Jaargang 114 | Nummer 1 | Januari 2022
ZuivelZicht
Groei export maakt afvlakkende vraag EU ruimschoots goed 11_Cover_01L.indd 1
I E RL A N D Bedrijven focussen op nieuwe afzetmarkten
1 JA A R N A T RUMP Zuivelexporteurs VS willen weer vrijhandelsakkoorden
17-01-2022 12:19
De Nr.1 specialist in gereviseerde zuivelmachines Melk Yoghurt Boter Margarine Smeltkaas Kaas
2.000 machines in voorraad Garantie bij levering Snelle levertijden Lage investering Complete projecten
+31(0)348-558080 info@lekkerkerker.nl
www.lekkerkerker.nl
Meetbaar Beter! Lastige analyses in dikke zuivelproducten? •
1DDVW PHON ZHL RRN JHVFKLNW YRRU GLNNH YORHLVWRHQ ]RDOV \RJKXUW LMV URRP :3& HQ FRQFHQWUDWHQ
•
$QDO\VHV ]RDOV HLZLW YHW GURJH 2QGHUKRXGVYULM
•
*HSDWHQWHHUG FRQFHSW
•
*HHQ JHEUXLN YDQ FKHPLFDOLQ
•
*HHQ FDUU\ RYHU
•
:HJJRRL WHȵRQ 3LYHWWHTM
•
ISO/IDF21543
PivetteTM
•
'DLU\4XDQW *2
VWRI ODFWRVH YULHVSXQW S+
$QDVSHF 6ROXWLRQV %9 | 3KRQH | LQIR#DQDVSHF HX
22ZUI001_ADVERTENTIE.indd 2
12-01-2022 09:44
INHOUD
10
12
18 Visie 6
Dynamische omgeving Webinar Rabobank over zuivelmarkt en bedrijfsstrategieën melkveehouders
Bedrijf 10 Ierse zuivel Overzicht van hoofdrolspelers in de Ierse zuivelindustrie
12 Ayal Kaas Exportproducten, zoals de edammer uit het productiebedrijf van FrieslandCampina in Marum, blijven gewild. Volgens de Agricultural Outlook van de EU compenseert de groeiende behoefte aan zuivel in Azië en Afrika de afvlakkende vraag in de EU.
Snelgroeiende familiebedrijf bouwde nieuwe fabriek voor raspen en snijden kaas
14 Ammerland Noord-Duitse coöperatie passeert voor het eerst omzetgrens 1 miljard
Foto: Olivier Middendorp / ANP Foto
Markt 18 VS 1 jaar na Trump Zuivelorganisaties in de VS dringen aan op nieuwe vrijhandelsafspraken, om hun concurrentiepositie te verbeteren
20 Fage Analyse over Griekse yoghurtmaker die zich in Nederland wil vestigen
22 Agricultural Outlook Groei internationale handel maakt afvlakkende vraag EU ruimschoots goed
25 Marktcijfers De internationale zuivelmarkt in één oogopslag
16 Nederlands product www.zuivelzicht.nl
Jumbo introduceert label voor private-labelproducten van Nederlandse bodem
ZuivelZicht januari 2022
11_Inhoud_01R.indd 3
3
17-01-2022 12:20
TOELEVERING / NEDERLAND
‘SPECIALIST HOMOGENISATOREN EN HOGEDRUKPOMPEN’ MACHINEBOUW Bos MG-serie. Capaciteiten van 20 tot 44.000 liter per uur en druk tot 1400 bar. SPAREPARTS Ruim assortiment aan onderdelen en cilinderblokken direct beschikbaar voor diverse merken en fabrikanten. REVISIE Complete revisies om uw oude homogenisator of hogedrukpomp een tweede leven te geven. SERVICE Een gespecialiseerd service team voor onderhoud, training en ingebruikstelling van uw homogenisator of hogedrukpomp. Vraag naar onze mogelijkheden. Ons team van professionals staat voor u klaar om de beste oplossing te bieden. BOS Homogenisers BV | Oscar Romerolaan 18, Hilversum Telefoon: +31 (0) 35 62 13 190 | www.boshomogenisers.com Email: sales@boshomogenisers.com
120 1
27-09-21 13:01
Industrial Internet of Things
Flexibiliteit in perfectie: Weber weSLICE 4000 Series
Weber hygiënisch design
De compacte slicer met handmatige en automatische belading alsmede een rond of sikkel mes zijn krachtige allround oplossingen voor full-range producenten. Kom meer te weten: www.weberweb.com/weslice
Weber Benelux B.V. Tel.: +31 10264 0100 bnl@weberweb.com
22ZUI001_ADVERTENTIE.indd 4
snelle omsteltijden
12-01-2022 09:44
ZuivelZicht
ZI JLI JN
ZuivelZicht is een uitgave van BDUvakmedia ISSN 0165-8573 Postbus 67, 3770 AB Barneveld www.bdumedia.nl
Redactie ZuivelZicht Postbus 93044 2509 AA Den Haag T: 070 2191707 E: redactie.zuivelzicht@bdu.nl I: zuivelzicht.nl Hoofdredactie Bert Kleiboer (waarnemend hoofdredacteur) E: b.kleiboer@bdu.nl Contentregie Albert Schuurman Medewerkers aan dit nummer Jeen Akkerman, Ria Besseling, Mathieu Geuskens, Yves De Groote, Hermann-Josef Martin,
Exportkansen en ruimte voor groei Export hoort bij de zuivelsector. Zuivelbedrijven en melkveehouders zorgen niet alleen voor gezonde en betaalbare voeding voor consumenten op de thuismarken, ze leveren ook mooie producten en hoogwaardige ingrediënten tot in de verste uithoeken. Internationale handel helpt de melk optimaal tot waarde te brengen. Zo levert de sector een bijdrage aan de economie en de handelsbalans van de BV Nederland.
Bert Westenbrink Advertenties Hielke van der Werf T: 020 5736056, E: h.v.d.werf@bdu.nl Uitgeefteam BDUvakmedia Peter Vorstenbosch (uitgever vakmedia) Sonja Voois (adjunct-uitgever vakmedia) Martin ten Hoven (salescoördinator) Abonnementen Abonnementsprijzen (12 nummers): € 135,84 exclusief btw (studenten € 83,68 inclusief btw); Buitenland: € 179,64 exclusief btw, inclusief portokosten; Proefabonnement (3 edities): € 15,00, exclusief btw Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan en lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 2 maanden voor de vervaldatum is opgezegd bij de abonnementenservice. Zakelijke abonnementen worden niet tussentijds beëindigd. Abonnementenservice
Dat glanzende imago lijkt af en toe wat dof te worden. Het klimaatvraagstuk, de stikstofcrisis en zelfs de woningnood hebben invloed op het sentiment over voedselproductie in Nederland.
Wat de omslag naar kringlooplandbouw inhoudt voor de zuivelsector moet nog blijken
Criticasters vragen zich hardop af waarom we schaarse ruimte zouden inzetten om consumenten over de hele wereld te voeden. Feit is dat in grote delen van de wereld de vraag naar zuivel harder groeit dan de productie in de regio aan kan. Met name in Azië en Afrika willen steeds meer consumenten zuivelproducten. In de komende tien jaar blijft de export groeien, zo luidt de prognose de Agricultural Outlook van de EU. Daarom is er voorlopig ruimte voor groei in de traditionele zuivelproductieregio’s zoals de EU, de VS en Nieuw-Zeeland. In dit nummer staan (weer) verschillende voorbeelden van Europese zuivelbedrijven die groeien door export. Of de Nederlandse zuivel die ontwikkeling kan volgen, hangt mede af van de ruimte die de sector krijgt. In de visie van de grote financier van de agrarische sector, Rabobank, ontwikkelt de melkveehouderij zich in verschillende richtingen. Naast bedrijven met een neventak en kortketenbedrijven zoals zelfkazers ziet de bank ook perspectief voor melkveehouders die zich toeleggen op de productie van verantwoord en duurzaam geproduceerde melk tegen lage kosten.
Abonnementenservice BDUvakmedia Postbus 67, 3770 AB Barneveld E: service@bdu.nl, T: 0342 494882 Op werkdagen bereikbaar tussen 9.00 uur en 16.00 uur. Ontwerp: GiesbersRetail, Velp Druk: Vellendrukkerij BDU, Werkendam
De vraag is wat de overheid doet. De minister van LNV in het pasgeleden beëdigde nieuwe kabinet zegt het beleid van zijn voorganger te willen voortzetten: de omslag naar kringlooplandbouw. Wat dat inhoudt voor de zuivelsector moet nog blijken. Aan de vraag vanuit de wereldmarkt – en mogelijkheden voor export – zal het niet liggen. Bert Kleiboer Waarnemend hoofdredacteur
ZuivelZicht januari 2022
11_Zijlijn_01Rnw.indd 5
5
17-01-2022 12:20
VISIE
Webinar Rabobank over zuivelprijzen, marges en strategie
Melkveehouders houden eigen koers in dynamische omgeving Melkveehouders opereren in de dynamische omgeving. Ze hebben te maken met ingewikkelde politieke en maatschappelijke discussies en een veranderlijke markt. De melkprijs is momenteel weliswaar hoog, maar de kosten ook. Hoe speelt ondernemer daarop in? Rabobank Nederland organiseerde een webinar over deze vraag. Tekst: Jeen Akkerman
De belangstelling voor het webinar was met een kleine 1.000 deelnemers groot. Carin van Huët, directeur Food&Agri bij de Rabobank, leidde de digitale sessie waarin deskundigen van de bank hun visie gaven en drie melkveehouders hun eigen keuzes toelichtten. Het startpunt was de pas gepubliceerde Zuivel-update van Rabobank over het vierde kwartaal van 2021. Daarin constateert de bank dat de wereldwijd krimpende volumes zorgen voor hoge melkprijzen. Deze ontwikkeling is
opmerkelijk, omdat de melkproductie in de afgelopen jaren structureel steeg. Maar nu is in de belangrijke productieregio’s een plotselinge daling aan de orde. “Het tij is gekeerd”, stelt de bank vast.
