Hippocampus nr. 290 (sept./okt. 2022)

Bimini

“Seawing Supernova staat voor next level snelheid en kracht”

—BRENT , SCUBAPRO BRAND EVANGELIST

Bimini

NIEUW

Seawing Supernova Vin

Het duikmagazine Hippocampus (kortweg Hippo genoemd) draagt de wetenschappelijke naam van het zeepaardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van belang kunnen zijn voor onze jeugdduikers, sportduikers, instructeurs, technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onderwaterhockeyers. Ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws

Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: 4

Regionieuws

AVOS viert feest (50-jarig jubileum) 30-33

Reportages

Zomerse winter in zoet water

tegen plastiek (sic) 28

Lespakket 'plastic soep' voor scholen 29

Nieuwsgierige tuimelaar tijdens het verwijderen van afval op een Noordzeewrak 34-37

Als je de smaak van ijs te pakken hebt Duiken in artische gebieden 38-47

Dolfijnen en andere oorlogsslachtoffers in de Zwarte Zee 51

Trappist garnalen 52-53

Vaste rubrieken

Duikspinsels: Een bijzondere ontmoeting 5

Sta oog in oog met een walvishaai 16-18

Wist je dat? Vampiers in het water 48-50

Close-up (Serge Lahouter) 54-55

Retro-Hippo 56-57

Hippoëzie (Herman Gorter) 95

99

100

101

102

Van de redactie

DOOR IVO MADDER

Bij het schrijven van dit voorwoord zit België, en eigenlijk gans Europa, middenin een hittegolf. Het is een warme zomer geweest. Een zomer die ons doet terugdenken aan zwoele avonden, late terrasjes, gezellige barbecues en uiteraard aan veel duiken om toch enigszins wat verkoeling te vinden. Jammer genoeg ging de zomer ook gepaard met grote droogte, heel wat bosbranden en overstromingen toen het eindelijk weer begon te regenen. Van het ene uiterste in het andere, een gevolg van de opwarming van het klimaat? Het milieu en meer bepaald de invloed van plastic op onze zeeën, het is zo belangrijk dat we er nu ook weer aandacht aan besteden.

De opwarming van de aarde is ook sterk te merken in Spitsbergen en op de Noordpool. We nemen je in deze Hippocampus mee naar die bijzondere plekken. Verkoeling vind je niet alleen in de arctische gebieden, ook in zoetwaterplassen is er tijdens de winter heel wat moois te ontdekken. We geven alvast een voorsmaakje.

Onze redactieleden konden al even proeven van wat nieuw materiaal. De Scubapro Testdagen waren daarvoor de ideale gelegenheid, maar ook een oude Mistral werd vanonder het stof gehaald. Enkel op zoek naar een nieuwe duikbril? Bij die keuze helpen we je graag.

Nr. 290

september/oktober 2022

We blikken terug op een succesvolle Technische Stage in Italië en kijken vooruit naar de Zeestage die in oktober plaatsvindt. Verslagen over het voorjaarsexamen DHV, de ANWW DiveDay, de Freediving FunDay en de familie-uitstap naar het Zwin maken duidelijk hoe divers de activiteiten zijn die onder de NELOS-vlag worden georganiseerd. Kijk dus zeker eens wat het najaar te bieden heeft! Misschien maakt de fotoreportage op pag. 72 je wel warm voor een initiatie onderwaterhockey.

Surf alvast even naar www.nelos.be en ontdek de nieuwe landingspagina, deel ze via sociale media en doe mee aan onze Facebookcampagne. Zo is ook jouw club op weg naar goud!

Veel leesplezier!

Ivo Madder

Coverfoto: Onderwaterhockey is topsport. Camera: Nikon D7100, ISO 800, 1/250 sec. bij f/11. Lens: Tokina AT-X107 DX Fisheye 10-17 mm F3.5-4.5. Foto: Filip Staes.

Na de federalisering van België in 1978 ontstonden onder de koepel van de Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport (BEFOS/FEBRAS), die stichtend lid is van de wereldfederatie CMAS (World Confederation of Underwater Activities), de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport (NELOS) en de Ligue Francophone Belge de Recherches et d'Activités Subaquatiques (LIFRAS). Sindsdien zijn 'Hippocampus' en 'Hippocampe' de officiële bondsbladen van respectievelijk NELOS en LIFRAS. Beide bladen staan al meer dan 50 jaar op de bres voor nuttige informatie aan de Belgische duiker. In Vlaanderen wordt NELOS vertegenwoordigd door 154 duikscholen en -clubs. Met meer dan 10.000 leden is NELOS zonder meer de grootste duikfederatie in Vlaanderen.

