KARIERA I BIZNES
ROBOTYZACJA
POZWOLI NAM BYĆ LEPSZYMI LUDŹMI Postępująca automatyzacja może budzić niepokój. Zachłysnęliśmy się możliwościami, które stawiają przed nami nowe technologie, ale czy powinniśmy dążyć do włączania robotów w każdą dziedzinę naszego życia? Czy kiedyś ludzie zostaną zastąpieni przez maszyny? O tym rozmawiamy z naukowcami z Politechniki Wrocławskiej.
MARTA MURASZKOWSKA Przyzwyczailiśmy się już do kas samoobsługowych w marketach, automatów na napoje, linii produkcyjnych w fabrykach, gdzie ciąg technologiczny odbywa się w zasadzie bez udziału ludzi. Stosowanie urządzeń technicznych ma uczynić nasze życie prostszym i, wedle wizjonerów, sprawić, że nie będziemy musieli podejmować pracy przy najbardziej nudnych i monotonnych czynnościach. Idziemy jednak o krok dalej i miejsce automatów zajmują roboty. Jaka jest różnica? Tłumaczy dr Jarosław Szrek, adiunkt w Katedrze Podstaw Konstrukcji Maszyn i Układów Mechatronicznych, który zajmuje się w pracy naukowej tworzeniem robotów, zwłaszcza autonomicznych pojazdów. – Automat na ślepo wykonuje działanie – włączamy go i automat realizuje jeden stały proces. Od robota oczekuje się interakcji, ma pozyskać informację z otoczenia i dostosować się swoim działaniem do panujących warunków. Posiada układy percepcji, na podstawie których wykonuje analizę i dostosowuje zachowanie do aktualnych potrzeb. Jeżeli nie ma wnioskowania, pozyskiwania informacji, to nie powinniśmy mówić o robocie, tylko o urządzeniu automatycznym – podkreśla dr Szrek.
28
wroclife.pl nr 2/2021
Jak wyjaśnia naukowiec, dobrym przykładem może być bezobsługowy odkurzacz. – Taki, który odbija się od ściany, nie jest robotem. Ale kiedy ma moduł skanowania przestrzeni, wykonywania mapy, a potem, poruszając się zgodnie z mapą, potrafi omijać przeszkody, to spełnia kryteria bycia robotem. Często te pojęcia są mylone – jeśli maszyna nie posiada układów percepcji, to jest automatem lub manipulatorem. Nazwa „robot” jednak bardziej się przyjęła, jest bardziej medialna. W terminologii jest delikatne nieuporządkowanie. Jeszcze inaczej jest podczas rozmów z postronnymi osobami, dla których robot zwykle kojarzy się z humanoidalną maszyną przypominającą człowieka – dodaje. ZASTĄPIĆ CZŁOWIEKA W MONOTONNYCH ZADANIACH
Do czego można wykorzystać roboty? Opowiada dr Monika Małek-Orłowska, która zajmuje się w pracy zawodowej etyką i filozofią, a do jej szczególnych zainteresowań należy etyka nowych technologii. – Pierwsze skojarzenie, które przychodzi do głowy, to jakaś praca, którą wy-
konują ludzie. Trudne, brudne, nieprzyjemne zadania – dirty&dangerous – do tego bardzo chętnie wykorzystujemy roboty. Na przykład inspekcje w rurach kanalizacyjnych lub usuwanie skutków katastrof, jak było to zrobione na przykład podczas wybuchu elektrowni Fukushima. Zgadza się z nią dr Jarosław Szrek: – Do czego jest robot? To potrzeba jest matką wynalazków i każdy musi sam sobie zadać to pytanie. Jakie procesy muszą być wykonywane, ale człowiek nie chce ich wykonywać? To tam powinniśmy lokować urządzenia, które będą to robić. Przykładem może być spawanie w fabrykach, które jest dla człowieka szkodliwe i niebezpieczne. W tej chwili jest to proces wykonywany przez maszyny. Z wypowiedzi naukowców można wnioskować, że roboty mają nie tyle zastępować człowieka, co go wyręczać. Ale czy nie szkoda tak ogromnej, potężnej i kosztownej technologii, aby wykonywać czynności, z którymi sami sobie możemy poradzić? – A czy nie szkoda tak doskonałego tworu, jakim jest ludzki mózg, do wykonywania rutynowych czynności? – polemizuje dr Jarosław Szrek. – Powinni-
