kwaliteit
Hoe krijgen we de kwaliteit van het onderwijs omhoog?
BRAM BELLONI
‘Creëer genoeg tijd bij docenten om na te denken over de kwaliteit van het onderwijs’ Daniël van Middelkoop is lector Teamprofessionalisering aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en geeft les in onderzoeksvaardigheden aan de opleiding Bedrijfskunde. Hij bracht dit jaar, samen met anderen, een boek uit over studiesucces in het hoger onderwijs. Een gesprek over de kwaliteit van het onderwijs. Door Peter de Jong
Wanneer heeft het rendementsdenken in het onderwijs postgevat?
‘Dat denken is van alle tijden, maar is sterk toegenomen vanaf eind jaren 80. Toen was er een massale instroom van studenten en tegelijkertijd een economische crisis. Mede als reactie op die crisis is het new public management opgekomen. Sindsdien wordt studie-
succes in toenemende mate vertaald naar rendement. Er wordt gekeken naar het aantal geslaagde studenten, doorstroming en studie-uitval. Ik vind het alarmerend dat er zo sterk in percentages uitval wordt gedacht. Rendement is belangrijk, maar uiteindelijk een randvoorwaarde. Je moet je juist buigen over de kwaliteit van het onderwijs.’
34 | HvA Business en Economie | Onderzoeksspecial
Wat zijn de oorzaken van de grote studie-uitval in het hbo?
‘Deels is het massaliteit. Er zijn veel meer studenten dan twintig jaar geleden. Dan moet je denken aan een verdubbeling. Veel studenten van niet-westerse komaf komen uit een omgeving die onbekend is met studeren. Die hebben het moeilijker. Dat geldt ook voor de mbo’ers. Die komen uit een schools systeem en worden hier ineens geacht zelfstandig te studeren. De groei van de financiering van het hoger onderwijs heeft daarnaast geen gelijke tred gehouden met het aantal studenten en dat beperkt de mogelijkheden om studenten de aandacht te geven die ze verdienen.’
‘Door onze studenten beter te begeleiden. Daar is nu te vaak tijd noch geld voor. Het is vaak een ren-je-rot-show voor docenten. Een race tegen de klok om alle taken af te krijgen. Er is te weinig tijd om na te denken over de kwaliteit. Dat is een ernstige zaak. ‘Ik zou zeggen, creëer genoeg tijd en denkruimte bij docenten om over de kwaliteit van het onderwijs na te denken. Wie zijn onze studenten, wat willen we precies van ze en hoe kunnen we ze daar zo goed mogelijk bij helpen? Laat docenten in hun teams nadenken over hun vak en manier van lesgeven. En laat ze het gesprek voeren met studenten. Wat verwachten we van hen? Dat gebeurt nu te weinig. Leiden we op voor het beroep, voor de samenleving, of voor de student als persoon zelf? Daarover moet de discussie gaan. En niet zozeer of er een slagingspercentage van 56 of 58 procent moet zijn van de studenten. ‘Maar, docenten mogen in het kwaliteitsvraagstuk ook zelf meer hun verantwoordelijkheid pakken. Die ruimte is er wel, of die kun je organiseren. Binnen het eigen klaslokaal is die er al en kan een docent op zijn of haar manier lesgeven. Maar op een iets hoger niveau - waar willen we heen met het vak, de opleiding - wordt het ingewikkelder. Wij docenten zouden dat onderlinge overleg over kwaliteit ook zelf kunnen organiseren, we mogen daar brutaler in zijn.’
