis go to waste”, aldus Winston Churchill. Hij zou het hebben gezegd in aanloop naar de vorming van de Verenigde Naties, kort na de Tweede Wereldoorlog. Elk nadeel heeft zo zijn voordeel. Ja dat klopt, maar ik denk toch dat weinig mensen plezier beleven aan een crisis. Een crisis doorleven is overigens wel de beste manier om tot nieuwe inzichten te komen. In mijn dagelijkse gesprekken met cumelaondernemers gaat het vandaag de dag veel over het coronavirus en de gevolgen hiervan. Daaruit komt naar voren dat er veel verschillende manieren zijn om met deze bijzondere situatie om te gaan. Waarbij veel afhangt van de mate waarin een bedrijf is getroffen, zowel qua gezondheid als in financiële zin.

‘EEN CRISIS DOORLEVEN IS WEL DE BESTE MANIER OM TOT NIEUWE INZICHTEN TE KOMEN’ LICHTPUNTJES Hoewel bijna iedereen dit als bizarre tijden ervaart, zijn er gelukkig nog lichtpuntjes te vinden. Ondernemers in Zuid-Holland noemen er een aantal:

• Op alle tijden van de dag door kunnen rijden op de A15.

• Het prachtige voorjaarsweer. • Minder werkdruk door een betere spreiding van de werkzaamheden over het seizoen.

• Branchevreemd personeel meldt zich spontaan aan de deur.

• Verandering in mentaliteit: mensen zijn toeschie-

NIEUWE LEDEN De afgelopen periode zijn vier bedrijven ingeschreven als lid van Cumela. • • • •

erhuurbedrijf W. Schram | Wijckel V H oveniersbedrijf Harry de Winkel | Klarenbeek C alamiteiten Service Nederland BV | Sterksel H erman Oussoren Grond- en Cultuurtechnisch werk | Westbroek

telijker. Je hebt elkaar weer nodig.

• Het ontstaan van nieuwe (lokale) creatieve en ondernemende ideeën.

Wanneer je nu met jouw bedrijf of onderneming inspeelt op deze drie onderdelen kun je het ver schoppen. Ondernemen is kansen zien. Mijn overtuiging is dat je met de nodige creativiteit door de coronacrisis heen komt.

Tekst: Kim van de Graag, bedrijvenadviseur

GRONDIG 4 2020

Alstublieft, opgeruimd staat netjes!

Tegen grassen en moeilijke breedbladige onkruiden in maïs

Voor meer informatie over Monsoon, bezoek agro.bayer.nl of vraag ernaar bij uw lokale distributeur en/of adviseur.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

ONTWIKKELD VOOR RIJBEWIJS B+E Veldhuizen Semi-Dieplader

Iveco 40C16

bakmaat 8,50 x 2,20 mtr. oprijhoek 9° laadvermogen 3,6T

2,3 L / 120 KW 5,2 T trekgewicht

VELDHUIZEN levert B+E opleggers voor het transport van kleine machines met een laadvermogen tot 7 ton. Voor het laden van golfbaan machines heeft VELDHUIZEN een knikkende semi-dieplader ontwikkeld met een oprijhoek van 9° en een gegroefde aluminium vloer, zodat er veilig geladen kan worden. De trekker-opleggers en oprijvrachtwagens zijn uit voorraad leverbaar. Ook kunt u gebruik maken van onze verhuurvloot van 250 trekkers en 300 opleggers.

0 stand 3.2 Groenekan T. 088 625 96 00 | Zwolle T. 088 625 96 70 |

www.veldhuizen.nl

| info@veldhuizen.nl

Grondig 4 - 2020

Articles inside

BEDRIJFSOVERDRACHT: de financiering

zo stel je een kantoorstoel in Coronacrisis en de impact op contracten

TOOLBOX

Instroom vergroten

VERZEKERINGEN

VOORZITTER

Voorkom diefstal van gereedschappen

CUMELA.NL

MACHTIG MOOI: Gerold Lokhorst

GEKRUID

CUMELARIA

Bokashi mag alleen met

ontheffing SLIM EN DIGITAAL

spuiten Nieuwe Hyundai A-serie Stage V-modellen

Drie loonwerkers over zuinig

Trommelhakselaar op Dabekausen Hagenprofi 1250

Wim van Breda pakt

PROFILEREN

HOOFDARTIKEL: Doorwerken met een onzekere

IN ACTIE

CUMELA.NL/NIEUWS

Kris Vochten, JCB STERK WERK: Mechielsen Oldenhove

REDACTIONEEL

EcoService, Oostburg COMMENTAAR