Weer, olie, voer In Nieuw-Zeeland en Australië is het slechte weer de voornaamste oorzaak van de productiedaling, in de Verenigde Staten en Europa gaat het volgens Rabobank om verkrapping van de marges in de melkveehouderij. Alleen in
Zuid-Amerika groeide de melkproductie nog wel, maar dit was onvoldoende om de daling in de andere regio’s te compenseren. In Nieuw-Zeeland is oktober traditioneel de piekmaand voor de melkproductie. Dit jaar valt die tegen, omdat de zomerse temperaturen te laat kwamen. Omdat melkveehouders rekening houden met een aanstaande droge periode, proberen ze zoveel mogelijk voorraden ruwvoer aan te leggen. Ook dat remt de melkproductie.
Deelnemers van het webinar met van links naar rechts: zelfverwaarder Eva Rademakers, verbreder Desiree van Nieuwelaar, productspecialist Jorrit van der Ven en Marijen Dekkers en Carin van Huët van Rabobank Nederland. (Foto: Rabobank)
6
33_Artikel_02L.indd 6
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:21
V I SI E
Ontwikkeling melkproductie in Europa.
In Noord-Amerika is het voer duur, omdat de hoge olieprijzen de productie van bio-ethanol uit maïs aanwakkeren. Ook nu de melkprijs aantrekt herstelt het melkvolume niet, vanwege een tekort aan arbeidskrachten en hoge bouwkosten voor nieuwe stallen. In Europa leidde de dalende marge vooral in Duitsland en Frankrijk tot minder melk. Ook in Nederland daalde de productie, volgens de bank vooral door afroming en lagere benutting van fosfaatrechten en een mindere ruwvoerkwaliteit. Daartegenover stond groei in Ierland en Italië, maar netto daalde de melkproductie in de 27 EU-landen in het derde kwartaal met 0,2 procent.
Melkprijs schiet omhoog Rabobank verwacht in het laatste kwart van 2021 een verdere afname van het melkvolume - in Europa met 0,5 procent - en pas in 2022 een bescheiden herstel. De wereldwijde krimp zorgt voor sterk stijgende prijzen voor zuivelproducten zoals boter, melkpoeder en Goudse kaas. Van de twee laatstgenoemde producten is de prijs in Europa al hoger dan in het recordjaar 2017. En Rabobank verwacht dat deze prijsstijging, die zich vertaalt in hogere melkprijzen voor de melkveehouder, nog wel even doorgaat. De gemiddelde melkprijs in de EU schoot sinds juli 2021 al 5,6 procent omhoog naar 38 cent per kilogram. In Nederland zit de melkprijs inmiddels boven de
33_Artikel_02L.indd 7
40 cent en volgens sectormanager Marijn Dekkers zet de stijging tot in het eerste kwartaal van 2022 door.
Voer, kunstmest, arbeid, energie Ondanks de recordzuivelprijzen zal 2021 niet de boeken ingaan als een topjaar voor de Nederlandse melkveehouders. Want ook de kosten voor voer, kunstmest, arbeid en energie nemen fors toe. Uiteindelijk resteert van de fraaie melkprijs slechts een ‘beperkte extra financiële ruimte’ op de bedrijven, zo schetst Dekkers. Voor de melkprijs in 2022 is van belang hoe het melkaanbod zich ontwikkelt als gevolg van de weersomstandigheden en het niveau van voerkosten in Europa. Afhankelijk daarvan kan de melkprijs wellicht nog wat langer op een hoog niveau blijven.
Great things happen! Gecertificeerd voedselveilig!
Wij produceren al 30 jaar kaasplanken van formaat uit het beste Noord Europese vuren.
Klein tikje beter Wat betekent al deze dynamiek voor de ondernemers in de melkveehouderij? Voor een antwoord op die vraag laat Dekkers aan de webinardeelnemers een tabel zien met kengetallen. Die zijn gerangschikt naar het gemiddelde van de beste 25 procent van de melkveehouders en de overige 75 procent. Het gaat bijvoorbeeld om de melkprijs, de omzet en aanwas, de voerkosten, de financieringslasten en de privé-uitgaven. Op welke punten scoren de bedrijven met de beste resultaten echt veel beter? Oftewel: waar ligt de sleutel voor
Prime Quality Cheese Board Panels
LAMICO B.V. Papierbaan 16-22 9672 BH Winschoten Tel: +31 (0) 597 - 47 17 40 info@lamico.nl
www.lamico.nl
17-01-2022 12:21
VISIE
succes? Het antwoord is even simpel als hoopgevend: op alle punten doen de 25 procent beste bedrijven het net iets beter dan de rest. En opgeteld leiden al die kleine beetjes tot soms hele grote verschillen in bedrijfsresultaat en inkomen.
Bedrijfsstrategieën Dit betekent niet dat alle melkveehouders hun bedrijf op dezelfde manier voeren. Rabobank ziet meer verschillen tussen de bedrijven, die vaak zijn ingegeven door specifieke omstandigheden en persoonlijke voorkeuren van de ondernemers. Anders dan de traditionele algemene focus op schaalvergroting en kostprijsverlaging, ziet de bank in de Nederlandse melkveehouderij drie bedrijfsstrategieën: de productspecialist, de zelfverwaarder en de verbreder. Van alle drie de groepen deed een ondernemer mee aan het webinar.
Productspecialist Jorrit De productspecialist is de ondernemer die zich toelegt op de productie van kwaliteitsmelk op een verantwoorde en duurzame manier tegen lage kosten. Dit vraagt om kennis van de factoren die de melkproductie beïnvloeden en om bedrijfseconomisch inzicht. Jorrit van der Ven (29) is productspecialist in Herpen. In maatschap met zijn
Prijsontwikkeling zuivelproducten.
8
33_Artikel_02L.indd 8
ouders melkt hij 350 koeien. “Wij boeren intensief, dat levert ons een kostprijsvoordeel op. Ook denk ik dat we de stikstofmaatregelen net wat gemakkelijker kunnen inpassen in onze bedrijfsvoering. En we werken duurzaam, we zijn inmiddels nettoproducent van energie. Een nadeel kan zijn dat je meer afhankelijk bent van externe partijen, in ons geval bijvoorbeeld voor de afzet van mest.”
Zelfverwaarder Eva De zelfverwaarder kiest ervoor om op het eigen bedrijf waarde toe te voegen aan de grondstof melk. Dat leidt tot extra kosten voor bijvoorbeeld verwerking en afzet en daar staan hogere opbrengsten per kilogram melk tegenover, bijvoorbeeld door de zelfgemaakte kaas te verkopen. Dit vraagt specifieke ondernemerskwaliteiten zoals marketingskills en het managen van debiteurenrisico’s. Eva Rademakers (37) is zelfverwaarder in Ter Aar. Samen met haar man Roland (37) verwerkt ze de melk van hun ruim zestig koeien tot kaas en ze verkoopt verse melk in een melktap bij de boerderij. “Wij stonden een tijd geleden voor de keuze of we verder wilden met het bedrijf of niet. Daar hebben we goed over nagedacht en uiteindelijk ons hart gevolgd: mooie producten maken van de
melk van onze koeien. Mijn droom is om alles, ook het vlees, af te zetten in onze eigen regio.”
Verbreder Desiree De verbreder voegt branchevreemde activiteiten toe aan het melkveebedrijf. Het kan gaan om bijvoorbeeld een camping, kinderopvang op de boerderij of een zorgboerderij. De melkveehouderij en de andere tak van het bedrijf kunnen elkaar versterken, maar ook helemaal los van elkaar staan. Deze strategie vereist kennis en/of ervaring in de nieuwe activiteit die wordt toegevoegd. Desiree van Nieuwelaar (44) is verbreder in Molenschot. Ze bestiert de zorgtak op het bedrijf, waar haar man Harm de melkveehouderij met negentig koeien runt. “Voordat ik op de boerderij kwam, werkte ik in de zorg, daar ligt mijn passie. Ervaringen met mensen met een beperking verrijken mijn leven. Het is geweldig om dit te kunnen combineren met de passie van mijn man. In feite hebben we twee ondernemingen op dezelfde locatie. We geven elkaar de ruimte: soms kies je voor een investering in het een en stel je die in het ander even uit.”
