CULTUUR COLUMN
Scheppen uit één ton Huib de Vries
ntdaan is een te groot woord, maar geraakt was ik toch wel door het bericht. Bakkerij Stam in Kinderdijk sloot eind december de deuren. De tijding riep herinneringen op aan mijn geboortedorp in het algemeen en bakker Stam in het bijzonder. In mijn tijd was dat Adri: vader van een groot gezin, leidsman van het bedrijf en gelijk en welkom. Diezelfde eenheid was er bij de jaarlijkse ouderling van de oud gereformeerde gemeente kerstviering in de Grote Kerk, waar zo’n beetje het hele in het buurdorp. Doordeweeks zagen we dorp naartoe ging. Na afloop was er voor alle kindehem in een bakkerskiel, op zondag liep ren een snoepzak, op kosten van onze hervormde hij in een zwart pak met andere leden dorpsgenoten. van de omvangrijke familie richting Die beelden verschijnen altijd voor mijn de kapel van ds. Toes. „Hoe vrolijk geestesoog als er weer eens wordt gediscusMet zijn kruimelton gaan de Stammen op”, sprak ooit sieerd over de noodzaak van kerkelijke eengaf hij een een van hen, en dat was een rake heid. In officiële samensprekingen geloof ik illustratie van het typering. De familie ging blijmoeallang niet meer. Geef mij maar de oplossing uit het Kinderdijk van mijn jeugd. Eenmaal dig door het leven. Evangelie opgetrokken kerkmuren laten zich moeilijk In de bakkerswinkel kon je slechten; dat was daar niet anders, maar ze naast brood en banket, waaronder waren heel poreus. de befaamde krakeling van Adri, ook Als ik nu terugdenk aan de gang naar bakker gebakafval en koekkruimels kopen. Een Stam op dinsdagmiddag, voel ik ontroering. Het had zak gebakafval voor een kwartje, een zak iets van een sacrament. Je moest eerst afdalen langs die koekkruimels voor een dubbeltje. Elke dinsdagsteile trap, de diepte in, maar daar wachtte de ton waaruit middag stond de ton met kruimels naast de deur we met z’n allen kosteloos mochten putten. Een beeld van van de bakkerij, onder aan de dijk. Voor de jeugd de fonteinen des heils. Adri heeft zich ongetwijfeld niet van het dorp. Onder toeziend oog van bakkersgerealiseerd dat hij het beeld van zijn Meester vertoonde knecht Siep vulden we beiden handen, waarvan en met zijn kruimelton een illustratie van het Evangelie we een kommetje maakten. Hervormden, oud gaf. Maar het was wel zo. December 2020 overleed hij aan gereformeerden, kinderen van de schuurkerk het coronavirus. Op de dag van zijn begrafenis stonden de waartoe wij behoorden, een handjevol openbawieken van de Kinderdijkse molens in de rouwstand. De ren en het kroost van rooms-katholieke Spaanse bakkerij van Stam is weg. De herinnering blijft. gastarbeiders; voor Stam waren ze allemaal
O
37
12 FEBRUARI 2022
