3.4. Osiem filarów asystentury

tacje z przedstawicielami i ekspertami, pomogły umiejętnie zarządzać tak innowacyjnym projektem zgodnie z potrzebami jego beneficjentów, a także włączać międzynarodowe praktyki i metody pracy ze społecznością romską w proces zarządzania projektem.

Model pracy był ciągle modyfikowany i dostosowywany do potrzeb społeczności. Były prowadzone prace warsztatowe z zespołem projektu w zakresie wypracowania kompleksowych rozwiązań oraz usprawnienia procesów za pomocą metodyki Design Thinking. Praca projektowa z Rodzinami Romskimi zakładała przede wszystkim współtworzenie (co-creation), a więc wypracowanie rozwiązań wespół ze społecznością, by zwiększyć możliwości pomyślnego wdrożenia. Raport, który w następstwie powstał, zawiera rekomendacje strategiczne dotyczące potencjalnych rozwiązań zdiagnozowanych problemów wraz z ich możliwą operacjonalizacją.

Z transformacją modelu pracy zmieniał się również zakres obowiązków zespołu merytorycznie zaangażowanego w realizację Programu. Wraz z przejściem do pracy z rodzinami wyłącznie w mieszkaniach treningowych pojawiła się potrzeba wyłonienia osoby do zadań, której należałoby całościowa piecza w utrzymaniu należytego stanu tych lokali. Mieszkania treningowe były wynajmowane na rynku komercyjnym, dlatego szczególną uwagę należało zwrócić na znalezienie odpowiednich mieszkań, nawiązanie i utrzymanie relacji z właścicielami oraz obrót niezbędnymi dokumentami. W ten sposób zespół składający się z koordynatora projektu, team lidera oraz asystentek poszerzył się o nową rolę specjalistki do spraw mieszkań, która zajmowała się poszukiwaniem nowych lokali, oddaniem lokali nieadekwatnych do potrzeb projektu, przeprowadzeniem regularnych inwentaryzacji, niezbędnymi remontami oraz kontaktem z właścicielami lokali.

Praca z rodzinami – pełna wyzwań i dużą ilością zmiennych, trudnych do przewidzenia, czynników – należała do wymagających, ze sporą dawką stresorów. Dotychczasowe funkcjonowanie społeczności w odmiennym systemie norm społeczno-prawnych, silne uwarunkowania

Model pracy ze społecznością różną etnicznie

25

kulturowe, a także bariery językowe, nierzadko prowadziły do nieporozumień i sytuacji spornych. Dla osób podejmujących się roli asystenckiej powyższe trudności stanowiły zarówno wyzwanie zawodowe, ale i obciążenie psychiczne. Stąd istotnym czynnikiem było stałe wsparcie zespołu asystenckiego w każdym z powyższych obszarów. Na poziomie zawodowym kluczowym było wzmocnienie tak zwanych umiejętności miękkich. Z kolei, by pomóc pracownikom w radzeniu sobie z sytuacjami dla nich nowymi i/lub trudnymi, zadbać o ich samopoczucie oraz motywację zorganizowano szkolenia z zarządzanie stresem, komunikacji, pracy na oporze itp., a także dokonywano superwizji oraz ewaluacji pracy. Pomimo podjętych działań zespół asystencki ulegał rotacji. Istotną zaletą tej sytuacji było to, że każda z pracujących w zespole osób wnosiła coś nowego do współpracy z rodzinami. Zauważanie odmiennych od swego poprzednika aspektów życia podopiecznych pozwalało na diagnozę sytuacji rodzin, ich priorytetów i motywacji. To z kolei przełożyło się na szeroką analizę umiejętności uczestników projektu oraz dostarczenie wsparcia w tych obszarach, które stanowiły kluczowy czynnik rozwoju umiejętności do niezależnego istnienia.