Volg je hart Uit de reacties van de ondernemers tijdens het webinar blijkt dat ze niet specifiek bezig zijn met de vraag hoe ze kunnen inspelen op de ontwikkelingen op de zuivelmarkt. Ze benadrukken alle drie dat je datgene moet doen dat het beste bij jezelf past. “Volg je hart”, zegt Eva. “Bouw voort op de ontwikkeling van je familiebedrijf”, zegt Jorrit. “Maak een keuze en durf ook iets los te laten”, zegt Desiree. Volgens Marijn Dekkers is focus houden op de gemaakte keuze het belangrijkste voor elke melkveehouder. “En dat betekent voor ons als bank dat we breder moeten kijken dan we eerder deden. De eenheidsworst is verdwenen in de melkveehouderij, je ziet dat ondernemers verschillende keuzes maken. Dat is prima, als je het doet op basis van je eigen kwaliteiten. Dan zie je dat aandacht resultaat geeft.”
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:21
De mooiste kaas- en zuivelverpakkingen bestel je online bij Eshuis Bestel jouw kaasetiketten of zelfklevende etiketten in onze webshop. hop. Vanaf 50 stuks; Duurzame materialen; Ruime keuze in afwerkingen. Levertijd van vijf werkdagen.
Nu met 10% korting: ESZUIV22HU *Kortingscode enkel geldig in de webshop
www.eshuis.nl Eshuis B.V. | Wannestraat 28 | 7722 RT Dalfsen | Nederland | www.eshuis.nl | webstore@eshuis.nl | 0031- 529 438 100
N T U I F? N E J I I KO E B E D R IN
• In- en verkoop van zuivelapparatuur • RVS tanks (nieuw en gebruikt)
GA NAAR WWW.ZUIVELZICHT.NL VOOR ZUIVELNIEUWS UIT DE EERSTE HAND!
• Complete projecten • Engineering
Van den Heuvel Dairy and Food Equipment E info@heuvelzuivelmachines.nl | T 0184-641266
Wanneer kennis en
kwaliteit telt
De beste plank voor kwaliteitskaas
engineered wood products
22ZUI001_ADVERTENTIE.indd 9
Meer informatie: www.vidarwood.nl of tel. 0031 (58) 251 87 57.
12-01-2022 11:41
B E D R I JF
Zuivelsector investeert fors in export
Ierse zuivel focust op nieuwe afzetmarkten De Ierse zuivelsector richt zich al jaren op uitbreiding van de export. De brexit versterkte dat streven alleen maar, dat is te zien aan grote uitbreidingsinvesteringen. In dit artikel nemen we enkele hoofdrolspelers onder de loep. Tekst: Hermann-Josef Martin
Na de brexit is de afzet van producten naar het Verenigd Koninkrijk minder vanzelfsprekend geworden. Daarom gingen de Ieren naarstig op zoek naar nieuwe buitenlandse markten. In de afgelopen vijf jaar deden bijna alle grote Ierse zuivelbedrijven grote uitbreidingsinvesteringen. Datzelfde geldt voor de centrale exportorganisatie Ornua, het op ondersteuning van Ierse bedrijven in het buitenland gerichte Enterprise Ireland en landbouwmarketingorganisatie Bord Bia. Samen zorgen ze voor het uitbreiden en diversifiëren van de productiecapaciteit en het ontwikkelen van nieuwe producten en technische productieprocessen. Ook spelen ze een rol bij tal van gerichte marketingactiviteiten in het buitenland. Terwijl de Ierse melkproductie sterk toeneemt, lijken de Ieren succesvol bij het vinden van nieuwe afzetmarkten.
Ornua In september 2016 opende de Ierse zuivelexportcoöperatie Ornua de nieuwe boter- en verpakkingsfabriek Kerrygold Park. De investering bedroeg € 38 miljoen. Ornua zag het zuivelcomplex als een hoeksteen voor het welslagen van de ontwikkelde groeistrategie. Dat bleek terecht: met premiummerk Kerrygold als paradepaardje worden al jaren uitstekende resultaten behaald. In december 2020 werd daarom een vervolgstap gezet: Kerrygold Park mag uitbreiden, wat
10
22_Artikel_19L_0004.indd 10
Het merk Kerrygold, hier in een Thaise supermarkt, is een van de paradepaardje van de Ierse Export. (Foto: (Bai-Bua Photographer, Shutterstock)
€ 40 miljoen gaat kosten. Rond de zomer van 2022 start de bouw van de eerste nieuwe gebouwen en installaties. Er loopt nog wel een rechtszaak: er is bezwaar gemaakt tegen de uitbreiding op basis van ‘milieu- en verkeersproblemen’. Over het boekjaar 2020 noteerde Ornua een lichte omzetstijging (+0,9 procent) terwijl de nettowinst met 70,7 procent piekte: bijna € 59 miljoen in de plus. De exportcoöperatie keerde daarop € 68,7 miljoen uit aan bonussen voor de binnen Ornua samenwerkende zuivelfabrieken, een recordbedrag. Ornua, dat
wereldwijd twaalf fabrieken en negen innovatiecentra exploiteert, exporteert naar 110 buitenlandse markten.
Glanbia Het toonaangevende zuivelbedrijf Glanbia Ireland (GI) investeerde de afgelopen jaren in totaal € 559 miljoen om zijn verwerkingscapaciteit aan te passen aan de enorme toename van melkleveringen door de ongeveer 4.500 aangesloten boeren. GI ontstond in 2017 als joint venture van twee grote zuivelcoöperaties. Topman Jim Bergin neemt bij de berekening van het genoemde
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:22
B E D R I JF
investeringsbedrag ook de periode 2014 tot 2018 mee, waarin de voorlopers van GI ook al fors investeerden. Het meeste geld ging naar een nieuwe fabriek voor zuigelingenvoeding (€ 178 miljoen), uitbreiding van de Belviewzuivelfabriek (€ 130 miljoen) en modernisering van de Rocklandskaasfabriek (€ 35 miljoen). Om verschillende markten te kunnen bedienen, zet Glanbia de laatste jaren meer en meer in op diversificatie van het productaanbod. Ook zoekt men samenwerking met derden, zoals het Amerikaanse Leprino Foods Company en de Nederlandse zuivelonderneming Royal A-ware.
Dairygold De in Mitchelstown gevestigde zuivelcooperatie Dairygold staat op de ranglijst van Ierse zuivelreuzen op plaats drie. Tussen 2011 en 2020 investeerde het bedrijf in totaal ongeveer € 425 miljoen in de uitbreiding en modernisering van zijn vier Ierse productiefaciliteiten, aldus ceo Jim Woulfe. De coöperatie beschikt nu over een verwerkingscapaciteit van ongeveer 52 miljoen liter melk per week. Volgens Woulfe is dat tot 2025 genoeg om de verwachte toename van melkleveringen op te vangen. Zo’n 2.700 melkveehouderijen zijn aangesloten bij Dairygold. Naast de eigen investeringen sloot het concern een deal met de grote Noorse zuivelmultinational Tine SA voor de bouw van een nieuwe kaasfabriek in de plaats Moogely. De Noren investeerden liefst € 120 miljoen in de kaasmakerij, die sinds juli 2020 in bedrijf is.
Aurivo De in Tubbercurry gevestigde zuivelcoöperatie Aurivo Co-operative Society kondigde in 2018 een investeringsprogramma aan ter waarde van € 48 miljoen. Het bedrijf wil vooral de productiecapaciteit voor melkpoeder vergroten. Ook in deze regio (Noordwest-Ierland) houdt men rekening met toenemende melkleveringsvolumes. Er is al circa € 26 miljoen geïnvesteerd in een ultramoderne
droogtoren in Ballaghadereen (district Roscommon), waardoor de capaciteit met 50 procent toenam. Bij de investering speelde ook het door de overheid aangestuurde Enterprise Ireland een rol. Aurivo produceert ongeveer 50.000 ton melkpoeder en 15.000 ton boter per jaar. De omzet over 2020 bedroeg € 489 miljoen (+9,4 procent). Het bedrijf exporteert naar vijftig landen.
Carbery
Industriële koeling Highcare Kaasrijping Cleanrooms Airconditioning Maatwerk
Kaasfabrikant Carbery Group startte eind 2020 met de productie in zijn nieuwe kaasfabriek in de gemeente Ballineen, na investeringen van ongeveer € 78 miljoen. Het bedrijf is nu de grootste kaasmaker van Ierland, met een productie van 64.000 ton kaas per jaar. Er wordt onder meer geleverd aan de foodservicesector en de verwerkende industrie in Europa, Zuid-Korea, China en enkele Latijns-Amerikaanse landen. Carbery nam in het voorjaar van 2021 het Amerikaanse bedrijf Innova Flavors over van Griffith Foods Worldwide. Volgens Carbery-topman Jason Hawkins zorgt de overname voor een boost van de export naar de Verenigde Staten, Azië en Latijns-Amerika. In 2020 genereerde Carbery een omzet van € 459,5 miljoen (+5,8 procent).
