Iedereen de kans geven om zich in te zetten voor onze natuur en landschappen door studie, educatie, beleid en natuurbescherming. Open, ongebonden en ruimdenkend. Daar staat Natuurpunt voor. www.natuurpunt.be l www.denderstreek.waarnemingen.be l issuu.com/dendriet
Aalst
Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be www.natuurpunt.be/aalst Facebook: Natuurpunt Groot Aalst Affligem
Peter De Somer - 0479 84 07 64 peter_de_somer@telenet.be Facebook: Natuurpunt Affligem-Liedekerke Liedekerke
Peter De Somer - 0479 84 07 64 peter_de_somer@telenet.be Facebook: Natuurpunt Affligem-Liedekerke
Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt.be/boven-dender
Facebook: Natuurpunt Boven-Dender Denderleeuw
Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be Facebook: Natuurpunt Denderleeuw
Erpe-Mere
Katrien de Wolf – 0478 590 538 dewolf_katrien@hotmail.com Facebook: Natuurpunt Erpe-Mere
Zoogdierenwerkgroep
Denderstreek Diemer Vercayie 0499 14 73 60 diemervercayie@gmail.com
Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be/www.zwamvlok.be
Werkgroep amfibieën & reptielen Denderstreek Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com
Steenuilenwerkgroep Groot-Aalst Matthias Roggen - 0494 22 07 36 matthiasroggen91@gmail.com
Hogedonk (Beneden-Dender) te Gijzegem/Herdersem/Hofstade/ Mespelare - 6243 Daan Stemgée – 0476 600 595 daan.stemgee@telenet.be www.natuurpunt.be/beneden-dender Beverbeekvallei te Aspelare/Nederhasselt/Outer – 6241 Frederik De Coster 0486 57 04 53 fred_decoster@hotmail.com Biezebroeken te Moorsel/Herdersem - 6710 Magda De Wolf - 0473 72 55 49 dewolfmagda9@gmail.com
Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com
Dendervallei te Ninove - 6099 Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be
Den Dotter/Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere - 6149 natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34
Duivenbos te Herzele – 6632 Ward De Groote – 0486 16 81 91 wrd.degroote@gmail.com
Everbeekse bossen - 6210 Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 koen.van.den.berge@telenet.be
Gemene Meers te Idegem - 6647 Luc Favijts - 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be
Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123 Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be
Kapellemeersen te Erembodegem/ Teralfene – 6696 Lander Wantens - 0474 218747 wantenslander@gmail.com Keelman Zuid - 6178 natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34
Keelman-Noord - 6690 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be
Kluizenbos te Aalst/Affligem - 6701 Peter Luyten - 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be
Kortelake te Overboelare - 6655 Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@scarlet.be
Mijlbeekbos/Krekeldries te Aalst – 6695 Evelien Kieckens - 0494 82 18 34 evelien.kieckens@telenet.be
Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 0484 77 56 50 carlos.dhaeseleer@gmail.com
Molenbeekmeersen te Denderleeuw/Okegem - 6646 Geert Van der Borght - 053 681156 VDBorght.geert@skynet.be
Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be
Haaltert natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34
Facebook: Natuurpunt Haaltert Herzele
Frederik Dierickx – 0473 48 34 74 dierickx.frederik@skynet.be www.natuurpunt.be/afdelingen/ natuurpunt-herzele Facebook: Natuurpunt Herzele Ninove
Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be http://users.telenet.be/natuurpuntninove/ Facebook: Natuurpunt Ninove
Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net
Vogelwerkgroep Cinerea Woute r Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be Uilenwerkgroep Herzele Danny Schockaert danny.schockaert@gmail.com Dries Van Nieuwenhuyse dries_van_nieuwenhuyse@hotmail.com
Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be
Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 koen.x.hilde@gmail.com
Ratmolen te Aaigem/Erpe-Mere - 6700 Peter D’Hondt - 0477/88.97.46 peter.dhondt@telenet.be Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede - 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com
Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be
Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Stefan Kestens - 0475 79 00 88 stefan.kestens@gmail.com Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/ Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net
Wildebeekvallei - 6658 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be
Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar.
3 Voorwoord
4 Kraanvogels
8 Trollenpad in de Biezebroeken
10 Kazerne Godsbergkouter
13 Denderkalender
15 Wandelkaart Trollenpad
19 Vervolg Denderkalender
21 Bramen, te pas en te onpas
24 Beestige jeugdbeweging
25 Werkgroep Amfibieën & Reptielen
26 Seizoensweetjes
28 Een jaar met de grauwe gors
31 Eindredacteur gezocht
Dendriet is het blad voor de leden van 8 afdelingen en 7 studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek. Meer weten?
Contacteer de contactpersoon van jouw afdeling of een werkgroep.
Opmerkingen, aanmoedigingen, verhalen en foto’s?
Stuur ze naar dendriet@telenet.be
V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove
Redactieraad
Wouter Mertens hoofdredacteur Han Lagring redactiesecretaris Wim Van Grieken denderkalender
Dirk De Ridder lay-out Marc Symoens corrector
Ilona Blondeel adressenbeheer en advertenties
Rik De Baere, Erik De Block, Bruno De Bruyn, Frederik Dierickx, Annie Janssens, Bob Lambrechts, Koen Steenhoudt.
Werkten ook mee aan dit nummer: Johnny Cornelis, Magda De Wolf, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Elke Govaert, Pierre Mannaert, Dries Mertens, Paul Van den Bremt, Jan Vindevoghel.
Coverfoto: Wim Dirckx
Dendriet ontvangen:
Leden van Natuurpunt van buiten de Denderstreek kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet.
Dit doe je door middel van een overschrijving van €15 op het rekeningnummer
IBAN BE84 9731 7057 7059 van Dendriet, Huigeveldstraat 76, 9550 Sint-Antelinks, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet”.
Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.
Gedrukt bij Graphius op 100% kringlooppapier met vegetale inkten
Onze Vlaamse natuur kreunt onder de neerslag van stikstof. En het ontbreekt al decennialang aan politieke moed om daar iets aan te doen. De situatie is onhoudbaar geworden door het stelselmatig uitstel van effectief beleid. Het failliet van de ecomodernistische boerenbondaanpak is onmiskenbaar. Als vooruitgang verpakte industrialisering en de heilloze vlucht in technologische ‘oplossingen’ hebben de beloofde duurzaamheid niet gerealiseerd. Ze hebben enkel de milieuproblemen systematisch onder de mat gehouden. Ook onze landbouwers zijn er helaas niet beter van geworden. Een uitsluitend economische aanpak van een eigenlijk ecologische handeling – wat boeren toch is – hebben landbouw en natuur op een vreemde, onnatuurlijke wijze pal tegenover elkaar gezet. Dat beginnen ook de landbouwers zelf steeds meer in te zien. Vooral het Algemeen Boerensyndicaat is al zo ver met die heldere analyse, in tegenstelling tot de Boerenbond, die nog te veel vastzit in het straatje zonder eind.
Er kwam “pas” schot in de zaak na diverse gerechtelijke veroordelingen die het vergunningsbeleid totaal dreigen te blokkeren en de EU kijkt kritisch mee omdat we de kwaliteit van de Europees beschermde natuur onvoldoende in stand houden.
De Vlaamse Regering kwam met een programmatische aanpak Stikstof’ (PAS) waarop tal van bezwaarschriften zijn ingediend. Een gebiedsgerichte aanpak van de uitstoot en neerslag van stikstofoxiden en ammoniak moet voldoende druk wegnemen van de meest kwetsbare natuurgebieden. Daarvoor moeten waarschijnlijk zelfs een aantal bedrijven sluiten of hun veestapel reduceren, met de nodige dure compensaties voor historische politieke stommiteiten bij het afleveren van vergunningen.
Natuurpunt is de eerste om te vragen naar rechtszekerheid voor bedrijven en natuur via een heldere langetermijnvisie en flankerend beleid. Maar we moeten nu dringend wel eindelijk effectieve stappen vooruitzetten.
Onze regio is niet zwaar bedeeld met habitatrichtlijngebieden en we herbergen niet meteen de meest stikstofgevoelige bodems, zoals bijvoorbeeld in de zanderige Kempen. Toch blijven wij met de voorgestelde PAS ook regionaal wat op onze honger zitten. Deze aanpak stelt het systeem niet in vraag. Ook de natuur buiten de Europees afgebakende zones lijdt onder het neerdwarrelen van te veel stikstof. Deze diffuse bemesting zorgt voor
een systematische verruiging onder meer met dominante plantensoorten zoals brandnetel en bramen, waarover je in deze Dendriet een artikel vindt. De bodem wordt ook in onze regio ongeschikt voor de meest gespecialiseerde plantensoorten en daarmee ook de dieren die ze nodig hebben.
Landbouw hóéft echter geen gestaag verlies van aantallen en soorten organismes te betekenen. Tot voor de omschakeling naar bio-industrie herbergden veel hooi- en weilanden meer plantensoorten en vogels dan het bos. Een gezonde koeienvlaai zonder antibiotica en ontwormingsproducten is een smakelijke bron van leven voor talloze insecten. Landbouw – waaronder veeteelt – staat dus niet per definitie tegenover natuur.
