dendriet 2021 nr 2 - jaargang 20

Afgiftekantoor Gent X - P109327

Driemaandelijks ledentijdschrift van Natuurpunt Denderstreek april|mei|juni 2021

Retouradres: Huigeveldstraat 76, 9550 Sint-Antelinks

Lentelied Muzikale gasten in de natuur

Natuurpunt Denderstreek Iedereen de kans geven om zich in te zetten voor onze natuur en landschappen door studie, educatie, beleid en natuurbescherming. Open, ongebonden en ruimdenkend.

Daar staat Natuurpunt voor.

www.natuurpunt.be l www.denderstreek.waarnemingen.be l issuu.com/dendriet AFDELINGEN Aalst Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be www.natuurpunt.be/aalst Facebook: Natuurpunt Groot Aalst Affligem-Liedekerke kern affligem

Wim Van Grieken - 053 77 70 06 wvangrieken@telenet.be kern liedekerke

Erik De Block - 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.com Facebook: Natuurpunt Affligem-Liedekerke

Boven-Dender Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com www.natuurpunt.be/boven-dender Facebook: Natuurpunt Boven-Dender Denderleeuw Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be Facebook: Natuurpunt Denderleeuw Erpe-Mere Peter D'Hondt - 0477 88 97 46 peter.dhondt@telenet.be Facebook: Natuurpunt Erpe-Mere Haaltert

NATUURSTUDIE-WERKGROEPEN Zoogdierenwerkgroep Denderstreek Diemer Vercayie 0499 14 73 60 diemervercayie@gmail.com Paddenstoelenwerkgroep Zwamvlok Marie-Anne Neirinckx info@zwamvlok.be/www.zwamvlok.be

NATUURPROJECTEN Hogedonk (Beneden-Dender) te Gijzegem/Herdersem/Hofstade/ Mespelare - 6243 Daan Stemgée – 0476 600 595 daan.stemgee@telenet.be www.natuurpunt.be/beneden-dender Beverbeekvallei te Aspelare/Nederhasselt/Outer – 6241 Frederik De Coster 0486 57 04 53 fred_decoster@hotmail.com Biezebroeken te Moorsel/Herdersem - 6710 Magda De Wolf - 0473 72 55 49 dewolfmagda9@gmail.com Boelaremeersen te Nederboelare - 6640 Johnny Cornelis - 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com Dendervallei te Ninove - 6099 Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be Den Dotter/Blauwbos te Haaltert/Aaigem/Mere - 6149 natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 Duivenbos te Herzele – 6632 Ward De Groote – 0486 16 81 91 wrd.degroote@gmail.com Everbeekse bossen - 6210 Koen Van Den Berge - 055 42 83 90 koen.van.den.berge@telenet.be Gemene Meers te Idegem - 6647 Luc Favijts - 054 41 52 17 luc.favijts@skynet.be

Werkgroep amfibieën & reptielen Denderstreek Koen De Maere - 0485 68 89 82 greatskua2002@hotmail.com Plantenwerkgroep Allium Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 allium@belgacom.net Vogelwerkgroep Cinerea

Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123 Rik De Baere - 053 21 29 13 rik.debaere@telenet.be Kapellemeersen te Erembodegem/ Teralfene – 6696 Lander Wantens - 0474 218747 wantenslander@gmail.com Keelman Zuid - 6178 natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 Keelman-Noord - 6690 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be Kluizenbos te Aalst/Affligem - 6701 Peter Luyten - 0485 50 38 04 peter.luyten6@telenet.be Kortelake te Overboelare - 6655 Willem Boonen - 054 41 75 85 willem.boonen@scarlet.be Mijlbeekbos/Krekeldries te Aalst – 6695 Evelien Kieckens - 0494 82 18 34 evelien.kieckens@telenet.be Moenebroek te Geraardsbergen/ Lierde - 6620 Carlos D’Haeseleer - 0484 77 56 50 carlos.dhaeseleer@gmail.com Molenbeekmeersen te Denderleeuw/Okegem - 6646 Geert Van der Borght - 053 681156 VDBorght.geert@skynet.be Palitsebeek te Liedekerke - 9427 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be

natuurpunt.haaltert@gmail.com 0472 44 70 34 Facebook: Natuurpunt Haaltert Herzele Frederik Dierickx – 0473 48 34 74 dierickx.frederik@skynet.be www.natuurpunt.be/afdelingen/ natuurpunt-herzele Facebook: Natuurpunt Herzele Ninove Wouter Mertens - 0495 68 89 33 wouter.mertens@natuurpuntninove.be http://users.telenet.be/natuurpuntninove/ Facebook: Natuurpunt Ninove Wouter Faveyts - 0479 27 32 78 wouter.faveyts@telenet.be Steenuilenwerkgroep Groot-Aalst Matthias Roggen - 0494 22 07 36 matthiasroggen91@gmail.com Uilenwerkgroep NP Herzele Danny Schockaert danny.schockaert@gmail.com Dries Van Nieuwenhuyse dries_van_nieuwenhuyse@hotmail.com Pamelse meersen, Dommelingen te Liedekerke - 9972 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be Raspaillebos te Grimminge - 6164 Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 koen.x.hilde@gmail.com Ratmolen te Aaigem/Erpe-Mere - 6700 Peter D’Hondt - 0477/88.97.46 peter.dhondt@telenet.be Rietbeemd te Moerbeke/Viane/Lessines - 6058 Godfried Merlevede - 0486 87 17 87 derietbeemd@hotmail.com Valier te Liedekerke - 9418 Marc Michiels - 053 67 11 91 marcusmichiels@telenet.be Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213 Georges Jacobs - 054 33 60 64 georges.jacobs@pandora.be Wellemeersen te Denderleeuw/ Erembodegem - 6612 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/ Gerstjens te Aalst Peter Tolleneer - 0498 40 83 28 wbpo.aalst@belgacom.net Wildebeekvallei - 6658 Bruno De Bruyn - 053 67 07 85 bruno.debruyn@kindengezin.be

Giften voor het Reservatenfonds zijn welkom op rekeningnummer BE56 2930 2120 7588 met vermelding van de projectnaam en het projectnummer. Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar.

2

dendriet

I

I

april mei juni 2021

INHOUD

3 Voorwoord

4 Zomergasten - grasmussen 8 Natuurpunt op een keerpunt 10 Containerweekend 20 jaar Natuurpunt 12 De paarse schubwortel 15 Denderkalender 19 Stil in de Denderstreek 20 Welkom Herzele 22 Cursus Natuurgids 24 Het huwelijk tussen een nette en een natuurlijke tuin 28 Seizoensweetjes 30 Holbeek

dendriet

Dendriet is het blad voor de leden van 8 afdelingen en 7 studiewerkgroepen van Natuurpunt in de Denderstreek.

Meer weten?

Contacteer de contactpersoon van jouw afdeling of een werkgroep.

Opmerkingen, aanmoedigingen, verhalen en foto’s?

Stuur ze naar dendriet@telenet.be V.U.: Wouter Mertens, Pamelstraat 119, 9400 Ninove Redactieraad Wouter Mertens hoofdredacteur Han Lagring redactiesecretaris Wim Van Grieken denderkalender Dirk De Ridder lay-out Marc Symoens corrector Ilona Blondeel adressenbeheer

en advertenties Rik De Baere, Erik De Block, Bruno De Bruyn, Annie Janssens, Bob Lambrechts, Koen Steenhoudt.

Werkten ook mee aan dit nummer: Kris Baetens, Johnny Cornelis, Magda De Wolf, Frederik Dierickx, Wouter Faveyts, Jo Fonck, Renilde Gees, Paul Van den Bremt, Herman Van den Broecke, Greta Wittenberg, Jo Wittevrongel Coverfoto: Grasmus - Wesley Poelman Dendriet ontvangen: Leden van Natuurpunt van buiten de Denderstreek kunnen Dendriet ontvangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit laatste doe je door middel van een overschrijving van €10 op rekeningnr.

IBAN BE84 9731 7057 7059 van Dendriet, Huigeveldstraat 76, 9550 Sint-Antelinks, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet”.

Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

Gedrukt bij Druk in de Weer op 100% kringlooppapier met vegetale inkten

Lente van bevrijding Het duurt lang. Corona heeft ons nu meer dan een jaar in de greep. Lockdowns, halve lockdowns, beperkingen: het weegt voor iedereen zwaar. Ook voor jou, neem ik aan, beste lezer. Ook voor ons, redactieraad en Natuurpuntafdelingen. Op dit moment zien we gelukkig dat in rusthuizen de maatregelen stilaan kunnen versoepeld worden naarmate de populaties er gevaccineerd en beschermd raken. Dit kan ook wat druk wegnemen op de intensive care afdelingen als we erin slagen om Britse en andere varianten onder controle te houden.

Dan wenkt de lente. Eindelijk.

Het voorbije jaar heeft ons veel geleerd. Hoe mensen de complexiteit van een situatie verkeerd inschatten, hoe sommigen losse elementen van de realiteit inpassen in een eigen verhaal, dat voor henzelf klopt maar voor buitenstaanders toch wel heel sterk op complotdenken begint te lijken. Hoe een pure, nuchtere wetenschappelijke benadering van de realiteit tegen dat individuele verhaal aanbotst en bij sommigen niet meer als een waarheid wordt beschouwd. Bij de noorderburen leidde dit zelfs tot publieke protesten waarbij het beeld van de nuchter denkende Nederlander wel een forse deuk kreeg. Covid 19 is een kleine generale repetitie voor hoe het er aan toe zal gaan met klimaatopwarming. De ingrediënten zijn dezelfde. Grote veranderingen die nopen tot dwingende maatregelen, onzekerheden en voortdurend wijzigende omstandigheden die ook een voortdurende bijstelling van het beleid vragen, de wetenschap die the lead moet nemen en de politiek die even-

Osbroek - foto: Katrien Buysse

wichten zal moeten maken tussen ‘scientific best choice’ en economische, sociale en psychologische haalbaarheid. Problematisch hierbij is dat de gevolgen in tijd en ruimte niet altijd even dichtbij zullen zijn, wat de incentive voor de politici om te kiezen voor het zachte heelmeesterschap zal vergroten. Laat ons hopen dat Europese en internationale afspraken hier voldoende druk blijven zetten zodat we niet verzanden in halfslachtige (non-)oplossingen.

Wat is onze taak in dit geheel, hoor ik je denken?

Kunnen we nog iets anders doen dan politici uitkiezen die deze complexe taak tot een goed einde kunnen brengen? Ja, dat kan. We kunnen altijd kijken naar wat er nog wél mogelijk is, wij kunnen het voorbeeld geven. De natuur in eigen omgeving biedt ongekende kansen om nieuwe wandelen fietsmogelijkheden te ontdekken, om nieuwe planten en dieren te leren kennen. Gaandeweg komt er naar de zomer toe zeker ook ruimte om dit met meer mensen tegelijk te kunnen doen, om eens te gaan picknicken, om een terrasje te doen, om elkaar eens goed vast te nemen. En heb je al eens nagedacht hoe je je eigen tuin wat klimaatrobuuster kan krijgen? Door te zorgen voor een beduidende toename aan inheemse en autochtone groen- en kruinvolumes, aan schaduw en mogelijk ook aan wateraanbod in de tuin. Misschien is de ontluikende lente wel een mooi moment om daarvoor een plan op te stellen en uit te voeren.

Succes alvast!

Wouter Mertens

I

I

april mei juni 2021

dendriet

3

Daar is de lente!

Daar zijn de zomergasten!

De winter is gaan liggen, het is tijd voor de lente! Heel wat vogels die de winter doorbrengen in het zuiden van Europa of zelfs in Afrika, keren nu stilaan terug. En met hen ook hun verbluffende lenteliederen, want veel van die overwinteraars zijn zangvogels.

Dit is een ode aan een van die groepjes zangvogels: de grasmussen. We vertellen je hoe je de grasmussen en hun lied kan herkennen, en waar en wanneer je ze mag verwachten.

Voorjaarskoor Toen ik dit schreef was het nog putje winter, maar als je dit leest is de lente al aangebroken.

Elk seizoen in de natuur heeft ongetwijfeld zijn charmes, maar de lente… Geef toe dat dit seizoen toch echt wel iets extra heeft! Voor wie naar vogels kijkt, staat de lente synoniem voor wat we de terugkeer van onze ‘zomergasten’ noemen. Zij brengen de winter door in hun zuidelijke overwinteringsgebieden. Voor sommige soorten liggen die gebieden duizenden kilometer ver weg, in Afrika. In de lente keren ze terug om hier voor nageslacht te zorgen.