Arrabawn Het wordt bijna eentonig: ook zuivelcoöperatie Arrabawn Co-operative Society, met het hoofdkantoor in de noordwestelijke gemeente Nenagh, voorzag een sterke toename van de aanvoer van rauwe melk en besloot daarom drie jaar geleden om te gaan investeren. Hiervoor kwam € 50 miljoen beschikbaar. Voor een bedrijf met een jaarlijkse omzet van zo’n € 278 miljoen een fors bedrag. Het geld ging onder meer naar een nieuwe caseïnefabriek en de bijbehorende afvalwaterzuiveringsinstallatie. De bedrijfsresultaten zitten in de lift: er werd in 2020 meer melk verwerkt (ruim 450 miljoen liter) en de omzet betekende een record in de bedrijfsgeschiedenis. Arrabawn verwacht dat het op korte termijn een half miljard liter melk per jaar kan verwerken.
Voets & Donkers ontwikkelt met grote precisie luchtbehandelingssystemen die exact de juiste condities creëren voor kaasrijping.
www.voetsdonkers.nl
22_Artikel_19L_0004.indd 11
17-01-2022 12:22
B E D R I JF
Abdurrahman Caliskan: ‘Ik leerde de Turken Goudse kaas eten’
Ayal Kaas verdubbelt capaciteit in nieuwe fabriek In ruim twintig jaar na de start op de Zwarte Markt in Beverwijk is Ayal Kaas uitgegroeid tot een middelgrote, moderne kaasverwerker. In 2020 bouwde het snel groeiende familiebedrijf een nieuwe fabriek voor het raspen en snijden van kaas en behaalde hiervoor het High Level IFS-certificaat voor kwaliteit en voedselveiligheid. Tekst: Yves De Groote
Abdurrahman Caliskan was metaalbewerker, toen hij in 1992 begon met het verwerken van kaas. De ceo van Ayal Kaas studeerde in Turkije af aan een hogere technische school en werkte daarna als metaalbewerker bij een Nederlands machinebouwer. Na een reorganisatie van zijn werkgever in 1992 stond Caliskan op straat. Samen met zijn
broer Allaatin besloot hij thuis gesneden Goudse kaas te gaan verkopen op de Zwarte Markt in Beverwijk. Het was het begin van een succesverhaal. “Ik leerde de Turken Goudse kaas eten”, zegt Caliskan trots. Gaandeweg volgden andere afzetkanalen, waaronder respectievelijk de shoarma- en pizzazaken, de kleinere
supermarkten en de groothandel in binnen- en buitenland. Ook breidde op vraag van de klant het kaasassortiment uit. “We leveren nu naast Goudse kaas ook cheddar en mozzarella, ook biologisch, halal en vegan”, vertelt Caliskan. Naast de private labels heeft het bedrijf ook twee merken: Kasoline voor geraspte kaas en Safak voor geraspte en plakjes kaas.
Overzicht van de productieruimte van Ayal Kaas met daarin onder meer de gerobotiseerde slicervoedingen en kaasrasplijnen van Groba.(Foto’s: Yves De Groote)
12
22_Artikel_19L.indd 12
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:23
B E D R I JF Dochter Guzide Erbas-Caliskan en vader Abdurrahman Caliskan van familiebedrijf Ayal Kaas.
bedrijf als geheel en de kwaliteit van de producten.” De kwaliteitsmanager verwijst daarmee naar het High Level IFScertificaat van het bedrijf. “We scoorden 98,8 procent. De IFS-auditeur was onder de indruk van het totale ontwerp gebaseerd op de IFS-standaard voor voedselveiligheid en kwaliteit.”
Duurzaam ontwerp In het ontwerp van de nieuwbouw stond ook duurzaamheid voorop. Caliskan verwijst naar de 760 zonnepanelen die een capaciteit hebben van 2,2 MW, goed voor ongeveer 40 procent van het stroomgebruik. Dankzij de warmtepomp voor de koelinstallatie is Ayal Kaas zelfvoorzienend voor het warme water voor de vloerverwarming en het warm water voor het schoonmaken van de fabriek.
“We onderscheiden ons door onze flexibiliteit in batchgroottes en leveren binnen 24 uur zeven dagen per week, zodat we maximale service leveren aan onze afnemers in binnen- en buitenland”, vervolgt hij. “Omdat we ons richten op de kleinere en middelgrote klanten heb ik doorgaans rechtstreeks contact met de eigenaars en directeuren van deze bedrijven.” In 2020 verwerkte het bedrijf 9.000 ton kaas, waarvan 70 procent geraspt. Het totaal aantal medewerkers bedraagt 54, waarvan 45 in de fabriek. De operators werken in een tweeploegendienst. Ayal heeft sinds 2004 een eigen locatie (1.800 m2) in Zaandam. Daarvoor (1999-2004) werd het snijden uitgevoerd door het bedrijf Hazeleger. In 2020 nam de onderneming een nieuwe fabriek in gebruik op bedrijvenpark HoogTij, aan het Noordzeekanaal.
Nieuwbouw De nieuwbouw begon in juni 2019 en in september 2020 konden de productielijnen geïnstalleerd worden, waardoor de capaciteit verdubbelde. In deze periode ging de directeur op zoek naar de meest geschikte leveranciers voor het 5.000 m2 grootte bedrijfsoppervlak dat naast een productie, koel- en opslagruimte 4.000 m2 een modern kantoor 1.000 m2 omvat.
Caliskan ging grondig te werk en bezocht de voornaamste internationale voedingsmachinebeurzen en sprak met verschillende leveranciers. Zijn kennis als technisch ingenieur kwamen hem goed van pas, evenals de ervaring op de vorige locaties. Hij ging in zee met leverancier Groba, die samen met de ondernemer een optimaal ontwerp maakte. “Voor een middelgroot familiebedrijf als Ayal Kaas, gespecialiseerd in het raspen en snijden van kaas, was het belangrijk dat onze leverancier van de productielijnen meedenkt bij het ontwerp van de nieuwbouw”, verduidelijkt Caliskan. “Wij beschikken niet over een eigen engineeringafdeling. Groba is, als leverancier van de productie-installaties, als geen ander bekend met de diverse machine-eisen. Naast de kwaliteit en voedselveiligheid gaat het ook om veiligheid. We moeten hiervoor op de leverancier kunnen vertrouwen.” “Belangrijk is: wat we doen, moeten we goed doen”, benadrukt ook Abdurrahmans dochter en hr- en kwaliteitsmanager Guzide ErbasCaliskan. “Dit betekent dat we investeerden in state-of-the-art A-merkinstallaties, waaronder vier kaasverwerkingslijnen van Groba. Dit verdient zich terug. Bovendien straalt de keuze voor A-merken ook af op het
Advertentie
ZuivelZicht januari 2022
22_Artikel_19L.indd 13
13
17-01-2022 12:23
B E D R I JF
Nieuwe leden zorgen voor meer melk
Ammerland passeert voor het eerst omzetgrens van 1 miljard Ondanks de remmende uitwerking van de Covid-19-pandemie houdt de traditionele Duitse zuivelcoöperatie Ammerland de opwaartse lijn vast. Ook na het topjaar 2019 blijft het concern bedrijfsrecords breken. Tekst: Hermann-Josef Martin
Tussen 2008 en nu investeerde het in het Noord-Duitse Wiefelstedt-Dringenburg gevestigde Ammerland meer dan € 250 miljoen in haar zuivelfabrieken en productieprocessen. Het leidde onder meer tot een verdubbeling van het melkvolume. Daarbij werden geen zuivelondernemingen overgenomen. De extra melk is afkomstig van nieuwe
leden, te weten melkveehouders uit de eigen regio die bij Ammerland een betere melkprijs per liter kunnen krijgen dan bij andere zuivelondernemingen in Nedersaksen. Momenteel schommelt het ledenaantal van Ammerland rond de 2.100. Dat het concern bovengemiddelde melkprijzen kan uitbetalen en ook in
bredere zin floreert, is volgens insiders niet alleen te danken aan de hiervoor genoemde investeringen in locaties en processen. Ook het optuigen van een efficiënte internationaal gerichte verkooporganisatie, de ontwikkeling van succesvolle, op kwaliteit gerichte producten en de relatief lage transportkosten voor melkinzameling gelden als succesfactoren. Wat dat laatste betreft, meldt het bedrijf dat alle melk wordt opgehaald binnen een straal van 80 kilometer rond de fabrieken in Dringenburg en het nabijgelegen Oldenburg, een regio die grenst aan de Nederlandse provincie Groningen.
Nieuwe dochter
Het Noord-Duitse Ammerland haalt melk op binnen een straal van 80 kilometer rond de fabrieken in Dringenburg en Oldenburg.