Correcties, tips en/of opmerkingen i.v.m. de cursusboeken, dossiers of documenten van NELOS stuur je naar: cursus@nelos.be. De andere e-mailadressen waarin PPT, documenten of instructormanual staat, zijn niet meer in gebruik.

Regionale info

www.avos.be

www.bravos-vzw.be

www.limos-vzw.be

www.ovos.be

www.wevos.be

AIG-ASSISTANCE

Via je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop

volgende info:

Policy number: ARENA 2.009.718/010

In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland 'Call Center': +32 3 253 69 16

NELOS-structuur

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze website: www.nelos.be/documentencentrum

I

Bondsnieuws

Sociale media NELOS

57 Abonneer je op de sociale media van NELOS vzw.

Facebookcampagne

58 Vergeet je niet in te schrijven voor de Facebookcampagne.

Vacature NELOS-secretariaat

58

Het NELOS-Bestuur zoekt iemand om Katrijn te vervangen.

Jeugdduikers begeleiden

64 Opleidingen voor het begeleiden van jeugdduikers.

Nieuw CMAS-logo

Freediving FunDay

60 Opnieuw een succesvolle dag.

Voorjaarsexamen DHV

66 Verslag over het examen theorie en praktijk DHV.

OWH is topsport

72 Fotoreportage over de topsport onderwaterhockey.

88 ANWW DiveDay

De ANWW DiveDay, is de happening van de Commissie Duikers met een Handicap.

Landingspagina

96

4 Hippocampus sept./okt. 2022

Kandidaten 3*I anno 2022

78 Nieuwe structuur van de verhandeling 3*I. Deelnemers 3*Stage.

Wetenschappelijke Commissie

90 Tijdens de AV NELOS kreeg de Commissie Biologie een nieuwe naam.

EDIT-nieuws

97

Wil je meehelpen bij één van de teams? Ook updates en errata.

Op weg naar goud Jouw club doet toch ook mee?

63

Examenvragen DHV

68

De examenvragen van de voorjaarsessie Duiker-Hulpverlener.

80

Technische Stage Verslag over de Technische Stage in Arenzano (Italië).

Familieuitstap naar het Zwin

92 De Wetenschappelijk Commissie organiseerde een succesvolle familieuitstap.

DIVES-nieuws

98

Het laatste nieuws over het registratiesysteem DIVES.

Een bijzondere ontmoeting

Begin juli kwamen twee vrouwen om door een aanval van een haai voor de kust van Hurghada in Egypte en dat was dagenlang voer voor de sensatiepers. De publieke opinie was het er weer over eens: haaien zijn gevaarlijk en je riskeert je leven als je gaat duiken of snorkelen. Gelukkig weten wij beter.

Wij waren in de periode net voor die noodlottige ongevallen in Hurghada en omstreken en haaien zien was waar we stiekem op hoopten. We keken uit naar een ontmoeting met één of andere soort, waarbij de hamerhaai heel hoog stond op een aantal van onze verlanglijstjes. Al zouden we met het zien van een voshaai of een walvishaai al heel tevreden zijn geweest. Maar we werden verwend. De hamerhaaien waren talrijk aanwezig en een aantal van ons zag ook een voshaai passeren. De walvishaai werd dan weer vanop de boot gespot. Het kon niet op.

Schuilde er dan echt geen gevaar in deze ontmoetingen? Misschien wel. Toen ik op het einde van één van de duiken op de ladder van de boot stond en mijn vinnen

afdeed, werd er plots aan mijn been getrokken. Ik keek snel onder water en zag vlak onder ons een oceanische witpunthaai (Carcharhinus longimanus) met loodsmannetjes (Naucrates ductor) passeren. Het was een kanjer en ik bleef geboeid kijken, half aan de ladder hangend, met mijn fles op mijn rug, maar zonder vinnen. En toen kreeg ik plots onze duikgids in het oog die verwoed teken naar me deed dat ik het water uit moest. Ik wilde blijven kijken, maar dat was niet naar zijn zin. Toen ik hem daar achteraf over aansprak, vertelde hij me dat je meer gevaar loopt als je als duiker aan de oppervlakte hangt. Iets wat ik wel wist, maar waar ik in al mijn enthousiasme helemaal niet meer aan dacht. Je wordt door de haai als potentiële prooi aanzien. Duikers op enkele meters diepte lopen veel minder

gevaar. Het feit dat ik aan de ladder hing te kijken, maakte hem dus zenuwachtig.

