Bouwbedrijf september 2021 by Embuild

Bouwbedrijf

maandblad van en voor de aannemer • uitgave van de Confederatie Bouw • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel

SEPTEMBER 2021 AFGIFTEKANTOOR GENT X – €6

TOPICS LERENDE NETWERKEN

Programma van het najaar

75 JAAR CONFEDERATIE!

Feesteditie in bijlage

OVERHEIDSOPDRACHTEN

Juridisch standaardwerk vernieuwd

DOSSIER

Circulair bouwen, de volgende uitdaging /confederatie.bouw @Confedbouw

www .confederatiebouw.be

Confederatie Bouw - Confédération Construction

GO DIGITAL! BRUSSELS KART EXPO

WWW.DIGITALCONSTRUCTIONBRUSSELS.BE

EDITO

Instroom nieuwe werknemers ondertussen prioriteit nummer één

en opzichte van januari 2020 zijn er nu 4,1 % meer banen in de bouw. Dat blijkt uit onderzoek van Acerta. Ondanks de coronacrisis is de tewerkstelling in onze sector dus blijven groeien. Dat is mooi, maar meer en meer bouwbedrijven vinden nu geen nieuwe medewerkers meer. Nochtans hebben zij daar absoluut nood aan. De vele bestellingen, de heropbouw na de overstromingen en de Europese relancemiddelen, waarvan bijna 50 % naar de bouw gaat, creëren massa’s werk en de behoefte aan extra personeel.

“De Confederatie Bouw is niet bij de pakken blijven zitten en werkt op verschillende fronten aan een betere en vlottere instroom van jongeren.”

De Confederatie Bouw is alvast niet bij de pakken blijven zitten en werkt op verschillende fronten aan een betere en vlottere instroom van jongeren. Onze gewestconfederaties verzetten op dit vlak bergen werk: de VCB met de campagne #WERFZE en de CCW met jeconstruismonavenir. Met de juiste, hedendaagse boodschappen spreken zij de jongeren aan. Voor een groot stuk via de sociale media, want dat is de plaats bij uitstek om jongeren te bereiken. Daarnaast bereiden we met de vakbonden onder de auspiciën van Constructiv een tienjarige campagne voor die maar één objectief heeft: meer mensen warm maken voor onze sector. Het zal de eerste keer zijn dat er zij aan zij een dergelijke campagne gevoerd wordt over zo’n lange periode. En dat is ook nodig, want het probleem van een te beperkte instroom zal niet in één handomdraai opgelost worden. Daarnaast zijn we nog een andere optie aan het bekijken, namelijk een samenwerking met Defensie. Binnen het Belgisch leger bestaat er een project om jongeren tussen de 18 en 25 jaar een kans te bieden een opleiding te volgen voor een knelpuntenberoep, dus ook voor heel wat beroepen uit de bouwsector. Het concept bestaat erin om in samenwerking met lokale sociale organisaties een groot aantal jongeren te selecteren en ze daarna te laten omkaderen door het leger. Daar krijgen ze een opleiding in een bepaald beroep in het leger en nadien hebben ze de keuze om actief in het leger te blijven ofwel om naar de privésector over te stappen. Daar kunnen ze hun opleiding en kennis verder ontplooien. Kijk, elke optie die het u als aannemer gemakkelijker maakt nieuwe mensen te rekruteren, is op zijn minst het onderzoeken waard. Sowieso kunt u erop rekenen dat de Confederatie Bouw er de komende jaren alles aan zal doen om jongeren, maar ook minder jongeren, te stimuleren om voor onze sector te kiezen. Daarnaast zullen we er alles aan doen om het personeel in onze sector aan de slag te houden en dat via ons paritair comité en de loonvoordelen die onze werknemers krijgen, de verhoging van de veiligheid, het digitaliseren en automatiseren van de sectoren en zo meer.

Thomas Scorier Voorzitter Confederatie Bouw september 2021 • Bouwbedrijf 3

RAND RY, insaurice-André tikelsgewijze ands.

id team van ders als voor

den, inclusief ker niet een-

een digitale, tes.

RATKOM1A 000-1404-6

OVERHEIDSOPDRACHTEN

an de hoven

vele actoren ers, leveran-

Circulair bouwen is een manier om de ecologische voetafdruk van de bouw kleiner te maken. Het is begonnen aan een opmars, maar er zijn ook uitdagingen.

PRAKTISCHE COMMENTAAR

zet met als kandidaten n, maximale ende «qua, flexibelere regelmatigplichten van e, sociale en

21 Circulair bouwen, de volgende uitdaging

bij de reglementering van de

die vanaf 30 werp hebben wordt gere8 april 2017.

INHOUD

2021 André Delvaux Kris Lemmens Marco Schoups Baudouin van Lierde

PRAKTISCHE COMMENTAAR

bij de reglementering van de

OVERHEIDSOPDRACHTEN Deel 1A: Wet 17 juni 2016

Plaatsing – klassieke sectoren

8ste uitgave – 2021

André Delvaux Kris Lemmens Marco Schoups Baudouin van Lierde Bernard de Cocquéau François Moïses Renaud Simar Sophie Bleux Vincent Cappelle Carlo Cardone Evi Degroodt Jan De Leyn Janice Demeester Geert Dewachter Anke Meskens Melissa Olivotto François Paulus Mathieu Thomas Karolien Van Butsel Cédric Vandekeybus Jasper Van Steenbergen

15 Juridisch standaardwerk vernieuwd Er is een nieuwe editie van de Praktische commentaar bij de reglementering overheidsopdrachten, al decennia een juridisch standaardwerk. Het is gedrukt én digitaal verkrijgbaar – met korting voor de leden.

4 Bouwbedrijf • september 2021

36 Topics lerende netwerken

Innoveren kun je leren. En van niemand kun je het beter leren dan van experts en collegaaannemers. Dat is het idee achter het rijke aanbod van Topics netwerken. Profiteer ervan!

42 Slim hergebruik

De voormalige ambassade van Spanje in Schaarbeek wordt getransformeerd tot een complex met woningen. Het project hergebruikt zoveel mogelijk materialen.

Bouwbedrijf

maandblad van en voor de aannemer • uitgave van de Confederatie Bouw • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel

BOUWBELANGEN

SEPTEMBER 2021 AFGIFTEKANTOOR GENT X – €6

15 Overheidsopdrachten Up-to-date versie van de Praktische commentaar. 16 Vrijwillige overuren Flexibel werken in deze coronatijden. 18 Burenhinder Is de nieuwe wet een probleem voor aannemers?

TOPICS LERENDE NETWERKEN

Programma van het najaar

75 JAAR CONFEDERATIE!

Feesteditie in bijlage

OVERHEIDSOPDRACHTEN

Juridisch standaardwerk vernieuwd

DOSSIER

Circulair bouwen, de volgende uitdaging /confederatie.bouw @Confedbouw

3 7 8 9

www .confederatiebouw.be

DOSSIER

Confederatie Bouw - Confédération Construction

Edito

De Confederatie werkt aan een betere instroom van jongeren. Regionaal standpunt

De sector is een onmisbare partner in de strijd tegen wateroverlast. Matexpo

Machineliefhebbers moeten in Kortrijk zijn. De Confederatie verjaart

En we vieren dat met een dik feestnummer!

10 Overstromingen • Luc Goeminne werd diep geraakt door de ellende in Wallonië. • Zandzakken uitdelen in Zoutleeuw. • Servers overstroomd in Halen. • Wat de Confederatie voor de slachtoffers deed.

CONTACTEN Bouwbedrijf is het maandblad van de vzw Confederatie Bouw, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Verantwoordelijke uitgever: Filip Coveliers, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Afgiftekantoor: Gent X Redactie: Peter Graller, Marc Guéret, tel. 02 545 57 30 – fax 02 545 59 02 peter.graller@confederatiebouw.be Vormgeving: Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@cnc.be Franstalige uitgave: Construction Druk: Graphius

21 Inleiding Een nieuwe trend komt op gang. 22 Waarom circulair? Omdat onze ecologische voetafdruk te groot is. 24 Nieuwbouw/hergebruik Aandacht voor het einde vanaf het begin. 26 Businessmodellen Wanneer is circulair economisch leefbaar? 27 Informatie Tips als u meer wilt weten. 28 Reactie van aannemers Lessen van een lerend netwerk over circulariteit 30 Wallonië/Brussel Hun circulaire strategie.

SECTOR & BEROEPEN

33 Bouwmanager Opleiding voor (toekomstige) leidinggevenden.

Reacties - vragen: communicatie@confederatiebouw.be Met de medewerking van: • de studiediensten van de Confederatie Bouw Morgane Halleux, tel.02 545 56 33 - fax 02 545 59 09 morgane.halleux@confederatiebouw.be • Vlaamse Confederatie Bouw Johan Walewijns, tel. 02 545 57 49 - fax 02 545 59 07 johan.walewijns@confederatiebouw.be • Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad Morgane Cendoya, tel. 02 545 58 29 - fax 02 545 59 06 morgane.cendoya@confederatiebouw.be • Confédération Construction Wallonne Catherine Houtart tel. 02 545 56 68 - fax 02 545 59 05 catherine.houtart@confederatiebouw.be

34 Renovatieplicht Nu ook voor niet-woongebouwen. 36 Topics De lerende netwerken van het najaar. 38 WTCB • Voorkomen dat een verf loskomt van zijn baksteen. • De akoestische prestaties van verschillende vloerbedekkingen. • De rekentool Cpro 3.0 met nog meer mogelijkheden.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

42 Courouble Ons lid Jamar hergebruikt materialen. 44 Eeuwfeest Danilith vierde zijn 100ste verjaardag. 46 Ledenvoordelen Doe uw lidmaatschap renderen! 49 Bouwmarkt • Visma neemt Bouwsoft over. • Nieuwe gravers van Cat met verbeterde prestaties. • De MAN OptiView digitale achteruitkijk-camera. 50 Markant • Vincent Kerkstoel is voorzitter van FEBE. • Maandcijfer: hypothecaire leningen.

Abonnementen: Claude Bernaerts, tel. 02 545 56 88 - fax 02 545 59 00 claude.bernaerts@confederatiebouw.be Reclame: Kristel Dekempeneer, tel. 02 545 56 99 - fax 02 545 59 08, kristel.dekempeneer@confederatiebouw.be of kde@confederatiebouw.be. Prijs jaarabonnement Leden van de Confederatie Bouw: begrepen in het lidgeld Niet-leden: € 137,80 (incl. BTW en portkosten) / buitenland: € 300 (incl. BTW en portkosten)

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers De vzw Confederatie Bouw wil met deze publicatie gepaste, betrouwbare, volledige en exacte informatie brengen. Ze kan echter niet aansprakelijk worden gesteld indien ze hierin tekortschiet. Alle elementen van deze publicatie zijn beschermd door het auteursrecht van de vzw Confederatie Bouw. Overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk, is slechts toegelaten mits voorafgaande toestemming en uitdrukkelijke vermelding van de bron.

Vanaf nu wordt B ouwbedrijf gedrukt op papier geproduceerd met hout uit duurzaam beheerde bossen. Deduurzaamheid wordt gegarandeerd door de internationale organisatie Forest Stewardship Council (FSC), die niet alleen het bos controleert maar de hele handelsketen tot aan de drukker.

september 2021 • Bouwbedrijf 5

OCW, JOUW O&O-PARTNER VOOR

DUURZAME WEGENBOUW

De unieke positie van Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw (OCW), op het raakvlak van de private en de publieke sector, biedt een geweldige kans voor het vervullen van zijn kerntaak: het bevorderen van de technische vooruitgang in de wegenbouw en bijdragen tot kennisdeling in de sector. OCW heeft altijd laboratoriumstudies, proefvakken, technologiebewaking, metingen op de weg en technische bijstand met elkaar gecombineerd om samen met zijn leden en partners actief bij te dragen tot innovatie in de sector, de kwaliteit van wegenprojecten en de prestaties van technische oplossingen. Ook de circulaire economie en urban mining, twee zeer actuele thema’s, behoren tot de onderzoeksdomeinen van OCW, dat bijdraagt tot de evolutie van de technische specificaties, in het bijzonder tot de integratie van gerecyclede materialen. We werken momenteel aan verschillende onderzoeksprojecten waarin deze thema’s verweven zijn: -

Re-RACE : toegepast onderzoek en proeflocaties met als doel kennis en ervaring op te doen omtrent de toepassing van verjongingsmiddelen bij het hergebruik van asfaltgranulaat; MonoCrete : vervanging van traditioneel cement door specifiek cement en valorisatie van bouwen sloopafval in plaats van natuurlijke aggregaten, met het oog op de ontwikkeling van eenlaagse betonverhardingen met grote dikte; Foam : studie naar de praktische haalbaarheid van de toepassing van met schuimbitumen gestabiliseerd asfaltgranulaat (afkomstig van affrezen van asfaltverharding op het einde van de levensduur) in de funderingslaag van een wegconstructie.

Ben je op zoek naar expertise, ervaring of middelen op het gebied van onderzoek en ontwikkeling (O&O) om nieuwe producten, nieuwe technologieën en efficiëntere werkwijzen te ontwikkelen? Ondervind je moeilijkheden bij de ontwikkeling van een innovatieproject? Zouden Belgische of Europese partners nuttig zijn voor jou? Of denk je dat collectief onderzoek zou bijdragen tot een duurzame oplossing voor de problemen die je met je sectorgenoten bespreekt? Aarzel niet om contact met ons op te nemen! OCW is jouw partner voor innovatie in de wegenbouw! Meer weten over deze projecten? Eén adres : WWW.OCW.BE

IJ B E ATI V O INN

D N A T S

DIN I E L P

REGIONAAL STANDPUNT

Nood aan ambitieus waterplan voor bestaande woongebieden

e recente overstromingen in Vlaanderen en Wallonië beklemtonen de hoge nood aan een structureel waterplan voor watergevoelige woongebieden. Volgens professor hydrologie Patrick Willems van de KU Leuven woont bijna een half miljoen Vlamingen in dergelijke gebieden. De bouwsector is een belangrijke partner bij de bescherming tegen wateroverlast en vraagt de Vlaamse regering hiervan een prioriteit te maken.

"De bouw heeft de technieken om gebouwen te beschermen tegen wateroverlast. Mits de juiste studies kunnen omgevingsvergunningen om die reden dus niet geweigerd worden."

Vlaanderen telt ongeveer 77 500 hectare effectief overstromingsgebied en 200 300 hectare mogelijk overstromingsgebied. Het zijn vooral natuur- en landbouwgebieden maar er liggen ook heel wat dichtbebouwde woonzones in die gebieden. Volgens Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir lopen zo'n 200 000 woningen een direct risico. Een aanzienlijk deel daarvan ligt in stedelijke centra en dorpskernen. Ook binnen de aangekondigde bouwshift is het primordiaal verdichte woonzones voor te bereiden op de klimaatveranderingen en optimaal te vrijwaren van wateroverlast. Dat vereist een versnelde uitrol van bestaande plannen zoals de Vlaamse Klimaatstrategie 2050, het Vlaams adaptatieplan 2013-2020, de Waterbeleidsnota 20202025 met de stroomgebiedbeheersplannen, het actieplan Droogte en wateroverlast 2019-2021, het Sigmaplan en de recente Blue Deal. Maar het vereist daarnaast de uitbreiding en versterking van al deze maatregelen met een structureel en ambitieus waterplan, met focus op de watergevoelige woongebieden en op de honderdduizenden betrokken gezinnen. Het is cruciaal het omliggende landschap aan te pakken en waterrobuust te maken, met wachtbekkens, tijdelijke infiltratiezones, hakseldammen en versterkte dijken, maar ook door waterlopen opnieuw te laten meanderen, de overwelving van waterlopen terug te draaien en hemelwater naar bufferzones te geleiden. Daarnaast moeten de publieke ruimte en de infrastructuur in de woongebieden zelf versneld aangepast worden. Denk daarbij aan collectieve hemelwaterputten, gescheiden rioleringsstelsels, straten die tijdelijk kunnen worden ingezet om water te laten infiltreren en af te voeren naar wadi's, waterdoorlaatbare pleinen en rain gardens. Maar naast de publieke investeringen is ook de medewerking van de huishoudens essentieel, zowel bij de aanpassing van bestaande woningen als bij de realisatie van nieuwe woningen. In dit verband pleiten wij voor een optimale benutting van de watertoets om toekomstige bouwplannen objectief te beoordelen en zo nodig klimaatadaptiever te maken. Marc Dillen Directeur-generaal Vlaamse Confederatie Bouw september 2021 • Bouwbedrijf 7

PRIKBORD

MATEXPO VAN 8 TOT 12 SEPTEMBER

Liefhebbers van bouwmachines moeten in Kortrijk zijn Matexpo, de tweejaarlijkse internationale vakbeurs voor bouwmaterieel, vindt plaats in Kortrijk Xpo van woensdag 8 tot zondag 12 september. Het is al de 39ste editie.

atexpo is volledig gericht op de professionals van de bouwsector. De professionals van hele bouwsector in de ruime zin van het woord: wegenbouw, burgerlijke bouwkunde, algemene bouw, bouwvoertuigen, afvalverwerking, recyclage, reinigingsmachines, goederenbehandeling …

Representatief

De organisatoren maken zich sterk dat ze de grootste merken ter wereld op de beurs hebben. Midden augustus hadden 370 exposanten hun aanwezigheid bevestigd, niet alleen constructeurs maar ook verdelers van materieel en leveranciers van diverse soorten uitrusting. Verspreid over 135 000 vierkante meter stellen ze hun nieuwste en hun beste producten voor. Alles samen zijn ruim 1500 merken vertegenwoordigd. Dat is volgens de organisatoren het grootste aanbod dat je op één plaats kunt bewonderen in de Benelux.

Seminarie Confederatie

Dat aanbod wordt overzichtelijk gepresenteerd, met demo's en testmogelijkheden. Maar de bouw is meer dan machines alleen. Er zijn dus ook verschillende events en seminaries over actuele thema's. Op woensdag 8 september organiseert de Confederatie in Kinepolis Kortrijk (zaal 3) het seminarie "Slimme toepassingen leiden brute kracht in veilige banen". Vanaf 09.30 u. bent u welkom voor het ontbijt. Niko Demeester (directeur-generaal Confederatie) leidt het seminarie in om 10.30 u. Dan vertelt Pieter Quaegebeur (Bergerat Monnoyeur) hoe de technologische ontwikkeling van bouwmachines de bouwplaatsen veiliger maakt. Tom Vermeersch (FOD WASO) geeft daarna uitleg bij de keuring van torenkranen en het voorkomen van botsingen. Het publiek krijgt vanzelfsprekend de kans om vragen te stellen, en het seminarie wordt afgesloten met een receptie op de stand van de Confederatie (hal 1, stand 127). 8 Bouwbedrijf • september 2021

Awards

Daarnaast zijn er de Matexpo Awards. Er is in 2021 een Innovation Award ("powered by ING") voor het meest innovatieve product; een Green Award voor het product met de meest milieuvriendelijke eigenschappen; en ten slotte een Safety Award voor de meest vernieuwende veiligheidstoepassing. De genomineerden voor deze prijzen zijn intussen bekend, maar de jury zal pas dinsdagavond 7 september, tijdens de officiële openingsplechtigheid, bekendmaken wie de prijzen mee naar huis mag nemen.

Praktisch

De toegang is gratis voor mensen die zich vooraf online registreren. Ter plaatse betaal je € 15 per ticket. De openingsuren variëren: • woensdag 8 september • donderdag 9 september • vrijdag 10 september • zaterdag 11 september • zondag 12 september

10.00 – 18.00 u. 10.00 – 18.00 u. 10.00 - 20.00 u. 09.00 – 17.00 u. 09.00 – 17.00 u.

