1 minute read

tradicionale, organike bimore

është përdorur deri në prag të çlirimit. Përgjithësisht buka e mbrume është përdorur për raste më të rralla ose për ndonjë festë të rëndësishme, ndërsa në fillim të shekullit XX u fut si konsum i përditshëm. Gatimet me bazë bulmeti të freskët

Pothuaj çdo familje anamalase kishin bagëti të imta (dele e dhi), por edhe bagëti të trasha nga të cilat siguronin qumështin dhe nënproduktet e tij si: kosin, kosin e përzier (të holluar) me qumësht, gjizën, djathin, djathin e zier, djathin e fërguar, mazën, tëlyenin (gjalpin), hirrën (lëngun që e kullonin qumështin) dhe qumështin e sapo zier të cilin e përdornin sidomos në mëngjes për përshesh me bukë misri. Me qumësht, djathë e vezë përgatitej një lloj ushqimi i quajtur “përpeq”. Me tambël, siç e quajnë qumështin anamalasit, përgatitej edhe orizi , ndërsa me kos dhe vezë përgatitej edhe një ushqim tjetër i quajtur “pite me kos e ve”. Këto ishin ndër gatimet e preferuara me bazë bulmeti të cilat përdoreshin kur vinin miqtë. Qumështin e bagëtive të imta: deleve dhe dhive zakonisht e përdornin vetëm për të bërë djathë, sepse ishte më i shijshëm, ndërsa qumështin e lopës e përdornin për kos dhe gjizë. Ato familje që mbanin vetëm lopë sigurisht që djathin e bënin nga ky qumësht. Zënien e djathit e bënin me një lloj bime që quhej farë djathi. Përgatitja e djathit bëhej me dy mënyra: mënyra e parë realizohej duke zier qumështin dhe gjatë zierjes me shtëllunga (valë) pritej me shëllirë djathi ose hirrë, dhe më pas e hidhnin në lëplungë ose në një enë shtëpiake, dhe më pas e linin një ditë me një peshë mbi të që mund të ishte një gur i rrumbullakët ose tavë dheu e cila kishte peshë. Vendosja e këtyre peshave bëhej që djathi të forcohej dhe t’i kullohej e gjithë hirra. Një tjetër mënyrë për bërjen e djathit ishte edhe duke e marrë qumështin e mjelë dhe e fusnin në një kusi, e linin një natë që të krijonte ajkë. Djathin e konsumonin edhe të njomë, por më shumë të thatë. Ruhej kryesisht nëpër voza druri për ta konsumuar disa kohë pas prodhimit, por sidomos në dimër kur pakësohej prodhimi i qumështit dhe mundësia për të bërë djathë ishte e vogël. Djathi ruhej në shëllirë dhe sipër i viheshin gurë për ta mbajtur djathin të mbuluar me shëllirë. Nga përpunimi i qumështit të lopës përftohej gjalpi i cili nuk bëhej nga rrahja e kosit, por nga ajka e qumështit dhe ai mblidhej në tava të veçanta nga qumështi i ftohur.

Advertisement

This article is from: