Sze\u015B\u0107dziesi\u0105te spotkanie z Olszynk\u0105 Grochowsk\u0105

Dla każdego mieszkańca Pragi-Południe, a szczególnie dla nas – praskich harcerzy, dzień 25 lutego powinien być chwilą szczególnej pamięci i refleksji. To właśnie tego dnia przed laty na polach Grochowa miała miejsce trwająca kilkanaście godzin bitwa, która przeszła do historii pod nazwą bitwy pod Olszynką Grochowską. Chociaż w bitwie tej nie było zwycięzców, to jednak Polacy byli stroną wygraną, ponieważ nie dopuścili do zdobycia stolicy przez carską armię feldmarszałka Dybicza. Rosyjski wódz, widząc zaciekły opór wojsk polskich oraz bezradność swoich oddziałów, zrezygnował z dalszych ataków oraz nie zdecydował się na szturm Pragi. Niebawem Rosjanie rozpoczęli odwrót na wschód, w stronę granicy z Rosją, a Warszawa na długie miesiące pozostała wolna!

Pamięć o Olszynce Grochowskiej, kultywowana przez harcerzy naszego hufca, to piękna karta harcerskiej historii, sięgająca 1916 roku. Wtedy bowiem po wycofaniu się z Warszawy Rosjan, na polu bitwy odbyła się wielka patriotyczna manifestacja, połączona z uroczystością ustawienia pamiątkowego krzyża. Wzięło w niej udział 100 tys. osób. Wśród nich nie zabrakło również grochowskich harcerzy, którzy trzymali wówczas honorową wartę i asystę przy Komendzie Naczelnej ZHP. W setną rocznicę wybuchu powstania listopadowego - 29 listopada 1930 roku - 22 Warszawska Drużyna Harcerzy z Grochowa przeprowadziła uroczystą zbiórkę na miejscu bitwy, przy symbolicznym krzyżu. Trzy miesiące później – 25 lutego - ci sami harcerze wzięli udział w przenoszeniu kapliczki ze starej olchy na młodą. Byli również w 105 rocznicę bitwy, w 1936 roku, gdy wmurowano kamień węgielny pod Mauzoleum, w obecności prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego.

Wiele lat później, w 127 rocznicę bitwy Hufiec ZHP Warszawa Grochów pod wodzą hm. Mirosława Szypowskiego zorganizował turystyczny Rajd Olszynka Grochowska. Harcerze wędrowali kilkoma trasami poznając historyczne miejsca związane z bitwa grochowską i powstaniem listopadowym. Rajd zakończył się pod pomnikiem bitwy uroczystym apelem, odśpiewaniem hymnu państwowego, zaciągnięciem wart honorowych i złożeniem kwiatów.

W latach kolejnych uczestnicy na trasach przemarszu wykonywali wyznaczone im zadania a na mecie brali udział w konkursach dotyczących historii powstania listopadowego. W roku 1960 po raz pierwszy ukazała się pamiątkowa rajdowa plakietka, którą od tamtego czasu uczestnicy otrzymują co roku.

Od roku 1962 tradycję organizowania rajdów przejął Hufiec ZHP Warszawa-Praga-Południe. W drugiej połowie lat sześćdziesiątych rajdy organizował zespół instruktorów turystyki hufca pod wodzą hm. Jolanty Śliwińskiej i phm. Andrzeja Śliwińskiego. Kolejne rajdy stawały się coraz bardziej popularne i liczne.

Początkowo w rajdach brało udział kilkuset uczestników, by po latach osiągnąć 2 tysiące. Z czasem obok harcerzy z naszego hufca uczestniczyli w nim druhny i druhowie z Pragi Północ, Mokotowa, Śródmieścia, Ochoty, Woli a także spoza Chorągwi Stołecznej. W rajdach uczestniczyli również członkowie PTTK oraz młodzież niezorganizowana. W latach siedemdziesiątych w rajdach brali udział żołnierze 1 Praskiego Pułku Zmechanizowanego im. Tadeusza Kościuszki z Wesołej. Zaciągali oni razem z harcerzami wartę honorową, nagłaśniali plac apelowy, przygotowywali gorące posiłki i napoje.

Mijały kolejne lata i odbywały się kolejne rajdy. Z czasem organizatorem ich stały się poszczególne środowiska hufca, np. w 1978 r. 19 Rajd organizował szczep 3 WDH im. ks. Józefa Poniatowskiego, zaś w 1981 r. - 22 Rajd - Szczep 22 WDHiZ Watra.

W roku 1999 Jubileuszowy 40 Rajd został zorganizowany wspólnie przez - po raz pierwszy - instruktorów Obwodu ZHR Praga-Południe oraz Instruktorski Krąg Pokoleń „Romanosy” pod przewodnictwem hm. Stefana Romanowskiego.

Organizowane były również rajdy dwudniowe np. w 1994 roku - Jubileuszowy 35 Rajd przez Szczepy 32 i 303 WDHiZ, w 2001 roku - 42 Rajd - Szczepy 288 i 304 WDHiZ z noclegiem w Szkole Podstawowej nr 217 w Rembertowie, czy w 2002 - 43 Rajd – ponownie, tym razem samodzielnie Szczep 288 WDHiZ z noclegiem w Szkole Podstawowej nr 215 na Grochowie.

W roku 2009 odbył się Jubileuszowy 50 Rajd Olszynka Grochowska zorganizowany po raz kolejny przez szczep 288 WDHiGZ. Pięć lat później nastepny jubileusz. Tym razem 55 Rajd. Przygotowany został wspólnie przez trzy duże środowiska: Obwód ZHR Praga-Południe, Hufiec ZHP Wawer oraz nasz hufiec południowopraski. Po raz pierwszy w historii rajdów w kościele NMP przy placu Szembeka mszę świętą odprawiał ks. bp Marek Solarczyk w asyście kapelana naszego hufca ks. Marka Zdanowicza.

W roku 2015, gościliśmy na 56 Rajdzie strzelców z jednostki JS1472, należącej do Związku Strzeleckiego „Strzelec”, którzy zgłosili się „na ochotnika” i pełnili funkcje patrolowych na trasie zuchowej i harcerskiej.

W ostatnich latach coraz częściej rajdy rozpoczynają się na placu Szembeka a kończą pod pomnikiem w Olszynce Grochowskiej. Coraz częściej są to rajdy dwua nawet trzydniowe.

W tym roku spotkamy się po raz sześćdziesiąty, aby oddać hołd walczącym i poległym w bitwie. „Trwając” na tych terenach już tyle lat pamiętajmy, że biorąc udział w rajdach uczymy naszą harcerską brać (i nie tylko harcerska) miłości i szacunku do Ojczyzny oraz sprawiamy, że pamięć o bohaterach tamtych czasów nigdy nie przemija.

hm. Jacek Czajka