Foto: Archief ECR Research
DOOR ANDY LANGENKAMP, SENIOR POLITICAL ANALYST BIJ ECR RESEARCH
Mondiale instabiliteit en lage groei blijven elkaar aanwakkeren De politieke onrust in de wereld houdt waarschijnlijk aan en de wereldeconomie wordt daardoor almaar kwetsbaarder.
Het wordt snel onrustiger in de wereld. Zowel in
Van die middenweg is te veel afgedwaald. Aan de ene kant
ontwikkelingslanden als in rijke landen gaan mensen
heb je het kamp met een TINA-houding tegenover de
massaal de straat op. De demonstraties en diepgewortelde
liberale democratie: there is no alternative. Dit kamp is
onvrede zijn mede te herleiden naar de crisis van het
regelmatig blind voor schaduwkanten van de liberale
neoliberalisme en de populistische reactie hierop.
democratie, wat leidt tot doorgeslagen technocratie. Nationalisten die op menig plek doorslaan richting
In wezen is HET hedendaagse politiek-economische
autoritarisme, zijn het antwoord op het TINA-kamp.
vraagstuk hoe de volgende drie doelen verenigd kunnen worden: redelijke tot hoge groei, evenrediger welvaarts
Veel van de wereldwijde onrust is dus het gevolg van
verdeling en bescherming van de aarde voor volgende
gemankeerde politieke systemen die onvoldoende
generaties. Hierbij kan populisme iets goeds betekenen
antwoord bieden op de uitwassen en bijwerkingen van
door de elite wakker te schudden en aan te zetten tot
globalisering, de vrije markt en verstikkende bureaucratieën.
hervormingen voordat het hele systeem instort. Naarstig wordt gezocht naar antwoord op de vraag hoe Amerika levert een goed voorbeeld. Eind negentiende
groei, meer gelijkheid en duurzaamheid te verenigen zijn
eeuw was de ongelijkheid doorgeslagen. Door de overgang
in een tijdperk van mondialisering, gigantische macht van
van een agrarische naar een industriële samenleving en
multinationals en door internet en andere moderne
door een langdurige depressie zaten boeren aan de grond.
technologie duidelijk zichtbaardere vormen van corruptie
De overheid kon en deed weinig. Het borrelend populisme
en tegelijk zich makkelijker verspreidende protesten.
vond zijn weg in de vorm van de People’s Party, ook bekend als de Populist Party.
Een negatieve wisselwerking dreigt tussen onrust en laag blijvende groei. Groeivoorspellingen worden steeds verder
De gevestigde orde was als de dood. De Populist Party
naar beneden bijgesteld. Hierdoor wordt de dollar op
leek op weg naar de macht, maar viel uit elkaar. Wel
middellange termijn sterker, gezien de status van veilige
bereidde het de weg voor hervormingen door opeen
haven die de munt (nog) bezit. Ook blijven grondstof
volgende presidenten om de kapitalistische democratie
prijzen onder druk staan. Dit pakt slecht uit voor veel
meer lonend te maken voor de massa en zo te voorkomen
opkomende landen, waar het al onrustig is: zij zijn vaak
dat het systeem zou klappen.
afhankelijk van grondstoffenexporten en hebben veel dollarleningen, waardoor schulden steeds moeilijker te
Je zou dus kunnen stellen dat populisme is ingebakken in
dragen zijn. Zo ontstaat nog meer onvrede.
de democratie als een noodzakelijk correctiemechanisme, waarbij de massa aan de populistische bel trekt als de
Wereldwijde instabiliteit zorgt ook voor meer onzekerheid
elite te veel macht heeft opgeslurpt en te ver van het
bij Westerse multinationals over onder meer internationale
verantwoordelijk pad is afgedwaald. Een middenweg is
productieketens. Zij zullen investeringen terugschroeven
nodig, waarbij de elite voldoende zeker in haar zetel zit om
en minder personeel aannemen.
de instituties van de kapitalistische democratie goed te laten werken, maar niet zo vastgeroest dat vriendjespolitiek
Kortom, mondiale politieke ontwikkelingen wijzen eerder
en corruptie overheersen. Tegelijk moet de bredere samen
op meer neerwaartse druk op de economische groei dan
leving voldoende meeprofiteren van de welvaartsgroei en
op de adressering van oorzaken van die zwakke groei. «
ervan overtuigd zijn dat het de elite tot de orde kan roepen. NUMMER 7 / 2019
FINANCIAL INVESTIGATOR
11