14
22_Artikel_19L_0005.indd 14
Het transport is in handen van dochteronderneming Ammerländer Milchtransport. In april 2020 startte een nieuwe dochteronderneming: Ammerland Service & Logistik. Dit bedrijf richt zich onder meer op de exploitatie van opslag- en logistieke faciliteiten, beveiliging en schoonmaak. Op deze terreinen heeft Ammerland dus het reilen en zeilen zelf in de hand. Dat geldt niet voor de export van het concern. Ammerland hoort inmiddels bij de belangrijkste Duitse zuivelexporteurs, waarbij het op de wereldmarkten sterk afhankelijk is van machtige lokale importeurs. Om bij hen voet aan de grond te krijgen, opende het bedrijf gedurende de afgelopen zeventien jaar
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:23
B E D R I JF
verkoopkantoren in onder meer Hongarije, Spanje, de Verenigde Staten, Singapore en China. Sinds 2017 speelt ook een derde dochteronderneming een sleutelrol: Ammerland Trading. Deze handelsmaatschappij is in het leven geroepen om vanuit Duitsland alle buitenlandse verkoopdochters in staat te stellen het vrijwel volledige assortiment op de markt te brengen. Het internationaal overkoepelende merk ‘Ammerländer’ speelt hierbij een hoofdrol. Dat de strategie succes heeft, blijkt uit de groei van het aantal landen waaraan Ammerland levert. In 2008 waren dat er 37, nu meer dan zestig.
In Oldenburg wordt onder meer Edamer gemaakt.(Foto: Ammerland)
Wankelende markt Ammerland wordt geleid door Herbert Heyen. De ceo liet tijdens een terugblik op het boekjaar 2020 weten dat de coronapandemie de zuivelmarkt begin 2020 aan het wankelen bracht, maar dat de markt daarna stabiliseerde. Volgens Heyen hielpen de ‘flexibele productieplanning’ en de sterk gediversifieerde afzetmarkten zijn bedrijf om zich snel op te richten. Wat betreft de export was het een aantal maanden vrijwel onmogelijk om producten naar belangrijke markten in Zuidoost-Azië te verschepen. Het scheepvaartverkeer liep vast en er was een nijpend tekort aan zeecontainers. In de tweede helft van het boekjaar werden die problemen grotendeels opgelost.
Op de botermarkt verging het Ammerland aanzienlijk minder goed: de verkoop daalde met 11,3 procent ten opzichte van 2019. Verse zuivel (+ 7,4 procent) en de verkoop van melk- en weipoeder (+ 18,4 procent) maakten weer veel goed. Onderaan de streep hield de zuivelcoöperatie een nettowinst van € 3,2 miljoen over. Het eigen vermogen steeg over dit boekjaar met 5,1 procent tot ruim € 143 miljoen. Dankzij het aflossen van een aantal langlopende kredieten en een afname van het aantal rekening-courantkredieten, kon het bedrijf ruim € 23 miljoen wegstrepen wat betreft financiële verplichtingen.
Magische drempel
Recordvolume melk
Al met al slaagde Ammerland erin om de groepsomzet in het boekjaar 2020 met 1,4 procent uit te breiden tot een recordtotaal van € 1,013 miljard. Daarmee is voor het eerst in de geschiedenis van het bedrijf de magische drempel van € 1 miljard overschreden. Ammerlands basisproduct kaas bleek ook nu weer de sterkste groeimotor. De verkoop steeg met 1,1 procent tot een nieuw verkooprecord ter waarde van € 614,5 miljoen. De stijging is uitsluitend toe te schrijven aan een toename van het verkoopvolume met 1,2 procent. De gemiddelde omzet van de coöperatie in het kaassegment daalde met ongeveer 4 cent per kilo.
De bij Ammerland aangesloten melkveehouders leverden in het boekjaar 2020 in totaal 1,991 miljard kilo melk aan. Dat was 3,7 procent meer dan in 2019. Daarnaast kocht het concern nog 34 miljoen kilo melk van andere bedrijven. In de twee fabrieken in Dringenburg en Oldenburg werd in totaal 2,025 miljoen ton melk verwerkt, 3 procent meer dan in het voorgaande jaar en daarmee een nieuw bedrijfsrecord. Naar eigen zeggen hoort de coöperatie daarmee bij de vijf belangrijkste zuivelfabrieken in Duitsland wat betreft de hoeveelheid verwerkte melk. In de fabriek in Oldenburg wordt vooral kaas geproduceerd, zoals Gouda,
Edammer, Maasdammer en boterkaas. Daarnaast vervaardigt het concern hier veel verse zuivel. Bij de grote productielocatie in Dringenburg worden vooral melk- en weipoederproducten geproduceerd. In 2020 ging het om 72.938 ton, 15 procent meer dan het jaar ervoor. ‘Dringenburg’ produceert daarnaast volop boter en kaassoorten. Ammerland heeft laten weten op deze locatie een vijfde kaasfabriek te willen (bij)bouwen.
Meer biologische melk De jaarcijfers over 2021 zijn nog niet beschikbaar, maar het management heeft al wel gemeld dat het tevreden is over de verkoopontwikkeling van de producten die worden gepresenteerd onder het overkoepelende merk ‘Ammerländer’. Vanwege de stijgende vraag heeft het bedrijf een aanzienlijke prijsverhoging doorgevoerd voor verse Ammerländer-melk in de regionale voedingsdetailhandel. Ook het biologische assortiment zou in de lift zitten, aldus het management. Het concern wil binnenkort een zelf geproduceerde biologische boter introduceren. Ook is bekendgemaakt dat Ammerland de inzameling van biologische melk, die in 2020 ongeveer 28 miljoen kilo bedroeg, tussen nu en 2025 wil uitbreiden tot 55 miljoen kilo, dus bijna een verdubbeling.
ZuivelZicht januari 2022
22_Artikel_19L_0005.indd 15
15
17-01-2022 12:24
“De aandacht die Nederlandse boeren en telers schenken aan versheid, smaak en duurzaamheid maken we graag zichtbaar bij onze klanten”, aldus Jumbo’s operationeel directeur Cees van Vliet.
Private labels Direct van de Boerderij en Van Dichtbij
Jumbo zet Nederlandse boerenzuivel in de spotlights Jumbo brengt in het nieuwe jaar huismerkproducten van Nederlandse bodem onder het label Van Dichtbij in het schap. De supermarktketen speelt daarmee in op de behoefte van de consument en de sector. Eerder introduceerde Jumbo een aantal boerderijzuivelproducten onder private label, Direct van de Boerderij. Tekst: Ria Besseling
Met het label Van Dichtbij wil Jumbo de Nederlandse herkomst in het bestaand versassortiment onder de aandacht brengen. De supermarktketen speelt hiermee in op de toenemende vraag van klanten naar lokaal geproduceerde versproducten zoals zuivel, eieren, groenten en fruit en vlees. “Bij het inkopen van verse producten werken we bij Jumbo al jarenlang onder het motto: van dichtbij als het kan, verder weg als
16
22_Artikel_19L_0002.indd 16
het moet”, vertelt Cees van Vliet, operationeel directeur van Jumbo. “Ruim driekwart van ons aanbod aardappelen, groenten en fruit, zuivel, vlees en eieren is al van Nederlandse oorsprong en we willen dat aandeel de komende tijd verder laten groeien. De aandacht die Nederlandse boeren en telers schenken aan versheid, smaak en duurzaamheid maken we graag zichtbaar bij onze klanten.” Het label
wordt stapsgewijs geïntroduceerd in de winkels.
Samenwerken met boeren en telers Het uitdragen van de trots op het werk en producten van Nederlandse bodem is een uitkomst van een reeks tafelsessies die Jumbo organiseerde met boeren en telers. Bij deze tafelsessies waren landbouworganisaties nauw betrokken in het kader van het door LTO
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:24
MARK T
Nederland geïnitieerde project Waardecreatie in ketens. Alle deelnemers spraken toen de wens uit om het Nederlandse product meer in de schijnwerpers te zetten. Jumbo doet dit behalve met de introductie van Van Dichtbij ook door het plaatsen van borden bij boeren en telers door het hele land. De supermarktketen wil hiermee waardering en trots op de samenwerking met deze leveranciers uitstralen.
Nadruk op herkomst Eerder afgelopen jaar introduceerde Jumbo boerderijzuivel onder het label Direct van de Boerderij. Ook dat legt de nadruk op de herkomst van Nederlandse bodem. Deze lijn bestaat in eerste instantie uit volle en halfvolle Jerseymelk van melkveehouder Kees Schutte, karnemelk en roomboter van Ernst van der Schans van zuivelboerderij Den Eelder en biologische volle kwark en volle yoghurt van Jacoline de Lange die levert aan Weerribben Zuivel. De drie boeren staan op de verpakkingen van de producten.
Herkenbaar in het schap Jacoline en Teun de Lange uit de
Weerribben leveren de melk voor biologische volle kwark en yoghurt aan Weerribben Zuivel. Hoe gaan zij als melkveehouder om met het leveren van diverse melkstromen voor versconcepten in retail? “We zijn er trots op dat onze producten herkenbaar in het schap bij Jumbo staan. Consumenten weten zo waar hun zuivel vandaan komt, geproduceerd met zorg voor de dieren en de natuur”, vertellen Jacoline en Teun de Lange. Zuivelboerderij Den Eelder in Well levert sinds 1990 onder eigen merk boerderijzuivel aan de retail. “Ons doel is om meerwaarde te creëren voor de eigen melk”, zegt Ernst van der Schans, die het familiebedrijf samen met zoons Willem en Gerben runt. Wat betreft de plannen en verwachtingen voor leveranties aan zuivelconcepten voor supermarkten en out of home hebben ze bij Den Eelder de beste ervaringen met het trekken van “een eigen plan”. “Indien in het verlengde daarvan een (conceptuele) samenwerking met een derde past, kan dat tot een mooie samenwerking leiden. De basis voor ons bedrijf is en blijft echter boerderijzuivel produceren onder het Den Eelder-label.”
