De Blauwdotter • Kerstnummer 2021
Hij wordt in de archieven van de Houtvesterij van Holland en West-Friesland ook Lange Klaas of Klaas Jaap Mathijsz (= Klaas, de zoon van Jaap Mathijszoon) genoemd. In de boedelbeschrijving van Jan van Brouchoven komt hij in 1588 ook voor als Klaas Jacob Mathijsz, duinmeier in Katwijk. De toevoeging van de voornaam van zijn grootvader is het definitieve bewijs van wie de vader van Klaas Jacobsz was, namelijk Jacob Mathijsz. Zijn grootvader Mathijs Willemsz woonde aan De Plas in Noordwijk. Hiermee is ook aangetoond dat de Katwijkse Van der Plassen van de boerderij aan De Plas in Noordwijk afkomstig zijn. Tussen 1608 en 1617 wordt Wijntje Krijnen vermeld als duinmeier van het oostelijke deel van het Katwijker duin. Zij wordt dan de weduwe van Klaas Jacobsz van der Plas genoemd, wat een van de eerste vermeldingen van de achternaam in Katwijk is. Klaas Jacobsz en Wijntje Krijnen hadden een groot gezin. Hun zoons Jan en Jacob Klaasz zijn ook duinmeier van het Katwijker duin geworden. Jan wordt als zodanig genoemd tussen 1607 en 1631, en Jacob (ook Jaap Slof genoemd) al in 1606. Van deze broers Jan en Jacob Claaszonen van der Plas stammen waarschijnlijk de meeste Katwijkse Van der Plassen af. Velen daarvan zijn in de visserij terecht gekomen. De derde zoon, Gijsbert Klaasz van der Plas was al in 1605 duinmeier in Noordwijk. Hij woonde aan de Zeestraat in Noordwijk Binnen. De stamboom van de Katwijkse Van der Plassen begint meestal bij Klaas Jacobsz van der Plas, omdat niet bekend was wie zijn ouders waren. Door dit artikel worden aan de stamboom drie generaties toegevoegd die verbonden zijn met de boerderij bij de Plas aan de Noordwijkse Zwarteweg. De oudste twee
14
De Blauwdotter • nr. 193
generaties woonden er en de derde is naar Katwijk aan de Rijn verhuisd. We kunnen dit als volgt in schema zetten: 1. Willem Klaasz (?) aan de Plas (geboren ca. 1445, boer aan de Plas vóór 1479). Kinderen: Klaas (?), Mathijs, Jan 2. Mathijs Willemsz aan de Plas (geb. ca. 1470, boer aan de Plas tot 1534). Kinderen: Jacob 3. Jacob Mathijsz (geb. ca. 1510, duinmeier in Katwijk 1542-1560). Kinderen: Mathijs en Klaas 4. Klaas Jacobsz van der Plas (geb. ca 1541/42, duinmeier in Katwijk 1577-vóór 1607). Kinderen: Jan, Anna, Aagt, Jacob en Gijsbert Het begin van de stamboom van de Noordwijkse Van der Plassen ziet er zo uit: 1. Willem Klaasz (?) aan de Plas (geb. ca. 1445, boer aan de Plas vóór 1479). Kinderen: Klaas (?), Mathijs, Jan 2. Jan Willemsz van der Plas (geb. ca. 1470, boer aan de Duinweg, overl. ca 1541). Kinderen: Willem (A) en Jeroen (B) 3. A. Willem Jansz van der Plas (geb. ca. 1500, overl. na 1542) Kinderen: Jan, Willem, Huibert, Jeroen B. Jeroen Jansz van der Plas (geb. ca. 1500, overl. voor 1556). Kinderen: Jan, jonge Jan. Leendert, Marijtge
Kinderspeelhuisje Calorama Door Jeroen Verhoog
O
p het bekroonde Noordwijkblog van onze hoofdredacteur prijkt een foto van bouwvakker Clements Duyndam die druk in de weer is met de bouw van een speelhuisje voor Charlene Heineken, tegenwoordig eigenaresse van de gelijknamige bierbrouwerij. Het speelhuisje verrees op het terrein van de villa van haar vader Freddy Heineken aan de Boerhaaveweg in Noordwijk aan Zee. De bouw van het speelhuisje past in een traditie die teruggaat tot in de negentiende eeuw. Wie vandaag de dag het woord ‘speelhuisje’ intikt op een zoekmachine, vindt een keur aan speelhuisjes voor kinderen, van plastic of hout, in alle soorten en maten en prijsklassen. Voor iedere portemonnee is er dus wel wat uit te zoeken. Speelhuisjes voor kinderen zijn geen fenomeen van de moderne tijd. Gek genoeg zijn de eerste speelhuisjes of ‘speelhuisgjens’ in de zestiende en zeventiende eeuw juist bedoeld voor volwassenen met de functie van prieeltjes in de grote parttuinen van buitenplaatsen.
Kinderspeelhuisjes In de tweede helft van de achttiende eeuw wordt het in welgestelde kringen usance met de kinderen de natuur in te gaan en daartoe leenden de weelderige langgoederen en romantische landschapstuinen zich uitstekend. Linksonder: Tekening van een speelhuisje door P.J. Lutgers (locatie onbekend). Rechtsonder: Clements Duyndam bouwt een speelhuisje voor Charlene Heineken.
De geschiedenis van de boerderij bij De Plas is in kort bestek beschreven in mijn boeken De Klei in Noordwijk (verkrijgbaar bij het Streekmuseum Veldzicht in Noordwijk) en Noordwijk aan de Rijn (uitverkocht). Wie in de voorbereiding van een publicatie is geïnteresseerd kan zich melden via het mailadres henkvdplas0790@gmail.com
15
»