Walhalla voor vier grasmussensoorten: het natuurgebied de Moenebroek in Schendelbeke/Ophasselt foto: Wouter Faveyts

Extra bijzonder aan die gevleugelde zomergasten is dat een flink deel ervan zangvogels zijn.

Zang is voor hen een heel belangrijk communicatiemiddel. Ze laten zo horen dat ze aanwezig zijn, en hun soortgenoten kunnen uit de zang allerlei informatie afleiden.

De lente is het seizoen waarin vogelzang het meest intens en opvallend is. De aankomst van al die zingende zomergasten draagt daar in belangrijke mate aan bij.

De grasmussen zijn een groep van zangvogels die prominent deel uitmaakt van het voorjaarskoor. Een naam die erg ongelukkig gekozen is, want grasmussen zijn helemaal geen mussen.

Ze zijn er zelfs niet nauw aan verwant. Evenmin komen de verschillende soorten grasmussen voor in grasbiotopen. Een plausibele verklaring voor die verwarrende naam is dat hij zou afgeleid zijn een samengesteld oud-Germaans woord dat vertaald kan worden als ‘grauwe sluiper’. Dat klinkt in elk geval al waarheidsgetrouwer: grasmussen hebben overwegend grauwe kleuren (althans de soorten die bij ons voorkomen) en ze ‘sluipen’ door dicht struweel. Alweer een misverstand de wereld uit geholpen!

De ene grasmus is de andere niet In ons land en ook in de Denderstreek komen vier soorten grasmussen voor als broedvogel: zwartkop, grasmus, tuinfluiter en braamsluiper.

Je hebt grasmussen en je hebt dé grasmus.

Hiermee wordt de grasmussensoort bedoeld die onder die naam bekend staat. Een beetje verwarrend, inderdaad.

Met voorsprong de meest algemene soort is de zwartkop. Je wist misschien niet dat deze grijze zangvogel met zijn zwarte petje (bruin bij de vrouwtjes) ook een soort grasmus is?

Zwartkoppen zijn algemeen overal waar bomen en struiken staan. De soort is de voorbije decennia toegenomen. De toename van de oppervlakte boombeplanting én het ouder worden van die beplantingen zijn daar belangrijke oorzaken van. Waar je ook woont, de kans dat er in een straal van een paar honderd meter in de lente een zwartkop zit te zingen is zeer groot. Het is ook de grasmussensoort die zich het meest regelmatig in tuinen laat zien. Echt eentje om naar uit te kijken dus.

In tegenstelling tot de zwartkop, die een voorkeur heeft voor een bomenrijke omgeving, is de grasmus een echte struweelsoort. Lage struiken van een paar meter hoog, dat hebben ze graag.

Zelfs één of een paar eenzame struiken in een zeer open landschap kunnen volstaan voor een grasmus. De schaalvergroting van ons landschap in de voorbije tientallen jaren is geen goede zaak

De zwartkop, de meest algemene soort grasmus en de enige waarbij de geslachten gemakkelijk in één oogopslag te onderscheiden zijn: mannetjes hebben een zwart petje, vrouwtjes een bruin. foto: Wouter Faveyts

geweest voor de grasmus. Het verdwijnen van hagen en ruige hoekjes heeft tal van grasmussenplekjes weggevaagd. In de jaren ’60 kwam daar nog een groot probleem bij. Een droogteperiode in het overwinteringsgebied in de Afrikaanse Sahel zorgde voor een populatiecrash.

Vanaf de late jaren ’80 zorgde meer regenval gelukkig voor herstel van de populatie. Vandaag is de grasmus weer een vrij gewone broedvogel op plekken met geschikt broedbiotoop. De grote kanttekening daarbij is dat er tegenwoordig niet zo veel geschikt leefgebied meer overblijft. Die voormelde schaalvergroting is inmiddels groter dan ooit. Er zijn best wel nog wat plekjes waar je grasmussen kan vinden, vooral in natuurreservaten, maar de soort is op heel veel plaatsen ook verdwenen. De degradatie van ons landschap heeft verhinderd dat de soort zich zou kunnen herstellen van de droogteproblemen in het wintergebied.

De derde soort is de tuinfluiter. De naam is alweer een beetje misleidend, maar dat ligt eigenlijk niet aan die tuinfluiters. Tuinfluiters hebben

I

I

april mei juni 2021

dendriet

5

graag dicht struikgewas en jonge boomaanplantingen. Tuinen waarin dat leefgebied voorkomt zijn prima voor tuinfluiters, maar helaas zijn er amper nog tuinen die wild genoeg zijn om tuinfluiters te laten fluiten. Waar nog leefgebied te vinden is, zijn tuinfluiters niet zeldzaam. Vooral in het zuiden van de Denderstreek zijn er nog wel wat gebieden waar tuinfluiters algemeen zijn, maar in flinke delen van de regio is de soort een pak schaarser geworden. Alweer die alles opvretende schaalvergroting, aangevuld met de dwanggedachte van de propere tuin. Op lange termijn gaat het daarom niet zo goed met de tuinfluiter: de Vlaamse populatie hobbelt al geruime tijd gestaag achteruit.

De laatste soort is de meest schaarse en ook de minst bekende. Aan zijn mooie naam zal het niet liggen: de braamsluiper. De naam is wat misleidend, want het is niet dat braamsluipers zo sterk gehecht zijn aan bramen. Ze hebben graag mooi uitgegroeid struweel. Bramen mogen daar zeker en vast deel van uitmaken, maar het is

Braamsluiper foto: Hugo Willocx - Vilda

geen must. De braamsluiper is een behoorlijk schaarse soort in de regio. Ja, hoor, daar is ze weer: schaalvergroting heeft veel broedbiotoop doen verdwijnen. In het zuiden van de Denderregio heb je nog meest kans om braamsluipers tegen te komen.

Iedere grasmus zingt zoals hij gebekt is De verschillende grasmussoorten laten zich niet zo gemakkelijk zien. Ze houden zich vaak op in struiken en dicht gebladerte. Gelukkig maken ze die relatieve onzichtbaarheid goed door veel lawaai te maken als ze zingen. De vier soorten hebben een kenmerkende zang, waardoor ze goed van elkaar te onderscheiden zijn.

Grasmussen zingen hun krassende liedje vaak opvallend vanuit de top van een struik foto: Wouter Faveyts

6

dendriet

I

I

april mei juni 2021

Het duo zwartkop-tuinfluiter levert wel vaak problemen op voor onervaren waarnemers. Het vergt veel oefening om ze van elkaar te onderscheiden. Vooral zwartkoppen kunnen nogal variabel zingen, zeker in het begin van de lente.

Bepaalde fragmenten van hun zang kunnen aan tuinfluiter doen denken. De zang van zwartkop is wat luider, met heldere, melodieuze tonen.

Tuinfluiter zingt wat meer ingehouden, lager van tonen en zonder de hoge uithalen van zwartkop.

Voor wie van rock- of metalmuziek houdt kan dit houvast bieden: zwartkop is de gitarist van het tweetal, met regelmatig een hoge solo-uithaal ertussen, terwijl tuinfluiter meer de onopval-

lende baslijn op de achtergrond speelt. Probeer het eens zo te onthouden! De truc is om bij twijfel lang genoeg te blijven luisteren, en om te trachten ze te zien te krijgen.

Grasmus heeft een typisch krassend liedje. Het klinkt opgewekt en aanstekelijk. In het begin van de lente is de zang langer en meer gevarieerd.

Later in het seizoen worden de zangstrofes korter. Een belangrijk verschil met de andere drie soorten is dat grasmussen ook een zangvlucht hebben. Tijdens het zingen vliegen ze enkele meters omhoog de lucht in. Heel typisch, maar let op: ze zingen ook gewoon vanuit een struik.

Vaker dan de andere soorten zingen grasmussen boven in een struik. Daardoor krijg je ze tijdens het zingen gemakkelijker te zien dan de andere drie soorten.

De laatste soort, braamsluiper, klinkt weer anders: een snel en staccato klinkend ‘wekkertje’, dat je ver kan horen. Als je dicht bij een zingende braamsluiper staat, kan je vlak voor dat luid staccato deel van de zang nog een korte, zachte krassende strofe horen.

Als je grasmussen wil waarnemen, is echt belangrijk dat je de zang wat onder de knie hebt. Deze soorten laten zich veel meer horen dan zien! Als je hem voor de kijker wil krijgen heb je vaak een beetje geduld nodig. Als het zover is, is het een kwestie van snel kijken: het zijn rusteloze vogeltjes die zelden lang stilzitten.

Tip: vroeg in de lente, als er minder blad op bomen en struiken staat, is het vaak iets gemakkelijker om ze te zien te krijgen.

Wanneer kan je ze weer verwachten?

De eerste soort die na de winter bij ons terugkeert, is de zwartkop. Heel kleine aantallen van die soort overwinteren bij ons. Dat zijn overigens niet per se lokale vogels die hier blijven, maar veeleer Centraal-Europese vogels die hier komen overwinteren. De overgrote massa zwartkoppen trekt nog altijd naar het zuiden, om te overwinteren in het Middellandse Zeegebied. Vanaf eind maart keren de trekkers terug en in april is hun prachtige, melodieuze zang overal te horen.

Vanaf half april keren braamsluipers en grasmussen terug.

De laatste van het viertal die aankomt is tuinfluiter, vanaf de laatste week van april. Een jaarlijks weerkerend fenomeen zijn onervaren waarnemers die al vanaf eind maart en begin april tuinfluiters claimen te horen. Goede documentatie in de vorm van foto’s of geluidsopnames ontbreekt steevast. Als die er toch zijn, laten ze een zwartkop of nog een andere soort horen of zien. Uitzonderingen zijn altijd mogelijk, maar de praktijk leert dat die vroege tuinfluiters met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid foutief herkende zwartkoppen zijn.

Ook jouw waarnemingen zijn belangrijk!

Je waarnemingen van aankomende grasmusachtige en andere zomervogels zijn belangrijk!

Dat is nu meer dan ooit het geval. In het voorjaar van 2020 is gestart met het veldwerk voor een nieuwe Vlaamse vogelatlas. Gedurende drie jaar zullen vogeltellers heel Vlaanderen op systematische manier onderzoeken op vlak van zowel broedvogels als wintervogels.

Vogelwerkgroep Cinerea neemt het veldwerk in de Denderstreek voor zijn rekening.

Hoewel het onderzoek in de eerste plaats verloopt volgens een vaste methodiek, kunnen ook losse waarnemingen belangrijke aanvullingen vormen. Iedereen kan dus helpen. Dat doe je door zo veel mogelijk vogelwaarnemingen in te voeren in www.waarnemingen.be. Denk niet te gauw dat het al wel geweten zal zijn of dat iemand anders het zal doen. Een atlashok heeft een oppervlakte van 25 km², dus de atlasteller van dat hok kan al eens iets missen.

Bovendien: voeg zo veel mogelijk detail toe als je een waarneming invoert: vooral het invoerveld ‘gedrag’ moet je zo nauwkeurig mogelijk invoeren. Doen he!

Nog meer weten over de vogelatlas?

Check www.vogelatlas.be of neem contact op met de regionale atlascoördinator via wouter.faveyts@telenet.be Wouter Faveyts

I

I

april mei juni 2021

dendriet

7

Natuurpunt op een keerpunt Champagne voor iedereen! We rapporteerden in vorige Dendriet dat de Natuurpuntafdelingen in de Denderstreek de krachten aan het bundelen zijn in een nieuwe vzw.

Op 17 februari verschenen de statuten in het staatsblad. Een sprankelend initiatief zag het daglicht. En dat op de 20ste verjaardag van Natuurpunt! Een dub bele aanleiding om eens stil te staan, achterom te kijken en een stand van zaken te maken.

Hoe ontstonden onze lokale Natuurpuntafdelingen en vooral: kunnen we daar iets uit leren? We kwamen terecht in een massa boeiende gegevens en data van lokaal betrokken projecten waaruit vaak individuen doorgroeiden. Graag geven we hier een korte stand van zaken op de regiowerking en een inleiding op deze geschiedenis. In volgende nummers duiken we dan dieper in de Denderse geschiedenis van Natuurpunt. 't Koninkje, de voorloper van Dendriet in 1973

Natuurpunt Denderstreek neemt nieuwe vorm aan In tussentijd hebben we een stevig dossier opgesteld van onze historische werking tot nu toe om erkend te worden door de Vlaamse overheid, en een uitgebreid meerjarenplan staat al verregaand in de steigers. Nu nog een eerste jaarplanning en ons aanvraagdossier is klaar om, zodra het Departement Omgeving groen licht geeft, als nieuwe regionale vereniging onze kandidatuur te stellen. Het bijkomend heuglijke nieuws is dat intussen ook Herzele is toegetreden tot onze regio.

