Terugblik Zeeland 2020-2022

Verhalen in het licht

Een paar jaar geleden, toen corona ons land teisterde, de meeste scholen gesloten waren en er geen bezoek langs mocht bij woonzorgcentra, maakten Maya en ik telefonisch een plan: de OldSchool moest naar Zeeland! Dit programma bestond toen al in Arnhem, waar honderden jongeren voor hen onbekende senioren hadden geïnterviewd. 'We vinden altijd zulke mooie verhalen', zei Maya. 'Hoe mooi zou het zijn wanneer we die nog meer in het licht kunnen zetten?' Als theaterproducent hoef je mij dat geen twee keer te zeggen Binnen korte tijd stond ons MDT-plan op papier: het team van Maya zou de jongeren in Deel 1 op basis van de TINO methode laten speuren naar niet-herkende kennis. In Deel 2 zou mijn team ze helpen de gevonden verhalen te verfilmen.

Na de eerste aanmeldingen van jongeren en senioren konden we van start Vanwege het virus vonden de gesprekken, met de (met name) Zeeuwse vertellers, eerst plaats via (video)bellen Een ideale kans voor de deelnemers om hun bel-angst te overwinnen ;) Maar hoe fijn was het toen we elkaar weer echt konden zien: in het klaslokaal, bij de vertellers thuis en ook in de bioscoop, waar we, zij aan zij, het eindresultaat bekeken. 'Ontroerend', 'verrassend', 'herkenbaar' hoorden we daar terug van de vertellers 'Leuk', 'leerzaam', 'spannend', zeiden de jongeren

De samenwerking met Maya's team bleek ook in de praktijk een gouden match en we kijken met heel veel plezier terug op de afgelopen twee jaar. We zouden waarschijnlijk een traantje wegpinken als het hierbij had moeten blijven Maar gelukkig mag Old-School

Zeeland een grotere jas aantrekken, namelijk die van de landelijke variant: MDT Cultuur & Kunst Dit is hetzelfde programma, maar dan voor alle provincies!

In deze publicatie blikken we terug op de eerste twee jaar in Zeeland en dat doen we natuurlijk het liefst samen met de jongeren en vertellers Daarom interviewden Melody Toering en Eke Mannink acht deelnemers over hun ervaring (alle 416 zou wat veel worden :)). Ook docente Josje, van Scalda, komt aan het woord. Van haar school deden meer dan honderd studenten mee aan het programma. Janne van Gilst, zelf een Zeeuwse, maakte de foto's En wil je nog meer?

Tussendoor vind je de QR-codes die verwijzen naar alle andere verhalen en filmpjes!

Heel veel lees- en kijkplezier gewenst!

Projectleider MDT Cultuur & Kunst Directeur Fablefactory

Projectcoördinator Deel 1 (TINO)

Directeur HUMINT Solutions

In 2017 startte de Nederlandse regering de Maatschappelijke Diensttijd (MDT), programma's in het hele land, waar jongeren hun talenten ontwikkelen, onbekenden ontmoeten en iets doen voor een ander Het programma wordt mogelijk gemaakt door OCW, in samenwerking met honderden partners, waaronder scholen, gemeenten en bedrijven

e r r y R i j s t e n b i l

in cijfers!

3 8 2 jongeren startten met het programma

>20000 min.

aan gesprekken tussen jongeren & de vertellers!

3 6 6 !

maakten het af*

1 0 . 0 0 0 !

zoveel minuten film werd er door de jongeren gemaakt over de verhalen

50

zoveel senioren deden mee

werkten met ons samen

70 plaatsen

hieruit kwamen de jongeren en senioren

15 Eindpresentaties

12 magazines maakten de jongeren

1

eindgala, dat we samen met studenten van Scalda Middelburg organiseerden!

*Een andere opleiding was de reden waarom sommigen stopten

Bij het dorpOvezande, waar Marit graagwandelt en naar school fietst.

deelneemster MARIT KOOIMAN van theatergroep Zeeland

Aan tafel voor ons interview vertelt Marit me al gauw over Garazi; de Baskische uitwisselingsstudent waarmee ze heeft samengewerkt bij MDT

Cultuur & Kunst Marit nam deel aan het project via haar Jeugdtheaterschool. Omdat ze met Garazi Engels spreekt, deden ze het interview met de verteller deels in het Nederlands en deels in het Engels, zodat beiden het gesprek konden volgen. Marit blikt of bloost er niet van. Ze zit in het 3e jaar op het tweetalig onderwijs en leert dus in twee talen tegelijk Gelukkig bleek ook voor hun verteller, Dirk Veldhof, de mengelmoes van talen geen probleem.

Elkaar verstaan

Marit gaat één keer per week naar de Jeugdtheaterschool

Zeeland en sprak samen met Garazi verteller Dirk Veldhof over zijn eerste liefde.

Na een introductie-workshop van het TINO team over het programma en het onderzoeken van mogelijke verhaallijnen, begonnen ze met het interview Hoewel de taalwisseling geen probleem was, vond Marit het interviewen aanvankelijk wel spannend. 'Dat zit hem in de onvoorspelbaarheid, je kan iemands gedrag en respons niet bedenken Maar iemand tegemoet komen en met open armen ontvangen helpt enorm', vertelt Marit. Na de ontmoeting met Dirk en een korte inleiding op het project verliep het gesprek soepel en kon ze op een natuurlijke manier het onderwerp van zijn eerste liefde aansnijden.

Marit ontdekte dat er best wat komt kijken bij het afnemen van een interview; je moet meerdere dingen tegelijk doen. Ze mochten, als de verteller daarmee akkoord

ging, het gesprek opnemen, maakten tegelijkertijd aantekeningen en probeerden goed door te vragen op de antwoorden van Dirk Marit ontdekte dat ze zich makkelijk inleeft in de verhalen van andere mensen en als het ware in hun verhaal kan stappen. 'Dit heb ik kunnen oefenen en verdiepen '

Na het interview met Dirk koos ze ervoor het verhaal op te schrijven in de vorm van een gedicht Hierin vond ze de opbouw van het later opgetekende verhaal dat in de publicatie is gekomen. Marit heeft door de workshops en het oefenen met schrijven haar schrijfvaardigheid kunnen verbeteren en handvatten gekregen voor het vormgeven van een verhaal Zo bleek de vraag ‘Wat vind je het belangrijkste?’ de ingang te zijn voor het vinden van de titel

Na het schrijfwerk stond filmen op het menu. Marit en haar groepsgenoot Luit bedachten een script 'Je hebt een tijdslimiet dus je moet de kern van je verhaal zien te verbeelden', legt Marit uit Dit viel nog niet mee. Het bedenken van de opzet, het verloop van het verhaal en hoe zet je het allemaal in elkaar? 'Je wil eigenlijk veel meer elementen in het filmpje opnemen dan mogelijk is in een paar minuten!' zegt Marit. Omdat je met non-verbale taal meer kan suggereren en uitdrukken in korte tijd dan met woorden, hebben ze in de video uitsluitend gebruik gemaakt van gezichtsuitdrukkingen en houdingen voor de expressie van de karakters 'Het non-verbale spreken had ik nog niet zo vaak gedaan, terwijl het heel krachtig kan werken', vertelt Marit. De video heeft wat aanpassingen moeten doorlopen, maar uiteindelijk voelt het als een eigen werk en hebben ze de kern

van Dirks’ verhaal, naar eigen zeggen, echt weten te pakken. Uiteraard heeft Dirk zijn verhaal ook teruggezien op film Hij was heel blij met hoe de leerlingen zijn verhaal hebben uitgebeeld

Gelijkwaardige uitwisseling

Contact met de oudere generaties is voor Marit niet nieuw Ze komt elke week bij haar opa en oma langs en door haar open houding knoopt ze gemakkelijk een praatje aan met een onbekende op straat Wel nieuw voor haar was het uitgangspunt van het contact Nog niet eerder werkte ze op een gelijkwaardige manier samen met een oudere. 'Om op deze manier met een ouder iemand te werken, het leren van de ander, het besef dat ze waardevolle kennis hebben, dat vind ik creatief', zegt Marit. Dat mag wat haar betreft ook meer gezien worden

'Wanneer je van iemand die al een heel leven achter zich heeft te horen krijgt ‘haal eruit wat erin zit’, dan komt het anders aan', benadrukt Marit 'Ik kon zien aan zijn blik en aan hoe hij het zei, dat hij het echt meende. Doordat je dat moment met elkaar deelt, hoor je het niet meer als wijze raad van buitenaf, maar komt het binnen '

Het inleven in iemand anders en het contact maken tussen jong en oud op deze manier zou Marit wel binnen een schoolcurriculum willen terugzien 'Vooral als project voor leerlingen van 14+', zegt ze. 'Dan kun je het wat grondiger aanpakken en worden levenslessen bewuster opgenomen '

het Verhaal over DIRK Door marit, garazi & Luit

Haal eruit wat erin zit

De 63-jarige Dirk Veldhof

praat over zijn eerste liefde, Willy Nu hij erop terugkijkt, zou hij wel een paar dingen anders gedaan hebben

Hij was blijven zitten in Havo

2. En daarom kwam opeens, uit het niets, Willy in zijn verhaal terecht Zijn eerste

liefde

Liefde op het eerste gezicht

Tot zijn teleurstelling kwam

hij erachter dat hij niet de enige was die er zo over dacht. Zou hij ooit een kans

bij haar maken? Dat was toen, voor hem de grote vraag

Zijn vraag werd in de loop van het schooljaar beantwoord.