We pleiten voor een meer gediversifieerde en grondgebonden landbouw, waar rendabele veeteelt opnieuw deel uitmaakt van een kringloop, met een beperkter aantal dieren en waarbij agroecologische principes worden gerespecteerd zoals het stimuleren van het bodemleven, het sluiten van de nutriëntencyclus en minder gebruik van pesticiden en kunstmest. Een breuk dus met de huidige, te eenzijdig economische benadering. Boeren moeten weer beheerders worden van wat de natuur ons toevertrouwt. Die meer ecologische kringloopbenadering is de beste garantie om binnen een paar jaar niet opnieuw tegen andere systeemgrenzen aan te lopen. Er is ook een integrale visie nodig op waterkwaliteit en watervoorziening, erosieproblemen en gezonde bodems, biodiversiteit en onze volksgezondheid.
Die omschakeling zal niet alleen van de landbouwers een inspanning vragen. In de prijs van ons voedsel zijn de milieukosten voor een volledig economisch en exportgericht geschoeid landbouwmodel niet doorgerekend. De omschakeling naar grondgebonden landbouw moet daarom gepaard gaan met correcte prijzen voor landbouwproducten die landbouwers rendabele inkomsten opleveren. Zo kunnen we de middelen samen efficiënt en proactief inzetten in plaats van achter de verschillende problemen te blijven aanhollen. Zo bied je ook algemeen perspectief aan onze landbouw op de lange termijn. De discussie over landbouw en natuur moet dus ruimer en grondiger gevoerd worden dan alleen rond stikstof.
Wouter Mertensoktober I november I december 2022 dendriet
“Gruu! Gruu!” De krachtige roep van kraanvogels klinkt wat als een raspende trompet. Het geluid is over grote afstand te horen. Een natuurgeluid dat een echt wildernisgevoel opwekt, zelfs in ons druk bewoond West-Europa. Ik voel altijd een beetje kippenvel als ik het hoor! En gelukkig kan je het tegenwoordig vaker horen: er zijn in geen eeuwen zoveel kraanvogels geweest in Europa.
Neergang en terugkeer van een reus
Met een hoogte van ruim een meter en een vleugelspanwijdte van ongeveer twee meter is de kraanvogel een van de allergrootste vogelsoorten van Europa. Net als in veel andere Europese talen, is ook (het eerste deel van) de Nederlandse naam gebaseerd op een klanknabootsing van de opvallende roep. De grootte, het onmiskenbare geluid en het feit dat de soort buiten de broedtijd in grote groepen voorkomt, maakt dat de kraanvogel een soort is die al eeuwenlang goed bekend is bij de mens. De vogel is al heel lang bekend uit literatuur en kunst.
Oorspronkelijk kwam de soort in heel Europa voor als broedvogel, van Noord-Scandinavië tot aan de Middellandse Zee. Menselijke vervolging en de grootschalige vernietiging van de waterrijke broedgebieden zorgden ervoor dat kraanvogels eeuwen geleden al veel terrein moesten prijsgeven. Die eeuwenlange afname ging door tot de jaren ’60 van de vorige eeuw. Broedende kraanvogels waren tegen die tijd bijna helemaal teruggedrongen tot afgelegen gebieden in het noordoostelijke deel van Europa. De populatie voor het hele continent bedroeg nog nauwelijks
ca. 45.000 vogels. Gelukkig is er sindsdien een duidelijke positieve kentering geweest. Wettelijke bescherming, zachte winters en betere voedselbeschikbaarheid in de winter (onder meer dankzij de sterke toename van het areaal van maïs) hebben ervoor gezorgd dat de populatie weer groeide tot meerdere honderdduizenden exemplaren.
De toename van de Europese kraanvogelpopulatie was in eerste instantie het gevolg van sterke groei in Scandinavië. Alleen al in Zweden komen tegenwoordig ca. 30.000 koppels kraanvogel voor. Daarnaast begon de populatie ook toe te nemen en zich uit te breiden in West- en Centraal-Europa. In Engeland keerde de soort op het einde van de jaren ’70 terug, in Frankrijk vanaf de jaren ’80 en in Nederland werd in 2001 het eerste broedgeval opgetekend. Bij onze Noorderburen kwamen in 2020 al 40 broedparen voor. De Duitse populatie deint steeds verder uit naar het westen, en telt tegenwoordig maar liefst 7.000 à 8.000 paren. In 2005 werd ook in België voor het eerst nestbouw gesignaleerd in een veengebied waar aan natuurherstel
Majestueuze vogels die in lange rijen en onder luid geroep voorbijvliegen: een ontmoeting met een groep kraanvogels laat weinig mensen onberoerd. - foto: Eddy Caudronwas gedaan op het plateau van Saint-Hubert in de provincie Luxemburg. Dat leidde helaas nog niet tot permanente vestiging. Vanaf 2019 werden in de broedtijd langdurig pleisterende kraanvogels waargenomen in de Vallei van de Zwarte Beek in de provincie Limburg. In 2021 kwam het daar tot een succesvol broedgeval, het eerste in België in eeuwen. In 2022 werd opnieuw met succes gebroed. Dat in vergelijking met de buurlanden de kraanvogels in België zo laat zijn teruggekeerd als broedvogel, zegt iets over de staat van onze natte natuurgebieden. Kraanvogels hebben immers grote aaneengesloten rustige waterrijke gebieden nodig om in te broeden. Zulke gebieden bestaan nauwelijks in ons drukke land. Het is niettemin een fantastische opsteker voor het natuurbeheer in een prachtig natuurgebied als de Vallei van de Zwarte Beek. Kraanvogels zien (en horen!) Opvallend en majestueus als ze zijn, oefenen kraanvogels al decennialang een sterke aantrekkingskracht uit op natuurliefhebbers. Het Lac du Der, een groot kunstmatig meer dat in de jaren ’70 werd aangelegd in de Champagnestreek in Noordoost-Frankrijk, ontwikkelde zich snel tot
een aantrekkelijke stopplaats voor kraanvogels die vanuit Scandinavië onderweg waren naar hun overwinteringsgebieden op het Iberisch Schiereiland en in Noordwest-Afrika. Op een viertal uurtjes rijden van de Denderstreek werd het ook al snel een populaire bestemming om in de late herfst naar die indrukwekkende kraanvogels te kijken, tot tienduizenden bij elkaar! Eerst was Lac du Der een stopplaats tijdens de trek, maar dankzij zachtere winters overwinteren tegenwoordig ook duizenden kraanvogels in dat gebied.
Door de flinke populatietoename is het tegenwoordig een stuk makkelijker om kraanvogels waar te nemen. Het zuidoosten van België ligt op de route van Scandinavische kraanvogels die onderweg zijn van en naar Frankrijk en Spanje. Vooral als de vogels onder invloed van oosten wind in westelijke richting geduwd worden, passeert een aanzienlijk deel van de Europese populatie over Hoog-België, tot enkele tienduizenden vogels op één dag! In het voorjaar passeren de vogels vooral in februari-maart. In het najaar is november de topmaand.
De markante, kleurrijke koptekening en de overwegend grijze kleur onderscheiden een kraanvogel van een ooievaar, die andere langnek op hogepoten.
foto: Eddy Caudron
Als de weersomstandigheden meezitten (stevige oostenwind!) op het moment dat grote aantallen aan het trekken zijn, neemt de kans toe om ook in de Dendervallei kraanvogels te zien. Uitzonderlijk zelfs meerdere groepen op één dag. Hoewel overtrekkende kraanvogels nog steeds vrij zeldzaam zijn in de streek, worden er toch jaarlijks waargenomen. Er is een duidelijke toename van het aantal waarnemingen sinds de tweede helft van de 20ste eeuw, parallel met de hausse van de Europese populatie. Het gaat meestal om hoog overtrekkende vogels. Pleisterende vogels aan de grond zijn heel zeldzaam. Dat is ooit wellicht anders geweest. Het is anno 2022 nauwelijks voorstelbaar in ons sterk door de mens herschapen landschap, maar vermoedelijk waren kraanvogels ooit broedvogel in de Denderstreek. Binnen onze regio leveren toponymische bronnen twee vermeldingen op die naar de historische aanwezigheid van kraanvogels zou kunnen verwijzen. Het betreft de ‘Kraningen’ in Appelterre en het ‘Cranenbrouck’ in Meerbeke. Beide plaatsen zijn niet geheel toevallig op de rand van de Dendervallei te situeren, waar een grote beekvallei (respectievelijk van de Molenbeek en van de Walputbeek) in de Dender uitmondt. Deze toponiemen geven geen zeker-
heid over de status van kraanvogels op die locatie. Gebruikten de vogels die gebieden als rustplaats tijdens de trek, of als broedgebied?
