WYPOSAŻENIE
•
MARKETING
•
ZARZĄDZANIE
kwiecień-maj 2020 ISSN 1642-6460
MAMY SZANSĘ WYJŚĆ
REGENT WARSAW HOTEL NA SPRZEDAŻ POTENCJAŁ INWESTYCYJNY W CENTRUM WARSZAWY
Nowa rzeczywistość działania i możliwości EMANUELE DALNODAR
SPA
NA NOWO ANETA MULLER
KOMUNIKACJA mówi wszystko
OBRONNĄ RĘKĄ
ROZMOWA Z LESZKEM MIĘCZKOWSKIM
NIE BYŁO CZASU NA DYWAGACJE TYLKO DZIAŁANIE CRISTESCU PREZES ZARZĄDU POLSKI HOLDING HOTELOWY GHEORGHE MARIAN
MARTA KUSTOSZ
ProfitHotel FORUM RYNKU HOTELARSKIEGO
Sweets&Coffee FORUM RYNKU KAWIARNI • CUKIERNI • LODZIARNI • PIEKARNI
FoodBusiness FORUM RYNKU GASTRONOMICZNEGO
MEDIA EFEKTYWNEJ KOMUNIKACJI
SPIS TREŚCI Panorama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Wywiad numeru Nie było czasu na dywagacje, tylko działanie . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Puls hoteli Regent Warsaw Hotel na sprzedaż – potencjał inwestycyjny w centrum Warszawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Mamy szansę wyjść obronną ręką . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Profit Hotel Awards 2019 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Polacy spragnieni podróżowania?
Marketing i promocja Guest Experience a koronawirus. Część druga .. . . . . . . 24
Zarządzanie i personel Komunikacja mówi wszystko. Część siódma . . . . . . . . . . . . . 26 Nowa rzeczywistość – działania i możliwości . . . . . . . . . . 30 SPA na nowo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Sprzedaż MICE w „koronie” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Prawo Pre-pack. Szansa dla branży hotelowej Część szósta .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Technika i wyposażenie Po epidemii. Jak zmieni się design pokojów? . . . . . . . . . . . . . 40
Gastronomia Gdy wydarzenia MICE ruszą dla gości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Produkty i innowacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Wizytówki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Wydawca
Dział Sprzedaży BROG B2B Zbigniew Pąk dyrektor sprzedaży z.pak@brogb2b.pl tel. 664-463-083
BROG B2B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. ul. Okopowa 47 01-059 Warszawa tel./fax 22 290 66 11 biuro@brogb2b.pl Redakcja Karolina Stępniak redaktor naczelna dyrektor wydawnicza k.stepniak@brogb2b.pl tel. 664-463-096
Dołącz do nas: facebook.com/swiat.hoteli
Zespół Sprzedaży Reklamy Agnieszka Kret menedżer ds. kluczowych klientów a.kret@brogb2b.pl tel. 664-463-079 Joanna Wojciechowska menedżer ds. kluczowych klientów j.wojciechowska@brogb2b.pl tel. 664-463-072 Zespół Sprzedaży Konferencji Marcin Jaworski menedżer ds. kluczowych klientów m.jaworski@brogb2b.pl tel. 501-727-114
Jak pokazuje badanie przeprowadzone ostatnio na zlecenie Polskiej Organizacji Turystycznej, zdecydowana większość turystów, bo 64 proc. wybierze się w tym roku do płatnych obiektów noclegowych, a badanie „Nowe oczekiwania gości hotelowych w czasach COVID-19” zrealizowane na grupie ponad 3,4 tys. osób, na zamówienie Blue Marine Mielno, że ponad połowa chce wypoczywać w hotelach (55 proc.). Można zatem wnioskować, że pandemia nie zmieniła nastawienia Polaków do spędzania wolnego czasu i relaksu. Nadal chcą podróżować, wypoczywać, korzystać ze spa czy basenów. Jest tylko jedno „ale”. Wśród najważniejszych czynników branych pod uwagę przy organizacji wyjazdów pojawił się nowy – bezpieczeństwo. Hotele muszą wprowadzić podwyższone standardy higieniczne, w sposób klarowny poinformować o nich gości oraz – co najważniejsze – przestrzegać ich, bo w sytuacji rozczarowania, drugiej szansy może nie być... W najnowszym wydaniu, temat nowej rzeczywistości i skutków pandemii jest podejmowany pod kątem różnych obszarów działalności – zarządzania, prawa, funkcjonowania strefy spa i gastronomii czy sprzedaży. Każdy z tych aspektów musi być na nowo zdefiniowany, tak aby odpowiedzieć na obecne oczekiwania gości, m.in. w zakresie bezpieczeństwa. Myślę, że merytoryczne artykuły naszych ekspertów pomogą Państwu w podejmowaniu działań i decyzji. Adekwatny do całej sytuacji jest także wywiad główny numeru. Miałam niezwykłą przyjemność i zaszczyt spotkać się i porozmawiać z Gheorghem Marianem Cristescu, prezesem Polskiego Holdingu Hotelowego. On również podkreśla znaczenie bezpieczeństwa w obecnych czasach. Zaznacza, że na pewno certyfikat, nad którym aktualnie pracuje POT, będzie ważnym sygnałem dla turystów, że mogą bezpiecznie zatrzymać się w naszych obiektach. Podobno ma być gotowy jeszcze przed sezonem. Czekamy z niecierpliwością na efekty! Mam nadzieję, że wyniki wspomnianych badań nie będą tylko tak kolorowe na papierze, ale realnie przełożą się na działalność branży hotelarskiej, przede wszystkim, w tym roku. Tego Państwu życzę. Do zobaczenia. Karolina Stępniak redaktor naczelna
Adam Stępniak menedżer ds. kluczowych klientów a.stepniak@brogb2b.pl tel. 664-463-069 Opracowanie graficzne/Skład DTP: Studio Adekwatna www.adekwatna.pl
Prenumerata: roczna 250 zł + 8% VAT. Redakcja nie odpowiada za treść materiałów reklamowych. Druk: TAURUS Reprodukcja lub przedruk wyłącznie za pisemną zgodą Wydawcy. © 2020 Copyright by BROG B2B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. All rights reserved.
Zapraszamy do odwiedzenia naszego portalu rynku HoReCa oraz subskrypcji codziennego Newslettera
PARTNERZY
PANORAMA
Wiemy, kto zarządza szczecińskim Posejdonem Wartym 350 milionów złotych biurowo-konferencyjno-hotelowym kompleksem Posejdon będzie zarządzać firma doradcza Savills. Nowa wizytówka Szczecina wchodzi w fazę operacyjną – kolejni najemcy powierzchni biurowej wprowadzają się do budynku, uruchomione zostały już również pierwsze sklepy. Otwarcie dwóch hoteli – cztero – i trzygwiazdkowego odbędzie się w drugiej połowie 2020 roku.
W nowoczesnym i ekologicznym budynku Posejdon znajduje się prawie. 18 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni biurowej klasy AA, blisko 5 tysięcy metrów powierzchni handlowo-usługowej, w tym butiki nieobecnych dotąd w Szczecinie marek oraz dwa hotele sieci Marriott – czterogwiazdkowy Courtyard oraz trzygwiazdkowy Moxy, które łącznie zaoferują 255 pokoi. Ofertę Posejdona uzupełnia największe i najnowocześniejsze centrum kongresowe w Szczecinie, gotowe przyjąć niemal 1000 gości. Zgodnie z deklaracją dewelopera, Posejdon to także największy
zrealizowany w ostatnim czasie w Polsce budynek o niskim zużyciu energii (NZEB – Nearly Zero Emission Building) z wyprzedzeniem spełniający wchodzące w 2021 roku restrykcyjne normy ograniczające emisję dwutlenku węgla do atmosfery. Kompleks dysponuje m.in. dwoma własnymi źródłami energii odnawialnej – geotermalnym i słonecznym. Potwierdzeniem wysokiej jakości projektu w zakresie norm ekologicznych jest certyfikat zrównoważonego budownictwa BREEAM na poziomie Excellent. Symbolem przyjazności środowisku Posejdona jest ogólnodostępne patio z największą w Polsce zieloną ścianą – 150 m kw. specjalnie dobranych roślin ozdabia wnętrze nowoczesnego budynku. Obecnie w Posejdonie działa już część biurowa oraz handlowa, w ramach której dostępne są sklepy Super-Pharm i Lidl, a otwarcie części hotelowej zaplanowane jest na drugą połowę 2020 r. W niedalekiej przyszłości do dyspozycji wszystkich odwiedzających kompleks będzie taras widokowy na 35 piętrze z podniebnym barem na dachu budynku.
Cassubia na Helu w nowej odsłonie Należący do spółki AMW Hotele, wchodzącej w skład Grupy Polskiego Holdingu Hotelowego, obiekt doczekał się pierwszych rezultatów prac remontowych i jest już otwarty dla gości. Cassubia po raz pierwszy pokazała zupełnie nowe oblicze pokoi, łazienek w pokojach oraz powierzchni wspólnych. Głównym celem koncepcji projektu wnętrz i aranżacji meblowej w części wspólnej, było
4
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
stworzenie otwartej, zapraszającej atmosfery do obiektu, poprzez rezygnację z tradycyjnej lady,
a zaproponowaniem stołu recepcyjnego. Najważniejszą jednak przemianą przeszły piętra z pokojami gościnnymi. Nowe pokoje charakteryzują się stonowaną kolorystką, komfortowym minimalizmem oraz lokalnymi dekoracjami. Kolorystyka w tonacjach jasnych, pastelowych nawiązuje do morza, piasku oraz błękitu nieba. Natomiast, duże gładkie płaszczyzny ścian stanowią tło dla wielu elementów dekoracyjnych, takich jak wiosła, grafiki, czy wezgłowie tworząc dopełnienie nadmorskiego charakteru wnętrza. Wzór graficzny, oraz kolor wykładziny to autorskie opracowanie dedykowane do wnętrz obiektu Cassubia. Tematyka grafiki nawiązuje do mapy Helu, jego położenia względem półwyspu oraz występujących gatunków zwierząt. Natomiast ciepły, beżowy kolor odnosi się do barw plaży i piasku. Dzięki tej inwestycji goście Cassubii mogą się cieszyć nowoczesnym wystrojem i wyposażeniem, wygodnymi i funkcjonalnymi wnętrzami, nie
o d biegającymi od obecnych standardów i wymogów rynku. Częściową przebudowę i remont obiektu hotelowego Cassubia na Helu zrealizował w formule „zaprojektuj i wybuduj” Konsorcjum Nowa Cassubia. Liderem Konsorcjum, jest spółka HRCA, która specjalizuje się w kompleksowej obsłudze inwestycji hotelowych. Za prace budowlane odpowiada firma Bowreach Polska. Konsorcjum powierzyło opracowanie projektu wielobranżowego pracowni Integral Projekt. Autorem projektu wnętrz jest trójmiejska pracownia Detal.
Accor i AXA zapewnią gościom wsparcie medyczne Firmy ogłosiły zawarcie strategicznego partnerstwa, którego celem jest zapewnianie wsparcia medycznego gościom w 5 tysiącach obiektów Accor na całym świecie. W jego ramach znajdą się bezpłatne telekonsultacje i wsparcie sprawdzonych lekarzy specjalistów. Z myślą o bezpieczeństwie gości, Accor wprowadza także oznaczenie ALLSAFE w obiektach Grupy. Dzięki zawartej współpracy już od lipca 2020 r. goście hoteli Accor na całym świecie skorzystają z najnowszych osiągnięć telemedycyny oferowanych przez AXA, czyli bezpłatnych konsultacji z lekarzami. Co więcej, otrzymają dostęp do rozległej sieci kilkudziesięciu tysięcy sprawdzonych lekarzy AXA. Hotele Accor będą mogły kierować gości do odpowiednich fachowców, uwzględniając język, specjalizację itp. w 110 lokalizacjach, w których sieć funkcjonuje.
W związku z rozluźnieniem ograniczeń związanych z Covid-19, unikalna usługa medyczna dostępna w hotelach Accor uzupełnia plan Grupy związany z ponownym otwieraniem obiektów. Mając na uwadze bezpieczeństwo wszystkich gości podczas pobytu w hotelach, istotnym elementem jest nowe oznaczenie ALLSAFE, które ma na celu informowanie gości o spełnianiu standardów norm utrzymania czystości w obiektach Accor.
PANORAMA
Gdańsk: Ruszył Hotel Grano Czterogwiazdkowiec znajduje się na Wyspie Spichrzów, tuż obok Starego Miasta i jego licznych atrakcji. To trzeci obiekt sieci, w którym oprócz noclegu można skorzystać z innych udogodnień, m.in. centrum biznesowego, strefy SPA & Wellness oraz spróbować dań w autorskiej restauracji „Młyn”. Hotel Grano oferuje 136 pokoi, w tym luksusowe apartamenty oraz pokoje typu “junior suite” czy “studio deluxe”. Jednostki pokojowe są wyposażone w rozwiązania
high-end m.in. indywidualnie sterowaną klimatyzację czy telewizory Smart TV z systemem iLumio oraz możliwością korzystania z platformy Netflix. Goście mogą dostać się do pokojów zarówno za pomocą tradycyjnej karty, jak i specjalnej aplikacji wyposażonej w wirtualny klucz. W obiekcie znajduje
się też strefa SPA&Wellness obejmująca basen, siłownię oraz gabinety zabiegowe. Istotnym udogodnieniem jest także autorska restauracja „Młyn” serwująca dania kuchni polskiej w nowej, zaskakującej odsłonie. Lokal może pomieścić do 120 gości. W wysokim sezonie będzie wzbogacony o letni ogródek ze stolikami. Architektura kompleksu to hołd złożony Wyspie Spichrzów, której historia jest związana ze znajdującymi się w jej obrębie wieki temu spichlerzami. Dawne budowle magazynujące zboże posiadały charakterystyczny kształt i strzeliste dachy, co zostało odwzorowane w bryle hotelu. Autorem projektu architektonicznego jest uznana pracowania KD Kozikowski Design. Wyróżnikiem Hotelu Grano jest także unikatowy design wnętrz, którego motywami przewodnimi są kwiaty i wino autorstwa renomowanego studia Ideograf – Paulina Czurak. Deweloperem odpowiedzialnym za realizację inwestycji jest Dekpol Deweloper.
Nosalowy Park Hotel & Spa przyjmie gości 1 lipca Nowy, prestiżowy obiekt Grupy Nosalowy, miał przyjąć swoich pierwszych gości w marcu. Jednak z uwagi na obecną sytuację, termin otwarcia został przesunięty. Jak potwierdził w rozmowie z nami, podczas rozmowy LIVE, Wiktor Wróbel, prezes zarządu Nosalowy Dwór, Nosalowy Park ruszy 1 lipca. Nosalowy Park Hotel & Spa powstał w Zakopanem, w rozbudowywanym pałacu Villa Marilor z 1905 roku, zlokalizowanym zaledwie 500 m od ulicy Krupówki.
Inwestycję wyróżnia nowoczesna elegancją oraz niebanalna interpretacja regionalnej tradycji. Będzie miejscem, z którego każdy wyjedzie nie tylko wypoczęty,
ale i bogatszy o inspirujące doświadczenia. Nosalowy Park zachęci gości do odkrywania czegoś nowego, pójścia o krok dalej i spojrzenia na to, co już znane z innej perspektywy. Projekt hotelu opracowany został przez Biuro Architektoniczne Kahl-Gaczorek. Nawiązuje do najlepszych wzorców zakopiańskiej architektury mieszczańskiej, inspirując się stylem secesyjnym i art deco. Za projekt wnętrz odpowiada sopocka pracownia Ideograf. Do dyspozycji gości będzie 139 pokoi, restauracje, bary i kawiarnie, przestrzeń biznesowa i konferencyjna,
strefa wellness z saunami i basenem, centrum fitness, luksusowe NABE SPA oraz nowa, autorska restauracja Wojciecha Modesta Amaro.
J.J. Darboven otworzyła hotel w Pomorskiem 5 maja w Rumi k. Gdyni ruszył obiekt, należący do firmy J.J. Darboven Poland, wiodącego dostawcy kawy i herbaty dla gastronomii. Menedżerem jest Dorota Krzyk-Kidybińska, wcześniej związana m.in. z gdańskim Radissonem i hotelem Sadova. Hotel oferuje dziewięć pokoi oraz jeden apartament – łącznie 31 miejsc noclegowych w standardzie trzygwiazdkowym. Do dyspozycji gości jest również sauna sucha, taras widokowy, a także parking ze stacją ładowania aut elektrycznych. W sali ogólnodostępnej znajduje się flagowy ekspres do kawy firmy J.J. Darboven – Coffee Soul, z którego goście mogą bezpłatnie korzystać przez całą dobę. Koncept hotelu łączy w sobie dwie pasje właściciela firmy, pana Alberta Darbovena – kawę i konie. Elementy nawiązujące do tych motywów można znaleźć we wszystkich wnętrzach. Hotel może funkcjonować
bezobsługowo – goście do wszystkich pomieszczeń mają dostęp za pomocą indywidualnych pinkodów, mogą także za pomocą aplikacji samodzielnie dokonać zameldowania oraz wymeldowania. kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
5
PANORAMA
IHG przedstawia nowy program czystości W miarę jak świat dostosowuje się do nowych standardów i oczekiwań dotyczących podróży, IHG Hotels & Resorts definiuje na nowo normy czystości, mając na uwadze komfort i bezpieczeństwo swoich gości i pracowników. Stosując nowe, oparte na badaniach naukowych standardy, współpracując z wiodącymi
w branży ekspertami Cleveland Clinic, Ecolab i Diversey sieć wprowadza program IHG Clean Promise, który ma zapewnić dodatkową ochronę i najwyższej jakości standardy. Sieć IHG od wielu lat stosuje rygorystyczne zasady i procedury związane z zapewnieniem czystości w swoich hotelach. W 2015 wspólnie z partnerami Ecolab i Diversey, opracowano program „Way of Clean”. W związku z pandemią Covid-19 program ten jest obecnie rozszerzony o nowe standardy i zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (Centers for Disease Control & Prevention) oraz lokalne organy ds. zdrowia publicznego. Program IHG „Way of Clean” obejmuje obecnie czyszczenie z użyciem środków do higieny klasy szpitalnej. Goście hoteli należących do sieci IHG mogą się spodziewać
6
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
dodatkowych procedur związanych z zapewnieniem czystości i bezpieczeństwa m.in.: Recepcja: ograniczenie kontaktu przy meldowaniu i wymeldowaniu, stacje dezynfekujące, dezynfekcja kart/ kluczy hotelowych. Pokoje: dodatkowa dezynfekcja przedmiotów znajdujących się w pokoju (np. pilot, elementy szklane itp.), nowe standardy dotyczące prania, użycie nowych środków do dezynfekcji całego pokoju. Przestrzeń wspólna: dodatkowe czyszczenie powierzchni dotykowych, zachowanie dystansu, zastosowanie najwyższych standardów sanitarnych na basenie, siłowni i Club Lounge. Restauracje, Bary i Room Service: dodatkowe standardy sanitarne oraz procedury związane z przechowywaniem żywności. Sieć IHG ściśle współpracuje z ekspertami i lekarzami z uznanej na świecie kliniki Medycznej z Cleveland, w celu opracowania wskazówek dotyczących powrotu do pracy i zapewnienia bezpieczeństwa gościom w tym nowym środowisku: Informacja o czystości w hotelach i w kanałach rezerwacyjnych; Procedury operacyjne i oznakowanie dystansujące; Wskazówki dotyczące korzystania ze sprzętu ochronnego; Dodatkowe szkolenia i certyfikaty dla pracowników hoteli; Indywidualne zestawy do dezynfekcji dla gości w pokojach i restauracjach; Środki do dezynfekcji dostępne w przestrzeni wspólnej.
Program IHG Clean Promise wejdzie w życie w hotelach należących do sieci 1 czerwca 2020 roku. Goście mogą być pewni, że ich pokój spełni najwyższej jakości standardy czystości. Sieć IHG powołała również globalna Radę ds. Czystości IHG (Global Cleanliness Board), w której skład wchodzą eksperci w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa, działalności operacyjnej hotelu oraz relacji z gośćmi. W Radzie zasiadają również
zewnętrzni eksperci m.in. James Merlino, dyrektor ds. transformacji z Kliniki w Cleveland, który pomaga opracować procesy i najlepsze praktyki związane z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny. Hotele należące do sieci IHG powołają również ekspertów ds. czystości, którzy będą koncentrować się na zapewnieniu gościom i pracownikom najwyższych standardów czystości, a także komfortu na terenie hotelu.