Hij kwam met Willy's vriendin, Meri, in contact en toen kregen ze iets Afspreken in het weekend, naar de bioscoop Zij stelde dingen

voor om te doen Het maakte hem niets uit. Alleen al haar

zien maakte hem gelukkig.

Twee jaar heeft dit geduurd.

Toen vertelde een vriend van hem wat er buiten hun leven was ontstaan: zij, zijn eerste echte liefde, was er met een ander vandoor gegaan Het brak zijn hart, nooit had hij dit verwacht

Liefdesverdriet lijkt heel onschuldig. Het begon van een uur, naar een dag Van een week, naar een maand Zijn hart was gebroken voor een hele lange tijd, maar gelukkig is hij er nu al lang overheen. Nu hij erop terugkijkt, denkt hij dat hij zelf veel meer het initiatief zou hebben moeten nemen, dat hij iets interessanter zou moeten zijn. 'Haal eruit wat erin zit, benut je mogelijkheden. Want voor je het weet, is het voorbij,' is wat hij tenslotte tegen ons heeft gezegd

Ik kwam de klas binnen

De eerste persoon die mijn aandacht trok, was zij, en zij alleen

Zo mooi, zo knap De wereld stond stil De klok tikte niet meer Dat bruine haar, die bruine ogen

Een totaalplaatje, alles in één Het was perfect, tot die ene dag

Een dag, en veel meer dagen, vol verdriet

Gebruik de QR-code om het hele magazine 'In voor- en tegenspoed?' waar dit gedicht in staat te lezen.

Rien is IVN natuurgids en vrijwilliger / gids bij Staatsbosbeheer.

Rien Pronk deed mee als verteller

Zijn profielfoto toont een ree voor een boomstam Wanneer je hem een beetje leert kennen, begrijp je waarom: Rien is een natuurmens. We hadden geappt over gewijzigde bustijden en haltes Tot mijn verrassing wacht hij me op bij de nieuwe

halte in Burgh Haamstede. Hij is in zijn rolstoel door het dorp gezoefd. Breeduit

lachend begroet hij me, en die enorme lach blijkt in de loop van onze ontmoeting

kenmerkend voor hem. Symbolisch ook: hij is een positief mens.

Dat vermoedde ik al, omdat ik student Yessin sprak, die zijn interview met Rien had Met medestudent en vriend Jannes schreef hij een rap voor Rien. 'Is het glas soms half leeg, zet ik gewoon wat water bij,' staat onder meer in de tekst van dat lied En dat is precies hoe Rien denkt

Hij heeft nogal wat tegenslag te verduren in zijn leven

Vooral lichamelijke. Op zijn negentiende was hij betrokken bij een autoongeluk: een tegenligger reed frontaal op hem in, met hoge snelheid 'Het was dat ik net een nieuwe bodem in de Eend had gezet,' vertelt hij, 'anders was ik er niet meer geweest.'

Gelukkig maar dat, behalve een natuurmens, Rien ook technisch is

School ging niet zonder slag of stoot. Rien hield er, op zijn zachtst gezegd, niet zo erg van 'Ik was er meer niet dan wel Op een dag kwam dat aan het licht, omdat een vriend van me, die voortdurend spijbelde, een fruitmand thuisbezorgd

kreeg. Die moeder verbaasd, want die wist van niets – mijn zoon zit gewoon op school, dacht ze

Toen zijn ze de hele boel gaan doorlichten en werd duidelijk dat ook ik er een potje van maakte Ik kon kiezen: het internaat, of iedere ochtend met mijn vader mee, die naar Rotterdam ging voor zijn werk. Die zou me dan bij school afzetten. Ik koos voor dat laatste, dan was ik tenminste thuis in de avonden En ik bedacht dat ik beter wat mijn best kon gaan doen op school. Daarom kon ik daarna werktuigbouwkunde studeren, en later motorvoertuigentechniek ’

Rien herkent die antischoolhouding in veel van de jongeren die hij spreekt bij MDT Cultuur & Kunst. Hij heeft er in de afgelopen jaren zeker vijfentwintig ontmoet 'Ik probeer ze door mijn verhalen meer te motiveren Kijk, als je niet kúnt leren, en je komt daar op een gegeven moment achter, dan heb je het geprobeerd Dan is dat nou eenmaal zo Maar als je wél de potentie hebt, en gewoon niets uitvoert omdat je geen zin hebt, dan is dat

zonde. Want dan is het risico dat je de dingen die je later graag wilt doen, waar je passie voor hebt, niet kúnt doen vanwege het ontbreken van zo'n stom papiertje: een diploma En die passie is belangrijk. Het maakt uiteindelijk niet uit of je heel veel geld verdient. Maar wél dat je kunt doen wat je leuk vindt Dat wil ik ze meegeven '

Komt die boodschap aan bij de deelnemers? Rien kijkt even naar de muur voor hij antwoord geeft Het kan toeval zijn, maar het is precies de plek waar de tekst van de rap van Yessin en Jannes hangt – ingelijst en wel. 'Ja,' zegt hij dan. 'Ik geloof dat-ie aankomt, de boodschap Dat ze het nut van leren inzien, door wat ik over mijn eigen leven vertel ' Hij gaat verder over zijn werk bij het informatiecentrum van de boswachterij Daar houdt hij hele verhalen over de natuur Over bomen, planten, en dieren Hij neemt groepen mee het bos in,

gebruikmakend van zijn fourwheeldrive rolstoel. 'Soms heb ik het idee dat ik tegen de stammen zit te praten Dan glimlachen die kinderen even, als ze denken dat ik naar ze kijk Verder lijken ze in hun eigen wereld te zitten, met totaal andere dingen bezig te zijn. Naderhand ontmoet ik opa's en oma's, of ouders, die vertellen over die kinderen: dat ze het zó leuk en interessant vonden en dat ze zóveel details en bijzondere weetjes hebben onthouden verbazingwekkend Ik denk dat het ook zo werkt tijdens de interviews Ik zie het niet altijd gelijk, maar de jongeren luisteren goed en onthouden veel.'

Rien is onder de indruk van de tekst van de rap die Yessin en Jannes schreven Hij kon het tijdens de live presentatie niet goed verstaan, daarom kwam het extra goed uit dat ze het nummer hadden ingelijst Ik vraag hem of hij niet liever zou hebben dat de leerlingen bij hem thuis

Rien met de ingelijste tekst, die hij naderhand kreeg van Yessin en Jannes.

zouden komen, in plaats van hij naar school, want dat is zoals het tot nog toe gegaan is. Het lijkt mij voor pubers geweldig om zijn huis te zien De grote vitrinekast die vol ligt met natuurvondsten – een schelp van de zeekat, mammoetkiezen, een versteende zee-egel –, de manier waarop hij van zijn ene rolstoel in de andere gaat, en hoe hij nog een beetje kan rondlopen in zijn woonkamer

Zelfs de trommel met drop, die hij ooit van zijn zoon kreeg, doet je nadenken over zijn leven 'Autodrop, total loss' staat op het etiket Maar nee, Rien schudt zijn hoofd 'Ze zijn welkom hoor,'

zegt hij. 'Maar het liefst ga ik zelf naar school. Ik zie het als een dagje uit. De mensen van MDT Cultuur & Kunst zorgen altijd voor een welkome ontvangst ' Vertelt de man die met chocoladetaart klaar zit voor de interviewer, en daarnaast twee thermoskannen, vol koffie én thee Zijn bekers, met het logo van Zeeland, zijn van binnen beschreven met de termen 'vloed', aan de bovenrand, en 'eb', in de richting van de bodem. U zult begrijpen: bij Rien is het meestal hoogtij Hij vertelt honderduit, desgevraagd ook over de gevolgen van zijn ongeluk De linkerkant van zijn lichaam was behoorlijk verwoest. Hij is een paar keer geopereerd en bracht verschillende periodes in revalidatiecentra door Tot op de dag van vandaag heeft hij heftige pijnen in zijn

schouder, zijn onderrug, zijn knie. Zenuw- en gewrichtspijnen. Een nieuwe knie zit er niet meer in omdat er inmiddels 'te veel aan gesleuteld is'

Maar hij houdt moed 'Mijn geloof helpt me daarbij,' vertelt hij. 'Ik word gedragen door God.' En hij gelooft in de toekomst, ook dat wordt benadrukt in het lied aan zijn muur

'Tranen van verdriet zijn natter dan die van vreugde,' appt hij, wanneer ik op de terugreis naar huis ben 'Dus je kan maar beter lachen Dan hoef je niet zoveel te dweilen '

Een wijze les En niet alleen voor de jongeren.

ontmoetingen!

