Foto: Archief Jeroen van der Put
DOOR JEROEN VAN DER PUT, BESTUURDER, ADVISEUR PENSIOENFONDSEN EN VOORZITTER COMMISSIE RISICOMANAGEMENT PENSIOENFEDERATIE
Andere propositie als sluitstuk voor de pensioendiscussie De afgelopen maanden is pensioen weer in kritisch vaarwater terechtgekomen. Na stevige discussies heeft de minister de kortingsdreiging deels van tafel gehaald. Het huidige stelsel hapert. Het wordt tijd voor een nieuw verhaal.
Een korting moeten doorvoeren is heftig. Het fonds
pensioenfondsen doen we dat feitelijk met enerzijds
breekt zijn belofte aan deelnemers en dat is slecht voor
buffervorming en anderzijds met een waardering op
het vertrouwen. Ik begrijp daarom goed dat de discussie
risicovrije rente. Hiermee stuwen ze buffers voor zich
zo scherp is geworden. Volgens mij moeten we iets
uit, waarbij de laatste deelnemers erg rijk worden. Een
beloven dat beter aansluit op de realiteit van de grillige
soort Warren Buffett-effect. Dat lijkt me geen logisch
beleggingsmotor van ons pensioen.
pensioendoel. Verwacht rendement als rekenrente zonder algemene buffers lijkt daarom een juister
Uit een recent deelnemersonderzoek bleek dat een deel
vertrekpunt voor de beoordeling van evenwichtigheid.
van de deelnemers geen risico met pensioen wil nemen.
En het blijkt betere pensioenresultaten op te leveren.
Ze zijn bang alles kwijt te raken. De kans daarop is
Het pensioenfonds met de variant van verwacht
echter nul. We hebben toen de vraag gesteld: als de
rendement komt dan tot bijna 10% hoger pensioen uit
helft van je pensioen zeker is, ben je dan bereid om
in alle scenario’s, van goed tot slecht weer.
meer risico te nemen met de andere helft voor een hoger pensioen? Het antwoord daarop was volmondig
Bij de propositie van een basispensioen met
ja. Met dit inzicht zouden we wellicht de propositie van
resultaatdeling ga je anders communiceren. In
pensioen moeten veranderen: er is een relatief hard
rekensommen laten we voor slecht- en goed weer-
basispensioen met kans op resultaatdeling.
scenario’s pensioenuitkomsten zien. Het 5% percentiel (slecht weer) is een vrij zeker basisniveau. 95% van de
De beleggingen ten opzichte van de pensioenrechten
gevallen komt immers hoger uit.
bepalen het risicoprofiel en de prestaties van een
pensioenfonds. Door het fonds te waarderen op basis
van een daarbij passend verwacht rendement, stijgt
van 5% percentiel
de rekenrente van de risicovrije voet 0,5%-punt naar
5% percentiel
€ 10.290
€0
bijvoorbeeld 2,5%. De dekkingsgraad stijgt dan van
(slecht weer)
100 naar 130. Dat levert direct een heel ander beeld op!
50% percentiel
€ 12.630
€ 2.340
Vervolgens delen we die 30% buffer uit, zodat
(verwachting)
pensioenen gelijk fors stijgen. Voor alle deelnemers.
95% percentiel
€ 18.070
€ 7.780
Daarbij zeggen we er wel duidelijk bij dat het pensioen
(goed weer)
Pensioenuitkomst verschil ten opzichte
deels hard is, met aanvullende resultaatdeling. Die resultaatdeling is onzeker, maar na een stijging van
De tabel laat als voorbeeld de uitkomsten zien voor een
30% kan je wel een stootje hebben.
bepaald fonds. Hierbij tonen we een basispensioen van € 10.290 met een verwachte resultaatdeling van € 2.340
De vraag hierbij is of dit dan wel evenwichtig is. Dat is
per jaar en met een mogelijke uitloop tot € 7.780. Zoiets.
een terechte vraag. Als ik naar een pensioenfonds kijk
Punt is dat een andere propositie, met bijbehorende
alsof het een beleggingsfonds is, zou het antwoord ja
communicatie, het probleem van de volatiele beleggings
zijn. Sterker nog, als je bij zo’n beleggingsfonds een deel
motor vertaalt naar heldere verwachtingen. Dat voor
van het rendement in de algemene middelen houdt en
komt de negatieve verrassingen waar we nu steeds over
dus niet uitkeert, dan kom je daar niet mee weg. Bij
struikelen. « NUMMER 7 / 2019
FINANCIAL INVESTIGATOR
97