Nowy szef kuchni w Pałacu Mierzęcin Utytułowany, szanowany przez branżę i doceniany przez gości szef kuchni Paweł Salamon w maju br. rozpoczął pracę w renomowanym, malowniczo usytuowanym Pałacu Mierzęcin Wellness & Wine. Gości zaprasza do Restauracji Destylarnia i zapowiada nowy rozdział, któremu będzie przyświecała idea tworzenia niezapomnianych kompozycji smakowych osadzonych jak najbliżej produktów świeżych, sezonowych, lokalnych. Po pięciu latach pracy w Hotel & Restaurant Smolarnia nadszedł czas na zmiany i nowe wyzwania, które od początku kariery wyznaczają pasmo sukcesów zawodowych Pawła Salamona. Warto przypomnieć, że nowy szef kuchni Pałacu to człowiek niezwykle ambitny, cieszący się dużym szacunkiem i zaufaniem branży, gości czy organizatorów konkursów. To zdobywca Kulinarnego Pucharu Polski 2016, Młody Talent 2017/ 100 BEST Restaurants Poland, nauczyciel zawodów gastronomicznych, powołany przez MEN do grona ekspertów, pracujących nad rozwojem systemu edukacji zawodowej. Ambasador Tygodnia Umiejętności Zawodowych 2017, 2018, 2019. Trener i mentor adeptów sztuki kulinarnej do EuroSkills Budapeszt 2018, WorldSkills Kazań 2019 oraz EuroSkills Graz 2020. Ambasador Kulinarnego Pucharu Polski 2019. Jest z wykształcenia kucharzem oraz technologiem żywienia zbiorowego, a za swoją pracę był wielokrotnie nagradzany.
Jego kuchnia to autorskie, często zaskakujące propozycje, bazujące na produktach sezonowych, pozyskiwanych głównie od lokalnych dostawców. Znany jest z tego, że
umiejętnie łączy współczesną sztukę kulinarną z tradycyjnymi przepisami. Na uznanie polskich i zagranicznych gości zapracował konsekwencją, zaangażowaniem i wysoko stawianą sobie poprzeczką. To świadomy i odpowiedzialny szef, który z całą pewnością wniesie wiele dobrego do oferty Pałacu Mierzęcin.
PANORAMA
BEZPIECZEŃSTWO PRZEDE WSZYSTKIM
J
O podjętych krokach, wdrożonych procedurach oraz przyszłości w rozmowie z nami opowiedział Grzegorz Grabowski, zastępca dyrektora generalnego DoubleTree by Hilton Krakow Hotel & Convention Center, Hampton By Hilton Krakow. ROZMAWIAŁA KAROLINA STĘPNIAK
Jakie działania zostały podjęte przez Państwa w zakresie utrzymania bezpieczeństwa pracowników w obliczu koronawirusa? DoubleTree by Hilton Kraków Hotel & Convention Center, podjęło bardzo dużą liczbę działań. Utworzono ponad 40 procedur i instrukcji szczegółowych. Działania te dotyczyły zabezpieczenia mikrobiologicznego na każdym etapie obsługi i kontaktu Gościa w hotelu.
Jakie specjalne wytyczne i procedury sanitarne pod kątem gości i klientów wdrożyli Państwo w poszczególnych częściach hoteli? Wszystkie przedmioty jakich dotyka Gość na etapie wejścia do hotelu oraz procesu check-in są sterylne. Wszystkie pokoje są ozonowane. Rozdzieliliśmy personel sprzątający oraz proces sprzątania pokoju na „brudny” i „czysty”, wydzieliliśmy tak samo windy serwisowe na „czyste” i „brudne”, zmieniliśmy też wyposażenie pokoju eliminując materiały papierowe, notesy, długopisy. Podnieśliśmy bezpieczeństwo mikrobiologiczne w systemach wentylacyjnych. W gastronomii wdrożyliśmy procedury dodatkowego mycia, sprzątania i dezynfekcji. Goście konferencyjni mogą się czuć bezpiecznie ze względu na dezynfekcję wszystkich przedmiotów i powierzchni, a szczególnie ze względu na zamontowanie lamp UV-C dezynfekujących powietrze na bieżąco w trakcie trwania spotkań.
Czy zakupiony został specjalistyczny sprzęt? Oczywiście. Każde zakupione urządzenie, od dodatkowych ozonatorów do lamp UV-C łączy się ze stworzeniem instrukcji oraz odbyciem szkolenia z jego bezpiecznej obsługi.
Co według Pana zmieni się w podejściu gości? Jak przekonać ich do tego, że pobyt będzie nadal komfortowy i bezpieczny? Na początek musi zmienić się podejście hoteli, które powinny postrzegać zmianę w swoich procesach, nie jako coś narzuconego z zewnątrz, ale jako wyraz autentycznej gościnności. Dopiero
dalej można zabrać się za przygotowanie bezpiecznego hotelu. Sam obiekt na pewno nie jest w stanie dotrzeć do wszystkich gości z przekazem i informacją budującą zaufanie, dużą rolę w tym procesie będą odgrywać media. Tym nie mniej, obowiązkiem każdego obiektu jest zakomunikować swoim Gościom, jak dane miejsce zostało przygotowane i zapewnić poczucie bezpieczeństwa. My wykorzystaliśmy np. symbole graficzne i staramy się przekazać co zrobiliśmy by faktycznie zapewnić bezpieczeństwo mikrobiologiczne w DoubleTree by Hilton Kraków Hotel & Convention Center.
Jakie są Pana przewidywania odnośnie tegorocznego sezonu? Jakie działania planują Państwo podjąć, aby zwiększyć liczbę gości? Nasze działania koncentrowały się od ponad miesiąca na zbudowaniu solidnego programu ochrony mikrobiologicznej hotelu, by maksymalnie zwiększyć bezpieczeństwo Gości. Teraz mówimy im o tym i informujemy, że jesteśmy otwarci i nadal oferujemy serwis na najwyższym poziomie. To co możemy zrobić na tym etapie, to zachęcić do wyboru naszego hotelu, kiedy będą na nowo podejmowane decyzje o podróżach służbowych czy przeprowadzeniu konferencji. Nie mamy jednak wpływu na to, kiedy np. w Tauron Arenie w Krakowie znów zaczną odbywać się koncerty, by gościć ich uczestników. Mamy natomiast wpływ na to, by przez nasze działania, rzetelność i utrzymanie wysokiego poziomu, być hotelem pierwszego wyboru w Krakowie.
Jakie są Pana oczekiwania dotyczące kolejnych etapów odmrażania branży hotelarskiej? Dużo czasu upłynie zanim sytuacja na rynku wróci do poziomów frekwencji czy RevPARu z lat minionych. Oczekuję, że w połowie czerwca poluzują się ograniczenia związane z organizacją przyjęć, konferencji oraz korzystania z pozostałych usług w hotelu. Mam nadzieję powitać większe konferencje jesienią tego roku ale rozumiem, że decyzje o tym będą podejmowane w oparciu o realną sytuację w kraju.
Dziękuję za rozmowę. kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
7
8
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
Fot. Karolina Jóźwiak
NIE BYŁO CZASU NA DYWAGACJE TYLKO DZIAŁANIE
WYWIAD NUMERU
Gdy dotarła do nas epidemia, szpitale zmagały się z rosnącą liczbą zachorowań, medycy wypełniali swoje obowiązki w ciężkich i niebezpiecznych warunkach, a premier podejmował kolejne decyzje o zamrażaniu gospodarki, zarząd oraz pracownicy Polskiego Holdingu Hotelowego, podjęli natychmiastowe działania. Nieśli pomoc pracownikom służby zdrowia, pacjentom, instytucjom oraz innym hotelarzom. Czuli, że taką mają misję, że w momencie kryzysu, muszą dać od siebie coś więcej. W rozmowie ze mną Gheorghe Marian Cristescu, prezes zarządu PHH, opowiedział o genezie poszczególnych akcji, działaniach związanych z funkcjonowaniem firmy, prowadzonych i planowanych inwestycjach, a także oczekiwaniach, nadziejach i pozytywnych stronach kryzysu. ROZMAWIAŁA KAROLINA STĘPNIAK
P
Pamięta Pan moment, w którym zrozumiał, że sytuacja jest poważna i będzie miała wpływ na funkcjonowanie rynku oraz spółki Polski Holding Hotelowy? To był moment, kiedy pojawiły się pierwsze zachorowania na koronawirusa w Europie. Wówczas uświadomiłem sobie, że na pewno ten wirus dotrze także do Polski i będzie miał ogromny wpływ na rynek turystyczny oraz hotelowy. Zrozumiałem, że nie uciekniemy od kryzysu, jednak nie zdawałem sobie sprawy, jak duży ten kryzys będzie. Pamiętam, że jako pierwszy z hotelarzy rozpocząłem dyskusję na Linkedin odnośnie tego, jak ta pandemia przełoży się na naszą branżę. Wtedy nikt nie spodziewał się aż takiego tąpnięcia, łącznie z moją skromną osobą. Jako spółka, już pod koniec lutego, w ramach własnego sztabu kryzysowego, rozpoczęliśmy przygotowanie hoteli do kryzysu poprzez optymalizację kosztów. Zauważyliśmy malejący ruch w naszych obiektach i byliśmy przekonani, że przyjdzie taki moment, gdy przestanie w ogóle być widoczny. Szybka optymalizacja pozwoliła nam lepiej przygotować się do momentu, w którym rząd rozpoczął zamrażanie różnych sektorów biznesowych łącznie z restauracjami i hotelami. Byliśmy dosyć dobrze przygotowani dlatego, że nasz sztab kryzysowy przewidział zamknięcie restauracji i obsługę gości poprzez room service.
Co w tamtym momencie było największym wyzwaniem? Na pewno sytuacja związana z naszym hotelem Renaissance. Kiedy gości w warszawskich obiektach było już coraz mniej, w niektórych nawet żadnych, Renaissance był prawie pełny. W większości naszymi gośćmi byli pracownicy linii lotniczych, którzy czekali w okolicy lotniska na decyzję właścicieli. Nadal
ich obsługiwaliśmy, przy zamkniętej restauracji, wprowadzając serwis gastronomiczny do pokoi. Byliśmy również w kontakcie z innymi hotelarzami z rynku warszawskiego, oferując im miejsce dla swoich gości, na wypadek zamknięcia ich obiektów.
Czy na zamknięcie hoteli również się przygotowywaliście? Sytuacje w naszych hotelach były różne w zależności od lokalizacji. Jeżeli chodzi o Warszawę, było dużo łatwiej, ponieważ mogliśmy przenieść naszych gości z Hampton by Hilton Warsaw Airport, czy Courtyard by Marriott do hotelu Renaissance. Natomiast pozostałe hotele w Polsce częściowo zostały wydzielone do programu dla medyków czy na izolatoria, a resztę zamknęliśmy. Ważną rolę odegrał tutaj hotel Renaissance, który był otwarty i działał podczas tego kryzysu również dlatego, że pierwszą naszą decyzją dotyczącą wsparcia różnych koncepcji walki z koronawirusem była wspólna inicjatywa PHH i zarządu LOT-u. Na jej podstawie Renaissance stał się bazą noclegową dla załóg LOT-u, które brały udział w projekcie mostu powietrznego mającego na celu powrót Polaków do ojczyzny.
Odnosząc się do działań związanych z optymalizacją kosztów, o których Pan wspomniał, chciałam zapytać o decyzje podjęte w stosunku do pracowników. Zrobiliśmy wszystko co w naszej mocy, aby pracownicy jak najmniej odczuli ten kryzys. Zdaję sobie sprawę, że niektóre korporacje w takich momentach niestety idą na łatwiznę i w pierwszej kolejności decydują się na drastyczne decyzje personalne, mając w świadomości, że koszty pracownicze to ok. 30-40 proc. kosztów przedsiębiorstwa. Osobiście, nie od dziś, uważam, że ludzie kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
9
WYWIAD NUMERU
stanowią najważniejszy element nie tylko naszego biznesu, ale ogólnie wszystkich gałęzi gospodarki. Moją intencją od samego początku było to, aby pracownicy jako ostatni odczuli ten kryzys. Przez lata pracy w PHH, udało nam się stworzyć zespół znakomitych fachowców na wszystkich szczeblach zatrudnienia, od pracowników liniowych do dyrektorów. Dzięki ich ciężkiej pracy uzyskaliśmy wyniki ponadprzeciętne, dlatego też w tej sytuacji musieliśmy szczególnie o nich zadbać. Wiedzieliśmy, że będziemy ich potrzebować, aby wspólnym wysiłkiem wrócić do normalności. Namawialiśmy naszych pracowników, aby korzystali z zaległych urlopów i nadgodzin. Natomiast ci, którzy wyrazili zgodę, również wybrali urlopy bieżące. Skorzystaliśmy także z pomocy w ramach tarczy antykryzysowej. Obniżyliśmy etaty pracowników o 20 proc., ale chcąc, aby czuli się bezpiecznie, zdecydowaliśmy, że przekażemy im połowę dotacji otrzymanej od Państwa. Dzięki temu ich wynagrodzenie zostało zmniejszone jedynie o ok. 8 proc. Pracownicy docenili nasze działania, przekazując nam bardzo pozytywny odzew. Uważam, że jako osoby zarządzające dużymi firmami właśnie w ten sposob powinniśmy się zachować.
Polski Holding Hotelowy natychmiast podjął działania mające na celu wsparcie medyków oraz służbę zdrowia. Dlaczego wydawało
się to Państwu tak istotne? Jak Pan myśli, czemu wiele sieci hotelowych czy znaczących obiektów nie zaangażowało się w takie inicjatywy? Jeżeli chodzi o działania wspierające medyków i służbę zdrowia to chciałbym w pierwszej kolejności pogratulować państwa redakcji. Wasze działania były bardzo widoczne. To były piękne gesty i jestem przekonany, że tak jak nasi pracownicy, robiliście to Państwo z poczucia misji oraz przekonania, że jesteście potrzebni. Będąc najsilniejszym podmiotem z polskim kapitałem w branży hotelarskiej, a także spółką Skarbu Państwa czuliśmy, że taką mamy misję, że w momencie takiego kryzysu musimy dać od siebie coś więcej. Nasza pozycja wynika z jasnej strategii rządu premiera Mateusza Morawieckiego, który doskonale rozumie, że jeśli kraj nie będzie posiadał silnych firm, nie będziemy w stanie w skuteczny sposób reagować w trudnych, kryzysowych momentach. My też jako PHH w sposób zdecydowany bardzo wzmocniliśmy się na przestrzeni ostatnich lat. Gdy miałem przyjemność przejęcia dawno temu ówczesnej spółki Chopin Airport Development, mimo tego, że przez lata była dobrze prowadzona okazało się, że miała o wiele większy potencjał. Pamiętam początki planu budowy PHH i sam fakt zwiększenia kapitału ze 107 mln zł do kwoty 955 mln zł, co dużo mówi o naszej silnej pozycji.
WPIS AMBASADOR STANÓW ZJEDNOCZONYCH W POLSCE NA TWITTERZE 10
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
WYWIAD NUMERU
PRACOWNICY PHH DOSTARCZAJĄ POSIŁKI DO POWIATOWEJ STACJI SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNEJ W WARSZAWIE Uważaliśmy, że w takiej sytuacji oczekuje się od nas o wiele więcej. Oczywiście doskonale rozumiem sytuację większości właścicieli hoteli niezależnych, którzy mając kredyty i koszty stałe, muszą przede wszystkim skupić się na działaniach ratujących
Kolejnym projektem było wsparcie NFZ... Zgadza się, było to również na samym początku epidemii w Polsce, kiedy centrala NFZ została „mocno obciążona” przez obywateli, którzy chcieli dowiedzieć się, jak najwięcej i jak naj-
własną firmę i nie stać ich na dodatkowe wydatki. Ja to bardzo szanuję i byłoby nieelegancko z mojej strony, gdybym zajmował się jakąkolwiek krytyką kolegów z branży. Wiedziałem, że z kolei nasza spółka – dobrze zorganizowana, posiadająca zespół solidnych fachowców – musi wykorzystać swój potencjał w najtrudniejszym momencie dla naszej branży. Zgłosiliśmy więc do naszego właściciela, Ministerstwa Aktywów Państwowych, gotowość spółki do działania tak, aby dobrze skoordynować nasze wysiłki, a nie postępować na zasadach partyzantki. Po działalności z LOT-em, kolejnym naszym krokiem było wsparcie cateringowe stacji epidemiologicznych w Warszawie. Rozpoczęliśmy ten projekt dostarczając 200 posiłków dziennie, a obecnie wydajemy ich już 400.
Czyli ta akcja jest kontynuowana? Tak i nie mamy zamiaru jej przerywać, dopóki osoby pracujące w tych stacjach nas potrzebują. Oczywiście jest to akcja pro bono. W ten sposób chcieliśmy od początku pokazać chęć działania, zdając sobie sprawę z odpowiedzialności społecznej, która ciąży na naszej firmie.
Powinniśmy udowodnić, że właśnie w nasz sektor warto inwestować, a zwrot z inwestycji w hotelarstwo jest jak najbardziej widoczny. Powinniśmy mieć więcej wiary w siebie. szybciej na temat koronawirusa. W pewnym momencie, mimo że pracownicy centrali byli dobrze przygotowani, to przy tysiącach telefonów dziennie byli na tyle przeciążeni, że czas oczekiwania na połączenie zdecydowanie się wydłużył. W związku z tym Fundusz zwrócił się do spółek Skarbu Państwa o wsparcie. Z uwagi na to, że nasze zespoły hotelowe są bardzo dobrze kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
11
WYWIAD NUMERU
PREZES GHEORGHE MARIAN CRISTESCU I REDAKTOR KAROLINA STĘPNIAK
przeszkolone w obsłudze klientów wymagających, zgłosiliśmy chęć udziału w tym projekcie. Do infolinii NFZ dołączyło 30 naszych pracowników, którzy zostali szybko przeszkoleni w lżejszych tematach. Okazało się, że większość telefonów dotyczyła właśnie takich spraw, nawet sercowych (śmiech). Po prostu często dzwoniły starsze osoby, które szukały kontaktu i chciały z kimś porozmawiać o swoich codziennych problemach. Pytały o wszystko, tylko nie o koronawirusa (śmiech). Trzeba jednak podkreślić, że działo się to w momencie największej presji, za co naszym pracownikom należą się podziękowania, zwłaszcza że było to kolejne nasze wsparcie pro bono.
Jednak największe zaangażowanie ze strony PHH jest przy współpracy z Ministerstwem Zdrowia, NFZ i wojewodami, związanej ze stworzeniem izolatoriów i hoteli dla medyków. Rzeczywiście, jest to bardzo trudny i skomplikowany projekt. Musieliśmy bardzo szybko stworzyć system, w ramach którego będzie funkcjonował ten proces. Wzorce zaczerpnęliśmy z zachodu. PHH stał się prawdziwym hubem, który wspierał wysiłki operacyjne wojewodów, we współpracy ze szpitalami, w celu znalezienia izolatoriów i hoteli dla medyków. Najważniejsza dla Ministerstwa Zdrowia była jednak sprawa izolatoriów, ponieważ obawiano się przeciążenia szpitali. Resort chciał zapewnić, jak najlepsze warunki pobytu w izolacji, która nie jest łatwa, a do tego wymaga zapewnienia indywidualnego węzła sanitarnego dla każdej osoby, stąd też pomysł na wykorzystanie dostępnych hoteli.
12
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
Przeznaczając nasze obiekty dla medyków, zdecydowaliśmy także, że będziemy oferować je pro bono, ponieważ nie chcieliśmy czekać na decyzje dotyczące ich dofinansowania. To zawsze wiąże się ze zmianą budżetów w ministerstwach, co nie jest proste, zwłaszcza w momentach kryzysowych. Nasze działania, by wspierać ten projekt pojawiły się w najbardziej odpowiednim momencie. Dodatkowo chcieliśmy także zorganizować zbiórkę, aby zgromadzić fundusze dla hoteli prywatnych na rzecz tego projektu. Okazało się jednak, że lepszym pomysłem było powołanie fundacji, co proszę mi uwierzyć, w obecnej sytuacji nie było łatwym zadaniem. Wsparcie finansowe zadeklarowały od samego początku Polski Holding Nieruchomości, Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze oraz Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych, dzięki czemu ruszyliśmy z budżetem 3 mln 250 tys. zł. Dla nas nie było czasu na dywagacje i rozmowy tylko na działanie, a poprzez stworzenie fundacji chcieliśmy pokazać solidarność z naszymi kolegami z branży.
Jak ocenia Pan poczynania branży hotelarskiej w dobie epidemii? Zdaliśmy egzamin? Chciałbym się skupić przede wszystkim na pozytywnych akcentach tego całego okresu. Powstało mnóstwo wspaniałych inicjatyw i akcji organizowanych przez różne podmioty związane z naszą branżą, m. in. Państwa akcja zbiórki dla szpitala, która bardzo mi się spodobała. Będę na zawsze pamiętał telefon Leszka Mięczkowskiego (prezes zarządu Dobry Hotel – przyp. red.), który zapytał: „Powiedz mi, co mogę zrobić, aby pomóc i aby ta
WYWIAD NUMERU
pandemia jak najszybciej się skończyła”. To było w momencie, kiedy rozpoczęliśmy dostarczanie posiłków dla stacji epidemiologicznych i firma Dobry Hotel również włączyła się do tej akcji, dowożąc obiady stacjom na terenie Trójmiasta. Chciałbym także wspomnieć o współpracy z Panią Violettą Hamerską. Mimo że można powiedzieć, pochodzimy z tzw. różnych światów i do tej pory nie podejmowaliśmy wspólnych działań, w tej sytuacji udało nam się zorganizować wspólnie wiele ciekawych rozmów online m. in. z Pawłem Borysem prezesem PFR, Robertem Andrzejczykiem prezesem POT, Andrzejem Wójcikiem, prezesem zarządu Satoria Group i Leszkiem Mięczkowskim prezesem Dobry Hotel. Podziwiam także decyzję Pana Tadeusza Gołębiewskiego, który w tym trudnym czasie zastawił swój majątek, aby ratować miejsca pracy i w przykładny sposób zaopiekował się swoją załogą.
