In ’t kort

Pensioenwet opnieuw uitgesteld

De nieuwe pensioenwet wordt opnieuw uitgesteld. Vanaf 1 januari zouden nieuwe pensioenregelingen onder deze wet kunnen worden opgesteld – er geldt een overgangsperiode van vier jaar – maar dat wordt nu 1 juli.

De Tweede Kamer en Eerste Kamer moeten zich nog over de pensioenwet buigen. Maar minister Schouten van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen denkt niet dat het haalbaar is dat dit allemaal voor 1 januari is afgerond en stelt daarom de inwerkingtreding van de nieuwe wet uit tot 1 juli 2023. De werkgever die een nieuwe pensioenregeling wil afsluiten per 1 januari, moet zich dus nog baseren op de huidige wetgeving.

De minister zei dit in reactie op Kamervragen van Pieter Omtzigt, die vroeg naar details van de nieuwe wet die nog niet helemaal duidelijk zijn. Schouten zegt in de antwoorden dat het voorstel uitgebreid is onderzocht voordat het bij de Tweede Kamer terechtkomt. “Ik wijs daarbij ook op het pensioenakkoord, waar meerdere malen in de Kamer over gedebatteerd is, de internetconsultatie van de wetgeving, alle toetsen en adviezen, en het advies van de Raad van State”, aldus de minister. “Ook zijn er veel pensioenfondsen en sociale partners die zich al hebben voorbereid en graag de stap zetten naar het nieuwe pensioenstelsel. Dat is in het belang van deelnemers en gepensioneerden.”

“Mijn streven is en blijft om het wetsvoorstel zo snel als mogelijk in werking te laten treden”, schrijft Schouten. “Het wetsvoorstel biedt namelijk eerder perspectief op een koopkrachtiger pensioen, en ook de pensioenopbouw wordt persoonlijker en transparanter. Ook sluit het nieuwe pensioenstelsel beter aan op de veranderde arbeidsmarkt.”

Nederlands pensioenstelsel vicewereldkampioen

Nederlandse pensioenen zijn in vergelijking met andere landen erg goed en ons stelsel staat nog steeds in de top van drie landen die de A-status krijgen, samen met IJsland en Denemarken.

Dat blijkt uit de jongste Mercer CFA Institute Global Pension Index. Nederland stijgt en daalt wel vaker een klein beetje in de index. In 2020 stond Nederland nog bovenaan, hoewel het vertrouwen in het Nederlandse stelsel laag bleek. Vorig jaar zakte Nederland naar de tweede plaats, hoewel de totaalscore van het pensioenstelsel hoger was dan een jaar eerder. IJsland werd vorig jaar namelijk voor het eerst geanalyseerd en dat land is op een aantal punten beter, waardoor Nederland zakte in de lijst. Ook in 2022 staat IJsland op de eerste plaats, gevolgd door Nederland. Verder krijgt Denemarken de A-status wat betreft de pensioenen.

Voor de beoordeling kijkt het rapport naar een aantal factoren, zoals het bestaan van een minimumpensioen, het percentage van het pensioen in vergelijking met het loon, de hoeveelheid mensen die zijn bijverzekerd en hoe groot het percentage van de pensioenpot is ten opzichte van het bnp. Op deze gebieden scoort Nederland erg goed.

Pensioenen verbeteren De analyse kijkt vooral naar de huidige resultaten van het bestaande pensioenstelsel met een staffelpremie. Nederland stapt over op een systeem met een vlakke premie die voor iedereen gelijk is. Volgens Mercer kunnen Nederlandse pensioenen worden verbeterd door de schulden van huishoudens te verkleinen, werknemers langer laten te werken nu de levensverwachting is gestegen en het introduceren van een zorgpensioen voor mensen die zorgen voor kinderen.

Mentale gezondheid op de werkvloer

Een op de drie Nederlandse werknemers kampt met mentale gezondheidsproblemen waar het werk onder lijdt. Tegelijkertijd is een lichte verbetering zichtbaar in de aandacht van werkgevers voor de mentale gezondheid van hun medewerkers.