Arjan en Britt in het lokaal van het Goese Lyceum waar de workshops plaatsvonden.

deelnemers BRITT & Arjan van het goese lyceum

Naar buiten!

Britt en Arjan komen bij me zitten in het technieklokaal van het Goese lyceum Het is aanvankelijk even wennen, maar al gauw vertellen ze enthousiast over het programma en over hoe hun leven er nu uit ziet. En daar hebben de leerlingen inmiddels nieuw perspectief op gekregen dankzij hun vertellers Klaas Terlage en Henk van Splunter.

Britt en Arjan interviewden allebei iemand uit Zeeland die ze nog niet kenden Aan de hand van een vragenblad interviewden ze de vertellers over hoe hun dagelijkse leven er vroeger uit zag. Ook zochten ze samen naar de verschillen tussen het leven als jongere toen en nu

Britt vertelt energiek 'Je zat vroeger niet achter een laptop of op je mobiele telefoon, maar je was gewoon veel buiten Dat lijkt me leuk!'

Ook voor Arjan was dit een opvallend verschil met vroeger. 'Sinds ik een mobiel heb, kom ik minder buiten', bekent hij. 'Maar in het weekend leg ik mijn telefoon weg '

Arjan en zijn klasgenoot

Jimmy spraken Klaas Terlage.

Klaas’ ouders waren streng. Ze wilden dat hij timmerman zou worden, maar Klaas voelde daar zelf niet zoveel voor Toch volgde hij de wens van zijn ouders op en wist uiteindelijk via het timmermansvak zijn nieuwe rol te vinden… als directeur van het Goese Lyceum!

Dat Arjan de directeur van zijn school aan tafel bleek te hebben, vond hij niet per se spannend, maar hij was wel verrast dat deze ‘man in pak’ zo aardig bleek. Ook vindt

Arjan het mooi dat Klaas zichzelf heeft doorontwikkeld, zodat hij uiteindelijk het werk heeft kunnen kiezen dat hij wilde.

Britt bleek Henk, de vader van haar mentor, voor zich te hebben 'Ik had me haar vader heel anders voorgesteld!'

roept Britt Het gesprek met Henk verraste haar. Ze was vooral blij om te merken dat ze elkaar zo makkelijk begrepen Zelfs als het om smart phones gaat

Ze had niet gedacht zichzelf te herkennen in iemand die zoveel ouder is dan zij

Na het vragen stellen kozen de leerlingen tussen een fotoworkshop of een schrijfworkshop. Arjan en Britt gingen fotograferen en het was voor beiden de eerste keer dat ze hier les in kregen De opdracht: een beeld vinden en vastleggen dat past bij het verhaal van de verteller. 'Dat was leuk om te doen', vertelt Britt, 'en het lukte ook wel goed ' Ze maakte drie foto’s en vroeg aan haar verteller Henk een keuze te maken voor de mooiste.

klasgenoten het podium op om filmpjes te maken Ook het werken voor de camera vergde een beetje gewenning.

Het samenwerken met trainer

Jerry vonden ze fijn 'Bij alles dat we hem lieten zien, wist hij wel iets positiefs te zeggen, maar ook wat kritische punten', vertelt Britt. 'Dit ging goed, dit ging niet zo goed '

Dat Jerry hierin eerlijk was en de leerlingen durfde aan te sporen om te verbeteren vond Britt heel fijn Ze heeft het liefst dat mensen eerlijk zeggen of iets goed is of niet Dan kun je ervan leren

In het filmpje over Henks jeugd kozen Britt en haar klasgenoot ervoor om een scène uit een kroeg uit te beelden 'Henk was ongeveer 14 jaar toen hij in het café al alcohol mocht drinken, dat hoorde er toen gewoon bij', vertelt Britt Tegenwoordig niet meer Dus hoe beeld je een kroeg-scène uit terwijl je nog niet mag drinken? Op het podium bij Jerry vonden ze daar wat op: een 0.0 biertje dan maar. Na het filmen mocht Jerry hem opdrinken

Voor het filmpje over Klaas hadden Arjan en Jimmy duidelijke beeldtaal gekozen. Een ontwikkeling van zwerver naar zakenman voor het verhaal van Klaas

Misschien een beetje

overdreven (Klaas was nooit een zwerver), maar in het theater mag je verhalen best een beetje aandikken

Vooruitkijkend naar hun

eigen toekomst vraag ik Arjan en Britt naar hun toekomstplannen.

Britt weet in ieder geval dat het haar doel is om 92 te worden en de nieuwe eeuwwisseling mee te maken. Verder heeft ze haar pijlen

gericht op een baan bij de landmacht, net als haar ouders, en veel te reizen

Arjan kiest iets anders; hij ziet zichzelf verder studeren in mobiliteit en transport.

Lassen, bouwen, en hopelijk lekker veel buiten komen. Dat lukt vast, wanneer hij zijn mobiel ergens hoog bovenop de kast legt

het Verhaal over Kl Door Arjan & Jimmie

Vroeger

Vroeger hadden ze geen internet Oftewel, ze waren meer buiten

En gebruikten ze woordenboeken

En nu kan je het opzoeken op google.

Nu kunnen wij honderden zenders kijken

En vroeger hadden ze maar twee zenders

Wij hebben gelukkig minder strenge scholen maar vroeger was dat heel anders.

Ze deden vroeger roken in de klas

En als je dat nu doet

Dan wordt de leerling of leraar geschorst

Vroeger hadden ze niet elektrisch fietsen

Dus je moest eerder vertrekken.

Ze hadden minder keuze in eten vroeger

Er was ook minder verkeer omdat een auto duur was

het Verhaal over HENK

Door Britt & Ilena

Vroeger kon je al vanaf je dertiende altijd en overal bier drinken

als je dan kijkt

naar de tijd

nu moet je net zo oud zijn

als een koe

ik denk ik ga ff een jointje opstoken

NEE

want het is verboden

ik wil ff film kijken

NEE

want er zijn maar drie zenders

vroeger deed je alles op papier vergeleken met de tijd van hier

nu doe je alles op de laptop

dat vinden wij heel erg top toen had je veel menselijk contact

nu doen we bijna alles via het stopcontact

als je dan terug kijkt naar toen wat vind je nou echt leuk om te doen

vroeger gingen we met de blokken spelen

hey leuk lekker gamen

vroeger gingen we altijd naar de wc

nu doen we bijna alles met z'n twee

geschreven als rap

ontmoetingen!

Marcel: voelt zich voor het eerst echt thuis in Zeeland, Middelburg. Zijn huis is zijn oase.

Marcel de Lannoy Deed mee als verteller

Als een verzopen kat sta ik voor zijn deur Verregend en verhageld, tot op het bot. Gelukkig houdt-ie van katten. Marcel is een en al hartelijkheid als-ie opendoet en me bijna naar binnen trekt 'Kom gauw de warmte in, ik heb de thermostaat hoger gezet,' zegt hij, terwijl hij de deur naar de huiskamer openduwt. Miauwww, een elegante poes komt poolshoogte nemen 'Aan de kant, Eveline,' maant Marcel, 'we hebben bezoek.' En, zich weer tot mij wendend: 'Kom mee naar de keuken, daar ligt een handdoek voor je klaar '

Een stuk droger zit ik even later tegenover een bosvruchtencake. Eromheen stukjes meloen en blauwe bessen. Warme thee erbij en een mens waant zich in een paradijs En dat doe ik Dat doet Marcel ook Bijna voortdurend.

'Dit is de hemel,' zegt hij 'Dat denk ik al sinds ik drieënhalf jaar geleden in Middelburg ben komen wonen. Dit is de hemel en –' , hij gebaart om zich heen alsof niet alleen ik op de bank zit, 'jullie zijn de engelen '

Ik vind het een geweldige openingszin en vraag me af hoe mijn hoofdpersoon in deze zalige toestand terecht is gekomen Na een paar happen en slokken steken we van wal. Marcel vertelt dat hij leraar Frans is geweest –vanwege zijn jeugd in de Verenigde Staten en zijn loopbaan is in zijn manier van praten zowel een Franse als een Engelse tongval te bespeuren – en behalve in de VS ook in Engeland heeft gewoond. 'Om de hemel te ervaren moet er ook een hel geweest zijn,' zegt hij op een gegeven moment Wat was die hel?