3.4. Osiem Filarów Asystentury

W kwietniu 2018 r. z osady wyprowadziła się ostatnia rodzina, tym samym koczowisko przestało istnieć. Realizowany program wszedł w kolejną fazę - pracy ze społecznością w lokalach treningowych. W tamtym czasie mieliśmy zdefiniowanych 31 komórek rodzinnych o zróżnicowanym stopniu aktywizacji społecznej i zawodowej. Celem projektu było doprowadzenie do usamodzielnienia ich w takim stopniu, aby mogły funkcjonować w społeczności Wrocławia zgodnie z normami i zasadami społecznymi, jako pełnoprawni jego obywatele (z systemowym zabezpieczeniem swoich potrzeb). Jest to stan, w którym członkowie społeczności zabezpieczają swoje potrzeby żyjąc zgodnie z systemem,

26 Model pracy ze społecznością różną etnicznie

a nie na jego granicach, w izolacji i bierności. W tym celu kontynuowana była diagnostyczna praca asystentów w zakresie potrzeb i możliwości rodzin, budowa narzędzi pomiaru samodzielności oraz efektywności pracy asystenckiej. Wdrożono również działania i procedury związane z emancypacją rodzin.

Z uwagi, że ocena stopnia usamodzielnienia była ściśle skorelowana zarówno z cechami charakterologicznymi, predyspozycjami i możliwościami osobistymi, jak również ze zdiagnozowanymi deficytami członków całej komórki rodzinnej, praca asystencka musiała uwzględniać obie płaszczyzny. Prowadzona była w 8 filarach, które równocześnie uwzględniały sytuację indywidualną członków rodziny i całej komórki rodzinnej. Usamodzielnianie nie było zatem postrzegane jako proces  „zero jedynkowy”, ale swoiste kontinuum, którego skrajne końce to „całkowita niezależność rodziny" versus „usamodzielnienie warunkowane”. W ramach każdego z filarów określono konkretne umiejętności, które dorośli członkowie rodziny i/lub osoby traktowane indywidualnie powinny posiadać, aby uznać je za samodzielne:

1. dokumenty: • Umiejętność złożenia podpisu pełnym imieniem i nazwiskiem, • Umiejętność czytania i pisania w języku polskim w stopniu komunikatywnym, • Uregulowana sytuacja prawna związana z pobytem w Polsce, • Wiedza na temat swoich praw i obowiązków, • Wiedza na temat niezbędnych dokumentów, które muszą posiadać mieszkając w Polsce, • Wiedza na temat przysługujących się zasiłków, • Poruszanie się po um, mops i innych instytucjach, • Wypełnienie dokumentów.

2. zdrowie: • Zapisanie się i umiejętność korzystania ze świadczeń podstawowej

Model pracy ze społecznością różną etnicznie

27

opieki zdrowotnej w ramach przychodni rejonowych oraz przychodni specjalistycznych, • Świadomość funkcjonowania polskiej służby zdrowia, w tym konieczność posiadania ubezpieczenia zdrowotnego, • Prowadzenie rozmów z personelem przychodni, • Umiejętność korzystania z telefonów alarmowych, w tym zadzwonienie na po karetkę, • Korzystanie ze wsparcia Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych jedynie w sytuacjach kryzysowych.

3. edukacja: • Objęcie dzieci w wieku szkolnym powszechnym obowiązkiem edukacyjnym, • Świadomość funkcjonowania szkoły jako systemu, • Dobra frekwencja dzieci w szkole, • Upowszechnienie przedszkolnych form opieki, • Wiedza w zakresie pozaszkolnych form wsparcia, w tym funkcjonowanie poradni psychologiczno-pedagogicznych.

4. aktywizacja zawodowa: • Samodzielne poszukiwanie pracy, • Przygotowanie odpowiednich dokumentów, aby tą pracę znaleźć (cv itd.), • Utrzymanie pracy, • Realistyczne wyobrażenie na temat własnych umiejętności oraz wynagrodzenia.

5. mieszkanie: • Sprawna komunikacja z właścicielem mieszkania, • Dbanie o porządek w mieszkaniu, • Wiedza w zakresie istniejących w mieszkaniu instalacji i umiejętność obsługi urządzeń agd,

28 Model pracy ze społecznością różną etnicznie