Elders in België komen nog meer van die oude toponiemen voor die verwijzen naar kraanvogels. Het is weinig aannemelijk dat al die toponiemen verwijzen naar plaatsen die slechts sporadisch bezocht werden door de vogels. Verschillende archeologische vondsten uit de Vlaamse middeleeuwen en ook enkele literatuurbronnen bevestigen wat de toponiemen aangeven: kraanvogels waren ook in westelijk Vlaanderen aanwezig als broedvogel. Bijvoorbeeld in Ename, bij Oudenaarde, waar rond 1000 nog rustige moerasgebieden voorkwamen waar een kraanvogel kon broeden. De Dendervallei, met relicten van elzenbroek, rietmoerassen en natte graslanden, kende vele eeuwen geleden ongetwijfeld ook geschikte potentiële broedgebieden voor kraanvogels. Maar wilde plaatsen met grootse natuurwaarden zijn tegenwoordig verbannen naar uithoeken van ons continent. Plekken waar we ons op vakantie kunnen vergapen aan ‘ongerepte natuur’. Ooit waren zulke gebieden echter ook bij ons te vinden. Allicht zullen pleisterende kraanvogels niet snel weer een vertrouwd zicht worden in de Dender-
er
Wouter Faveyts
Ook jouw waarnemingen zijn belangrijk!
Jouw waarnemingen van vogels zijn ook belangrijk! Dat is nu meer dan ooit het geval. In het voorjaar van 2020 is gestart met het veldwerk voor een nieuwe Vlaamse vogelatlas. Gedurende drie jaar zullen vogeltellers heel Vlaanderen op systematische manier onderzoeken op zowel broedvogels als wintervogels. Vogelwerkgroep Cinerea neemt het veldwerk in de Denderstreek voor zijn rekening.
Hoewel het onderzoek in de eerste plaats verloopt volgens een vaste methodiek, kunnen ook losse waarnemingen belangrijke aanvullingen vormen. Iedereen kan dus helpen, ook jij. Dat doe je door zo veel mogelijk vogelwaarnemingen in te voeren in www.waarnemingen.be.
Denk niet te gauw dat het al wel geweten zal zijn of dat iemand anders het zal doen. Een atlashok heeft een oppervlakte van 25 km², dus de atlasteller van dat hok kan al eens iets missen. Bovendien: voeg zo veel mogelijk detail toe als je een waarneming invoert: vooral het invoerveld ‘gedrag’ is belangrijk. Bijvoorbeeld: bij een zingende vogel geef je als gedrag ‘zingend/baltsend’ mee. Doen he!
Nog meer weten over de vogelatlas? Check deze website: www.vogelatlas.be of neem contact op met de regio-nale atlascoördinator via wouter.faveyts@telenet.be.
Het was een overdonderend succes: de trollen met hun onweerstaanbare gedaante en hun meeslepend verhaal lokten op 15 mei meer dan 700 bezoekers. Een primeur, gericht op de doelgroep “jonge gezinnen”. De toverformule? Een visie, een plan en een groot dozijn gebeten en bezeten vrijwilligers.
Wablief? Waar huizen die trollen?
Bastiaan, Saartje, Emma, Pieter en Finn leven langs het Trollenpad in de Biezebroeken, op de grens tussen Moorsel en Herdersem in Aalst. Stel je GPS in op Kattenbroekstraat 45 in Moorsel. Recht tegenover bakkerij Bellekes, meer bepaald in de Biesebroekweg, start het bewegwijzerde pad van 2,4 km. De houten trollen vertellen de historie van het eeuwenoude bronbos. Lees hun verhaal op www.trollenpad.be. Je kan de wandeling ook uitbreiden met 2 lussen die via wandelknooppunten lopen.
Langs het basisparcours ontdek je naast de trollen ook verschillende natuurlijke spelelementen, een vertelhoekje, een onbewaakte speelzone met takkenhut, een boswezen, een boomhut,…
Al geproefd van samenwerken met lokale handelaars?
Natuurpunt Aalst werd via de stad gecontacteerd door Junior Chamber International Aalst (JCI Aalst). En de tandem bolde langs niet eerder
verkende onverharde paden, in en langs het bos de Biezebroeken, dat vóór 15 mei nog ontoegankelijk en vrijwel onbekend was.
JCI is een organisatie voor jonge ondernemers tussen 18 en 40 jaar. Ze hebben een speurdersneus voor subsidies en tegelijk hebben ze kaas gegeten van samenwerken met lokale handelaars. Het idee om een Trollenpad aan te leggen, als natuurbelevingspad voor jonge kinderen, kwam van hen en ze hielden hun woord. Ze vonden financiële ondersteuning bij het Streekfonds Oost-Vlaanderen en bij de stad Aalst.
JCI liet eerst 3D-trollen van ongeveer 25 cm printen in een flashy kleurtje en die figuurtjes trokken de aandacht op de toonbank bij de bakker, in de likeurwinkel, bij de kaasboer. En jawel, de trollenkoeken, de trollenkaas, het trollenbloed, de trollenpralines droegen allemaal bij tot het succes. Het begrip “trollen” begon te leven in de omgeving. Tijdens de feestelijke opening waren de producten ook te proeven op de zonovergoten “festivalweide”, waar regenschermen dienden als parasol. Dat is zo bij trollen…
Conservator Magda De Wolf kent de Biezebroeken al van toen ze kind was. Het was al lang haar droom om de ongekende rijkdom van het bronbos te beschermen en te beheren. Natuurpunt bleek hiertoe de ideale hefboom, in samenwerking met andere partners. Zo’n project start met de aankoop van een aantal percelen. Als je de eigenaars en de omwonenden in primeur betrekt, dan foto:
Katrien Buyssevergroot je het draagvlak zienderogen. Er bood zich zelfs een schenker van een cruciaal perceel aan.
En waar komen de vrijwilligers vandaan die alles realiseren? Soort zoekt soort, ook in een concept met trollen.
Ronny, “den imker van oever ’t woter”, plaatste in de bloemenweide korven voor zijn zwarte bijen. Bijen zijn altijd top bij kinderen, ook bij klasgroepen. Hij bleek ook een handige duizendpoot te zijn. Hij maakte de hekjes, beeldhouwde een slangenbank en een boswezen, bouwde een houten kijkplatform met zicht op de voorjaarsbloeiers en dan bedacht hij nog een vertelhoek, timmerde een boomhut, enz. Zijn creativiteit en werkijver inspireerden en prikkelden andere zielen met een natuurmissie. Ze maaiden en hooiden, knotten de wilgen langs het smalle baantje, maakten met de twijgen takkenbundels om er muurtjes mee te bouwen en takkenrillen om de speelzone af te bakenen. Het spetterde van de bedrijvigheid.
Wat drijft vrijwilligers bij zo’n huzarenwerk?
De ene steekt de andere aan. Het gaat om je gezien voelen met je talenten, om begeestering die “viraal” gaat, om vriendschap in de frisse lucht in pandemietijden, om pure beleving en echt plezier. En natuurlijk de tover van de trollen.
In zo’n broeihaard gonst het van ideeën en trekt talent ander talent aan. Rolf van JCI schreef het trollenverhaal. Yosquin Gilbos maakte de tekeningen voor de trollen en illustreerde het verhaal. JCI liet de trollen als houten sculpturen “leven” via de hand van beeldhouwer Stefan Seghers. En zo geven kunstenaars en mensen met ongezien artiestenbloed de tover aan mekaar door.
De Biezebroeken steunen?
Je kan het natuurgebied de Biezebroeken steunen door een gift te doen op rekeningnummer BE 56 2930 2120 7588 van Natuurpunt Beheer met vermelding ‘Gift Project 6710 Biezebroeken’. Voor giften vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest.
De Geraardsbergse deelgemeente Schendelbeke werd recent één van de twee militaire ‘Kwartieren van de Toekomst’ toebedeeld. De provincie Oost-Vlaanderen werd in eerste instantie als zoekregio aangeduid omdat er vandaag slechts weinig militaire activiteit ontplooid wordt. Aanvankelijk was ook het vliegveld van Ursel – midden in het Drongengoed – geselecteerd omdat Defensie daar beschikt over eigen terreinen. Het gaat daar echter over Europees beschermde natuur en het grootste bossencomplex van Oost-Vlaanderen. Toch zien we ook in Schendelbeke liever geen kazerne komen. Dit artikel vertelt je waarom.
Waar is de visie?
Twee mogelijke locaties dus: het Drongengoed in Ursel en de Godsbergkouter in Schendelbeke. Maar als er al nood zou zijn aan méér militairen is de tweede vraag: behoeft Oost-Vlaanderen een kazerne? Ons lijkt het veel logischer om bestaande goed gelegen kazernes of basissen zoals bijvoorbeeld de luchtmachtbasis in Koksijde of kamp Lagland (op een steenworp van Duitsland, Frankrijk en Luxemburg) op te schalen en te moderniseren. Die plaatsen hebben een betere en meer logische militair-strategische ligging. We missen hier dus een visie, een gebrek dat we helaas niet alleen bij defensie terugvinden. In 2017 werd bijvoorbeeld de rijkswachtkazerne van Elsene overgenomen door het Brussels Gewest om er burgerbestemmingen aan te geven. Een operationele legerkazerne bij een van onze politieke en economische draaischijven zou nochtans logischer zijn dan eentje in een lukrake uithoek.
Het Drongengoed werd al snel geschrapt als locatie, omwille van de natuurwaarden. Blijft over: de Godsbergkouter in Schendelbeke, pal in landbouwgebied. Voor Natuurpunt zou het makkelijk zijn om, nu de natuur niet meer bedreigd lijkt, onze bek in de pluimen te houden. De natuurwaarden van het landbouwgebied zijn de laatste decennia op vele plaatsen verworden tot een ecologische woestijn. Wat is er dan te verliezen? De open ruimte natuurlijk! Van een intensief gebruikt legerkwartier verwachten we niet dat het een meerwaarde voor de natuur zal worden. Integendeel, nog maar eens meer verharding, minder grondwater en een verlies aan leefge-
bied voor kievit en andere akkervogels, die het sowieso al heel moeilijk hebben.