Marcel gaat terug naar de tijd toen hij in ZeeuwsVlaanderen leraar Frans werd op een middelbare school

Daar begon hij in augustus en het ging meteen mis Hij werd gepest, en niet zo'n beetje '

Op de eerste dag in het eerste uur, riep een jongen:

'Verdomme man, je denkt toch niet dat we Frans gaan leren van jou?!' Een andere keer stond ik op het bord te schrijven, en toen ik me omdraaide, zag ik dat opeens al mijn boeken waren

verdwenen Die hadden ze weggehaald Jongens, zei ik dan, ik kan niet verder zonder mijn boeken Niemand zei iets. Later vond ik ze terug in de prullenbak. Ze waren heel grof, heel brutaal.'

Dit deelde Marcel met de leerlingen die op bezoek bij hem kwamen vanuit MDT

Cultuur & Kunst. Het

ontroerde hem, hoe ze op zijn

verhaal reageerden 'Ze luisterden heel goed, en toonden begrip Niet alleen de meisjes, ook de jongens bleken gevoelig.

Naast dit onderwerp speelt ook Marcels seksuele geaardheid een rol in zijn contact met de leerlingen 'Ik ben homo, daar heb ik met ze over gepraat Dat maakte veel los Ze wilden weten wanneer en hoe ik uit de kast kwam. Een jongen vertelde over zijn neef, die onlangs bekend maakte dat hij homo is, en dat moeilijk vond om te zeggen Dan zal het voor u in die tijd nog wel veel lastiger zijn geweest, zei hij tegen me. Dat raakte me.'

Het verhaal over de pest-hel is nog niet klaar 'Iedere dag was moeilijk,' vertelt Marcel 'Keer op keer ging het mis. Het was zo pijnlijk, dat ik zo nu en dan aan zelfmoord dacht Ik zag het gewoon niet meer zitten

Op een dag had het gesneeuwd. Het was pauze. De leerlingen waren aan het spelen Laat ik met ze meedoen, dacht ik Een grote vergissing Ik werd bekogeld door een groep jongens die

me omsingelden, met sneeuwballen waarin stenen zaten. Ik viel. Mijn gezicht zat onder het bloed, mijn bril was gebroken Toen ben ik opgestapt

Nadat ik dit de jongeren vertelde, heeft een aantal hardop hier op de bank

gezegd: Wat heb ik het makkelijk, als ik mijn leven met dat van u vergelijk En dat is mooi, dat ze daarover nadenken. En ook dat ze merken hoe gelukkig ik ben, hier en nu '

Die ommezwaai naar het geluk kwam zo ongeveer uit de lucht vallen. 'Op een dag in januari, toen ik net thuis was gekomen, hoorde ik gepiep Het bleef maar doorgaan Ik deed de achterdeur open en daar stond ze: een mager, kletsnat katje. Geneviève noemde ik

haar. Ik had geen kattenvoer in huis, gaf haar wat brood en melk Ze kwam op bed liggen toen ik ging slapen De volgende ochtend zette ik haar in de achtertuin.

De hele dag bleef ik aan haar denken. In de supermarkt kocht ik voer en een kattenbak En ja hoor, 's avonds stond ze weer op de stoep '

Achteraf begreep hij dat Geneviève een van de twee poezen van een stel uit de buurt was, dat uit elkaar ging Een van hen had het andere poesje meegenomen, en haar achtergelaten. 'Ik heb haar dus gered, maar in feite redde zij mij.'

Intussen is Eveline op Marcels schoot geklommen Ze sluit haar ogen en laat zich door hem aaien Achter klinkt gestommel. Robert komt thuis, de partner van Marcel. Hij reageert enthousiast als het gesprek over het MDTproject gaat 'Ik heb me ook opgegeven en ik hoop binnenkort iets te horen '

Marcel benadrukt hoe mooi het is dat het mes aan twee kanten snijdt. 'De jongeren kwamen hier om me te interviewen Ze hadden niet verwacht dat ze ook iets voor mij konden betekenen En dat was wel zo. Ze stelden vragen, vroegen door, en probeerden erachter te komen hoe ik over het pesten heen kwam Ik ben daar echt door veranderd Door hun aandacht. Op deze manier heb ik mijn gevoelens en herinneringen weten te verwerken en positieve associaties gekregen bij de jeugd ' Tegen het einde van ons gesprek begrijp ik dat Marcel het over de leerlingen had, toen hij sprak over de engelen in zijn hemel Daarom doet hij graag weer mee met de volgende groep jongeren. ‘En jullie mogen ook altijd op de koffie komen ’

het Verhaal over Marcel Door josefien, maryn & marlieke

Marcel zijn wens!

Marlieke, Josefien en Maryn

hebben naar het verhaal van Marcel geluisterd Marcel woont in Middelburg Zijn hobby’s zijn praten, schrijven, lezen, fotograferen, tuinieren en met vrienden zijn. Ook is Marcel lid van de Alliance Française Marcel spreekt

drie talen: Engels, Frans en Nederlands Marcel heeft een superlieve vriend, Robert, waar hij al anderhalf jaar samen mee is.

Toen hij anderhalf jaar oud was, vertrok hij met zijn familie naar Californië, Verenigde Staten, waar hij verder opgroeide.

De vader van Marcel hield van de Verenigde Staten en had het idee dat ze daar veel meer kansen zouden hebben De ouders van Marcel komen uit Nederlands-Indië, Java.

Op Marcel zijn dertiende leerde hij Frans, daarna is hij naar de universiteit gegaan. Marcel is drieënhalf jaar een steward geweest en heeft in totaal 35 jaar Frans gegeven! Hij gaf les op een internationale school in Engeland, waar hij 31 jaar heeft gewoond.

Toen Marcel nog jong was, kwam hij erachter dat hij anders was Toen hij een speciale zomercursus volgde, viel hem iets op. 'Het viel mij op dat Tommy anders was, maar ik was ook anders ' Hij viel op mannen Maar in de jaren 60/70/80 was dit een groot taboe! Jaren later is zijn zus uit de kast gekomen, zij is lesbienne, en heeft ze ook verteld dat Marcel op mannen viel Zelf wou Marcel nog niet uit de kast komen Later is dit nog goed gekomen

Maryn: 'Ik heb deze foto gemaakt omdat het veel kleuren van de regenboog zijn. Dit vond ik passen bij het verhaal dat Marcel vertelde over zijn geaardheid.'

Die heeft als het ware het leven van Marcel gered! Dit is zijn belangrijke verandering, omdat Marcel daarna anders naar het leven is gaan kijken Zo heeft hij zijn pad naar god gevonden en is hij, drie en een half jaar geleden, naar Nederland verhuisd! Dit was zijn wens, die hij al 50 jaar had!

Wij vonden dit een interessant, informatief, maar ook heel menselijk verhaal en wij bedanken Marcel met superveel liefde!

Op een punt in Marcel zijn carrière, toen hij les op een Nederlandse school gaf, is hij hevig gepest door leerlingen Eerst alleen mentaal, maar later ook fysiek. Studenten hebben in de winterperiode sneeuwballen met stenen erin gegooid naar Marcel, tot op het punt dat hij aan het bloeden was Op een duister moment in Marcel zijn leven wou hij bijna zelfmoord plegen. Totdat er een lief katje langskwam.

Gebruik de QR-code om het hele magazine 'Toen werd alles anders' waar dit verhaal in staat te lezen.

Yessin gaat in zijn vrije tijd graag de stad in en pakt daarvoor de bus.

deelnemer Yessin student bij Scalda

Met zichtbaar plezier zwaait Yessin (17) de voordeur open. 'Kom binnen,' roept hij. 'Wilt u wat drinken?' Terwijl ik mijn schrijfspullen erbij pak, klinkt er nog een vraag vanuit de keuken 'Ik doe de thee in een chocoladebeker, is dat goed?' Even later zitten we tegenover elkaar, met dampende mokken Yessin is tweedejaars MBO 4-student op Scalda in Middelburg Zijn studie is Travel, leisure and hospitality. Tijdens de schrijflessen is me al opgevallen dat dit in het Engels wordt aangeduid Voor de volledigheid: het gaat dus over reizen, vrije tijd en gastvrijheid. 'Dat internationale spreekt me aan,' vertelt mijn gastheer. 'Ik houd van presenteren en journalistiek, daarom ga ik waarschijnlijk die kant op '

Van het bestaan van MDT had Yessin een jaar geleden nog geen flauw idee.