Hierdoor ziet onze Dendrietregio er op de kaart niet langer uit als een banaanvormige, maar wel als een compacte ovale vlek. Dat kan de samenhang alleen maar ten goede komen. Het toekomstige Natuurpunthuis aan de oude pastorij in Sint-Antelinks bevindt zich op een boogscheut van het nieuwe geografisch middelpunt van de regio. Herzele vormt ook de perfecte brugfunctie tussen de Denderregio en de Vlaamse Ardennen, waarmee we ook veel gemeenschappelijk hebben.

8

dendriet

I

I

april mei juni 2021

Wat gaan we doen?

De samenstelling van de raad van bestuur is een goede mix van frisse blikken en ervaren rotten.

We kwamen samen tot de conclusie dat we niet in de plaats willen treden van die afdelingen. We willen vooral de goede werking in de afdeling laten bestaan en versterken. Het is op dat lokale niveau dat het kloppend hart van Natuurpunt zich bevindt, dus gaan we dat koesteren. Zo konden we onze rol definiëren tot drie strategische doelen die elk een surplus aanbrengen voor de afdelingen en werkgroepen.

We willen ten eerste regionaal excelleren in bovenlokale materies. We gaan dus aan de slag met de meer ingewikkelde dossiers waar op lokaal niveau de spoeling te dun is. Denken we maar aan het dossier van de waterkwaliteit en -kwantiteit van de Dender en zijn zijbeken, aan de inplantingsplaatsen van windmolens of regionale bedrijventerreinen enz. Hier geldt het subsidiariteitsprincipe. Een moeilijk stadhuiswoord dat wil zeggen dat we de dingen gaan uitvoeren op het

laagst haalbare niveau. Afdelingen als het kan, regio als het moet.

Van ‘tegen de schenen stampen’ naar overleggen

Ten tweede stellen we vast dat de afdelingen vooral sterk zijn in het aanspreken van leden en gezinnen. Andere meer uitdagende doelgroepen zoals landbouw, bedrijfsleven, regionale overheden zijn makkelijker aanspreekbaar op een regionaal niveau. Ook deze keuze is gestoeld op dat subsidiariteitsprincipe.

Het Vlaamse Mina-plan van 1990 zorgde voor deze professionalisering van het natuur- en milieubeleid en de participatie van het middenveld. Dit resulteerde echter in een schisma waarbij organisaties meer duidelijke profielen kregen: sommige gooiden zich in de zeer technisch wordende dossiers, andere kozen voor een brede, volkse en familiale beweging, gekoppeld aan een positief verhaal van terreinaankopen. Door de Mina-professionaliseringsbeweging werden eigenlijk al de kiemen gelegd voor de teloorgang van de klassieke lokale milieudrukkingsgroep, de opgang van gewestelijke thematische milieubewegingen en de sterke toename van lokale natuurgroepen.

De basis van het succes van de latere Natuurpuntformule werd eigenlijk door dit besluit gelegd, temeer daar binnen dat Mina-plan ook het idee rijpt voor een GHS (Groene hoofdstructuur), het hoofdidee dat we ook sterk weervinden in de gebiedsgerichte werking van Natuurpunt.

Tot slot willen we als regio volop gebruik maken van ons menselijk kapitaal. Onze afdelingen bulken van het talent. Dat kan nog beter benut. We gaan als regio inzetten op een human resources management zoals ook bedrijven dat doen: versterken waar nodig, leren van elkaar, nieuwe mensen aanzoeken…

Kind van de jaren 70

Een intro op de geschiedenis nu. De natuur- en milieubeweging is een kind van de jaren 70. Voor onze regio is dat niet anders. In die periode ontstaan de eerste milieuprotesten en verontwaarNaar meer eenheid diging. De ramp met de Torrey Canyon was een Toen in 2001 De Wielewaal en Natuurreservaten van de eerste prikkels naar milieubewustzijn die vzw fusioneerden tot Natuurpunt, waren de meesin het collectief geheugen zijn gegrift. Meer lokaal te Natuurpunt-afdelingen eigenlijk al een regionazag je ook protesten opduiken zoals bijvoorbeeld le groep. We geven hier een overzicht. het verzet tegen diverse reeksen van kappingen in het Neigembos (66, 71, 74).

Ook de eerste oliecrisis in 1973  Natuurreservaten Affligem + deel Wielewaal Pajottenland u Natuurpunt Affligem-Liedekerke zorgde in Vlaanderen voor een significante toename aan  Wielewaal Ninove + deel NR Ninove-G'bergen-Lierde u Natuurpunt Ninove milieubewustzijn. Kon het niet  Wielewaal Geraardsbergen u (Natuurpunt Geraardsbergen) op in de jaren 60, de crisis toon + deel NR Ninove-Geraardsbergen-Lierde

Vanaf 2005: u Natuurpunt Boven-Dender de dat we moesten nadenken over hoe om te gaan met eindi Werkgroep Wellemeersen u Natuurpunt Denderleeuw ge hulpbronnen zoals aardolie.  Natuurreservaten Herzele u Natuurpunt Herzele In 1971 werd in het zog van die  Wielewaal Haaltert u Natuurpunt Haaltert bewustwording de Wielewaal Wielewaal Denderland u Natuurpunt Aalst afdeling Denderland opgericht, de moeder aller Natuurpunt u Natuurpunt Erpe-Mere afdelingen in de regio. Zeker qua milieu waren de verenigingen militant en voorloper. Ze In de volgende nummers van Dendriet geven we dwongen de ontwikkeling van een meer gedetailleerd beeld van alle initiatieven een bij de overheid ontbrekend die in de loop der tijd ontstonden in de regio en milieubeleid af. gaan we in op de leerpunten uit deze geschiedenis.

Wouter Mertens

I

I

april mei juni 2021

dendriet

9

Haaltert en Aalst vieren 20 jaar Natuurpunt 20 jaar Natuurpunt: een periode vol geschiedenis, waarvan je al een deeltje kon herbeleven eerder in deze Dendriet. Maar we blijven niet zomaar stilstaan bij deze verjaardag, we vieren hem in stijl, en met respect voor de huidige coronamaatregelen. Zowel in Haaltert als in Aalst passeert de heuse kijkcontainer van Natuurpunt, die voor de gelegenheid heel Vlaanderen rondreist. Kom gerust langs om mee te vieren! De vrijwilligers van Natuurpunt Haaltert nemen ons in dit artikel eerst nog even mee doorheen hun lokale geschiedenis.

Dit valt er te vieren in Haaltert In 1994 nam Wielewaal Ninove het grondgebied van fusiegemeente Haaltert over van moederafdeling Denderland om een grote Wielewaalafdeling Ninove-Haaltert-Roosdaal te vormen met als doel ook in deze gebieden beweging te creëren.

Een jaar nadien al worden de orchideehooilanden in de Keelman verworven. Tijdens het gezegende jaar 1998 ziet Wielewaal Haaltert, de voorloper van onze Natuurpuntafdeling Haaltert, het levenslicht. Dit toont aan dat veel mensen in Haaltert zich sinds lang bekommeren om onze natuur.

Hoe is Den Dotter gegroeid tot een natuurparel?

Eerlijk gezegd was de natuur er pakweg 60 jaar geleden zoveel diverser en rijker dan vandaag, net als in veel andere natuurgebieden in Vlaanderen. En toch is er niet zo gek veel verloren gegaan in Den Dotter. Op de Ferrariskaart kan je bijvoorbeeld goed zien dat de structuur van bos en hagen vrij vergelijkbaar is met vandaag. Misschien omdat het een grensgebied is tussen twee

De Natuurpuntcontainer krijgt een natuurlijker jasje. Ontdek het resultaat in Aalst of Haaltert. - Foto: Frank Maes

10

dendriet

I

I

april mei juni 2021

gemeenten, waardoor de verlinting zich niet doorzette, of omdat Den Dotter een nat broekbosgebied en deels overstromingsgebied is, wat het weinig aantrekkelijk maakt voor bebouwing.

Het potentieel is groot. Wist je dat de Molenbeek (officieel Ter Erpenbeek) ontspringt op 500 meter van de Zwalmbeek? Een van de weinige beken in Vlaanderen waar de riviergrondel en serpeling nog gedijen! Of dat in de aanliggende natuurgebieden Het Duivenbos in Sint-Antelinks en de Honegem de zeldzame kamsalamander leeft? Het verbinden van die leefgebieden met Den Dotter moet mogelijk zijn. En nu al zet onze beheerploeg de dis en het bed klaar. We hebben bijvoorbeeld de laatste vijf jaar vijf poelen uitgegraven om het aantal amfibieën te helpen groeien. En er staan nog twee poelen op stapel.

Wat maakt Den Dotter zo aantrekkelijk? Het gebied is een samenvallen van elzenbroek, beekvalleitjes en landschappelijk waardevolle akkers.

Nu eens wandel je op een kam met vergezichten, dan weer kuier je langs beken en bosrand. Een stuk van Den Dotter omhelst ook het Blauwbos, een oud bos dat ook al op de Ferrariskaart figureerde. De rode draad is de Ter Erpenbeek (Molenbeek) waarlangs Den Dotter zich tentoonspreidt en die de Engelsmolen en Gotegemmolen verbindt. Zijbeekjes heten Steenbeek en Holbeek. Toponymie is verheven tot kunst als weiden Markiezen of Koesjbroeken heten en de benaming van het Hof Staes van “Ten Haese” of “haas” zou komen. En het mooiste ervan: je kan het allemaal zelf verkennen. We hebben 16 km uitgepaalde wandelpaden ingericht doorheen het gebied.

Vele zeldzaamheden Natuurpunt kocht een eerste perceel in 1993 en de aanvraag tot erkenning van het visiegebied werd pas in 2004 succesvol afgerond, dus ruim 10 jaar later. Het ministerie miste wat visie en onder druk van landbouw en anderen werd een stuk weggeknipt uit ons oorspronkelijk voorstel.

Toch is het visiegebied van Den Dotter ongeveer 250 hectare groot met een dikke 50 hectare VENgebied. In 2019 kleurde de Vlaamse regering 6 hectare extra als natuurreservaat in en geniet iets meer dan 13 hectare de hoogste natuurbescherming. Momenteel beheert Natuurpunt Haaltert ruim 17 hectare. Ons beheermodel is zoals het gezegde “wie mooi wil zijn, moet lijden”.

Er zijn veel dottergraslanden bij die vaak gemaaid moeten worden. Het is heel arbeidsintensief om de flora van vroeger terug te krijgen. Gelukkig hebben we al enkele jaren een evenwichtig maaibeleid tussen het laten grazen van runderen, het laten maaien voor hooi en zelf een sinusbeheer met onze beheersploeg uitvoeren. Bovendien zorgen we voor de aanplant van kleine landschapselementen met aandacht voor besdragende struiken.

De natuurrijkdom in Den Dotter is groot. Vogels als wielewaal, boomvalk, ijsvogel of kleine bonte specht zijn geen rariteiten. En de plantendiversiteit is heel groot met zeldzaamheden als de aardbeiganzerik, goudveil, rivierkruiskruid en spits havikskruid. De meeste zoogdieren van Vlaanderen paraderen er, zoals ree, bunzing, vos en wezel, en ook het kleinste zoogdier van Europa: de dwergmuis of de zeldzame eikelmuis.

Natuurpunt Haaltert maakt er een punt van om zoveel mogelijk samen te werken met buurafdelingen, en met het Natuur Zonder Grenzen evenement met Herzele en Sint-Lievens-Houtem als fantastische herinnering. We pikken ook heel graag aan bij de nieuwe regionale vzw Natuurpunt Denderstreek.

Natuur is er voor iedereen en iedereen draagt bij naar eigen vermogen, is ons adagium bij Natuurpunt Haaltert.

Kris Baetens, Jo Wittevrongel en Bob Lambrechts

24 en 25 april: feestweekend in Aalst Ook in Aalst passeert de container om ons 20-jarig bestaan te vieren. Op 24 april openen we vanaf de container een nieuw wandelpad, vertrekkend uit Erembodegem richting natuurgebied de Wellemeersen.