Terwijl de witpunthaai mij rustig voorbij zwom, kenden de twee snorkelaars in Hurghada minder geluk. Zij hadden de pech een makreelhaai (kortvin mako – Isurus oxyrinchus) tegen te komen. Een soort die bijna niet voorkomt in Egypte, maar wel de snelste haai ter wereld is en agressief uit de hoek kan komen. Een ontmoeting met hem staat niet onmiddellijk op mijn verlanglijstje en zeker niet als ik al op de ladder sta.

Foto: Jona Hoorelbeke.

Zen and the Art of Mistral Maintenance

'Serendipiteit' (nvdr: het vinden van iets onverwachts en bruikbaars, terwijl de vinder op zoek was naar iets totaal anders) is een woord uit het Engels dat moeilijk te vertalen valt, maar waarvan je de betekenis gemakkelijk aanvoelt. In 1943 werd voor het eerst met een ademautomaat gedoken. Om de 75e verjaardag te vieren, besloten we als redactie om er in 2018 een vijftal artikels aan te wijden. Het vierde artikel van de reeks zou over een duik met dit type ontspanner gaan. Ik zocht maanden naar een exemplaar waar ik mee kon en mocht duiken, maar tot mijn verbazing vonden de trotse, duikende bezitters die ik kon vinden dat hun Mistral zijn rustplaats in een vitrinekast verdiend had. Ermee duiken? Nee, liever niet.

Het is waarschijnlijk een tekstboekvoorbeeld van misplaatste antropomorfisme, maar ik vind het triestig wanneer oude technologie tentoongesteld wordt en daardoor zijn functie niet meer mag vervullen. Een oude, werkende ademautomaat hoort in het water en niet blinkend in een beschermd milieu achter glas. Het resultaat van menselijke inventiviteit voelt zich beter thuis in de veeleisende omgeving waarvoor het ontworpen is. Die emotionaliteit bracht me echter niet dichter bij een duik. Pas op het laatste moment en nadat ik het opgegeven had, kon ik mijn

hand leggen op een waarschijnlijk werkend exemplaar.

Natuurlijk zou ik niet in het water springen zonder dat iemand met kennis van zaken me kon verzekeren van de goede werking ervan. Met een beetje overtuigingskracht kon ik Ronny Desmet van Scuba Service ertoe bewegen om de geleende Mistral te demonteren en een onderhoudsbeurt te geven. Hoewel hij geen ervaring met het nazien van eentrapsautomaten had, was hij mijn beste keuze en op dat moment de enige die ik voor deze taak vertrouwde. Het resultaat kon je lezen in Hippocampus nr. 271.

Mijn pak was amper droog van de vintageduik of mijn neef duwde me een plastieken zak in de handen met woorden: "Hij ligt toch maar stof te vergaren in mijn kast". In die zak zat een onvolledige Mistral. Serendipiteit: op het moment dat je niet meer zoekt, biedt een opportuniteit zich aan. Het artikel mocht dan geschreven zijn, ik was nog steeds ontvankelijk voor een perfect werkend exemplaar.

De duik was niet ideaal verlopen en zeker niet kenmerkend voor de kwaliteiten van deze degelijke eerste ontspanners. De Mistral verdiende een tweede, eerlijke kans.

Foto: Greetje Buysse.

Was deze ademautomaat de sleutel tot die perfecte duik?

Hardware is slechts één element. Wie had de expertise en de onderdelen om van een kastbewoner een duikend exemplaar te maken? Ook hier hielp het gelukkige toeval een handje. Tim Vertongen reageerde op mijn vraag op sociale media met de melding dat hij mij wel wou helpen. Het duurde echter jaren voordat 'mijn' eentrapsautomaat en ik aan zijn deur stonden en aanbelden.

het begin

Het huis waar ik voor sta getuigt van de aanpak van doe-het-zelvers. Het is een project met visie dat gelijkloopt met het beschikbaar budget. De eigenaars hebben het volle vertrouwen in hun kunnen en weten wat ze willen. Als Tim de deur opent, ziet hij er stukken jonger uit dan het beeld dat ik me van hem heb gevormd. Mijn wereldbeeld dat iemand met interesse voor oude techniek een oude persoon moet zijn, overleeft de confrontatie met de werkelijkheid niet.

