Taille directe met het blote oog YouTube is een fijn ding want je kunt er filmpjes op zien waarin de tanige Zadkine in zijn hoekig argot kond doet van zijn sculpturale idealen en zijn beelden aanprijst alsof het zijn lievelingen zijn. Hij loopt over de cour van zijn huis en atelier aan de Rue d’Assas, sinds 1982 zijn museum en nog altijd een eiland van pastorale rust in het hectische Montparnasse. Er is ook een heerlijke documentaire waarin boeren en boerinnen uit Les Arques, een dorp in het zuidwestelijke departement Lot alwaar Zadkine en zijn Valentine Prax in 1934 een vervallen manoir hadden gevonden, vertellen hoe de stug gekuifde Maître door de velden struinde. Hoe ze met de tractor zijn reusachtige houten crucifix naar de Zadkine bij zijn model van De romaanse kerk Saint Laurent hebben gereden waarbij een duim verwoeste stad en de crucifix uit de kerk van Les Arques van de Verlosser in de knel kwam wat helemaal niet erg was, want Zadkine lijmde hem er gewoon weer aan. Zadkine werkte het liefst in hout en ontwaarde in de ruwe stronk reeds het onderwerp dat hij naar de oppervlakte zou halen. Hij werkte in de knetterharde stammen van de dennen en kastanjes die uit de stenige bodem van de Quercy ontspruiten en liet ze naar de hoge schuur slepen die hem tot atelier diende. In brieven schreef Zadkine begeesterd over de bomen en het hout. ‘Moi et les arbres nous sommes de la même essence.’ En: ‘Je sais que je peux réussir des choses en bois… qui ont une importance.’ Evenals Zadkine zou je de Amsterdamse beeldhouwer Jan Meefout een ‘primitief’ kunnen noemen. Hij viste balken uit de gracht die in eeuwenoude huizen hadden gezeten, gooide ze op zijn bakfiets en sneed er in zijn atelier op Wittenburg dromerigzinnelijke figuurstudies uit die de erotische bouwplastiek van de Borobudur in herinnering brengen. Ver weg van Parijs, Les Arques en Amsterdam, op het warme en winderige Curaçao, was het de beeldhouwer May Henriquez die zich liet zich inspireren door het drijfhout dat zij op haar jutterswandelingen over de stranden van het eiland verzamelde en in haar atelier, een voormalig koetshuis van het historische Landhuis Bloemhof, tot sculpturaal leven wekte. May studeerde tussen 1949 en 1953 bij Zadkine in Parijs. Tientallen werken van Zadkine en Henriquez spoelen dit najaar aan op de kust van Beelden aan Zee waar de Venus van Meefout hen wacht. Wat deze beeldhouwers verbindt is dat bij alle drie de taille directe al begon bij het eerste zien en dat vervolgens de beitel het beeld tevoorschijn haalde. Jan teeuwisse, directeur Beelden aan Zee
Zhang Dali. Body and Soul – 18 maart t/m 25 juni 2017, Grote Editorial Zaal |
5