'Ik spreek veel mensen uit de eerste, omdat ik nogal jong ben voor mijn jaar. Van hen had ik begrepen dat er zoiets aan zat te komen, maar had geen idee wat ik kon verwachten '

Dat bleef in het begin zo. Yessin en zijn jaargenoten kregen een ochtend lang uitleg over het project 'Dat was best veel informatie,' herinnert hij zich 'We moesten ons een beetje gaan oriënteren, en uren achter elkaar is wel moeilijk om je aandacht erbij te houden ' Toch heeft hij goede herinneringen aan die dag Hij ging samenwerken met Jannes, collega-leerling en vriend. Ze kregen de opdracht om het thema dat ze met de verteller zouden bespreken op elkaar uit te proberen: als ik terug kon in de tijd ? 'Wij dwaalden al snel af,' vertelt Yessin.

'Sowieso hoeft dat voor ons niet: terug in de tijd. We zijn meer gericht op de toekomst. En dat kwam goed uit, want dat geldt net zo voor onze verteller, Rien Pronk Hij zit in een rolstoel en heeft allerlei ellende meegemaakt. En hij zegt altijd: 'Niet in het verleden leven, maar juist met het oog op de toekomst '

Wist Yessin van tevoren iets over de verteller? 'Nee, helemaal niets. Dat was ook juist de bedoeling hoor, dat het een volledig onbekende zou zijn Dus toen we daar aankwamen – de interviews werden gehouden in het restaurant op onze school, van de afdeling horeca –zagen we de trainers weer en werden we naar onze vertellers toe geleid Tijdens de voorbereiding hadden Jannes en ik afgesproken dat we zouden beginnen met: Hoe gaat het met u? Gewoon, een neutrale vraag, om het gesprek op gang te brengen Dat hebben we ook gedaan

rolstoel zat, dan was ik waarschijnlijk al dagenlang aan het denken: Hoe komt dat? En: Kunnen we dat wel aan hem vragen? Nu ging het heel spontaan, hij had er geen moeite mee dat we ernaar vroegen na een tijdje. Het was een fijn gesprek, er was interesse van twee kanten. Hij was open en positief, dat maakte het voor ons leerzaam en leuk '

Yessin en zijn vriend dachten 'out of the box'. Ze maakten een rap naar aanleiding van het verhaal van Rien Van het een kwam het ander: voor ze het wisten waren ze op weg naar Rotterdam, om daar in een studio hun rap op te nemen. 'Met Maneau, een vrij bekende producer Hij had de beats al gemaakt Jannes en ik hadden een beat van de bekende rapper Drake uitgezocht, die had hij een beetje aangepast.

Als ik van tevoren had geweten dat Rien in een

Alessio – zijn artiestennaam is ALES – een tekstschrijver, hielp ons met de woorden Ik kende hem al een beetje. Als jochie van zeven luisterde

ik naar zijn liedjes. Hij deed mee aan het Junior Songfestival toen-ie dertien was Dus dat was wel gaaf: met twee van die grote namen in zo'n studio terechtkomen

Rol met de wielen die je hebt / want de wielen die heb jij is een van de regels die van mij zijn in de rap Een variant op 'je moet roeien met de riemen die je hebt' En dat doet Rien

Letterlijk, maar ook in symbolische zin. Hij is doorgegaan met leven, na zijn

ongeluk Ook al is-ie half verlamd aan zijn linkerbeen, hij is boswachter geworden

Daarnaast deed en doet-ie van alles. Dat-ie met de rolstoel naar school kwam, vonden we ook bijzonder. We vroegen of-ie gebracht was Ja, zei hij Door de buschauffeur Hij was op eigen kracht met het openbaar vervoer gekomen.'

De rappende leerlingen maakten met hulp van 'een klein beetje autotune' een dijk van een rap 'Die muziekvorm klinkt altijd wat agressiever dan bijvoorbeeld

een rustig klassiek nummer,' zegt Yessin. Daarom hebben we besloten dat we de tekst voor Rien ook zouden uitprinten en, met een foto van ons drieën, inlijsten

Op het eindgala keek iedereen naar ons filmpje, waarin we stonden te zingen. Er kwam spontaan applaus tijdens het nummer, Jannes en ik waren allebei heel trots '

Hij haalt zijn telefoon tevoorschijn en laat een foto zien waarop beide jongens in feestelijke kledij apetrots

kijken 'Met mijn vriendengroep luister ik er nog weleens naar. Inmiddels kent iedereen de tekst uit hun hoofd.'

Na dit enthousiaste verhaal hoef ik eigenlijk niet meer te vragen hoe Yessin terugkijkt

op het MDT-traject Ik doe het toch 'Het is een goed project Voor de ouderen is het leuk dat de jeugd naar ze omkijkt

En wij leren ervan.’

Wat dan bijvoorbeeld?

‘Ik heb iets bevestigd gekregen,' zegt hij na enig nadenken 'Ik stond er altijd wel zo in dat het verleden niet zo belangrijk is, dat je er in elk geval niet in moet blijven hangen. Maar door Rien heb ik gezien dat het écht zo is Dat hij juist door die houding gelukkig kan zijn Nu weet ik dus dat het waar is, het is niet langer alleen theorie.'

Zou het MDT-traject, zoals dat hem werd aangeboden, beter kunnen?

Weer een pauze

'Ik weet dat er een paar studenten waren die het idee hadden dat degene die ze moesten interviewen niet goed bij hen paste. Maar ik

heb begrepen dat dat juist de bedoeling is Dat we een beetje uit onze bubbel, uit onze comfort zone werden gelokt. Ik denk trouwens dat de meesten wél enthousiast waren. Maar je moet een beetje geluk hebben met degene aan wie je wordt gekoppeld En Rien is een toffe man, dus dat hadden wij.'

Bekijk via deze QR-code de rap die Yessin samen met zijn studiegenoot maakte.

het Verhaal over rien door Yessin & Jannes

De toekomst

Donderdag 13 oktober hebben wij (Jannes en Yessin) een interessant gesprek gehad met Rien Rien heeft ons verteld wat hij graag mee wou geven aan de jeugd en wat hij opnieuw zou willen beleven uit zijn jeugd. Ook zijn wij erachter gekomen dat Rien veel gemeen heeft met ons, daarom onthouden wij zijn verhaal goed voor onze toekomst.

Rien is een positieve man die geboren is in Rotterdam, op dit moment woont hij in Burgh-Haamstede Rien had weinig motivatie voor school waardoor hij op jonge leeftijd van school is gestuurd. Zijn vader wilde het beste voor hem, dus die nam hem mee naar Rotterdam en leverde hem af op school, zodat hij zeker wist dat hij op school was.

Op 19-jarige leeftijd heeft

Rien een heftig auto-ongeluk

gehad Hij heeft hierdoor 26 operaties moeten ondergaan, maar dat belemmert hem niet om te zijn wie hij wil zijn

Wij hebben Rien gevraagd naar de themavraag: 'Welk moment uit uw leven zou u opnieuw willen beleven?' 'Ponykamp toen ik klein was,' zei hij Rien moest hier wel lang over nadenken want het thema 'terug in de tijd' is tegenstrijdig met Rien zijn denk- en levenswijze. Hij 'leeft in de toekomst'. Riens boodschap voor de jeugd: 'Dat normen en waarden begrepen worden en dat daarbij respect getoond wordt.'

Wij hebben veel opgestoken van dit interessante gesprek Wij konden makkelijk praten met Rien, het was een spontaan gesprek en we konden met elkaar lachen. Wij zijn blij dat wij een ervaring rijker zijn en dat wij Rien hebben ontmoet

eindgala!

Bij het Hof Popkenburg, de woongroep waar Anneke met veel liefde woont.

Anneke van Rooij deed mee als verteller

In de woongemeenschap van Anneke van Rooij ziet het er gezellig uit. De deur van haar woning staat al open wanneer ik aankom en ik word begroet door een vriendelijk gezicht

Ik krijg een kop thee en een enthousiast verhaal over hoe het voor Anneke was om als verteller mee te doen.

'Ik houd wel van de jeugd', vertelt Anneke Toen in de woongemeenschap een uitnodiging werd gedeeld voor deelname aan het project, waren er niet veel mensen die zich meteen aanmeldden Maar het leek haar juist leuk om jonge mensen te spreken. Ze realiseerde zich dat ze veel te delen heeft over gebeurtenissen waar de nieuwe generaties geen weet van hebben

Twee eerstejaars studenten

van het Scalda in Middelburg

kwamen naar haar toe voor een interview: Marilène en Mirthe

In het interview vroegen ze naar een belangrijke

gebeurtenis in Annekes leven. Ze kijkt met plezier terug op het gesprek Het contact met de meiden was goed

'Ik was verbaasd over hun interviewkwaliteiten. Het gesprek duurde wel twee uur!