Parkeren

Opgelet: bezoekers kunnen niet in de buurt van de beurs parkeren. Foutparkeerders lopen het risico dat ze weggesleept worden. De organisatie vraagt dus om de wegwijzers naar de randparkings P1 of P2 te volgen. Deze zijn bewaakt. Betalen kan met cash of een bankkaart. Er rijden kosteloze shuttles tot 2 uur na de sluiting van de beurs.

•

INFO: www.matexpo.com. Registreren kan op deze website. U vindt er ook het programma van de events.

1946-2021

Uw beroepsorganisatie wordt 75! In het najaar viert de Confederatie Bouw haar 75ste verjaardag. Als reden om te feesten is dit er eentje van formaat. Bouwbedrijf kreeg de eer de aftrap te geven van de festiviteiten. In de bijlage vindt u een feesteditie die terugblikt op de periode 1946-2021.

D 1946 - 2021

riekwart eeuw al verdedigt de Confederatie hardnekkig de belangen van haar leden en van de bouwsector in het algemeen. Ze werd opgericht in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. In september 1944, nog vóór België helemaal van de Duitsers bevrijd was, richtte een aantal ondernemende aannemers het Nationaal Comité voor de Bouwnijverheid op.

Grote noden

Het Nationaal Comité keek vooruit. Na de oorlog bestond er een enorme behoefte aan bouwwerken. Maar de verenigingen die de belangen van de aannemers verdedigden, vertoonden weinig samenhang. Het Comité probeerde daar iets aan te doen. Begin 1945 werd besloten een Nationale Confederatie van het Bouwbedrijf op te richten, met waarborgen voor een gelijke vertegenwoordiging van beroeps- en lokale verenigingen. Een opmerkelijk model van samenwerking, dat tot op heden zijn waarde heeft bewezen. Op 4 mei 1946 verschenen de statuten van de Nationale Confederatie in het Staatsblad, en op 18 september werd Edgar Frankignoul verkozen als allereerste voorzitter. En Bouwbedrijf, zult u nu vragen? Dat was er al vóór de eerste voorzitter. Het eerste nummer van uw lijfblad, dat toen nog "Het Bouwbedrijf" heette en veertiendaags verscheen, rolde op 21 juli 1945 van de persen. Wij hebben onze 75ste verjaardag stiekem al gevierd.

Ups en downs

Bij dit Bouwbedrijf vindt u een extra nummer dat de voorbije 75 jaar beschrijft. Als u ons een cliché permitteert: het was een woelige periode. Er waren de Golden Sixties, maar een ook een hele reeks crisissen: de oliecrisis van 1973, de financieel economische crisis van 2008 en de coronacrisis zijn maar enkele voorbeelden. "Het verleden is een vreemd land; ze doen de dingen daar niet zoals hier" zegt een Engels spreekwoord. Dat geldt ook voor het verleden van onze sector. Neem België: na zes staatshervormingen is dat niet hetzelfde land als in 1950 of zelfs 1970. Materialen en bouwtechnieken zijn spectaculair geëvolueerd. Ten tijde van Expo 58 was de bouwvakker "een nomade", stond in 2008 in Bouwbedrijf. Nu heeft diezelfde bouwvakker een excellent statuut. Ook de Confederatie onderging de nodige wijzigingen: het is niet meer de vereniging van 1946. Maar tegelijk bleef ze ook dezelfde: een rots in de branding, een organisatie waarop de leden kunnen rekenen. Het extra nummer bij dit Bouwbedrijf beschrijft een bijzonder boeiend stuk geschiedenis.

•

september 2021 • Bouwbedrijf 9

LUC GOEMINNE

"Ik kon niet langer vanuit mijn zetel naar die afgrijselijke beelden blijven kijken" Toen de overstromingen toesloegen midden juli, kwam er een golf van solidariteit tot stand in heel het land. Bij de vrijwilligers die hun bijdrage leverden, ook onze leden. Van de meeste van hen zullen we de naam nooit kennen, en wellicht vinden ze dat niet erg: ze deden gewoon wat ze beschouwden als hun menselijke plicht. Maar we willen hier toch een kleine hommage brengen aan al deze anonieme aannemers, en geen mooiere hommage dan het verhaal van Luc Goeminne van Bouw en Renovatie Luc uit Maldegem.

este vrienden,

Hoe begint ons verhaal ... We zijn allen in verlof, kijken 's avonds naar de nieuwsbeelden en iedereen ziet hoe het water stijgt. Ik zeg nog tegen mijn vrouw Betty ... hoe erg is dit voor al die mensen ... en de aangrijpende beelden blijven komen gedurende dagen aan een stuk." "In diezelfde week kreeg ik een e-mail van de Confederatie Bouw met de vraag: wie of welk bouw-gerelateerd bedrijf wenst zich kenbaar te maken om nog tijdens het bouwverlof te gaan werken in de rampgebieden? Vlug al mijn bedrijfsgegevens doorgemaild ... en wachten op een oproep. De zaterdag en de zondag vliegen voorbij, maandag en dinsdag volgen ook ... nog steeds geen oproep."

Woensdag, nationale feestdag

"Ik kon niet langer vanuit mijn zetel naar die afgrijselijke beelden blijven kijken. Woensdagmorgen 11.00 u., nationale feestdag, ik begin te mailen naar alle personen en bedrijven die ik ken met de vraag 'wie wil meegaan om te helpen met opruimingswerken, wie kan spullen missen nodig voor de opkuis …" "12.00 u., eerste reacties komen binnen. Tegen woensdagavond was alles geregeld, zeven mensen gaan mee waaronder 3 jongeren van 16, 18 en 22 jaar. 10 Bouwbedrijf • september 2021

Luc Goeminne (vierde van links) schonk een vrachtwagen aan de gemeente Trooz. Hij betaalde uit eigen zak. Maar u kunt sponsoren!

Vijf bedrijven geven mij de nodige goederen om mee te nemen. • 1 palet bigbags 200 stuks van 1 kubieke meter om afval in te verzamelen • 2 paletten plat water kleine flesjes 500 ml. • 1500 paar veiligheidshandschoenen • 400 liter rode diesel • 20 trays coca cola • Emmers, dweilen, kledij, wegwerpoverals, stofmaskers ... en nog veel meer."

Trooz

"(…) Maar waar gaan we nu naar toe? Zo'n groot rampgebied! Via [onze vriendin] Laurence Goffin kwamen we in contact met David Derez en zijn collega Olivier van de technische dienst gemeente Trooz. Et voilà!" (…) "Voertuigen: twee grote bestelwagens propvol geladen met materiaal en materieel; een vrachtwagen 32 ton met containersysteem, rups-graafkraan 4 ton met sorteergrijper, dumper 1,5 ton, mazouttank 400 liter. We zijn klaar, we kunnen ertegenaan gaan."

Een deel van het materieel van de gemeentediensten van Trooz werd uitgeschakeld door de overstroming van midden juli.

Zondag 25/07

"2 camionettes gaan naar Luik Angleur: 6 kelders volledig uitgekuist, 2 woningen gelijkvloers gekuist. 1 vrachtwagen met container naar Trooz, afval weghalen in de beek met graafkraan."

Maandag 26/07

"Leveren van de 2 paletten plat water, 1 x technische dienst, 1 x lagere school Trooz. Allemaal naar Trooz, straten opkuisen, alle afval weghalen ... Eigenaars die hun hele inboedel vastpakken en in de container zwieren ... niet leuk." "Foto's, inschrijvingspapieren DIV, identiteitskaarten ... alles vind je langs de kant van de weg ... Oprit achteraan bij Pascal en Jean Louis volledig weggespoeld, dus met de graafkraan tot bijna in de kleine snelstromende rivier en scheppen maar, om zoveel mogelijk grind, rotsblokken eruit te halen om hun oprit weer een beetje veilig te maken.

Dinsdag 27/07

"Onze laatste opruimdag ... In totaal ben ik zelf met mijn eigen vrachtwagen 15 keer naar de tijdelijke stortplaats in Trooz gereden, ruw geschat. 250 kubieke meter afval ... gewicht rond de 50 000 kilogram ... wat wil zeggen dat iedereen van ons team bijna 7142 kilogram heeft vastgenomen, opgeraapt." "De resterende aantal liters rode diesel hebben we mogen schenken aan de gemeentelijke technische dienst van Trooz, dit konden ze gebruiken voor hun diesel-elektrogeengroepen die her en der in de gemeente staan om de bewoners van elektriciteit te voorzien. Bedankt Olivier voor de dikke knuffel ... ondanks de Corona pandemie ... het deed deugd ... en de tranen kwamen (…)." "Nog een laatste saluut aan de mensen die we hebben leren kennen ... en weg zijn we."

De verwoesting valt nauwelijks in woorden te vatten.

Krop in de keel

"Ik moet wel zeggen dat het met een enorme krop in de keel was, tranen in mijn ogen, ik kon ze niet ophouden ... niet enkel omdat ik moe was, maar ook omwille van ... Wij rijden morgen naar ons huisje, ons warme thuis bij onze kinderen en vrouw en onze huisdieren ... en toch ... wat met al deze inwoners van Trooz die we achterlaten, er is nog

voor maanden opkuiswerk, infra- en mobiliteitswerken, huizen renoveren, slopen en heropbouwen ..." "Heb ik genoeg gedaan? Met een schuldgevoel en tranen vertrek ik ... Mocht ik niet op 250 kilometer veraf wonen, geachte inwoners van Trooz, ik stond er morgen opnieuw om te helpen. Nog veel geluk en hoop voor jullie van ons gehele team The Flandriens."

•

U kunt sponsoren EEN VRACHTWAGEN VOOR TROOZ Luc Goeminne heeft intussen ook een vrachtwagen aan de technische dienst van de gemeente Trooz geschonken. Hij heeft deze uit eigen zak betaald maar u wordt hartelijk uitgenodigd om te sponsoren. Luc Goeminne: "Er is nog voor maanden opkuis en opruimingswerk nodig is om de getroffenen een normale straat en omgeving te kunnen geven. De technische dienst die normaal een zeventiental voertuigen bezit, hield na de ramp nog drie voertuigen over, waarbij geen enkele vrachtwagen. Hun vrachtwagens, camionetten, schoolbus ... zijn total loss. Hoe kunnen de personeelsleden van de technische en onderhoudsdiensten de inwoners van Trooz helpen zonder voertuigen?" "Ik heb een initiatief genomen op eigen houtje en ben gaan zoeken op het internet om een occasie vrachtwagen met containerhaak aan te schaffen ... en ik heb gekocht. De Mercedes vrachtwagen is geleverd door de firma Nebim. Op de koop toe kreeg hij een volledig onderhoud volledig gratis." "Wie wil me helpen deze vrachtwagen te sponseren? Alle beetjes helpen … Voor de bedragen die jullie hieraan willen besteden kan ik een factuur opmaken." #Eendracht maakt macht # Bedankt alvast ... Met vriendelijke groet, Luc Goeminne Bestuurder Bv Bouw en renovatie Luc Ambachtenlaan 8 9990 Maldegem Btw BE0819266750

september 2021 • Bouwbedrijf 11

'T DAKDEKKERTJE

Zandzakken rondbrengen in Zoutleeuw De gemeente Zoutleeuw ligt op de grens tussen Vlaams-Brabant en Limburg, de twee Vlaamse provincies die het meeste te lijden hadden van de wateroverlast midden juli. Toen het centrum onder water liep ging de zaakvoerder van 't Dakdekkertje meteen aan de slag, getuigt zijn zoon Niels Crabbé.

iels Crabbé: "De stad Zoutleeuw had een oproep gedaan om zandzakken te helpen verdelen, en mijn vader is daar onmiddellijk op in gegaan. Even daarna heeft hij mij gebeld, en zo zijn we samen met de stadsdiensten aan de slag gegaan. Alles bij elkaar hebben we toch een tiental vrachtwagens, pakweg 40 pallets, kunnen verdelen." "Je zag de paniek bij de mensen, maar er was ook veel solidariteit: de chiro, de scouts, mensen uit het asielcentrum, de inwoners, iedereen hielp mee. Waarom mijn vader dat gedaan heeft? Dat is gewoon echt iets van hem. Ik ken hem niet anders."

"De Chiro, de scouts, mensen uit het asielcentrum, de inwoners, iedereen hielp mee."

De vrachtwagen van 't Dakdekkertje in de getroffen zone.

DW CONSTRUCT

"In tegenstelling tot de inwoners van Verviers hebben wij alles nog" De overstromingen van midden juli hebben ook de Vlaamse aannemers niet gespaard. Ons lid DW Construct (Herk-de-Stad) kan ervan meespreken. Katrien Beckers vertelt. De straat stond volledig blank waar DW Construct zijn kantoren heeft.

atrien Beckers: "Wij zijn het slachtoffer geworden van de overstroming van de Velpe in Halen, waar we onze kantoren en ons atelier hebben. De kelder van het huis waarin de kantoren liggen, is ondergelopen. Het was geen grote overstroming maar de servers en computers die daar staan, vielen wel uit."

Productie getroffen

Katrien Beckers: "Voor een onderneming als de onze, met CNC-gestuurde machines, is de ICT een beetje het kloppend hart. We konden twee tot drie 12 Bouwbedrijf • juli-augustus 2021

weken geen data meer doorsturen naar die machines en dat bemoeilijkte de productie." "Maar tegelijk is er natuurlijk het algemene leveringsprobleem voor materialen en producten, veroorzaakt door corona en de schaarste op de wereldmarkt. Het klinkt misschien vreemd, maar door die vertragingen is het minder erg dat ons atelier een tijdlang slechts gedeeltelijk operationeel was. Ik heb er goede hoop op dat de overstroming weinig bijkomende vertraging zal veroorzaken voor onze klanten."

Alles is relatief …

Katrien Beckers: "Is dit nu erg voor ons? We zijn flink geschrokken, dat wel. We waren op vakantie in Spanje en hebben hals over kop een vlucht terug moeten nemen. Maar ik besef heel goed hoe relatief het allemaal is. In tegenstelling tot de inwoners van Verviers hebben wij alles nog. Er stonden geen meters water in ons huis. Vergeleken met de ellende die zoveel mensen overvallen heeft, hebben wij een beetje pech gehad, meer niet."

•

MEMORANDUM

De Confederatie en de CCW verlenen steun en hulp aan de heropbouw De nooit eerder geziene waterramp van midden juli, die hoofdzakelijk Wallonië en dan vooral de provincie Luik trof, veroorzaakte menselijke drama's. Maar ook gebouwen en infrastructuur liepen enorme schade op. Duizenden huishoudens en bedrijven werden getroffen. De Confederatie is dus een betrokken partij, en schoot onmiddellijk in actie.

amen met de Waalse Confederatie Bouw (CCW) stelde ze meteen een lijst van aannemers op die uit hun verlof wilden terugkomen om te helpen. Daarnaast gaf de beroepsorganisatie aan de overheid de nodige informatie en hielp ze de getroffen bouwbedrijven. Minstens 300 aannemers kregen te maken met schade. Voor de leden-aannemers werden onder meer een FAQ en modelbrieven opgesteld, die beschikbaar zijn op de website. Beantwoordt de FAQ niet al uw vragen? Dan staan de lokale confederaties voor u klaar.

Memorandum

Er wacht de bouw nu de taak alle woningen, gebouwen en infrastructuur te herstellen en weer op te bouwen. Het is een immense opdracht, en daarom hebben we voor de federale en gewestelijke overheden een memorandum opgesteld. Het bevat vijftig maatregelen die de nodige herstellings- en bouwwerken zullen faciliteren en versnellen. Drie zaken moeten daarbij prioriteit krijgen: • krachtige financiële instrumenten en solidariteit om de verzekerde én de niet-verzekerde schade te dekken; • de grote noden aan mankracht aanpakken, door de flexibiliteit van de

CONSTRUBUS VAN CONSTRUCTIV DOORKRUIST DE GETROFFEN GEMEENTEN De bouwsector stelt zich ook ten dienste van de inwoners. Een verzameling experts reed met de Construbus van Constructiv door Luik. Bij deze experts onder meer een vertegenwoordiging van de lokale kamers van Luik en Verviers, maar ook architecten, juridische specialisten en advocaten. In de loop van de maand augustus staan ze ter beschikking van de getroffen inwoners. Het gaat om een gezamenlijk initiatief van onze lokale kamers, de Waalse Confederatie Bouw (CCW), Constructiv, de Union Wallonne des Architectes, de lokale afdeling van het College van DeskundigenArchitecten van België en de balie van Luik-Hoei.

arbeidstijden te optimaliseren, door de initiatieven van opleidingscentra zoals Ifapme en arbeidsbemiddelaars zoals le Forem een boost te geven, en door campagnes die bouwberoepen promoten krachtig te steunen; • het toepassingsgebied van de verlaagde btw van 6 % uitbreiden tot alle herstellings- en heropbouwwerken, waarbij niet mag vergeten worden de goedkeuring van omgevingsvergunningen te versnellen. Daarnaast bevat het memorandum een hele verzameling andere maatregelen, waarbij onder meer een moratorium op faillissementen en het openen van bijkomende stortplaatsen voor inerte fracties.

Overleg

De sector overlegt intussen met Sylvie Marique, die aan het hoofd staat van het bijzondere commissariaat voor de heropbouw, en met de bevoegde gewestelijke en federale ministers. Er moeten immers een aantal zaken op de korte, de middellange en de lange termijn geregeld worden. De herstellingen en de heropbouw zullen zich afspelen binnen een heroriëntering van de corona-relanceplannen, waarbij vanzelfsprekend rekening gehouden moet worden met wat de overstromingen ons geleerd hebben over de ruimtelijke ordening en over het beheer van rivier- en hemelwater.

•

september 2021 • Bouwbedrijf 13

a product of

Bespaar tijd

Krijg meer overzicht

Mobiele Apps

All-in-one tool

TIJD OM PAPIERWERK ACHTER JE TE LATEN Dé administratieve software voor elke bouwprofessional

Interesse? WWW.BOUWSOFT.BE/INFO MEER INFORMATIE? - INFO@BOUWSOFT.BE - 050 45 40 80

PRAKTISCHE COMMENTAAR DELEN 1A EN 1B

Nieuwe uitgave van juridische must bij overheidsopdrachten – nu ook digitaal Het up-to-date gebrachte deel 1 van de Praktische commentaar bij de reglementering overheidsopdrachten is nu uitgekomen. Het gaat om de achtste uitgave van dit juridische standaardwerk over de plaatsing van overheidsdrachten in de klassieke sectoren. Vanaf nu is het ook beschikbaar in een digitale versie. • een flexibelere mededingingsprocedure met onderhandeling; • een eenvoudigere regeling inzake de regelmatigheid van de offertes; • een optimaal evenwicht tussen de rechten en plichten van de partijen; • de bestrijding van sociale dumping.

Relevant voor bouwbedrijven

COMM ISCHE Het gaat al om de achtste uitgave vanENTAAR deel 1. In het tot stand komen speelde de studiedienst van de Confederatie een hoofdrol.

• een ruimere toegang tot overheidsopdrachten voor kmo's; • de mogelijkheid voor kandidaten en inschrijvers om fiscale en sociale schulden te regulariseren; • de maximale digitalisering van de procedures;

Komen ook aan bod in de richtlijn: energie-efficiëntie, sociale en milieuclausules en ten slotte het aanbesteden van opdrachten wanneer innovatieve oplossingen gezocht worden. 2021

INFO: U kunt vrijblijvend een tiental bladzijden uit de Praktische commentaar bekijken. Surf naar praktischecommentaar.be.