Dat blijkt uit het onderzoek People at Work 2022, uitgevoerd door het onderzoeksinstituut van HR- en salarisdienstverlener ADP. Het aandeel respondenten bij wie het werk lijdt onder een slechte mentale gezondheid is wat lager dan het Europese gemiddelde - dat ligt op 44 procent - maar het gaat nog steeds om een erg groot gedeelte. De ondersteuning van werkgevers op het vlak van mentale gezondheid op het werk lijkt, vergeleken met vorig jaar, wel wat verbeterd. Van de Nederlandse respondenten voelt 61 procent zich gesteund door hun managers op dit vlak. Het percentage dat zich niet gesteund voelt door hun meerdere in de aandacht voor mentale gezondheid, daalde van 24 procent vorig jaar naar 17 procent nu.

Uit het onderzoek blijkt dat elf procent van de Nederlandse respondenten elke dag stress ervaart op het werk. Een vijfde heeft twee tot drie keer per week werkstress en nog eens 18% elke week. Onder Nederlandse werknemers zijn het de jongeren en jongvolwassenen die het vaakst kampen met stress op het werk; In de leeftijdscategorie 18-34 jaar heeft bijna twee derde hier wekelijks of vaker mee te maken. Als oorzaken noemen werknemers de toegenomen verantwoordelijkheid als gevolg van de pandemie, de lengte van werkdagen, technische problemen, flexibele werkuren, baanzekerheid en de vraag of iemand gevaccineerd is.

Gevraagd naar wat hun werkgever doet om hun mentale gezondheid in positieve zin te bevorderen, antwoordt ruim een kwart van de Nederlandse respondenten dat er meer communicatie is en de werkgever vaker even ‘op de lijn komt’. Twintig procent geeft aan dat er vrije dagen worden gegeven om het welzijn te bevorderen. Ook worden teambuildingsactiviteiten genoemd en daarnaast is het goed dat veel mensen na werktijd geen berichten van werk meer hoeven te beantwoorden. Toch noemt ook ruim een kwart nog dat de werkgever helemaal niks doet om hun mentale gezondheid te bevorderen.

Loonstijging in steeds meer cao’s

De lonen gaan bijna overal verder omhoog. Tot nu toe is het jaargemiddelde nog vrij gematigd: 3,4 procent, zowel bij het CBS als bij de AWVN. Maar het was in september opnieuw hoger dan in augustus: 4,43 procent meer loon. Dit jaar bevat bijna een derde van de vernieuwde cao’s een loonstijging van meer dan 3½ procent. De loongolf zwelt aan, over een steeds breder front. De cijfers en percentages zijn nog niet definitief omdat veel onderhandelingen nog niet zijn afgerond. Wel staat vast dat dit jaar 404 cao’s verlopen, voor 2,9 miljoen werknemers. Tot nu toe zijn er in 2022 327 nieuwe en vernieuwde cao’s tot stand gekomen. Hierbij zitten ook cao’s die vorig jaar of nog eerder zijn vervallen. Ruim 3,8 miljoen werknemers hebben een nieuwe cao, blijkt uit het maandelijkse overzicht van de AWVN.

Overgangsregeling Oekraïners eindigt

Gevluchte Oekraïners die in Nederland in loondienst werken, mogen vanaf 1 november alleen in loondienst werken als ze van de IND een sticker of een O-document hebben. Oekraïners die de oorlog in hun land zijn ontvlucht, vallen onder de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de EU. Dit betekent dat ze in loondienst mogen werken zonder tewerkstellingsvergunning. Daarvoor moeten ze bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) wel een sticker in hun paspoort of een O-document ophalen, waarmee ze kunnen aantonen dat ze onder de richtlijn vallen. Let op: de richtlijn geldt niet voor Oekraïners die al langer in Nederland zijn. Eerst vielen Oekraïners onder een overgangsregeling, waarbij ze dat O-document niet hoefden af te wachten. Die regeling is nu afgelopen.