Het land dat de wereld wilt voeden

Koen van Raaij - Iedereen zal het zeer waarschijnlijk wel gehoord hebben: het is oorlog in Oekraïne. Rusland is het land binnengevallen om er een ‘speciale militaire operatie’ uit te voeren. De echte reden achter de aanval is echter nog steeds niet achterhaald. Wil Poetin een deel van de Sovjet-Unie herstellen of zijn er andere redenen? Als je kijkt naar de betekenis van de Oekraïense vlag, wordt het iets duidelijker. Het blauw in de vlag staat namelijk voor de blauwe lucht en het geel voor de gouden graanvelden. Oekraïne is de graanschuur van Europa (misschien zelfs van de wereld) en dit is het voor de afgelopen vijfduizend jaar al geweest.

De gouden graanvelden van Oekraïne, al duizenden jaren van belang.

Elk wereldrijk heeft graan nodig om het volk mee te voeden. Van graan wordt natuurlijk brood gemaakt: een rijke voedingsbron en niet duur. De oude Grieken en Romeinen voedden hun bevolking al met voornamelijk graan waar dan broden in de geschiedenis te maken gehad met graan uit Oekraïne. Rusland heeft een speciale relatie met Oekraïne als je naar de geschiedenis kijkt. Samen bezitten de landen een heel groot aandeel in de wereldwijde productie van graan. Rusland is in de achttiende eeuw al eens heel van gebakken werden. Dat graan kwam, ook toen al, uit het gebied wat nu Oekraïne heet. Dit komt door wat de

Oekraïners Tjernozem noemen wat vertaald naar: zwarte aarde. Het is de vruchtbaarste grondsoort ter wereld en in Oekraïne ligt er heel erg veel. Het is een grondsoort die duizenden jaren nodig heeft om te vormen. Het werd gevormd toen löss (fijn zand) werd afgezet in het gebied na een droge periode. Daarna werd het klimaat natter en kwam er een steppe met heel veel gras, wat vervolgens doodging. Zo ontstond er dus een hele vruchtbare laag ‘humus’ met een enorme dikte. Hierdoor is de grond in Oekraine dus zo vruchtbaar, na een proces van duizenden jaren. In de geschiedenis heeft dit gebied een enorm belangrijke rol gespeeld voor de graanproductie, zeker toen het brood werd uitgevonden. In de klassieke oudheid werd er al graan naar Griekse aanvoerhavens vervoerd, om zo de bevolking te voeden. De Romeinen en de Byzantijnen konden ook niet zonder het graan uit het gebied boven de Zwarte Zee.

‘Brood en spelen’, is de bekende uitspraak uit die tijd: het volk hield je onder de duim met brood (voedsel) en spelen (entertainment). Dit brood was er dus niet zonder de grond in het huidige Oekraïne, daarom hadden de Grieken zelfs al in de achtste eeuw voor Christus stenen handelsposten op plekken waar nu steden als Odessa liggen (wordt nu aangevallen door de Russen). Van Zweden tot China, allemaal hebben ze erg rijk geworden door het Oekraïense graan, onder leiding van Catharina de Grote. Op dit moment heeft Rusland het zwaar op economisch gebied en ook het eten is heel duur. Met de graanvelden in Oekraïne erbij zouden de Russen naast meer eten ook nog een belangrijke troef hebben (naast het gas). Er zijn namelijk veel landen die het graan importeren, waaronder Nederland. Experts wijzen nu al op een stijging van de prijzen van vooral brood, maar ook van andere graanproducten als bijvoorbeeld koekjes. Het is dus mogelijk dat de Russen een graantje mee komen pikken in Oekraïne. Natuurlijk kunnen er ook andere verklaringen zijn, maar als je kijkt naar de positie van Rusland is het slim om hun hoeveelheid graan te vergroten. Het zou de zoveelste keer zijn dat een land of grootmacht Oekraïne bezet voor hun graan. Ze hebben er eigenlijk alleen maar last van gehad in de geschiedenis, omdat ze telkens weer onder het gezag van een ander vielen. Zelfs nu Oekraïne onafhankelijk is (sinds de val van de Sovjet-Unie) zie je dat er nog steeds enorme belangstelling is in de ‘graanschuur van Europa’. Naast Rusland proberen ook Westerse en Chinese bedrijven land te pachten om zo onderdeel uit te gaan maken van de graanhandel vanuit Oekraïne. Graan is dus na ruim vijfduizend jaar nog steeds een van de meest belangrijke grondstoffen om te hebben. Alle paasbroden moeten er natuurlijk ook elk jaar van worden gebakken. d