PRAK

enterin g

EIDSO

van de

PDRA CHTEN

die vanaf 30 ke sectoren, n n in de klassie het voorwerp hebbe idsopdrachte datum , wordt gerevan overhe die op die een offerte De plaatsing n bekendgemaakt of 2017. indiening van van 18 april juni 2017 worde een uitnodiging tot lijk besluit van en het konink et met als uitgemaakt 17 juni 2016 4/EU omgez kandidaten de wet van jn 2014/2 geld door ijkheid voor maximale wordt Richtli , kmo’s, mogel regelgeving riseren voor deze g Met te regula ruimere toegan sociale schulden fende «quaen betref en kernpunten: om fiscale g, flexibelere , uitzondering of inschrijvers van de procedures samenwerkin regelmatigg k-publieke g voor de en publie digitaliserin plichten van pdrachten andeling, regelin rechten en met onderh si-inhouse»-o tussen de sociale en sprocedure al evenwicht e-efficiëntie, mededinging offertes, optima sociale dumping, energi heid van de van bestrijding van de hoven de partijen, innovatie, enz. van State of les, Raad de milieuclausu praak van d van. n bepaalde rechts eel - neemt er net afstan de vele actore Zij integreert seert in tegend of eving interes (bouwers, leveranen rechtbanken emde regelg emers eren van voornoaanbesteders, ondern bestud Het insn toepassen: GRAND RY, rechters, enz. die ze moete , André de ré verleners), Commentaar en Maurice-Andze ciers of dienst de Praktische are Werken sgewij fnemers van Ministerie van Openb van artikel De initiatie de formule op het voor raal lands. pecteur-gene sor aan de ULB, kozenhet Frans en het Neder in team van FLAMME, Profes een integrale editie uitgebreid en s als voor n, was een commentaar lijn aan houde de aanbesteder uitgezette en zowel voor optred die Om de aldus i onmisbaar, inclusief rechtspractic bladzijden, htnemers. meer dan 1800 e is zeker niet eenste uitgave telt de opdrac De materi van deze 8 ordenlijst. Boekdeel 1A-B en verrijkte trefwo e, ve ook een digital inhoudsopga den... voor het eerst voudiger gewor en versie wordt se updates. nele papier met jaarlijk Naast de traditio are versie geproduceerd lteerb online consu

TE SOPDRACH OVERHEID

aux André Delv s Kris Lemmen ups Marco Scho e Lierd Baudouin van

OPDRACHT

OVERHEIDS

bij de reg

de entering van

bij de reglem

Leden van de beroepsorganisatie 2021 genieten een voorkeurtarief. U kunt het nieuwe deel 1 van de Praktische commentaar bestellen met een e-mail 1B naar mail@intersentia.be, of met het bestelformulier in de folder in bijlage bij dit Bouwbedrijf. Cocquéau Bernard de s François Moïse Renaud Simar

Sophie Bleux lle Vincent Cappe ne Carlo Cardo Evi Degroodt Jan De Leyn ester Janice Deme hter Geert Dewac ns Anke Meske o Melissa Olivott François Pauluss Mathieu Thoma Butsel Karolien Van keybus Cédric Vande ergen Steenb Jasper Van

aux André Delv s Kris Lemmen oups Marco Sch Lierde Baudouin van

PRAK TISC COMM ENTA HE regle A OVER HEID mentering va R bij de

SOPD

Deel 1A

2021

De pla atsi juni 201 ng van ove uitgem 7 worden bek rheidsopdr ach aak geld doo t van een endgemaak ten in de klas t of die uitnodi r de wet op die sieke sectore ging Met van 17 de Co datum dez juni 201 tot indieni het voo n, die vanaf kernpu e regelg ng van 6 en het Franço cquéau 30 evin rwerp nten: een is Mo koninkl of insc hebben ruimere g wordt ijk bes offerte, wor hrijvers Renaud ïses Richtli toegan luit van dt digital jn 201 Simar g voo isering om fiscale 18 apr gerer kmo’s, 4/24/EU si-inho il 2017. en Sophie om mogel use»-o van de pro sociale schuld meded ijkheid gezet me Ble pdrach Vincen cedure en t ing t Cappelux heid van ingsproce ten en pub s, uitzond te regula voor kandid als Carlo le dur erin liek de Car e me -pu gen betriseren, ma aten offertes de par xim Evi Deg done tijen, , optima t onderhand blieke sam reff bes milieuc roodt enwerk ende «quale Jan De lausule trijding van al evenwicht eling, regelin ing, flex aJanice Ley s, inno sociale g voo tus Zij inte Demees n vatie, r de reg ibelere dumping sen de rec greert enz. Geert elmatig en rec bepaald , energie hten en Dewach ter htbank e rec -efficiën plichten ter Anke en of Het bes van Meske - in teg htspraak van tie, soc Meliss ns endeel iale en de die ze tuderen van a - neemt Raad van moete Franço Olivotto voorno Sta er net ciers of n emde afstand te of van de Mathie is Paulus dienst toepassen regelg : aan verlen van. hoven Karolie u Thoma De initi ers), rec besteders eving interes s atiefne Cédric n Van Butsel hters, , ondern seert pecteu mers de enz Van van Jasper r-gener emers vele act . FLAMM Van Ste dekeybus (bouwe aal op de Praktis oren enberg rs, leve comme E, Professor het Ministe che Commen en ran rie van aan de ntaar taa en een Openba r, André ULB, Om de de kozen integra re We voo rken en GRAND RY, le edi rechts aldus uitg tie in het r de form insMauric ezette pra ule e-Andr de opd ctici onm Frans isbaar, lijn aan hou en het van artikels é rachtn gewijze die opt Nederla den, was emers Boekde reden . nds. een zowel inhouds el 1A-B van voor de uitgebreid deze ste tea aanbes 8 uitg voudig opgave en teders m van er gew ver ave telt als orden.. rijkte tref me voo Naast er dan woorde r . de trad 180 nlijst. itionele online De ma 0 bladzijden consult papiere terie is , inclusie eerbar n versie zeker e versie niet een f wordt geprod voor het uceerd eerst met jaar ook een lijkse update digitale, s.

KORTING VOOR HE LEDEN PRAKTISC VAN DE 2021 COMMENTAAR CONFEDERATIE

de SOPD RACH TE

reglem

OVER H

bij de

André De Kris Le lvaux mmen Ma s Baudou rco Schoup s in van Lierde Berna rd

•

PRA TIS H COMK E MENC re T OVER glementeringAAR HEID van

Digitale versie

HE PRAKTISCTAAR EN g van de COMM lementerin

De delen 1A en 1B gewijd aan de plaatsing van overheidsopdrachten in de klassieke sectoren, zijn nu volledig vernieuwd. De materie is tegenwoordig geregeld door de wet van 17 juni 2016 en het koninklijk besluit Plaatsing van 18 april 2017, die de Europese richtlijn 2014/24 van 26 februari 2014 hebben omgezet in het Belgische recht. De nieuwe reglementering bevat verschillende wijzigingen vergeleken met de vroegere, waarbij onder meer:

Net zoals vroeger zijn de delen 1A en 1B beschikbaar in het Nederlands en het Frans. Nieuw is dat er nu ook een digitale versie bestaat, die een jaarlijkse update krijgt. Geïnteresseerden kunnen kiezen uit een digitaal abonnement dat één jaar lang toegang geeft tot de Praktische commentaar, en de gedrukte versie plus een digitaal abonnement van een jaar.

bij de

ij bedrijfs- en andere juristen betrokken bij overheidsopdrachten is de Praktische commentaar al decennia een referentie. Artikel per artikel geeft dit werk toelichting bij de toepasselijke reglementering. Het steunt daarbij op gevestigde dan wel nieuwe rechtspraak en rechtsleer. De benadering is tegelijk juridisch en praktisch. Bij de doelgroepen van de Praktische commentaar horen niet alleen de opdrachtgevers maar ook de aannemers.

Plaats

HE PRAKTISC AR TA N E M M CO lementering van de bij de reg

ISBN :

André De Kris Le lvaux Marco mmens Baudou Schoups in van Lierde

PRATK OM1A -000-1 404-6

118Aapril 20

Deel 1B: KB

Plaatsing –

17 jun

n de

TEN

i 2016

8 ste uit eke sectoren gave – 202 1

rd Franço de Cocqu éau is Renaud Moïses Simar

toren

klassieke sec

– 2021 8ste uitgave

RACH

klassi

André De Kris Le lvaux mmen Marco s Sc Baudou houps in van Lierde Berna

TEN SOPDRACH OVERHEID 17

978-94

: Wet

ing –

aux André Delv s Kris Lemmen ups Marco Scho Lierde Baudouin van Cocquéau Bernard de s François Moïse Renaud Simar

Sophie Vincen Bleux t Cappel Carlo le Car Evi Deg done Jan De roodt Janice Leyn Demees Geert Dewach ter Anke ter Me Meliss skens a Franço Olivotto is Mathie Paulus u Karolie Thomas n Cédric Van Butsel Vandek Jasper Van Ste eybus enberg en

Sophie Bleux lle Vincent Cappe ne Carlo Cardo Evi Degroodt Jan De Leyn ester Janice Deme hter Geert Dewac ns Anke Meske o Olivott Melissa François Paulus s Mathieu Thoma Butsel Karolien Van keybus Cédric Vande Steenbergen Jasper Van

PRATKOM1B -3 4-000-1405

ISBN : 978-9

september 2021 • Bouwbedrijf 15

ONDERSTEUNING VAN DE RELANCE

Regeling bijkomende vrijwillige overuren verlengd Om de economische relance te stimuleren, is de verhoging van het aantal vrijwillige overuren waarvan werknemers gebruik kunnen maken, verlengd tot eind 2022. We leggen nog eens uit wat dit gunstige systeem inhoudt.

aar vóór we dit doen, eerst wat context. Om de economie te ondersteunen in deze coronatijden, zijn verschillende tijdelijke wettelijke maatregelen genomen. Eén daarvan was de verhoging van het toegestane aantal vrijwillige overuren bij werkgevers in zogenaamde cruciale sectoren. Daarbij horen ook de bouwondernemingen in paritair comité 124 en de elektriciens in paritair comité 149.01. De wet verhoogde deze overuren tot 30 september 2021. Maar intussen hebben de sociale partners hun interprofessioneel akkoord 2021-2022 gesloten. En daarin staat een verlenging tot eind 2022. Wanneer we dit schrijven, is dit onderdeel van het IPA nog niet in wet omgezet. Maar op de website van de federale overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO) staat intussen al een item over de "Toepassing van het sociaal akkoord over relance-uren in afwachting van de wet". Het IPA stelt trouwens ook voor dat alle ondernemingen van de verhoging kunnen profiteren vanaf 1 juli 2021, en niet alleen de cruciale sectoren.

In principe

Dankzij deze tijdelijke verhoging komen de bouwondernemingen en de elektriciens in aanmerking voor een 16 Bouwbedrijf • september 2021

bijkomend quotum van 120 vrijwillige overuren, die dit jaar gebruikt moeten worden. In 2022 zullen ze beschikken over een nieuw bijkomend quotum van 120 uren. Deze uren komen boven op het basiscontingent van 100 vrijwillige overuren per jaar die in de arbeidswet van 16 maart 1971 staan. Het gaat om netto overuren. Ze worden uitbetaald tegen 100 %, zonder loontoeslag noch inhaalrust. Ze zijn vrijgesteld van sociale bijdragen en de werknemer hoeft er geen inkomstenbelasting op te betalen.

In de praktijk VRIJWILLIG Het gaat hier om een bijkomend quotum van vrijwillige overuren. Anders gezegd: alleen een werknemer die zelf vraagt om overuren te presteren, kan van de bijkomende 120 uren gebruik maken. Bovendien moeten de regels gerespecteerd worden die al gelden voor het basiscontingent van 100 vrijwillige overuren. Voorafgaand moeten de werkgever en de werknemer dus een schriftelijk akkoord sluiten over deze bijkomende uren. Dit is zes maanden geldig maar kan iedere keer na afloop voor zes maanden vernieuwd worden. Daarnaast mogen de dagen weeklimieten niet overschreden worden. In een dag mag niet meer dan 11 uur

gewerkt worden en in een week niet meer dan 50 uur. De werkschema's in het arbeidsreglement hoeven niet aangepast te worden. De vrijwillige overuren mogen gepresteerd worden buiten de arbeidstijden in het arbeidsreglement.

IN WELKE PERIODE? Door de verschillende verlengingen van het verhoogde aantal vrijwillige overuren, kunnen werkgevers in de cruciale sectoren de 120 bijkomende uren in heel het jaar 2021 gebruiken. Ondernemingen in andere sectoren kunnen deze bijkomende uren in 2021 gebruiken vanaf 1 juli tot het einde van het jaar.

EENVOUDIGE MAAR NOODZAKELIJKE FORMALITEITEN • De werkgever en de werknemer moeten een voorafgaandelijk schriftelijk akkoord hebben. • De bijkomende vrijwillige overuren moeten op de loonfiches staan. • De bezoldiging voor deze uren moet vermeld worden op fiscale fiche 281.10 (rubriek 22) en fiche 281.20 (rubriek 15).

Het bijkomende quotum mag aangesproken worden vóór het basiscontingent van 100 vrijwillige overuren per jaar uit de wet van 1971. Deze hoeven dus niet eerst opgebruikt te zijn. Neem bijvoorbeeld een arbeider die onder PC 124 valt en die 70 bijkomende vrijwillige overuren gepresteerd heeft in de eerste twee kwartalen van 2021. Hij kan in de loop van het derde en vierde kwartaal van 2021 gebruik maken van de resterende 50 bijkomende vrijwillige overuren. Wanneer deze op zijn, kan hij gebruik maken van de basis van 100 vrijwillige overuren per jaar, of van de bijkomende uren bouw KB 213.

RECUP EN INTERNE LIMIET Deze bijkomende vrijwillige overuren worden niet meegeteld in de bere-

kening van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur. Bijgevolg moeten ze niet gerecupereerd worden. En in tegenstelling tot het basiscontingent van 100 vrijwillige overuren, komen ze niet op de teller van de interne grens. Ze hebben daar dus geen invloed op.

NETTO OVERUREN Op deze 120 bijkomende uren moeten geen sociale bijdragen betaald worden. De werkgever hoeft ze dus niet aan te geven in de DmfA. De werknemer hoeft op deze 120 bijkomende uren geen inkomstenbelasting te betalen. De werkgever moet op deze uren dus geen bedrijfsvoorheffing inhouden. De vrijstelling is beperkt tot 120 vrijwillige overuren. Ze is van toepassing per belastingplichtige en per belastbaar tijdperk.

Maar let op: hoewel de bezoldiging van deze bijkomende vrijwillige uren vrijgesteld is, moet ze toch vermeld worden op fiscale fiche 281.10 (rubriek 22) en fiche 281.20 (rubriek 15). Zoals al eerder vermeld, zijn deze bijkomende vrijwillige overuren netto overuren. Er is geen loontoeslag; ze worden betaald tegen 100 %. Het loon dat de werknemer krijgt voor deze uren is gelijk aan het brutoloon. En aangezien er geen sociale bijdragen betaald moeten worden, zijn de loonkosten voor de werkgever exact gelijk aan het brutoloon.

•

INFO: philippe.stienon@confederatiebouw.be.

september 2021 • Bouwbedrijf 17

BURGERLIJK WETBOEK

Nieuwe regeling burenhinder: een probleem voor de aannemer? Het ministerie van Justitie is deel per deel een nieuw Burgerlijk Wetboek of NWB aan het opstellen. Op 1 september 2021 wordt het nieuwe boek drie van kracht, gewijd aan het goederenrecht. Opvallend: het bevat een onderdeel over burenhinder. Heeft dit gevolgen voor de aannemers?

ot nu toe had ons land geen coherent wettelijk kader om burenhinder te regelen. Men moest het doen met de rechtspraak. Die is gestoeld op de idee dat het evenwicht tussen twee eigendommen verbroken wordt door een bovenmatige hinder veroorzaakt door de buurman. Deze bovenmatige hinder brengt de rechter ertoe maatregelen op te leggen om het evenwicht te herstellen. Deze maatregelen kunnen verschillende vormen aannemen: de buurman verplichten de schade te herstellen, zijn bouwwerk af te breken of anders te bouwen, een boom die het uitzicht belemmert te snoeien of te kappen, maar ook het betalen van een schadevergoeding. Doorheen de jaren was er ook rechtspraak over andere zaken die relevant zijn voor aannemers: onderschoeiingswerken, bronbemaling, het plaatsen van paalfunderingen en het uitvoeren van grond- en graafwerken. Deze kunnen materiële schade veroorzaken: aantasting van de stabiliteit, verzakking, barsten en scheuren, waterschade enzovoort. Er is ook sprake van burenhinder wanneer er enkel immateriële schade wordt veroorzaakt: het verlies van licht en zon door een hoge gemene scheidingsmuur, geluidshinder enzovoort. 18 Bouwbedrijf • september 2021

Wie is aansprakelijk?

De aansprakelijke voor burenhinder is op de eerste plaats de buurman die de hinder veroorzaakt. Wanneer het gaat om hinder door bouwactiviteiten, is de aannemer slechts aansprakelijk voor de hinder die door zijn fout voor de buurman wordt veroorzaakt. In de relatie eigenaar/opdrachtgever en aannemer kan dit echter contractueel anders geregeld worden.

Voorwaarden voor aansprakelijkheid

Burenhinder hoeft niet het gevolg te zijn van een fout van een eigenaar: het volstaat dat er bovenmatige hinder bij de buurman wordt veroorzaakt.

Wat is nu nieuw?

De nieuwe bepaling in het boek 3 van het Burgerlijk Wetboek bouwt voort op de bestaande rechtspraak. Een eigenaar is dus verantwoordelijk voor de bovenmatige hinder die hij aan zijn buurman berokkent. We bekijken enkele aspecten van de nieuwe bepaling.

BOVENMATIGE HINDER Vroeger werd het aan de rechter overgelaten om vrij te beoordelen of de hinder een bovenmatig karakter heeft. Maar het nieuw art. 3.101 NBW geeft

richtlijnen om vast te stellen wanneer het gaat om bovenmatige hinder. Bij die beoordeling moet rekening gehouden worden met alle omstandigheden van het geval, het tijdstip, de frequentie en de intensiteit van de hinder enzovoort. Het principe blijft behouden dat de eigenaar die de hinder veroorzakende werken heeft toegelaten, op de eerste plaats aansprakelijk is. Maar een andere contractuele regeling tussen eigenaar/ opdrachtgever en aannemer is nog altijd mogelijk.

HERSTEL VAN DE HINDER Hinder kan hersteld worden op verschillende manieren: • een vergoeding in geld; • een vergoeding van de kosten die nodig zijn om de hinder tot een normaal niveau terug te brengen op het gehinderde goed; • stoppen met het veroorzaken van de hinder, of op het hinderende goed maatregelen nemen die de hinder verminderen tot een normaal niveau. PREVENTIEVE MAATREGELEN Volledig nieuw is de bepaling dat een eigenaar aan de rechter preventieve maatregelen kan vragen wanneer hij meent dat het naburig onroerend goed

ernstige en manifeste risico’s inzake veiligheid, gezondheid of vervuiling ten aanzien van zijn eigendom veroorzaakt. Dit risico moet evenwel objectief vastgesteld worden en mag niet afhankelijk zijn van de persoonlijke appreciatie of de gevoeligheid van diegene die de preventieve maatregelen vraagt. Bijgevolg wordt het des te belangrijker voor een aannemer dat hij zijn algemene plicht naleeft om zorgvuldig te werken. Dat houdt in dat hij de nodige maatregelen neemt om schade te voorkomen. Het is ook belangrijk dat een goede, tegensprekelijk opgemaakte plaatsbeschrijving opgesteld wordt.

