Časopis Bukmarker - broj 10

Page 12

KNJIŽEVNA KRITIKA

FUDBAL

KNJIŽEVNA KRITIKA

UJEDINITELJ I RAZJEDINITELJ

U knjizi Jugoslovenski nokturno: Roman o jednoj generaciji Emanuele Đulijaneli i Paolo Fruska smenjuju romansiranu priču pasioniranog navijača i stvarna sećanja fudbalera, koji čitaoce uvlače u niz pobeda i poraza, padova i uspona, kako u sportu tako i u životu Piše: Dušan Milijić

D

a Jugoslavije više nema i da je taj posao završen, čuli su i dobro zapamtili svi njeni stanovnici, pa je nakon svega suvišno lamentirati nad nečim u čijem je raspadu proteklo previše reka krvi – ali treba se sećati, i to se treba sećati isključivo činjenica i stalno ukazivati na njih, umesto sa dozom nepotrebne patetike i pristrasnosti veličati ili ružiti jedan iščezli svet. Ne bežeći od nostalgije – koja je u konkretnom slučaju dobila i svoju podvrstu – jugonostalgiju – a ipak se sve vreme držeći neophodne racionalnosti, italijanski pisci Emanuele Đulijaneli i Paolo Fruska dali su specifičan pogled na istoriju, kulturu i, posebno, na sport jugoslovenske države, od njene obnove nakon Drugog svetskog rata do njenog raspada u znatno manjim, ali verovatno potresnijim ratovima. Mešajući dokumentarnost i fikciju, koliko je to bilo moguće a da se ne naruše dobro poznate istorijske činjenice, Đulijaneli i Fruska su u romanu Jugoslovenski nokturno pokazali da se može dati objektivna slika zemlje o kojoj se najčešće govori subjektivno (bilo u pozitivnom, bilo u negativnom kontekstu), pa iako je kao najvažniji pripovedač istaknut jedan oduševljeni Jugosloven, koji prilično idealizuje epohu i ideologiju tokom kojih je stasavao i ostvario svoje porodične i profesionalne ambicije, opet je čitaocu ostavljeno dovoljno prostora da sâm proceni da li glavni junak romana zastupa ispravne stavove ili se samo naivno zavarava sistemom vrednosti koji zapravo više i ne postoji.

12

Pored toga, Jugoslovenski nokturno podseća nove generacije na jednu bitnu činjenicu: sve i da se o Jugoslaviji govori u najnegativnijem kontekstu, pa sve i da se u istorijskom pamćenju želi skrajnuti uloga jugoslovenske države u razvoju onih naroda koji su je činili, opet je ostalo nekoliko bitnih pojmova koji se jedino mogu vezati za Jugoslaviju kao neraskidivu celinu. Razume se da su i sve sportske discipline koje su se na jugoslovenskom prostoru razvijale tokom dvadesetog veka neraskidivo vezane za jugoslovensku državu, i to ne samo zbog toga što su sportisti iz Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Srbije i Makedonije mogli na međunarodnim takmičenjima da nastupaju jedino kao predstavnici Jugoslavije, a ne njenih federalnih jedinica, nego i zbog toga što je unutar same Jugoslavije bilo nesmetanog mešanja i prelazaka iz jedne nacionalne sredine u drugu, pa nije bilo neobično da u jednom beogradskom klubu igraju Hrvat i Makedonac, a da Srbin ostvari sportsku karijeru u splitskom klubu. Odabravši fudbal kao jedan od najprepoznatljivijih simbola jugoslovenskog društva i države, Đulijaneli i Fruska zapravo su dali hronološki presek razvoja, vrhunca i raspada jedne mirne oaze usled hladnoratovskih trzavica, ali pošto nisu bili skloni idealizovanju i nekritičkoj nostalgiji, pisci su izneli i sve negativne strane sistema iz čijeg su forsiranog bratstva i jedinstva isplivali nacionalizmi neviđenih razmera.

Prevođenjem sa italijanskog na srpski jezik, Jugoslovenski nokturno se, uslovno rečeno, vratio kući Od vremena kad je splitski Hajduk igrao u Bariju protiv tima britanskih vojnika i kad je Partizan imao crveno-plave dresove, preko fudbalskih ikona Šekularca, Džajića i Piksija, sve do opšte žalosti na splitskom i nacionalističkih izliva na zagrebačkom stadionu, prikazuje se jugoslovenski fudbal kao nerazdvojiv od državne politike i od mentaliteta samog naroda u datom trenutku, ali i kao fenomen koji je znao da ujedini ono što se u drugim prilikama verovatno nikada ne bi ujedinilo. Prevođenjem sa italijanskog na srpski jezik, Jugoslovenski nokturno se, uslovno rečeno, vratio kući, ali ne zato što je u romanu prvenstveno reč o jugoslovenskom fudbalu i što su detaljno prikazani planetarni uspesi Crvene zvezde (i to u danima kad je crvena petokraka postala neželjeni simbol), a sve to iz ugla vernog navijača Partizana, nego zato što će srpskim čitaocima sigurno biti zanimljiv pogled dvojice stranaca na zemlju koju je ujedinio i razjedinio fudbal – i to onaj fudbal koji, sa druge strane, bez te zemlje ne bi ni postojao kao takav. ■


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook

Articles inside

■ ZAVRŠNA REČ: Vaš knjižar i Novi ulov

3min
pages 34-36

■ DELFI KUTAK: Una

2min
page 33

■ #BUKMARKER: Gospodarica „Rica“

2min
page 32

■ VESTI

2min
page 31

■ DELFI GIFT: Spremni za školu

1min
page 30

■ LAGUNIN KNJIŽEVNI KLUB: 10 minuta i 38 sekundi

3min
pages 28-29

■ KNJIŽEVNA KRITIKA: Frida Kalo i boje života

3min
page 26

■ IZ PRVE RUKE: Iskon

2min
page 27

■ BIBLIOTEKA POZNATIH: Milena Radulović

2min
pages 24-25

■ NOVO U LAGUNI

4min
pages 18-19

■ ODLOMAK: Život pre čoveka Margaret Atvud

7min
pages 22-23

■ MALA LAGUNA: Uroš Petrović

5min
pages 20-21

■ TAJNE PISACA: Dejan Aleksić

3min
page 17

■ INTERVJU: Dejvid Van

6min
pages 14-15

■ TRI RAJKE: Ovde smo svi odrasli

3min
page 13

■ KNJIŽEVNA KRITIKA: Jugoslovenski nokturno

3min
page 12

■ INTERVJU: Madlin Miler

6min
pages 6-7

■ IZ PERA LJUBICE ARSIĆ: Dobro došla u Ameriku

3min
page 16

■ TEMA BROJA: Romani o odrastanju

6min
pages 8-9

■ AKTUELNO: Razgovor sa Elvedinom Nezirovićem

9min
pages 10-11

■ U FOKUSU: Kovid 19

4min
pages 4-5
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.