Meer info volgt (zie contactgegevens Natuurpunt Aalst op pagina 2) en uiteraard zorgen we dat alles coronaproof wordt georganiseerd.

foto. Renilde Gees

1 en 2 mei: feestweekend in Haaltert Natuurpunt Haaltert tekent graag in op het feest 20 jaar Natuurpunt. Op 1 en 2 mei organiseren we een natuurbelevingsweekend op de Keiberg in Haaltert, net naast onze trots, het natuurgebied Den Dotter.

Op deze weide installeren we een kijkhut met een hapje en een drankje en van daar vertrekken begeleide wandelingen voor groot en klein. Er komt muzikale ondersteuning van de folkgroep Tavern On The Green, en de Koninklijke Harmonie Moed en Volharding maakt het feestgevoel officieel.

Waarschijnlijk doen Cinerea (de vogelwerkgroep uit de Denderstreek) en jeugdbeweging JNM mee.

Een voorjaarsbloeier zonder bladgroen Een boswandeling in het vroege voorjaar kan soms merkwaardige ontdekkingen opleveren. Vooral in de ietwat nattere valleibossen, gedomineerd door de in natuurkringen vaak verfoeide Canadapopulieren, kan je met wat geluk een schitterende voorjaarsbloeier aantreffen: de paarse schubwortel. Die komt steeds meer voor in de Denderstreek.

Paarse parasiet Alleen de betekenis van zijn wetenschappelijke naam is al bijzonder: Lathraea clandestina, wat letterlijk vertaald een verborgen (uit het Griekse λαθραιος) levende, heimelijke (uit het Latijnse clandestinus) plant betekent. Eigenlijk zegt de naam dus tweemaal hetzelfde. De Nederlandse naam, paarse schubwortel, is al een stuk beter gekozen. De bloemen zijn inderdaad (meestal) roodpaars en lang gesteeld, hoewel er ook ondergronds bloeiende bloemen voorkomen.

Echte bladeren heeft de plant niet, wel bleekbruine holle schubben. Die schubben staan kruisgewijs op de vlezige wortelstok, dicht op elkaar. De ondergrondse wortelstokken woekeren bij voorkeur, maar niet uitsluitend, op boomwortels. Ze boren er de wortels aan van houtige en soms kruidige planten. Paarse schubwortel is dus een parasiet zonder bladgroen die zijn hele groei en bloei in het voorjaar afwerkt, van maart tot mei. Dit is niet toevallig de periode waarin

Paarse schubwortel

12 dendriet april foto: Rollin Verlinde - Vilda I mei I juni 2021

de sapstroom na de winter weer volop op gang komt en uitzonderlijk rijk is aan koolhydraten.

De rest van het jaar leeft de plant dus verborgen.

De verspreiding van deze plant is tot het westen van Europa beperkt: een vrijwel aaneengesloten gebied dat loopt van West-, Midden- en ZuidFrankrijk tot Noord-Spanje. In Italië en België zijn enkele kleinere deelgebieden bekend die vrij ver van het hoofdgebied verwijderd zijn. In België bevindt de grootste concentratie aan vondsten zich in de regio Vlaamse Ardennen-Pays des Collines. Maar de laatste decennia breidt paarse schubwortel zich steeds meer uit, ook in de Denderstreek.

Geschiedenis in de Denderstreek Voor België dateren de oudste vondsten pas uit het begin van de 19de eeuw. In 1804 ontdekte abbé Leopold Hocquart (1760-1818) een groeiplaats in Orroir, een dorpje dat toen nog tot Oost-Vlaanderen behoorde (nu Henegouwen).

Enkele jaren later, in 1813-14, was het de beurt aan apotheker Charles van Hoorebeke (17901821): hij vond de plant in Ruien en Berchem.

Deze drie gemeenten palen aan de Kluisberg.

Jammer genoeg vermelden de oudste Belgische vondsten niet op welke boomsoorten de planten parasiteerden. Voor een nieuwe stand van zaken moeten we wachten op François Crépin (18301903), de latere directeur van de Nationale Plantentuin. In een kleine notitie uit 1863 vermeldt hij niet alleen een hele reeks nieuwe vindplaatsen in de Vlaamse Ardennen, maar ook een eerste vindplaats in de Denderstreek: Smeerebbe.

Opnieuw worden er geen waardplanten genoemd waarop de plant parasiteert. We moeten het stellen met het weinig zeggende ‘grazige plekken aan de voet van diverse boomsoorten’.

Gelukkig is er nog herbariummateriaal uit de 19de eeuw bewaard (Nationale Plantentuin, UGent). Daarin vinden we, weliswaar sporadisch, bijzonderheden over de waardbomen.

De oudste gegevens vermelden (zwarte) els als waardboom (Planchon, 1850 en Tosquinet, 1864): het zijn vondsten uit de omgeving van Kruishoutem-Waregem (waarschijnlijk de Spitaalsbossen) en Flobecq (vermoedelijk Bois de la Louvière of Livierenbos).

De eerste die populier als waardboom registreerde was een streekgenoot van ons, Alfons de Cock (1850-1921). De Cock, een onderwijzer en vermaard volkskundige, zag het levenslicht in Herdersem (Aalst). Hij was ook een verdienstelijk amateurbotanist. In 1883, het jaar waarin hij trouwens zijn Bron: Lode Baekelmans Herdenkingsalbum Flora der Dendervallei puAlfons De Cock bliceerde (zonder vermel1850 - 1921, scan ding van de soort), vond hij paarse schubwortel in Zandbergen (Geraardsbergen), vermoedelijk in of nabij het Geitebos.

Andere door herbarium gedocumenteerde oude vondsten uit de Dendervallei komen uit Smeerebbe-Vloerzegem (een waar botanisch bede-

vaartsoord met liefst 9 verschillende inzamelaars tussen 1882 en 1950!), Idegem (1882), Denderleeuw (1906), Ninove (1911) en opnieuw Zandbergen (1911). Maar voor een resem nieuwe vondsten in de Dender-streek is het wachten op de plantenwerkgroep van de Denderstreek (nu Allium genoemd), die in 1974 door André Kampen werd opgericht. Vooral vanaf de jaren ’90 van vorige eeuw werden nieuwe vindplaatsen opgetekend: Denderleeuw-Affligem en Erembodegem (1990), Aspelare (1992), Ophasselt (1995), enzovoort. Paarse schubwortel is duidelijk aan het uitbreiden in de Dender-streek. Meestal groeit hij er op Canadapopulier, maar in Aspelare vonden we hem op verschillende waardplanten: zachte berk, hazelaar, grauwe abeel, zoete kers, gewone esdoorn, zomereik, vlier, beuk, eenstijlige meidoorn, grauwe en zwarte els.

Wat is zijn geheim?

Ook elders in Vlaanderen en België vindt men steeds meer groeiplaatsen. Hoe is dit te verklaren? Enerzijds zaait men deze fraaie en merkwaardige soort steeds meer als sierplant uit in parken en tuinen en kan ze van daaruit verwilderen. Anderzijds blijkt uit een onderzoek naar bosplanten van Bas Van der Veken e.a. uit 2004 dat de plant profiteert van de klimaatverandering. Het hoofdgebied van de soort ligt namelijk zuidelijker en de gemiddelde jaartemperatuur hier neemt toe.

De parasiet is nochtans op het eerste gezicht slecht uitgerust om zich vlot te verspreiden.

Met zijn relatief grote zaden (circa 5 mm, 3 à 5 zaden per vruchtdoos) die met een kleine explosie vrijkomen, geraakt hij 6 à 9 m ver en dan nog alleen als de omringende vegetatie niet te hoog wordt. De zaden kunnen echter via regenval in sloten en beken terechtkomen en op die manier bij overstroming elders afgezet worden. En uiteraard is er ook nog de mens die soms ongewild een handje helpt met zijn arsenaal aan machines die in bossen gebruikt worden.

Paarse schubwortel zal ongetwijfeld de volgende jaren nog op tal van nieuwe vindplaatsen aangetroffen worden. Niet slecht voor een parasitaire plant!

Paul Van den Bremt

I

I

april mei juni 2021

dendriet

13

HEAR WHAT MATTERS TO YOU.

‘T OORHUIS AALST

Keizersplein 38 bus 1 - 053 62 90 00

HOORCENTRUM AFFLIGEM

• Moeiteloos horen, aangepast aan uw beweging.

Brusselbaan 94 - 0498 74 22 02

• Stream muziek, TV en telefoongesprekken via Bluetooth.

FIT&WELL2DAY AALST

Geraardsbergsestr 69 - 0472 64 22 37

• Wees de hele dag actief dankzij de lange batterijduur (herlaadbaar).

AALSTERS HOORCENTRUM Hogeweg 78 - 053 21 20 22

Graag een vrijblijvende hoortest?

Maak uw afspraak in één van onze hoorcentra.

Introducing Signia Xperience

GRATIS ADVIES: 0800 90 155 | WWW.VERANNEMAN-AUDIO.BE | WWW.OORHUIS.BE H O O R T O E S T E L L E N

|

G E H O O R B E S C H E R M I N G

|

H U L P M I D D E L E N

H E A R W H AT M AT TE R S TO YOU. Don’t miss out on important sounds. Existing hearing aids are limited to either focus on what is directly in front of you or your general surroundings. This can leave you missing out on sounds.

Signia Xperience is the first hearing aid platform that doesn’t make that compromise. You can hear sounds and speech from any direction, in any situation at the same time. As the world’s first, it takes your motion into account to easily follow conversations even while active.

Enjoy Enjoy conversations conversations from from multiple multiple directions, directions, even even in in noise. noise.

Benefit from from effortless effortless hearing, hearing, adapted adapted to to your your movement. movement.

Benefit Stream Stream your your favourite favourite music, music, TV TV and and phone phone calls calls via via Bluetooth.

Bluetooth.

Be active active all all day day and and utilize utilize long-lasting long-lasting rechargeable rechargeable batteries. batteries.

Be

een wandeling in het Kravaalbos zeker waard!

Call us today and schedule your trial! XXXX XXXXXX

Signia Pure Pure Charge&Go Charge&Go X X Signia

45612.indd 1 1 45612.indd

Street Street Address, Address, City, City, State, State, ZIP ZIP XXX-XXX-XXXX XXX-XXX-XXXX email@email.com email@email.com 111.website.com 111.website.com

Donderdag vanaf 19u Vrijdag vanaf 17u Zaterdag vanaf 13u Zondag en feestdagen vanaf 10u

Putstraat 116 Meldert bijstinne@proximus.be www.cafestinne.wordpress.com

14

dendriet

I

I

april mei juni 2021

24.09.19 14:14 14:14 24.09.19

DENDERKALENDER

Tenzij anders vermeld, zijn de activiteiten van Natuurpunt voor de leden gratis en betalen niet-leden €1. Op excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.

Bij activiteiten buiten de regio is carpooling mogelijk (€0,04/km/p.pers.).

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

Alle vermelde activiteiten zijn afhankelijk van de covid-situatie.

Neem best vooraf contact met de organisator. Vooraf aanmelden is verplicht via e-mail aan de contactpersoon.

Ook al vinden de activiteiten plaats in de open natuur, voorzie je van een mondmasker.

Z aterdag 10

april

Voorjaarspracht in de Doormansvallei A fdeling H erzele 1 6

4

3 2 7

5

9:30 - 12:30 Steenoven in Herzele Kerkkouter 36, Herzele We verkennen het noorden van Herzele en genieten van wat de natuur ons in de lente te bieden heeft.

We wandelen langs nieuw aangekochte percelen en vertellen over het beheer en de toekomstplannen voor het gebied.

Frederik Dierickx en Patrick Rouckhout Inschrijving verplicht via www.natuurpuntherzele.be.

We wandelen in twee beperkte groepen volgens de maatregelen die dan gelden.

Neem een verrekijker mee om vogels te spotten en een loupe is altijd handig om plantjes van dichtbij te bekijken

Z ondag 11

april

Natuurstudie wilde flora P lantenwerkgroep A llium 1 6

4

8:30 - 12:00 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst Inventarisatie Km Hok E3 16 21 Erpe-Mere–Bambrugge–Burst / Heetsvelde 2 Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net 5 Laarzen/flora/vergrootglas

Z ondag 11

april

Voorjaarspracht in Duivenbos A fdeling H erzele 1 6

4

9:30 - 12:30 Natuur.huis, vlak naast de kerk Ransbeekstraat 1 in Sint-Antelinks We wandelen traditioneel door ons oudste reservaat, het Duivenbos.