Jumbo wil met het Van Dichtbij-label de Nederlandse herkomst van bestaand versassortiment onder de aandacht te brengen.
Melkveehouder Kees Schutte van Erve Holtwick ín Agelo levert volle en halfvolle Jersey-melk voor Direct van de Boerderij. Onder het label BoerKees, onderdeel van het platform MijnMelk, levert Schutte tevens melk rechtstreeks aan lokale supermarkten: zo’n vijftien winkels van Plus en Jumbo en 150 supermarkten van Albert Heijn in Gelderland en Overijssel. “We zijn er trots op dat onze producten herkenbaar in het schap bij Jumbo staan”, zegt Schutte. “Consumenten kunnen zo zien waar hun melk vandaan komt, geproduceerd met zorg voor de dieren en de natuur.”
Meerprijs voor zuivel
Het assortiment zuivel van Direct van de Boerderij van Jumbo.
De melkveehouder vervolgt: “Ik wil het natuurlandschap hier in Twente in stand houden, het grasland vol met kruiden, het struweel en de bloemenranden. Door met Direct van de Boerderij rechtstreeks aan Jumbo te leveren, ontvang ik een meerprijs voor mijn zuivel. Dat biedt extra ruimte om te investeren in de natuur en in het product. We willen het verhaal van onze boerderij vertellen, zodat de consumenten weten waar ‘hun’ koeien grazen, van welke boerderij hun zuivel komt en hoe het wordt gemaakt. Verbinden, daar gaat het om. Het liefst doen we dat niet alleen via de melk en room, we willen in de toekomst ook andere zuivelproducten leveren.”
ZuivelZicht januari 2022
22_Artikel_19L_0002.indd 17
17
17-01-2022 12:24
MARK T
Landbouwbeleid van regering-Biden valt Amerikaanse boeren mee
Zuivelexporteurs VS dringen aan op meer vrijhandelsafspraken De vorige president van de Verenigde Staten was populair onder boeren, maar het effect van zijn handelspolitiek is een bron van zorgen voor de Amerikaanse zuivelexport. De export groeit weliswaar, maar een stimulans van vrijhandelsafspraken is hard nodig voor de concurrentiepositie, stellen de zuivelorganisaties in de Verenigde Staten. Tekst: Bert Westenbrink
De zuivelorganisaties in de Verenigde Staten stellen dat Amerika op het internationale handelstoneel steeds verder achterloopt bij de concurrenten.
De boeren in de Verenigde Staten hadden er een hard hoofd in, toen president Joe Biden een jaar geleden werd beëdigd als hun nieuwe president. Een democraat in het Witte Huis, dat trekt het republikeinsgezinde platteland slecht. Toch zijn landbouworganisaties als het Farm Bureau, de National Milk Producers Federation en de U.S. Dairy Export Council na één jaar Biden niet negatief. Herstel van de handelspositie is dé lakmoesproef voor het landbouwbeleid van Biden. Het eerste jaar is niet perfect geweest, maar ook niet slecht, zei vice-president public affairs Sam Kieffer van het Farm Bureau tijdens de jaarvergadering van de afdeling in Iowa.
18
22_Artikel_19L_0003.indd 18
De afgelopen vier jaar was Donald Trump een droompresident voor de Amerikaanse landbouw. Dit ondanks een verlammende handelsoorlog met China, het besluit om Amerika terug te trekken uit de Trans-Pacific Partnership (TPP) en de omzetting van het in landbouwkringen gekoesterde NoordAmerikaanse handelsakkoord NAFTA in de USMCA, de nieuwe handelsdeal tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada. Ook al was hij een miljonair uit de grote stad, Trump vond als zakenman met zijn duidelijke taal weerklank bij de boeren op het platteland. De onrust over vier jaar Biden bleek uit een landelijke peiling die Farm Progress, uitgever van landbouwbladen in de Verenigde Staten, aan het begin van 2021 hield onder boeren. Volgens de enquête was 88 procent van de respondenten ervan overtuigd dat de door Trump verlaagde belastingen weer omhoog zouden gaan. Op de vraag of de markten zich zouden stabiliseren door een nieuwe handelsstrategie van Biden antwoordde 78 procent van de boeren: nee.
Oude bekende Maar Joe Biden maakte een oude bekende tot minister van landbouw: Tom Vilsack. Hij was ook landbouwminister onder president Obama en wist toen het respect van de boeren te winnen. In zijn volgende baan, ceo van
de U.S. Dairy Export Council, droeg Vilsack bij aan een stevige toename van de export van Amerikaanse zuivelproducten. De minister van landbouw moet vertrouwen wekken en dat is in het eerste jaar gelukt. Vilsack begrijpt wat boeren en het Amerikaanse platteland nodig hebben en willen, zei Kieffer op de jaarbijeenkomst in Iowa. Het klonk als een opluchting.
Vloeiend Chinees Biden legde bij de vorming van zijn kabinet een tweede troef op tafel: Katherine Tai. Zij werd op 18 maart benoemd tot handelsvertegenwoordiger van de Verenigde Staten. Haar opdracht was het herstellen van de economische banden met bondgenoten die waren geschoffeerd door de handelsoorlogen van Trump. Tegelijk moest ze ook hard optreden tegen China, een verkiezingsbelofte van Biden. Tai had als onderhandelaar de nodige ervaring toen ze aantrad, zo was ze als handelsadvocaat van het zogeheten Ways and Means Committee betrokken bij de totstandkoming van de handelsdeal USMCA. Bovendien spreekt ze vloeiend Chinees, wat als een groot voordeel wordt gezien als de Verenigde Staten onderhandelt over de volgende handelsovereenkomst (Phase 2) met China.
Handelspolitiek grootste zorg Ook al zijn er binnenlandse thema’s die
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:25
MARK T
de boeren met argusogen volgen (belastingen, waterwetgeving, Build Back Better Act, klimaat- en Covid-19maatregelen), de handelspolitiek is de grote bron van zorg in de landbouw. Zo riepen de National Milk Producers Federation (NMPF) en de U.S. Dairy Export Council (USDEC) in juli op tot een verlenging van het mandaat voor de regering om te onderhandelen over vrijhandelsovereenkomsten (Trade Promotion Authority, TPA). In de TPA worden door het Congres de handelsambities vastgelegd en is zo een instrument om de groei van de Amerikaanse zuivelexport te stimuleren. Die stimulans is broodnodig, betoogden de zuivelorganisaties, want Amerika loopt op het internationale handelstoneel steeds verder achter bij de concurrenten. “Door stil te staan, glijden we verder af naarmate concurrenten in Europa en Nieuw-Zeeland hun eigen handelsovereenkomsten met belangrijke markten uitbouwen”, verklaarde Jim Mulhern, voorzitter van de NMPF. USDEC-voorzitter Krysta Harden zei: “Eén op de zes liter melk uit de Verenigde Staten is bestemd voor de export, wat betekent dat ons vermogen om buitenlandse afnemers te behouden op een steeds concurrerender zuivelmarkt van essentieel belang is voor boeren en zuivelproducenten.” Om de noodzaak van vrijhandel te onderstrepen, rekenden de zuivelorganisaties het in 2020 al een keer voor aan de U.S. International Trade Commission: dankzij vrijhandelsovereenkomsten is de uitvoer van zuivelproducten uit de Verenigde Staten gestegen met 2,14 miljard dollar met het equivalent van 5,3 miljard liter melk, goed voor miljarden dollars aan extra inkomsten voor Amerikaanse melkveehouders. Er liggen voor de zuivelexport kansen in het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika, Kenia, Zuidoost-Azië en (op termijn) India, schreven NMPF en USDEC in juli. Maar ze drongen er toch vooral op aan om de handelsbelangen veilig te stellen op de bestaande en belangrijkste exportmarkten, te weten Canada, Mexico en vooral China.
Het lijkt erop dat de democratische regering het vertrouwen van de sector wint. NMPF en USDEC toonden zich ingenomen met het besluit van handelsvertegenwoordiger Tai om in mei een geschillenbeslechtingsprocedure te starten tegen Canada om de toegang van de Amerikaanse zuivelsector tot de Canadese markt, zoals vastgelegd in de USMCA, te verdedigen. Ook de aanpak van de handelsrelatie met China kon de goedkeuring wegdragen van de beide zuivelorganisaties, getuige de verklaring die ze 4 oktober uitgaven. “Melkveehouders zijn blij met de nieuwe aanpak van de regering voor de handelsrelatie tussen de Verenigde Staten en China”, verklaarde Mulhern. “Tot dusver is China de vele toezeggin-
gen nagekomen die het in het Phase 1akkoord heeft gedaan op het gebied van zuivelregelgeving.” Maar er werden ook kanttekeningen geplaatst. Mulhern: “Onze afzet wordt nog steeds belemmerd door vergeldingsheffingen en ons marktaandeel in belangrijke zuivelproducten zoals melkpoeder en kaas blijft ver achter bij dat van onze concurrenten.” Oftewel: er is nog veel werk aan de winkel om de exportpositie van de Amerikaanse zuivelindustrie op de Chinese markt te verbeteren. Die conclusie klonk ook door in de toespraak die de democraat, congreslid en lid van de landbouwcommissie Jim Costa in december hield. Hij noemde het handelsbeleid van de regering Biden ‘werk in uitvoering’.
