Verwar SWT niet met vervroegd pensioen.

SWT – voluit: stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag – werd lang bestempeld als de opvolger van het brugpensioen. Het aangescherpte activeringsbeleid van de Vlaamse regering maakt meer dan ooit duidelijk dat SWT’ers vooral níét ‘op rust’ zijn, maar ter beschikking blijven van de arbeidsmarkt.

Tekst: Dirk Selleslagh

en draak van een regeling: zo

Ekun je het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT) nog het best omschrijven. SWT ziet er op het eerste gezicht uit als een vorm van pensioen, maar dat is het helemaal niet. Soms wordt het als de ‘opvolger’ van het brugpensioen gezien, maar ook dat is onterecht: zoals de term klaar en duidelijk zegt, is SWT een vorm van werkloosheid.

Wat is de bedoeling van het SWT?

Het SWT is bedacht voor oudere werknemers. Volgens het algemene stelsel (cao nr.17) kan een werknemer in SWT gaan vanaf de leeftijd van 62 jaar. Om in aanmerking te komen moet een personeelslid in 2022 een loopbaan van minstens 40 jaar als man en 38 jaar als vrouw achter de rug hebben. Voor vrouwen komt er de volgende jaren telkens een jaar bij, waardoor ze in 2024 ook een loopbaan van minstens 40 jaar moeten hebben.

Al zijn er ook afwijkende SWT-stelsels, waarvoor andere leeftijds- en beroepsvereisten gelden. Bijvoorbeeld, voor werknemers met een zwaar beroep of uit ondernemingen in moeilijkheden of herstructurering.

Het oorspronkelijke opzet van het vroegere ‘brugpensioen’ was om ouderen

Het is niet uitgesloten dat u als SWT’er een job- of opleidingsvoorstel van de VDAB krijgt: dat kunt u niet weigeren.

te laten plaatsmaken voor jongeren. Maar dat heeft nooit gewerkt en vandaag is die doelstelling ook helemaal niet meer aan de orde. Het SWT is vooral bedoeld om oudere werknemers te beschermen als de job hun te zwaar wordt of als de onderneming waarin ze actief zijn een herstructurering doormaakt.

Hoeveel levert het SWT op?

Die oudere werknemers worden dan ontslagen en krijgen boven op hun werkloosheidsuitkering een toeslag van het bedrijf. Mochten ze later toch weer ergens aan de slag gaan, behouden ze die toeslag boven op hun loon.

‘De bedrijfstoeslag is geen vast bedrag’, preciseert Leen Van Lerberghe, legal advisor bij het Kenniscentrum van SD Worx. ‘Er is een we elijk minimum vastgesteld: de helft van het verschil tussen het ne oreferteloon en de werkloosheidsuitkering. Het ne oreferteloon is begrensd tot een brutoloon. Om een idee te geven van een ‘doorsnee’ bedrijfstoeslag: voor voltijdse werknemers die in SWT gaan, spreken we over 480 euro bruto.’

Wat houdt ‘beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt’ concreet in?

Tot hier klinkt het goed. Maar aangezien SWT een vorm van werkloosheid is, moet u zich ter beschikking houden van de arbeidsmarkt. Voor SWT’ers spreekt men van ‘aangepaste beschikbaarheid’. Het is niet uitgesloten dat u als SWT’er een voorstel van passend werk of een opleiding van de VDAB krijgt: dat voorstel kunt u niet weigeren.

Soms worden SWT’ers niet als werkzoekend beschouwd. Wie bijvoorbeeld een beroepsverleden van 43 jaar kan bewijzen of in een zwaar beroep aan de slag was, kan een vrijstelling van de aangepaste beschikbaarheid krijgen.

Ook om medische redenen is een vrijstelling mogelijk. ‘De vrijstelling moet door de SWT’er worden aangevraagd’, zegt Van Lerberghe. ‘Komt de SWT’er zijn verplichtingen niet na, dan riskeert hij een tijdelijke

VOORDELEN VERVROEGD PENSIOEN

Een belangrijk voordeel is dat u als vervroegd gepensioneerde niet langer onder het werklozenstelsel valt. U moet zich dus niet langer beschikbaar houden voor de arbeidsmarkt en zult dus ook geen jobvoorstellen krijgen van de VDAB.

