Hoe slecht is suiker?

Suiker is een belangrijk onderwerp tijdens Week HOE van Snoep Goed. Er bestaat veel onduidelijkheid over suiker. Wie kan er nou meer duidelijkheid scheppen over suikers dan diëtist Kim van het Diabetes Fonds. We vragen haar het hemd van het lijf in deze suiker Q&A!

SLECHT IS SUIKER?

Is suiker ongezond? Suiker is niet persé gezond of ongezond, suiker is een koolhydraat en die gebruikt ons lichaam als belangrijkste bron van energie. Suikers zitten van nature in producten die ons lichaam nodig heeft om gezond te blijven. Denk aan fruit, zuivel en volkoren graanproducten.

Het wordt pas ongezond zodra je veel producten eet of drinkt met toegevoegde suikers, zoals frisdrank, vruchtensap, koek, snoep of kant-en-klare pakjes en zakjes. In dit soort producten zitten meestal weinig gezonde voedingsstoffen, veel suikers en veel calorieën. Als je dit soort producten vaak eet, krijg je veel suikers en calorieën binnen en mogelijk te weinig goede voedingsstoffen. Dat is niet goed voor je gezondheid.

Hebben andere voedingsstoffen invloed op opname in suiker? Suiker is een verzamelnaam voor de meest enkelvoudige (kleinste) vormen van koolhydraten. Hoe kleiner, hoe beter ze kunnen worden opgenomen door het lichaam. Eet of drink je iets suikerrijks, met daarin weinig tot geen andere voedingsstoffen, dan is de opname daarvan erg snel en stijgt ook je bloedsuikerspiegel snel. Als een voedingsstof naast suiker ook nog andere voedingsstoffen bevat, zoals vezels, dan zal de opname wat langzamer gaan en dat is gunstiger voor je gezondheid.

Kun je leven zonder suiker? Ons lichaam gebruikt koolhydraten als belangrijkste bron van energie. Alle koolhydraten die je eet en drinkt worden tot kleine stukjes geknipt en worden als “suikers” (ook wel ‘glucose’ genoemd) opgenomen in ons bloed. Glucose hebben we nodig, maar die kunnen we ook halen uit wat complexere koolhydraatbronnen.

We kunnen leven zonder toegevoegde suikers, omdat die voornamelijk zitten in producten die we niet nodig hebben voor onze gezondheid. Ook zitten er van nature suikers in producten die we wél nodig hebben om gezond te blijven vanwege de vitaminen en mineralen. Die moeten we daarom niet laten staan, denk aan fruit, groente, zuivel en volkoren graanproducten.

Bestaan er gezonde en ongezonde suikers? Er zijn geen goede of slechte suikers, wel gezonde of ongezonde producten. Gezonde producten bevatten soms van nature aanwezige suikers, zoals bij fruit en zuivel, en daarnaast hele nuttige andere voedingsstoffen zoals vitaminen en mineralen. Aan frisdrank, vruchtensap, koek, snoep, pakjes en zakjes wordt vaak extra suiker toegevoegd. In dit soort producten zitten meestal ook veel calorieën en juist weinig gezonde voedingsstoffen. Als je deze producten vaak eet, krijg je veel suikers en calorieën binnen en mogelijk te weinig goede voedingsstoffen. Dat is niet goed voor je gezondheid.

Wat is een bloedsuikerspiegel? Je ‘bloedsuikerspiegel’ geeft letterlijk aan hoeveel ‘suiker’ of eigenlijk ‘glucose’ er in je bloed zit, we noemen het ook wel de bloedglucosespiegel. Via het bloed wordt de glucose door het hele lichaam vervoert om in de nodige lichaamscellen te worden gebruikt als energiebron.

Wat is een suikerdip en hoe voorkom je die? Mensen kunnen een ‘suikerdip’ ervaren na het eten van producten met veel (toegevoegde) suikers, de bloedsuikerspiegel is daarna flink gestegen, maar korte tijd later daalt deze ook weer snel. Die snelle daling kunnen sommige mensen merken in bijvoorbeeld hun energie, humeur of concentratie. Het is beter om te kiezen voor producten die wat langzamer worden opgenomen in je bloed, producten met wat complexere koolhydraten en meer vezels, zo blijft je bloedsuikerspiegel stabieler. Bijvoorbeeld volkoren graanproducten, fruit, groenten en peulvruchten.

Wat werkt er in het lichaam van iemand met diabetes anders? Er zijn verschillende vormen van diabetes, type 1 en 2 zijn de bekendste. Bij diabetes kan het lichaam niet meer zelf de bloedsuikerspiegel in evenwicht houden. Normaal gesproken maakt het lichaam insuline aan, een hormoon dat ervoor zorgt dat de suiker (glucose) uit het bloed kan worden gehaald om te worden gebruikt in ons lichaam als bron van energie. Bij diabetes type 1 maakt het lichaam helemaal geen insuline meer aan doordat het afweersysteem deze insuline producerende cellen heeft aangevallen. Mensen met diabetes type 1 krijgen dit vaak al op jonge leeftijd en moeten zelf insuline spuiten (of dragen een insulinepompje).

Bij diabetes type 2 reageert het lichaam niet meer goed op de insuline die het lichaam zelf nog aanmaakt, hierdoor blijft er te veel suiker (glucose) in het bloed zitten. Het lichaam gaat eerst extra insuline aanmaken, maar raakt daardoor na verloop van tijd uitgeput en zal dan weer minder aanmaken. Hierdoor blijft de bloedsuikerspiegel te hoog. volgende blz. >>

Het Diabetes Fonds Nederland kent ruim 1 miljoen mensen met diabetes type 2 en wekelijks komen er bijna 1000 mensen met diabetes type 2 bij. Ruim 50% van de volwassen Nederlanders heeft overgewicht en daarmee een verhoogd risico op het ontstaan van diabetes type 2. De hoge inname aan toegevoegde suikers levert daar een grote bijdrage aan, aangezien ze voornamelijk zitten in producten die we niet nodig hebben om gezond te blijven. Daarom zet het Diabetes Fonds zich in om de gezonde keuze makkelijker te maken.