We geloven meer in het kenteringsproces dat een aantal landbouwers en beleidsvoerders hebben ingezet om te komen tot een nieuw evenwicht met de omgeving, een proces dat natuur, milieu en landbouw nieuwe kansen geeft.
We willen ook de moeilijk tot stand gekomen afspraken en ruimtelijke evenwichten respecteren. Hieronder vallen de uitbouw van een Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), de oude belofte van 10.000 ha bijkomend bos, waaronder 4.000 ha deze legislatuur en de 538.000 ha herbevestigde agrarische gebieden (HAG).
Dit laatste is een afbakeningsproces in de buitengebiedregio's waarbij de bestaande gewestplannen beleidsmatig herbevestigd worden voor de gebieden van de agrarische structuur. Dit is afgeklopt beleid. Natuurpunt respecteert deze processen en wil zich niet door schijntegenstellingen laten opzetten tegen de landbouw. Als het over vrijwaren van de open ruimte gaat, hebben we een gezamenlijk te verdedigen belang en trekken we aan één zeel.
Voornaamste reden om weigerachtig te blijven tegenover een kazerne in Schendelbeke is voor ons dus het ruimtegebruik en de ruimtelijke bestemming. Volgens de plannen wil men hiervoor een open ruimte van 50-70 ha herbevestigd (HAG) en landschappelijk waardevol agrarisch gebied aansnijden. Daar zouden boeren net zeker moeten zijn dat de open ruimte behouden blijft. De stad Geraardsbergen is geen eigenaar van de zowat 70 ha op de Godsbergkouter die
ze ‘aanbiedt’ aan Defensie, dus is het aanbod pure politiek en geen resultaat van doordachte planologie. Deze inname druist ook compleet in tegen de plannen van de Vlaamse regering om gradueel geen open ruimte meer aan te snijden en tegen het ruimtelijk beleid binnen de agrarische gebieden waarvoor de bestaande plannen van aanleg en ruimtelijke uitvoeringsplannen in 2010 herbevestigd zijn. Het is ook compleet in tegenstrijd met alle ruimtelijke structuurplannen (zowel stedelijk, provinciaal als gewestelijk).
Van de provincie en Vlaamse regering verwachten wij dat zij consequent handelen naar het eigen al afgeklopt beleid zoals bijvoorbeeld afbakening van het HAG. Zelfs waar er nu nog marge lijkt – de betonstop is pas voor 2040 – kan een overheid het niet maken om het slechte voorbeeld te geven qua openruimtegebruik om vervolgens aan burgers méér te vragen dan ze zelf doet. In een proces van gedragsverandering zou een overheid altijd de eerste moeten zijn om zelf het gedrag te vertonen dat ze van haar burgers vraagt. Hefboommoment wordt het ruimtelijk uitvoeringsplan om de zone van landbouwgebied te herbestemmen naar militair domein. Zo ver hoeft het niet te komen. Betrokken instanties kunnen hopelijk loyaal blijven aan hun ruimtelijk langetermijnbeleid en dit met heldere beslissingen illustreren.
En wat met de leefbaarheid?
Naast deze fundamentele opmerkingen zijn er ook praktische bezwaren. Het gebied aan de overkant van de Aalstsesteenweg waar eventueel een oefenterrein van 27 ha zou komen, wordt
doorsneden door zowel een hoogspanningslijn als een ondergrondse hogedrukgasleiding. Het lijkt ons niet verstandig om daar legeroefeningen te gaan organiseren, wat de defensieminister ook moge beweren.
Volgens het stadsbestuur gaat het project meer dan duizend nieuwe banen opleveren. Dit zijn evenwel niet allemaal bijkomende jobs voor mensen uit de regio. Defensie rekruteert namelijk over het gehele land. Bereikbaarheid speelt bij die bedenking dan ook een belangrijke rol. Als er in totaal meer dan 1000 mensen werken, welke bijkomende impact heeft hun mobiliteit dan op de omgeving? De gecombineerde verkeersimpact van industrieterrein, provinciaal domein de Gavers en containerpark is nu al niet gering. De betrokken defensieminister belooft een impactstudie maar dit lijkt ons de kar voor het paard spannen. Je moet eerst iets onderzoeken en dan beslissen, niet omgekeerd. Ook de buurt wil niet dat de open ruimte wordt opgeofferd. In april werd een petitie met meer dan 3.000 handtekeningen overhandigd aan de burgemeester van Geraardsbergen. Er wordt burgerparticipatie beloofd bij de volgende stappen in het dossier, maar dit komt toch over als draagvlak zoeken voor genomen besluiten dan wel participatie. Het moment van beslissing, midden in de vakantie, is tekenend voor hoeveel participatie men eigenlijk wel wenst. Die draavlak-oefening is er overigens al geweest in de diverse ruimtelijke processen. De uitkomst ervan was duidelijk: de Godsbergkouter moet open ruimte blijven.
Wouter Mertensoktober I november I december 2022 dendriet
Tenzij anders vermeld, zijn de activiteiten van Natuurpunt voor de leden gratis en betalen niet-leden €1. Op excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig. Bij activiteiten buiten de regio is carpooling mogelijk (€0,04/km/p.pers.).
1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon 5 meebrengen n 3 gids
Alle vermelde activiteiten zijn afhankelijk van de covid-situatie. Neem best vooraf contact met de organisator. Vooraf aanmelden is verplicht via e-mail aan de contactpersoon.
Z ondag 2 oktober
A fdeling H erzele
1 9:30
6 Ingang domein Breivelde, Parkstraat 1, Zottegem
4 Voor onze eerste paddenstoelenwandeling trekken we de grens van Herzele over en gaan we bij de buren in het domein Breivelde speuren. Dit domein herbergt niet alleen een groot aantal uitzonderlijke bomen, maar ook een schat aan (vroege) paddenstoelen.
3 Patrick Rouckhout en Frederik Dierickx
5 Iedereen is welkom. Inschrijving verplicht: www.natuurpuntherzele.be
2 info@natuurpuntherzele.be
Z ondag 2 oktober Verkenning van Groenpool Ten Bos
A fdeling A A lst ism st A d A A lst
1 10u - 12u
6 Kerk Ten Bos, Dom Modest Van Asschelaan, 65 Erembodegem
4 Osbroek-Gerstjens, de Wellemeersen, het Somergem- en Kluizenbos... stuk voor stuk heerlijke natuur in de zuidoostelijke gordel van Aalst, groene oases in een versnipperd en dichtbevolkt landschap. Maar wat als we die natuurgebieden met mekaar zouden verbinden via groene corridors, waardoor je vlot van het ene natuurgebied naar het andere kunt wandelen of fietsen? Dan krijg je een grote aantrekkelijke ‘groenpool’ van 800 ha. Maak kennis met “Groenpool Aalst”.
2 Jens De Bruycker – 053 77 93 00 jens.debruycker@aalst.be
5 Regenlaarzen bij nat weer
Z ondag 16 oktober
Tweede paddenstoelenwandeling in het Duivenbos
A fdeling H erzele
4 We besteden aandacht aan de verschillende soorten paddenstoelen, bekijken de standplaats, de interactie met andere organismen en de manier waarop men ze kan herkennen. Verder is het niet alleen kijken, maar ook aanraken, proeven en ruiken.
3 Patrick Rouckhout en Frederik Dierickx
5 Iedereen is welkom. Inschrijving verplicht: www.natuurpuntherzele.be
2 info@natuurpuntherzele.be
Z ondag 16 oktober
Trage wegen in de Paddenhoek en Honegem
A fdeling A A lst 1 14u - 16u
6 Hoek van Paddenhoek en Kreupelveldstraat in Aalst
4 Laat zien dat je trage wegen belangrijk vindt en wandel met ons mee op de Dag van de Trage Weg. De Paddenhoek in de Aalsterse stadsrand wordt doorsneden met smalle buurtwegjes waarvan vele nog onbekend zijn, zelfs voor de omwonenden. Enkele verwaarloosde trage wegen in Honegem worden hersteld en zullen nieuwe onderdelen vormen van de Vlaamse wandelknooppunten.
2 Rik De Baere – 0477 88 97 46 rik.debaere@telenet.be
5 Regenlaarzen bij nat weer
Z ondag 16 oktober
A fdeling e rpe - m ere
1 14:30 - 17:00
6 Parking ontmoetingscentrum, Nieuwstraat 13, Mere
4 We verkennen de vele trage wegen in Mere. Hier en daar bekijken we enkele natuurpareltjes en geeft Raf een woordje uitleg. Kom mee genieten en ontdek baantjes die je misschien nog niet kende.
3 Raf Smet
2 natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 107 954
5 Aangepast schoeisel bij nat weer
Z aterdag 22 oktober
A ctiviteit met de de kinderen A fdeling H erzele
1 10:00
6 Parochiezaal Sint-Antelinks, Ransbeekstraat 1, Sint-Antelinks
4 We bouwen voedertafels voor de vogels. Activiteit voor de kinderen vergezeld van hun ouder(s). De deelnemers brengen zelf een lichte hamer mee. Bouwmateriaal en ander werkgerief is ter plaatse.