Czy chciałby Pan, aby było więcej takich telefonów jak od Pana Leszka Mięczkowskiego? Przede wszystkim chciałem, abyśmy my – PHH – dali z siebie wszystko i spełnili swoją misję. Doskonale zdawałem sobie sprawę z tego, że sytuacja kryzysowa, przez którą przechodzimy i która jeszcze się nie skończyła pokazała, że w Polsce nie istnieje samorząd hotelowy, który byłby w stanie w sposób skuteczny działać na rzecz naszej branży. W związku z tym, moje oczekiwania w stosunku do osób reprezentujących tego typu podmioty nie były wysokie i dlatego skupiłem się na wszelkich pozytywnych aspektach obecnej sytuacji. Uważam, że sektor hotelarski powinien znaleźć sposób na połączenie swoich sił z branżą turystyczną, abyśmy mogli mieć większy wpływ, siłę rażenia i skutecznie działać na rzecz całej branży. Gdy będziemy mówić jednym głosem, będziemy w stanie uzyskać o wiele więcej w rozmowach z przedstawicielami rządu. Pragnę zwrócić uwagę na jeden aspekt, że dopiero od trzech-czterech lat władze zaczęły zauważać, że turystyka reprezentuje 6-7 proc. PKB. Jako branża powinniśmy zintensyfikować nasze działania integracyjne tak, aby podkreślić jak ważną gałęzią dla gospodarki jest turystyka. Uważam, że tutaj potrzebna jest nowa jakość i autorytety z rynku hotelarskiego, które wytyczą nowe kierunki rozwoju dla całej branży. Tylko wtedy staniemy się silnym partnerem do rozmowy i będziemy w stanie uzyskać zasłużone miejsce na mapie biznesowej Polski.
Jak ocenia Pan proces odmrażania poszczególnych gałęzi gospodarki? Jakie powinny być następne etapy i jak te decyzje wpłyną na sektor hotelarski? Przede wszystkim uważam, że sposób zamrażania gospodarki chociaż był bolesny, to pozwolił nam przejść ten trudny okres związany z epidemią o wiele bezpieczniej niż innym krajom. Powszechnie dostępne statystyki jasno pokazują, że pomimo zachwiania ekonomicznego, decyzje podjęte względem obywateli były słuszne. Na pewno były one bolesne, ale dzięki nim możemy racjonalnie i stopniowo odmrażać gospodarkę. Obecnie jesteśmy skoncentrowani na tym, aby powoli, ale zdecydowanie nadrabiać straty, które w naszym przypadku na chwilę obecną wynoszą 20 mln zł w przychodach. Jesteśmy dużą firmą, która skorzystała z tarczy antykryzysowej i dzięki temu otrzymaliśmy wsparcie na poziomie kilku milionów
złotych. Jednak ze względu na decyzje, które jeszcze nie zapadły w Komisji Europejskiej, z niecierpliwością czekamy na środki z tarczy finansowej PFR. Jeżeli decyzja okaże się pozytywna, mam podstawę, aby stwierdzić, że nasze wyniki do końca roku będą pozytywne pomimo tych okoliczności. Myślę, że otwarcie na nowo hoteli i restauracji jest pozytywnym sygnałem psychologicznym dla całego społeczeństwa. Polacy czują głód podróżowania i chęć odpoczynku w polskich kurortach, co już możemy zauważyć w rosnącej liczbie rezerwacji w naszych obiektach, szczególnie tych nadmorskich. Czekamy z niecierpliwością na dalsze decyzje odmrożenia kolejnych usług hotelowych, takich jak spa, fitness itp. Jestem jednak głęboko przekonany, że te decyzje muszą być podejmowane z zachowaniem wszelkich środków bezpieczeństwa zarówno dla gości, jak i naszych pracowników. Mamy już przykłady w Europie, które pokazują jak nieroztropne podejście do odmrożenia gospodarki może spowodować przywrócenie tych restrykcji.
W ramach programu 1000+ branża turystyczna ma szansę otrzymać zastrzyk finansowy na poziomie 7–10 mld zł. Będzie to stanowiło motywacje, aby podróżować i poznawać Polskę. Śledziłem oczywiście wszystkie rozmowy prowadzone w mediach społecznościowych czy publicznych na temat odmrażania gospodarki, a zwłaszcza hoteli. Chciałbym także zwrócić uwagę, że nie wszyscy są w stanie w swoich poglądach brać pod uwagę spektrum całego procesu. Sam również podejmowałem wiele wątków na temat odmrażania gospodarki i byłem przekonany, że w trakcie tego kryzysu nie zostaniemy sami ze swoimi problemami. Takie programy jak tarcza antykryzysowa będą dla nas równie ważne i pomocne w tym trudnym okresie. Uważam, że branża powinna prowadzić odpowiedni dialog z władzami oraz zawczasu budować relacje, które będą skutkować pozytywnymi decyzjami rządu na rzecz naszego segmentu biznesowego. Zwracam również uwagę na to, że hotelarstwo to branża, która jako pierwsza odczuwa jakiekolwiek kryzysy lub spowolnienie gospodarcze. Statystyki z ostatnich globalnych kryzysów wskazują na to, że branża hotelowa jest również jedną z pierwszych, która wskazuje na wychodzenie z zapaści. Biznes hotelarski działa na zasadzie „first in first out”. Zgadzam się z tym, że kryzysu spowodowanego COVID-19 nie da się porównać z innymi, wcześniej pojawiającymi się załamaniami. Są to decyzje polityczne np. zamykanie granic czy zamrożenia gospodarki podejmowane przez poszczególne rządy. Już dzisiaj kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
13
WYWIAD NUMERU
widać jednak, że nasze hotele przyjmują ostatnie rezerwacje na okres wakacyjny, co po raz kolejny udowadnia, że hotelarstwo to gałąź gospodarki, która jako pierwsza daje pozytywne sygnały powrotu do normalności. W związku z tym bardzo negatywnie oceniam głosy tzw. liderów, którzy mówią, że nasza branża jest ostatnią, która poradzi sobie z tym kryzysem. Takie opinie mają bardzo negatywny wpływ na decyzje kredytowe np. w bankach lub inwestycyjne na rynku hotelarskim, bardzo źle wpływają na rynek i nie służą dobru polskiej gospodarki. Powinniśmy udowodnić, że właśnie w nasz sektor warto inwestować, a zwrot z inwestycji w hotelarstwo jest jak najbardziej widoczny. Powinniśmy mieć więcej wiary w siebie. Narzekanie w biznesie nigdy nie przyciąga inwestorów.
Jak powinien wyglądać proces odbudowy rynku? Czy program 1000+, nad którym pracuje Ministerstwo Rozwoju to właściwy kierunek? Muszę przyznać, że jestem pełen nadziei, że taki program ma szansę powstania i że prace nad nim nabierają rozpędu. Podobne programy działają już w innych krajach i mamy wiele wzorców, na których możemy się opierać. Osobiście mam trochę szerszą wiedzę na ten temat, ale nie jest moją rolą, aby w tym momencie ujawniać więcej szczegółów.
14
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
Wsparcie dla turystyki ma mieć postać bonów o wartości 1000 złotych. Będą mogli z niego skorzystać pracownicy wyłącznie zatrudnieni na umowach o pracę, którzy nie zarabiają więcej niż przeciętne wynagrodzenie. Pojawiło się już wiele krytycznych głosów w związku z tymi ograniczeniami... Musimy zrozumieć, że budżet Państwa nie jest z gumy, jest ograniczony. Rząd musi ustawić priorytety i wskaźniki, według których te pieniądze będą przekazywane. Oczywiście chciałbym, aby każdy dorosły obywatel mógł dostać takie dofinansowanie, niezależnie od formy zatrudnienia i wysokości wynagrodzenia. Jednak wówczas rozmawialibyśmy o kwocie ok. 30 mld zł, co jest kwotą bardzo daleką od dzisiejszych możliwości naszego państwa. Proszę pamiętać, że w Polsce od dłuższego czasu z sukcesem działa program 500+, który miał już bardzo pozytywny wpływ na wydatki naszych obywateli na usługi turystyczne i hotele. W ramach programu 1000+ branża turystyczna ma szansę otrzymać zastrzyk finansowy na poziomie 7-10 mld zł. Będzie to stanowiło motywacje, aby podróżować i poznawać Polskę, co będzie również wymagało wydania kolejnych własnych pieniędzy na te cele. W związku z tym jestem przekonany, że ten projekt to dobra inwestycja państwa w polski rynek usług turystycznych. Niektórzy pytają także, dlaczego program obejmuje tylko Polskę. Uważam, że w pierwszej kolejności powinniśmy zadbać o polskie hotele, polskich usługodawców i o naszą krajową
WYWIAD NUMERU
gospodarkę. Wiem, że inne państwa europejskie również w taki sposób do tego podchodzą. Jest jeszcze jeden ważny aspekt – Państwo stara się narzucać jak najmniej dodatkowych kosztów na przedsiębiorców. Założenia programu są takie, że 90 proc. środków finansowanych ma pochodzić z budżetu państwa, natomiast tylko 10 proc. przekazuje pracodawca, korzystając np. z Funduszu Świadczeń Socjalnych, jeśli takowy funkcjonuje w firmie. Mam nadzieję, że ten program zacznie już działać tego lata i zostanie z nami na dłużej.
Z badania przeprowadzonego wśród turystów na zlecenie Polskiej Organizacji Turystycznej wynika, że Polacy są spragnieni podróżowania i pierwszym wyborem będzie turystyka krajowa. Z drugiej strony mamy przyszłość związaną z przestrzeganiem wszelkich wytycznych, nakazów dotyczących standardów higieny i bezpieczeństwa. Co zmieni się zatem w podejściu gości? Co zadecyduje: strach czy chęć powrotu do normalności? Jak przekonać ich, że pobyt nadal będzie komfortowy i bezpieczny? Myślę, że ludzie potrzebują bodźców psychologicznych, aby wyjść z domu i zacząć podróżować. Tym pierwszym krokiem było ponowne otwarcie hoteli i restauracji. Kolejnym wyczekiwanym posunięciem w tym kierunku jest otwarcie granic oraz lotnisk. Jeżeli chodzi o nasze hotele to zauważyliśmy, że w pierwszy weekend po 4 maja, w hotelach nadmorskich – Juracie, Gdańsku, mieliśmy kilkadziesiąt nowych rezerwacji. Widać, że Polacy chcą wyjeżdżać i wypoczywać, jeśli mają taką możliwość. My, hotelarze musimy zaoferować im nie tylko przyjemne warunki pobytu, ale przede wszystkim bezpieczne. Protokoły, które zostały wspólnie opracowane z ministerstwem rozwoju stanowią wielką pomoc w przygotowaniu wszystkich hoteli do przyjmowania gości. Poza tym, byliśmy wspólnymi inicjatorami przygotowania, wraz z Polską Organizacją Turystyczną, certyfikatów bezpieczeństwa dla polskich obiektów noclegowych i hoteli. Ten certyfikat będzie stanowił ważny element marketingowy zarówno na rynku lokalnym jak i zagranicznym. Będzie również sygnałem dla wszystkich zainteresowanych podróżowaniem, że właśnie w Polsce mogą bezpiecznie zatrzymać się w naszych obiektach i jestem przekonany, że to zadziała. Polska to jeden z pierwszych krajów, który taki certyfikat opracował. Chciałbym zaznaczyć, że sam certyfikat będzie dobrowolny i bezpłatny. Został przygotowany w taki sposób, aby służył nie tylko dużym sieciowym hotelom, ale również gospodarstwom agroturystycznym, małym pensjonatom i prywatnym hotelom.
Czy certyfikaty będą gotowe przed tegorocznymi wakacjami? Jestem przekonany, że ten certyfikat będzie niedługo gotowy. Ważne jest tutaj stanowisko GIS. Prace nad nim były bardzo intensywne za co należą się podziękowania Polskiej Organizacji Turystycznej, jak również mojemu współpracownikowi – Pani dyrektor pionu bezpieczeństwa, Barbarze Podwysockiej, która kierowała pracami nad tym projektem. Tak jak wcześniej powiedziałem, jest to certyfikat darmowy do uzyskania przez wszystkie obiekty przyjmujące gości na terenie Polski od gospodarstw agroturystycznych po duże hotele prywatne oraz sieciowe.
Jak prezentują się działania dotyczące inwestycji Polskiego Holdingu Hotelowego. Czy zostały całkowicie wstrzymane, czy może dalej są prowadzone, ale w mniejszym zakresie? Nasze działania w tym trudnym czasie, powiedziałbym nawet, że się zintensyfikowały. Dziś spotkaliśmy się w hotelu Courtyard by Marriott, w którym podczas przerwy operacyjnej prowadzone były bardzo zaawansowane prace modernizacyjne. Teraz zaczyna się ostatni etap tych działań, które potrwają do końca października. Jesteśmy również zadowoleni z efektów remontu obiektu hotelowego Cassubia, należącego do AMW Hotele. Ta inwestycja również toczyła się intensywnie przez ostatnie miesiące. Jesteśmy też bardzo blisko podjęcia decyzji dotyczącej wyboru firmy architektonicznej, która przygotuje projekt hotelu Royal Le Méridien w Krakowie. Mam nadzieję, że w najbliższych tygodniach będziemy już mogli ogłosić nasz wybór. Niebawem będziemy informować także o podpisaniu umów z kolejnymi sieciami międzynarodowymi na ok. 10 hoteli. Dalsze plany inwestycyjne opiewają na kwotę ponad 325 mln zł, co pokazuje, że nie tylko nie zatrzymujemy się, ale przyspieszamy nasze inwestycje, jak również jesteśmy aktywni na rynku akwizycji kolejnych spółek hotelowych i hoteli.
Uważam, że sektor hotelarski powinien znaleźć sposób na połączenie swoich sił z branżą turystyczną, abyśmy mogli mieć większy wpływ, siłę rażenia i skutecznie działać na rzecz całej branży. Czy i jakie pozytywne przesłanie może płynąć dla branży z obecnej sytuacji i kryzysu? Na pewno każdy kryzys nas czegoś uczy. W tym przypadku zapewne standard higieny ludzi znacznie się podniesie, nie tylko w naszym sektorze. Sądzę też, że obraz hotelarstwa będzie pewnego rodzaju lustrem zmian zachodzących w społeczeństwie. Również oceniam bardzo pozytywnie nastawienie większości naszych gości, którzy nie anulowali rezerwacji, tylko przenieśli je na okres letni. Obłożenie w naszych obiektach zlokalizowanych w popularnych polskich kurortach jest dzisiaj na poziomie 80 proc. To kolejny raz pokazuje, że polskie społeczeństwo jest solidarne z naszą branżą. Jestem tutaj racjonalnym optymistą. Mam zmotywowany zespół, który z tego kryzysu wyszedł wzmocniony i dostrzegam, że do pracy przychodzą uśmiechnięci, z nowymi siłami i zapałem. To również daje mi dużo energii do działania i poszukiwania kolejnych wyzwań, aby w dalszym ciągu prężnie rozwijać naszą firmę.
Serdecznie dziękuję za poświęcony czas oraz rozmowę. kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
15
PULS HOTELI
REGENT WARSAW HOTEL
NA SPRZEDAŻ
POTENCJAŁ INWESTYCYJNY W CENTRUM WARSZAWY W rozmowie z nami syndyk Marcin Krzemiński, z kancelarii Wspólnicy. Malecha Krzemiński Noga, opowiedział o warunkach sprzedaży hotelu, obecnej działalności oraz zaletach obiektu. ROZMAWIAŁA KAROLINA STĘPNIAK
16
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
W
Właśnie został ogłoszony przetarg na sprzedaż Regent Warsaw Hotel. Czy możemy poznać bliżej szczegóły? Obwieszczenie o przetargu na sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa „Cosmar Polska” sp. z o.o. w upadłości funkcjonującej pod nazwą handlową „Regent Warsaw Hotel”
W kwietniu tego roku sędzia-komisarz zatwierdził warunki sprzedaży hotelu. Po otrzymaniu postanowienia do wiadomości publicznej została podana informacja o przetargu na sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa „Cosmar Polska sp. z o.o.” w upadłości funkcjonującej pod nazwą handlową Regent Warsaw Hotel. Przetarg odbędzie się w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w formie pisemnej z ustną aukcją, która będzie przeprowadzona z udziałem przybyłych oferentów. Cena wywoławcza wynosi 145 mln zł, termin składania ofert mija 25 czerwca 2020 r. Otwarcie i rozpoznanie ofert odbędzie się w dniu 1 lipca 2020 r. na posiedzeniu jawnym. Dodatkowo została rozpisana równoległa procedura na możliwość zawarcia umowy dzierżawy z prawem pierwokupu.
Syndyk masy upadłości „Cosmar Polska” sp. z o.o. w upadłości obwieszcza o przetargu na sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa „Cosmar Polska” sp. z o.o. w upadłości funkcjonującej pod nazwą handlową „Regent Warsaw Hotel” (regent-warsaw.com). Cena wywoławcza przedmiotu przetargu wynosi 145.000.000,00 zł (słownie: sto czterdzieści pięć milionów złotych). Warunkiem przystąpienia do przetargu jest wpłata wadium.
Mieliśmy przyjemność rozmawiać w czerwcu 2019 roku. Jakie działania zostały podjęte przez Pana od tamtego momentu?
Jak funkcjonał hotel w okresie trzech ostatnich miesięcy? Czy oprócz tworzenia nowych ofert, czy doskonalenia menu zostały przeprowadzone np. jakieś prace konserwatorskie, modernizacyjne?
W celu umożliwienia nabywcom zapoznania się z dokumentacją związaną z przedmiotem przetargu, oferentom zostanie udostępniona rzeczywista oraz wirtualna baza danych. Warunkiem uzyskania dostępu do danych o przedmiocie przetargu jest uprzednie podpisanie klauzuli poufności według ustalonego wzoru oraz wpłata depozytu. Otwarcie i rozpoznanie ofert nastąpi na posiedzeniu jawnym w budynku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych, ul. Czerniakowska 100 A, 00-454 Warszawa, dnia 1 lipca 2020 roku, o godzinie 11:00, w sali nr 14. Zgodnie z warunkami przetargu dopuszcza się możliwość zawarcia umowy dzierżawy z prawem pierwokupu, o której mowa w art. 316 ust. 2 pu. Jeśli przed dniem składania ofert nie doszło do zawarcia umowy dzierżawy z prawem pierwokupu, oferent, którego oferta została wybrana przez syndyka obowiązany będzie zawrzeć umowę dzierżawy przedsiębiorstwa obejmującą przedmiot przetargu.
R E K L A M A
Pod względem finansowym rok 2019 był bardzo udany. Natomiast pierwsze miesiące tego roku okazały się trudnym czasem dla hotelu. W lutym zmarł wieloletni dyrektor generalny Krzysztof Woliński. Muszę przyznać, że ta wyjątkowa sytuacja jeszcze mocniej zjednoczyła i zmobilizowała pracowników hotelu do bardziej intensywnego wysiłku i wytężonej pracy. Dzięki nim obiekt był właściwie prowadzony i działał w trybie normalnym. Zdecydowałem, że nie będziemy powoływać nowej osoby na stanowisko dyrektora. Jego obowiązki zostały podzielone pomiędzy dyrektorów i menadżerów odpowiednich działów. Pełniąc funkcję syndyka musiałem również zwiększyć swoje zaangażowanie, a także podjąć kolejne zadania. W mojej gestii pozostało m.in. podejmowanie istotnych, często niełatwych, decyzji dotyczących działalności przedsiębiorstwa. Chciałbym jednak podkreślić, że w każdej sytuacji mogłem polegać na doświadczeniu i profesjonalizmie kadry zarządzającej. Potrafimy współpracować i uzupełniamy się. Oczywiście momentem przełomowym, tak jak dla całego rynku hotelarskiego w Polsce, była połowa marca, kiedy to zostaliśmy boleśnie dotknięci przez pandemię. Z początkiem kwietnia, decyzją polskiego rządu, zostaliśmy zmuszeni do zamknięcia hotelu. Jednak w obecnej chwili przygotowujemy się do ponownego otwarcia. Mimo, że obiekt jest wystawiony na sprzedaż, wiemy, że musimy udostępnić nasze usługi gościom. Im później to zrobimy, tym łatwiejszą drogę będzie miała konkurencja. Zdajemy sobie sprawę z tego, że pierwsze dwa-trzy miesiące będą bardzo trudne. Nie spodziewamy się także dużego obłożenia dopóki będzie obowiązywać stan epidemii oraz nakaz zamknięcia granic. Aktualnie pracujemy nad nowymi ofertami oraz uatrakcyjnieniem menu. Otrzymujemy również pierwsze telefony od naszych gości, którzy chcieliby już nas odwiedzić.