Kun je diabetes krijgen van het eten van teveel suiker? Van suiker krijg je niet zomaar diabetes. Door andere oorzaken gaat er in het lichaam wat mis. Toch kan suiker wel degelijk bijdragen aan de ontwikkeling van diabetes type 2. In producten met veel toegevoegde suikers zitten vaak veel calorieën en juist weinig gezonde voedingsstoffen. Als je deze producten vaak eet, krijg je veel suikers en calorieën binnen en mogelijk te weinig goede voedingsstoffen. Het risico op overgewicht neemt daarmee toe en overgewicht is een grote veroorzaker van diabetes type 2.

Wel zien we een direct verband met het drinken van suikerrijke dranken en het ontstaan van diabetes type 2. We weten dat het dagelijks drinken van 1 blikje suikerrijke frisdrank (330 ml) het risico op het ontstaan van diabetes type 2 met 20% verhoogt.

Je lichaam kan soms een seintje geven dat het behoefte aan suiker heeft (jezelf flauw of trillerig voelen), wat kun je in zo’n geval het beste eten/ drinken? Je lichaam kan inderdaad goed zelf aangeven wanneer het behoefte heeft aan nieuwe energie. Het is belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren om tijdig de juiste voeding te geven. Wanneer je flauw of trillerig bent, heb je eigenlijk al wat te lang gewacht met eten. Het is raadzaam om in het vervolg de eerdere signalen van je lichaam te herkennen, maar ook om producten te eten waar je langer van verzadigd blijft. Een suikerrijk product is verleidelijk, omdat het jou op korte termijn beter laat voelen, maar zorgt later weer voor een snelle daling in je bloedsuikerspiegel waardoor je weer hetzelfde kunt ervaren. Kies op zo’n moment dus liever voor een gezond tussendoortje of een voedzame maaltijd met complexere koolhydraten die jou rustig de energie geven die je nodig hebt. Heeft suiker invloed op je nachtrust? We weten dat wanneer je vermoeid bent het moeilijker is om weerstand te bieden tegen o.a. suikerrijke producten. Andersom kan dit ook zo zijn. Als je vaak en veel producten eet en drinkt met toegevoegde suikers en daardoor te weinig kiest voor producten die je nodig hebt om gezond te blijven dan ontstaat een onevenwichtig voedingspatroon. Je loopt het risico op tekorten aan belangrijke voedingsstoffen en dat kan invloed hebben op je slaap en energieniveau.

Het Diabetes Fonds houdt jaarlijks een Nationale Suiker Challenge, kun je daar wat meer over vertellen? Tijdens de Nationale Suiker Challenge gaan we de uitdaging aan om 7 dagen te eten en drinken zonder toegevoegde suikers. We eten jaarlijks in Nederland gemiddeld 20 kilo aan toegevoegde suikers, en dat terwijl die toegevoegde suikers voornamelijk zitten in producten die we niet nodig hebben om gezond te blijven. Als je je inschrijft voor de challenge dan ontvang je informatie over waar die toegevoegde suikers allemaal in zitten en hoe je die producten kunt vervangen voor gezonde alternatieven. Ook helpen we je met inspiratie en motiveren we je om de week zo goed mogelijk door te komen.

Van 5 t/m 11 juni 2023 gezond eten en drinken zonder toegevoegde suikers.

Meld je aan via de QR-code:

DOE JIJ MEE MET DE NATIONALE SUIKER CHALLENGE?

LET’S GET PERSONAL

DIËTIST KIM BROUWERS HET DIABETES FONDS

DOE JE ZELF OOK MEE AAN WEEK VAN SNOEP GOED? Ik doe zeker zelf ook mee! Ik ben eind 2022 bevallen van mijn eerste kindje en na een hoop beschuit met muisjes komt deze week als geroepen. De week van Snoep Goed ga ik gebruiken om mijn eigen voedingspatroon weer even goed onder de loep te nemen en weer een gezonde balans voor mezelf te vinden.

WELKE GEZONDE TUSSENDOORTJES ZIJN JE FAVORIET? Ik vind het zelf heel prettig om mijn hoofdmaaltijden voldoende voedzaam te maken zodat tussendoortjes niet altijd nodig zijn. Maar als ik toch een tussendoortje neem, dan heb ik altijd wel een klein zakje ongezouten nootjes bij me. Lekker lang houdbaar, dus ideaal voor in je tas! Thuis zijn we fan van wortels of allerlei groenten met een lekkere dip van hummus of zuivel. WAAROM ZIJN CHALLENGES ZOALS WEEK VAN SNOEP GOED EN SUIKER CHALLENGE VOLGENS JOU BELANGRIJK? Door ons veelal drukke leven staan we niet altijd heel bewust stil van onze eigen voedingsgewoonten. Door zo’n challenge aan te gaan ga je heel bewust een week (of langer) focussen op een onderdeel van je voeding. Dat kan hele goede nieuwe inzichten geven en maakt jou weer even bewust van je eigen voedingspatroon.

Belangrijk is dat jij de informatie en inspiratie uit zo’n challenge haalt die voor jou makkelijk toe te passen zijn en ook zijn vol te houden op de lange termijn.