Maar daar zat ook een rondleiding bij door de woongemeenschap', voegt ze glimlachend toe Dat Anneke veel te delen heeft over haar rol als vrouw en moeder in een mannenmaatschappij bracht bij

Marilène en Mirthe veel

vragen en nieuwsgierigheid naar boven Zo reageerden ze geshockeerd over het feit dat haar arbeidscontract automatisch werd ontbonden toen ze trouwde En dat er

vroeger nog geen BSO of kinderopvang bestond, klonk hen ook raar in de oren

Anneke heeft altijd een pad voor zichzelf gebaand, met hulp van de mensen om haar heen

Want kostwinnaar zijn en het moederschap was maar moeilijk te combineren. Toch bleek ze toentertijd ook andere vrouwen te inspireren om te gaan studeren en werk te vinden

Jonge vrouwen/mensen

Binnen haar werk in de zorg heeft ze wel eens stagiaires begeleid, dat vond ze leuk om te doen 'Er waren vroeger op mijn school geen projecten waarin jonge en oudere generaties gekoppeld werden

zoals bij dit project Ik had dit als jongere denk ik ook leuk gevonden', vertelt Anneke

Met Marilène en Mirthe heeft ze gesproken over haar verworven vrijheden als vrouw, in een tijd waarin dat nog niet zo vanzelfsprekend was

Ik vraag me af: hoe kijkt ze nu naar de jonge generatie vrouwen?

'De verworven vrijheid die vrouwen nu hebben vind ik mooi,' zegt Anneke 'De vrijheid om te kiezen tussen

parttime of full time werken, of helemaal voor het ouderschap. Eigenlijk vind ik dat ook mannen deze vrijheid moeten krijgen '

Annekes kennissenkring

bestaat vooral uit theoretisch opgeleide mensen en ze voelde zich uitgedaagd haar blik te openen in de kennismaking met de jongeren van Scalda Haar

beeld van het MBO was dat het zeer beroepsgerichte opleidingen zijn. Ze vindt het mooi dat de studenten door projecten als deze ook breder worden geschoold Zoals in drama, schrijven, intermenselijk contact en interviewtechnieken. Anneke: 'Het buiten je kader treden, andere vaardigheden leren en andere mensen ontmoeten is belangrijk '

Gala

De eindpresentatie was voor

Anneke een mooie verrassing 'De presentatie zal wel iets op school zijn met een eenvoudig hapje', dacht

ze aanvankelijk. Maar het bleek een feestelijk gala voor alle deelnemers van het project De vertellers, studenten, docenten en afdelingshoofden, professionals uit het werkveld die de studenten hadden begeleid: iedereen was erbij. 'Ik vond het heel erg leuk om ook de andere studenten te spreken', vertelt Anneke Bij jongeren in haar omgeving merkt ze soms dat het leven alleen leuk mag zijn. School vinden ze maar saai.

'Gelukkig voelden de leerlingen die ik ontmoette op het gala dat niet zo', zegt Anneke 'Ze zijn zo positief en vol zin om er echt iets van te maken!'

Anneke vond de films die de studenten hadden gemaakt heel creatief

'Ik had ook niet verwacht dat de studenten zoveel andere uitingsvormen geleerd

kregen De verhalen waren abstracter gemaakt, kunstzinniger Heel mooi '

Ook de kwaliteit van het acteerwerk vond ze verrassend goed. 'Wat dat betreft leerde ik ook de jongeren van een andere kant kennen Het project werkt dus twee richtingen op: leerzaam voor de jongeren maar net zo goed voor ons als vertellers.'

het Verhaal over anneke Door mirthe & marilène

Van stille vrouw naar interessante buitenlander.

Anneke van Rooy (78 jaar) heeft veel veranderingen meegemaakt in haar leven Marilène van Ginkel en Mirthe Stoorvogel gingen in gesprek met Anneke over die veranderingen.

'Ik vind het zo gezellig dat jullie er zijn ' Anneke stond ons op te wachten Ze woont in een woongemeenschap ’t Hof Popkensburg. Terwijl ze de thee inschonk, begon

Anneke te vertellen over de veranderingen die ze meemaakte in haar leven

Anneke groeide op in een gezin met 10 kinderen waar veel van haar verwacht werd Ze hielp haar moeder veel in het gezin Doordat ze veel hielp, heeft ze weinig kunnen genieten van spelen en echt kind zijn. Nadat Anneke de verpleging had gedaan en in 1968 trouwde, werd haar

arbeidscontract verbroken 'Het arbeidscontract van vrouwen stopte volgens de wet, als je trouwde ' Omdat de zorg later in nood zat, kreeg

Anneke een nieuw contract met geheimhouding 'Dat kunnen jullie je nu toch niet meer voorstellen? Je bent pas getrouwd als je een kind hebt,' zei men in die tijd

Anneke en haar man werden veel aangekeken, omdat ze nog geen kinderen hadden Ze wilden eerst graag samen genieten.

Jaren later zijn Anneke en haar man naar Zweden verhuisd in verband met het werk van haar man. 'In Zweden werkte iedereen, alleen mijn verplegingsdiploma was niet het juiste niveau, dus kreeg ik bijscholing '

Anneke vond het geweldig in Zweden, ze kreeg hier vriendinnen en elke ochtend les in de Zweedse taal

Marilène: 'Anneke heeft in Zweden gewoond en is dus op verschillende plekken geweest. Nu woont ze in Middelburg. Wij maakten een foto van het bord waar Middelburg op staat.'

omdat er een crisis dreigde in Zweden. 'Ik heb hem gesmeekt om in Zweden te blijven, maar alles was in het belang van hem '

'Ik ben twee keer met mijn dochter weggelopen, ik dacht er steeds over hoe ik mijn man moest vertellen dat ik wilde scheiden ' Een tijd later zijn Anneke en haar man toch gescheiden

Het gevoel na de scheiding was voor Anneke als een opluchting; 'het voelde als een bevrijding Mijn moeder steunde mij gelukkig heel erg

Ze was helemaal haarzelf hier Anneke vertelde: 'Ik was van een stille vrouw een interessante buitenlander geworden, ik ben daar helemaal veranderd '

Een andere verandering in haar leven, was de komst van haar dochter Saskia. Anneke

vertelde: 'Tijdens de bevalling kwam ik erachter dat ik niks

aan mijn man had, hij dacht

alleen maar aan zichzelf ' Een

tijd later wilde haar man per se terug naar Nederland,

Helaas vond mijn vader het een schande, maar ik denk dat als ik niet ging scheiden ik last kreeg van een depressie Op een gegeven moment kreeg ik last van nachtmerries, bijvoorbeeld dat ik tussen twee muren liep en het steeds smaller werd.'

Gelukkig heeft Anneke hier therapie voor gekregen, wat haar erg hielp

De dochter van Anneke was veel alleen. 'Nadat ik

thuiskwam van mijn werk in

de jeugdzorg was ik uitgeput.' Later heeft ze ervoor gekozen om in een woongemeenschap te leven, wat beter was voor haar dochter Dit was echt een uitkomst voor haar Nu woont Anneke in een woongemeenschap in SintLaurens, waar ze naar haar zin k

Gebruik de QR-code om het hele magazine 'Toen werd alles anders' waar dit verhaal in staat te lezen.

De films

Hier staan alle filmpjes die wij mogen delen. Scan de QR-codes om de video's te openen. Veel kijkplezier!

Scalda Middelburg leerjaar 3 2022

Scalda middelburg 2022 - Meneer de Lannoy

Scalda Middelburg 2022 - meneer de kubber

Scalda Middelburg 2022 - mevrouw wennekes

Scalda Middelburg 2022 - meneer reuvers

Scalda Middelburg 2022 - meneer stroo

Scalda Middelburg 2022 - mevrouw vergouwe

Scalda Middelburg 2022 - meneer de lannoy

Scalda Middelburg 2022 - mevrouw beek

Scalda Middelburg 2022 - mevrouw wennekes

Scalda Middelburg 2022 - meneer stroo

Scalda Middelburg 2022 - mevrouw straijer

Scalda middelburg 2022 - Meneer pronk

Scalda middelburg 2022 - Meneer kruithof

Scalda middelburg 2022 - Mevrouw zuidwijk

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022Annemarie

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Meneer Hanneman

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022Mevrouw Schulze

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Marga

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Meneer Katsman

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022Mevrouw Goedhart

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Meneer Adriaanse

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Meneer Hendriksen

Scalda middelburg 2022 - Mevrouw de reij

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

meneer Soepenberg

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Meneer Togtenberg

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Meneer Van der Graaf

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Meneer Veldhof

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Mevrouw Hendriksen

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Mevrouw Baerveldt

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Mevrouw Schilders

Jeugdtheaterschool

Zeeland 2022 -

Mevrouw Borcheld Nillesen

Via deze QR-code kom je bij het Youtube kanaal van ons programma. Daar vind je alle video's.

Josje met haar

dorp (Zoutelande) op de achtergrond.