Pisemne oferty w języku polskim należy składać do dnia 25 czerwca 2020 roku na adres: Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych, ul. Czerniakowska 100 A, 00-454 Warszawa, sygn. akt. XVIII GUp 506/19.
Warunki przetargu, wzór klauzuli poufności oraz pozostałe informacje o przetargu znajdują się na stronie internetowej cosmar.pl oraz wmkn.pl. Informacje o przetargu i jego przedmiocie dostępne są także w kancelarii syndyka Wspólnicy. Malecha Krzemiński Noga Kancelaria Prawnicza sp. j. – Al. J. Ch. Szucha 8, p. II, 00-582 Warszawa w godz. 9.00 – 17.00, tel. (22) 375 73 80 oraz w aktach sprawy pod sygn. akt: XVIII GUp 506/19 w czytelni Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie XVIII Wydział Gospodarczy dla spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych, ul. Czerniakowska 100 A, 00-454 Warszawa. Dokumentacja przetargowa, w tym opis i oszacowanie przedsiębiorstwa udostępniane będą w siedzibie Cosmar Polska sp. z o. o. w upadłości – ul. Belwederska 23, 00-761 Warszawa
Pracownicy, podobnie jak w innych hotelach, pracują zdalnie, choć ci, których obecność jest niezbędna, mają dyżury w hotelu. kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
17
PULS HOTELI
Oczywiście regularnie odbywany video konferencje, dzięki którym możemy wymienić się pomysłami oraz podjąć wspólne decyzje. Wszyscy są w gotowości do pracy. Aktualnie szykujemy
pewno mniejsze niż rok temu. Jednak wiemy, że nadal jest duża grupa podmiotów, które mimo wszystko, deklarują gotowość zakupu.
się na otwarcie 1 czerwca. Czas pandemii został wykorzystany na prace remontowe. Z jednej strony koronawirus odciął przychód, ale z drugiej pozwolił na naprawę tych elementów i modernizację przestrzeni, które w normalnym trybie pracy obiektu są niemożliwe, z uwagi na obecność gości. Został wykonany remont basenu, odświeżyliśmy sale konferencyjne oraz pokoje. Myślę, że ten czas wykorzystaliśmy najlepiej, jak to możliwe. Dokonaliśmy zmian, aby naszych gościom było jeszcze lepiej i przyjemniej. Mam nadzieję, że to zauważą.
W jakim modelu przebiega aktualnie współpraca z dostawcami i kontrahentami? Pamiętam, że w samym momencie ogłoszenia upadłości pojawiły się komplikacje. To
prawda,
początkowo
mieliśmy pewne wyzwania z tym związane, ale udało się wszystko uporządkować. W wyniku pandemii, w połowie marca, tak naprawdę straciliśmy cały przychód, jednak koszty pozostały, które wobec kryzysu stały się dodatkowo wyższe. Musieliśmy ponieść je wszystkie również w kwietniu. Obecnie z naszymi dostawcami prowadzimy wiele rozmów, mających na celu przedłużenie terminów płatności. Muszę przyznać, że spotykamy się z otwartością i wyrozumiałością. Dużo kontraktów udało nam się renegocjować i dzięki temu obniżyć koszty o ponad połowę.
Wracając jeszcze do samego przetargu, czy to odpowiedni moment na sprzedaż obiektu? Od dnia ogłoszenia upadłości minęły już dwa lata i to, że hotel musi zostać sprzedany było wiadome od początku. Wszystkie moje działania do tego zmierzały i ten moment właśnie nadszedł. W obecnej sytuacji, czy hotel jest wystawiony na sprzedaż dziś, czy za cztery miesiące, nie stanowi żadnej różnicy dla po-
Dlaczego warto skorzystać z oferty kupna hotelu? Jakie są jego główne zalety i przewagi nad konkurencją? Na Regent Warsaw Hotel musimy spojrzeć z kilku równoważnych perspektyw, bo hotel to złożone przedsiębiorstwo. Pierwsza z zalet to inwestycja w nieruchomość, czyli: lokalizacja, lokalizacja i jeszcze raz lokalizacja. Hotel jest położony w bardzo prestiżowym miejscu stolicy, na Trakcie Królewskim, w dyplomatycznej dzielnicy. Takich działek w Warszawie już nie ma. Druga z nich to inwestycja w funkcjonujące przedsiębiorstwo, które ma swoją wyrobioną markę, jest doceniane przez gości, a konkurencja z nim się liczy. Trzecia zaleta to profesjonalny i doświadczony zespół pracowników. Hotel to miejsce, które jak żadne inne, żyje dla gości tylko dzięki zaangażowanym pracownikom, a hasło prawdziwej gościnności w przypadku Regent Warsaw Hotel jest realizowane w sposób autentyczny.
Jakie będą dalsze kroki, gdyby w pierwszym terminie nie znaleźli się chętni? Wtedy będę wnioskował o wyznaczenie, możliwie jak najszybciej, kolejnego terminu przetargu. Takie działania będę podejmować do skutku, ponieważ syndyk musi sprzedać przedsiębiorstwo w upadłości. Jednak jestem optymistą i uważam, że uda się dokonać transakcji jeszcze w czerwcu. Jeśli tylko ktoś „włączy wtyczkę” i wprowadzi operatora z dodatkowymi korzyściami wynikającymi z obecności w sieci, to jestem przekonany, że przychody się zwiększą. Oczywiście na początku będą na niższym poziomie, ale równocześnie będą też niższe koszty, a przy dobrym zarządzaniu finansami nowy inwestor poradzi sobie bez problemu. Poza tym zainwestuje w obiekt, który ze względu na lokalizację, nigdy nie traci na wartości. Potencjał będzie cały czas.
tencjalnych inwestorów. Wcześniej nie mogło dojść do sprzedaży, ponieważ właściciele spółki będącej właścicielem hotelu, zaskarżyli opis i oszacowanie przedsiębiorstwa. W związku z oddaleniem zarzutów na opis i oszacowanie, mogliśmy wystąpić z wnioskiem o zatwierdzenie warunków przetargu. Od strony prawnej hotel był gotowy do sprzedaży już rok temu. Gdyby nie było zarzutów na opis i oszacowanie, myślę, że mielibyśmy już nowego właściciela. Prawdą jest, że obecnie, w tym trudnym czasie, część inwestorów wstrzyma inwestycje i z tym należy się liczyć. Grono zainteresowanych będzie na
18
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
Czy po zawarciu umowy z nowym właścicielem pozostaną Panu jeszcze jakieś zadania w Regent Warsaw Hotel? Po sprzedaży hotelu moja rola się skończy. Wówczas podzielę środki pomiędzy wierzycieli, głównie bank hipoteczny i na tym zakończę swoje zadania. Będzie nowy właściciel i to on zdecyduje co robić dalej. Liczymy, że będzie kontynuował działalność tego hotelu.
Serdecznie dziękuję za spotkanie i rozmowę.
Skuteczność mikrobiologiczna mycia przedmiotów w zmywarkach Winterhalter wobec epidemii COVID-19 Szanowni Restauratorzy i Hotelarze, W związku z licznymi zapytaniami dotyczącymi skutecznego mycia naczyń w zmywarkach firmy Winterhalter informujemy i deklarujemy, że wszystkie nasze urządzenia produkowane są zgodnie z obowiązującymi normami i wymaganymi przepisami prawa. Stosowana norma DIN SPEC 10534:2019, w której zapisane są odpowiednie parametry temperatur mycia wynoszą: mycie wstępne – temperatura 25-40ºC; mycie zasadnicze – 60-65ºC oraz płukanie końcowe – temperatura 82-85ºC. Mycie w odpowiednich temperaturach w połączeniu z właściwie dobranymi środkami chemicznymi, najlepiej marki Winterhalter zapewnia wysoką i skuteczną czystość mikrobiologiczną mytych przedmiotów wobec wszystkich patogennych organizmów takich jak: pleśnie i grzyby, drożdże, bakterie oraz wirusy w tym nowy SARS-CoV-2 wywołujący chorobę pod nazwą COVID-19. Informujemy i deklarujemy, że zmywarki i środki chemiczne firmy Winterhalter w przypadku prawidłowego zastosowania nie stanowią zagrożenia dla bezpieczeństwa użytkownika oraz mytych przedmiotów w tym również tych, które miały kontakt z żywnością. Jednocześnie odpowiedzialność firmy Winterhalter jest ograniczona w przypadku nieodpowiedniego zastosowania środków chemicznych niezgodnie z danymi zawartymi w ulotkach produktowych oraz kartach charakterystyki, a także użytkowania urządzeń niezgodnie z instrukcją obsługi.
PULS HOTELI
LESZEK MIĘCZKOWSKI
MAMY SZANSĘ WYJŚĆ obronną ręką Trudno dzisiaj ocenić jak zmieni się nasz rynek. Na pewno część obiektów nie podoła nowym wyzwaniom lub nie przetrwa obecnego przestoju. Niemniej jednak jestem przekonany, że Polacy będą chcieli podróżować i odpoczywać w hotelach, szczególnie po tym kilkutygodniowym okresie izolacji – mówi w rozmowie z nami Leszek Mięczkowski, prezes zarządu i właściciel Grupy Dobry Hotel.
ROZMAWIAŁA KAROLINA STĘPNIAK
20
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
Z
Za nami pierwsze tygodnie po zniesieniu nakazu zamknięcia obiektów. Ile z portfolio Dobrego Hotelu zostało już uruchomionych, a ile ma już wyznaczony termin otwarcia w kolejnych dniach/tygodniach? Jakie czynniki brał Pan pod uwagę przy podejmowaniu ww. decyzji? Na zniesienie nakazu zamknięcia obiektów hotelowych czekaliśmy z ogromną niecierpliwością. Oczywiście bezpieczeństwo ludzi jest priorytetem w czasie pandemii, natomiast zamrożenie branży hotelowej, turystycznej bardzo mocno nas, podobnie jak wszystkie obiekty nie tylko w Polsce, dotknęło. Dlatego też w ślad za zniesieniem obostrzeń natychmiast uruchomiliśmy wszystkie hotele, działające w ramach grupy Dobry Hotel. Oczywiście było to tym prostsze i możliwe do realizacji w naszym przypadku, ponieważ na miesiąc wcześniej rozpoczęliśmy intensywne przygotowania hoteli oraz załogi do otwarcia w tych szczególnych okolicznościach podwyższonego ryzyka. Zatem 4 maja mieliśmy już przygotowane procedury bezpieczeństwa dla Gości oraz pracowników, zakupiony sprzęt do dezynfekcji, środki dezynfekcyjne, maseczki i przyłbice ochronne, a nasi pracownicy byli już po szkoleniach z obsługi gości w czasie pandemii.
Które obiekty Dobrego Hotelu najlepiej poradzą sobie w obecnej sytuacji? Dlaczego? Uważam, że najszybciej zaczną nabierać rezerwacji obiekty w destynacjach wypoczynkowych, tj. Jastarnia, Mikołajki, Sopot, Gdynia, czy Zakopane. I dotyczyć to będzie nie tylko naszej Grupy, ale całej branży hotelowej. Natomiast mam nadzieję, że obiekty miejskie – krakowskie, wrocławski oraz nasz hotel w Poznaniu również relatywnie szybko wrócą do stanu sprzed epidemii. Te pierwsze, bo są to rynki, które generują duży ruch turystyczny, a Poznań, bo jak pokazują dane z rynku chińskiego, najszybciej spośród hoteli biznesowych generują wzrost obłożenia obiekty ekonomiczne.
A jak prezentuje się poziom rezerwacji na najbliższe miesiące, w tym wakacje? Od samego początku uruchomienia hoteli obserwujemy powolny, ale systematyczny wzrost liczby rezerwacji. Ale jednocześnie nie czekaliśmy do momentu odmrożenia naszej branży. W celu generowania popytu również zadziałaliśmy wyprzedzająco i już kilka tygodni temu skontaktowaliśmy się z największymi biurami podroży w Polsce z propozycją przekierowania ich pracy z rynków zewnętrznych na rynki krajowe oraz ewentualnej zamiany voucherów na usługi hotelowe. Na początku spotkaliśmy się z odmową, ale po kilku dniach wróciliśmy do rozmów i obecnie finalizujemy umowy z dwoma partnerami. Ponadto wiem z rynku, że biura podroży obecnie kontaktują się z obiektami hotelowymi celem nawiązania współpracy w tym zakresie. A zatem nasze działania nie poszły na marne i na pewno przyczynią się do poprawienia sytuacji w wielu polskich hotelach, a być może pomogą także biurom podróży w tym trudnym czasie.
Jakie specjalne zasady – oprócz odgórnych wytycznych – wdrożyli Państwo w hotelach? Jakie metody dezynfekcji zostały wdrożone? Czy zakupiony został specjalistyczny sprzęt? Czy wymagało to przeszkolenia pracowników hoteli? Najwyższym priorytetem dla nas jest poczucie bezpieczeństwa naszych Gości i zapewnienie im tego. Dlatego bezwzględnie stosujemy się do wszystkich wytycznych Rozporządzenia w sprawie funkcjonowania obiektów hotelarskich. Półtora miesiąca temu zadaliśmy sobie pytanie, co będzie najistotniejsze dla naszych Gości po uruchomieniu hoteli. Oczywiście ich bezpieczeństwo oraz naszych pracowników to priorytet. Dzięki
PULS HOTELI
wczesnej reakcji mieliśmy czas, żeby zakupić specjalistyczny sprzęt do dezynfekcji pomieszczeń hotelowych, jak chociażby specjalistyczne zamgławiacze elektrostatyczne oraz ozonatory, ale także specjalistyczne maski oraz mierniki ozonu. To spora inwestycja, ale zdajemy sobie sprawę, że w obecnej sytuacji długoterminowa i niezbędna dla codziennego funkcjonowania. Ponadto, odpowiednio wcześniej zatrudniliśmy osobę odpowiedzialną za wdrożenie wszystkich procedur oraz przeszkolenie personelu, aby w codziennej relacji z Gośćmi potrafili zadbać o ich i swoje bezpieczeństwo. Dopełniliśmy wszelkich starań, żeby uzyskać specjalne certyfikaty, uprawniające do wykonywania zabiegów z tym specjalistycznym sprzętem dezynfekującym. Obecnie wszystkie pokoje po wyjeździe Gości oraz korytarze hotelowe, windy, klatki schodowe są zamgławiane środkami dezynfekującymi na bazie alkoholu, a pozostałe pomieszczenia, typu restauracje, są codziennie ozonowane.
Czy i w jakimś zakresie Dobry Hotel korzystał ze wsparcia rządowego? Jakich kroków, pomocy oczekuje Pan jeszcze od władz? Do tej pory otrzymaliśmy dofinansowanie do wynagrodzeń i chciałbym tutaj podkreślić, że jest to dla nas duże wsparcie, dzięki któremu utrzymaliśmy wiele miejsc pracy. Ale to pokryło tylko część naszych potrzeb, dlatego nie ukrywam, że największe nadzieje wiążemy z programem tarczy finansowej PFR, która daje możliwość uzyskania subwencji dla dużych przedsiębiorstw.
Jakie powinny być kolejne etapy odmrażania branży? Obecna rzeczywistość jest taka, że salony kosmetyczne, gabinety masażu, czy fizjoterapii mogą funkcjonować przy zachowaniu najwyższego reżimu sanitarnego. Moim zdaniem, najistotniejsze z punktu widzenia większości hoteli było uruchomienie gastronomii, która jest ważną siłą napędową obiektów wypoczynkowych. Wiem, że są plany, aby siłownie i kluby fitness mogły zacząć funkcjonować od początku czerwca, a z początkiem lipca cała gospodarka. Mam nadzieję, że jeśli, jako społeczeństwo zachowamy rozwagę i nadal będziemy ostrożni mamy szansę wrócić do nowej normalności, a tym samym pozwolić funkcjonować całemu otoczeniu biznesowemu. Bardzo liczę na możliwość uruchomienia basenów, a być może również sal konferencyjnych, choćby w ograniczonym zakresie. To dla branży hotelowej bardzo ważny obszar działalności biznesowej.
W jaki sposób zmieni się podaż i popyt? Trudno dzisiaj ocenić jak zmieni się nasz rynek. Na pewno część obiektów nie podoła nowym wyzwaniom lub nie przetrwa obecnego przestoju. Niemniej jednak jestem przekonany, że Polacy będą chcieli podróżować i odpoczywać w hotelach, szczególnie po tym kilkutygodniowym okresie izolacji. Ponadto zbliżają się wakacje. Ci, którzy planowali pobyt w polskich kurortach, na pewno z tego skorzystają, a ci, którzy planowali wyjazdy zagraniczne, siłą rzeczy poszukają atrakcyjnej oferty w kraju. To nasza szansa, aby z tego pandemicznego okresu wyjść obronną ręką.
A jak zmieni się rynek pracy po pandemii? Uważam, że w najbliższym czasie bezrobocie wzrośnie, chociaż nie we wszystkich sektorach. Na pewno część pracowników będzie musiała się przebranżowić. Kluczowe jest jednak to, jak szybko epidemia zostanie opanowana i kiedy ludzie będą mogli wrócić do normalności, nawet nieco zmienionej.
Serdecznie dziękuję za rozmowę. kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
21
l e t o H t i f o r P s d r a w A
Nasi laureaci >
9 1 0 2
COTTONINA HOTEL & MINERAL SPA RESORT ZWYCIĘZCA W KATEGORII HOTEL / OBIEKT REKREACYJNY – SPORT & FUN
C
ottonina to miejsce, które zachwyca o każdej porze roku oferując pielęgnację i regenerację ciała w atmosferze błogiego relaksu i harmonii. Bliski naturze charakter Cottoniny odpowiada klimatowi Czerniawy, zacisznej dzielnicy Świeradowa-Zdroju, w jakiej się znajduje. Obiekt mieści się w czterech budynkach, oferując do 230 miejsc noclegowych. Pięknie zagospodarowany, obszerny teren zielony dookoła budynków, odrestaurowane elementy małej architektury i górski potok naturalnie wkomponowują bryłę obiektu
22
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
w otaczającą przyrodę. Przywiązywanie dużej wagi do pielęgnacji otoczenia sprawia, że miejsce to jest prawdziwą oazą ciszy i spokoju, która pozwala na bliską relację ze światem natury. Goście hotelu mogą wzmocnić swoją więź z przyrodą i odnowić siły witalne zażywając kąpieli w zewnętrznym jacuzzi, wylegując się na leżakach czy spacerując zielonymi alejkami między budynkami obiektu. Relaks, jaki towarzyszy kontemplacji na łonie natury jest tutaj na wyciągnięcie ręki. Ze względu na swoje położenie i ukształtowanie terenu
Świeradów-Zdrój jest idealnym miejscem do uprawiania różnych form turystyki dla wszystkich, bez względu na kondycję i techniczne umiejętności. Umożliwiają to, zlokalizowane w bliskiej odległości od hotelu, doskonale przygotowane trasy rowerowe o zróżnicowanym poziomie zaawansowania (Single Track), biegowe (Run Track), narciarskie (SKI&SUN) i szlaki turystyczne oraz liczne udogodnienia hotelu, jak wypożyczalnia rowerów wraz z dziecięcymi fotelikami rowerowymi i kijów nordic walking, bike wash, przechowalnia sprzętu, posiłki dla aktywnych, suszarka do butów czy free ski bus. W Cottoninie działa unikalne Mineral SPA stworzone w oparciu o bogactwo złóż Gór Izerskich. Innowacyjne zabiegi bazują na naturalnych, wartościowych składnikach i samodzielnie przygotowywanych kosmetykach. SPA oferuje profesjonalne zabiegi z zakresu odnowy biologicznej i kosmetologii, które skutecznie zaspokoją potrzebę relaksu dla ciała i ducha.
W ofercie znajduje się szeroki wachlarz zabiegów dla dzieci od pierwszego roku życia, kobiet w ciąży, wegetarian i wegan czy osób aktywnych. Dodatkowo obiekt oferuje pakiety pobytowe dla osób aktywnych (Fit Camp, Fit Lady, Bike Friendly). Do dyspozycji Gości hotel oddaje strefę wellness, trzy rodzaje saun, jacuzzi zewnętrzne, basen, brodzik dla najmłodszych i zaciszne tepidarium. Z kolei strefa aktywności, która obejmuje siłownię i salę cardio, gwarantuje przypływ pozytywnej energii. W określone dni w wakacje, ferie, weekendy i święta organizowane są zajęcia sportowe dla dzieci i dorosłych. Autorskie menu Restauracji Cottoniny, opracowane w oparciu o sezonowe produkty regionalne i dobrodziejstwa natury, to prawdziwa rozkosz dla podniebienia. Kuchnia zaskakuje prostotą i inspirującymi przepisami. Cottonina to także Hotel Przyjazny Rodzinie. Specjalnie dla rodzin z dziećmi przygotowano wiele udogodnień zapewniających komfort, bezpieczny wypoczynek, oryginalne atrakcje i beztroską zabawę.