BEVOEGDE RECHTER Voortaan is de vrederechter bevoegd voor alle geschillen inzake burenhinder. VERZEKERINGEN Verschillende verzekeringspolissen kunnen het risico van de aannemer inzake burenhinder dekken. We overlopen er een aantal. DE BA-VERZEKERING Deze verzekering is niet verplicht. De polis zelf bepaalt wat gedekt wordt en tegen welke voorwaarden. Over het algemeen wordt aansprakelijkheid van de aannemer voor burenhinder niet door dergelijke verzekeringspolis gedekt. Er kunnen evenwel waarborguitbreidingen in opgenomen worden. Let evenwel op de risicodekking, de voorwaarden, de verzekerde schade (lichamelijke, materiële, immateriële

schade) en de (sub)limieten van de verzekerde bedragen. Meer dan waarschijnlijk zullen de verzekeraars geen dekking verlenen voor de preventieve maatregelen die door de rechter zouden kunnen worden opgelegd!

DE ABR-POLIS Ook deze polis dekt niet automatisch de aansprakelijkheid van de aannemer voor burenhinder. Er kan wel dekking verleend worden bij uitbreiding van het deel 2 – aansprakelijkheidsverzekering - aan dergelijke polis. Maar let op: dezelfde aandachtspunten gelden als bij de BA-verzekering. Bovendien verleent deze verzekering geen dekking wanneer de aansprakelijkheid voor burenhinder contractueel overgedragen werd van de verzekerde bouwheer aan de aannemer. Ook deze polis verzekert de preventieve maatregelen niet!

Ladderrecht

Het ladderrecht is het recht van de eigenaar van een niet-gemene muur of een levende haag om het terrein van zijn buur te betreden om die muur te herstellen of te onderhouden en om de haag te snoeien. Het nieuwe artikel in het Nieuw Burgerlijk Wetboek zegt dat de eigenaar van een onroerend goed, na voorafgaande kennisgeving, moet gedogen dat "zijn nabuur toegang heeft tot dit onroerend goed indien dit noodzakelijk is om bouw- of herstellingswerken uit

te voeren, of om de niet-gemene afsluiting te herstellen of te onderhouden, tenzij indien de eigenaar rechtmatige motieven laat gelden om deze toegang te weigeren." Hierdoor wordt het ladderrecht dus gevoelig uitgebreid. De buur kan de toegang enkel weigeren om rechtmatige motieven, zo niet moet hij de toegang gedogen. Wanneer de nabuur schade berokkend aan het onroerend goed dat hij betreedt, moet hij die schade vergoeden.

Recht op doorgang

Naast het ladderrecht voert de nieuwe bepaling in het NBW ook het recht op doorgang in. Dit geeft aan om het even wie het recht een onbebouwd en onbewerkt onroerend goed dat niet is afgesloten te betreden, tenzij de eigenaar heeft gemeld dat hij zich daartegen verzet. Dit recht kan aangewend worden om zich naar een ander onroerend te begeven, er te wandelen, of er te spelen, maar ook om bouwmaterieel of materiaal naar een aanpalend terrein te brengen. Op die wijze kan de uitvoering van bepaalde werken vergemakkelijkt worden, bijvoorbeeld de aanleg van een zwembad. De uitoefening van het recht van doorgang mag evenwel geen hinder of schade aanbrengen aan het terrein waarop men zich begeeft.

•

INFO: elke.vanoverwaele@confederatiebouw.be.

september 2021 • Bouwbedrijf 19

UW VOERTUIG BESCHERMT U. MAAR WIE BESCHERMT UW VOERTUIG?

De Omnium van Federale Verzekering: de verzekering die uw voertuig beschermt. U bent de gelukkige (toekomstige) eigenaar van een nieuwe bestel- of vrachtwagen? U koos voor zo wat alle opties voor uw veiligheid? Heel goed! U bent helemaal beschermd. Maar... wat met uw nieuwe voertuig? Bescherm het tegen materiële schade met onze verzekering Omnium, de onmisbare bescherming voor nieuwe voertuigen. Geniet van een dienstverlening op maat en ontdek het plezier van het rijden zonder zorgen...

3 MAAND GRATIS *

Bereken uw premie op federale.be/3maandgratis De verzekeraar die zijn winst met u deelt

* Korting geldig vanaf het eerste jaar van de overeenkomst onderschreven tijdens de actie, rechtstreeks verwerkt in de berekening van de premie en pro rata herberekend bij verzekeringsduur van minder dan één jaar. Meer info en voorwaarden van onze actie op federale.be/3maandgratis. Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel www.federale.be Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506.

DOSSIER

Circulair bouwen, de volgende uitdaging In een ideale wereld zouden we circulair bouwen. In die wereld springt de bouw zeer spaarzaam om met grondstoffen en produceert hij nauwelijks afval. Hoogwaardig hergebruik van materialen is de norm en sloop een zeldzaamheid, want gebouwen kunnen gemakkelijk van functie veranderen. In die ideale wereld zijn we nog lang niet. Maar de trend is ingezet, onder invloed van de EU maar ook omdat het zal moeten. De gezondheid van ons leefmilieu is immers de inzet. Circulair bouwen komt met aanzienlijke uitdagingen en zal veel creativiteit van onze aannemers vragen. Maar het potentieel is groot, en onze overheden staan erachter. In dit dossier leest u er alles over.

september 2021 • Bouwbedrijf 21

TOEKOMSTVISIE

Waarom zouden we eigenlijk circulair gaan bouwen? E De bouw heeft de afgelopen vijftien jaar niet stilgestaan, en er komt alweer een nieuwe evolutie aan: circulair bouwen, een manier van werken die het grondstoffenverbruik en de milieu-impact van onze sector zoveel mogelijk indijkt. Dat klinkt veelbelovend, maar er blijven nog veel open vragen. Een simpele transitie wordt het niet. Waarom er dan aan beginnen?

22 Bouwbedrijf • september 2021

en van de antwoorden op die vraag is: omdat de Europese Commissie er een stevige voorstander van is. Ze heeft berekend dat de helft van alle gewonnen grondstoffen en ongeveer een derde van waterverbruik bestemd zijn voor het optrekken en uitbaten van gebouwen en constructies. Alleen al in België produceert de sector 15 miljoen ton bouwen sloopafval.

Dit heeft een grote milieu-impact. Daarbij komt dat de prijzen van grondstoffen en materialen aan het stijgen zijn – een probleem waarvan de omvang duidelijk aan het worden is door de coronacrisis. Eveneens een gevolg van de coronacrisis is het toegenomen thuiswerk. Het valt niet te voorspellen hoe populair dit zal blijven, maar de kans bestaat dat de vraag naar kantoorgebouwen en werkplekken zal dalen. Wat zullen we met de leegstaande gebouwen gaan doen? Afbreken? Is het niet beter ze een andere nuttige functie te geven? Europa is er voorstander van dat we weg evolueren van het lineaire denken over grondstoffen en materiaal, met als proces ontginning – productie – consumptie – storten als afval. In de plaats moeten we circulair gaan denken: producten, materialen en onderdelen zo lang mogelijk in de kringloop houden, onder meer door herstelling en hergebruik. We zullen altijd een beroep moeten doen op hulpbronnen, maar minder. En bovendien zullen het bij voorkeur hernieuwbare bronnen zijn.

Op naar 2050

Om het Europese beleid te volgen zal de bouw de circulariteit in de sector moeten vergroten. Een eerste aanzet voor een beleid kwam er met de Europese kaderrichtlijn Afval uit 2008. Deze definieerde een hiërarchie: eerst preventie, het voorkomen van afval. Daarna hergebruik. Als dat niet kan, recyclage. Als ook dat niet kan verbranding en ten slotte als laatste uitweg storten. Er was ook een actieplan van de Europese Commissie, dat een aantal maatregelen voor de bouwsector bevatte: • het uitwerken van richtlijnen voor de beoordeling van gebouwen voorafgaand aan sloop;

• de invoering van een vrijwillig protocol dat de recyclage van bouwen sloopafval aanmoedigt; • indicatoren ontwikkelen om de milieuprestaties van gebouwen te evalueren over hun volledige levenscyclus. De meest recente Europese stap was de goedkeuring door de Europese Commissie van een nieuw actieplan voor circulaire economie (CEAP, Circular Economy Action Plan) in maart 2020. Het is een van de hoekstenen van de Europese Green Deal. De bouw speelt een belangrijke rol in het CEAP. Maar ook de lidstaten van de EU hebben niet stilgezeten. De Vlaamse regering heeft de circulaire economie als één van de zeven transitieprioriteiten vastgelegd in haar Visie 2050. Op blz. 30-31 van dat document staat:

"De Vlaamse economie is daarom in 2050 omgevormd tot een koolstofarme en circulaire economie. We gaan slim om met grondstoffen, materialen, energie, water, ruimte en voedsel en sluiten kringlopen zo veel mogelijk." In 2017 werd daarom Vlaanderen Circulair opgericht, een initiatief dat de steun krijgt van de Vlaamse Confederatie Bouw. Het is een partnerschap van overheden, bedrijven, financiële instellingen, het middenveld en kennisinstellingen.

Drie evoluties

De intenties zijn er dus, maar met intenties alleen zullen we niet komen. Het is daarom interessant de drie belangrijkste recente evoluties in de bouw te vergelijken. Je kunt erover discussiëren welke dat zijn, maar goede kandidaten zijn: het energieneutrale bouwen, de digitalisering en nu als derde het circulaire bouwen. Deze drie evoluties worden vaak apart bekeken, maar ze hebben onderlinge links. Als we tegen 2050 een klimaatneutraal Europa moeten zijn, zal de kracht juist zitten in een combinatie van deze drie evoluties. Er bestaan een aantal parallellen. Het (bijna) energieneutraal bouwen werd bijvoorbeeld ook gedreven door Europa. Maar er bestaan ook verschillen. Ook al vóór de EPB-regelgeving bestonden de nodige technieken en middelen om zeer energiezuinig te bouwen. Er bestond geen twijfel dat het mogelijk was; de vraag was alleen hoelang het zou duren vóór we er waren, en vanzelfsprekend ook wat het zou kosten. Maken we de vergelijking tussen circulair bouwen en die andere trend in de bouw, de digitalisering, dan valt iets anders op: de sector wordt bij zijn digitalisering geholpen door een levendige markt van digitale tools. Het juliaugustus-nummer van Bouwbedrijf levert daarvan een overtuigend bewijs. Beide factoren – de technieken en de markt – staan nog veel meer in hun kinderschoenen als het gaat om circulair bouwen. Het is een evolutie die de bouw in hogere mate zal dwingen om zichzelf opnieuw uit te vinden. Tegelijk zal hij gebruik moeten maken van soms eeuwenoude ervaringen met duurzaam bouwen. Daarbij zal hij verscheidene aanzienlijke uitdagingen moeten overwinnen. Welke dat zijn, bekijken van dichterbij in de volgende artikels.

•

september 2021 • Bouwbedrijf 23

(NIEUW)BOUW EN HERGEBRUIK

Het einde al in gedachten vanaf de prille ontwerpfase De twee evidente vragen in dit dossier zijn: hoe moet je circulair nieuwbouwen en verbouwen? En wat kun je allemaal wel of niet doen met een gebouw en zijn onderdelen wanneer het aan het einde van zijn nuttige leven gekomen is? We bekijken een aantal aspecten van de antwoorden, zonder enige pretentie volledig te zijn.

óór je kunt antwoorden op de eerste vraag moet je natuurlijk eerst weten wat een circulair gebouw is. Guldager et al. geven een definitie in Building a Circular Futur:

“Een circulair gebouw is een tijdelijke samenkomst van producten, componenten en materialen met een gedocumenteerde identiteit, in een vorm die voor een benoemde periode een bepaalde functie kan vervullen, waarbij de herkomst en mogelijke herbestemming gedocumenteerd zijn en blijven.”

24 Bouwbedrijf • september juli-augustus 2021 2021

Er is meteen een contrast met de klassieke manier van bouwen. Constructies worden tot nu toe vaak opgetrokken zonder dat er nagedacht wordt over eventuele aanpassingen, de herinrichting, de herbestemming of de afbraak aan het einde van hun nuttige leven. Daardoor ontstaat veel afval en gaan waardevolle materialen en grondstoffen verloren. Als deze worden gerecycleerd, is dat vaak tot een product van lagere waarde. Circulair (ver)bouwen vereist dat men aan een project begint met het einde al in gedachten vanaf de prille ontwerpfase. Dat is niet altijd de gemakkelijkste optie. Een aanpasbaar kantoorgebouw zal vaak een hogere begininvestering vragen, terwijl het niet duidelijk is welke functie het toekomstige gebouw zal krijgen. Toch beginnen opdrachtgevers verder te kijken dan de initiële functie, en na te denken over verschillende toekomstscenario's.

Bouwtechnieken

Er is vernieuwing nodig op zeer veel gebieden voor circulaire nieuwbouw, van de ontwerpfase tot het onderhoud, het gebruik en ten slotte het hergebruik, de recyclage en de afbraak. Relevant voor de aannemer zijn daarbij onder meer (maar niet exclusief ) de keuze van de materialen, de bouwtechnieken, de onderhoudscontracten, en de selectieve sloop en de ontmanteling. Neem bijvoorbeeld de bouwtechnieken. Die zullen aan nieuwe eisen moeten voldoen. Enkele interessante aspecten voor aannemers, zijn: • verbindingen zonder bevestigingsmiddelen of met omkeerbare connecties; • de montage en de latere demontage moeten zonder risico's kunnen verlopen; • gemakkelijke toegang tot de bouwelementen en hun bevestigingen; • liefst zo weinig mogelijk componenten, materialen, bevestigingen en bevestigingstypes. • bouwen met specifieke duurzame materialen en herbruikbare bestaande materialen. Het is een hele uitdaging om dit te verenigen met een hoge energiezuinigheid. Om gebouwen luchtdicht te maken, worden er vaak kits, lijmen en expansie-schuimen gebruikt. Dit bemoeilijkt de scheidbaarheid van de bouwlagen. En dat is niet bevorderlijke voor aanpassingen in het gebouw en voor de recyclage van de materialen.

BIM en modulair

In de toekomst zal de voorkeur wellicht uitgaan naar modulaire prefab-componenten die vooraf in het atelier of de fabriek gebouwd worden. Daardoor kan op de bouwplaats sneller gewerkt worden. Bovendien kan men in het atelier de afvalproductie beter onder controle houden. Het zal vanzelfsprekend ook nodig zijn de materialen, componenten en de assemblage te documenteren met het oog op de latere verbouwingen of ontmanteling. BIM (Building Information Modelling) biedt op het vlak van informatie en controle grote kansen.

Urban mining

Tot zover enkele uitdagingen voor nieuwbouw en verbouwingen. Wat met bestaande gebouwen die afgeleefd zijn? Het idee is ook hier zo min mogelijk afval genereren en materialen zoveel mogelijk behouden en opnieuw inzetten. Dat vraagt selectieve ontmanteling. Belangrijk is daarbij een voorafgaande inventaris met het oog op toekomstige toepassingen en materiaalstromen. Vervuiling en gevaarlijke stoffen zoals asbest moeten vanzelfsprekend eerst opgespoord worden, en er gebeurt best zoveel mogelijk aan de bron. Wanneer is iets geschikt voor hergebruik? Dat hangt af van verschillende criteria. Eén van de vragen is bijvoorbeeld of de materialen gemakkelijk gedemonteerd kunnen worden. Daarnaast is er vanzelfsprekend het economische aspect: wat is de prijs vergeleken met nieuwe materialen? Dan is er nog de garantie. Hergebruikt materiaal krijgt doorgaans niet dezelfde garantie als materiaal in nieuwe staat. De architecten, aannemers, opdrachtgevers en andere

betrokken moeten op dit punt zelf hun verantwoordelijkheid opnemen en eventueel testen laten uitvoeren. Vanzelfsprekend is betrouwbare informatie over de geschiedenis van het materiaal hierbij belangrijk.

Drie opties

Hoe kun je materialen hergebruiken na een selectieve ontmanteling? Er bestaan ruwweg drie grote opties. Het materiaal of de component in dezelfde vorm hergebruiken is het eenvoudigste. Het voordeel is dat er weinig of geen extra handelingen nodig zijn, wat de kosten drukt. Ambitieuzer is het bewerken van materialen en producten als voorbereiding op hergebruik (refurbishment in het Engels). Ze worden dan op het gewenste kwaliteitsniveau gebracht of klaargemaakt voor een nieuwe toepassing. Een verregaande vorm hiervan is remanufacturing (herfabricage of herproductie). Deze brengt een bouwelement weer op het kwaliteitsniveau van het nieuwe product, met bijhorende specificaties, en eventueel met bijhorende garantie. In dit proces is een belangrijke rol weggelegd voor materiaalproducenten. Het probleem is hier dat bouwmaterialen vaak een lange levensduur hebben. Een huis staat er al snel honderd jaar in een stad. Maar tegelijk is er een snelle technische evolutie en worden de eisen gesteld aan gebouwen voortdurend aangepast. Het lijkt aannemelijk dat de remanufacturing van bouwproducten een vrij beperkt potentieel heeft. De derde optie is recyclage. Deze maakt van materialen weer grondstof voor hetzelfde of een ander doel. In de praktijk leidt dit vaak tot downcycling, waarbij de nieuwe toepassing een lagere waarde heeft. Merk op dat België al meer dan 90 % recycleert van de steenachtige afvalstoffen zoals beton, baksteen en asfalt. Meestal wordt het puin gebroken tot granulaten die kunnen dienen voor de productie van beton of funderingen van wegen. Maar er zijn ook groeiende markten voor de recyclage van andere fracties, zoals gips, cellenbeton en dakbitumen. De sector streeft naar hoogwaardigere toepassingen en werkt daarvoor nauw samen met materiaalproducenten, aannemers en recyclagecentra.

Monitoring

Urban mining staat of valt met een goede sloopfase en een goede inventaris van materialen. Op dit moment worden daarvoor hoofdzakelijk manuele methoden gebruikt, met visuele controle en eenvoudige metingen: roest, vochtigheid, scheuren enzovoort. Dit is erg tijdrovend. Het vraagt veel expertise en veel werk voor een compleet gebouw. Intussen worden er ook digitale methoden voor de monitoring ontwikkeld, die passief of actief kunnen zijn. Passieve monitoring volgt automatisch de staat van de bouwelementen op, die daartoe uitgerust zijn met sensoren. Deze techniek wordt bijvoorbeeld gebruikt om de gezondheid van betonstructuren in het oog te houden. Veelbelovend – maar nog weinig relevant voor bestaande constructies op dit moment – is actieve monitoring. Deze registreert meetresultaten in real time. Dat staat een koppeling met de materiaalgegevens toe, die up-to-date worden gehouden doorheen de levensduur van het gebouw. Dit ondersteunt het onderhoud en kan de levensduur verlengen.

•

september 2021 • Bouwbedrijf 25

IS HET ECONOMISCH LEEFBAAR?

Op zoek naar circulaire businessmodellen Een zeer belangrijke vraag is vanzelfsprekend: is circulair bouwen rendabel? Er bestaat een grote behoefte aan goede nieuwe businessmodellen, die inzicht geven in aspecten als kosten, eigenaarschap en impact.

n de klassieke levenscyclus van een gebouw zijn de investeringskosten en de onderhoudskosten respectievelijk goed voor 61 % en 26 % van het totaal. De kosten voor afbraak en afvalverwerking hebben een impact van minder dan 1 %. Het WTCB bestudeerde demonteerbare scheidingswanden en vergeleek deze met scheidingen in gipsblokken en met lichte, niet-demonteerbare scheidingswanden. Demonteerbare wanden bleken rendabel te worden wanneer het gebouw minstens één keer per 15 jaar aanpast wordt. Demonteerbare wanden kunnen dus een interessante investering zijn als de vraag naar flexibiliteit van ruimtes en gebouwen toeneemt. Wat betreft urban mining stelt zich een ander probleem: de markt voor herbruikbare materialen is voorlopig nog klein. Zowel vraag als aanbod zijn beperkt voor gebruikte tussenwanden, ook als deze geschikt zijn voor hergebruik. Het voorschrijven van hergebruik-materialen staat nog in zijn kinderschoenen.