Josje Kuijpers Vakdocent & Coach bij de opleiding Hospitality Professional

Het dikke naslagwerk met alle verhalen die de Scaldastudenten verzamelden, ligt op tafel wanneer ik bij Josje thuiskom Het is een zonnige dag in Zoutelande en Josje zelf is al even sprankelend Ze kijkt met veel plezier terug op de samenwerking met MDT

Cultuur & Kunst en vertelt me er graag over 'Je hoort nog steeds studenten in de gang erover spreken', vertelt ze enthousiast

Sinds 2022 begeleidt zij vanuit het Scalda de studenten van Hospitality & recreatie die een Maatschappelijke Diensttijd programma volgen

Josje is avontuurlijk en heeft in haar leven al vele verhalen verzameld Ze was jongerenwerker, drama docent, heeft twintig jaar in Griekenlang gewoond en werkte daar in de toeristische sector. Hoewel ze nog steeds van Griekenland houdt, kwam

ze terug naar Nederland en vond haar plek in het mooie Zeeland. In 2015 werd ze docent op het Scalda in Middelburg Het project waar haar studenten aan hebben

meegedaan, heeft ze in haar hart gesloten. 'Als je in het toerisme werkt is het goed om te leren over storytelling', vertelt ze 'Je moet beeld bij verhalen kunnen plaatsen, je goed in de ander kunnen verplaatsen, met verschillende mensen kunnen omgaan.' Dat zijn vaardigheden die ze zelf jarenlang heeft kunnen

trainen in haar werk maar waar haar studenten vaak minder kaas van hebben gegeten. De eerstejaars studenten zijn nog heel groen Ze zijn 16 of 17 jaar oud en hebben geen stageervaring Toen haar

eerstejaars vroeg in het jaar te horen kregen dat ze in

contact zouden komen met senioren ontstond er verwarring. 'Waarom doen we dat?!' werd gevraagd De rol van Josje in bij projecten is vaak die van verbinder geweest Zo heeft ze de eerstejaars studenten een paar keer moeten helpen schakelen. 'Ze komen de studie binnen met het idee gastheer te worden in een restaurant, hotelmanager of steward/stewardess te worden. Waarom moet ik bij dit project dan met een ouder iemand aan tafel zitten en iets schrijven?' legt Josje uit Ze merkt dat de jonge generaties vaak het nut ergens direct van willen inzien. Ouderen zijn minder interessant en lijken ver af te staan van hun eigen leven ‘Maar het is zo belangrijk om verder te kijken dan het eerste beeld dat je hebt', benadrukt Josje. Ze herinnert haar studenten hieraan en stimuleert ze om flexibeler te denken

Daarnaast vinden de studenten het ook erg spannend om in contact te komen met onbekenden Laat staan om zich (voor de camera) te moeten

presenteren! Maar in hun toekomstige rol als reisleider, recreatiemedewerker of receptioniste zullen ze zich ook continu moeten presenteren

Gaandeweg zagen de studenten de (praktische) waarde in van het project en begon de terughoudendheid om te slaan naar

enthousiasme En een van de dingen die Josje bij blijft is dat de studenten zo verrast waren over hoe leuk het was om in contact te zijn met de ouderen

Ze herkennen zichzelf in de ander 'In die oudere zit gewoon nog een jonger iemand! En sommigen waren vroeger net zo'n boef als als een aantal van onze studenten nu

In de gesprekken maar ook in de verbeelding van de

verhalen worden nieuwe talenten aangesproken vertelt Josje. 'De schuchtere student kan ineens uit de verf komen en schitteren op een podium ' Ze ziet ook dat de studenten belangrijke lessen halen uit de gesprekken met de oudere deelnemers, zoals dat je niet nu al hoeft te weten wat je droombaan is Soms vind je die juist door eerst verschillende dingen te doen Josje hoopt dat de studenten door dit soort ervaringen ook vertrouwen krijgen in hun eigen weg Dat ze geloven in hun dromen en niet bang zijn om ervoor te gaan Vragen als Wie ben ik eigenlijk? Waar sta ik voor? worden ook belicht via een project als deze. Voor jonge studenten prangende vragen om te onderzoeken

En in de gesprekken met de oudere vertellers zien ze dat het leven soms een andere weg kan inslaan dan je had gedacht, maar dat is niet per se erg Het betekent alleen anders

Deel 2: mogelijkheden in creativiteit

Nadat de interviews zijn afgenomen en de verhalen van de vertellers zijn opgetekend, kwam het team van Fablefactory in beeld Hun rol beschrijft zich volgens Josje als een soort suikeroom in Charlie en de chocoladefabriek: een wereld van mogelijkheden gaat open voor de studenten

Er zijn camera’s, installaties, lampen, theater attributen en kostuums De nieuwe perspectieven die ze hebben verworven na hun gesprek met de ouderen, kunnen ze nu een praktische en creatieve invulling geven. 'Wat ik zo goed vind aan zowel het TINO team dat deel 1 begeleidt, als aan Fablefactory, is hun benadering van de studenten

Die krijgen alle kans om te onderzoeken en maken dingen mogelijk', vertelt

Josje

'Sommige studenten, de jongeren die Rien spraken bijvoorbeeld, hebben mogen opnemen in een professionele geluidsstudio!' Zo’n ervaring nemen ze nog lang mee

Wanneer je zoveel ruimte krijgt om te experimenteren, kom je nieuwe talenten tegen

bij jezelf En dit werkt door in wat de studenten daarna

gaan doen Eén studente liet

een indrukwekkend talent zien in zang. Sommigen in fotografie. Anderen kwamen

tot leven voor de camera

Josje was verrast over de creativiteit en de talenten die de studenten lieten zien

Maar hun vaardigheden

toonden zich ook in het oplossen van uitdagingen

Zoals bij de studenten die Marcels verhaal wilden vertalen naar film Geen van de studenten wilden herkenbaar in beeld komen. Hoe ga je hiermee om? En hoe werkt het voor iedereen dan wél om het toch voor

elkaar te krijgen? De oplossing kreeg de vorm van een prachtig schaduwspel.

Ondanks dat zowel Josje als de professionals van TINO en Fablefactory veel ervaring hebben met het stimuleren en aanmoedigen van jongeren, was er nog een helpende factor 'Die ‘bink’ van de filmacademie met tattoos die voor de klas staat om hen te helpen met filmen!', lacht Josje.

Bink of niet, Josje merkt dat wanneer de studenten mensen vanuit een ander werkveld spreken, iemand die hen benadert vanuit een andere rol, ze een heel andere interactie laten zien. Ze staan meer open voor wat er verteld wordt

Het gala

Josje kent de waarde van het project en wilde ook haar collega’s laten zien wat de leerlingen hadden gedaan in de weken voor de eindpresentatie

Deze werd groots aangepakt. De verhalen die de drie leerjaren hebben gevonden, zijn gebundeld in drie magazines Onder luid applaus werden deze onthuld in de feestelijk versierde zaal in het Van der Valk Hotel naast de school. Iedereen, van jong tot oud zag er op z'n mooist uit Een aantal jongeren en vertellers deelden hun ervaring

Josje nodigde de directeur van de opleiding Horeca & Toerisme uit en hij bracht ook zijn collega, de directeur van zakelijke en commerciële

opleidingen met zich mee Hun reactie was laaiend enthousiast. 'Josje, dit is zo waardevol!' sprak de directeur van haar afdeling. Voor Josje, studenten en meerdere collega's was het duidelijk dat dit project zeer betekenisvol en waardevol is voor het onderwijs. Haar wens is dan ook dat het

opgenomen wordt in het curriculum van de opleidingen

Bij de eindpresentatie werd

Josje op het podium geroepen door Maya Lievegoed, van het TINO team 'We hebben zo’n fijne samenwerking gehad', vertelde Maya door de microfoon. Josje kan dit alleen beamen. Ze voelde zich tijdens de projecten onderdeel van het projectteam en gelooft in het programma In de kracht van verhalen, het samenbrengen van mensen en wat het verbeelden van persoonlijke verhalen kan doen in de verbinding tussen mensen

Er waren in het publiek ook twee genodigden van het Ministerie van OCW aanwezig, dat het programma grotendeels mogelijk maakt 'Ik hoop dat ze goed beseffen hoe waardevol dit project is, want wat mij betreft blijft dit voor altijd bestaan!'

Julia's verteller ontmoette zijn grote liefde in het verkeer.

deelneemster Julia Heeren van theatergroep Zeeland

Je zou Julia Heeren best leergierig kunnen noemen. Ze zit namelijk op twee scholen tegelijk: haar middelbare school en de Jeugdtheaterschool Zeeland

Via de laatstgenoemde kreeg ze met het MDT Cultuur & Kunst project een heel ander curriculum aangeboden dan waar ze zich de rest van de week meer bezighoudt Ze leerde hier namelijk te werken met het onverwachte

Onder begeleiding gingen de leerlingen in gesprek met oudere inwoners uit Zeeland over hun eerste liefde Van te voren kregen ze een workshop en tips om voorbij hun eigen verwachtingen te kijken.