PROFIT HOTEL AWARDS 2019
MOXY WARSAW PRAGA ZWYCIĘZCA W KATEGORII HOTEL 3 GWIAZDKI ORAZ INNOWACYJNY HOTEL / OBIEKT
S
pacerując wzdłuż ulicy Ząbkowskiej – sercu starej Pragi – trudno nie skręcić w Plac Konesera. Jeszcze nie tak dawno w tym miejscu moglibyśmy usłyszeć gwar pracowników gorzelni, szum maszyn i pobrzękiwanie butelek ze świeżo wyprodukowanym alkoholem. Obecnie jest to to tętniąca życiem inwestycja, w której mieści się wiele bardzo ciekawych miejsc zarówno dla tych, co chcą zrobić niecodzienne zakupy
bądź spędzić czas ze znajomymi w jednym z barów lub restauracji. Tutejszy kalendarz wydarzeń zawsze jest bogaty w różne atrakcje. Można śmiało stwierdzić, że Centrum Praskie Koneser nie zna pojęcia „nuda”. Tutaj też znajdziemy Moxy – jedną z najnowszych marek sieci Marriott. Hotel absolutnie nietuzinkowy i nowoczesny – spodoba się wszystkim młodym duchem. Fun hunter to stwierdzenie, które precyzyjnie opisuje naszych Gości. Odnajdą się tam wszyscy Ci, którzy do życia podchodzą z wielkim zapałem, potrafią łapać każdą okazję i „odkrywać życie”. Wszystkich Gości wita oryginalne, pełne życia, lifestylowe
lobby. Niektóre elementy wnętrza bezpośrednio nawiązują do istniejącej tu przed laty destylarni – możemy tu znaleźć kadzie, które podczas swojej „emerytury” pełnią funkcję wygodnych loży, możemy w nich napić się drinka i zagrać w którąś z szerokiej gamy planszówek. Dla tych co potrzebują zająć się obowiązkami przygotowana jest strefa pracy, z dala od bawiących się Gości. Zamysł hotelu to stwierdzenie „Samoobsługa jest najlepszym serwisem”. Dlatego też w Moxy nie odnajdzie się podobnych rozwiązań jak w większości hoteli. Zamiast typowej restauracji hotelowej na gości czeka strefa „grab and go”, całodobowy bar połączony jest z recepcją – dzięki czemu pierwsze lody już są przełamywane podczas wydawania powitalnego, sztandarowego drinka „Got Moxy”.
To co jednak najbardziej wyróżnia Moxy pośród tak wielu hoteli w stolicy to wyjątkowy zespół. Załoga Moxy to ludzie z pasją i zaangażowaniem. Moxy crew tworzą młodzi, dynamiczni, odważni i pozytywnie zakręceni ludzie. Wielu z nich ma oryginalne zainteresowania, kilkoro prowadzi z powodzeniem swoje „biznesy”. Chętnie więc dzielą się z pozostałymi wiedzą, pomysłami i pasją poprzez wspólne aktywności takie jak: szycie ekoworeczków, udział w burleskowym bingo, lekcjach tańca czy jogi, a nawet zajęciach fotograficznych. Nasi Goście naprawdę to doceniają i chętnie uczestniczą w takich działaniach. Ich zadowolenie z pobytu widzimy w opiniach i rankingach. Moxy to inny świat, do którego zapraszamy wszystkich, bo przecież FUN HUNTER to każdy z nas!
RADISSON BLU RESORT, ŚWINOUJŚCIE ZWYCIĘZCA W KATEGORII HOTEL / OBIEKT DLA RODZIN Z DZIEĆMI
Z
lokalizowany w sercu miasta, zaledwie 50 m od najpiękniejszej plaży w Polsce, pięciogwiazdkowy Radisson Blu Resort, Świnoujście to ikona kurortu. Kompleks, którego projekt wyłoniono w konkursie ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich (SARP), odmienił architektoniczny krajobraz miasta wprowadzając nadmorską śmiałość i rozmach. Na gości czeka 340 nowoczesnych pokoi i apartamentów z zachwycającym widokiem na Bałtyk. Poczynając od dachu hotelu atrakcjom nie ma końca! Podniebny taras muskany promieniami słońca to ekskluzywna strefa wypoczynku z jacuzzi i przeszkloną sauną. Tutaj znajduje się również bar i basen, który łącząc się z linią
horyzontu, daje poczucie iluzji nieskończoności. Niezapomnianych chwil dostarczy również spacer szklanym tarasem znajdującym się 50 m n.p.m. Panoramiczna Horizion Café na 13. piętrze kusi nie tylko pyszną kawą i deserami, ale przede wszystkim wyjątkowym widokiem na Wybrzeże. Najlepszy adres na podziwianie zachodów słońca! Warto również delektować się nieoczywistymi smakami w restauracji Oyster lub uzupełnić deficyt energii w restauracji The Larder, w której serwowane są śniadanie, obiady i kolacje w formie bufetów. Panie docenią nie tylko eleganckie wnętrza, ale również możliwość skorzystania z Wellness w siedmiu luksusowych gabinetach BluSPAce, które stanowią azyl
dla poszukujących relaksu i niczym niezmąconego spokoju. Profesjonalne rytuały i zabiegi ukierunkowane na cel pozwolą osiągnąć równowagę ciała i umysłu. Po przekroczeniu progu klubu muzycznego Salt można jedynie dobrze się bawić, nie tylko tańcząc czy sącząc eleganckie koktajle, ale również grając w kręgle, bilard czy snookera. Tuż obok Radisson Blu, Resort Świnoujście znajduje się Baltic Park Molo Aquapark raj dla fanów wodnych atrakcji w każdym wieku. Na gości czekają 4 zjeżdżalnie, w tym 2 pontonowe, pierwsza w Polsce sztuczna fala do surfingu, basen sportowy i rekreacyjny, rwąca rzeka oraz strefa saun z tepidarium. Najmłodsi
Gości z pewnością odnajdą się w specjalnej strefie z Zatoką Piratów i dedykowanym basenem lub w Kids Clubie z małpim gajem i salą kinową oraz grami i zabawami pod okiem wykwalifikowanych animatorów. Dopełnieniem oferty spędzania wolnego czasu jest znakomicie wyposażona siłownia, sala fitness oraz ścianka wspinaczkowa dla dzieci i rodziców. kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
23
MARKETING I PROMOCJA
część druga
Cykl Guest Experience
GUEST EXPERIENCE K A KORONAWIRUS Guest Experience to tzw. złote momenty, niezapomniane wrażenia, informowanie gości, ale też bycie autentycznym szczególnie w trudnych momentach, w sytuacjach kryzysowych i nieoczekiwanych, jak epidemia koronwirusa. Teraz goście potrzebują więcej atencji, niż kiedykolwiek. ANETA YKEMA ZAŁOŻYCIELKA I DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCA HOTELIART
24
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
iedyś Guest Experience było jedynym sposobem na wyróżnienie marki wśród morza identyczności. Teraz wyzwaniem jest nie tylko wyróżnienie się, ale także autentyczność, innowacja i transformacja po to, by móc być dla gościa. Epidemia COVID-19 wprowadziła wiele zmiennych, które przekształciły perspektywy branży hotelarskiej. Podczas epidemii środki mające na celu uniknięcie zarażeń przez żywność, przedmioty lub dotyk człowieka, zawiesiły „kulturę dzielenia się”. Ponadto, z powodu ograniczonego ruchu podczas epidemii, hotelarstwo będzie musiało przygotować się na znaczny wzrost popytu na turystykę po epidemii. Sposób, w jaki hotele koordynują swoje zasoby, przygotowują swoich pracowników i dostosowują się do tego nagłego wzrostu, gwarantując jednocześnie jakość usług, ma kluczowe znaczenie dla ich przetrwania. Przy tak dużej niepewności i zawirowaniach goście desperacko
MARKETING I PROMOCJA
PARTNEREM CYKLU JEST
potrzebują łatwości i niezawodności. Niezbędne są jasne, zwięzłe informacje szczególnie te dotyczące bezpieczeństwa i higieny. Dlatego tak ważną rolę odgrywa w tym aspekcie kultura firmy, która jest główną częścią Guest Experience. W myśl słów Petera Druckera „Culture eats strategy for breakfast” („Kultura zjada strategię na śniadanie”), kultura nie jest wrogiem strategii i wydajności, ale równym graczem w grze, którego nie można lekceważyć ani przeoczyć. Należy sobie zadać pytanie, jakie zdolności są wymagane i jakie są kluczowe, wymagane do umożliwienia i osiągnięcia sukcesu firmy czy hotelu.
Zaskakuj i zachwycaj swojego gościa Gość podejmuje decyzje najpierw na poziomie emocjonalnym, potem logicznym. Dlatego tak ważne jest zbudowanie zaufania, więzi, by móc zdefiniować jego potrzeby, problemy, trudności, z którymi się zmaga. Tylko wtedy będzie można stworzyć tzw. propozycję wartości (Value Propositon), którą może stanowić produkt, usługa lub doświadczenie, które przynosi pożądane korzyści lub łagodzi istniejące bóle gościa. Aby zaprojektować atrakcyjną propozycję wartości, należy zrozumieć pożądane korzyści i istniejące cierpienia gości, którym chcemy służyć. Dzięki temu procesowi da się także odkryć nieoczekiwane profity. Silna propozycja wartości stanowi podstawę doskonałego designu/projektu usługi hotelowej. Im precyzyjniej zdefiniowana i indywidualna propozycja wartości, tym bardziej odpowiadająca oczekiwaniom i potrzebom gości, szczególnie wrażliwych w dzisiejszych czasach.
Bądź przejrzysty Czysta, prosta i zgodna z wartościami firmy komunikacja z gościem oraz współpracownikami jest podstawą utrzymania najlepszych relacji. Ważne jest, by
zapewnić taką samą jakość komunikacji gościom generującym zysk oraz współpracownikom, dostawcom, kierownikom poszczególnych działów. Istnieje wiele rzeczy, które można zrobić, aby poprawić przejrzystość, a wszystkie wypływają z przywództwa. Gdy jest otwarte i uczciwe wobec pracowników i pokazuje, że dba o nich, to uczucie będzie przenikać firmę, aż stanie się silną częścią kultury. Typowe praktyki mające na celu poprawę przejrzystości: Uczciwa komunikacja – przejrzystość zaczyna się, gdy przywództwo jest otwarte i uczciwe wobec pracowników, co oznacza, że muszą oni wchodzić w interakcje z pracownikami, szczególnie tymi z pierwszej linii. Może się to zdarzyć poprzez spotkania w całej firmie lub interakcje w małych grupach. Otwarte drzwi – nawet coś tak prostego jak otwarcie drzwi do biura może mieć ogromny wpływ na przejrzystość. To pokazuje, że nie ma nic do ukrycia, a kierownik lub lider jest otwarty na udostępnianie i sugestie. Zachęcanie pracowników do otwierania drzwi, gdy tylko jest to możliwe, tworzy kulturę, w której informacje można łatwiej udostępniać. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach kryzysowych. Technologia współpracy – Zapewnienie pracownikom pierwszej linii technologii współpracy, takiej jak oprogramowanie w chmurze lub wiadomości błyskawiczne, pozwala im zawsze wiedzieć, co dzieje się w innych częściach firmy i informować o tym swoich gości. Udostępnianie wiadomości – przejrzystość oznacza, że każdy pracownik wie, co się dzieje, i nie dzieje się tak, dopóki informacje nie zostaną udostępnione. Oznacza to także dzielenie się nie tylko dobrymi wiadomościami.
Dawaj dobry przykład Kultura korporacyjna w hotelu to sposób, w jaki pracownicy myślą, działają i rozumieją wartości
firmy. Zdefiniowanie tych wartości to jedno, jednak muszą one ‘żyć’ by móc określać autentyczność działań pracowników. Dlatego tak istotne jest, by zarząd firmy opierał relacje ze swoimi pracownikami na tych wartościach, będąc przykładem godnym naśladowania szczególnie w sytuacji kryzysowej takiej jak COVID-19. Wewnętrzna kultura jest sercem firmy. To ona jest wyrażana w strategii firmy. Jeśli pracownicy jej nie rozumieją lub nie lubią, klienci/goście też nie będą zachwyceni. Uwzględnienie społecznej odpowiedzialności biznesu (Corporate Social Responsibility) i pokazanie „celu” stojącego za marką jest kluczowe w każdym kontekście, nie mówiąc o globalnej pandemii.
W tak trudnym czasie po pandemii i po jej zakończeniu, utrzymywanie stałego kontaktu z gościem jest kluczowe. Obwiązujące na całym świecie obostrzenia ograniczyły możliwości osobistych interakcji międzyludzkich do minimum. Sposób myślenia, motywacje i sposób podejmowania decyzji przez ludzi na pewno się zmieni. Guest Experience będzie jednym (oprócz zapewnienia bezpieczeństwa związanego z higieną w obiekcie) z najważniejszych motywatorów prowokujących działanie gości. Dlatego skupienie uwagi na sposobie komunikacji z jest teraz priorytetowe. Ludzie reagują na ludzi, a to się nigdy nie zmieni.
O AUTORZE Hotelarz z pasją i 15 letnim międzynarodowym doświadczeniem zawodowym zdobytym w prestiżowych sieciach hotelowych, takich jak: Best Western, Orbis, Small Luxury Hotels, Accor Hotels, Lindner Hotels AG, InterContinental® Hotels Group w Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Austrii i Polsce. Ekspertka w dziedzinie sprzedaży, zarządzania kluczowym klientem (Key Account Management) oraz MICE (Meetings, Incentives, Conference, Events). Zarządzała wiodącymi klientami korporacyjnymi oraz rządowymi (Ambasady, Delegacja Unii Europejskiej przy ONZ, OSCE – Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) w Wiedniu reprezentując sieć hotelową IHG z ramienia hotelu InterContinental® Vienna. Kierowała zespołem sprzedaży eventowo – konferencyjnej pierwszego hotelu stadionowego w Niemczech – Lindner BayArena w Leverkusen, gdzie zajmowała się profesjonalną organizacją spotkań biznesowych, meczów Budnesliga i Champions League. Wydelegowana do Task Force, brała udział we wprowadzaniu standardów hotelowych oraz wdrażaniu systemu operacyjnego Opera w różnych hotelach sieci Lindner. Jako dyrektor działu MICE w hotelu Novotel Neuss am Rosengarten w Niemczech, wraz z zespołem, dowodziła organizacji eventów do 7500 osób. Będąc regionalnym koordynatorem marketingu w sieci hotelowej Orbis w Poznaniu, sprawowała pieczę nad 4 markami hoteli Orbis dbając o zachowanie standardów Corporate Indetity oraz marki, znając jednocześnie doskonale polski rynek hotelarski. Absolwentka studów magisterskich na wydziale hotelarstwa, na Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu oraz MBA ze specjalizacjami Hotel & Tourism Development oraz Real Estate Development wiedeńskiego uniwersytetu MODUL.
kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
25
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
KOMUNIKACJA MÓWI WSZYSTKO Jest obecna wszędzie, od niej zaczyna się budowanie zespołu i to ona odgrywa główną rolę na każdym etapie rozwoju grupy, decydując o jakości pracy i efektach. Charakter komunikacji w organizacji jest najprostszym sposobem do znalezienia odpowiedzi na pytanie, jak funkcjonuje zespół i jak prowadzi go lider.
MARTA KUSTOSZ, HOTELARZ COACH ROZWOJU ZAWODOWEGO WŁAŚCICIELKA PRAKTYKA ZMIAN
26
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
Z
espół hotelu, konkretny departament, czy grupa osób odpowiedzialnych za sprzedaż w poszczególnych obiektach sieci, to drużyny powstające w ramach działu, organizacji, czy korporacji. Każdy zespół ma swój własny, silnie wiążący element. Mogą to być wspólne do osiągnięcia cele, zadania, a czasami charakter pełnionej roli i zakres obowiązków. Osoby zatrudnione w dziale sprzedaży, reprezentując różne obiekty w sieci, połączeni wspólnym celem i zadaniami, stanowią jednocześnie nierozerwalną część zespołu hotelowego. Jeśli potraktujemy każdą grupę, zespół, jako organizm tworzący spójną całość, stanowiącą więcej niż suma jego poszczególnych części, możemy z łatwością
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
PARTNEREM CYKLU JEST
część siódma
Komunikacja jest obecna wszędzie, od niej zaczyna się budowanie zespołu i to ona odgrywa główną rolę na każdym etapie rozwoju grupy, decydując o jakości pracy i efektach.
Cykl Wparcie w zarządzaniu. Ja-lider vs zespół
kompetencji, czy wprost ze sprawowanej funkcji. Naturalnym jest również to, że atmosfera współpracy i tego jak sprawnie i rzetelnie działa zespół, jest pochodną nawyków, schematów i przekonań osoby stojącej na czele grupy. Tego jak wpływa na innych, a przede wszystkim na ile umiejętnie potrafi dostrzec osobisty potencjał każdej osoby w zespole, wydobyć go na powierzchnię i stworzyć optymalne warunki do wzrostu. Jaki ma styl komunikacji. zauważyć, że nie sposób jest znaleźć jednej definicji, czy kompletu zasad, decydujących o sukcesie i efektywności każdego połączenia zupełnie różnych osób. Każdy członek wnosi do zespołu swoje własne indywidualne cechy, umiejętności i kompetencje. Zdanie to pojawiało się już kilkakrotnie w tekstach poświęconych przywództwie. Każda z tych osób zaprezentuje swoje walory inaczej, w zależności od tego z kim współpracuje i jakie osoby ją otaczają, w jakim środowisku się znajduje. Zupełnie naturalnym jest, że ten sam człowiek, w konkretnym miejscu pracy, może poprzestać na podstawowym realizowaniu zadań, a u kolejnego pracodawcy okazać się źródłem kreatywnych pomysłów i zaangażowania. Tak, wszystko
zależy. Mechanizmy, które o tym decydują powstają w bezpośredniej korelacji ze środowiskiem wewnętrznym w firmie, okolicznościami zewnętrznymi, jak również wypływają wprost od członków zespołu. Od motywacji, nastawienia i priorytetów każdego z osobna. W tym kontekście, zespół działa podobnie jak rodzina. Występuje hierarchia władzy, z jej indywidualnym charakterem. Współoddziaływanie i współwystępowanie konkretnych zachowań w sytuacjach trudnych może wiele powiedzieć, o tym jakie procesy dominują w tej konkretnej grupie, jak ona funkcjonuje. Nawet jeśli partnerstwo i współpraca stanowią najważniejsze wartości w organizacji, zawsze obecny jest element władzy. Może wypływać z autorytetu osobistego,
Ocena zespołu i komunikacja Jest kilka podstawowych aspektów, których wnikliwa obserwacja może nam pomóc w obiektywnym ocenieniu kondycji konkretnego działu. Struktura, na którą składają się m.in. role poszczególnych członków zespołu (formalne i nieformalne), występowanie lub nie, przymierzy czy koalicji pomiędzy osobami w ramach grupy, charakter granic z uwzględnieniem ich elastyczności i otwartości (zbyt sztywne, zamknięte, uniemożliwiają efektywną komunikację i współdziałanie pomiędzy departamentami), itd. Najważniejszym z nich jest komunikacja. To ona stanowi podstawę, a zarazem jest odzwierciedleniem prawidłowości wzajemnych oddziaływań, interakcji,
czy zachowań wspierających grupę. O komunikacji mówi się tak często, że niestety bywa, że zapominamy o tym jak jest ważna i wrażliwa na wszystko, co jej towarzyszy. Stanowi istotny czynnik łączący działania służące budowaniu otwartego, zaangażowanego i elastycznie ewoluującego w czasie zespołu. Nie jesteśmy w stanie się nie komunikować. W swej oczywistej postaci, komunikacja jest przede wszystkim interakcją werbalną, pamiętać jednak należy o tym, że jej treść dociera do pozostałych osób kilkoma kanałami. Nasze umysły i ciała stale odbywają komunikację wywołując między innymi skojarzenia, których nie jesteśmy świadomi, a które także niosą informację. Poniżej przedstawię tylko kilka najważniejszych elementów wpływających na stan zdrowia grupy i możliwość jej swobodnego wzrostu, po to między innymi, aby podkreślić ważność roli skutecznej i zdrowej komunikacji. Pierwszym z nich jest umiejętność tworzenia atmosfery zaufania. Zaufanie, tak jak poczucie bezpieczeństwa, jest niezbędne do rozwoju jednostek w ramach grupy, nabywania kolejnych kompetencji, wzmacniania autonomii w działaniach. Niekwestionowanym jest fakt, jak ważną rolę odgrywa komunikacja w tym obszarze. Składanie niedotrzymywanych w późniejszym czasie obietnic, często już na etapie nawiązywania współpracy, może stać się trwałą barierą do wydobycia dodatkowego potencjału ze współpracownika. Zaufanie powstaje w czasie, a o jego obecności decyduje przede wszystkim wiarygodność wszystkich członków systemu, zaczynając od lidera. Spójność w każdym najdrobniejszym aspekcie, asertywność, szacunek i konsekwencja połączona z determinacją, zgoda na różnice występujące pomiędzy osobami, pozwala tworzyć podstawy do budowania zaufania, nie oczekując go wprost. kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
27
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
Drugim niezwykle ważnym elementem jest definiowanie wspólnej drogi, zasad panujących w grupie nie narzucając ich „z góry”, a docierając do nich poprzez efektywną współpracę, otwarte porozumiewanie się. Kiedy każda z osób włączona jest we współdecydowanie o celach, wartościach prowadzących zespół, jest szansa że pojawi się więź emocjonalna, która pobudza do zaangażowania bez konieczności domagania się o nie szefa, czy ciągłe upominania o sprawniejsze działania. Tak jak już wcześniej zostało wspomniane, każda organizacja składa się z zespołów, a te znajdują się pod notorycznym wpływem bodźców z zewnątrz, wewnątrz, interakcji między sobą, w środowisku w jakim znajduje się obiekt, inne hotele na rynku. Aspekt ten kładzie wyjątkowy nacisk na elastyczność, która zarówno potwierdza jak i decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu grupy. Pomijając zmiany jakie zachodzą dookoła nas i w ramach zespołu, trudno zachować stałą wizję, która będzie wzmacnia
28
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
organizację. Po pewnym czasie musi stać się nieadekwatna do momentu, w którym hotel się znajduje, a to może wpłynąć wyjątkowo demobilizujaco. Otwarta i rzetelna komunikacja nowych wyzwań, trudnych tematów i wspólne poszukiwanie rozwiązań, pogłębia odpowiedzialność za rezultaty. Ostatnim elementem, o którym wspomnę jest wzmacnianie pozycji współpracowników adekwatnie do ich możliwości, stażu pracy, potencjału. Ograniczanie roli rozwoju zawodowego do kolejnych awansów jest dalekim uproszczeniem zadania osoby odpowiedzialnej za prowadzenie zespołu. Umiejętności w tym zakresie równie mocno związane są z komunikacją i przede wszystkim opierają się na sukcesywnym ograniczaniu czynników motywujących z zewnątrz, pobudzając daną osobę do proaktywnego udziału we własnym rozwoju, pobudzając i stymulując motywację wewnętrzną. Komunikacja jest obecna wszędzie, od niej zaczyna się budowanie zespołu i to ona
odgrywa główną rolę na każdym etapie rozwoju grupy, decydując o jakości pracy i efektach. Charakter komunikacji w organizacji, to w jaki sposób wpływa na relacje, jaką atmosferę do współpracy
tworzy, jak wpływa na działania zespołu, jest najprostszym sposobem do znalezienia odpowiedzi na pytanie, jak funkcjonuje zespół i jak prowadzi go lider. Komunikacja mówi wszystko.