We genieten van de vele voorjaars

3 2 7

5

bloeiers en je komt alles te weten over hun levenswijze, eigenschappen en diversiteit. Er worden verhalen verteld waarin deze planten de hoofdrol spelen.

Frederik Dierickx en Patrick Rouckhout Inschrijven verplicht via www.natuurpuntherzele.be.

We wandelen in twee beperkte groepen volgens de maatregelen die dan gelden Neem een verrekijker mee om vogels te spotten en een loupe is altijd handig om plantjes van dichtbij te bekijken

Z ondag 11

april

1 10:00 - 13:00 6 Einde Lindendreef, 9400 Ninove 4 Wandelen door de Diepe straten is niet alleen een streling voor je oog, je tong wordt geprikkeld met lekkers onderweg. Tussendoor is er natuurlijk ook aandacht voor de fauna en flora.

7 Max. 25 personen.

Afhankelijk van coronamaatregelen is vooraf inschrijven noodzakelijk!

Dit kan via natuurpuntninove@hotmail.com of via de website van Natuurpunt 2 Erna Lauwaet – 0486 29 80 72

Z ondag 18

april

Lentewandeling Koudenbergbeekvallei

Wilde hyacinten in het Brakelbos

A fdeling A ffligem -L iedekerke

A fdeling B oven -D ender

1 6

4

9:30 - 12:00 Abdijtoren, abdij van Affligem Abdijstraat 6, 1790 Affligem Leerrijke wandeling! Onder leiding van gids Erik Van Wesemael gaan we op zoek naar verschillende voorjaarsbloeiers zoals boshyacint, salomonszegel, eenbes, daslook, enz.

2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be

Z ondag 11

april

Voorjaar in de Wellemeersen A fdeling D enderleeuw 1 14:00 - 17:00 6 Infobord einde Rodestraat, Denderleeuw 4 Wandeling in de Wellemeersen met het oog op de nieuw ontloken lente en het natuurbeheer in het reservaat 3 Danny Van Schandevyl 2 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 5 Stevig schoeisel of na regenval laarzen, verrekijker

Z ondag 18

april

Natuursneukeltocht A fdeling N inove

1 14:00 - 17:00 6 Chalet Gerard, D’Hoppe 2, Vloesberg 4 In de tweede helft van april staan de wilde hyacinten volop in bloei.

Je hoeft niet naar het Hallerbos om indrukwekkende tapijten van de ‘blauwe kousjes’ te zien.

Tijdens deze Vlaamse Ardennendag kan je volop genieten van het hyacintenfestival in het Brakelbos 2 Johan Vander Heyden – 0477 25 06 88 j.vdheyden55@gmail.com

Z ondag 18

april

Lentegeel in Den Dotter A fdeling E rpe -M ere 1 14:30 - 17:00 6 Hoeve Van Den Bossche, Aaigemdries 11, Erpe-Mere 4 De lente is duidelijk aanwezig!

Fris groen gras, bosanemoontjes maar ook speenkruid, sleutelbloem en je raadt het al: dotterbloem.

Kom mee wandelen en laad je batterijtjes op dankzij de positieve vibes van al dat mooie geel.

2 Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54 7 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

I

I

april mei juni 2021

dendriet

15

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

Z aterdag 24

april

Natuurstudie wilde flora P lantenwerkgroep A llium D agtocht i . s . m . de N ationale W erkgroep B otanie 1 6 4

9:30 - 17:00 Landries nabij nr 1, 9420 Erpe-Mere Inventarisatie Km Hok E3 16 24 Erpe-Mere – Aaigem – Haaltert / Gotegem molen 2 Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net 5 Laarzen/flora/vergrootglas/picknick!

Z aterdag

en zondag

1

en

2

mei

20 jaar Natuurpunt A fdeling H aaltert 1 De hele dag 6 Natuurpunt Container Keiberg, 9450 Haaltert 4 Natuurpunt én Natuurpunt Haaltert vieren hun 20-jarig bestaan met allerlei activiteiten voor jong en oud.

2 Zie p.10-11 in deze Dendriet

Z aterdag 1

mei

Voorjaarsbloeiers in Den Dotter A fdeling H aaltert 1 10:00 - 12:00 6 Natuurpunt Container Keiberg, 9450 Haaltert 4 Begeleide wandeling door Den Dotter met als thema: voorjaarsbloeiers.

3 Jo Fonck 7 Inschrijven verplicht (max. 20 deelnemers) nph@telenet.be

Z ondag 2

mei

In mei leggen alle vogels een ei A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 9:30 - 12:00 6 Samenkomst aan de ingang van het Liedekerkebos, Schelfhoutstraat, om 9.15 uur 4 De natuur is op zijn mooist in mei: voorjaarsbloeiers, bloesems... de bloeimaand bij uitstek.

16

dendriet

I

I

april mei juni 2021

2 Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@skynet.be

Z ondag 2

mei

Natuurstudie wilde flora

bloemrijke hooilanden en veldbossen begeleid door het gezang van talrijke riet- en ruigtevogels.

2 Godfried Merlevede 068 30 01 07 of 0486 87 1787 g.merlevede@tvcablenet.be

P lantenwerkgroep A llium 1 8:30 - 12:00 6 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst 4 Inventarisatie Km Hok E3 16 22 Erpe-Mere / Blauwbos 2 Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net 5 Laarzen/flora/vergrootglas

Z ondag 2

mei

Voorjaarsbloeiers in Den Dotter A fdeling H aaltert 1 10:00 - 12:00 6 Natuurpunt Container Keiberg, 9450 Haaltert 4 Begeleide wandeling door Den Dotter met als thema: voorjaarsbloeiers 3 Jo Fonck 7 Inschrijven verplicht (max. 20 deelnemers) nph@telenet.be

Z aterdag 8

A fdeling D enderleeuw 1 09:00 - 12:00 6 Einde Zavelputstraat, Denderleeuw 4 Wij ruimen het zwerfvuil op langs de wandelpaden 2 Dirk Van Der Weeën – 0495 66 98 05 of Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 5 Handschoenen, laarzen of stevige wandelschoenen mei

mei

Landschapswandeling Noord-Ninove A fdeling N inove 1 13:30 - 17:30 6 Einde Lindendreef, 9400 Ninove 4 Voor de stappers organiseren wij een lange wandeling van ongeveer 12 km door het prachtige kouterlandschap van Ninove, Outer en Nederhasselt, waar de veldleeuwerik op dat moment zich volop laat horen en zien!

7 Max. 25 personen. Afhankelijk van coronamaatregelen is vooraf inschrijven noodzakelijk! Dit kan via natuurpuntninove@hotmail.com of via de website van Natuurpunt 2 Erna Lauwaet – 0486 29 80 72

W oensdag 12

mei

Natuurstudie wilde flora

mei

Opruimen zwerfvuil en sluikstort in de Wellemeersen

Z ondag 9

Z ondag 9

P lantenwerkgroep A llium 1 6

4

18:30 - 22:00 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst Inventarisatie Km Hok E3 16 42 Erpe-Mere – Aaigem – Haaltert / Molenbeek 2 Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net 5 Laarzen/flora/vergrootglas

Z ondag 16

mei

Honegemwandeling

Lente in de Rietbeemd

A fdeling E rpe -M ere

A fdeling B oven -D ender

1 09:30 - 12:00 6 Hof Ter Vaerent, Honegemstraat 139, Erpe 4 Seizoenswandeling in de Honegem met aandacht voor de bloeiende flora 2 Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54 2 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

1 8:00 - 11:30 6 Bezoekerscentrum, Boureng 57, DeuxAcren (volg de bewegwijzering vanaf de Astridlaan of de kerk van Overboelare) 4 Ochtendwandeling in het taalgrensoverschrijdend natuurreservaat langs de hermeanderende Marke.

Geniet van weidse valleigezichten,

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

Z ondag 23

mei

Wilde orchideeën in Viroinval A fdeling H erzele 1 7:30 aan de kerk van Herzele of afspraak om 9:30 aan de kerk van Nismes 4 We verkennen één van onze mooiste bestemmingen. Het prachtige gebied nabij Nismes en Treignes waar de rivier Viroin de groene valleien doorkruist. Deze streek is een groot natuurgebied dat uit heuvels met bloemrijke graslanden bestaat, afgewisseld met stukken frisgroen eiken-haagbeukenbos. Meer dan 500 ha vormen een prachtig, vrij toegankelijk natuurpark “Viroin-Hermeton”, met een uitzonderlijke voorjaarsflora en orchideeënrijke kalkgraslanden.

7 Inschrijving verplicht via www.natuurpuntherzele.be.

Iedereen verplaatst zich binnen zijn eigen bubbel. We wandelen in twee beperkte groepen volgens de maatregelen die dan gelden 5 Picknick voor 's middags, stevige stapschoenen, verrekijker, loupe 2 Patrick Rouckhout – 0472 74 65 99 Frederik Dierickc – 0473 48 34 74

W oensdag 26

mei

Natuurstudie wilde flora P lantenwerkgroep A llium 1 18:30 - 22:00 6 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst 4 Inventarisatie Km Hok E3 16 44 Haaltert-Heldergem / Heldergem 2 Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net 5 Laarzen/flora/vergrootglas

Aaigem dries 2 Peter Tolleneer – 0498 40 83 28 allium@belgacom.net 5 Laarzen/flora/vergrootglas

Z ondag 20 Z ondag 6

Wandeling naar en in het Kluizenbos A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 9:30 - 12:00 6 Abdijtoren van de abdij van Affligem, Abdijstraat, Affligem 4 We wandelen van de abdij naar het Kluizenbos. Een eeuwenoude wandeling die de kluizenaars van de abdij maakten om zich aan de kapel te bezinnen.

2 Erik De Block – 053 68 35 88 erik.deblock@outlook.be

Z ondag 6

A fdeling E rpe -M ere 1 09:30 - 12:00 en 14:30 - 17:00 6 Hof Ter Vaerent, Honegemstraat 139, Erpe 4 Special! Kijk voor info op onze Facebookpagina en in onze nieuwsbrief!

2 Onder voorbehoud van de geldende corona-maatregelen. Check onze Facebookpagina. Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54 7 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

Z ondag 6

juni

Natuurstudie wilde flora P lantenwerkgroep A llium 1 6

4

18:30 - 22:00 Parking stedelijke begraafplaats, Leo De Bethunelaan, Aalst Inventarisatie Km Hok E3 16 41 Erpe-Mere – Aaigem – Haaltert /

A fdeling B oven -D ender 1 14:00 - 17:00 6 Station, Rue René Magritte, Lessines 4 Traditionele wandeling langs de steengroeven van Lessen met aandacht voor de geologie en de fauna en flora van de streek. We bekijken de site waar de Snow Games gepland zijn en geven een stand van zaken. We bezoeken ook een opgevulde groeve die uitgroeit tot een prachtig natuurreservaatje.

2 Willem Boonen – 0479 09 80 37 willem.boonen@scarlet.be

juni

Honegemspecial

juni

Z ondag 20

juni

Zomers gefladder en gezoem A fdeling D enderleeuw 1 14:00 - 17:00 6 Infobord einde Rodestraat, Denderleeuw 4 Wij richten tijdens deze wandeling onze aandacht op vlinders, libellen en andere insecten. Wie deze diergroep beter wil leren kennen, zal versteld staan van hun verscheidenheid.

3 Danny Van Schandevyl 2 Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 5 Stevig schoeisel of na regenval laarzen, verrekijker en eventueel een vlindernet

Planten- en orchideeënwandeling Dendervallei Ninove 1 13:30 - 17:00 6 Parking IKORN, Onderwijslaan, 9400 Ninove 4 Ons wandeltraject in het natuurgebied Dendervallei Linkeroever is ongeveer 6,5 km lang en loopt langs mooie stukjes natuurgebied. Tijdens de wandeling focussen wij op de planten en meer specifiek ook de bloeiende orchideeën.

7 Max. 25 personen. Afhankelijk van coronamaatregelen is vooraf inschrijven noodzakelijk! Dit kan via

juni

De steengroeven van Lessen

juni

A fdeling N inove

W oensdag 2

natuurpuntninove@hotmail.com of via www.natuurpunt.be/ninove 2 Frederik De Coster – 0486 57 04 53

Z ondag 20

juni

Florawandeling A fdeling E rpe -M ere 1 14:30 - 17:00 6 Gemeentelijk administratief centrum Steenberg, Oudenaardsesteenweg 458, Bambrugge, parking Emotia 4 Wandeling vanuit Steenberg. Welke planten komen we tegen die in de volksmond een misleidende benaming gekregen hebben?