3 Patrick Rouckhout
5 Iedereen is welkom. Inschrijving verplicht: www.natuurpuntherzele.be Deelname in de kosten: per kind 2 euro (lid Natuurpunt) of 5 euro (niet-lid). Betaling ter plaatse 2 info@natuurpuntherzele.be
Z ondag 23 oktober De
A fdeling d enderleeuw
1 8.30 uur op het Welleplein voor carpooling naar De Blankaart of om 10 u aan de trappen van het kasteel in De Blankaart, Iepersteenweg 56/90, 8650 Diksmuide (Woumen)
4 Gegidste wandeling
2 Dirk Demeyere – 0477 56 05 09
5 Picknick meenemen voor ’s middags, dranken in de namiddag verkrijgbaar in de cafetaria
Z aterdag 29 oktober Paddenstoelenwandeling in Geboortebos Ninove
A fdeling n inove
1 09:30 - 12:00
6 Ingang Venebroeklos (thv Den Dollar), 9400 Ninove
4 De herfst is voor velen "paddenstoelentijd"! Hans Vermeulen leidt ons rond in het geboortebos en vertelt in geuren in kleuren over de paddenstoelen die we zien. 3 Hans Vermeulen 2 Erna Lauwaet – 0486 29 80 72 erna.lauwaet@gmail.com
1 9:30
6 Kerk Sint-Antelinks, Ransbeekstraat 1, Sint-Antelinks
5 Aangepast schoeisel bij nat weer 2,50 euro voor leden, 5 euro voor niet-leden
oktober I november I december 2022 dendriet 13
1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon 5 meebrengen n 3 gids
A fdeling A ffligem - l iedekerke
1 09:45 - 12:30
6 Ingang Liedekerkebos: Ed. Schelfhoutstraat 180, 1770 Liedekerke
4 We gaan op zoek naar paddenstoelen in het Liedekerkebos. Hans Vermeulen, een echte paddenstoelenspecialist, leidt ons rond.
3 Hans Vermeulen
2 Peter De Somer – 0479 840 764 peter_de_somer@telenet.be
5 Aangepast schoeisel bij nat weer
3 Hans Vermeulen
A fdeling B oven - d ender
1 14:00 - 17:00
6 Kerk Everbeek-Boven, Muiterij, Brakel
4 Kom genieten van de herfstkleuren in de Everbeekse Bossen.
Landschapswandeling van een 8-tal km langs het glooiend landschap van Everbeek, o.m. doorheen het Steenbergbos, het Hayesbos en het Livierenbos.
2 Carlos D’Haeseleer – 0484 77 56 50 carlos.dhaeseleer@gmail.com
M
A fdeling A A lst
4 Spaghetti, ook veggie spaghetti (12 euro) en kinderspaghetti (8 euro) aan de hand van vooraf gekochte kaarten. Er is mogelijkheid om drank, ijsjes, enz. te bestellen en ter plaatse te consumeren (de opbrengst is ten voordele van onze lokale reservaten).
2 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43
A fdeling A A lst ism st A d A A lst
1 10u - 12u
6 Oude Sasbrug aan de voet van de Wiezebrug, Disgenaatdreef, Herdersem
4 In de vallei van de Dender, tussen Aalst en Dendermonde, ligt een gevarieerd rivierlandschap met vochtige meersen, rietvelden, stukjes bos en natuurlijk de Dender, die het gebied letterlijk in twee snijdt. In het landschap zijn zeven lage heuvels te ontdekken, die "donken" genoemd worden. Kom mee en ontdek hoe de fauna en flora zich voorbereiden op koudere temperaturen.
2 Daan Stemgée – 0476 60 05 95 daan.stemgee@telenet.be
5 Regenlaarzen bij nat weer
A fdeling e rpe - m ere
1 10:00 - 12:00
6 Brug Honegemmeersweg, Erpe
A fdeling B oven - d ender
1 20:00 - 22:00
6 De Spiraal, Zakkaai 29, Geraardsbergen
4 De Franse documentairemaker Benoît Bringer belicht in zijn film ‘Food for Change’ op een boeiende manier de uitdagingen verbonden aan het huidige, geglobaliseerde voedselsysteem en laat zien dat voedsel produceren ook op een ecologische en sociaal verantwoorde manier mogelijk is.
De film wordt gevolgd door een panelgesprek. Een organisatie van Oxfam Wereldwinkel Geraardsbergen in samenwerking met o.m. Natuurpunt
7 2 euro p.p.
2 Patrick Franceus – 0477 54 39 55 patrickfranceus@gmail.com
Z aterdag 19 nove M ber Bosuilen
A fdeling B oven - d ender
1 17:00 - 20:00
6 De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge
4 Traditionele avondwandeling in het Raspaillebos op zoek naar de bosuil.
Als het weer meevalt, is een auditief spektakel gegarandeerd. Met wat geluk krijgen we er ook een of meerdere te zien.
Breng zaklamp en verrekijker mee.
1 19u - 21u
6 Hoek Kattenbroekstraat en Biesebroekweg in Moorsel. Parkeren in de Kattenbroekstr.
4 We wandelen langs het Trollenpad en luisteren naar het spannende verhaal van de trollen in het donkere bos.
3 Lucrèce vertelt voor jong en oud
7 Iedereen welkom. Vooraf inschrijven via onderstaand mailadres
2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be
5 Regenlaarzen bij nat weer
A fdeling d enderleeuw
1 17:00 - 21:00
6 Feestzaal De Vrede (naast café), Dorp 4, Denderleeuw
4 Aanplant van een nieuw stukje bos. Na je harde werk kan je opwarmen met een lekkere kop soep. Je kan parkeren in de Kattelinnestraat in Erpe.
2 natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54
5 Spade en handschoenen meebrengen
A fdeling e rpe - m ere
1 14:00 - 17:00
6 Hof Ter Vaerent, Honegemstraat 139, 9420 Erpe-Mere
4 We bekijken hoe ver de werken rond het klimaatproject staan in de Honegem en sluiten af met een hartverwarmende kop soep of een lekker biertje.
2 natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54
14 dendriet oktober I november I december 2022
Om risico’s op valpartijen te vermijden, zijn tijdens deze avondwandeling geen honden toegelaten. Aansluitend een jenever, biertje, frisdrank, koffie of warme choco (aan democratische prijs).
7 Inschrijven verplicht via een mailtje aan Koen met vermelding van het aantal volwassenen en kinderen
2 Koen Steenhoudt – 0472 90 80 57 koen.x.hilde@gmail.com
A fdeling A ffligem - l iedekerke
1 13:45 - 17:00
6 Parking aan kruising met DriesstraatDenderstraat 11, 1770 Liedekerke
4 We gaan met Erik op wandel in en rond de Pamelse Meersen. Dit stukje natuur ligt in het grensgebied van Liedekerke, Pamel en Okegem.
3 Erik De Block
2 Peter De Somer – 0479 84 07 64 peter_de_somer@telenet.be
5 Aangepast schoeisel bij nat weer
Steven
Trollenpad 2,4 km (deels )
Startpunt Bos Grasland Akker
Wandeling via de knooppunten
Groene wandeling 5,6 km
Horeca Speelzone
Bebouwing Poelen Parking
Picknickplaats 21 Wandelknoopunten Je bent hier
Blauwe wandeling 4,8 km
Trek je wandelschoenen aan en kom het nieuwe wandelpad in de Biezebroeken ontdekken in Aalst, op de grens van Moorsel en Herdersem. Het zijn trollen die je meenemen op avontuur. Ze leren je hoe bijen honing maken of waarom egels zich onder takken verstoppen. Ontdek het verhaal op www.trollenpad.be. Het trollenpad is samen met Junior Chamber International Aalst gerealiseerd.
De Biezebroeken zijn een eeuwenoud bronbos met prachtige voorjaarsbloeiers. Het bos is omgeven door een gevarieerd kleinschalig landschap. Meer dan 150 plant- en diersoorten vinden een thuis in de bloemrijke graslanden.
Steun de Biezebroeken
Je kan het project Biezebroeken steunen door een gift op IBAN BE56 2930 2120 7588 (BIC= GEBABEBB), met vermelding project 6710 Biezebroeken. Voor giften vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.
Start: Koning Albertstraat- Biezebroekweg, 9310 Aalst
2,5 km (rood) bewegwijzerd
5,6 km (groen) extra wandellus via knooppunten 11-9-10-11
2,5 km (blauw) extra wandellus “Rondom Steven” via knooppunten 11-12-24-13-12-11
Verbinding met Rozekensbos via grijze lijn naar knooppunten 10-9 richting 8
Verbinding met Vossenwegel (Wieze) vanaf knooppunt 13 (grijs)
Laarzen of stevige stapschoenen zijn aangeraden. Honden zijn niet toegelaten binnen de omheining omdat er een belevingspad voor kinderen is. Honden zijn wel welkom aan de leiband op de andere delen.
Toegankelijk voor sportieve kinderwagens.