O AUTORZE Hotelarz, coach rozwoju zawodowego. Prowadzi doradztwo w zakresie realizacji inwestycji hotelowych. Pracę w branży hotelarskiej rozpoczęła w 2007 roku jako specjalista ds. sprzedaży w spółce Orbis. Później związana była m.in. z firmą COHM oraz Centrum Dikul Hotel. W 2014 roku objęła stanowisko dyrektor w Diune Hotel & Resort. Ostatnio pełniła tę funkcję w Cottonina Villa & Mineral SPA Resort. Od zawsze, priorytetem w każdym miejscu jest dla niej zespół. Wierzy, że zaangażowanie, odpowiednie zmotywowanie i zgranie grupy wpływa na jakość wykonywanej pracy, co dostrzegają i zarządzający obiektami, i goście. Aktywnie wspiera menadżerów w rozwoju zawodowym, sięgając po najskuteczniejsze narzędzia i techniki. Absolwentka Wyższej Szkoły Handlowej we Wrocławiu oraz Uniwersytetu Ekonomicznego im. Oskara Langego we Wrocławiu.
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
Nowa rzeczywistość W działania i możliwości Minęły już ponad trzy tygodnie od momentu ponownego uruchomienia polskich hoteli. Widzimy, że wielu hotelarzy nadal niechętnie otwiera swoje obiekty, obawiając się dodatkowych kosztów, a przede wszystkim powolnego lub nawet ujemnego tempa rezerwacji. Sytuacja ma szansę poprawić się dopiero po otwarciu polskich granic i lotnisk. Bez rynku międzynarodowego, zwłaszcza segmentu korporacyjnego i konferencyjnego, wiele hoteli nie może liczyć na rentowność. EMANUELE DALNODAR PARTNER FORTECH CONSULTING
30
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
pierwszej kolejności ruszyły nieruchomości nad morzem, na Mazurach i w górach, przy średnio niższym niż oczekiwano obłożeniu. Pomimo powszechnej potrzeby Polaków poczucia wolności, świeżego powietrza i bliskości natury, nadal istnieje strach i niepewność (także finansowa). Na szczęście w Polsce do tej pory nie mieliśmy tak ekstremalnej sytuacji, jak we Włoszech, ale to nie znaczy, że możemy czuć się bezpiecznie. Jako ojciec jestem również szczerze zaniepokojony przemieszczając się, ponieważ po prostu nie wiem, czy osoby wokół nas są pozytywne względem COVID-19. Noszenie maski i rękawiczek niekoniecznie zapewnia ochronę. Dlatego dla hotelarzy głównym zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa własnemu personelowi oraz potencjalnym gościom, a także gwarancji, że w ich obiektach nowo wdrożone procedury są skuteczne. Wiele hoteli przygotowało nowe wytyczne higieniczne, głównie koncentrując się
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
PARTNEREM JEST
nad konkurentami. Będzie mógł przekonać swoich gości do powrotu i dokonania bezpośredniej rezerwacji, a w konsekwencji ograniczyć niektóre koszty operacyjne (w tym głównie prowizje dla OTA). Budując w ten sposób lepszą bazę obłożenia, cena pokoju będzie mogła być wyższa niż u konkurencji, dla spokoju revenue menedżera i satysfakcji kontrolera finansowego.
Koszty i finanse
na kwestii gościa. Zachęcałbym do dodatkowego wysiłku, aby zapewnić zdrowie i bezpieczeństwo własnym zespołom. Trening i podstawowy sprzęt to dobry początek, ale nie sądzę, żeby to wystarczyło. Szczególnie ważne jest, aby na zapleczu obiektu istniała wyraźna separacja między czystym a brudnym (potencjalnie zainfekowanym) oraz, że bezkompromisowe procedury są wdrażane i kontrolowane w szatniach, stołówkach pracowniczych, strefie dla palących, w magazynach pościeli i uniformów. Dyrektor hotelu jest w pełni odpowiedzialny za zdrowie i bezpieczeństwo swojego zespołu oraz gości, dlatego kompromisów nie można zaakceptować. Codziennie otrzymujemy nowe informacje o działaniach podejmowanych przez różne hotele i sieci, aby uspokoić potencjalnych gości i zbudować zaufanie. Z mojej perspektywy dyrektor, który od zawsze słuchał głosu gości, który jeszcze przed pandemią zbudował lojalność i zaufanie, będzie miał teraz przewagę
Zupełnie nowa rzeczywistość kosztowa powoduje, że hotele muszą ponownie obliczyć próg rentowności, a zatem także ceny sprzedaży pokoi, w gastronomii oraz strefie spa. Nowe procedury wdrażane przez większość hoteli powodują wzrost kosztów operacyjnych i nie chodzi tylko o środki do dezynfekcji i ochrony, ale także dodatkowe koszty wynagrodzeń potrzebne do świadczenia usług takich jak np. posiłki w ramach room service czy pełna dezynfekcja pokoju. Jest to nowe pole dla wszystkich, co oznacza, że przez okres co najmniej trzech miesięcy, koszty te muszą być utrzymywane pod lupą codziennie i należy podejmować natychmiastowe działania tam, gdzie będzie to możliwe i konieczne. W przypadku hoteli, które mają zdolność finansową do inwestowania kapitału, istnieje możliwość zakupu dodatkowego sprzętu, który może pomóc w zmniejszeniu kosztów operacyjnych i ryzyka zakażenia wśród gości i współpracowników. Na liście zakupów powinny się znaleźć: stanowiska do samodzielnego zameldowania i wymeldowania, zamki w drzwiach otwierane przy użyciu aplikacji na smartphonie, skanery temperatury ciała przy wejściu oraz wejściu dla personelu, lampy UV nowej generacji, nowe stacje bufetowe, które nie wymagają obsługi przez personel, automat samoobsługowy zastępujący minibary, a w kuchni sprzęt do przygotowywania posiłków sous vide i piec konwekcyjno-parowy do
systemu gotowania i chłodzenia w usługach bankietowych, a także cały sprzęt informatyczny ułatwiający pracę zdalną.
Outsourcing i praca zdalna Nowa normalność w naszych hotelach zmusza dyrektorów generalnych do przemyślenia sposobu prowadzenia działalności. Należy skoncentrować się na poszerzeniu outsourcingu oraz pracy zdalnej w tych działach, w których to możliwe. Do tej pory najczęściej działy housekeepingu, ochrony i gastronomii posługiwały się pracownikami firm zewnętrznych. Jeśli hotelowa restauracja i/lub cafe bar nie są prowadzone przez zewnętrznych operatorów, to część produkcji kuchennej może zostać zlecona na zewnątrz, tak jak dzisiaj często ma to już miejsce w przypadku wyrobów cukierniczych. Potencjalnie wyższy koszt żywności jest wówczas rekompensowany niższym kosztem płac. Potrzeba respektowania procedur dotyczących zachowania dystansu dwóch metrów może
spowodować konieczność rozciągnięcia godzin pracy w kuchni nawet do systemu dobowego, aby sprostać wymogom produkcyjnym, co może niestety wpływać negatywnie na koszty personelu. Praca zdalna stała się niezwykle popularna w ciągu ostatnich kilku miesięcy. Branża hotelowa patrzyła do tej pory z dystansem na tę możliwość. Do czasów pandemii wszystkie działy musiały mieć powierzchnię biurową w hotelu. Dzisiaj powiedziałbym, co za marnotrawstwo miejsca! Dostępna obecnie technologia pozwala nam lepiej wykorzystać przestrzeń hotelową na zapleczu i powinniśmy to uczynić. Początkowo może spowodować to dodatkowe nakłady inwestycyjne, ale jestem przekonany, że analiza kosztów i korzyści wykaże, że w przypadku wielu hoteli zwrot z inwestycji wynosie maksymalnie dwa lata i to bez uwzględnienia czynnika ludzkiego. Cóż za świetna okazja dla wszystkich hoteli, które są obecnie w fazie planowania i dla tych, które dopiero powstaną!
O AUTORZE Posiada ponad 30-letnie doświadczenie w branży hotelarskiej. Doświadczenie zdobywał pracując w Europie w wiodących sieciach hotelowych takich jak Marriott International, Starwood Hotels & Resorts, Penta Hotels i InterContinental Hotels. W Polsce pracuje od roku 1997. Do roku 2002 był dyrektorem ds. F&B, w hotelu Sheraton Warsaw, od roku 2003 do 2006 pełnił funkcję Executive Assistant Manager w The Westin Hotel Warsaw dołączając w czasie przygotowania do otwarcia. W maju 2006 powrócił do Sheraton Warsaw jako Resident Manager. W 2016 roku został powołany na stanowisko dyrektora generalnego hotelu Sheraton Sopot, pełnił tę funkcję do 2019r. W trakcie tego okresu był w pełni odpowiedzialny za integrację hotelu z siecią nowego właściciela Marriott International. Posiada bogate doświadczenie na polskim rynku hotelarskim, biegle włada językiem angielskim, niemieckim, włoskim i polskim. W 2020r. dołączył do FORTECH Consulting gdzie współodpowiada za rozwój biznesu oraz usług doradczych związanych z otwieraniem hoteli (hotel pre-openings), audyty oraz funkcjonowanie obiektów hotelowych (hotel audits & operations).
kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
31
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
SPA NA NOWO Ogólnoświatowa pandemia wstrząsnęła gospodarką i systemem wartości. Po dwóch miesiącach całkowitego zawieszenia i niepewności, jeden z najszybciej rozwijających się sektorów produktów luksusowych w Polsce, powoli wraca do funkcjonowania, ale chyba nikt nie ma złudzeń, że nie jest to już ta sama rzeczywistość. Co się zmienia i czy możemy cokolwiek przewidzieć? ANETA MULLER WŁAŚCICIELKA SPA CONSULTING
T
rudno jest mówić, co będzie, ponieważ z taką sytuacją nie mieliśmy do czynienia: sanitarny problem światowy, narzucona kwarantanna ze wszystkimi konsekwencjami i tak trudna ogólnoświatowa kondycja finansowa i ekonomiczna, która destabilizuje praktycznie wszystkie sektory działalności. Jedno jest jednak pewne: nie pozostanie ona bez wpływu na branżę spa i jej klientów. Konsekwencją pandemii może być zmiana zachowań. Zarówno
32
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
krótko, jak i długoterminowa. Ponad dwa miesiące bez dostępu do pożądanych usług beauty sprawiły, że rozwinęły się nowe trendy: domowe zabiegi, zarówno z wykorzystaniem sprzedawanych on-line produktów kosmetycznych, jak i tradycyjnych receptur ekologicznych. Sytuacja zmusiła do większej naturalności. Brak możliwości skorzystania z oferty fryzjera, manikiurzystki czy stylistki rzęs wymusiła przyjęcie „naturalnego” wyglądu, a z czasem nawet
przyzwyczajenie się i rezygnację z niektórych, dotychczas regularnych zabiegów kosmetycznych. Specyficzny czas skłonił do obserwacji i refleksji nad systemem wartości i stylem życia, a przede wszystkim nad prewencją. Z pewnością wzmocnił się trend wellness w domu. Prywatne strefy wellness i spa coraz częściej pojawiają się jako wyposażenie. Wiele z następstw będzie miało także charakter psychologiczny. Niestety obawa przed
zarażeniem wirusem, powstrzymuje przed korzystaniem z usług o wysokiej interakcji fizycznej. Usługi kosmetyczne i masażu zdecydowanie należą do tej grupy. Dlatego tak ważny jest przekaz bezpieczeństwa usług. Na tym komunikacie koncentrują się teraz wszystkie branże. Bezpieczny hotel, bezpieczne spa. Skrupulatnie przestrzegamy wytycznych Głównego Inspektoratu Sanitarnego z 13 maja dla salonów kosmetycznych
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
PARTNEREM JEST
i fryzjerskich w czasie epidemii SARS-CoV-2. Opracowane przy udziale przedstawicieli branży zalecenia mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa zarówno pracowników, jak i klientów oraz ograniczenie kontaktów w celu zminimalizowanie ryzyka zakażenia. Po wdrożeniu wszystkich zaleceń faktycznie czujemy się w zupełnie innej rzeczywistości. To całkowicie inny krajobraz: • Środki do dezynfekcji, maseczki i rękawice dla gości są na pierwszym planie. • Nowy styl wnoszą ekrany i panele z pleksi oraz taśmy na podłodze wyznaczające strefy poruszania się. • Zniknęły z atencją dobierane elementy aranżacji i tworzące atmosferę relaksu świece. • Często luksusowe i oryginalne okrycia foteli zastąpiły jednorazowe ręczniki.
• Opustoszały gościnne bufety z napojami. Możemy podawać wodę w jednorazowych kubkach. • Nie funkcjonują poczekalnie ani strefy wypoczynku. • Strefa mokra i fitness nie są dostępne dla gości • Nie możemy jeszcze wykonywać masaży. • W butiku nie ma dostępnych testerów kosmetyków.
Obsługa inna niż dotychczas Inaczej wygląda również procedura obsługi. Rezerwacje odbywają się przez internet lub telefonicznie. Maksymalnie ograniczamy kontakt bezpośredni. W dniu poprzedzającym wizytę kontaktujemy się w celu potwierdzenia wizyty i przekazania zasad korzystania z usług. Klient nie może przyjść na umówioną wizytę,
Wiele z następstw będzie miało także charakter psychologiczny. Niestety obawa przed zarażeniem wirusem, powstrzymuje przed korzystaniem z usług o wysokiej interakcji fizycznej. jeżeli ma objawy wskazujące na chorobę zakaźna, jest w trakcie kwarantanny lub miał kontakt z osobą poddaną kwarantannie.
Goście przychodzą w maseczkach i rękawicach na umówioną godzinę i bez osób towarzyszących. Kierujemy rezerwacjami i ruchem tak, by zapewnić i jak najmniejszy kontakt między klientami i zachować odległość dwóch metrów. Personel oczywiście jest wyposażony w maseczkę i okulary lub przyłbicę, rękawice i fartuch jednorazowy, lub wymieniany fartuch materiałowy prany w 60oC. Obowiązuje zakaz używania telefonów komórkowych. Goście wypełniają dodatkową ankietę z wywiadem dotyczącym COVID – 19. Pamiętamy o zapewnieniu sterylnych długopisów. Dopiero teraz przechodzimy do zabiegu unikając zbędnej konwersacji, za to kładąc duży nacisk na higienę i jednorazowe materiały oraz sterylne narzędzia. Po zabiegu dezynfekujemy wszystkie powierzchnie R E K L A M A
KOMPLEKSOWA OFERTA KANAŁÓW TELEWIZYJNYCH
blisko 100 kanałów do wyboru brak obowiązkowych pakietów, duża elastyczność w wyborze kanałów jesteśmy z Wami już 16 lat
współpracujemy z ponad 600 hotelami
SPRAWDŹ OFERTĘ DLA TWOJEGO HOTELU +48 22 734 48 90
www.mm-eu.tv
kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
33
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
dotykowe na stanowisku, na którym przebywał klient, a także fotel, klamki, włączniki, terminal, wszystko, czego mógł dotykać. Wietrzymy gabinet. Od zakończenia zabiegu do przyjęcia kolejnego klienta powinien upłynąć tyle czasu, ile wymaga używany środek do dezynfekcji. W ciągu dnia robimy przerwę na całkowitą dezynfekcję pomieszczeń. Te podstawowe wymagania są poszerzane przez obiekty o mierzenie temperatury, lampy UV, oczyszczacze powietrza HEPA, ozonowanie pomieszczeń a nawet tworzenie w hotelu stanowiska menadżera ds. higieny. Wszystko, by zapewnić jak największe poczucie bezpieczeństwa.
Operacyjność i rentowność Cała sytuacja mocno wpływa na działalność operacyjną, a w konsekwencji na rentowność spa. Nieunikniony jest spadek wydajności: • Procedury dezynfekcji i przygotowania gabinetu wymagają zwiększenia przerw między zabiegami. • Dodatkowa dokumentacja i korespondencja oraz kontakt telefoniczny z gośćmi absorbują oczywiście czas pracowników. • Konieczność zachowania odpowiedniej odległości może zmuszać do wyłączenia części stanowisk np. fryzjerskich, manicure czy pedicure. • Ograniczona infrastruktura uniemożliwia łączenie usług szczególnie tych bezobsługowych (rytuały z seansem w łaźni czy saunie). Niestety równie nieunikniony jest wzrost kosztów. Począwszy od inwestycji we wspomniane powyżej osłony i panele z pleksi, dodatkowe urządzenia dezynfekujące po zakup materiałów jednorazowych i środków dezynfekcji w liczbie dużo większej niż przed pandemią oraz w cenie często wielokrotnie wyższej.
34
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
Najważniejszy dla mnie jest dokładny instruktarz personelu dotyczący reorganizacji pracy i nowych wymogów, a następnie wspólna praca nad kolejnymi etapami.
Dodatkowo utrudnioną mamy również możliwość generowania dodatkowego przychodu. Ścieżka obsługi klienta z wyłączeniem poczekalni i wypoczywalni, gdzie zazwyczaj staramy się promować zabiegi i kosmetyki, zmniejsza szanse na zainteresowanie tymi produktami. Zalecenie ograniczenia rozmów, maski utrudniające konwersację, a także osłony z pleksi, które stanowią barierę także dźwiękową zmniejszają szansę na naturalną rekomendację kosmetyków i usług. Dlatego bardzo ważne było przygotowanie się do powrotu w nowym otoczeniu i z ograniczonymi możliwościami, tak by jak najlepiej wykorzystać każdy etap.