Na de korte kennismaking begeven we ons naar de veranda, waar een ochtendzonnetje voor een gezellig warmte zorgt. De operatietafel is zorgvuldig voorbereid met een zwarte, rubberen map voor de patiënt met daarnaast een inox ultrasoon bad voor

grondige reiniging en natuurlijk de nodige gereedschappen.

Het gereedschap bestrijkt een gamma van precisie-instrumenten dat niet mis zou staan bij een horlogemaker tot een zware sleutel die je met twee handen moet opheffen. Naast de tafel staat een doos met reserveonderdelen die samen waarschijnlijk een vijftal ontspanners vertegenwoordigen. Ik ben duidelijk bij een gepassioneerde onderhoudstechnieker aanbeland.

Met zorg leg ik mijn onvolmaakt adoptiekind op de ontledingstafel. Na een visu-

ele controle identificeert Tim het als een 'Royal Mistral'. Vanaf 1962 bracht de firma 'La Spirotechnique' deze verbeterde versie van de Mistral op de markt. Het is een eentrapsademautomaat met meer gebruiksgemak en waarvan er versies, zoals het exemplaar dat voor ons ligt, voorzien waren van een hogedrukpoort voor de aansluiting van een manometer. Ik twijfel. Om een of andere reden komt het over dat het aansluiten van een manometer op een relikwie de romantiek vermindert.

Die extra aansluitingsmogelijkheid opent evenwel een dialoog over het gebruik van

Het binnenwerk ziet er heel eenvoudig uit.

Het gaat duidelijk om een Royal Mistral.

Foto's(2): Patrick Van Hoeserlande.

Foto's(4): Patrick Van Hoeserlande.

De gereinigde onderdelen.

een Fenzy. Deze oranje 'WC-bril' en voorganger van het huidige 'jacket' is niet meer dan een ring die je met lucht kan vullen en waar je je hoofd moet doorsteken. De officiële naam is een 'adjustable buoyancy life jacket (ABLJ)', maar het is beter gekend onder de naam van de uitvinder Maurice Fenzy die het in 1961 uitbracht. In de eerste versies moest de duiker lucht inblazen, maar latere modellen gebruikten een eigen kleine luchtcilinder of een 'single-use ampule' met CO2. Het is pas wanneer middendruk beschikbaar was en de tweetrapsademautomaten de markt overnamen, dat de Fenzy niet meer als louter reddingsvest gebruikt werd, maar ook als trimvest.

Het connectiestuk voor de verbinding tussen de fles en ademautomaat ontbreekt.

Daar heeft Tim al een oplossing voor. In de aanloop naar onze afspraak heeft hij een moderne A-klem aangepast, zodat die op de Mistral gemonteerd kan worden. Ik moet dus niet noodzakelijk op zoek naar een ouder model van duikfles met een kleinere kraan om met de 'Royal Mistral' te gaan duiken.

Een opvallende rariteit is het ontbreken van de eenrichtingskleppen op het mondstuk. Hij legt me uit dat deze kleppen vroeger uit de zwembadademautomaten verwijderd werden. Hierdoor werd het oefenen met eentrapsademautomaten moeilijker. De onderliggende filosofie was dat moeilijke trainingen de veiligheid tijdens openwaterduiken verhoogden. Omdat duiken met

kleppen aangenamer is, heeft hij een setje klaarliggen. Hoewel afkomstig van een moderne duikhelm – hij werkt als technieker in bijberoep bij 'De Zeeman PRO' – passen ze perfect op een oorspronkelijk mondstuk. Verwonderlijk hoe zonder lijvige, technische beschrijvingen oud en nieuw spontaan bij elkaar passen.

demontage

Terwijl Tim de ademautomaat vakkundig ontleedt, ontspint zich een gesprek over de oorsprong van zijn passie voor technologie en dan meer bepaald (ver)oude(rde) duiktechnologie. Zoals zoveel duikers, oud en jong, keek Tim met bewondering naar de onderwaterfilms van Jean-Jacques Cousteau. De stap van film kijken naar sportduiken is klein en dus duurde het niet lang vooraleer hij op zoek ging naar een duikschool. Terwijl ikzelf nog eentrapsademautomaten tijdens zwembadtrainingen gebruikt heb, stond hij jaren later aan de rand van het zwembad verbaasd te kijken naar de moderne afstammelingen. Waar is die tweede darm? Ze moesten hem uitleggen dat er niet meer met dubbele darmen gedoken werd. Ze waren ook niet meer te krijgen. De teleurstelling over de onmogelijkheid te duiken zoals zijn held hield hem echter niet tegen om op zoek te gaan naar de oorsprong van het sportduiken. We bekijken mijn exemplaar dat ondertussen gedeeltelijk ontmanteld is. De onder-

Reinigen van de onderdelen.