Bereikbaarheid
Bus 26 Aalst-Dendermonde, halte Moorsel-Kattenbroek
Fiets: parkeergelegenheid aan de start
Wagen: parkeergelegenheid in de Kattenbroekstraat in Moorsel
Meer info www.natuurpunt.be/natuurgebied/biezebroeken biezebroeken@natuurpunt.be
foto: Katrien Buysse1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon 5 meebrengen n 3 gids
A fdeling H erzele
1 18:00
6 De Wattenfabriek, Solleveld 35, Herzele
4 Natuurpunt Herzele nodigt alle leden, sympathisanten en natuurvrienden uit op de kaasavond. Kom genieten van een smakelijke kaas-, vlees- of vegetarische schotel met een lekker wijntje of een goed glas streekbier.
7 Iedereen is welkom. Inschrijving verplicht: www.natuurpuntherzele.be
2 info@natuurpuntherzele.be
A fdeling n inove
1 19:00 - 22:30
6 Bovenzaaltje Oud stadhuis, Oud Strijdersplein 6, 9400 Ninove
4 Diverse natuurreizigers komen elk op een zeer gevarieerde wijze hun voorbije natuurreis toelichten aan de hand van een fotopresentatie op een groot scherm.
2 Frederik De Coster – 0486 57 04 53 natuurpuntninove@hotmail.com
A fdeling A A lst ism st A d A A lst
1 10u - 12u
6 Oude Zeebergbrug, aan het einde van de Schietbaan in Aalst
4 Het Somergembos is een langgerekte, parkachtige groenas met natte zones en moerasvegetatie. Lage takkenrillen wijzen je de weg. Het Kluisbos is een overblijfsel van een middeleeuws bos van nu 50 ha en wordt terug omgevormd naar zijn oorspronkelijke staat. De conservator toont enkele geheimen van het bos.
3 Peter Luyten / Wim Van Grieken
2 Peter Luyten – 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be
5 Regenlaarzen bij nat weer
A fdeling e rpe - m ere
1 16:00 - 18:00
6 Buurthuis Meierskouter, Sint-Maartensstraat 28, Burst
4 We verwennen jullie graag opnieuw met onze heerlijke spaghetti en dessertjes. De opbrengst gaat naar de zorg, het beheer en de ontwikkeling van natuurgebieden in Erpe-Mere.
7 Prijs: volwassenen 14 euro, kinderen tot 10 jaar 7 euro
2 www.natuurpunt.be/afdelingen/natuurpunt-erpe-mere
A fdeling B oven - d ender
1 14:00 - 17:00
6 Kerk Denderwindeke, Edingsesteenweg, Ninove
4 Onder het motto ‘gluren bij de buren’ trekken we naar het kleinschalige landbouwlandschap op de grens van Denderwindeke en Pollare, gekenmerkt door een heleboel knotwilgen.
Was al eens gepland in februari, maar werd toen geannuleerd door het slechte weer.
2 Johan Vander Heyden – 0477 25 06 88 j.vdheyden55@gmail.com
Z aterdag 17 dece M ber
A fdeling d enderleeuw
1 09:00 - 12:00
6 Einde Zavelputstraat in Denderleeuw
4 Wij ruimen het zwerfvuil op langs de wandelpaden.
2 Dirk Van Der Weeën – 0495 66 98 05 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43
5 Handschoenen, laarzen of stevige wandelschoenen meebrengen
A fdeling e rpe - m ere
1 10:00 - 12:30
6 Buurthuis Meierskouter, Sint-Maartensstraat 28, Burst
4 We kijken uit naar de winter en het eindejaar. Na een koude wandeling zal een lekkere Glühwein of warme chocomelk smaken.
2 natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0478 10 79 54
lke 3 de Z aterdag van de M aand
A fdeling e rpe - m ere
4 We genieten in een ongedwongen sfeer van de natuur en de vriendschap. Kom je wat later of moet je vroeger vertrekken, geen enkel probleem!
Afspraakplaats en werkverdeling worden steeds meegedeeld via mail.
Wil je aan deze lijst worden toegevoegd, geef je naam en e-mail door, dan krijg je standaard de uitnodigingen toegestuurd.
2 Robrecht De Wolf – 0472 70.40.26 robrechtdewolf@hotmail.com
A fdelingen A A lst en A ffligem - l iedekerke
1 08:30 - 13:00
6 Week voordien via mail. Schrijf je in op onze mailinglijst via Wim Van Grieken
4 Eenmaal per maand, de 2e zaterdag, werken we in het Kluizenbos samen in een ongedwongen sfeer in de lokale natuur. Wie later wil starten of vroeger wil vertrekken is zeker welkom.
2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be
5 Werkhandschoenen
A fdeling d enderleeuw
1 9:00 - 16:00
6 Depot Natuurpunt (ex-kantine Rode Duivels) einde Zavelputstraat, Denderleeuw
7 Drank, soep en broodjes voor de aanwezigen
2 Dirk Van der Weeën – 0495 66 98 05 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43
A fdeling A ffligem - l iedekerke
1 08:30 - 13:00
6 Week voordien via mail. Schrijf je in op onze mailinglijst via Marc Michiels
oktober I november I december 2022 dendriet
1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon 5 meebrengen n 3 gids
4 Eenmaal per maand, meestal de 3e zondag, werken we samen in een ongedwongen sfeer in de lokale natuur. Wie later wil starten of vroeger vertrekken is zeker ook welkom. #smellsliketeamspirit
2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be
7 Geef je naam en e-mailadres door, dan krijg je telkens een uitnodiging met datum en plaats van de werkzaamheden
5 Werkhandschoenen
A fdelingen A A lst en A ffligem - l iedekerke
1 08:30 - 13:00
6 Week voordien via mail. Schrijf je in op onze mailinglijst via Wim Van Grieken
4 Eenmaal per maand, meestal de 2e zaterdag, werken we in het Kluizenbos samen in een ongedwongen sfeer in de lokale natuur. Wie later wil starten of vroeger vertrekken is zeker ook welkom.
2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be
5 Werkhandschoenen
Z aterdag 12 en Z ondag 13 nove M ber
Boomplantactie Beverbeeken Kabbeekvallei
Afdeling ninove
1 9:00 - 13:00
6 Beverstraat, 9400 Aspelare (parkeren einde Cyriel Prieelsstraat aan kerk van Sint-Antelinks)
4 Natuurpunt Ninove zal in dit nieuw verworven gebied rondom de historische hoeve Tortelboom de komende jaren een nieuw bos realiseren. Er wordt dit najaar 8 hectare bos aangeplant.
Helpende handen zijn meer dan welkom
2 Wouter Mertens – 0495 68 89 33 Wouter.natuurpuntninove@gmail.com
5 Laarzen en een spade
A fdeling d enderleeuw
1 09:00 - 16:00
6 Depot Natuurpunt (ex-kantine Rode Duivels), einde Zavelputstraat, Denderleeuw
7 Drank, soep en broodjes voor de aanwezigen
2 Dirk Van der Weeën – 0495 66 98 05 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43
A fdeling A ffligem - l iedekerke
1 08:30 - 13:00
6 Week voordien via mail. Schrijf je in op onze mailinglijst via Marc Michiels
4 Eenmaal per maand, meestal de 3e zondag, werken we samen in een ongedwongen sfeer in de lokale natuur. Wie later wil starten of vroeger vertrekken is zeker ook welkom. #smellsliketeamspirit
2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be
7 Geef je naam en e-mailadres door, dan krijg je telkens een uitnodiging met datum en plaats van de werkzaamheden
5 Werkhandschoenen
A fdeling d enderleeuw
1 09:00 - 16:00
6 Depot Natuurpunt (ex-kantine Rode Duivels), einde Zavelputstraat, Denderleeuw
2 Dirk Van der Weeën – 0495 66 98 05 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43
7 Drank, soep en broodjes voor de aanwezigen
dendriet oktober I november I december 2022
aterdag 26 nove M
A fdeling e rpe - m ere
1 09:30 - 12:00
6 Hof Ter Vaerent, Honegemstraat 139, 9420 Erpe-Mere
6 Voor de beheerswerken in de Honegem gaan we tijdens de Dag van de Natuur bomen knotten. Naast het knotten zelf moet het hout ook verplaatst worden, genoeg te doen dus!
2 natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54
5 Stevig schoeisel en handschoenen meebrengen
aterdag 10 dece M ber
A fdelingen A A lst en A ffligem - l iedekerke
1 08:30 - 13:00
6 Week voordien via mail. Schrijf je in op onze mailinglijst via Wim Van Grieken
4 Eenmaal per maand, meestal de 2e zaterdag, werken we in het Kluizenbos samen in een ongedwongen sfeer in de lokale natuur. Wie later wil starten of vroeger vertrekken is zeker ook welkom.
2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be 5 Werkhandschoenen
A fdeling A ffligem - l iedekerke
1 08:30 - 13:00
6 Week voordien via mail. Schrijf je in op onze mailinglijst via Marc Michiels
4 Eenmaal per maand, meestal de 3e zondag, werken we samen in een ongedwongen sfeer in de lokale natuur.
Wie later wil starten of vroeger vertrekken is zeker ook welkom. #smellsliketeamspirit
7 Geef je naam en e-mailadres door, dan krijg je telkens een uitnodiging met datum en plaats van de werkzaamheden
2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be
deel 1 "Tot kwelling en ergernis van de botanisten" (naar Linnaeus’ uitspraak over wilgen in Flora Lapponica, 1739: Crux et scandalum botanicorum).