• Przeanalizowanie oferty i usunięcie pozycji o niskiej rentowności, czy trudności w realizacji ze względu na nowe okoliczności. • Dostosowanie cen. Ceny materiałów jednorazowych i środków do dezynfekcji sterylizacji zdecydowanie odbiegają od tych sprzed pandemii. Kalkulacje nie są więc aktualne, a zabiegi muszą być dobrze skalkulowane i rentowne. Kolejne etapy powinny być reakcją na ewoluowanie zachowań klientów i ich zmieniających się potrzeb. Dzisiaj najbardziej pożądaną usługą beauty jest usługa fryzjerska, manicure, oprawa oczu. Wykorzystywane są także pakiety zabiegowe wykupione przed wybuchem pandemii. Dotyczy to przede wszystkim zabiegów z wykorzystaniem aparatury. Z badań Polskiego Związku Przemysłu Kosmetycznego wynika, że kilka dni po otwarciu gabinetów kosmetycznych i fryzjerskich powróciło 50-60 proc. klienteli. Natomiast jak będzie wyglądał ruch turystyczny, czy goście będą korzystać z masaży, saun i basenu, czy wybiorą jeziora i otwartą przestrzeń? Czy i z jakich zabiegów kosmetycznych będą korzystać?Biorąc pod uwagę
niestabilną jednak sytuację odpowiedź na te pytania jest tylko dywagowaniem. Czy w związku z tym powinniśmy się poddać? Wiele hoteli nie otworzyło stref spa. Faktem jest, że nie jest to dział najważniejszy w hotelarstwie i z pewnością priorytetem jest ustabilizowanie funkcjonowania części hotelowej i restauracji. Niektóre działają w bardzo ograniczonym składzie. Czy rezygnować ze spa? Oczywiście nie, ale pod warunkiem, że będzie się działać. Z kwarantanny wychodzimy wzmocnieni o nowe doświadczenie i umiejętności. „Cyfrowe wszystko” wprowadziło nas w inny wymiar. Praca zdalna pokazała, że można funkcjonować inaczej. Potrzeba pokazała kreatywność i szybkość wdrażanie pomysłów. Uświadomiliśmy sobie jak ważny jest zdrowy styl życia, prewencja i jak cenna jest możliwość kontaktu z naturą. Tę potrzebę wellness powinniśmy wykorzystać i na niej budować nową ofertę. Pandemia obnażyła wiele niedoskonałości i pęknięć zarówno jednostki, jak i organizacji. Z drugiej strony zakaz wykonywania pracy uświadomił wielu osobom, jak jest ważna. W trudnych czasach pojawiła się więc nowa, pozytywna energia powrotu do pracy.
Działania i przyszłość Najważniejszy dla mnie jest dokładny instruktarz personelu dotyczący reorganizacji pracy i nowych wymogów, a następnie wspólna praca nad kolejnymi etapami. • Opracowanie procedur obsługi ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki miejsca, tak by zapewnić maksymalne bezpieczeństwo ale zoptymalizować zagospodarowanie czasu i zużycie środków. • Optymalizowanie grafiku rezerwacji.
O AUTORZE Od 15 lat związana z branżą hoteli spa jako menadżer i niezależny konsultant. Opracowuje koncepcje spa, przeprowadza audyty i rekomenduje działania naprawcze, szkoli personel z jakości obsługi gościa i sprzedaży. Autorka wielokrotnie nagradzanych koncepcji spa m.in. Pałac Mierzęcin Wellness & Wine Resort, Herbarium Hotel & Spa, Zamek Topacz Resort & Art Spa.
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
SPRZEDAŻ MICE W „KORONIE”
Covid 19 nadal utrzymuje ludzi w swoistej niepewności. Wytyczne dotyczące otwarcia hoteli i lokali gastronomicznych spowodowały uruchomienie części obiektów. Niektóre nadal jednak wstrzymują się z powrotem do działalności. O ile obiekty turystyczne mają szansę na wykorzystanie sezonu wakacyjnego, o tyle sektor eventów, konferencji i szkoleń nadal wydaje się być w uśpieniu. Jak zatem ma wyglądać sprzedaż usług hotelowych klientom MICE?
JACEK OLSZEWSKI TWÓRCA MARKI TEAM HOTEL SZKOLENIA KADRY HOTELARSKIEJ
36
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
ZARZĄDZANIE I PERSONEL
K
lient postapokaliptyczny (celowo używam tego słowa, ponieważ Covid 19 okazał się dla wielu firm prawdziwym Armagedonem) będzie bardzo mocno zwracał uwagę na komunikowanie warunków higienicznych w hotelu. I nie mam na myśli samego spełniania norm sanitarnych, czy certyfikacji, ale sposób przekazywania informacji o nich do rynku. To istotne, gdyż ludzie będą mieli ograniczone zaufanie do miejsc publicznych, w których spotkają nieznane osoby. Dlatego podkreślam tutaj ogromną rolę pozytywnej komunikacji w tworzeniu wizerunku po ponownym otwarciu obiektów. Warto również brać pod uwagę politykę cenową. Jest duża szansa, że hotele będą walczyć o ograniczoną liczbę klientów. Wynika to z faktu, iż część firm zupełnie zrezygnuje w tym roku z eventów, a te, które zdecydują się na ich organizację, okroją swoje budżety. Poczucie bycia dobrem ograniczonym będzie z kolei skutkowało mocną pozycją negocjacyjną klientów MICE i żądaniem z ich strony, często drastycznego, obniżania cen. Z dwudziestopięcioletniej praktyki w sprzedaży wiem jednak, iż wysokie rabaty, na dłuższą metę, bardzo szkodzą wizerunkowi marki w oczach klientów, co później może skończyć się nawet upadkiem hotelu. Jak to działa? Duża obniżka cen, na pierwszy rzut oka, może być dobrym wabikiem na klienta biznesowego, w krótkim okresie. Daje jednak do myślenia. Tutaj zacytuję kilka wypowiedzi przedsiębiorców, którzy planowali (część z nich nadal planuje) wydarzenia w hotelach w 2020 r. „Skoro hotel może pozwolić sobie na tak duży rabat to ile rzeczywiście warta jest usługa?” „A jeżeli nie jest warta poprzedniej ceny, to czy jako klient wcześniej przepłaciłem?” „Jeżeli teraz hotel może dać tak niską ceną, wiem, że w przyszłości będzie to cena wyjściowa do negocjacji.” „Chcą przetrwać,
powinni sprzedawać nawet po kosztach, w końcu lepszy rydz.” Wysokie rabatowanie to pierwszy sygnał do wojny cenowej, a stałe obniżanie kosztów musi w końcu odbić się na jakości.
Jak więc się zachować? 1. Tort MICE jest teraz zdecydowanie mniejszy, są jednak branże, którym do twarzy „w koronie”. Nowością może więc być tworzenie ofert w konwencji sektorowej. Jakie to branże? Wystarczy zainteresować się trendami na giełdzie. Gaming, farmacja, chemia to tylko przykłady. 2. Jeżeli chodzi o politykę rabatową: obniżki niewielkie. Zamiast tego wartość przewyższająca standardową cenę. 3. Warto skierować uwagę klientów MICE na niestandardowy sezon. Lipiec i sierpień w tym roku mogą być szczytem okresu eventowego 2020. Warto w taki sposób przygotować przekaz, aby rynek akceptował tę zmianę. 4. Ten sezon MICE może być krótki, ponieważ spodziewam się ograniczenia eventów w ostatnim kwartale 2020, czyli w standardowym sezonie grypowym (kto będzie zastanawiał się, czy to grypa czy Covid-19?). Dlatego to właśnie teraz jest czas na, najbardziej w historii intensywne, podnoszenie kwalifikacji sprzedażowych, żeby jak najszybciej i jak najskuteczniej docierać do klientów. Również proces negocjacji oferty powinien być krótszy. Te kompetencje przydadzą się już zawsze. Każdy handlowiec pewnie świetnie zna ofertę swojego hotelu. Aby jednak łatwiej i szybciej dopasować jej przekaz do wrażliwego klienta, warto go opakować w tzw. scenariusze językowe. To słowa i zwroty odpowiednio dobrane do sposobu w jaki klient odbiera przekaz w konkretnym momencie. Sam tak sprzedaję i od kilkunastu lat prowadzę
Duża obniżka cen, na pierwszy rzut oka, może być dobrym wabikiem na klienta biznesowego, w krótkim okresie. Daje jednak do myślenia. warsztaty dla hotelarzy właśnie ze sprzedaży przez scenariusze, więc z całą odpowiedzialnością mogę powiedzieć, że doskonale się sprawdzają. Teraz pandemia jeszcze bardziej spotęgowała czujność na komunikację. Każda niespójność w przekazie, źle dobrane słowo, może włączyć alarm i spowodować, że klient nie kupi, a ponadto nie da już drugiej szansy. Zwłaszcza, że teraz będzie bombardowany mnóstwem ofert,
z różnych hoteli, w krótkim czasie. Przekonanie klienta będzie więc polegało na szybkim przejściu przez jego filtry komunikacyjne i znalezienie jego scenariusza językowego. Bez tego omawianie oferty będzie jak wpychanie niewłaściwego klucza do dziurki w zamku. Na siłę może nawet wejdzie, ale drzwi nie otworzy. Z drugiej strony, dopasowanie do scenariusza klienta sprawi, iż poczuje on podobieństwo do handlowca, dlatego będzie miał większą skłonność, by mu ufać i skorzystać oferty. Dopasowanie do scenariusza językowego klienta zdecydowanie zwiększa szansę na zapoznanie z ofertą. To ważne teraz, kiedy mniej liczni, za to bardziej wrażliwi klienci MICE będą szybko męczyć się i niecierpliwić czytaniem kolejnej propozycji lub rozmową na temat kolejnej oferty. Dlatego biorąc pod uwagę cztery wyżej wymienione punkty, czas skoncentrować się na przygotowaniu ofert MICE w dopasowanej formie.
O AUTORZE Od kilkunastu lat zaangażowany trener i doradca hotelarski. Twórca marki szkoleniowej Team Hotel Szkolenia Kadry Hotelarskiej, założyciel blog.teamhotel.pl. Posiada ponad 25-letnie doświadczenie w aktywnej sprzedaży oraz 11-letnie w zarządzaniu zespołami. Prowadzi firmę przedstawicielską Vincitex, poprzez którą wprowadza na polski rynek marki międzynarodowych producentów z branży włókienniczej. Jako trener wspiera hotelarzy (i nie tylko) w rozwijaniu umiejętności sprzedażowych opartych o pozytywne wywieranie wpływu, liderskich oraz szkoleniowo pomaga budować pozytywny Guest Experience w recepcji, restauracji, housekeepingu i Spa. Szkoli w trzech językach i szlifuje czwarty. Współpracował m.in. z hotelami Słoneczny Zdrój, Hotel Sopot, Imperiall Resort and MediSpa, Hotel Notera Spa, Queen Boutique Hotel oraz grupą Zdrojowa Hotels. Absolwent Wydziału Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Łódzkiego.
kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
37
PRAWO
PRE-PACK
SZANSA DLA BRANŻY HOTELOWEJ Pre-pack to pojęcie, które coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej, ale nadal owiane jest nimbem tajemniczości lub – jeśli ktoś woli tę wersję – ostrym cieniem mgły. W rzeczywistości pod pojęciem „pre-pack” kryje się niezwykle ciekawe rozwiązanie restrukturyzacyjne, służące w praktyce m.in. dłużnikom, wierzycielom i… inwestorom. Branża hotelowa powinna szczególnie uważnie przyjrzeć się tej możliwości, gdyż daje realną szansę podtrzymania operacyjnej ciągłości biznesu hotelowego i bezinwazyjnego „przeniesienia” go ze spółki niewypłacalnej do podmiotu cechującego się wypłacalnością.
ADAM STRAŻECKI ADWOKAT, DORADCA PODATKOWY, PARTNER ZARZĄDZAJĄCY KANCELARIA STRAŻECCY, JALIŃSKI I WSPÓLNICY BARTOSZ SOKÓŁ LICENCJONOWANY DORADCA RESTRUKTURYZACYJNY, PRAWNIK, WSPÓLNIK KANCELARIA KUBICZEK MICHALAK SOKÓŁ
38
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
PRAWO
PARTNEREM JEST
część szósta
Cykl Co w prawie piszczy?
właśnie wniosek pre-pack, określając nabywcę przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, cenę i ewentualnie inne warunki transakcji. Załącznikiem do wniosku pre-pack musi być wycena sporządzona wcześniej na zlecenie wnioskodawcy przez osobę wpisaną na listę biegłych sądowych, a nabywca – celem potwierdzenia swoich intencji – wpłaca do depozytu sądowego 10 proc. proponowanej wartości transakcji. Jeśli sąd ogłaszając upadłość dłużnika zatwierdzi wnioskowane warunki sprzedaży, to majątek sprzedawany jest przez syndyka na rzecz inwestora wskazanego we wniosku pre-pack i za określoną tam cenę. W praktyce daje to więc możliwość szybkiej i „kontrolowanej” sprzedaży działającego hotelu (z pracownikami, umowami, marką, know-how, itp.) i to w taki
sposób, że transakcja pozostaje niezauważalna na poziomie bieżącej działalności operacyjnej hotelu. Wszyscy na tym korzystają. Inwestor nabywa działający obiekt po atrakcyjnej cenie, gdyż z zastosowaniem określonych dyskont właściwych dla sprzedaży w postępowaniu upadłościowym, a także bez zobowiązań i zabezpieczeń ustanowionych na majątku. Co więcej, transakcja jest transparentna i przez to bezpieczna, gdyż odbywa się z udziałem organów postępowania upadłościowego. Z kolei wierzyciele odzyskują w ogólnym rozrachunku więcej pieniędzy, gdyż postępowanie upadłościowe trwa krócej i generuje niższe koszty. Ponadto, w praktyce pre-pack może przyspieszyć moment faktycznego otrzymania środków nawet o kilka lat. A co z dłużnikiem? Czy również zyskuje wskutek efektywnego przeprowadzenia procesu pre-pack? Tak! Niewątpliwie ogranicza ryzyka związane
z odpowiedzialnością członków zarządu i utratą wartości majątku w klasycznym postępowaniu upadłościowym. Win-win-win. Kluczowe jednak, aby przygotowana likwidacja była naprawdę przygotowana. Warto zadbać o rzetelną i prawidłowo sporządzoną wycenę, która w przypadku pre-packu istnienie różni się od klasycznego operatu szacunkowego. Dobrze też pozyskać wcześniej poparcie kluczowych wierzycieli, które chociaż nie jest niezbędne, to jednak może znacząco ułatwić cały proces. Wreszcie, wniosek pre-pack musi być kompletny i przekonujący, omijając różne potencjalne przeszkody formalne (a tych, jak to w polskim systemie prawnym, nie brakuje!). Zwieńczeniem tej niełatwej drogi będzie transakcja ratująca życie hotelowego przedsiębiorstwa, ku radości pracowników i gości, ale także z szeregiem wymiernych korzyści po stronie wierzycieli, dłużnika i – wreszcie – dawcy kapitału.
W
szyscy wiemy, że kiedy właściciel hotelu staje się niewypłacalny, jego majątek powinien służyć zaspokojeniu wierzycieli, czyli stać się przedmiotem oferty, a później sprzedaży ze strony syndyka masy upadłości. Choć zdarzają się chlubne wyjątki, zazwyczaj popadnięcie w stan niewypłacalności wiąże się z dezintegracją biznesu hotelowego i jego faktycznym zamknięciem, a przedmiotem sprzedaży stają się wtedy poszczególne aktywa (np. nieruchomość), a nie działające przedsiębiorstwo. Jakie korzyści na tym tle oferuje zatem pre-pack, czyli przygotowana likwidacja? Wnioskodawca (dłużnik lub wierzyciel) wraz z wnioskiem o upadłość może złożyć do sądu równoległy wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, czyli
O AUTORACH ADAM STRAŻECKI Specjalista z zakresu hospitality law ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień z zakresu franczyzy oraz hotelowych projektów deweloperskich. Brał udział we wprowadzeniu na rynek Polski takich marek jak Costa Coffee czy Moxy. Jako CEO restrukturyzował państwową spółkę hotelową (obecnie Polski Holding Hotelowy). Pracował z największymi z branży Marriottem, Hiltonem, Acorem, czy Best Westernem. Jedyny w Polsce członek amerykańskiego stowarzyszenia Hospitality Lawyer, skupiających prawników z branży. BARTOSZ SOKÓŁ Pełni funkcję syndyka masy upadłości, a także wiceprezesa zarządu spółki pełniącej funkcję organu w licznych postępowaniach restrukturyzacyjnych. Specjalizuje się w zagadnieniach związanych z niewypłacalnością, przygotowaną likwidacją (pre-pack), a także restrukturyzacją sądową. Reprezentuje Klientów w licznych postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Członek Sekcji Prawa Upadłościowego Instytutu Allerhanda, a także Krajowej Izby Doradców Restrukturyzacyjnych. Autor wielu artykułów z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego.
kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
39
TECHNIKA I WYPOSAŻENIE
PO EPIDEMII Jak zmieni się design pokojów?
Moim zdaniem, doświadczenie epidemii najbardziej wpłynie na nasze podejście do projektowania części wspólnych. Pokoje hotelowe oczywiście również ulegną zmianie, jednak w nieco mniejszym stopniu. Obecnie pracujemy nad kilkoma projektami, w różnych częściach Europy. Aby zagwarantować gościom bezpieczeństwo i przygotować obiekty do funkcjonowania w przypadku potencjalnego powrotu zagrożenia epidemiologicznego, staramy się wypracować nowe projektowe standardy. MAGDALENA FEDEROWICZ-BOULE PREZES ZARZĄDU TREMEND
40
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
TECHNIKA I WYPOSAŻENIE
W
tym celu wymieniamy doświadczenia z designerami z Paryża, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Austrii, Ukrainy i USA. Dzięki narzędziom do komunikacji zdalnej takie konsultacje są możliwe i przyspieszają proces tworzenia rozwiązań, które pozwolą nam nie tylko zapewnić właściwe warunki sanitarne, ale jednocześnie będą przyjemne dla oka.
Materiały Istotną częścią tworzenia nowych standardów sanitarnych będzie wybór odpowiednich materiałów wykończeniowych, które będą łatwe do utrzymania w czystości. Świetnym przykładem jest między innymi miedź, której jony mają właściwości antywirusowe i bakteriobójcze. Poza miedzią, będziemy z pewnością sięgali po gładkie powierzchnie, proste w dezynfekcji i posiadające odpowiednie atesty. Pomocne mogą być inteligentne powierzchnie bakteriobójcze czy tkaniny o podobnych właściwościach, z których być może uda się wykonać elementy dekoracyjne i pościele. Technologia daje nam coraz więcej rozwiązań, być może pandemia będzie bodźcem do wprowadzenia ich na masową skalę.
kluczowych miejscach. Obecnie, wraz z jednym z producentów mebli, pracujemy nad projektem takiego rozwiązania. Najprostszym i łatwo dostępnym elementem wyposażenia, który będzie można bardzo szybko wprowadzić do hoteli, są dozowniki z płynem antybakteryjnym, rozmieszczone w łatwo dostępnych punktach i odpowiednio oznaczone, aby nie umknęły uwadze gości. Aby były dobrze widoczne, można je oznaczyć za pomocą grafik, naklejek czy murali, oswajając się z nową rzeczywistością.
Trendy Jeżeli chodzi o kwestie estetyki, będziemy dążyli do zachowania standardów i idei, które towarzyszyły nam przed epidemią. Bliski był nam storytelling i wplatanie do projektów opowieści o miejscach, w których powstawały nasze projekty, nawiązania do lokalnej sztuki, historii, tradycji. Nadal będziemy również pamiętać o ekologii. We wnętrzach wykorzystywaliśmy często stare przedmioty i dawaliśmy im nowe życie. Istotną rolę odgrywała również sztuka, nie tylko w postaci obrazów, ale także murali, tworzonych na specjalne
zamówienie. Zgodnie z ideą biophilic design, w naszych realizacjach zawsze pojawiało się dużo zielonych roślin. Obecnie również zamierzamy je wykorzystywać – mogą pełnić funkcję przesłony, a prezentują się o wiele lepiej niż ścianki wykonane z tworzyw sztucznych. Największym wyzwaniem dla nas, architektów będzie zachowanie nieformalnej atmosfery, przy jednoczesnym spełnieniu wymagań sanitarnych. Pamiętajmy o tym, że projektujemy w czasach pandemii, ale projekty muszą dobrze funkcjonować również, gdy się ona zakończy. Dlatego bardzo ważna jest możliwość rearanżacji oraz zmian funkcji. W pokoju szukaliśmy zawsze kilku stref: welcome zone, relax, sleep.... W obecnej sytuacji strefa relaksu zyska na znaczeniu i może powinna być na tyle mobilna, żeby gość mógł przyjąć tam kogoś na krótką rozmowę czy spokojnie popracować. Pracujemy nad tym, by jak najlepiej połączyć te dwa bieguny i mimo trudnego doświadczenia epidemii, stworzyć przestrzenie piękne i przyjazne.