De eendebek in het uitlaatstuk van de Mistral.

De Royal Mistral, klaar voor een grondige onderhoudsbeurt.

Tim Vertongen tijdens het afstellen van de Royal Mistral.

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

DE DUIKWINKEL VAN NEDERLAND EN BELGIE

Apeks WTX-D30 Wing met stalen plaat

• Complete wing met bladder, backplate en harnas

• Geschikt voor alle maten

• Voor gebruik met enkele fles

• Gemonteerd geleverd

Oceama Shark duiklamp

• 2500 lumen

• 1,5 uur brandtijd op vol vermogen

• Dimbaar

• Focuseerbaar, straal van 5 tot 70 graden

• Oplaadbaar

€ 259 € 629

SubLub Rotterdam

Admiraal de Ruyterweg 40a

3031 AD Rotterdam

T +31 (0)10-2440111 | rotterdam@sublub.nl

Open di-vr 12-18 u & za 10-17 u

SubLub Zuidlaren

Verlengde stationsweg 12

9471 PL Zuidlaren

T +31 (0)50-8200479 | zuidlaren@sublub.nl

Open di-vr 11-18 u & za 10-17 u za 10-17 u

Apeks XTX50 ontspannersett

• Klassieker van Apeks

• Complete set met 1e trap, 2e trap, octopus, inflatorslang en console naar keuze

• Geschikt voor duiken in koud water

• Gemonteerd en duikklaar geleverd

va € 579,-

SubLub Nieuwegein

Merweplein 1

3432 GN Nieuwegein

T +31 (0)30-2074062 | nieuwegein@sublub.nl

Open wo 16-21 u do & vr 12-18 u, za & zo 10-17 u

Seac Screen duikcomputer

• Basis duikcomputer met lucht, nitrox en freedive

• Superscherp en groot scherm

• Nog niet toe aan leesglazen in je bril? Deze computer is perfect afleesbaar

• Beschikbaar in drie kleuren

€ 209

SubLub Amstelveen

Uilenstede 314

1183 DB Amstelveen

T +31 (0)20-6407806 | amstelveen@sublub.nl

Open di-vr 13-19 u & za 10-17 u

SubLub Limburg

Valkenburgerweg 12 6367 GV Voerendaal

T +31 (0)45-2033013 | voerendaal@sublub.nl

Open ma, di, do & vr 14-19 u & za 10-16 u

delen zijn in goede conditie. De jaren als kastplantje hebben de ademautomaat geen kwaad gedaan. Is pensionering van oude techniek dan toch niet zo'n slechte zaak? De twee darmen vertonen amper sporen van verduring en zijn nog steeds soepel. Alleen de regelaar vertoont roestsporen. Eigenaardig. Zonder een handleiding te raadplegen, verwijdert Tim de enige twee O-ringen in de ontspanner. Ja, slechts twee! Een minuscuul O-ringetje moet hij door een klein gaatje eruit vissen. Ik vraag me af hoe hij dat nadien terug in dat gaatje zal krijgen. Alle onderdelen verdwijnen één voor één in het bad. Met het water uit de waterkoker wordt zowel het bad als mijn tas met oploskoffie gevuld. Onderhoud en comfort vloeien uit dezelfde kan.

De geur van de koffie bereikt mijn neus en terwijl ik de dansende interferentiepatronen op het oppervlak van het ultrasoon bad bewonder, dwalen mijn gedachten naar de eenvoud van de 'Royal Mistral'. Dit is een staaltje van genialiteit. Ieder onderdeel is uitgedacht en strikt noodzakelijk. Niets is overbodig. Tim vertelt over het bestaan van een tweetrapsademautomaat, uitgebracht jaren voor de Mistral. In de 'Scaphandre Cousteau-Gagnan' gepatenteerd in 1945, of kortweg de 'CG45', werd het ademgas in twee fases van de hoge flesdruk naar de omgevingsdruk gereduceerd. Een proces waarvoor een redelijk complexe mecha-

niek nodig was. Beide trappen bevonden zich in één behuizing. De eerste commerciele ademautomaat was dus een tweetraps! Zonder een gebalanceerde eerste trap bood deze versie geen bijzondere voordelen en dus besliste de ontwerper en aanhanger van eenvoud, Émile Gagnan, om dit type af te voeren. Terug naar slechts één trap. De Mistral was geboren.