VS zuivelexporten, de vijf grootste afzetmarkten: Mexico, ZuidoostAzië, Canada, China en Zuid-Amerika.
VS zuivelexporten, volume en waarde: de export van Amerikaanse zuivel bereikte in 2020 een omvang van 4,6 mrd lbs. (2,1 miljoen ton, op basis van droge bestanddelen). (Bron: U.S. Dairy Export Council (USDEC))
ZuivelZicht januari 2022
22_Artikel_19L_0003.indd 19
19
17-01-2022 12:25
MARK T
Analyse over Griekse yoghurtmaker: gezonde marges, maar druk op omzet
Fage bouwt in Hoogeveen aan Europese groei A-Insights gelooft dat het gebruik van data in toenemende mate van belang is om de juiste strategische beslissingen te kunnen nemen. In deze editie kijkt het naar de Griekse yoghurtmaker Fage, die in december aankondigde een fabriek te gaan bouwen in Hoogeveen. Tekst: Mathieu Geuskens
Het bijna honderd jaar oude familiebedrijf Fage is gespecialiseerd in het maken van Griekse yoghurt, waarvan een groot deel onder de eigen merknaam wordt verkocht. De kernmarkten van Fage zijn de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Griekenland. Het bedrijf weet in 2020 in vrijwel al deze markten de omzet te verhogen. De totale omzet nam toe met 2,9 procent, waarbij een volumestijging van 7,5 procent werd getemperd door lagere verkoopprijzen (-2,9 procent) en de zwakke dollarkoers.
Sterke positie retailkanaal De recente volumestijging is vermoedelijk het gevolg van de focus van het bedrijf op het retailkanaal, die als gevolg van horecasluitingen goed presteerde in coronajaar 2020. Ook in de eerste negen maanden van 2021 weet Fage hogere verkoopvolumes te realiseren (+4,8 procent), maar de zwakke dollarkoers en een lagere gemiddelde verkoopprijs (-3,9 procent) zorgen voor een omzetdaling van 1,9 procent. In voorgaande jaren zag Fage de omzet jaarlijks teruglopen, ondanks een uitbreiding van de Amerikaanse fabriek in 2017. Het bedrijf ervaart druk op zowel de volumes als de verkoopprijzen: Fage heeft de gemiddelde verkoopprijs sinds 2017 met 13,8 procent zien dalen en het verkoopvolume ligt ondanks de
20
22_Artikel_18L.indd 20
Het familiebedrijf Fage is gespecialiseerd in het maken van Griekse yoghurt. (Foto: Miro Vrlik / Shutterstock)
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:26
MARK T
stijging in 2020 nog 2,1 procent lager dan in 2017.
Lage melkprijs stuwt margeniveaus Fage realiseert met een gemiddeld operationeel resultaat van 13,3 procent gezonde marges, al staan deze net als de omzet sinds 2017 onder druk. Een dalende brutomarge is de voornaamste oorzaak van de druk op de resultaten, wat het bedrijf in 2019 weet te compenseren met besparingen op het marke-
tingbudget. In 2020 zorgt een daling van de melkprijs in Amerika (-12,5 procent) voor een toename van de brutomarge omdat de verkoopprijzen minder sterk zijn afgenomen, wat aangeeft dat Fage in staat is geweest het sterke merk goed te benutten. Door relatief stabiele operationele kosten vertaalt de brutomargestijging zich naar een hogere operationele winst. In een poging de brutomarge blijvend te verbeteren geeft het bedrijf aan actief
Netto omzet per regio, in miljoenen euro’s
Margeniveaus, als % van de omzet.
Investeringen (Capex) in materiële vaste activa, in miljoenen euro’s en gedeeld door de afschrijvingen.
bezig te zijn om het productportfolio te optimaliseren. Op deze manier wil Fage meer waarde toe te voegen aan de melk, waarvoor het meerdere nieuwe producten heeft gelanceerd. Voorbeelden zijn een lijn met yoghurt met minder suiker, gmo-vrije zure room, beide in 2019, en een lactosevrije yoghurt in 2020.
Fabriek in Hoogeveen In december kondigde Fage aan een fabriek te gaan bouwen in Hoogeveen, die in 2024 operationeel moet zijn. Eerder kondigde Fage nog aan een fabriek te willen bouwen in Luxemburg, maar met de verkoop van het daar aangekochte perceel is dit plan definitief van de baan. De nieuwe fabriek moet zo’n 40.000 ton yoghurt kunnen produceren, waarmee aan de groeiende vraag in het Verenigd Koninkrijk, Italië en de rest van Europa moet worden voldaan. Fage geeft aan dat het verwacht zo’n € 150 miljoen te investeren in de fabriek in Hoogeveen. Het bedrijf lijkt hiervoor geen extra schulden te hoeven aantrekken: in september 2021 had het bedrijf een cash buffer van circa € 179 miljoen. De nieuwe fabriek in Hoogeveen wordt de eerste grote investering voor Fage sinds de uitbreiding van de fabriek in Johnstown in de Amerikaanse staat New York, die in 2017 werd voltooid. Sindsdien heeft de yoghurtmaker beduidend minder geïnvesteerd dan de afschrijvingen, met een krimpende activabasis tot gevolg. Met de nieuwe fabriek lijkt Fage, ondanks de teruglopende verkoopvolumes en omzet, in te zetten op verdere groei. Afgaande op de dalende omzet in Amerika en de volgens het bedrijf forse concurrentie op de Griekse markt, lijkt Fage deze groei vooral te zoeken in de rest van Europa. Dit verklaart de keuze voor Nederland als locatie voor de nieuwe fabriek: er is niet alleen voldoende melk om de fabriek te vullen, Nederland is ook uitstekend ontsloten om de producten door de rest van Europa te exporteren.
ZuivelZicht januari 2022
22_Artikel_18L.indd 21
21
17-01-2022 12:26
MARK T
Prognoses EU-Outlook 2021-2031 voor zuivel in de Europese Unie
Minder koeien, meer melk en groei afzet buiten EU Het tempo vlakt af, maar de productie van zuivel in de EU blijft groeien: een half procent per jaar. De extra melk vindt zijn weg via export naar de wereldmarkt en een aanhoudende vraag houdt de melkprijs op niveau. Dat is de verwachting voor het komende decennium in de Agricultural Outlook 2021-2031, die de Europese Commissie in december publiceerde. Tekst: Bert Kleiboer
Supermarkt in Zuid-Korea. Stijgende consumptie in Azië en Afrika zorgen voor aanhoudende vraag op de wereldmarkt. (Foto: Heorshe / Alamy Stock Photo)
22
33_Artikel_03L.indd 22
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:27
MARK T
Met minder koeien meer melk. Volgens de EU-Agricultural Outlook van de Europese Commissie zal het aantal koeien in 2031 met 1,5 miljoen stuks zijn afgenomen. Gemiddeld stijgt de melkgift van de Europese koeien met 1,2 procent. Daardoor blijft de totale melkplas groeien met ongeveer 0,5 procent per jaar. Het volume komt uit op 162 miljoen ton in 2031. De groei van de melkproductie in de EU is groter dan die in Nieuw Zeeland (+0,2 procent), maar kleiner dan die in de Verenigde Staten (+1,2 procent). Die sterkere Amerikaanse groei zal zorgen voor wat spanningen op de internationale markten voor grondstoffen. Wereldwijd zal het aanbod groeien. De extra melk van de drie grootste exportblokken is op wereldschaal relatief beperkt. Ze zijn samen goed voor (slechts) ongeveer 13 procent van de verwachte wereldwijde toename tussen 2021 en 2031. Ontwikkelende landen zullen harder groeien, voornamelijk gedreven door de toename van de veestapel. Dat laatste is volgens de Agricultural Outlook aanleiding voor zorgen over de duurzaamheid van die productiesystemen en de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.
Export naar wereldmarkt belangrijker Het extra aanbod in de EU kan slechts beperkt binnen de EU worden afgezet. De Europeanen consumeren al veel zuivel, er is beperkt ruimte voor groei. Volgens de prognose van de EU groeit het exportaandeel van 15 procent in 2021 naar 17 procent over tien jaar. De EU blijft daardoor de grootste zuivelleverancier op de wereldmarkt, met een aandeel van 30 procent van de wereldwijde zuivelhandel in 2031. De nummers 2 en 3 zijn Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. De vraag naar zuivel groeit het sterkst in Azië (exclusief India), met een gemiddelde toename van meer dan 17 procent per jaar. Dat komt met name door de stijgende inkomens en de verwestersing van het voedingspatroon. Azië wordt gevolgd door Afrika, met +14 procent per jaar.