In officiële rapporten over het stikstofbeleid (PAS of Programmatorische Aanpak Stikstof) van onder meer het instituut voor Natuur en Bos (INBO) zijn de auteurs niet mals voor de massale aanwezigheid van bramen in onze natuurgebieden. We lezen erin dat bramen een gevolg zijn van de actuele en historische hoge stikstofaanrijking door industrie, landbouw en verkeer. Vreemd is dan weer dat wetenschappelijke bijdragen van eminente bramenspecialisten (batologen) een totaal ander geluid laten horen: het dominant optreden van verbraming zou volgens hen terug te voeren zijn tot een natuurlijk verschijnsel in het oude en huidige cultuurlandschap. Dergelijke tegenstellingen komen meer voor in de wetenschappelijke wereld, maar ze zijn uiteraard verwarrend voor de gewone natuurliefhebber.
Wat is er eigenlijk aan de hand met de bramen? Hoe komt het dat specialisten over botanie en natuurbescherming het oneens zijn?
Braamsoorten, een stekelig onderwerp
Een deel van de woordenstrijd tussen de twee rivaliserende meningen is terug te voeren op de soortomschrijving van bramen.
De boosdoeners onder de bramen in de officiële PASrapporten zijn de zwarte bramen (= gewone bramen), Rubus fruticosus agg. (= Rubus Sectie Rubus). Het zijn volgens de auteurs stikstofindicatoren die bovendien nog eens de grond zouden verzuren. Enigszins dramatisch dus, want die zwarte bramen vormen dan nog eens de meerderheid van onze inheemse braamsoorten. Eigenlijk gaat het niet om één soort, maar om een uiterst ingewikkelde groep nauw verwante soorten, waarvan er bijvoorbeeld in Nederland momenteel al 205 bekend zijn.
Het Belgische aantal ligt vermoedelijk nog wat hoger, maar voor zover we weten bestaan er bij
ons geen gepubliceerde volledige lijsten van. Een tweede belangrijke groep zijn de wasbramen (= hazelaarbramen), Rubus corylifolius agg. (= Rubus Sectie Corylifolii), maar die worden blijkbaar door niemand als een bedreiging ervaren, mogelijk door gebrek aan kennis erover. Wat zwarte bramen en wasbramen gemeen hebben is dat het soortengroepen zijn die zich bovendien, vergeef mij de vaktaal, vaak als apomicten vermenigvuldigen (zie verder).
Buiten deze twee grote soortengroepen kennen we bij de inheemse bramen nog de dauwbraam (Rubus caesius), de framboos (Rubus idaeus) en de in Wallonië zeer zeldzame steenbraam (Rubus saxatilis), maar ook die soorten vormen geen probleem volgens de PASrapportage.
Met apomicten wordt een groep planten bedoeld die zaad zetten zonder dat de eicellen bevrucht worden. In bloemrijke taal zou men dit planten zonder vader kunnen noemen. Buiten de bramen komt deze voortplantingswijze ook nog voor bij planten zoals de paardenbloemen (Taraxacum), de vrouwenmantels (Alchemilla) en de havikskruiden (Hieracium). Niet alle zwarte bramen zijn echter apomictisch: uitzonderingen zijn o.m. de bij ons algemeen voorkomende koebraam (Rubus ulmifolius) en de uiterst zeldzame witachtige braam (Rubus canescens). Bovendien zijn een aantal andere zwarte bramen maar deels apomicten: ze kunnen zich ook geslachtelijk voortplanten. Bovenop komt nog dat de bramen van deze groep met elkaar kunnen kruisen en ook met dauwbraam, maar in dat laatste geval belanden we bij de wasbramen. Wat een zootje toch, die bramen!
Volgens de PAS-rapporten zijn alle zwarte bramen stikstofminnend, maar deze uitspraak is op weinig gebaseerd. De internationaal vermaarde bramenpaus (Brombeer-Papst) en grondlegger van de moderne bramenstudie wijlen Prof. Dr. Heinrich Egon Weber (1932-2020) draait zich waarschijnlijk nu om in zijn graf bij het horen van deze ongenuanceerde uitspraak. De meeste soorten van de groep van de zwarte bramen zijn immers maar matig of zelfs helemaal niet zo stikstofminnend. Dat is al ruim dertig jaar algemeen bekend bij het kleine groepje echte bramenspecialisten, maar ook bij alerte landschapsecologen. De medewerking van de bramenpaus in 1991 aan het nog altijd onvolprezen standaardwerk van zijn leermeester, de grote ecoloog en botanist Heinz Ellenberg (1913-1997), Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa (Indicatorwaarde van de planten van Midden-Europa, of gemeenzaam de Ellenbergwaarden), was hier niet vreemd aan. Dit betekent niet dat er geen stikstofminners onder die zwarte bramen zijn, maar die zijn zwaar in de minderheid.
Waar botanisten en ecologen het wel over eens zijn, is dat alle braamsoorten lichtminnend zijn: slechts enkele soorten verdragen enige schaduw. En net die eigenschap van bramen komt ze vandaag goed van pas. Nemen we het voorbeeld van de bossen: door de droogtestress van de laatste decennia ten gevolge van de klimaatwijziging worden de boomkruinen, zeker op de meer zandige bodems, steeds ijler. Ze laten dus meer licht door en dat is precies waar bramen van houden. Komt daarbij dat vooral sinds de Tweede Wereldoorlog in de meeste bossen bramen geen strobreed in de weg gelegd wordt. In het traditionele bosbeheer vóór pakweg WO2 werden bramen (net zoals klimop, wilde kamperfoelie, brem, vlier etc.) actief bestreden. Het was een courante praktijk ze de eerste jaren na een kapping te ruimen. Zo gaf men de jonge opgaande bomen en het hakhout betere groeikansen. De opbrengst van waardevol hout kwam voor de boseigenaar immers op de eerste plaats. Bovendien was het voor de boswerkers mooi meegenomen dat ze zich tijdens de bosarbeid vrijer konden bewegen zonder die voor hen vervelende stekelige bramen. Ook langs wegkanten van openbare wegen werden bramen vaak met de sikkel of met de zeis verwijderd.
Wat men zoal deed met bramenhout Bramen werden dus bestreden, maar ze werden ook nuttig gebruikt. Vandaag houden mensen vooral van bramen, wanneer ze hun lekkere bessen dragen. Vroeger werd ook het hout benut, want vele bramen verhouten. Midden in de takkenbossen (mutsaard, heetsel, butse, spinse…) voor het stoken van de bakoven stopte men bramen, want die zorgden voor een snelle ontbranding.
Een bepaald type bramen, de stokbramen (lange weinig vertakte braamstengels), werd eerst van zijn doornen ontdaan, dan met een kliefhoutje gekliefd en vervolgens werd het merg verwijderd. Die braamrepen (afhankelijk van de streek kleiten, kletten, kettelen of kertelen genoemd) wa-
ren gezocht om ze te gebruiken in vlechtwerk (broodmanden, zaaikorven, bijenkorven) en voor het binden van bezems. Van dit laatste gebruik kennen we nog een getuigenis van een bezembinder uit Asse (ca. 1929), ene Gielen Zwak (eigenlijk Egidius Josephus Vleminckx). Hij verkoos bramen boven de wijmen van wilgen om de bezems te binden, want bramen zetten niet uit en krimpen niet.
Een nog beter gedocumenteerd gebruik was de verdoorning van jonge bomen en fruitbomen met bramen. Weer betreft het ruim 2 meter lange bramen: die werden niet van hun doornen ontdaan en gekliefd, maar in de grond bevestigd (ca. 20 cm diep) en rondom de boomstammen gewonden tot ca. 1,80 m hoogte. Zo kon men de bomen beschermen tegen veevraat. Dit gebruik hebben we teruggevonden tot na WO1 in tal van archiefstukken zoals bestekken van straatbeplanting van openbare besturen.
Maar wat is nu de ecologische betekenis van bramen en verbraming? Dit aspect behandelen we in een volgende Dendriet.
Ik vertel graag wat we doen en waar we dat doen, maar eerst vertel ik veel liever wie wij zijn. Wij zijn jeugd en wij zijn natuur. Je vindt ons in alle leuke natuur- plekjes in de buurt, maar gaan ook af en toe wat verder op verkenning naar andere natuurgebiedjes. We houden ervan in de bossen te lopen en dieren groot of klein te bewonderen. Daarnaast zijn we ook op en top jeugdbeweging. We spelen spelletjes en ravotten erop los. Dus als je zin hebt om vrienden voor het leven te ontmoeten dan ben je bij ons aan het juiste adres.
Je vindt ons over heel Vlaanderen, maar in de buurt heb je:
JNM Land van Aalst (https://jnm.be/nl/afdelingen/jnm-land-van-aalst)
De activiteiten van JNM Land van Aalst situeren zich meestal op of rond het Heuvelpark in Aalst, maar daarnaast zijn we ook vaak te vinden op andere mooie natuurplekjes binnen ons werkingsgebied. Afgelopen jaar hielpen we bijvoorbeeld met milieubeheer in de Geelstervallei, we maakten een uitstap naar Gent, deden natuurstudie in de vallei van de Serskampse Beek, de Honegem, het Blauwbos… en sloten het jaar af met een fantastisch kamp!