De roestvlek blijkt geen geoxideerd metaal te zijn. Dit kon in feite niet, maar je weet nooit natuurlijk. Opgedroogd vet? Het gaat eraf en dat is het belangrijkste. Normaal gezien moeten de luchtslangen ook gereinigd worden, maar dan niet in dit sonisch tafelmodel. Gelukkig heeft Tim een reservepaar en dus kunnen we ruilen, vuil tegen proper. Hierdoor kunnen we deze onderhoudsbeurt inkorten.

Niet alleen films motiveren mensen om te duiken, ook het boek 'Le monde du silence' deed menigeen hunkeren naar het verkennen van de onderwaterwereld. We zijn het er snel over eens dat Cousteau en zijn metgezellen waarlijk pioniers waren. Sommige van hun belevenissen zouden zelfs met ons huidig, modern en betrouwbaar materiaal een hachelijk avontuur betekenen. Natuurlijk wisten ze toen ook minder over de gevaren van de diepte. Ook de eerste sportduikers in België mogen zich pioniers van de duiksport noemen. Toen stond sportduiken

gelijk aan technisch en minimalistisch duiken. Droogpak? Jacket? Nope, er waren alleen enkele eentrapsademautomaten gemonteerd op duikflessen met reservestang voor de ganse club. De avontuurlijke leden mochten om de beurt duiken met een 'volledige' set van de duikschool. Zo'n set koste immers al snel meer dan een maandloon. Als je pech had, was de fles leeg voor je aan de beurt was. Volgende keer meer geluk?

Door de jaren heen is Tims verzameling van blinkende ademautomaten gegroeid. Als mensen eenmaal weten dat je iets verzamelt, dan start er een soort van aantrekkingsproces. Als ze niet weten wat ze met een eentrapsademautomaat moeten doen, dan geven ze die aan Tim. Hij verzamelt die dingen en dat is toch beter dan met het oud ijzer mee te geven. En zo zijn menig verzamelaars gestart met een uit de hand gelopen hobby. Nee, hij kent de Daveralcollectie niet (zie Hippocampus 238) en wil die richting niet inslaan. Duikmateriaal hoort in het water.

technologiefilosofie

Net voor het monteren moet de ademautomaat afgesteld worden. Met een zelfgemaakt kaliber voert Tim een initiële afstelling uit. Hij regelt de ademweerstand met behulp van twee vijzen en een regelmoer. Om te vermijden dat het plaatje waar de hefboom op rust verbuigt, moet er iteratief

De eendebek. De aangepaste A-klem, zodat ze op de Royal Mistral gemonteerd kan worden.

Foto's(2): Patrick Van Hoeserlande.

gewerkt worden. Iedere aan passing van de regelmoer gaat best gepaard met het vooraf even losdraaien van de twee vasthechtingsvijzen.

De scène die ik aanschouw, doet me denken aan de passa ges uit het boek 'Zen and the Art of Motorcycle' van Robert Pirsig, waarbij het hoofdper sonage tijdens zijn 'roadtrip' met veel liefde en overtuiging zijn motor onderhoudt. De schrijver beweert dat als we technologie als iets vreemds benaderen dat alleen door het volgen van instructies te controleren is, dan heeft het iets intimiderends en levenloos. Als we echter naar technologie kijken als het resultaat van menselijke inventiviteit kunnen we gemakkelijker onze intuïtie volgen. We begrijpen de werking beter en voelen ons verbonden met wat we gebruiken.

Je hoeft het lijvig boek niet te lezen om tot dat inzicht te komen. Je verwerft het eveneens als je jouw levensnoodzakelijke ontspanner ziet onderhouden door een gepassioneerde technieker en ook als je binnen de grenzen van de veiligheid 'experimenteert' met je configuratie en je materiaal. Het gebruikte materiaal wordt dan als het

ware deel van jezelf en niet iets dat je meeneemt om te duiken.