2 Inschrijven verplicht via natuurpunt.erpemere@gmail.com of 0487 10 79 54.

7 Mondmasker verplicht vanaf 12 jaar

I

I

april mei juni 2021

dendriet 17

1 vertrekuur n 6 plaats van afspraak n 4 toelichting n 7 bijzonderheid n 2 contactpersoon n 5 meebrengen n 3 gids

NATUURBEHEER T ijdens

de

W eek

Liedekerkse natuurgebieden A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 08:30 - 13:00 6 Week voordien via mail.

Geef je naam en e-mail door, dan word je uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer. Via de uitnodigingsmail worden datum en plaats van afspraak opgegeven 7 In deze coronatijden proberen we toch onze natuurbeheerwerken rond te krijgen. We werken in kleine groepjes.

2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be

O p Z ondag

Liedekerkse natuurgebieden A fdeling A ffligem -L iedekerke 1 08:30 - 13:00 6 Week voordien via mail; schrijf je in op onze mailinglijst Eenmaal per maand werken we samen in een ongedwongen sfeer en met respect voor de coronamaatregelen.

Wie later wil starten (het is tenslotte zondagmorgen) of vroeger wil vertrekken is zeker welkom 7 In deze coronatijden proberen we toch onze natuurbeheerwerken rond te krijgen. We werken in kleine groepjes.

2 Marc Michiels – 0496 33 45 51 marcusmichiels@telenet.be

O p V rijdag

Kluizenbos A fdeling A alst -A ffligem -L iedekerke 1 9:00 - 12:00 6 Kluiskapel aan de ingang van het Kluizenbos 4 Wekelijks natuurbeheer in het

18

dendriet

I

I

april mei juni 2021

Kluizenbos met o.a. het bestrijden van de reuzenberenklauw en andere invasieve planten 2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer. Via de uitnodigingsmail worden datum en plaats van afspraak opgegeven.

4 De bedoeling is om in een ongedwongen sfeer van de natuur en de vriendschap te genieten. Kom je wat later of moet je vroeger vertrekken, geen enkel probleem! Afspraakplaats en werkverdeling worden steeds meegedeeld via mail. Wil je aan deze lijst worden toegevoegd, geef je naam en e-mail door, dan krijg je standaard de uitnodigingen toegestuurd.

2 Robrecht De Wolf – 0472 70 40 26 robrechtdewolf@hotmail.com

O p Z aterdag

Kluizenbos A fdeling A alst -A ffligem -L iedekerke 1 8:30 - 12:30 6 Kluiskapel aan de ingang van het Kluizenbos 4 Eénmaal per maand is er natuurbeheer in het Kluizenbos.

2 Wim Van Grieken – 0477 40 78 41 wvangrieken@telenet.be 7 Geef je naam en e-mail door, dan word je uitgenodigd voor het volgend natuurbeheer. Via de uitnodigingsmail worden datum en plaats van afspraak opgegeven

Z aterdag 17

april

E lke

derde zaterdag van de maand

Honegem A fdeling E rpe -M ere 6 Afspraakplaats en werkverdeling wordt steeds meegedeeld via mail.

4 De bedoeling is om in een ongedwongen sfeer van de natuur en de vriendschap te genieten. Kom je wat later of moet je vroeger vertrekken, geen enkel probleem!

7 Wil je aan de lijst medewerkers worden toegevoegd, geef je naam en e-mail door, dan krijg je standaard de uitnodigingen toegestuurd.

2 Robrecht De Wolf – 0472 70.40.26 robrechtdewolf@hotmail.com

Werkvoormiddag in één van de reservaten A fdeling B oven -D ender 1 9:00 - 12:30 6 Nog af te spreken 4 In een natuurreservaat is altijd wel wat werk op te knappen: vernieuwen van afsluitingen, onderhoud van wandelpaden, hakhoutbeheer, enz. Wat we gaan doen en waar wordt telkens aangekondigd in de maandelijkse nieuwsbrief.

2 Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Elke derde zaterdag

van de maand

Honegem A fdeling E rpe -M ere

Z aterdag 19

juni

Werkvoormiddag in één van de reservaten A fdeling B oven -D ender 1 9:00 - 12:30 6 Nog af te spreken 4 In een natuurreservaat is altijd wel wat werk op te knappen: vernieuwen van afsluitingen, onderhoud van wandelpaden, hakhoutbeheer, enz. Wat we gaan doen en waar wordt telkens aangekondigd in de maandelijkse nieuwsbrief.

2 Johnny Cornelis – 0474 58 08 38 johnny_cornelis@hotmail.com

Het blijft stil in de Denderstreek

Tot onze grote consternatie vernamen we het plotse overlijden van Gert Van Heghe op dinsdag 5 januari 2021.

Gert hebben we ervaren als een fijn mens, liefdevolle echtgenoot en vader, die al zijn kennis en kunde ter beschikking stelde van de natuur en Natuurpunt. Hij was gepassioneerd door het kleine 'grut' (insecten) en registreerde al zijn waarnemingen met foto op waarnemingen. be. En Gert kennende waren het er veel. Hij maakte zelfs een inventaris van 2236 beestjes in zijn eigen tuin. Een mooie representatie van de biodiversiteit waar hij mateloos van kon genieten.

Hij vond het registreren van deze waarnemingen heel belangrijk. Ook al hield hij er niet van om op de voorgrond te treden, was hij toch een ware ambassadeur hiervoor en heeft hij velen van ons geïnspireerd om dit ook zo nauwkeurig te doen. Hij was actief bestuurslid bij Natuurpunt Erpe-Mere en een grote steun in tal van activiteiten zoals de maandelijkse nachtvlindervangsten, die hij telkens voor zijn rekening nam. Na middernacht pas in bed en voor het krieken van de dag weer uit de veren voor die prachtige 'motjes'. Gert verzorgde ook telkens onze nieuwsbrief. Hij laat een leegte na die we moeilijk zullen kunnen opvullen.

We zijn hem dankbaar voor alles wat hij voor Natuurpunt Erpe-Mere gedaan heeft. We zullen hem erg missen. Onze gedachten gaan uit naar zijn familie en allen die Gert persoonlijk gekend hebben.

I

I

april mei juni 2021

dendriet

19

Welkom Natuurpunt Herzele!

Je las het al in Dendriet: Natuurpunt Denderstreek wordt een regionale vzw binnen de grote Natuurpuntfamilie. De afdelingen Natuurpunt Lede en Dendermonding moesten we jammer genoeg zien vertrekken; zij sloten zich aan bij een andere regionale vzw. Maar gelukkig mogen we ook een nieuwe afdeling welkom heten: Natuurpunt Herzele maakt nu officieel deel uit van Natuurpunt Denderstreek.

Kruisbestuiving

In de bres

Als kersverse voorzitter van Natuurpunt Herzele wil ik al onze leden welkom heten in de regio Dendervallei. Ik hoop op een inspirerende samenwerking met alle afdelingen en ik ben er zeker van dat Herzele op diverse vlakken zijn ervaring en expertise zal kunnen delen.

Als ik afdeling Herzele – we bestaan ondertussen 25 jaar – in één woord moet omschrijven dan is het: actief, of beter nog crea(c)tief. We beheren intussen twee natuurgebieden, organiseerden tal van regionale activiteiten, behaalden met onze Blauwdruk een Natuurpuntaward, hebben een steengoede uilenwerkgroep en ons bestuur is een vriendengroep van mensen met uitgebreide kennis in tal van domeinen. Een aantal belangrijke projecten, waaronder Natuur.huis Sint-Antelinks, zitten in een fase van uitvoering. Met andere woorden, het zit goed.

Natuurpunt Herzele voorstellen, daarvoor moeten we de teller flink terugdraaien. Ik zou kunnen beginnen met: ‘in de tijd dat de dieren nog spraken’, maar een betere versie lijkt me ‘in de tijd dat de gemeenten de wegbermen besproeiden’.

Toetreden tot een nieuwe regio betekent ook vertrekken uit een andere. Bij deze wil ik alle afdelingen van de regio Vlaamse Ardennen plus bedanken voor de jarenlange samenwerking. Een samenwerking die we niet stoppen maar blijven behouden. Kruisbestuiving, daar gaat het om. We hebben in ons 25-jarig bestaan een lange weg afgelegd, een weg die niemand beter kan beschrijven dan onze erevoorzitter Herman Van den Broecke. Ik geef hem hiernaast graag het woord.

Frederik Dierickx, voorzitter Natuurpunt Herzele

20

dendriet

I

I

april mei juni 2021

In 1973 kwam ik in Sint-Lievens-Esse wonen, nu een deelgemeente van Herzele. Prachtig!

Vrij gave landschappelijke kwaliteiten, landbouw nog redelijk kleinschalig, verkeer zeer beperkt, lintbebouwing nog beheerst en de fermette- en villahype nog binnen de perken. Maar de fascinatie voor dit landschap kreeg wel vlug flinke klappen. Herbiciden waren het antwoord op alles wat te gretig groeide. Meidoornhagen werden massaal met tractoren uit de grond gesleept.

Proper, weet je wel. De staat loofde daar bovenop nog subsidies uit voor het rooien van hoogstamboomgaarden.

Je begrijpt dat er niet veel meer nodig was om me kandidaat te stellen om te zetelen in de minaraad die werd opgericht in de schoot van de fusies van gemeenten in 1977. Met gelijkgestemde zielen formuleerden we adviezen om hier en daar het tij te doen keren, of althans het ergste te voorkomen. Tot daar de aanloop.

Toen mij bekend werd dat het toenmalige Natuurreservaten in 1995 een tweetal hectare had aangekocht in het Duivenbos, een natuurgebied op de grens van de gemeenten Sint-Lievens-Esse en Sint-Antelinks, kon ik niet langs de zijlijn blijven staan en engageerde ik me om trekker te zijn voor het oprichten van een lokale afdeling. Dat Duivenbos, een bronnengebied, was een lappendeken van kleine percelen. De eigenaars van weleer probeerden er iets te telen, een schaap of een geit te houden en zo met hun noeste arbeid enig profijt te halen uit hun lapje grond. Toen midden de jaren 1960 de financiële toestand stilaan verbeterde, werden massaal populieren aangeplant.

En het was in april 1996 dat we met een groep enthousiaste mensen samenkwamen in het schooltje naast het Duivenbos. Daar werd de basis gelegd van Natuurpunt Herzele en werd een visie ontwikkeld om natuur en landschap te beschermen en te versterken. Dit beperkte zich niet alleen tot een reservaatsgebied maar richtte zich naar het hele grondgebied van de gemeente. Op die manier werd ook een band gecreëerd met het gemeentebestuur, dat we regelmatig contacteerden in verband met projecten en mogelijkheden om aan natuurontwikkeling te doen. Dat dit niet altijd direct tot succes leidde, is logisch, maar elkaar leren kennen en waarderen, heeft veel barrières gesloopt.

Voet in de samenleving Heel wat stichtende leden van het eerste uur zijn nog steeds zeer actief in de afdeling, wat wijst op een goede cultuur binnen de lokale groep. Maar regelmatig komen nieuwe mensen de enthousiaste bende aanvullen. Wie zegt dat jongeren niet makkelijk het verenigingsleven binnenstappen, moet maar eens komen kijken!

Uit de realisaties van de afgelopen 25 jaar wil ik er enkele uitlichten die goed illustreren hoe we proberen de inwoners van onze gemeente en het college van burgemeester en schepenen warm te maken voor ons project.

Zo heeft de eerste 10 jaar van ons bestaan het concert "Muziek aan de Bosrand" heel wat mensen de gelegenheid gegeven om de vereniging te leren kennen. Hartverwarmend hoe men van binnen en buiten de gemeente ons engagement een duwtje in de rug kwam geven. Na dit concert was er aperitief, gevolgd door een wandeling in het natuurgebied dat nu zowat 15 hectare groot is.

Vandaag is de kaasavond ons ideale contactmoment met onze nu al 380 leden. Een sterke website die steeds up to date wordt gehouden, maakt ook heel wat mogelijk.

Voor onze bestuurders creëerden we in 2012 een uitgebreide denkoefening om meer en betere natuur in Herzele te realiseren. "De Blauwdruk" blijft nog steeds een waardevol instrument en heeft al een versie 2.0.

We blijven met graagte het kiezelsteentje in de schoenen van onze bestuurders. Niet om hen te jennen, maar om hen eraan te herinneren dat een biodiverse gemeente heel wat ambitie vergt.