O AUTORZE
Rozwiązania Zmienia się również nasz sposób myślenia o funkcjonowaniu hoteli. Do tej pory życie zwykle koncentrowało się w restauracjach i barach, obecnie coraz częściej posiłki są wydawane w bufetach do pokojów, co wcześniej było traktowane jako usługa premium. Kolejnym pomysłem na poprawę higieny w hotelu może być wprowadzenie kabin dezynfekcyjnych przy wejściach i w innych
Doświadczenie zawodowe zdobywała w Pracowni Architektury „Sotyk & Sotyk” czy przy współpracy z architektami francuskimi. Współzałożycielka F.B.T. Pracownia Architektury i Urbanistyki. Architekt prowadząca, a później dyrektor biura IOSIS Polska (dawniej OTH). Współzałożycielka biura Tremend. Uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w specjalności architektonicznej nr MA-1622, przynależność do MOIA nr MA – 1198, od września 2017 członek Zarządu OW SARP. Absolwentka studiów na Wydziale Architektury na Politechnice Warszawskiej, „School of Architecture” Uniwersytet w Detroit, Michigan, USA.
kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
41
GASTRONOMIA
GDY WYDARZENIA MICE RUSZĄ DLA GOŚCI
Dziś nie wiemy kiedy powróci możliwość organizowana wszelkiego rodzaju spotkań rynku MICE i jakie będą obowiązywały wytyczne i obostrzenia. Jak zatem działać, żeby zapewnić bezpieczeństwo całego procesu usługowego począwszy od działania magazynu i samych dostaw, poprzez ich przygotowanie w kuchni, wydawania i serwowania? Jak zapewnić bezpieczeństwo personelu i gości, gdy będzie możliwość obsługi eventów i organizowania cateringu? Jak zadbać o higienę sanitarną miejsc? ANDRZEJ KOWALCZYK, ROBERT WĘGLARZ ALCHEMIA HOTELARSTWA
42
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
GASTRONOMIA
PARTNEREM JEST
W
dniu 2 maja 2020 r. pojawiło się Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Wraz z jego publikacją stało się jasne, że zapowiadane w wytycznych zakresy działań przewidziane dla biznesu hotelowego będą jednak bardziej restrykcyjne niż pierwotne zapowiedzi i założenia. Uniemożliwiały korzystanie z restauracji gościom, a posiłki przynoszone mogą być do hotelowych pokoi. Nie działały nadal gabinety kosmetyczne, bary i baseny. Branża z niecierpliwością oczekiwała na kolejne etapy odmrażania biznesu usług gościnności. Zmiany i liberalizacja działalności pojawiła się w połowie maja. Od 18 maja na podstawie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Na określonych zasadach i ograniczeniach zaczęły działać restauracje, kawiarnie i bary, a także pojawiła się możliwość skorzystania z usług wybranych usług kosmetycznych i fryzjerów. Restauracje mogą obecnie działać nie tylko w obrębie ogródków letnich, ale też wewnątrz lokalu. Pracownicy są zobowiązani do dezynfekcji stolika po każdym kliencie, a także do noszenia maseczek i rękawiczek (dotyczy to zarówno kucharzy, jak i obsługi lokalu gastronomicznego). Goście restauracji mogą siedzieć
wyłącznie przy stoliku, ewentualnie pójść do łazienki. Co ważne – nie muszą mieć maseczek i rękawiczek. Nie ma też konieczności badania im temperatury. Te postanowienia jasno uniemożliwiają również organizację prowadzenia usług gastronomicznych w formie bufetów. W tym samym punkcie czytamy, iż również do odwołania ustanawia się czasowe ograniczenie związane z organizacją, promocją lub zarządzaniem imprezami, takimi jak targi, wystawy, kongresy, konferencje, spotkania, włączając działalności polegające na zarządzaniu i dostarczaniu pracowników do obsługi terenów i obiektów, w których te imprezy mają miejsce (ujętej w Polskiej Klasyfikacji Działalności w podklasie 82.30.Z). Na dziś (koniec maja) nie wiemy jednak jakie wytyczne i obostrzenia będą obowiązywały i kiedy powróci możliwość organizowana wszelkiego rodzaju spotkań rynku MICE. Jak zatem działać, żeby zapewnić bezpieczeństwo całego procesu usługowego począwszy od działania magazynu, i samych dostaw, poprzez ich przygotowanie w kuchni, wydawania i serwowania? Jak zapewnić bezpieczeństwo personelu i Gości, gdy będzie możliwość obsługi eventów i organizowania cateringu? Jak zadbać o higienę sanitarną miejsc? Z perspektywy przestrzegania przepisów sanitarno-higienicznych obowiązujących dotychczas (GHP. GMP, HACCP) nadal należy się do nich bezwzględnie stosować, żeby zapewnić bezpieczeństwo, żywności. Dodatkowo trzeba będzie wprowadzić inne (najważniejsze, aby je stosować oraz monitorować) zasady bezpieczeństwa w gastronomii. Dotyczy to zarówno punktów i zakładów gastronomicznych obsługujących klientów indywidualnych, ale przede wszystkim istotne jest to przy obsłudze grup – czy to w formie bezpośredniej w obiekcie czy poprzez usługę cateringową.
Oto kilka praktycznych podpowiedzi dla pracowników: 1. Pracownicy przed przystąpieniem do pracy powinni: • zostawić odzież osobistą w miejscu na nią przeznaczonym, • zostawić biżuterię i rzeczy osobiste w miejscu do tego przeznaczonym, • włożyć czystą, nieuszkodzoną odzież roboczą (personel należy zaopatrzyć w co najmniej 2 zmiany odzieży roboczej) oraz środki ochrony osobistej, • przed udaniem się na przerwę śniadaniową należy zdjąć odzież ochronną i pozostawić ją w miejscu przeznaczonym specjalnie do tego celu. 2. Należy myć ręce zgodnie z instrukcją mycia i dezynfekcji rąk każdorazowo: • przed rozpoczęciem pracy, • po wyjściu z toalety, • po pracach związanych z odbiorem sprzętu w trakcie i po imprezie, • po zakończeniu prac porządkowych takich jak mycie, wynoszenie śmieci itp., • po spożywaniu posiłków, • po czesaniu włosów, • po wycieraniu nosa i po każdej innej czynności powodującej zabrudzenie dłoni, • po ściągnięciu rękawiczek ochronnych, • po kontakcie z osobami z zewnątrz, np.: z dostawcami. 3. W ramach swojego stanowiska pracy np.: za barem, roll-barem, namiocie cateringowym i oczywiście przy produkcji żywności należy pamiętać, aby: • opakowania do kontaktu z żywnością należy przechowywać w miejscach specjalnie do tego przeznaczonych, zapewniających ochronę przed zanieczyszczeniem, • nie kłaść artykułów spożywczych bezpośrednio na ladę,
• sprzęt używany w czasie przerw kawowych, cateringu często myć i dezynfekować, • wszelki odpadki gromadzić w pojemnikach wyłożonych workami foliowymi, które powinny być opróżniane niezwłocznie po wypełnieniu 2/3 objętości. Worek powinno się szczelnie zamknąć i umieścić w pojemniku głównym, zamykając pojemnik.1 4. Po zakończeniu imprezy należy: • umyć i zdezynfekować wszystkie stoły, blaty, krzesła, szafki, wyłączniki świateł, klamki i inne elementy ogólnodostępne, zwracając szczególna uwagę na miejsca częstego kontaktu i o wszystkich innych elementach, które mają kontakt ze skórą gościa – szczególnie wyposażenie wyeksponowane na przerwach kawowych jak filiżanki, dzbanki, ekspresy do kawy etc. oraz sprzęt audiowizualny (piloty, prezentery, markery, flipcharty, mikrofony etc.), • umyć i zdezynfekować używany przez personel sprzęt (stoły cateringowe, bemary, termosy, warniki, wózki kelnerskie, etc.), narzędzia i naczynia. Odmrażanie działalności gospodarczej będzie trwało jakiś czas. Przepisy i rozporządzenia z pewnością będą się jeszcze zmieniać. Ważne jest jednak, aby niezależnie od wszystkiego rzetelnie ich przestrzegać tak jak przede wszystkim wszystkich zasad higieny obowiązujących również w okresie sprzed pandemii i zachować zdrowy rozsądek. Pamiętajmy jednak, że nowe okoliczności, związane z wzmożoną czujnością higieniczną, nie mogą ignorować istoty gościnności. Należą do niej troska o drugiego człowieka, gotowość niesienia mu pomocy i empatia. W 1936 roku, w czasie trwania największego światowego kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
43
GASTRONOMIA
MENADŻERNIK LIDERA Puste miejsca w panelach rezerwacyjnych są faktem. Rynek hotelowy przejdzie olbrzymią transformację. Znaczna część firm znajdzie się z pewnością w trudnej sytuacji i będzie potrzebowała gruntownej restrukturyzacji i zmian. Jak je przeprowadzić? Jak tworzyć lepsze relacje w zespole? Jak poprawić tworzenie ofert, żeby sprostać nowym oczekiwaniom i potrzebom gości, a później zadbać o odpowiednią atmosferę podczas ich pobytu? Jak sprawić, żeby pracownicy zaufali i zaangażowali się w firmę, w zupełnie innych okolicznościach niż jeszcze kilka tygodni temu? „Menadżernik Lidera” to must have każdego szefa działu i dyrektora, stworzony przez branżowych praktyków, którzy dokonywali skutecznych zmian i restrukturyzacji w firmach, którymi przez lata zarządzali. Ta książka to barwna opowieść edukacyjna o właścicielach hotelu, którzy odkrywając swoje błędy w prowadzeniu biznesu, postanawiają je naprawić. Decydują się na audyt, który pokazuje, jak naprawdę działa ich obiekt. Gdy dostają jego wyniki są wściekli. Następnie akceptując przedstawione fakty rozpoczynają skuteczny proces zmian (de facto tworzą wszystko od nowa), a czytelnik co kilkanaście stron dostaje menadżerniki – konkretne podpowiedzi i narzędzia w formie pytań, zalecanych działań i inspiracji pomocnych liderowi (szefowi) w procesie zmian. W menadżernikach tych została zawarta tajemnica sukcesu bohaterów opisanej transformacji. Autorzy Robert Węglarz i Andrzej Kowalczyk na prawie 270 stronach zawarli swoje doświadczenia ze współpracy z ponad setką firm w Polsce, w których prowadzili konsultacje, audyty, szkolenia dla pracowników każdego szczebla. Lata zarządzania firmami hotelowymi upłynęły autorom na trosce o człowieka i wartości takie jak: uczciwość, odpowiedzialność, solidność, zaufanie, szacunek i wiara w możliwości.
kryzysu w książce zatytułowanej „Nauka o zawodzie hotelarskim” Bohdan Białecki Dyrektor Krakowskiej Szkoły Hotelarskiej napisał już we wstępie: „Obecne przykre finansowe położenie świata i związane z nim bezprzykładne bezrobocie nie powinno doprowadzać do rezygnacji, ale do dalszego kształcenia się zawodowego.”, i dalej dodał że hotelarz: „Powinien interesować się wymaganiami i pragnieniami swoich gości i zaspokajać ich życzenia tak, aby czuli się w hotelu jak w swoim domu. (…) „W celu
zapewnienia hotelowi dobrej opinii, nieodzownym jest, aby goście byli zupełnie zadowoleni i to pod każdym względem. Jest to jeden z głównych warunków powodzenia przedsiębiorstwa hotelowego.” Z czasem przywykniemy do innych/nowych reguł działania. Jednak gość zostanie w miejscu gościny z tych samych powodów co przed pandemią.
1
http://care.voigt.pl/
O AUTORACH ANDRZEJ KOWALCZYK Konsultant i trener w branży turystycznej i medycznej, wieloletni menadżer. Specjalizuje się w przywództwie, motywacji, komunikacji i sprzedaży. Przez ostatnie 20 lat skutecznie zarządzał spółkami w branży SPA &Wellness. (Uzdrowisko Szczawnica, Uzdrowisko Wieniec, Uzdrowisko Rabka), a także pomagał firmom, jako praktyk biznesu prowadzić restrukturyzację działalności. Ekspert w projekcie doskonalenia zawodowego „Mistrzowie Hotelarstwa” oraz trener w projekcie dla nauczycieli szkół zawodowych w zakresie gastronomii, hotelarstwa pn. „Szkoła Mistrzów”, wykładowca akademicki. Prelegent na konferencjach branżowych i autor książki „Naturalnie o biznesie, czyli sztuka dokonywania zmian”. ROBERT WĘGLARZ Doświadczony hotelarz i skuteczny menadżer, przez wielu uznawany obecnie za jednego z najlepszych ekspertów i doradców branżowych w kraju. Ma za sobą 30 lat aktywnej i popartej sukcesami operacyjnej pracy w branży hotelarskiej i zdobyty przez ten okres ogromny bagaż doświadczeń na niemal wszystkich stanowiskach. Od prawie 15 lat zajmuje się praktyką trenerską i doradztwem branżowym. Pracował między innymi w hotelach sieci Intercontinental
Wszystkie szczegóły znajdziesz na: www.alchemia-hotelarstwa.pl/alchemia-szefa lub pod nr telefonu: 609 502 350 oraz 510 703 368 oraz adresem e-mail: info@alchemiahotelarstwa.pl
44
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
(IHC), Holiday Inn, Forum, Accor (Ibis i Sofitel), Malinowych Hotelach, kilku obiektach prywatnych, a także Spółce Interferie S.A. Autor wielu publikacji w pismach branżowych oraz wystąpień i referatów na konferencjach branżowych.
PRODUKTY I INNOWACJE
NOWOŚĆ OD JURA Model JURA X10 przeznaczony jest do hotelowych restauracji, biura czy cateringu. Przygotuje do 100 filiżanek kawy dziennie. To urządzenie proste w obsłudze, dające możliwość przygotowania do 31 różnych specjałów kawowych za pomocą jednego przycisku. Opatentowana technologia zaparzania krótkich kaw czarnych (P.E.P.®) wydłuża proces ekstrakcji, zapewniając idealny rezultat w filiżance, pełny głębi i aromatu. Technologia Gładkiej Pianki dba by mleczne napoje posiadały idealną, puszystą piankę. Łatwość użytkowania dopełnia kolorowy, dotykowy wyświetlacz o przekątnej 4,3 cala oraz 5 litrowy zbiorniki na wodę.
ZMYWARKA DO NACZYŃ OD WINTERHALTERA Musi być kompaktowa. Ponieważ w zmywalni zazwyczaj jest mało miejsca. Musi być szybka. Ponieważ ilości zmywanych naczyń w godzinach największego ruchu są bardzo duże. Musi być modułowa. W ten sposób można ją precyzyjnie dostosować do indywidualnych wymagań i życzeń. I oczywiście powinna być opłacalna w eksploatacji. To, co wydaje się niemożliwe, staje się prawdą w przypadku CTR firmy Winterhalter: wysoka wydajność mycia przy kompaktowych wymiarach. Do 195 koszy na godzinę. Niskie wartości zużycia i niskie koszty eksploatacji. Maksymalne bezpieczeństwo higieniczne – i ogromna elastyczność. Ponieważ dzięki systemowi modułowemu, zmywarki CTR można łatwo planować, indywidualnie konfigurować i doposażać. Idealne rozwiązanie dla od 100 do 400 gości. Więcej informacji na temat najnowszych zmywarek CTR znajdziesz na stronie: www.winterhalter.pl
NAJNOWSZE ROZWIĄZANIE TORK XPRESSNAP FIT® To system dozowania serwetek, który powstał z myślą o oszczędności czasu i powierzchni. Idealnie mieści się nawet na niewielkim stole lub wąskiej ladzie. Sprawdzi się w najbardziej zatłoczonym miejscu. Liczne zalety Tork Xpressnap Fit: skompresowane wkłady, system składania serwetek i dozowanie po jednym odcinku pozwalają na rzadszą wymianę produktu i redukcję odpadów. W pełni zamknięty dozownik łatwo utrzymać w czystości. Dodatkowo, na panelach reklamowych AD-a-Glance® można publikować treści marketingowe i promować własną markę. Więcej informacji: https://www.tork.pl/ xpressnap-fit
ELASTYCZNA OFERTA TELEWIZYJNA Media Management Europe (MME) oferuje hotelom ponad 100 wysoko cenionych kanałów telewizyjnych, zarówno polskich, jak i obcojęzycznych (w tym niemieckich, hiszpańskich, rosyjskich, włoskich, francuskich). Portfolio MME tworzą rozpoznawalne marki kanałów informacyjnych, rozrywkowych, sportowych czy filmowych, umożliwiając hotelom stworzenie własnej, elastycznej oferty telewizyjnej, zgodnie z indywidualnymi potrzebami swoich klientów, bez konieczności zakupu pakietów kanałów. Wieloletnie doświadczenie i profesjonalizm MME to gwarancja jakości i ponad 600 zadowolonych ze współpracy z MME hoteli.
46
ŚWIAT HOTELI | kwiecień-maj
LIKIER ELDERFLOWER OD MONIN To połączenie świeżych i mocnych akcentów kwiatowych, które są idealne do zaprezentowania koktajli Hugo w nowej aromatycznej odsłonie. W taliowanej i wyróżniającej się butelce, seria likierów Monin to idealne rozwiązanie dla miksologów, którzy chcą wzbogacić smak intensywnym akcentem i nadać kolor swoim koktajlom.
WIZYTÓWKI
JURA Poland ul. Puławska 366 02-819 Warszawa tel. (22) 123-43-01 fax (22) 123-43-02 info@pl.jura.com www.jura.com
Media Management Europe ul. Gołębia 1 A 05-825 Grodzisk Mazowiecki tel. (22) 734-48-90 info@mm-eu.tv www.mm-eu.tv
Od 1931 roku szwajcarska firma JURA rozwijała innowacyjne i ekskluzywne urządzenia do użytku domowego. Jako pionier w branży automatycznych ekspresów do kawy JURA od połowy lat 90-tych jest głównym graczem w tym sektorze. Aktualnie firma tworzy kompleksowe rozwiązania zarówno w segmencie urządzeń domowych, jak i profesjonalnych urządzeń do biur i sektora gastronomicznego. Wyznacznikiem produkcji ekspresów są: szwajcarska precyzja, intuicyjna obsługa, perfekcyjny design i doskonała, świeżo mielona kawa. W Polsce oficjalne przedstawicielstwo JURA obecne jest od lipca 2013 r.
Firma Media Management Europe (MME) powstała w 2004 roku w oparciu o 10-letnie doświadczenie w doradztwie, sprzedaży, instalacji i zarządzaniu usługami telefonicznymi, TV satelitarnej oraz IT dla klientów komercyjnych i mieszkaniowych. Nadrzędnym celem przyświecającym utworzeniu MME było propagowanie wiedzy na temat legalnej reemisji kanałów w kontekście obowiązującego prawa i ochrona nadawców. MME koncentruje się na jednym obszarze wiedzy – udzielaniu prawa do reemisji w imieniu nadawców. Wieloletnie doświadczenie, doskonała znajomość aspektów prawnych oraz branży HoReCa i CATV czynią z MME profesjonalnego doradcę pod silną i dobrze rozpoznawalną markę. Stała współpraca MME z nadawcami lokalnymi i międzynarodowymi umożliwia nam budowanie szerokiego portfolio, na które składają się między innymi kanały ogólnorozywkowe, sportowe, informacyjne, filmowe, wiele z nich w kilku wersjach językowych.
Polski Holding Hotelowy ul. Komitetu Obrony Robotników 39G 02-148 Warszawa tel. (22) 264-64-64 biuro@phh.pl www.phh.pl
PHH to spółka w 100 proc. z kapitałem państwowym. Celem działania holdingu jest utworzenie silnego i profesjonalnego polskiego podmiotu hotelowego, konkurencyjnego w branży, sprawnie zarządzającego bazą obiektów należących do Skarbu Państwa. W portfelu PHH znajduje się obecnie 10 obiektów, zlokalizowanych w Warszawie, Katowicach, Gdańsku, Rzeszowie, Poznaniu, Międzyzdrojach i na Półwyspie Helskim. W 2019 roku Polski Holding Hotelowy objął całość udziałów spółek AMW Hotele, Gliwickiej Agencji Turystycznej, Hoteli Olsztyn oraz Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Usług Turystycznych. Dzięki temu w grupie kapitałowej Polskiego Holdingu Hotelowego znajduje się łącznie 27 obiektów hotelarskich.
Tork Polska ul. Puławska 435A 02-801 Warszawa tel. (22) 543-75-00 fax (22) 543-75-01 tork.polska@essity.com www.tork.pl
Tork, marka firmy Essity, światowego lidera branży higienicznej i ochrony zdrowia, jest dostawcą profesjonalnych rozwiązań do utrzymania higieny dla szerokiej gamy odbiorców: od restauracji, przez służbę zdrowia, biura i szkoły po przemysł. Tork dostarcza rozwiązania klientom w ponad 80 krajach. W ofercie marki znajdują się dozowniki, ręczniki i papiery toaletowe, mydła, serwetki i czyściwa kuchenne oraz przemysłowe.
Winterhalter Polska ul. Trakt Brzeski 62B 05-077 Warszawa – Wesoła tel. (22) 773-25-52 biuro@winterhalter.com.pl www.winterhalter.pl
Winterhalter jest ekspertem w dziedzinie przemysłowych systemów zmywania. Już od ponad 20 lat działalności na polskim rynku firma buduje pozycję lidera, oferując najwyższej jakości zmywarki przemysłowe, chemię oraz systemy uzdatniania wody dla każdego rodzaju biznesu gastronomicznego. Produkty firmy Winterhalter wyróżniają się innowacyjnością, wydajnością, łatwością użycia i perfekcyjnymi efektami zmywania zapewnianymi od dziesiątków lat w profesjonalnych kuchniach na całym świecie.
kwiecień-maj | ŚWIAT HOTELI
47