Ontwikkeling melkveestapel (conventioneel en biologisch) en melkproductie per koe in de EU. (Melkproductie x 1.000 kg/koe, veestapel x 1 mln dieren)
Verdubbeling biologische productie De Outlook voorspelt een groter marktaandeel voor melkstromen op basis van extra toegevoegde waarde. Het aandeel van de biologische melkproductie zal naar verwachting verdubbelen: 8 procent in 2031 tegen 3,5 procent in 2019. De vraag naar ‘bio’ neemt wereldwijd toe, volgens het EU-rapport. Dat is zichtbaar in het supermarktaanbod en daarnaast is er ook groei op de foodservicemarkt. Voor dat laatste noemt het rapport als voorbeeld grote fastfoodketens, die steeds vaker biologische ingrediënten kiezen. Wereldwijd heeft de Verenigde Staten de grootste biologische voedselmarkt. De verwachting is dat China op dit terrein sterk groeit, met dubbele cijfers. Er is daar bijvoorbeeld een groot potentieel voor biologische zuigelingenvoeding. Traditionele biologische zuivelproducten profiteren het meest van de groeiende vraag naar biologisch. Het potentieel is groot, aangezien het
De verwachting is dat China in biologisch voedsel sterk groeit, met dubbele cijfers
aandeel in het retailaanbod nog klein is; variërend van 1,5 procent in kaas tot 6 procent in consumptiemelk en zure melkproducten. De mogelijkheden voor poeders blijven beperkt, omdat het rendement op investeringen in verwerking beperkt is bij de huidige volumes. Dat verandert als het marktsegment groter wordt.
Kaas blijft het grootst Net als in het verleden zal de productie van kaas naar verwachting het meest profiteren van de extra EU-melk die in de periode tot 2031 zal worden geproduceerd. Er wordt een jaarlijkse groei van 0,7 procent voorzien, waardoor het aandeel op bijna 40 procent uitkomt. De waarde ervan komt uit op € 40 miljard. Mager melkpoeder en weiproducten groeien ook. De toename van de kaasproductie kan worden opgevangen met export (+3 procent per jaar). De EU blijft daardoor de grootste kaasexporteur op de wereldmarkt. De ontwikkeling van de consumptie binnen de EU vlakt af. In 2021-2031 wordt meer dan de helft (57 procent) van de kaasproductie geëxporteerd.
Verse zuivel en boter De productie van verse zuivel is stabiel. Ook voor deze categorie wordt een toename van de uitvoer verwacht, ongeveer 1,8 miljoen ton in 2031. Binnen
ZuivelZicht januari 2022
33_Artikel_03L.indd 23
23
17-01-2022 12:27
MARK T
Prognoses voor de ontwikkeling van de aanbod, import/export en de prijsontwikkeling voor melk en enkele zuivelproducten, afkomstig uit ‘EU agricultural outlook for markets, income and environment 2021 – 2031’. Het rapport is te vinden op de website van de Europese Commissie.
de EU neemt de consumptie af, al is de daling in de komende tien jaar minder sterk dan in het afgelopen decennium: gemiddeld -0,2 procent per jaar tegenover -0,5 procent. Dat laatste is te danken aan de populariteit van biologische en andere bijzondere producten, die de consumptie van melk en yoghurt lijken te ondersteunen. Daarnaast leidt de grotere belangstelling voor thuis koken tot betere verkopen van room. Voor boter wordt een productiestijging van gemiddeld 0,4 procent per jaar verwacht. Binnen de EU blijft de vraag relatief stabiel (0,2 procent per jaar). Er is ruimte voor export doordat de mondiale boterhandel blijft toenemen en doordat de groei in Nieuw-Zeeland beperkt is. Voor de EU wordt een plus in de export naar de
24
33_Artikel_03L.indd 24
wereldmarkt verwacht, 1,5 procent per jaar.
EU blijft concurrerend in poeders De productie van melkpoeders blijft ook toenemen, zij het minder sterk dan in 2011-2021. Voor die verwachting zijn verschillende redenen: zowel een aanhoudende vraag naar hoogwaardige ingrediënten in de EU als een tekort aan binnenlandse melkproductie in landen met een groeiende consumptie. Als gevolg hiervan kan de EU haar positie handhaven in wereldwijde mager melkpoeder (SMP), weipoeders (beide meer dan 30 procent) en vol melkpoeder (WMP) (12 procent). Voor mager melkpoeder komt de belangrijkste stimulans van export, met een gemiddelde plus van
1,8 procent per jaar. Interne vraag binnen de unie ondersteunt de productiegroei in weipoeders en volmelkpoeder.
EU-prijs voor rauwe melk stijgt De Outlook gaat ervan uit dat de duurzaamheidstrends wereldwijd zorgen voor een toenemende vraag naar producten met toegevoegde waarde. Dat geldt voor eindproducten zoals kaas en verse zuivelproducten, maar ook voor grondstoffen. De verwachte marktontwikkelingen leiden tot een stijging van de prijs van rauwe melk in de EU (tot gemiddeld circa € 39/ton). Hogere opbrengstprijzen zijn ook nodig om stijgende kosten voor onder meer energie en voer te compenseren.
ZuivelZicht januari 2022
17-01-2022 12:27
MARK TCIJFERS
WZK h d/ DĞůŬĂĂŶǀŽĞƌ ŵŽŶĚŝĂĂů (jan’ 21 - okt ’21, % t.o.v. ’20) EU-27
ƵŝǀĞůƉƌŽĚƵĐƚŝĞ h (jan’ 21 - okt ’21, % t.o.v. ’20)
-0,2%
Duitsland ǁĂĂƌǀĂŶ͗ ƵŝƚƐůĂŶĚ
x 1.000 ton 10.000
-1,9%
&ƌĂŶŬƌŝũŬ Frankrijk
-1,3%
EĞĚĞƌůĂŶĚ Nederland
-2,5%
+1,9%
8.000
Verenigde Staten
+1,7%
Nieuw-Zeeland
+1,2%
Verenigd Koninkrijk
6.000
+0,4%
Argentinië
+4,0%
Australië
4.000
-1,0%
Wit-Rusland
+1,1%
Uruguay
+2,4% 0
-1,8%
2.000 30
60
90
-2,8%
120 150 x miljard kg
-10,6% 0
Totaalvolume in de periode januari-oktober 2021: 262,2 miljard kg (+0,7%).
Kaas
Boter
NMMP
MMP
WZ/: E EĞĚĞƌůĂŶĚƐĞ ŶŽƚĞƌŝŶŐĞŶ ;ƚŽƚ ĞŶ ŵĞƚ ǁĞĞŬ ϭ ϮϬϮϮͿ
'ĞŵŝĚĚĞůĚĞ h ŵĞůŬƉƌŝũƐ (dec ’21 t.o.v. nov ’21, in %) euro per 100 kg 45
700
42
600
euro per 100 kg MMP
Boter
+1,7% 500
39 400 36
300 200
33 2019
2020
2021
100 jan-22
jul-21
jan-21
jul-20
jan-20
jul-19
jan-19
jul-18
jan-18
dec
jul-17
jan
jan-17
30
yWKZd EĞĚĞƌůĂŶĚƐĞ ĞdžƉŽƌƚ
tĞƌĞůĚŚĂŶĚĞů (jan’ 21 - sep ‘21, % t.o.v. ’20)
Melkequivalenten
Waarde
x 1.000 ton NMMP
x miljoen euro
12.500
+5%
7.500
10.000 MMP
+0%
Kaas
7.500 +4%
3.226
4.500
1.841
1.812
3.000
5.000 2.500
Boter en -olie
6.000 3.160
6.374
6.958
1.500
3.794
4.154
-4% 0
0 0
Bron: ZuivelNL
500
1.000
1.500
2.000 2.500 x 1.000 ton
jan-sep '20 jan-sep '21 EU
Derde landen
jan-sep '20 jan-sep '21 EU
Derde landen
www.zuivelnl.org
ZuivelZicht januari 2022
11_Marktcijfers_02R.indd 25
25
17-01-2022 12:28
BELRUBRIEK KAASPROMOTIE
KAASBEWERKINGSMACHINES
INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
Jouw partner in procesautomatisering Zorgt voor: hoogwaardige automatiseringsoplossingen op maat
veilig en verantwoord werken business continuÏteit en betere traceerbaarheid
Actemium adviseert, ontwerpt, bouwt en onderhoudt industriële processen. Door onze marktgerichte kennis en gedreven aanpak maken wij van veelomvattende projecten een groot succes.
Meer weten? Neem contact op met Sebastian Taken: sebastian.taken@actemium.com - 31 (0)88 83 18 200
jouw verpakking onze trots
Zijdevloei kaasetiketten Zelfklevende etiketten Banderollen
Kijk op actemium.nl
IN- EN VERKOOP TANKS Ook online te bestellen!
0529 - 438 100
LUCHTBEHANDELING
| www.eshuis.nl
KAASVERWERKINGSMACHINES RVS TANK- EN APPARATENBOUW
22ZUI001_ADVERTENTIE.indd 26
12-01-2022 09:45
22ZUI001_ADVERTENTIE.indd 27
12-01-2022 09:45
Tel 0522-463684
info@koster-nl.com
www.koster-nl.com
In- en verkoop van:
- RVS TANKS - RVS POMPEN - WARMTEWISSELAARS
22ZUI001_ADVERTENTIE.indd 28
12-01-2022 09:45