Bewustzijn creëren

Om deze markt te doen groeien, zullen alle betrokkenen zich bewust moeten worden van de mogelijkheden van circulair bouwen. Ze zullen de markt moeten verkennen en zich inzetten voor groei. Samenwerking tussen alle partijen en innovatieve benaderingen zullen hiervoor essentieel zijn. Merkt trouwens op dat selectieve ontmanteling veel meer mankracht vraagt dat een klassieke sloop. Soms wordt de verhouding 7 op 1 genoemd. Dit wordt verklaard door het feit dat een klassieke sloop in hoge mate mechanisch verloopt. Daar staat tegenover dat zelf materialen hergebruiken in eigen projecten kostenbesparend is. Ook het aanbieden van herbruikbare materialen op de markt levert inkomsten op en voorkomt kosten van afvalverwerking. Hierbij moet men vanzelfsprekend rekening houden met de kosten verbonden aan verpakking, transport, reparatie, documentatie, opslag, promotie, verkoop enzovoort. Maar er is een breder perspectief mogelijk. Selectief ontmantelen en hergebruik zijn goed voor het milieu en hebben een bredere economische impact. Ze maken ons minder afhankelijk van 26 Bouwbedrijf • september 2021

grondstoffen en schommelende materiaalprijzen. Ze kunnen levertijden korter maken, stimuleren de lokale economie, creëren lokale banen en maken ons minder afhankelijk van het buitenland.

Eerste modellen zijn er

Het gaat hier om aanzienlijke uitdagingen, maar daartegenover staat dat er al veel werk verricht is. Intussen zijn bijvoorbeeld al veel nieuwe circulaire businessmodellel opgesteld. Ze worden onderzocht en er wordt mee geëxperimenteerd. Een voorbeeld zijn de prestatiegerichte modellen. De producent blijft dan eigenaar van het product, dat hij als een soort dienst aanbiedt aan de klant. Het is een soort leaseconstructie, waarbij onderhoud en eigendom in handen van de leverancier blijven. De eigenaar van het gebouw, betaalt alleen voor gebruik. Hiermee kunnen we meer inzetten op levensduur verlenging van materialen en diensten en zorgen we ervoor dat ketens gesloten zijn. Ook op het gebied van samenwerkingsvormen, co-creatie en innovatie is onze sector volop in beweging om de transitie naar een circulaire economie mogelijk te maken.

•

VCB IS MEE TREKKER

Nuttige informatie over circulair bouwen Geïnteresseerd in circulair bouwen? Wellicht hebt u dan nog veel vragen, want het is een zaak met veel aspecten. Gelukkig valt er heel wat informatie te vinden.

e eerste informatiebron is vanzelfsprekend uw lokale confederatie, het aanspreekpunt voor elke aannemer. Ze kunnen u daar alles vertellen over opleidingen en informatiesessies. Daarbij onder meer het lerende netwerk Topics (zie ook blz. 28 en 36 in dit nummer). Dankzij de blog van de Vlaamse Confederatie Bouw op www.circulairebouweconomie.be blijft u op elk moment op de hoogte van wat er reilt en zeilt in de circulaire bouwwereld.

Vlaanderen Circulair

Voor wie het thuis graag even rustig bekijkt, is er de website bouwen. vlaanderen-circulair.be. Dat is een deel van Vlaanderen Circulair, het initiatief dat alle relevante spelers op het gebied van circulaire economie samenbrengt. Binnen Vlaanderen Circulair is de VCB samen met de OVAM de trekker van de werkagenda Circulair Bouwen. Bouwen.vlaanderen-circulair.be is een bijzonder rijke bron van informa-

tie. U vindt er alle mogelijke informatie, onder meer dankzij de nieuwsbrief waarop u zich kunt inschrijven. Wie wil weten welke aannemers, bedrijven, organisaties en instellingen al met circulair bouwen bezig zijn, is hier aan het juiste adres. Daarnaast is er het witboek (whitepaper) met circulaire strategieën voor aannemers en andere bouwprofessionals. Webinars geven inzicht in nieuwe businessmodellen en in de financiële kant van de zaak. Op de site staan voorbeeldprojecten, er is een link naar een website over hergebruik, er is de leerhub die in verschillende modules de basisprincipes van circulair bouwen aanreikt … Ideaal wanneer je het allemaal op je eigen tempo wilt verwerken.

Green Deal

Begin 2019 lanceerden Vlaanderen Circulair, de OVAM en de Vlaamse Confederatie Bouw bovendien de Green Deal Circulair Bouwen. Via dit gezamenlijk engagement werken meer

dan 300 organisaties samen om in de toekomst circulair bouwen in Vlaanderen tot de dagelijkse realiteit te maken. Hieraan werken ook bouwbedrijven mee. Ze voeren pilootprojecten uit, wisselen kennis en ervaring uit met de andere deelnemers, geven hun data en resultaten aan onderzoekers en zetten stappen om de principes van circulair bouwen structureel in te bedden in de eigen organisatie. Als u nu denkt: "Dit lijkt me iets voor mij!", neem dan contact op met Petra Ronda van de VCB.

Tracimat

Ten slotte mag in een dossier over circulair bouwen vanzelfsprekend Tracimat niet ontbreken, de sloopbeheersorganisatie die is opgericht door de VCB, de Confederatie van Aannemers van Sloop- en Ontmantelingswerken (CASO), de Federatie van Producenten van Recycling Granulaten (FPRG) en de Organisatie van Raadgevende Ingenieurs- en consultancybedrijven (ORI). Tracimat is een krachtige hefboom voor de circulaire economie. Zijn sloopbeheersysteem stimuleert en ondersteunt de selectieve sloop van gebouwen en infrastructuur, en verbetert de kwaliteit van de sloopmaterialen. Dit is een essentiële voorwaarde om het klassieke proces van downgrading om te buigen naar frequenter en hoogwaardiger hergebruik en recyclage

•

INFO: petra.ronda@confederatiebouw.be www.vlaanderen-circulair.be..

september 2021 • Bouwbedrijf 27

WAT KUNT U DOEN?

De obstakels die aannemers zien De aard van het klassieke bouwproces, de cultuur van de laagste prijs, gebrek aan interesse bij de klant en het huidige verdienmodel. Dit zijn volgens aannemers op dit moment de voornaamste obstakels voor een doorbraak van het circulaire bouwen. Ze hoeven de evolutie naar meer circulariteit evenwel niet lam te leggen.

at bleek uit een lerend netwerk over circulair bouwen. Over dergelijke lerende netwerken voor aannemers, die talrijke onderwerpen aansnijden, leest u meer op blz. 36. Kort samengevat komt het erop neer dat aannemers samenkomen met experts om van hen maar ook van hun collega-aannemers te leren en inspiratie op te doen.

Veel facetten

Aan het lerende netwerk over circulair bouwen namen zowel grote aannemers als kleine zelfstandigen deel, net als een aantal materiaalproducenten en sloopbedrijven. Het is interessant om even naar de inhoud van een dergelijk netwerk te kijken, want daardoor wordt meteen duidelijk dat circulair bouwen veel facetten heeft. In de eerste sessie presenteerde Kris Blykers van Blieberg ACE zijn ervaring met circulariteit in verschillende uitgevoerde projecten. Het was voor de deelnemers meteen een blik op de praktijk. Eén van de vragen is natuurlijk hoe je afval kunt vermijden of weer een nuttige toepassing kunt geven door recyclage of hergebruik. Louise Franck van het bedrijf Franck, dat al meer dan 50 jaar gespecialiseerd is in recuperatiebaksteen, lichtte toe hoe de afbraak, de selectie, de keuring en het schoonmaken van de bakstenen bij hen gebeurt. Sam Van den Berghe vertelde meer 28 Bouwbedrijf • september 2021

over de Materialenbank in Leuven, een plaats waar men recuperatiemateriaal kan vinden of naar toe brengen voor een tweede leven.

Nieuwe materialen

Sessie 3 van het netwerk ging dieper in op nieuwe circulaire bouwmaterialen, producten en toepassingen. Stijn van den Broecke van AE+ architecten lichtte de rol van hout & bio-based bouwmaterialen toe. Mieke Vandenbroucke van VIBE gaf uitleg bij het kiezen van circulaire materialen en producten. Vijf producenten kregen de kans om hun circulaire bouwproduct kort voor te stellen, waarna de deelnemers hun kritische vragen op hen mochten afvuren. Ook het ontwerpen het bouwproces spelen een belangrijke rol. Anne Goidts vertelde waar de circulariteit zat in het ontwerp van ’t Centrum van Kamp C. Ze besprak daarnaast de aanbesteding, die verliep volgens een concurrentiegerichte dialoog. Elke Meex van OVAM gaf de deelnemers dan weer mee hoe ze de TOTEM-tool kunnen gebruiken om inzichten te krijgen in de milieu-impact van bouwmaterialen.

Zakendoen

Circulaire businessmodellen en samenwerkingsvormen waren het onderwerp van sessie 5. Aan de hand van het renovatieproject MULTI-toren

in Brussel gaf Valerie Vermandel van Whitewood toelichting bij het perspectief van een ontwikkelaar-investeerder op hergebruik. Zij maakte duidelijk dat er belangrijke financiële vragen bestaan. Ook het vinden van een geschikt circulair businessmodel is een hele uitdaging, zo bleek uit de presentatie van Koen Sneiders van Derbigum. Intussen wordt geëxperimenteerd met nieuwe aanbestedingsvormen en met consortia (Design & Build). Op dat gebied getuigde Wim Pieters van Vanhout over de bouw van een tijdelijke stadswoning volgens circulaire en bio-based principes bij de KU Leuven, een onderdeel van het Interreg CBCI-project. De aannemers-deelnemers hielden een brainstorm over circulaire businessmodellen onder leiding van Hans Verboven van consultant Sustacon. Het lerend netwerk werd afgesloten met een feedbacksessie over de acties die deelnemers willen ondernemen in hun eigen bedrijf en met een bezoek aan het Brussels Construction Consolidation Centre (BCCC), BC-Materials en Gare Maritime.

De lessen

Wat zijn nu de drempels voor aannemers die circulaire principes willen toepassen? Het lerende netwerk bracht er een viertal aan het licht. Het zijn vooral typische aspecten van de manier waarop de bouwsector nu werkt.

1)Een aannemer heeft slechts een beperkte invloed op het traditionele bouwproces. Doorgaans wordt hij pas betrokken wanneer alles al is uitgedacht, en dat maakt het moeilijk om nog in te spelen op de circulariteit van het project. De aannemer kan weinig doen op eigen initiatief. Hij is vooral afhankelijk van diegenen die vóór hem in het proces komen. 2) De bestekken, die vaak weinig flexibiliteit toestaan, en de cultuur van de laagste prijs bij aanbestedingen maken het de aannemer zeer moeilijk om op circulariteit in te zetten. 3) De klant vraagt weinig of geen circulariteit of wil er de meerprijs niet voor betalen. Het behoort niet tot de prioriteiten. 4) Het huidige verdienmodel van de aannemer is moeilijk te stroomlijnen met circulariteit. Een hoofdaannemer die op eigen initiatief duurdere circulaire oplossingen kiest, snijdt in zijn marge, want die is nu mee gebaseerd op slim inkopen. Onderaannemers rekenen vaak een prijs per vierkante of kubieke meter aan. Hun verdienmodel stimuleert om zoveel mogelijk vierkante meters te doen, niet om materiaalbesparend te werken.

Systeemknelpunten wegwerken

gebracht in de Proeftuin Circulair Bouwen. Het gaat om systeemknelpunten die drempels vormen voor de transitie naar circulaire economie in de bouwsector. Deze systeemknelpunten werden inmiddels door verschillende initiatie-

ven opgepikt. Zo is er vanuit Vlaanderen Circulair de werkagenda Circulair Bouwen. Deze ontwikkelt een strategie en een actieprogramma om de systeemomslag te maken. Daarnaast ontwikkelt de OVAM een nieuw beleidsprogramma Op weg naar circulair bouwen dat hiermee rekening houdt. Vlaanderen Circulair lanceerde in 2020 ook een gerichte call om de vernoemde knelpunten in de circulaire bouwsector aan te pakken. 29 projecten werden geselecteerd. Voor meer informatie verwijzen we naar het team van de Vlaamse Confederatie Bouw (zie onderaan dit artikel) maar ook naar www.vlaanderen-circulair.be. Wie bovenaan klikt op Kennis vindt een verzameling zeer interessante informatie.

•

INFO: Nog vragen? Stel ze aan petra.ronda@confederatiebouw.be. Bent u geïnteresseerd in opleidingen, dan is uw lokale confederatie het eerste aanspreekpunt. De website www.vlaanderen-circulair bevat daarnaast een schat aan informatie.

WAT KUNT U DOEN? Het is duidelijk: meer circulariteit hanteren vraagt een bewust keuze. Maar een aannemer hoeft niet in het duister te tasten. Er bestaan een aantal mogelijkheden, naargelang het niveau van de circulaire ambities.

Het afvalbeheer in de onderneming aanpakken en zoeken naar kanalen om afval te valoriseren.

Bij de keuze van materialen rekening houden met de impact op het milieu; en zich bijscholen over circulaire technieken en materialen.

Meer inzetten op projecten die de aannemer in een vroege fase bij het ontwerp betrekken (een klassiek voorbeeld is een Design & Build-project).

Zoek naar aanbestedingen die niet exclusief gunnen op de laagste prijs maar ook op circulaire, duurzame criteria.

Profileer u als een aannemer die inzet op circulariteit en duurzaamheid. Duidelijke profilering met passende communicatie zal opdrachtgevers en architecten aantrekken die circulariteit belangrijk vinden en er het nodige budget voor willen uittrekken.

En ten slotte: durf uw eigen verdienmodel in vraag te stellen. Wat is de positieve invloed van een grotere samenwerking met alle partners in de keten? Van een intensievere voorbereiding en een kleinere foutenmarge op de werf? Van een efficiëntere inzet van materialen, het verminderen van afval, het aanbieden van onderhoud en het gebruik van recuperatiemateriaal?

Nieuw zijn deze vaststellingen door aannemers niet. Ze werden al in kaart september 2021 • Bouwbedrijf 29

ANDERE GEWESTEN

De circulaire strategie van Wallonië en Brussel Ook in Wallonië en Brussel bestaat er groeiende aandacht voor circulair bouwen. We geven een kort overzicht van een aantal initiatieven.

e Waalse regering wil dat de Waalse economie in de toekomst veerkrachtiger, competitiever en meer circulair wordt. Op het vlak van de circulariteit heeft ze daartoe een aantal initiatieven genomen die gestructureerd zijn rond de verschillende economische sectoren en die aansluiten op Circular Wallonia. Deze strategie werd onlangs, in februari 2021, goedgekeurd door de Waalse regering. Op 1 juni ging een platform voor circulaire economie van start. Ook in Wallonië is de tijd dus gekomen om te handelen: de visie van Circular Wallonia moet nu concreet gemaakt worden. Wat dat laatste betreft speelt de bouw een rol als voortrekker. De sector krijgt prioriteit in deze strategie. De reden ligt voor de hand: we zijn een sector waarin circulariteit een groot potentieel heeft. De Waalse bouwondernemingen produceren jaarlijks meer dan zes miljoen ton afval. Maar zoals elders aangestipt in dit dossier, vormt afval slechts een van de aspecten van een circulaire bouweconomie. De sector is betrokken bij de hele levenscyclus van een constructie, van de productie van de materialen over het eigenlijke bouwproces tot het gebruik, de renovaties, de eventuele aanpassingen en ten slotte de ontmanteling en de afbraak.

Overheidsopdrachten

Het Waalse gewest gaat meer nadruk leggen op de principes van de circulaire economie in zijn overheidsopdrachten, 30 Bouwbedrijf • september 2021

niet alleen voor nieuwbouw maar ook voor afbraak, onderhoud en renovaties. Hetzelfde geldt voor werken die door de overheid gesubsidieerd worden. Gewestelijke overheidsopdrachten krijgen dus een voorbeeldfunctie en zullen functioneren als een hefboom. Daarbij wordt gelet op het evenwicht tussen enerzijds het criterium prijs en anderzijds de criteria voor kwaliteit en prestaties.

Energie en circulariteit

Bij renovatie zijn de verbeterde energieprestaties vanzelfsprekend belangrijk, maar het is essentieel dat deze meer en meer gecombineerd worden met circulariteit. Je schiet immers niet veel op als je op de ene plaats de milieu-impact van een renovatie vermindert terwijl je deze op de andere plaats verhoogt. De Waalse regering is intussen bezig met het opstellen van een reglementair kader voor het omzetten van de

circulaire principes in de realiteit. De aanpassing van het typebestek CCTB 2022 voor gebouwen is volop bezig. De Waalse Confederatie Bouw CCW verdedigt daarbij de belangen van onze leden en vraagt geleidelijke veranderingen die tegelijk een vereenvoudiging zijn.

Oproepen

Een circulaire economie is iets wat alle bouwbedrijven raakt. De directie Duurzame ontwikkeling van de Waalse overheidsdiensten lanceert daarom een projectoproep voor circulaire bouwplaatsen, producten en diensten. Deze zal de uitvoering van werken begeleiden maar ook specifieke bouwproducten en -diensten aan het licht brengen. Zo worden meer voorbeelden van good practices aangeboden, maar kunnen ook lessen getrokken worden, en kan uitgemaakt worden waar de productiviteits-

winsten van een circulaire economie gesitueerd zijn. Go Circular, een tweede projectoproep, mikt op Waalse coöperaties en vzw's die economisch actief zijn. Deze oproep stimuleert het opzetten van circulaire projecten in het Waals gewest. Daarnaast wil hij de diensten van de Waalse overheid beter bekendmaken en ambitieuze circulaire aankoop-initiatieven ondersteunen. Ten slotte is er nog de Waalse gewestelijke investeringsmaatschappij SRIW. Die gaat een oproep doen naar materialen en systemen die de energietransitie versnellen en tegelijk een circulaire, CO 2-neutrale economie bevorderen. Deze oproep is gericht tot de nijverheid en wil onder meer de industriële productie van bouwmaterialen, prefabelementen en modulaire elementen stimuleren. De intentieverklaringen van de SRIW worden rond 10 september verwacht.

Modulaire klas

Een voorbeeld dat de circulaire economie in de praktijk omzet is MODUL’R. Deze modulaire klas voor de school van de toekomst is uit hout opgetrokken en combineert het welzijn van de leerlingen met hoge energie- en milieuprestaties. Dankzij de herhaalbaarheid van het ontwerp is bouwen met deze module bovendien sneller en goedkoper. MODUL'R is het resultaat van de projectoproep uit 2015 van Franstalige gemeenschap. Die kampt met verouderde scholen die aan vervanging toe zijn.

Brussel

In het Brussel gewest verschenen de ideeën van het circulaire bouwen al vrij vroeg, onder meer in de oorspronkelijke Alliantie Werkgelegenheid – Leefmilieu. Het accent lag toen vooral op de energieprestaties van gebouwen, maar de Alliantie stimuleerde ook een samenwerking tussen de overheid en de bouwsector, onder meer via publiekprivate partnerships. In 2016 werd een Gewestelijk programma voor circulaire economie of GPCE gelanceerd, dat wellicht beter bekend is onder de naam Be.Circular. Het had onder meer als doelstelling om te onderzoeken welke behoeften de Brusselse ondernemingen hadden op het vlak van circulariteit. Uit het GPCE groeide dit jaar RENOLUTION. Dit instrument voor de renovatiestrategie in het Brussels gewest heeft expliciet een circulaire visie. Of om het anders te zeggen: de circulariteit is een integraal onderdeel van de renovatiestrategie, waarbij de Brusselse overheid de intentie heeft om de administratieve lasten in te dijken. Tegen 2024 zullen door RENOLUTION meer dan € 350 miljoen overheidsmiddelen geïnvesteerd worden om de kwaliteit van de gebouwen in het gewest te verbeteren.