Een ander voordeel van het vervroegd pensioen is dat een gepensioneerde niet gebonden is door de beperkingen die wel gelden in het werkloosheidsstelsel. Een (vervroegd) gepensioneerde mag onbeperkt in het buitenland verblijven zonder het risico te lopen zijn pensioen te verliezen. Als SWT’er hebt u veel minder bewegingsvrijheid en riskeert u uw uitkering te verliezen als u zich daaraan niet houdt.

‘De SWT’er moet zijn hoofdverblijfplaats in België hebben en er effectief verblijven’, zegt Van Lerberghe. ‘De SWT’er mag maximaal vier weken per kalenderjaar in het buitenland verblijven. Op enkele uitzonderingen na geldt die verplichting ook voor SWT’ers met een vrijstelling van de aangepaste beschikbaarheid.’

Wie vervroegd met pensioen gaat, mag in 2022 ook tot een bedrag van 8.634 euro bijverdienen. En gepensioneerden mogen ook onbeperkt vrijwilligerswerk doen, terwijl een SWT’er daarvoor de toestemming moet vragen.

NADELEN VERVROEGD PENSIOEN

Het statuut van SWT’er inruilen voor vervroegd pensioen heeft twee nadelen:

Wie met vervoegd pensioen gaat, zal het daarna met een lager pensioen moeten stellen. Voor de berekening van het pensioen wordt immers gekeken naar het aantal loopbaanjaren. ‘De niet-gewerkte perioden als SWT’er tellen mee voor het pensioen, zolang er recht is op een werkloosheidsuitkering van de RVA’, verduidelijkt Van Lerberghe. ‘Een SWT’er kan in principe een werkloosheidsuitkering ontvangen tot de we elijke pensioenleeftijd.’

Bovendien wordt uw groepsverzekering hoger belast als u met vervroegd pensioen gaat. Wie in SWT is, kan zijn groepsverzekering pas verzilveren als hij met pensioen gaat. Vraagt u als SWT’er het vervroegd pensioen aan, dan krijgt u die meteen uitbetaald. Het lijkt misschien een voordeel te zijn dat u dat kapitaal vroeger in handen krijgt, maar fiscaal is het een nadeel. Wie op de we elijke pensioenleeftijd met pensioen gaat, wordt tegen 10 procent belast; wie vervroegd met pensioen gaat, krijgt een belasting van 16,5 procent aangerekend. of definitieve uitsluiting van het recht op werkloosheidsuitkeringen.’

Over heel België waren er in oktober 2021 18.817 SWT’ers met een vrijstelling. De SWT’ers die zich beschikbaar moeten houden voor jobaanbiedingen waren in die maand met 10.885.

De voorbije jaren ontstond soms de indruk dat men echt met pensioen was als men het SWT-statuut kreeg. De SWT’er moet zelf niet actief op zoek naar werk en het activeringsbeleid van de tewerkstellingsdiensten was vrij coulant. Echt aangepord om weer aan het werk te gaan, werd men niet.

Intussen zijn de zaken aangescherpt. Voor heel wat SWT’ers is het hard ontwaken als ze kort nadat ze met werken zijn gestopt, worden aangemaand om de baan aan te nemen die de VDAB hun aanbiedt. Het nieuwe elan past in het beleid van de Vlaamse regering om zoveel mogelijk werklozen te activeren. Vlaams minister van Werk Hilde Crevits (CD&V) heeft aan de VDAB gevraagd om expliciet te onderzoeken welke knelpuntberoepen potentieel interessant zijn voor een grote groep oudere werkzoekenden.

De Vlaamse regering betrekt bij de activering van ouderen ook externe partners, samen met de VDAB. Het is onder meer de bedoeling dat er actief aan jobhunting zal worden gedaan in opdracht van bedrijven.