Aan hen om dat kiezeltje er vlug uit te krijgen.

Herman Van den Broecke, erevoorzitter Natuurpunt Herzele

De enorm succesvolle sprookjeswandeling in 2019 foto: Johan De Neve

Cursus natuurgids Aalst en Geraardsbergen (herkansing!)

De natuur zit vol verhalen, klaar om verteld te worden. Ben je benieuwd naar wat er allemaal leeft in je buurt? En wil je ook anderen warm maken voor de natuur? Dan heb je alles in huis om een geweldige natuurgids te worden! Schrijf je snel in voor deze cursus, in Aalst of in Geraardsbergen. Er worden per cursus 25 personen toegelaten en dat aantal is meestal snel bereikt. Deze cursussen zijn een herhaling van vorig jaar, toen de cursussen helaas niet konden plaatsvinden door corona.

Wat kan je verwachten?

In de cursus natuurgids werk je rond een brede waaier aan thema’s. Je ontdekt hoe dieren, planten en landschappen samenleven en je krijgt een een stevige basis rond ecologie en natuurbeheer.

In de methodieklessen leer je hoe je een boeiende wandeling uitstippelt en groepen gidst. Daarnaast ga je regelmatig op excursie met ervaren gidsen en bezoek je natuurgebieden in de buurt.

Er zijn mogelijk ook een paar facultatieve uitstappen buiten de regio.

foto: Katrien Buysse

22

dendriet

I

I

april mei juni 2021

De cursus omvat 30 activiteiten, waarvan ongeveer de helft natuurexcursies zijn. De activiteiten worden gespreid over een jaar, zodat je de natuur in ieder seizoen leert kennen. Na je eindopdracht ontvang je het getuigschrift van natuurgids. Hiermee kan je later een gidsenbadge van Natuurpunt CVN behalen, na het aantonen van praktijkervaring en gespecialiseerde didactische of inhoudelijke bijscholing. Meer informatie hierover ontvang je tijdens de cursus.

De cursus is intensief en vereist een zeker niveau van engagement, maar je wordt beloond met een verrijkende nieuwe hobby en kennis voor het leven!

Praktisch AALST De cursus loopt van 7 september 2021 tot en met 25 juni 2022. De theorielessen vinden plaats op dinsdagavond van 19 tot 22 uur, en de praktijklessen op zaterdagvoormiddag van 9 tot 12 uur.

Tijdens de schoolvakanties zijn er geen lessen of excursies. Afspraakplaats: NME De Waterkant, De Gheeststraat 16, 9300 Aalst. l

Begeleider: Magda De Wolf, dewolfmagda9@gmail.com, 0473 72 55 49.

GERAARDSBERGEN De cursus loopt van 2 september 2021 tot en met 23 juni 2022. De theorielessen vinden plaats op donderdagvoormiddag van 9.30 tot 12.30 uur en de praktijklessen op donderdagnamiddag van 13.30 tot 16.30 uur. Afspraakplaats: NME De Helix, Hoogvorst 2, 9506 Geraardsbergen.

Begeleider: Micheline Van der Stricht, micheline.vanderstricht@vlaanderen.be, 0497 24 10 17 l

Kort voor de start van de cursus ontvang je het gedetailleerde programma via mail. Bij aanvang van de cursus ontvang je ook een link naar het leerplatform. Daarop staat zowel het lesmateriaal als praktische informatie en allerlei interessante links.

Prijs en inschrijven Het inschrijfgeld bedraagt 240 euro. Ben je lid van Natuurpunt? Dan krijg je korting en betaal je 216 euro. Dit kan je aanvinken in het inschrijfformulier. Als je bij aanvang van de cursus 25 jaar of jonger bent, betaal je slechts 180 euro.

Je betaalt veilig op onze website met je kaart of via overschrijving.

Inschrijven via de website van Natuurpunt: www.natuurpunt.be/agenda/cursus natuurgids.

Na je inschrijving ontvang je een bevestiging via e-mail (controleer je spamfolder).

Dé speciaalzaak voor al uw optische instrumenten Bestel via onze WEBSHOP! www.natuurkijkers.be Nederstraat 25 9700 Oudenaarde +32 (0)55 61 33 13 info@natuurkijkers.be www.natuurkijkers.be

Met gratis verzending.

Verrekijkers, telescopen, sterrenkijkers, microscopen, loupes, ...

Demonstraties op aanvraag

Natuurkijkers.be is een merknaam van Optiek Van Ommeslaeghe, Nederstraat 20

I

I

april mei juni 2021

dendriet

23

Huwelijk tussen een nette en een Nog steeds rukt het beton op in onze steden en dorpen. Niet alleen in het openbaar groen, maar ook in onze tuinen. Meer en meer zie je grindtuinen of tuinen die volledig in betonklinkers of in kunstgras zijn aangelegd. Netheid en weinig tuinwerk, dat is wat velen onder ons willen. Tegelijkertijd zie je ook de tegengestelde beweging en dat heeft veel met vrouwe Corona te maken. Veel mensen gaan wandelen in natuurgebieden en slaan aan het tuinieren. Er is aandacht voor het leed van bijen, vlinders en mezen. Maar is er een evenwicht mogelijk tussen een verzorgde tuin en een die zo natuurlijk mogelijk is?

Wij geloven van wel, en we hebben hier enkele tips van Bart Backaert, hoofd van de Aalsterse Groendienst.

De mosterd in Aalst Ik zou mezelf willen catalogeren onder de noemer van een mix; iemand die het graag net heeft maar ook oog wil hebben voor de noden van de natuur en biodiversiteit. Maar hoe kan ik proberen om, op mijn eigen kleine lapje grond, de schijnbaar tegengestelde begrippen ‘netheid’ en ‘natuur’ met elkaar te verzoenen? Ik wil wel nieuwe begrippen of adviezen in mijn tuin proberen toepassen, maar hoe begin ik daaraan?

Kan ik zelf een bijdrage leveren om mijn tuintje biodiverser en klimaatbestendig te maken? Hoe ga ik om met de almaar toenemende droogte?

Hoe krijg ik meer schaduw en koelte in mijn tuin? Samengevat gaat het ook hierom: hoe hou ik de lusten en de lasten van mijn tuin in balans?

Je leest het, veel vragen.

Aan wie kan ik al mijn vragen beter stellen dan aan Bart Backaert, hoofdbrigadier van de Groendienst in Aalst, die al jaar en dag bezig is met het biodiverser en groener maken van zijn stad.

De tuin van Bart Backaert

24

dendriet

I

I

april mei juni 2021

natuurlijke tuin Een man die daarvoor in 2015 door Natuurpunt gehuldigd werd als eerste “groenen ajoin”. Het groenteam van Aalst onderscheidt zich van andere groendiensten in Vlaanderen zodat veel steden en gemeenten in Aalst het natuurlijk openbaar groenbeheer komen bekijken. In de parken van Aalst is al jaren komaf gemaakt met monotone gazons en is er plaats voor wilde bloemen en planten. Zelfs zeldzame wilde orchideeën kunnen er bewonderd worden. Aalst balanceert al jaren op het vinden van een evenwicht tussen groen aanleggen en de natuur haar gang laten gaan.

Wie is Bart Backaert?

In volle coronatijd hebben we een gesprek met Bart en het valt ons meteen op dat zijn uiterlijk past bij zijn functie en visie. Met zijn baret, zijn jas in visgraatmotief en zijn wollen sjaal zou hij een Franse wijnbouwer, een Engelse landlord of zelfs een rijzige herder kunnen zijn. Hij toont ons losjes vertellend ‘zijn’ stadspark, maar je voelt aan je ellebogen dat hij theoretisch en praktisch zijn materie beheerst en een achtergrond en ervaring heeft om U tegen te zeggen.

Hij werd geboren in 1960 en groeide op in de stank en de rook van de fabrieksstad Aalst. Van kindsbeen af had hij veel interesse voor de natuur en zijn ouders stuurden hem naar de tuinbouwschool. Maar de tuinbouw bleek in die tijd de grootste vijand van de natuur te zijn: het gebruik van pesticiden, kunstmest, het promoten van monocultuur en het klonen van planten stonden steevast op het leerprogramma, en hij

zou de school vlug verlaten en kiezen voor een job in het openbaar groen in Aalst, een plek waar commerciële belangen geen rol speelden in de omgang met planten. Zijn passie en gedrevenheid zouden ervoor zorgen dat hij veel autonomie kreeg en snel kon doorgroeien. Eind jaren tachtig kreeg hij het beheer van het stadspark aangeboden als opdracht. Dit park, aangelegd in Engelse landschapsstijl, leende zich heel goed om tuinen en natuurbeheer met elkaar te bestuiven. Hier werden de eerste gazons omgevormd tot hooilanden. Bart toont ons dat de gazons er nog zijn maar dat de ‘onkruiden’ die er tussen staan niet verwijderd worden maar als ‘kruiden’ gekoesterd’ worden. Ik leer dat ‘de natuur haar gang laten gaan’ niet hetzelfde is als ‘slordig’ of ‘verwaarloosd’.

Grasallergie Bart pleit er ook voor om het maaien van het gazon zoveel mogelijk te beperken en het maaisel af te voeren zodat de grond ‘armer’ wordt.

Deze visie is voor ons vreemd, omdat we altijd geleerd hebben dat bemesten ervoor zorgt dat de bodem gevoed wordt, maar de redenering van de natuurmens is anders: je moet de grond ‘verarmen’, een arme grond is het leefgebied voor wilde kruiden en bloemen. En tussen het gazongras groeien spontaan allerlei planten en kruiden. Ook wordt er slechts enkele keren per jaar gemaaid en dan nog voornamelijk aan de randen van dit kruidengazon, zodat je, wandelend op de paden, nog altijd het gevoel krijgt dat je in een park loopt en niet in een verwaarloosd of verwilderd natuurgebied.

Om aandacht te trekken voor zijn visie gaat hij de controverse niet uit de weg. Enkele jaren geleden pleitte hij bijvoorbeeld voor de invoering van een gazontaks in Aalst. Deze uitspraak kwam er niet omdat hij alle gazons weg wil, maar om ons te doen nadenken. Hij noemt gazons ‘groene woestijnen’ omdat ze het grootste deel uitmaken van onze tuin en omdat een honingbij, vlinder of kever er geen voedsel vindt en verhongert. Gazongras blijkt geen enkele waarde te hebben voor iemand die biodiversiteit nastreeft.

I

I

april mei juni 2021

dendriet

25

Rioolratten en bevers Bart komt helemaal op dreef als hij het heeft over de wilde dieren die hij zag terugkeren in zijn regio. De slechtvalk, die met uitsterven bedreigd was, heeft nu jaarlijks een paar broedparen in het hartje van de stad. De Dender, ooit een open riool, is nu een visrijke rivier en het leefgebied van een scala watervogels, om maar te zwijgen van de bever. Toen Bart de eerste keer een typisch afgebeten boomstronk vond, was hij zelfs van slag, zo onder de indruk onverwachts geconfronteerd te worden met de teruggekeerde bever. Grotere zoogdieren zoals de eekhoorn, vos, steenmarter en ree, hebben de plaats ingenomen van de rioolratten uit de jaren zeventig.

De natuur rukt verder op naar en in de stad en dat vindt hij op zich ook weer een grote uitdaging: hoe krijgt de natuur een plaats in de stad zonder voor overlast te zorgen? Hierbij valt op dat extensief (minder) groenbeheer een belangrijke tool wordt voor de toekomst: minder maaien, minder bladeren ruimen, tolereren van wilde planten in het stadsbeeld, een aangepaste soortenkeuze bij aanplantingen en op een correcte manier omgaan met water zijn hierbij belangrijke aandachtspunten. Kortom, Bart is een boeiend verteller over zijn visie en realisaties en het zal ons vooral bijblijven dat hij niet op korte termijn denkt, niet in zijn eigen kleine belang, maar dat hij ernaar streeft om mens en natuur met elkaar te verzoenen.

De tuin van Bart Bart hanteerde voor de inrichting van zijn stadstuintje vier jaar geleden gelijkaardige principes als voor de inrichting van het openbaar groen.

Geen machines voor onderhoud. Geen grasmachine, geen verticuteermachine, geen elektrische snoeischaren, geen hakselmachine. En hij noemt als voordeel hiervan ook: geen energieverspilling en geen lawaai. Hoe doet hij het dan?