Projecten gezocht!

Interessant voor aannemers: RENOLUTION lanceert in september 2021 een projectoproep die de naam RENOLAB kreeg. RENOLAB zoekt projecten met innovatieve, duurzame en circulai-

re oplossingen die op grote schaal toegepast kunnen worden bij de renovatie van het Brussels gebouwenbestand. RENOLAB bestaat uit twee aparte onderdelen: RENOLAB.ID en RENOLAB.B. Het eerste geeft subsidie en begeleiding aan ideeën, (lopende of te ontwikkelen) projecten, instrumenten en mechanismen (financieel, sociaal, economisch, technisch enz.) die het mogelijk maken de obstakels voor renovatie weg te nemen. RENOLAB.B biedt ondersteuning bij circulaire en duurzame renovatieprojecten van bestaande gebouwen, zowel in de ontwerp- als in de uitvoeringsfase. Het gaat hier niet alleen om woon- maar ook om niet-woongebouwen van alle mogelijke typologieën en bestemmingen. De interesse gaat uit naar een zeer brede verzameling van criteria voor duurzaamheid en circulariteit. RENOLAB.B verleent financiële steun en/of begeleiding vanaf het ontwerp tot de bouwplaats. Dit onder meer om innovatie te stimuleren, tools voor circulair en duurzaam ontwerp te testen en de actoren van de sector samenbrengen. Een interessant circulair voorbeeldproject is Usquare Brussels. Het gaat om de herbestemming van een oude kazerne gecombineerd met een nieuwe wijk met gezinswoningen, allerlei plaatselijke dienstverlening, een overdekte markt voor voedingsmiddelen en universitaire infrastructuur. Door het ontwerp en de uitwerking kan minstens 75 % van de materialen ter plaatse hergebruikt worden.

•

september 2021 • Bouwbedrijf 31

Sorteer je plastic verpakkingsfolie en breng je zakken gratis terug naar één van de deelnemende verdelers. Meer info op cleansitesystem.be

EEN INITIATIEF VAN

ACADEMISCH JAAR 2021-2022

Vernieuwde editie van cursus Bouwmanager inclusief hackathon In academisch jaar 2021-2022 wordt de cursus Bouwmanager weer georganiseerd. Deze opleiding is ideaal voor ingenieurs die mikken op een managementpositie in een bouwbedrijf, of hun vaardigheden als manager willen uitbreiden.

n de bouwsector bestaat veel technische knowhow over wat we maken maar veel minder kennis over hoe het gemaakt wordt. Ingenieurs en architecten worden in hun opleiding vooral opgeleid als technische specialisten en bedenkers van een eindproduct. Van bouwingenieurs of ontwerpers in leidinggevende functies zoals projectmanager, afdelingshoofd of bedrijfsleider worden evenwel meer management- en procescompetenties verwacht.

Ruimer inzicht

De cursus Bouwmanager wil precies op deze uitdagingen een antwoord bieden. De Bouwmanager is een gezamenlijk initiatief van de ingenieursvereniging iet-net en de Vlaamse Confederatie Bouw. Hij mikt op ingenieurs en architecten (of door ervaring gelijkwaardige profielen) en biedt een opleidingspakket aan waarmee de deelnemers een ruimer inzicht kunnen verwerven. Docenten met praktijkervaring wisselen af met specialisten in de verschillende onderwerpen. Een mix van

onderwerpen enerzijds en de afwisseling van lesgevers en werkvormen anderzijds maakt de opleiding uniek. De expertise van de docenten en de cases die zij bespreken komen uit alle deelsectoren van de bouw: utiliteitsbouw, woningbouw, infrastructuur, wegenbouw, promotiebouw en vastgoedontwikkeling.

Twee onderdelen

De cursus bestaat uit twee grote onderdelen. Het eerste deel blijft de basis, met een focus op projectmanagement. Dit deel telt 9 cursusdagen, loopt van 28 september 2021 tot 25 januari 2022 en behandelt naast de klassieke verantwoordelijkheden op het vlak van planning, calculatie, budgetbeheersing, aankoop, contracting, verzekeringen, milieu en veiligheid ook een introductie in recentere evoluties zoals BIM en lean bouwen. Een tweede aanvullend en verdiepend deel telt 11 cursusdagen, loopt van 8 februari tot 22 juni 2022 en gaat dieper in op het bedrijfsmanagement met focus op strategie en marketing, financiering, juridische aspecten en HR. Op basis van

BEGIN MET VOORSPRONG "Bouwbedrijven kunnen een leidende rol spelen in het integreren van een rijke verzameling systemen, met het oog op hogere bouw-efficiëntie, lagere faalkosten, een lager energieverbruik en meer duurzaamheid en circulariteit. Maar dat vraagt vaardigheden en inzichten die ingenieurs niet automatisch meegekregen hebben in hun opleiding." "In de hyper-competitieve omgeving van onze sector, geeft de cursus Bouwmanager aan managers de kans om met een voorsprong in deze evolutie te stappen." Marc Dillen Directeur-generaal Vlaamse Confederatie Bouw

concrete voorbeelden en best practices worden ook de nieuwste innovaties in de bouw behandeld. Tenslotte focust deze module eveneens op het people management, vanuit de filosofie dat elke manager de doelen van zijn organisatie slechts kan bereiken door samenwerking met mensen. Een volledig nieuw element in deze cursuseditie is de hackathon die als residentiële sessie wordt aangeboden.

Hackathon

De volledige cursus kost voor leden van de VCB € 6503, de module over projectmanagement € 2485 en de verdiepende module € 4305. Zowel voor de volledige cursus als voor de verdiepende module is een residentiële hackathon in de prijs inbegrepen. Voor deze cursus kan u gebruik maken van de kmo-portefeuille.

•

INFO: Contacteer voor meer informatie bij iet-net Christine Mortelmans op 0489 55 55 59 of met een e-mail naar christine.mortelmans@ie-net.be. Het volledige programma staat op www.ie-net.be/ bouwmanager2021. U kunt op deze site inschrijven.

september • Bouwbedrijf 33

VANAF 2022

Renovatieplicht voor niet Vanaf 1 januari 2022 moeten niet-woongebouwen binnen de vijf jaar energiezuiniger gemaakt worden wanneer ze van eigenaar veranderen. Er is een minimumpakket van doelstellingen gedefinieerd, maar er is ook financiële ondersteuning. We bekijken wat de maatregel betekent.

e Vlaamse regering wil de klimaatimpact van nietwoongebouwen verminderen. Daarom staat in het regeerakkoord 2019-2024 dat deze grondig energetisch gerenoveerd moeten worden, "uiterlijk vijf jaar na een notariële overdracht in volle eigendom". De regelgeving hiervoor is nu definitief goedgekeurd. Ze gaat in op 1 januari 2022 en is belangrijk voor wie de nieuwe eigenaar, opstalhouder of erfpachter wordt van een niet-residentieel gebouw dat nog niet voldoet aan de eisen. De meeste gebouwen in het toepassingsgebied zullen kantoren, handelszaken, horecazaken, scholen, zorginstellingen en overheidsgebouwen zijn. Maar ook bedrijfsgebouwen van aannemers vallen onder de regelgeving.

Eisen en ingrepen

Er is een minimumpakket van maatregelen gedefinieerd. Deze ingrepen moeten binnen de vijf jaar na de eigendomsoverdracht uitgevoerd worden.

34 Bouwbedrijf • september

DAKISOLATIE Als de R-waarde van de dakisolatie onder de 0,75 m²K/W ligt, moet er isolatie geplaatst worden met een U-waarde die niet hoger is dan 0,24 W/m²K. (Merk op dat hier twee verschillende eenheden gebruikt worden: de R-waarde en de U-waarde). GLAS Als enkel glas aanwezig is, moet dat vervangen worden door beglazing met een U-waarde die niet hoger is 1 W/m²K. VERWARMING Alle verwarmingsinstallaties ("centrale opwekkers voor ruimteverwarming" zegt de regelgeving) die ouder zijn dan 15 jaar moeten vervangen worden, tenzij kan aangetoond worden dat ze voldoen aan bepaalde minimumeisen. Als er aardgas in de straat ligt mag een stookolieketel niet vervangen worden door een nieuwe stookolieketel.

-residentiële gebouwen HET BESTE MOMENT KOELING Dit criterium slaat op koelinstallaties die stoffen gebruiken die de ozonlaag afbreken, of koelmiddelen met een GWP van 2500 of meer. Alle dergelijke installaties ouder dan 15 jaar moeten vervangen worden door koelinstallaties die deze schadelijke stoffen niet gebruiken. (Het GWP of Global Warming Potential zegt hoeveel een stof bijdraagt aan het broeikaseffect. Fluorkoolwaterstoffen, die vaak gebruikt worden in koelinstallaties, zijn op dit gebied zeer ongunstig en hebben dus een hoog GWP).

Klein en groot

Gaat het om een klein niet-residentieel gebouw onder de 500 vierkante meter, dan moet de nieuwe eigenaar bovendien binnen de vijf jaar na de overdracht een energielabel C of beter behalen. De regelgeving gaat vanaf 1 januari 2023 nog een stap verder voor grote niet-residentiële gebouwen. Vanaf dan moeten deze binnen de vijf jaar na de overdracht een minimumaandeel hernieuwbare energie van 5 % hebben, boven op het minimumpakket van maatregelen.

Vrijstellingen

Een aantal niet-woongebouwen zijn vrijgesteld van de eisen op dakisolatie en beglazing: beschermde monumenten, niet-woongebouwen die een deel uitmaken van een beschermd cultuurhistorisch landschap, stads- of dorpsgezicht; en gebouwen die voorkomen in de inventaris van bouwkundig erfgoed. Zij zijn niet vrijgesteld van het vervangen van verwarmings- en koelinstallaties. Voor de VCB zijn dergelijke vrijstellingen logisch: Marc Dillen: "Voor beschermde monumenten is het vaak technisch moeilijk of zelfs onmogelijk om de gebouwschil aan te pakken. De kosten-baten van een energetische renovatie van beschermd erfgoed zijn in vele gevallen onevenredig. De financiële impact voor de huidige en toekomstige eigenaars om ook te moeten voldoen aan dezelfde renovatieverplichtingen zou te groot geweest zijn. We zijn dan ook tevreden dat deze gebouwtypen niet aan dezelfde renovatieverplichtingen moeten voldoen.”

Heel wat niet-residentiële gebouwen zijn onvoldoende toekomstbestendig. De Vlaamse Confederatie Bouw heeft er altijd voor gepleit het overdrachtsmoment van een gebouw te gebruiken om energetische renovaties aan te moedigen. Voor de overnemer is dit het beste moment om de energieprestaties te verbeteren. Het is aangeraden dat een kandidaat-koper de energieprestaties van een gebouw goed nagaat en de nodige bijkomende kosten voor de verbetering incalculeert. Door een renovatieplicht in te voeren, worden heel wat nietresidentiële gebouwen op korte en middellange termijn energie-efficiënt gemaakt.

Financiële ondersteuning

Er bestaat financiële ondersteuning voor eigenaars die een niet-residentieel gebouw energiezuinig willen maken. Deze steun is er vanzelfsprekend ook wanneer het gaat om verplichte ingrepen. Zo is er de verhoogde investeringsaftrek. De investeringsaftrek van 8 %, die voor kmo's verhoogd werd naar 25 %, geldt voor de vaste activa die zijn verkregen of tot stand gebracht tussen 12 maart 2020 en 31 december 2022. De federale overheid biedt bedrijven de mogelijkheid hun belastbare winst te verminderen met een verhoogde investeringsaftrek voor energiebesparende investeringen. De aftrek wordt verricht op de winst van het belastbaar tijdperk waarin de vaste activa zijn verkregen of tot stand zijn gebracht. De Vlaamse overheid voorziet in een korting van de onroerende voorheffing na een ingrijpende energetische renovatie. Deze korting bedraagt 100 % gedurende vijf jaar, als het E-peil van het niet-residentieel gebouw na de renovatie E60 of lager is. Uiteraard zijn er ook de individuele energiepremies die aangevraagd kunnen worden bij de distributienetbeheerder Fluvius. Er zijn premies voor de gebouwschil, de verlichting, de installaties, zonnepanelen enzovoort. Ten slotte heeft Fluvius een premie voor niet-woongebouwen als er wordt geïnvesteerd in het verbeteren van de energieprestaties, en een energiestudie of energieaudit aantoont dat de ingreep een belangrijke energiebesparing oplevert. Voor een overzicht van deze premies verwijzen we naar het juni-nummer van Bouwbedrijf.

•

INFO: www.energiesparen.be.

september • Bouwbedrijf 35

VANAF 2022

Innoveren in uw bedrijf met lerende netwerken De bouwsector staat de komende jaren op verschillende vlakken voor enorme en zeer uitdagende ontwikkelingen. Een verregaande digitalisering, slimme technologieën, circulair bouwen, nieuwe technieken en materialen zijn slechts een handvol voorbeelden. Gelukkig kunt u aan de start komen mét voorsprong dankzij Topics.

opics is een initiatief van de Vlaamse Confederatie Bouw. Met inspirerende events en praktijkgerichte lerende netwerken ondersteunt het aannemers bij de ontwikkeling van hun bedrijf. Wilt u weten hoe u innovaties in uw bedrijf kunt integreren en hoe al die nieuwigheden werken? Wilt u met andere aannemers en begeleid door experts ervaringen uitwisselen om deze uitdagingen om te gaan? Dan bent u bij Topics aan het juiste adres!

Wat is het?

De Topics-trajecten zijn lerende netwerken. Een dergelijk netwerk is georganiseerd rond een specifiek onderwerp en bestaat uit een kleine groep van bouwbedrijven met 10 tot 15 deelnemers. Ze komen naargelang de situatie vier of zes keer samen over het onderwerp in kwestie, in sessies die drie uur duren. Tijdens iedere sessies focust een expert op een deelthema en gaat de groep aan de slag rond concrete vragen en oplossingen. Dat laatste is een van de sterke punten van Topics: de deelnemers leren niet alleen van de experts maar ook van elkaar.

Programma komende maanden

Een overzicht van alle trajecten van de Topics lerende netwerken vindt u op www.topics-vlaanderen.be. U kunt ook inschrijven op deze website. Maar we geven hier al een voorsmaakje van wat er in de komende maanden op het programma staat. 36 Bouwbedrijf • september 2021

BEGIN VANDAAG MET MORGEN CIRCULAIR BOUWEN IS DE TOEKOMST (Dit netwerk start op 21 september in Oost- en WestVlaanderen.) Het legt uit welke ambities circulair bouwen heeft en op welke principes het gebaseerd is. Maar het bekijkt ook de praktische zaken, bijvoorbeeld hoe u beter kunt omgaan met het afval op uw bouwplaatsen. De deelnemers ontdekken waar ze welke nieuwe en herbruikbare circulaire materialen en toepassingen kunnen vinden. Het netwerk focust daarnaast op het anders ontwerpen van gebouwen, en staat stil bij verschillende nieuwe businessmodellen. Ten slotte is er ook een bedrijfsbezoek, waarop u circulair bouwen in actie kunt ervaren.

BIM IS MEER DAN EEN 3D-MODEL (Dit netwerk start op 1 september in Limburg en op 12 oktober in Oost- en West-Vlaanderen.) Iedereen in de bouw heeft intussen wel over BIM gehoord. Maar dit lerende netwerk maakt heel concreet duidelijk dat het méér is dan een 3D-model. BIM biedt de structuur aan om in de hele keten tot een betere samenwerking te komen door betere afspraken te maken. Dit netwerk legt de link met lean bouwen, en bespreekt hoe een BIM-model dankzij een digital twin ook tijdens de exploitatiefase zijn nut bewijst. De trend om rendabeler te bouwen

door het invoeren van standaardmaatvoeringen en prefab-elementen kan onmogelijk los van BIM gezien worden. En wist u dat er een koppeling mogelijk is tussen BIM en identificatielabels op basis van streepjescodes, radio-frequency identification (RFID) of van contactloze communicatie tussen apparaten (near field communication of NCF)? Topics gaat graag met u in gesprek over dit alles tijdens de zes sessies van dit lerend netwerk.

OMGAAN MET BEMALINGEN VOOR AANNEMERS (Dit netwerk staat gepland in het voorjaar van 2022 in verschillende provincies.) De droogte van de voorbije zomers heeft de problematiek van het grondwater hoog op de agenda gezet. Het oppompen van grondwater bij ondergrondse bouwwerken en het lozen van bemalingswater in de riolering zijn veel complexer en moeilijker geworden. Dat roept vragen op. Waarmee moet je rekening houden in de ontwerpen vergunningsfase? Hoe interpreteer je een grond(water)onderzoek? Welke uitvoeringsalternatieven bestaan er zodat je minder moet bemalen? Hoe moet je een bemaling op de werf exploiteren? Al deze vragen komen aan bod in dit interactieve traject.

effectieve brainstorming over de vernieuwingen die interessant kunnen zijn voor uw onderneming. Eén van uw ideeën wordt vervolgens verder uitgewerkt. Zo gaan de deelnemers aan de slag met één tool, zodat de doelgroep, het probleem, de oplossing, het verdienmodel en de kostenraming duidelijk gedefinieerd worden. Ook het verdere projectmanagement om deze vernieuwing verder te implementeren - met inbegrip van planningstool, teamwerking en mogelijke financiering - wordt toegelicht.

DE WONING VAN DE TOEKOMST (Hiervan is de startdatum nog niet gekend.) De woning van de toekomst moet slimmer, duurzamer en milieuvriendelijker zijn. Maar hoe pakken we dat aan? Waarop moeten we letten bij het bouwen van die woning van de toekomst? In dit lerende netwerk komen talrijke technische aspecten aan bod: het Internet of Things, de recuperatie van water, groene energie, geothermie, warmtenetten, isolatie, CO2-neutraliteit, groen integreren, smart living … Maar dit netwerk kijkt ook naar de veranderende woonvormen zoals samenhuizen, kleinschaliger wonen, modulair bouwen. Zij komen steeds meer op de voorgrond.

GEOTHERMIE (Gepland begin 2022.)

DIGITALE BOUWSTENEN VOOR DE BEDRIJFSADMINISTRATIE (Start op 8 september in Antwerpen en Vlaams-Brabant.)

Hoe leg je een geothermische installatie correct aan? Daarover gaat u samen met collega's en experts aan de slag in dit netwerk. Komen onder meer aan bod: de bepaling van de warmtebehoefte, de dimensionering van de warmtepompinstallatie en de grondwarmtewisselaar, de oplossingen voor passieve koeling en de correcte uitvoering van boorputten: boorslib, kwaliteit boorwater, het aanbrengen van geothermische grout enzovoort. Het WTCB licht de toepassing en het gebruik van hun ontwerptool toe voor smart geothermie. Ook warmtenetten en de mogelijkheden ervan in Vlaanderen worden besproken.

Zoek samen met collega-deelnemers uw weg in de digitalisatie van de administratieve processen in uw onderneming. Welke zijn de verschillende bouwstenen? Hoe pas ik ze in elkaar tot één geheel? Waarom is inzicht in de bedrijfsprocessen zo belangrijk? Hoe kies het ik het juiste ERP-pakket voor mijn bedrijf? U vindt het antwoord op al uw vragen over procesinventarisatie, de digitale werkplek, planning, ERP, apps in de bouw en digitale marketing. U gaat ook individueel aan de slag en ontdekt verbeterpunten via een scan. Samen met een expert stelt u een plan van aanpak op met timing, budget en planning.

INNOVEREN MÉT RESULTAAT (Een netwerk in samenwerking met de Erasmushogeschool Brussel. Het start op 23 november 2021.)