Als je eens een activiteit wil meevolgen of je wilt graag wat meer informatie, kan je op de site kijken of contact opnemen met Elke Govaert (elke.govaert@outlook.com). Tot binnenkort!
JNM Ninove-Geraardsbergen (https://jnm.be/nl/afdelingen/jnm-ninove-geraardsbergen)
JNM Zottegem (https://jnm.be/nl/afdelingen/jnm-zottegem)
Voor meer info kan je terecht op de algemene website van de JNM: www.jnm.be
Elke Govaert, JNM Land van Aalst
Met enkele enthousiaste vrijwilligers willen we deze werkgroep weer leven in blazen. Momenteel werken we hoofdzakelijk aan de inventarisatie van de salamanders in de poelen van het natuurgebied Honegem in Erpe-Mere, Lede en Aalst. De nadruk hierbij ligt zeker op de mascotte van de Honegem: de kamsalamander, een in Vlaanderen vrij zeldzame amfibieënsoort, waarvoor we de ideale omstandigheden in en rond de poelen tot stand willen brengen en houden.
De werkgroep wil ook met de Natuurpuntafdelingen in andere gemeenten het enthousiasme en de kennis delen om te werken
aan het in stand houden en uitbreiden van de amfibieën- en reptielenwereld. Met hazelworm en muurhagedis hebben we zeker enkele reptielen die in de streek aandacht verdienen.
Ook aan de paddenoverzet, een actie die al via de amfibieën- en reptielenwerkgroep HYLA gestimuleerd wordt, willen we bijdragen door lokale vrijwilligers te motiveren om hieraan mee te werken.
Wie interesse heeft om met de WARD mee te werken, kan zich melden bij Koen De Maere, 0485 68 89 82 of greatskua2002@hotmail.com
In het voorjaar van 2021 dook een onbekende glansslak op in een tuin in Denderleeuw. De waarneming werd met foto op waarnemingen.be geplaatst. Na verloop van tijd kreeg ik een berichtje van Louis Bronne (Natagora) dat het de soort Morlina glabra betrof. Een totaal nieuwe soort voor Vlaanderen! Ondertussen staat de teller op een dertigtal waarnemingen voor de Denderstreek, alle afkomstig uit dezelfde tuin. In Wallonië is de soort vrij algemeen, en worden deze glansslakken aangetroffen in de vallei van de Maas, de Vesder, de Ourthe en de Samber. Het wordt dus uitkijken naar nieuwe vindplaatsen in de Dendervallei!
Pierre MannaertOp haar fietstochtje naar Dendermonde kon Wies Dierickx een lustig zwemmende bever aan het waterzuiveringsstation in Hofstade filmen. We wisten al langer dat er bevers in de Dender zitten, maar we zagen tot nu toe alleen sporen van beverfamilies in de winter. Ze zijn het hier zo gewoon aan het worden dat ze vlakbij vissers en passanten op het jaagpad zwemmen. De combinatie van de wetenschap dat mensen niet gevaarlijk zijn, plus de zomertijd en de passage op het jaagpad, maakt dat de bever de mensen begint te negeren. Als je 's morgens vroeg of 's avonds laat langs het jaagpad van de Dender fietst of wandelt, heb je heel veel kans dat je in de Dender een bever ziet zwemmen.
Oeverzwaluw terug na 40 jaar!
Opmerkelijk nieuws uit de Vlamovenkouter in Denderleeuw: deze lente waren er opnieuw vier broedparen van oeverzwaluw! Deze kolonievogels kozen een steile oeverwand uit in de leemontginning midden in de kouter. Het was al geleden van de jaren ’80 dat de soort hier nog gebroed had. Er werd overleg gepleegd met de firma die regelmatig leem afgraaft. Gedurende het broedseizoen ging men de bewuste wand met de broedgaten sparen. En met resultaat: zeker één nest telde begin augustus vijf vliegvlugge jongen.
Dries MertensZeldzaam boswitje strijkt neer in het Raspaillebos
Het boswitje is een soort van de kruidenrijke, voedselarme graslanden en is mees-tal te vinden in de buurt van bos. De eitjes worden afgezet op rolklavers en lathyrus die in lichte schaduw staan. Het vlindertje is te herkennen aan de sterk afgeronde witte vleugels.
In België komt de soort vooral voor in de Ardennen en het oosten van Vlaanderen. In de Denderstreek uiterst zeldzaam.
Deze waarneming van Wouter Faveyts afgelopen zomer in het Raspaillebos in Geraardsbergen is nog maar de derde gedocumenteerde waarneming (via waarnemingen.be) in de Denderstreek
Verdriet moet een plek krijgen.
Hier, op deze rustige plek in de prachtige natuur, willen we iedereen met een groot of klein verdriet de kans geven om even stil te staan en te gaan zitten na een lange of korte wandeling.
Dag en avond kan je hier je ster zien aan het firmament. Even de ogen sluiten en daar...
De lindebomen en de kerselaars staan symbool voor verder leven.
De kracht om verder te gaan na een zwaar verlies.
De andere struiken zorgen het hele jaar door voor nectar voor de bijen.
Kom, zit en luister naar de stilte. Rouw is rauw. Even mijmeren.
Voor Simone Philippa De Boeck.
Wil jij dit rustpunt steunen?
Met de steun van de familie De Boeck en sympathisanten planten we een nieuw stuk bos aan waar we een rustpunt creeren voor ieder die wil stilstaan bij verlies en verdriet.
Wil je een bijdrage leveren aan dit project? Dat kan door een gift te doen of een handje te komen toesteken op 6/11 (zie Denderkalender)
Alvast bedankt! Peter D’Hondt
Zin om vrijwilliger te worden voor Dendriet? Weten woorden en beelden je te bekoren?
Hou je ervan om teksten te (her)schrijven en er sprekende foto’s bij te selecteren? Ben je een planner en weet je het nodige tekst- en beeldmateriaal vlot en tijdig bijeen te puzzelen?
Dan is de functie van eindredacteur je misschien wel op het lijf geschreven!
De teksten van de verschillende auteurs passeren eerst langs jouw vingers. Je leest na, herschrijft en schrapt waar nodig, dikt wat aan met leuke titels en tussentitels, en stuurt vervolgens alles door naar onze taalcorrector Marc.
Je hoeft dus geen taalkundige te zijn, zolang je voldoende feeling hebt met taal en vlot kan (her)schrijven. Als je wil, kun je af en toe ook zelf een artikel schrijven.
Per artikel selecteer of zoek je er enkele mooie en passende beelden bij. Soms worden die meegeleverd met het artikel, soms niet. In dat geval beschikken we over verschillende topfotografen in de regio waar je steeds kan aankloppen.
Vervolgens beslis je en duid je aan (in een draaiboek) welk artikel op welke pagina komt en welke foto’s daarbij horen. Dat overzichtje deel je met onze lay-outer Dirk, samen met het beeldmateriaal, zodat hij vlotjes aan de slag kan met het opmaken van Dendriet. Nadien kijk je de proeven grondig na (samen met de kernredactie), geef je correcties en suggesties door aan Dirk en werk je samen toe naar de finale proef voor de drukker.
Vooraf, op het redactieoverleg, wordt in principe samen bepaald welke artikels je kan verwachten en hoeveel pagina’s die in beslag nemen. Maar een planning zou geen planning zijn als die niet kan wijzigen. Sommige artikels komen niet, andere wel, sommige blijken langer, andere korter. Je bent dus best flexibel ingesteld en houdt ervan om de puzzel af en toe bij te schaven.
Indien nodig zit je iedereen die materiaal zou leveren – vriendelijk –achter de veren wanneer deadlines dichterbij sluipen. Je helpt mee om de planning te bewaken.
Dendriet verschijnt om de drie maanden. Het echte werk duurt zo’n dikke maand, vanaf de deadline voor auteurs tot de dag dat Dendriet naar de drukker gaat. Reken gedurende die periode op enkele uurtjes tot een halve dag per week. Zodra Dendriet bij de drukker ligt, is het opgelucht ademhalen voor een tweetal maanden tot de pret opnieuw begint!
Elke eerste woensdagavond na de verschijning van Dendriet schuif je bij voorkeur ook mee aan bij het redactieoverleg (zo’n anderhalf uur).
Geen paniek, dat is minder saai en formeel dan het klinkt. Samen met andere vrijwilligers uit de regio bespreken we de inhoud van de volgende Dendriet, in een gezellig centraal cafeetje. In het begin (of zolang het nodig is) zal ik je nog zo veel mogelijk helpen om je goed op weg te zetten.
Heb je interesse? Of wil je meer weten?
Contacteer me gerust en we praten erover: han_lagring@hotmail.com
Maaisel afvoeren in Moenebroek foto: Johnny Cornelis
Het beheerteam van Natuurpunt Affligem-Liedekerke in actie - foto: Klaas Blondé
Maaisel afvoeren in Honegem foto: Marc Toussaint