Hij laat dus, zoals eerder vermeld, onkruiden staan en legt uit: ‘Je kan komaf maken met het gazon waarin er slechts één grassoort staat die bijzonder gevoelig is voor droogte en er ook aan kapot gaat, en die geen voedsel of schuilplaats biedt aan allerlei dieren. Je kan de zogenaamde onkruiden laten staan; die hebben meestal een 26

dendriet

I

I

april mei juni 2021

peenwortel en zijn veel beter bestand tegen droogte en hitte. Het ‘gazon’ kan bijvoorbeeld duizendblad, bijenkorfje, ereprijs, madeliefjes, boterbloem, klavers en smalle weegbree bevatten, en het grote voordeel is dat het er groen blijft uitzien in droge periodes. Ook een voorgezaaid bloementapijt kan een aantrekkelijk alternatief zijn voor het kortgemaaide gazon. Dit hoeft er niet slordig of verwaarloosd uit te zien als je bijvoorbeeld de graskanten wel kort maait.

We moeten ons volgens Bart niet uit het lood laten slaan door moeilijke begrippen rond biodiversiteit en natuurbeheer. Door het aanplanten van bijvoorbeeld bloembollen in het gazon zetten we op een eenvoudige manier al een stap richting biodiversiteit.

Een tuin met weinig werk die toch mooi oogt.

Tuinieren beperkt zich bij hem tot ‘bijsturen’, slechts ingrijpen als het noodzakelijk is; een tak die in de weg hangt zal weggesnoeid worden en rijpe bessen worden geplukt.

Weinig afval. Snoeiafval wordt handmatig verwerkt tot mulch. Vooral in de zomer wordt er handmatig ‘bijgesnoeid’ en de takjes blijven op de grond liggen om te composteren. Ander afval wordt gecomposteerd en daardoor krijgt hij kosteloos een voedzame meststof voor zijn tuin.

Vooral nuttige planten in de tuin. Ze zijn eetbaar of bruikbaar in de keuken (de pluktuin).

Hij kijkt terug naar de tuinen van weleer, ook in het industriële Aalst, toen elk arbeidershuisje nog een moestuin had die diende om hongerige magen te voeden. Nu blijft er van die vroegere ‘nutstuin’, in het beste geval, niets meer over dan een monotoon gazon dat nergens toe dient, ook geen nut heeft voor dieren, en machinaal wordt kortgehouden.

Veel schaduw. Vooral bomen en klimplanten zorgen voor veel schaduw en een verkoelend effect. Zijn druk beplante tuin zorgt voor verkoeling in huis.

De tuin van Bart oogt als een oase van groen; je hebt de indruk van ondoordringbaarheid maar dit is slechts schijn. Door de tuin loopt er een slingerpad van grind en stapstenen over de kruidenlaag. De minder aantrekkelijke elementen in zijn tuin, zoals compostvaten of een tuinhuis en werkgerief, heeft hij achteraan in de tuin ge-

plaatst zodat die aan het oog onttrokken worden.

Hij noemt het een ‘jungletuin’ waarin hij gewerkt heeft met vier lagen. Die lagen zijn de verschillende hoogtes die de planten innemen en zorgen voor een microklimaat. Ze zijn klimaatbestendig, zorgen voor een goede waterhuishouding en voor een natuurlijke airco in huis en tuin: 1. een kruidlaag met daslook, bosaardbei, rabarber, salie, damastbloem, zeekool,…

Er lag in de tuin al een stuk betegeld terras en dat heeft hij zo gelaten; tussen de planten liggen er stapstenen en grind.

2. een struiklaag met diverse soorten trosbes, Japanse krent, framboos, Sichuan peper,…

3. lianen en klimmers met kiwibes, druivenrassen, Akebia (augurken), passiebloem, vijfsmakenbes, gojibes, chocoladerank,…

4. bomen met zwarte moerbei, witte moerbei, vijgenboom, Japanse mispel, laurier, aardbeiboom,… Hij kiest voor exotische, klimaatbestendige bomen en struiken die toch vrij veel dieren aantrekken als bijen, vlinders, vogels en spinnen. Al bevelen we toch ook warm streekeigen bomen aan.

Voor mezelf wordt het al een hele oefening om alle info van Bart te verwerken en ermee aan de slag te gaan. Ik denk dat ik alles even laat bezinken en dan zien hoe ik het aanpak. Maar bedankt Bart, je hebt me geïnspireerd en aan het denken gezet.

Greta Wittenberg

Bart in 1980 op zijn 'monoculteur' in het Aalsterse stadspark

I

I

april mei juni 2021

dendriet

27

Seizoensweetjes uit de Dender Arthur en Mascara zijn weer herenigd

Wasbeer duikt op in Aalst

De Aalsterse wasbeer foto: Frederik Van Nuffel

In het Aalsterse deel van natuurgebied Honegem dook eind januari een wasbeer op. Dat kon de wildcamera van natuurliefhebber Frederik Van Nuffel vastleggen. De nachtelijke foto mag dan wat onscherp zijn, hij toont duidelijk het kenmerkende ‘boevenmasker’ op de kop en zijn dikke zwart-geringde staart. Het is de eerste keer dat een wasbeer wordt waargenomen in het Aalsterse. In Vlaanderen is de wasbeer voor het eerst gefilmd in 2014 in Geraardsbergen.

Sindsdien waren er enkel wat losse waarnemingen en verkeerslachtoffers (Ninove, Erpe-Mere en Welle) in onze streek.

De wasbeer is eigenlijk afkomstig van Noord-Amerika, maar wordt hier soms als ‘huisdier’ gehouden, ook al is dat wettelijk verboden.

De wasbeer kan namelijk veel schade berokkenen aan inheemse diersoorten. Kijk dus zeker uit voor de soort en geef je waarnemingen door via waarnemingen.be.

Voor het vierde jaar op rij bleef het ooievaarsmannetje uit de Boelaremeersen, algemeen bekend onder de naam Arthur, ter plaatse overwinteren. Het was afwachten of het vrouwtje van vorig jaar, Mascara genaamd wegens een opvallende zwarte staartveer, de weg naar Schendelbeke veilig zou terugvinden. En jawel, sinds 16 februari zijn ze weer samen op het nest. En de liefde is nog steeds groot. Benieuwd in hoeveel jongen het dit jaar zal resulteren.

Rik De Baere

Een nieuwe poel voor de kamsalamander Tijdens de paddenoverzetacties werden dit voorjaar alle amfibieen opnieuw nauwkeurig geteld. Dat levert interessante informatie op. Die data helpen bijvoorbeeld zeldzame soorten in de Denderstreek ontdekken, zoals de kamsalamander. Die bijzondere amfibie werd al waargenomen in de buurt van Lede en Denderleeuw en houdt van poelen van zowat drie meter diep. Daarom plant Natuurpunt Haaltert de aanleg van een diepe poel in Den Dotter. Het poelproject is gepland voor september. Dus wie weet verwelkomen we in de nabije toekomst de kamsalamander in de bossen van Haaltert.

Renilde Gees Kamsalamander foto: Rollin Verlinde - Vilda

Arthur en Mascara op hun liefdesnest foto: Sven Scraeyen

Volg het nieuws van het ooievaarskoppel op de voet via de Facebook-pagina 'De ooievaars van Natuurpunt Boven-Dender'.

Johnny Cornelis

streek Biezebroeken: verborgen parel in ontwikkeling De Biezebroeken zijn een eeuwenoud bronbos op de grens van Herdersem en Moorsel. Het is al vele jaren in privébezit. In 2020 slaagde Natuurpunt Aalst erin om ongeveer drie hectare te verwerven. Dat schept perspectief om in het voorjaar 2022 de grote waarde van het bos te kunnen delen met natuurliefhebbers die oog en oor hebben voor deze verborgen parel. Eind januari werd er al een struikengordel geplant met inheemse soorten waaronder meidoorn, sleedoorn, sporkehout, hondsroos, vlier, hazelaar, gele kornoelje en Gelderse roos. De bloemen en vruchten van deze struiken zijn een zegen voor insecten en vogels. De vroegere graslanden zijn omhuld met knotwilgen. Een nestkast voor de steenuil is er vakkundig geplaatst door vrijwilligers van de steenuilenwerkgroep Groot-Aalst en gemaakt door een handige Jef, met hout dat werd geleverd door de stad Aalst. Natuurpunt Aalst en de stad Aalst hebben een samenwerkingsovereenkomst.

Samenwerken loont!

Magda De Wolf

Sights Of Nature Natuurpunt Optiekshop Vlamingveld 89 8490 Jabbeke 050 31 50 01 www.deputter.be

De Biezebroeken - foto: Magda De Wolf

LYNX HD+

GRENSVERLEGGEND

OFFICIEEL PARTNER Koop uw instrument met ledenkorting bij Sights Of Nature , officeel partner en steun zo Natuurpunt

VERREKIJKERS | TELESCOPEN | MICROSCOPEN | ACCESSOIRES

Adv_Dendriet2020.indd 1

I

I

april mei juni www.kite-optics.be 2021 dendriet 22/10/2019 15:25:04

29

Vol van de Holbeekvallei Recent kon Natuurpunt Haaltert enkele percelen aankopen in de Holbeekvallei, die deel uitmaakt van natuurgebied Den Dotter. De rand van het perceel werd in december nog beplant met streekeigen struiken en zal zich ontwikkelen tot halfopen grasland. De Holbeekvallei, nu al een vredig stukje natuur, wordt zo nog meer een oase van rust.

Eikelmuis - foto: Rollin Verlinde - Vilda

Vredig verbond Meidoorn, wilg, kornoelje en populier hebben langs deze slingerende beekvallei een verbond gesloten met zwarte els. Ze bieden een ideale schuilplaats voor de vrijpostige roodborst en de schuwe winterkoning. Gaaien houden de wacht zodat bonte, groene en zwarte spechten ongestoord hun hamerwerk kunnen doen. De eikel

30

dendriet

I

I

april mei juni 2021

muis houdt vanaf zijn schuilplaats in de gaten waar buizerd en havik op... vinkenslag liggen.

Op enkele plaatsen waar grondwater aan de oppervlakte komt (kwel), groeien bittere veldkers, holpijp, moerasspirea, harig wilgenroosje, moeraszegge en één enkele keer zelfs goudveil*. * Bron: Vallei van de Molenbeek tussen Herzele en Mere

ID: 135230 URI: https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/135230

Op de flanken van de beek stralen bosanemoontjes – zo typisch voor oude bosgrond – in de lentezon.

Elders vind je dan weer op kwelrijke zones beekpunge en mannagras. Op enkele plaatsen gaat een dotterbloemgrasland over in ruigere vegetaties met moeraszegge, pluimzegge en riet.

Hier en daar is een verwaarloosde weide een toevluchtsoord voor talrijke vlindersoorten en bijen.

Dit is de Holbeekvalllei, met het onopvallende riviertje dat samen met de Vorsinckbeek water vanaf Landlede en Boekent naar de Molenbeek voert.

Op verkenning Langsheen deze vallei heeft Natuurpunt Haal-

tert in het verleden al een aantal vrij grote percelen kunnen aankopen, het laatste dus nu recent. Dit perceel werd eind december langs de rand beplant met streekeigen struiken. Een ander perceel, waarvan ANB de eigenaar is, en dat Natuurpunt Haaltert huurt, werd recent nog voorzien van paaltjes. Beide percelen zullen beheerd worden als halfopen grasland.

Als je er gaat wandelen ben je best stil, om te luisteren en te genieten. Nu het lente is, borrelt en bruist de Holbeek zich een kronkelende weg langs omgevallen stronken van wilgen en oude populieren en kleine watervalletjes.

In Den Dotter zijn drie wandelingen door Natuurpunt uitgewerkt. De langste wandeling, bewegwijzerd met rode Natuurpuntbordjes, volgt grotendeels de Holbeekvallei.

Jo Fonck

Wilgenroosje en moerasspirea foto: Rollin Verlinde - Vilda

I

I

april mei juni 2021

dendriet

31

Natuurpunt Denderstreek in actie…

Natuurpunt Boven-Dender helpt een privé-eigenaar met het bebossen van zijn perceel waardoor het Raspaillebos 0,62 hectare groter wordt

Natuurpunt Boven-Dender en Beweging.net deelden 500 bomen uit in Geraardsbergen

Vogeltelling door vrijwilligers van Natuurpunt Haaltert, vooral in Den Dotter

De beheerteambubbel van Natuurpunt Ninove blies verzamelen in Appelterre-Eichem om wilgen te knotten

De Steenuilenwerkgroep Groot-Aalst plaatste de afgelopen maanden een twintigtal nestkasten voor steenuilen