INFO: Interesse in één van deze trajecten? Meer info en de mogelijkheid om in te schrijven, vindt u op www.topics-Vlaanderen.be. U kunt uzelf daar ook makkelijk en vrijblijvend op de interesselijst zetten. Zodra de effectieve data gekend zijn, krijgt u van ons een melding. Hebt u nog vragen of vindt u niet wat u zoekt? Neem dan contact op met freija. jongbloet@vcb.be.

Een traject dat het abstract idee "innovatie" concreet en praktisch benadert. De trends in de bouwsector worden op een inspirerende manier voorgesteld, en daarna volgt een

•

september 2021 • Bouwbedrijf 37

WTCB

Kan men voorkomen dat een verf loskomt van zijn baksteen? Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) heeft zijn Technisch Comité (TC) Schilderwerk, soepele muur- en vloerbekledingen opgedragen deze kwestie te onderzoeken. Deze vraag zou ook als volgt geformuleerd kunnen worden: “Welk baksteenmetselwerk kan overschilderd worden zonder het risico dat de verf na verloop van tijd loskomt van zijn ondergrond?”. Het gaat hier om een onderzoek dat gericht is op alle schilders die ooit wel eens geconfronteerd geweest zijn of zullen worden met het loskomen van een verf op baksteenmetselwerk. Uit de eerste resultaten blijkt dat er bijzondere aandacht besteed moet worden aan het oppervlak van de bakstenen en dan vooral aan de absorptie ervan. In sommige gevallen moet men vooraf ook de hechting van het gekozen verfsysteem controleren.

e afgelopen jaren werden de ingenieurs van de afdeling Technisch advies en consultancy van het WTCB regelmatig geconfronteerd met eenzelfde type vragen: “Wij hebben een tijdje geleden een verf aangebracht op baksteenmetselwerk en nu begint deze hier en daar los te komen. Hoe kan dit probleem vermeden worden?”. Deze pathologie is niet zo frequent, maar het WTCB kent ze wel. Zo kwam dit onderwerp reeds aan bod in de WTCB-Dossiers 2016/3.10. Hieruit 38 Bouwbedrijf • september 2021

bleek dat het moeilijk is om te voorspellen hoe een op baksteenmetselwerk aangebrachte verf zal reageren, aangezien niet alle bakstenen ‘overschilderbaar’ zijn. Om als dusdanig beschouwd te kunnen worden, moeten de bakstenen aan een aantal parameters voldoen. Daarom strekt het steeds tot aanbeveling om een voorafgaandelijke proef uit te voeren om problemen achteraf te vermijden. Het is niet eenvoudig om een algemeen geldende duurzame oplossing voor te stellen. Het WTCB-onderzoeksproject komt dan ook als geroepen.

Het WTCB-onderzoeksproject

Het project heeft als doel om het gedrag van verschillende combinaties van bakstenen en verven te evalueren en zodoende aanbevelingen te kunnen formuleren. Aangezien er vooralsnog geen unanieme definitie bestaat van wat een ‘overschilderbare baksteen’ is, is het voor de architect en de schilder vaak moeilijk te bepalen of de ondergrond al dan niet geschikt is om een verf te ontvangen. Het WTCB heeft eerst diverse factoren onderzocht die een impact zouden kunnen hebben op de initiële hechting

Absorptiesnelheidsproef: er wordt een waterdruppel op ten minste drie punten van het oppervlak van een baksteen aangebracht om de absorptietijd te meten.

van de verf. Deze proeven werden uitgevoerd op een tiental baksteentypes met verschillende fabricagewijzen (handvormbakstenen, strengpersstenen ...). Er werden zowel bakstenen met gladde, ruwe als glanzende zichtvlakken bestudeerd. Door in de microporiën door te dringen en zich aan de onregelmatigheden van het oppervlak vast te hechten, zorgt de verf voor een betere mechanische verankering. Aan de hand van de proeven was het mogelijk om de oppervlakteruwheid en het waterabsorptiegedrag van bepaalde gekarakteriseerde zichtvlakken te evalueren (meting van de capillaire absorptie, van de absorptie met behulp van de Karstenpijp en van de absorptiesnelheid van een waterdruppel). Er werd ook een gekleurd hars op het oppervlak van de bakstenen aangebracht. Door de doorsnede van de

bakstenen te bestuderen, konden de verschillen in het absorptiegedrag gevisualiseerd worden: sommige bakstenen absorberen beter dan andere! Er werden ook een tiental verfsystemen bestudeerd. Het ging hier zowel om traditionele acrylsystemen als om siloxaansystemen (meer ‘ademend’). Vervolgens werd de initiële hechting van de verschillende bakstenen onderzocht aan de hand van ruitjesproeven (ook

CLASSIFICATIE VAN DE ZICHTVLAKKEN VAN DE BAKSTENEN EN AANBEVELINGEN MET BETREKKING TOT DE INITIËLE HECHTING VAN DE VERVEN.

gekend als cross-cutproeven). Hieruit bleek dat het risico op hechtingsgebreken toeneemt naarmate de absorptietijd langer wordt. Uit de samenvattende tabel kan men afleiden dat: • de sterk absorberende gestructureerde bakstenen (onmiddellijke absorptie of absorptie in enkele seconden van een waterdruppel) geen hechtingsgebreken vertonen en dit, ongeacht het gebruikte verfsysteem • de iets minder absorberende oppervlakken (absorptie in enkele tientallen seconden, lokaal zelfs in 1 tot 3 minuten) bij het merendeel van de verfsystemen een correcte hechting vertonen. Niettemin kwam de verf in bepaalde gevallen toch los. Bijgevolg is het voor deze ondergronden aangeraden om de hechting van de gekozen verf vooraf na te gaan • de zeer weinig absorberende oppervlakken (waterabsorptie na meer dan 3 minuten) bij het merendeel van de verfsystemen een gebrek aan hechting vertonen en dit, ondanks de aanwezigheid van ruwheden of oneffenheden aan het oppervlak. Het is dus afgeraden om deze te overschilderen. In het vervolg van het project zal de veroudering van de verschillende verfbaksteencombinaties bestudeerd worden. Aan de hand van simulaties wil het WTCB evalueren in welke mate een passage van waterdamp doorheen de bakstenen het risico op het loskomen van de verf kan verhogen.

•

september 2021 • Bouwbedrijf 39

WTCB

Vergelijking van de akoestische prestaties van vloerbedekkingen Lawaai in een gebouw kan storend zijn voor gevoelige oren. Om dergelijke problemen te vermijden, moet het akoestische comfort in het ontwerp geïntegreerd worden en moet er bij de bouw voldoende aandacht besteed worden aan de uitvoering van de details. De vloerbedekking is in deze context zeer belangrijk. Een goed gekozen en goed geplaatste vloerbedekking kan het akoestische comfort op twee niveaus verbeteren: enerzijds in de ruimte waarin men rondloopt en anderzijds in de onder- en naastliggende ruimten. Het geluid dat afgestraald wordt bij het belopen van een vloer kan niet alleen storend zijn voor de personen die zich in de ruimte bevinden, maar ook voor diegenen die zich in de aangrenzende ruimten bevinden. Er treedt immers geluidstransmissie van de ene naar de andere ruimte op.

Je kunt alles horen!

Bepaalde schoenen maken meer lawaai dan andere, daar zijn we het over eens. Maar het is vooral de vloerbedekking die van belang is. Loopgeluiden die storend zijn op een bepaalde vloerbedekking kunnen immers zo goed als onhoorbaar worden op een andere, naar gelang van de kwaliteit van het product. Naast het aantal decibels speelt ook de aanwezigheid van specifieke (hoge of lage) tonen een rol bij de perceptie van het afgestraalde geluid. De bepalende parameters zijn de massa, Naarmate de vloerbedekking een hogere ΔLw-waarde heeft, zal ze een betere geluidsisolatie bieden, en dan vooral in haar zogenoemde akoestische versie.

40 Bouwbedrijf • september 2021

de stijfheid, de hardheid van het vloeroppervlak en de plaatsingswijze van de vloerbedekking. Door te opteren voor soepele materialen (tapijt, pvc, linoleum, kurk ...), althans voor de bovenlaag, kan de geluidsintensiteit al sterk verminderd worden. In geval van stijve materialen (hout, tegels ...) kan de geluidsintensiteit eveneens beperkt worden door de vloerbedekking hard te bevestigen op de ondergrond (bv. door verlijming) of door het aanbrengen van een dempende onderlaag.

Dempen van contactgeluid

De contactgeluidstransmissie tussen twee ruimten is onder meer afhankelijk van de geplaatste vloerbedekking. In nieuwe woongebouwen wordt deze rol vervuld door de zwevende dekvloer, onafhankelijk van de vloerbedekking. In zie-

De drie grote groepen vloerbedekkingen en hun verwachte impact op de sonoriteit en de contactgeluidsisolatie.

kenhuizen, scholen en kantoorgebouwen of in het kader van een renovatie, kan de vloerbedekking, al dan niet als aanvulling op een zwevende dekvloer, daarentegen wel een cruciale rol te spelen hebben. Een goede vloerbedekking zal vooral de geluidsoverlast ten gevolge van de hoge frequenties dempen, d.w.z. de hoge tonen die bijvoorbeeld veroorzaakt worden door het vallen van harde en lichte voorwerpen of door het verschuiven van stoelen. De ΔLw-waarde (uitgedrukt in dB) die men vaak terugvindt in de technische fiches van de producten stemt overeen met de vermindering van het gewogen contactgeluidsniveau. Men gaat er doorgaans van uit dat de demping van het contactgeluid bij een waarde van minder dan 15 dB zwak is (zie de WTCB-Dossiers 2007/3.10). De tabel op de vorige bladzijde geeft een vergelijking van de akoestische prestaties van een aantal vloerbedekkingen. Bepaalde stijve vloerbedekkingen zijn ook verkrijgbaar in een zogenoemde akoestische

versie met een (al dan niet geïntegreerde) onderlaag uit een soepel materiaal dat de geluidsdemping verbetert. Verder blijkt uit bovenstaande tabel dat de impact van de vloerbedekking op de sonoriteit van de ruimte en de contactgeluidsisolatie verschillend kan zijn. Zo zal een stijve, zwevend geplaatste vloerbedekking een doeltreffende bescherming bieden tegen contactgeluid, maar ook een negatieve impact hebben op de sonoriteit van de ruimte. Men dient daarom de keuze van de vloerbedekking af te stemmen op de aspecten die men als prioritair beschouwt.

•

REFERENTIE Artikel verschenen op de pagina’s 6 en 7 van WTCBContact 2021/3. Enkel de originele tekst, opgesteld in het kader van de Normen-Antenne Akoestiek, van de hand van dr. ir. S. Lesoinne en ir.-arch. D. Wuyts, experts van het laboratorium Akoestiek van het WTCB, geldt als referentie.

HET WTCB LANCEERT DE REKENTOOL ‘CPRO 3.0’: NOG MEER MOGELIJKHEDEN ... De 2.0-versie van de rekentool Cpro van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) kon reeds rekenen op de belangstelling van talloze kmo’s uit de bouwsector. Aan de hand van deze tool, met zijn onberispelijke offertes, perfect opgestelde facturen en eenvoudige en doeltreffende nacalculaties, werden de afgelopen vier jaar al meer dan 25.000 bouwprojecten uitgerekend volgens de regels van het vak. Cpro 3.0 zit sinds kort in een nieuw jasje, is aangepast aan alle bouwberoepen en is bovendien volledig gratis. De tool bevat een aantal nieuwigheden gebaseerd op de opmerkingen van de gebruikers van de vorige versie van deze waardevolle software. Denken we hierbij maar even aan: • een gemoderniseerde startpagina en algemene look • een snelstartgids • een versmelting van de pagina’s ‘projectgegevens’ en ‘projectcijfers’ • nieuwe functionaliteiten, waaronder een afronding van de cijfers volgens verschillende opties • aanklikbare snelkoppelingen en templatedocumenten. Indien u meer informatie wenst, bezoek dan snel cpro.wtcb.be.

september 2021 • Bouwbedrijf 41

HERBESTEMMING IN SCHAARBEEK

Voormalige Spaanse ambassade wordt groepswoning De voormalige Spaanse ambassade in Schaarbeek, die meer dan tien jaar leeggestaan heeft, krijgt een nieuwe bestemming. Ons lid JAMAR is ze aan het verbouwen tot een groepswoning. In het project staan circulariteit en hergebruik centraal.

ls je vanop de Lambermontlaan in Schaarbeek de smalle Léopold Couroublestraat inslaat, zie je meteen de mooie gevel op het nummer 25, met zijn witte Franse steen. Dat de aandacht getrokken wordt, is geen toeval: het gaat om een ontwerp van de Belgisch-Zwitserse architect Michek Polak, die tussen de twee Wereldoorlogen naam maakte als ontwerper van luxueuze en elegante woningen. Ook de bekende Villa Empain in Brussel is van zijn hand.

Drie percelen

Enkele jaren geleden kocht de Vereniging van mede-eigenaars Courouble (de Association des copropriétaires Courouble, ACP) het perceel, samen met twee aangrenzende percelen. Op een daarvan staat een herenhuis gelegen aan de nabijgelegen Eugène Demolderlaan; het derde perceel ligt tussen dit herenhuis en de ambassade, en is de site van een voormalige werkplaats. Samen hebben de percelen een oppervlakte van 2500 vierkante meter. De ACP laat het geheel omvormen tot een verzameling studio's en appartementen met één of meer verdiepingen. De transformatie werd "Ambassadeproject" gedoopt en gaat voluit voor duurzaamheid en circulariteit. Projectbeheerder Frédéric Jamar vertelde ons dat zowel de ontwerper, Twyce Architects, als de toekomstige eigenaars 42 Bouwbedrijf • september 2021

achter deze filosofie staan. Frédéric Jamar: "De architect heeft zelf eigenaars gezocht die geïnteresseerd waren in de filosofie achter dit project, dat in totaal zeventien woningen zal creëren. Elf daarvan liggen in de voormalige ambassade en drie in het herenhuis aan de achterkant. De De voorgevel van de voormalige Spaanse ambassade in de Couroublestraat, met zijn witte Franse steen.

andere drie liggen op de binnenplaats, waar ook een grote gemeenschappelijke gelijkvloerse zaal komt. Er zijn zestien verschillende eigenaars, en één woning zal verhuurd worden aan een gezin met een laag inkomen. De ACP waarin de mede-eigenaars zich verenigd hebben, is een heuse onderneming."

Eigenaars investeren

Ons lid JAMAR, een kmo met 35 medewerkers, is sinds juni 2020 aan de slag op de bouwplaats. De onderneming voelde zich onmiddellijk aangetrokken door de circulariteit en het hergebruik in het Ambassade-project. Frédéric Jamar: "Toen we begonnen op de site hadden de eigenaars al hard gewerkt om zoveel mogelijk bouwelementen te recupereren. De deuren en de houten vloeren waren verwijderd en opgeslagen. Idem voor de vloertegels en de geglazuurde tegels, die al schoongemaakt waren. Ook de gietijzeren radiatoren waren verwijderd en opgeslagen volgens de regels van de kunst, in een vochtvrije ruimte onder de juiste druk. Verder was een systeem ontwikkeld om hemelwater te recupereren en om water te zuiveren." Opvallend: de opslagplaats zelf was ook opgetrokken uit hergebruikte materialen. Voor een aantal recuperatiematerialen gingen de eigenaars aankloppen bij externe leveranciers zoals Rotor en het Opalis-netwerk. Frédéric Jamar: "Alles was zeer goed

doordacht en uitgevoerd. In dit project is de circulaire filosofie voelbaar aanwezig. Ik was aangenaam verrast door het professionalisme toen onze teams hier aan de slag gingen."

Voorsprong?

Toen Bouwbedrijf het project bezocht, was JAMAR nog maar pas begonnen. Je zou denken dat de onderneming enkele lengten voorsprong kreeg door al het werk dat al verricht was. Maar dat moet je sterk nuanceren. Frédéric Jamar: "Bouwen met gerecupereerde elementen is nogal complex. Als algemene aannemer moet je de toestand controleren en de geschiktheid voor hergebruik, en dat vraagt veel tijd en werk. We hebben alle deuren bijvoorbeeld naar ons schrijnwerk-atelier gestuurd om ze te restaureren. Sommige elementen moesten we zelf eerst nog verwijderen. Op een circulaire bouwplaats moet een aannemer vijf verschillende dingen doen: ontmantelen, wegbrengen en schoonmaken, opslaan, terugbrengen en plaatsen. Dat is meer dan op een klassieke bouwplaats."

De materialen voor de renovatie werden deels opgeslagen op de binnenplaats van de ambassade.

Bovendien is voor circulair bouwen een goede samenwerking met de opdrachtgevers nodig. Maar het is niet al circulariteit wat de klok slaat; JAMAR voert ook de klassieke ingrepen uit die bij een renovatie van deze omvang horen. Frédéric Jamar: "Afbraak, stabiliteitswerken, ruwbouw, dakwerken, de installaties met bijhorende coördinatie, de binnenmuurisolatie van de gevel, de buitenmuurisolatie met houtwol, plafonds en tussenwanden, vloeren betegelen, schrijnwerk, ijzerwerk, verven, parket plaatsen … Daarnaast hebben we de balkons gerestaureerd en de beschadigde of gebarsten stenen in de gevel hersteld. En om terug te komen op de circulariteit: de trap van granito hebben we behouden."

Balans

Frédéric Jamar: "Het was voor ons een première maar het was een goede ervaring. Ik moet toegeven dat het idee samen te moeten werken met zestien eigenaars op een circulaire bouwplaats me vooraf een beetje ongerust maakte. Hoe kom je tot een akkoord over het hergebruik van materialen als iedereen zijn eigen mening heeft? Maar het verliep allemaal zeer vlot. Om de contacten te vereenvoudigen bij het opvolgen van de werken heeft onze projectleider een eenduidig aanspreekpunt, een comité dat functioneert als een soort uitvoerende instelling."

Wetgeving afstemmen

Zoals doorgaans het geval bij ingrijpende renovaties en verbouwingen moest er ook flink aan de daken gewerkt worden.

Als alles volgens planning verloopt, is het Ambassade-project klaar in januari 2022. Het is een project dat in het Brussels gewest heel wat interesse losmaakt. Vorig jaar was het een laureaat van be.circular 2020, het Brusselse initiatief dat voorbeeldprojecten in de circulaire economie steunt. En in 2018 kreeg het een award van be.exemplary vanwege de nadruk die het project legt op duurzaamheid. JAMAR wil in de toekomst nog andere circulaire projecten aanpakken. Frédéric Jamar: "Circulair bouwen is een eerbiedwaardige en nuttige doelstelling in een wereld waarin wonen te duur is geworden. Maar vroeg of laat zal de overheid wetgevend werk moeten verrichten over circulariteit, ter compensatie van de meerkosten die ermee verbonden zijn."

•

september 2021 • Bouwbedrijf

DANILITH IS 100

Familiale bouwmeesters Delmulle vieren eeuwfeest Ons bekende lid Danilith, gedreven door de familie Delmulle, heeft de kaap van de 100 gehaald. Het resultaat van een no-nonsense-aanpak, onderling respect tussen de generaties, de bedrijfsstructuur en – vanzelfsprekend – de vakkennis.

Waar is de tijd …

00 jaar, dat zijn vier generaties. De oervader van Danilith was Octaaf Delmulle, een meubelmaker-schrijnwerker die een eeuw geleden aan de slag ging. Zijn vier zonen maakten van de kleine meubelmakerij een traditioneel woningbouwbedrijf. Eén van de vier, Daniël, werd het symbool van de innovatieve spirit die de onderneming nog altijd kenmerkt. In de jaren 1960 introduceerde hij het prefab-bouwen en ontwikkelde het Danilith bouwsysteem (van Daniël en het Griekse woord voor steen, lithos). Daniël had op zijn beurt vier zonen, met wie hij het bedrijf verder uitbouwde. Ook de innovatie ging verder, met een computergestuurde productiehal, een ERP-systeem en de continue verbetering van de bedrijfsprocessen. Begin de jaren 1990 begon Danilith op de Nederlandse markt. Anno 2021 wordt 44 Bouwbedrijf • september 2021

"Het zijn de Danilith medewerkers die in de eerste plaats het verschil maken, sterk ondersteund door de jarenlange ervaring en kwaliteit van het bouwsysteem."