Kansen leren zien 'We begonnen met een presentatie' vertelt Julia 'Wat ik vooral heb onthouden is dat je overal kansen kan leren zien.

Als dit je lukt, dan heb je een grotere kans van slagen met je eigen doelen.'

Deze instelling heeft Julia actief gebruikt tijdens het interview met verteller Henk Soepenberg

Eerst startten Julia en Ollie, haar groepsgenoot, met inleidende vragen. 'Zo kwam het gesprek op gang', zegt

Julia De grote vraag die meneer Soepenberg stond te wachten vond ze erg spannend om te stellen. Namelijk; waar ben je jezelf wel eens in verloren? Heftig, vindt Julia

Misschien daarom was ze best een beetje zenuwachtig voor het interview. Je kan vragen vooraf voorbereiden, maar doorvragen gebeurt in het moment en dat is spannend

Je weet niet hoe de ander zal reageren 'Wat als ik iets verkeerds zeg, waardoor hij zich beledigd voelt?!'

benoemt Julia.

Een heftige vraag of niet, het gesprek met Henk verliep goed en het onverwachte bleek eigenlijk heel leuk Ze kijkt er met plezier op terug en Julia heeft veel geleerd van het interview Op praktisch niveau bijvoorbeeld hoe je naar iemand luistert terwijl je aantekeningen maakt

'Ik vond het ook mooi om zijn verhaal te horen', vertelt Julia. Henk had gedeeld dat hij zijn baan in de zorg, waar hij veel passie voor voelde, ineens verloor op een vervelende manier Dat je iets kan verliezen waar je zo aan gehecht bent greep Julia wel aan. Haar moeder werkt namelijk zelf ook in de zorg. Ineens kwam het leven van de oudere verteller heel dichtbij

Generaties

In gesprek gaan met een onbekende was niet nieuw voor Julia want elke eerste

week na een vakantie vindt er een projectweek plaats op haar middelbare school. Dan gaan ze op bedrijfsbezoek en spreken ze mensen buiten de school en in een heel andere omgeving De leerlingen nemen ook interviews af. 'MDT Cultuur & Kunst sluit hier een beetje op aan, maar het is veel persoonlijker', vertelt Julia 'Het is makkelijker om jezelf te herkennen in iemand anders bij het horen van een persoonlijk verhaal dan in een bedrijf Het is ook een interview maar een hele andere ervaring ' Bij de projectweken op school gaat het dan ook vooral om een oriëntatie op het werkveld. Julia vindt het leuker om een persoonlijk interview af te nemen

Na het interview werden Julia en haar klasgenoten professioneel begeleid in het opschrijven van het verhaal van hun verteller Dit vond ze erg leuk 'Onze begeleider gaf hele goede tips en hielp ons met het in elkaar zetten van de losse stukken informatie tot een goed verhaal. Ik dacht eerst dat het moeilijk zou zijn en begon een beetje hakkelig, maar ineens zat ik helemaal in het verhaal!' vertelt Julia trots.

Terugblik

Terugkijkend op het project wil Julia het zo'n persoonlijk interview wel vaker gaan doen. En ook iets met acteren. Want voor het combineren van meerdere dingen draait Julia haar hand niet om

het Verhaal over henk Door ollie & Julia

Een knallende ontmoeting

‘Het is de 14e van februari. Zoals we allemaal weten; de dag van valentijn De liefde

Helaas is dit voor mij niet weggelegd ’ – Henk Soepenberg, 70 jaar.

'Vandaag precies een week geleden, ben ik mijn grote liefde verloren Vandaag is de dag dat haar appartement helemaal leeg moet De woning waar wij zoveel herinneringen samen gemaakt hebben. We zouden net gaan samenwonen in een monumentaal pandje in de binnenstad, voor ons alleen

En precies toen besloot God dat haar tijd gekomen was. Onderweg naar haar appartement denk ik nog

eens goed na over alles Mijn vroegere leven en mijn werk, dat ik helaas verloren ben, door hebzucht van anderen.

Eenmaal aangekomen bij het appartement komen alle

herinneringen naar boven De liefde die we voor elkaar hadden en de geweldige afspraakjes samen Ik schud het van me af, want ik weet dat het klaar is Met tranen in mijn ogen stof ik alles nog een keer af.

Twee uur later, of in elk geval voelde het als twee uur, loop ik het appartement uit, om nog even om te kijken Dit was het dan

Onderweg naar huis moet ik een weg oversteken. Bij het zebrapad wacht ik even Dan zie ik dat er een auto voor me stopt Achter het stuur zie ik een aardig lijkende vrouw zitten, en ze wuift dat ik mag gaan. Ik kan het niet omschrijven, maar ik voel mij meteen goed bij haar glimlach en uitstraling Ik zet een voet op het zebrapad en meteen daarna hoor ik een harde knal, en voor ik het weet lig ik op de voorkant van de auto van de aardige vrouw

Er is van achter een auto op die van haar gebotst Ikzelf kom er gelukkig vanaf met een paar krassen en de aardige vrouw lijkt ook oké

Ze stapt uit en bekijkt de schade. Er zit een enorme deuk in de achterkant

We besluiten contact te houden, mocht ze nog een getuige nodig hebben Een paar dagen later belt ze me op. Ze heeft me nodig als getuige voor de verzekering.

Ze heeft mij nodig Het voelt

meteen goed Het moment dat ik haar weer zie, krijg ik een ingeving Ik weet het

gewoon zeker; zij wordt mijn vrouw. Zij is het. En ja hoor, ik kreeg gelijk

Het is nu vijftien jaar later. We zijn gelukkig getrouwd. Ze is een geweldige oma voor mijn

kleinkind en gaf mij alle liefde die ik nodig had toen ik het moeilijk had En nu nog

steeds Ik denk nog vaak bij mezelf: wat bof ik toch. Ik heb al het geluk dat een man kan hebben.'

Reactie Henk: 'Ik vind het verhaal dat de interviewers geschreven hebben heel goed. De sfeertekening is juist en treffend.'

Gebruik de QR-code om het hele magazine 'In voor- en tegenspoed?' waar dit verhaal in staat te lezen.

Op de foto hierboven staat Janne. Op de foto op de rechterpagina staat de hond van Yessin, die tijdens de shoot ook op de foto wilde. Hiernaast zie je de achterbak van Jannes auto met de driehoeken die ze meenam naar alle fotoshoots.

janne van gilst fotografe

'Het afgelopen half jaar was ik als fotograaf op meerdere manieren betrokken bij het

MDT Kunst & Cultuur

programma in Zeeland

Naast het maken van de portretten voor dit magazine heb ik ook met veel plezier fotografie workshops

gegeven op verschillende scholen

Dit kwam op een bijzonder moment, want na een lange tijd in de randstad te hebben gewoond, ben ik net terug verhuisd naar Zeeland.

Het meewerken aan dit programma voelde als een warm welkom terug in de provincie waar ik ben opgegroeid. Wat me het meest opviel, zijn de veranderingen die hebben plaatsgevonden in het

onderwijs Er is meer oog voor de persoonlijke ontwikkeling

van leerlingen, welke verder gaat dan kennis uit boeken.

Het programma laat zien dat kennis en ervaring, overgebracht door mensen zoals jij en ik, bij kan dragen tot meer begrip voor elkaar

Maar bovenal inspireert tot het maken van prachtige verhalen, foto’s en films die ons raken. Juist omdat ze zo dichtbij de essentie van het echte leven komen. Het maakt leerlingen

weerbaarder voor de keuzes, mogelijkheden en moeilijkheden die ze ongetwijfeld tegen gaan komen.

Het was een voorrecht om hieraan mee te mogen werken en heeft mijn

(thuis)komst terug in de provincie verrijkt.'

Benieuwd naar meer werk van Janne? bezoek haar website www.jannevangilst.nl deze vind je ook via de qr-code:

In deze publicatie van MDT Cultuur & Kunst blikken we, samen met jongeren, vertellers en docenten terug onze programma-activiteiten van de afgelopen twee jaar in Zeeland

Ons programma maakt deel uit van de Maatschappelijke Diensttijd (MDT), waarin jongeren tussen de 12 en 30 jaar zich via lokale projecten vrijwillig inzetten voor een ander of de samenleving, hun talenten ontdekken en andere mensen ontmoeten

Ontwerp, eindredactie en lay-out: HUMINT Solutions

Met dank aan: alle deelnemers, vertellers, docenten en andere betrokkenen met wie we plezierig hebben samengewerkt We hopen dit nog lang mogen doen!

www mdtcultuurenkunst nl

Copyright © 2023 HUMINT Solutions

MEER Cultuur & kunst?

Volg ons op insta en schrijf je in voor onze nieuwsbrief via www.mdtcultuurenkunst.nl