De nieuwe generatie staat klaar voor een nieuwe eeuw Danilith.

het bedrijf geleid door een externe CEO, maar het blijft een familiebedrijf, met de vierde generatie die intussen aan zet is.

in de voorbije jaren belangrijker geworden. Het bedrijf kreeg bijvoorbeeld herhaalde opdrachten voor zorginstellingen zoals woonzorgcentra en assistentiewoningen. Ook Nederland is aan het boomen. Er wordt een jaarlijkse omzet van € 10 miljoen gehaald en dat moet meer worden in de toekomst.

Drie segmenten

Danilith 5.0

DANILITH

Danilith heeft nu bijna 300 werknemers en de nieuwe generatie zet in op drie marktsegmenten: particuliere woningbouw (50 %), business-to-business (25 %) en eigen ontwikkelingen (25 %). Diversificatie vermindert de afhankelijkheid van één specifiek segment en is bovendien verrijkend, aldus Danilith. De kennis van de ene sector is nuttig voor de andere, en stimuleert de opbouw van expertise. Het business-to-business segment is

Veel ambities dus, maar het blijven enkel de familiale aandeelhouders, weliswaar gesteund door door professionele externe bestuurders, die het beleid bepalen. En dat zal gebeuren met respect voor het verleden en een gezonde kijk op de toekomst. Er wordt verder gewerkt aan de automatisatie en aan een doorgedreven optimalisatie van het productieproces in 3D. Maar aan de fundamenten van de onderneming, traditie en innovatie, zal niet worden geraakt.

•

HEALTHBOX® 3.0 Een nieuwe stap in installatiegemak  

 

Snelle & kwalitatieve installatie met de app De klepcollector maakt het plaatsen van luchtkanalen een pak eenvoudiger én ruimtebesparend Installaties online beheren met de My-Lio professional webportal Versterk de fluisterstille werking door middel van Easyflex luchtkanalen

Onveilige internetbeveiliging is een open deur naar cyberaanvallen. Leg een betrouwbare en duurzame basis met onze beveiligingsadviseur.

A+ A B

www.renson.eu VENTILATION

SUNPROTECTION

OUTDOOR

C D E F G

GO tankkaart

bespaar tijd en kosten 

Altijd een station op weg naar een werf



Minstens 12ct korting op diesel en benzine*



Duurzame oplossingen: Schonere brandstoffen en CO2 compensatie

Contacteer ons, vermeld de code “VCB” en tank met minstens 12ct korting op meer dan 1400 stations. Tel: 02 808 29 28 E-mail: gocard.be@wexinc.com

GoTankkaart.be *Minstens 12 cent korting op diesel en benzine bij de niet autostradestations van Texaco, Esso, Q8, Octa+, G&V, Maes, Gabriëls en Power. Korting is inclusief BTW en per liter berekend op de officiële prijs. Indien de prijs aan de pomp nog lager zou zijn, wordt de laagste prijs gefactureerd. Onze algemene voorwaarden zijn van toepassing. n.v. Gabriëls & Co - Hekkestraat 41 (Industriezone) - 9308 Hofstade (Aalst) T 053 78 98 78 - F 053 77 82 96 - BE 0447 725 175 - info@gabriels.be

24867 Advertentie Confederatie Bouw 210x140mm_NL.indd 1

11-08-2021 16:30

september 2021 • Bouwbedrijf 45

LEDENVOORDELEN JULI-AUGUSTUS

PERMANENTE

-10%

KORTING OP KANTOORBENODIGDHEDEN

OTTO Office biedt ondernemingen een uitgebreid aanbod van kantoorartikelen, kantooruitrusting en –inrichting via een uitgebreide catalogus en online op www.otto-office.be.

s e n s At i o n e l e p r i j z e n ! Bezoekersstoelen

uitgave 1/2016

Prijzen geldig tot 23/08/2016

Wij wensen U een succesvol 2016!

Bureaustoel »High Sit Up«

Voor wachtkamers en vergaderruimtes

Na de éénmalige • Ergonomische holle zitting • Geïntegreerde hoofdsteun van leer • Kantelmechanisme, individueel instelbaar volgens uw lichaamsgewicht, te blokkeren • Rugleuninghoogte: 70 cm • Zitting-breedte/-diepte: 48/46 cm • Traploos in de hoogte verstelbaar van 44-53 cm • Ademende netbekleding • Stalen voetkruis verchroomd

Onderstel naar keuze in chroom of zwart • Stabiel, zwart stalen frame • Zitbreedte/-diepte: 47,5/41,5 cm • Rugleuning (B/H): 47,5/35 cm • Zithoogte: 45 cm • Bekleding: 100% polyacryl (slijtvast) • Armleuningen (optioneel) • Verbindingsstuk (optioneel)

• Incl. lastgevoelige dubbele remwielen voor zachte vloeren Isoleerkan • Capaciteit: 1,5 liter • Eenhand bediening • Materiaal: roestvrijstaal en kunststof • Kleur: blauw / roestvrijstaalkleur

www.otto-office.be

registratie wordt uw

www.otto-office.be/lmiv De aanbieDingen zijn voor inDustrie, hanDel, ambacht en nijverheiD. alle Prijzen worDen

Aanbevolen voor

32%

GRATIS

Voor elke bestelling vanaf 75€ excl. BTW

vermelD exclusief btw

GEEN beperking

antraciet

voor meer informatie zie pagina 3

korting automatisch 1

verrekend bij elke 57% blauw

ordner »no. 1«

Bureaustoel

Multifunctioneel papier

▶ 25% besparen

▶ 50% besparen

tot

▶ 37% besparen

bestelling.

Compleet geleverd geen montage nodig!

voor meer informatie zie pagina 6.

oranje

2antraciet

2,69 €

zwart

voor meer informatie zie pagina 2. Vanaf

3,95 €

per stuk in set van 20

per pak in set van 10

postzegels

1incl. vaste armleuningen 2incl. verstelbare armleuningen blauw

bordeaux

PRijSvERlAging

SPAARSET

verbindingsstuk

per stoel in set van 8 tot

32% besparen

Ref. Omschrijving RAC-1872-* 1 Set: 4 bezoekersstoelen, zwart frame RAC-1880-* 2 Set: 8 bezoekersstoelen, zwart frame 3 Set: 4 bezoekersstoelen, chroom frame RAC-1874-* 4 Set: 8 bezoekersstoelen, chroomen frame RAC-2714-* RAC-96422 Armleuningen (2 armleuningen = 1 pak) RAC-96423 Verbindingsstuk *Kleurcode: blauw = BU, antraciet = AT, bordeaux = BX

€-Prijs 142,00 /set 191,92 /set 150,00 /set 223,92 /set 19,99 /pak 3,99 /stuk

tot

Isoleerkan

per set (incl. armleuningen) tot

57%

besparen

Omschrijving 1 Set: »High Sit Up« incl. vaste armleuningen + isoleerkan GRATIS 2 Set: »High Sit Up« incl. verstelbare armleuningen + isoleerkan GRATIS Optie: wielenset voor harde vloeren (5 wielen = 1 pak) *Kleurcode: zwart = SZ, oranje = OE

Ref. RAC-1863-* RAC-1864-* RAC-23624

www.otto-offiCe.Be Telefoon: 070 234 000

▶ 51% besparen

GRATIS

fax: 070 234 010

€-Prijs per set 149,99 169,99 12,99 /pak

RAC.01.KD.VLS

149

blauw

SPAARSET

Vanaf

35,50

kopieerpapier »CopY«

349,00

voor meer informatie zie pagina 17.

voor meer informatie zie pagina 15

199,-

voor meer informatie en verdere tarieven zie pagina 3.

74,00 € 99,– € 2,45 € Alles voor uw kAntoor per stuk (Inclusief armleuningen)

per pak in set van 20

levering binnen 24 uur zonder exTra kosTen

Telefoon:

●

30 dagen reTourgaranTie

070 234 000

●

fax:

●

per doos

graTis levering vanaf €45 neTTo

070 234 010

VRAAG NU UW REGISTRATIEFORMULIER

Klantendienst OTTO Office 070 234 000 I service@otto-office.be ad-otto-office-leden-confbouw-210x140-NL.indd 1

46 Bouwbedrijf • september 2021

29/01/16 12:45

Arbeidsreglement voor de werkgevers en de arbeiders uit het bouwbedrijf’ De wet verplicht elke werkgever een arbeidsreglement op te stellen, ongeacht of hij nu bijvoorbeeld 1 of 25 werknemers tewerkstelt. Het is een document dat de arbeider en bediende verplicht moet ontvangen bij zijn aanwerving. Het arbeidsreglement is een document dat de algemene arbeidsvoorwaarden vaststelt, als aanvulling op de individuele arbeidsovereenkomsten. Het verschaft de werknemers informatie omtrent de werking en de organisatie van de arbeid in de onderneming: uurroosters, wijze van betaling van het loon , de duur van de jaarlijkse vakantie, correct gebruik van de On Board Unit (OBU) in het kader van de kilometerheffing, interventieprocedure in geval van pestgedrag, sancties, … Dit document is eveneens een instrument voor de werkgever om bepaalde bijzondere verplichtingen voor zijn werknemers vast te leggen. Dit modelreglement geniet al jaren een uitstekende reputatie en is gekend voor zijn degelijkheid.

Deze uitgave kan besteld worden via de website www.confederatiebouw.be, e-shop, Publicaties, Sociaal-Juridisch, Type-contracten en nuttige documenten.

Er kan ook gemaild worden naar bestellingen@confederatiebouw.be

Bestelformulier Te faxen naar 02 545 59 08, te mailen naar bestellingen@confederatiebouw.be of te bestellen via de e-shop. Ondergetekende (naam en voornaam): Onderneming: Facturatieadres: Postcode:

Gemeente:

Tel.:

Fax:

E-mail: Ondernemings- of btw-nummer: Lidnummer Confederatie Bouw: 1) Bestelt het Arbeidsreglement Arbeiders voor de prijs van: - € 15 (excl. btw) x

exempla(a)r(en): leden Confederatie Bouw

- € 30 (excl. btw) x

exempla(a)r(en): niet-leden

Ik stort dit bedrag na ontvangst van de factuur. Datum en handtekening

september 2021 • Bouwbedrijf 47

SIEVI MGUARD Ontdek dit nieuw model met extra bescherming om de enkels en mét een geïntegreerde wreefbescherming.

www.sievi.com Contacteer ons voor meer informatie op info.be@sievi.com of 014 73 50 75

uw springplank naar zorgeloos ondernemen U start of heeft een bedrijf? Vertrouw dan op Formalis: • bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten; • voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen; • voor onze expertise en kennis van de ondernemerschap.

Meer info via formalis.be

in samenwerking met

BOUWMARKT

Visma neemt UseItGroupBouwsoft over MAN OptiView,

het nieuwe digitale spiegelcamerasysteem Tijdens een Europese roadshow, de TruckLife Tour, georganiseerd in augustus 2021 met zijn nieuwe generatie vrachtwagens, wou MAN Truck & Bus de professionals uit de transportsector en het grote publiek bewustmaken van de impact van zijn nieuwste technologie op een betere verkeersveiligheid. Vrachtwagenchauffeurs werden uitgenodigd om hun rijvaardigheid te testen aan de hand van het nieuwe, digitale MAN OptiView- spiegelcamerasysteem. Het systeem maakt de dode hoeken zichtbaar aan zowel de bestuurders- als de bijrijderszijde en zorgt voor een beter zicht in uitdagende rijsituaties. De combinatie met de op radar gebaseerde MAN Turning Aid verhoogt de veiligheid nog verder bij het nemen van bochten. De informatieve en tegelijkertijd vermakelijke roadshow vond plaats in servicestations en truckdorpen langs Europese transportroutes.

www.man.be

De Cat®-graafmachines MH3022 en MH3024 in overslaguitvoering bieden superieure prestaties De nieuwe Cat® MH3022 en MH3024 graafmachines in overslaguitvoering, die speciaal zijn gebouwd voor betrouwbaar en efficiënt bedrijf in toepassingen voor afval- en schrootverwerking, bieden superieure prestaties, lage bedrijfskosten en verbeterd comfort. Hun geavanceerde elektrohydraulische systeem zorgt voor een optimaal evenwicht tussen vermogen en efficiëntie, waardoor de cyclustijden verbeteren en meer materiaal kan worden verwerkt in dezelfde tijd. Dit zorgt voor een

verbeterd winstpotentieel. De op deze graafmachines ontwikkelde technologieën zorgen voor extra bescherming. De nieuwe cabinebescherming helpt de machinist door elk contact tussen de uitrusting en de cabine te voorkomen. Vanaf nu is een pincode vereist en daardoor wordt voorkomen dat de machine door onbevoegde personen wordt gebruikt. De grote ramen van gehard glas en de kleine stijlen van het nieuwe cabineontwerp optimaliseren nog meer 360 graden zicht en versterken de veiligheid. De standaardcamera's achteraan en aan de rechterkant kunnen worden bijgesteld tot een 360-graden-zicht, waarbij de beeldenstroom wordt weergegeven op de grote monitor met touchscreen in de cabine om een nog beter zicht op de bouwplaats te krijgen. De dikkere voorruiten en de dakvensters zijn bestand tegen hevige schokken en voldoen aan de normen EN356 P8B en P5A.

UseItGroup, bekend van het merk Bouwsoft, is overgenomen door de Visma Group. Visma is de Europese leider op het vlak van de bedrijfsoplossingen in de cloud. De overname van UseItGroup versterkt Visma's positie in de bouwen installatiesector, aldus John Reynders (director Visma Benelux): "De bouwfirma’s onder onze 1,2 miljoen klanten in Europa gaan zo kunnen profiteren van de Bouwsoft expertise." Henk Cloetens (managing director Bouwsoft) voegt eraan toe: "Dankzij onze samenwerking met Visma, kunnen we nu nog meer investeren in de digitaliseHenk Cloetens, ring van onze managing director klanten.” Bouwsoft.

Naast Bouwsoft ontwikkelde UseItGroup ook administratieve software voor architecten (Archisoft) en tuinprofessionals (Groensoft). Net als Bouwsoft zullen deze blijven opereren als zelfstandige organisaties en hun naam behouden. De bestaande samenwerkingen en de onafhankelijkheid zijn gegarandeerd. Het huidige management blijft aan boord en het lokale team wordt verder uitgebreid.

www.bm-cat.com september 2021 • Bouwbedrijf 49

MARKANT

Vincent Kerkstoel verkozen tot voorzitter van FEBE FEBE, de federatie van de Belgische prefab betonindustrie, heeft een nieuwe voorzitter. Vincent Kerkstoel volgt Stefan Van Buggenhout op, die zijn mandaat na 7 jaar beëindigde. De nieuwe voorzitter is 44 jaar oud en is mede-eigenaar van KERKSTOEL 2000+ (Grobbendonk). De onderneming is gespecialiseerd in de productie van prefab vloerplaten, dubbele wanden, massieve wanden en sandwichpanelen. Vincent Kerkstoel heeft rechten gestudeerd aan de Universiteit Antwerpen en de Vrije Universiteit Brussel en is sinds 2006 lid van de raad van bestuur van FEBE. De raad van bestuur koos ook een nieuw directiecomité. Naast Vincent Kerkstoel bestaat het nu uit Sophie Bulcke, Stefan Van Buggenhout (beiden ondervoorzitter), Gert Van Cauwenbergh, Luc Lemmens en Danny Roosens. De algemene vergadering verwelkomde bovendien twee nieuwe bestuurders, Sonja Kuypers (CEO van Ebema) en Alfons van Woensel (Managing Director van Marlux/Stradus).

•

162 189

In de eerste helft van 2021 werden 162 189 woonleningen aangevraagd. Dat blijkt uit gegevens van de Beroepsvereniging van het Krediet BVK. 84,7 % van deze hypothecaire leningen had een vaste rentevoet die heel de looptijd hetzelfde blijft. 15,3 % had een variabele rentevoet met een vaste periode, of een initiële vaste periode van 10 jaar of minder. Het aandeel met vaste rentevoet is toegenomen sinds 2019. Toen had 75,4 % van de woonleningen een vaste rentevoet. Met 42,1 % van de aanvragen staat de aankoop van een woning op plaats één. Dan volgen de leningen voor een verbouwing (21,8 %) en voor nieuwbouw (11,2 %). De leningen voor een aankoop gecombineerd met verbouwing (3,7 %) en voor een ander onroerend doel (6,6 %) hebben een kleiner aandeel. Het resterende percentage (14,6 %) werd aangevraagd voor de herfinanciering van een lening.

50 Bouwbedrijf • september 2021

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonum

 De Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken:

binnenklimaat, sanitair, elektrotechniek, automatisering én beveiliging, verwarming, schoorsteenvegen, waterbehandeling.  In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u00 tot 19u00.  Gratis toegang voor bouwprofessionals.  Sfeer en gezelligheid verzekerd dankzij gratis buffetten en drank.

VRIJDAG 19 NOVEMBER 2021

Meer info: www.installday.be organisatie:

mediapartners:

by Techlink

by Techlink by Techlink

initiatief van:

by Techlink

 Vakbeurs en netwerkevent van het jaar voor fabrikanten, voorschrijvers, architecten en vakmannen uit de volledige afwerkingsector: schilders, schrijnwerkers, plaatsers van plafond- en wandsystemen, parket-, tegel- en mozaïekplaatsers, stukadoors, glazenmakers,…  In de ruime hallen van Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden van 9u00 tot 19u00.  Gratis toegang tot meer dan 160 standen.  Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.

Meer info: www.dagvandeafwerking.be

DINSDAG 23 NOVEMBER 2021

De Nationale Raad van Dak- en Dichtingswerken nodigt u uit op haar

 Dé leidinggevende vakbeurs en het netwerkevent in de Benelux voor dakdekkers, dakafdichters, fabrikanten, architecten, voorschrijvers en vakmannen uit de dakensector...  In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 09u00 tot 19u00.  Gratis toegang tot meer dan 140 standen.  Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.

VRIJDAG 26 NOVEMBER 2021

Meer info: www.belgianroofday.be

organisatie:

media partner:

initiatief van:

Lease een voertuig op maat van je bedrijf Dit is het moment!

Als ondernemer is je tijd kostbaar. Daarom kun je met My ING Lease je contract snel én veilig online activeren. Van zware bedrijfsuitrusting tot wagens: reken op een betrouwbare partner. Klik, klik en klaar.

Bereken en teken op my.inglease.be Copyright © Augustus 2021 ING Belgïe NV, Alle rechten voorbehouden. Reproductie en verspreiding zijn verboden zonder voorafgaande toestemming. ING België NV - Bank/ Kredietgever - Marnixlaan 24, B-1000 Brussel - RPR Brussel - BTW: BE 0403.200.393 - BIC: BBRUBEBB - IBAN: BE45 3109 1560 2789 - www.ing.be - Neem contact op met ons via ing.be/contact - Verantwoordelijke uitgever: Philippe Wallez - Sint-Michielswarande 60, B-1000 Brussel.

Bouwbedrijf september 2021

Articles inside

Markant

Eeuwfeest

Courouble

Bouwmarkt

WTCB

Ledenvoordelen

Topics

Informatie

Bouwmanager

Renovatieplicht

Wallonië/Brussel

Businessmodellen

Reactie van aannemers

Nieuwbouw/hergebruik

De Confederatie verjaart

Burenhinder

Vrijwillige overuren

Regionaal standpunt

Overheidsopdrachten

Waarom circulair?

Matexpo

Overstromingen