Na een paar uur filosofie stap ik buiten met een opgepoetste en volledig functionerende Mistral Royal. Er rest ons maar een ding: samen duiken en niet langer zoeken naar een originele Mistral… 

PATRICK VAN HOESERLANDE

De Royal Mistral, na een onderhoudsbeurt, is klaar om ermee te gaan duiken.

De regelaar vertoont roestsporen, maar later bleek het om opgedroogd vet te gaan.

Even testen of dit deel al op een moderne duikfles past.

Het terugplaatsen van het minuscuul O-ringetje.

Het nieuwe mondstuk en een setje kleppen voor in de luchtslangen liggen al klaar.

Foto's(5): Patrick Van Hoeserlande.

Scubapro Testdagen anno 2022

Wat zou je ervan denken om als duiker op een beurs aan te komen waarop alle merken hun laatste snufjes tentoonstellen? Je zou kunnen lopen langs de verschillende fabrikanten en de spullen uitkiezen die je wel iets zeggen. Niet om te krijgen (hoewel dat inderdaad zeer leuk zou zijn), maar om uit te testen in het water dat er vlakbij ligt en naar je lonkt. Voor je in het water gaat, krijg je uitleg over hoe je optimaal gebruik kunt maken van de gekozen uitrusting en hop, daar ga je. Zoiets zou ik fantastisch vinden. Een droom?

Met een bezoek aan de 'Scubapro Testdagen' kom je aardig in de buurt van wat ik net beschreef. Niet alle merken van duikuitrusting mogen dan aanwezig zijn, maar de rest van de droom komt wel in vervulling. Je kiest iets uit en je kan er onmiddellijk mee het water in. Je hoeft alleen te beloven dat je het materiaal terugbrengt, zodat andere duikers het ook kunnen uittesten.

Ik loop langs de uitgestalde producten. Wat zou ik dit jaar proberen? De 'Head Up Display' (HUD), waarbij de belangrijkste duikinformatie geprojecteerd wordt in je gezichtsveld lijkt futuristisch. De volgende stap is

een duikbril met 'augmented reality', waarbij je informatie krijgt over de dingen die je ziet of zou moeten zien. Zover zijn we nog niet. Deze duikbril met 'Galileo HUD' is een stap in de goede richting en dus leg ik ze in mijn 'te testen' mandje. De nieuwe ademautomaatcombinatie, een MK25 EVO BT eerste trap gecombineerd met een G260 tweede trap, lonkt naar me en dus, hop, de mand in. Een hartslagmeter tijdens het duiken lijkt me een goed idee. Niet dat ik cardiofitness onder water wil beoefenen, maar als duiker (en mens) is het hart naast je longen een belangrijk orgaan waar je zorg moet voor dragen. Een extra oogje in het zeil houden, kan zeker geen kwaad.

Als ik besluit dat drie dingen proberen genoeg is, word ik aangesproken om me ook over de nieuwe 'Seawing Supernova' vin te ontfermen. Deze hybridevinnen – je kan gemakkelijk wisselen tussen een zwembad- en openwatervoetstuk – zijn superlicht en zouden als enige in hun soort precisiepositionering toelaten. Als dit waar is, dan kunnen ze mijn zware 'Jet Fins' vervangen. Een uitdaging die ik niet kan weigeren. Een leuk detail is dat er over een paar maanden loodjes beschikbaar zullen zijn om de vinnen, indien gewenst, zwaarder te maken en ook ledlichtjes worden een optie waarvoor je zal kunnen kiezen.

Met mijn trofeeën in de mand wandel ik naar

de auto om me voor een testduikje aan te kleden. Een collegaduiker en onderwatervideograaf ziet mijn vinnen en bevestigt al het goede dat de Scubaproverdeler me erover vertelde. Mijn nieuwsgierigheid is extra geprikkeld.

In het water kost het me weinig moeite om de 'HUD' zo te positioneren dat de informatie op een natuurlijke wijze op mijn netvlies geprojecteerd wordt. Ik hoef niet meer naar mijn duikcomputer of het kompas aan mijn pols te kijken om alles te weten over mijn duik. De op de bril gemonteerde computer hindert me, een beetje tegen mijn verwachtingen in, geenszins. De ademautomaatset doet mooi haar werk. Natuurlijk, de beperkte diepte van het Zilvermeer te Mol vormt niet echt een uitdaging voor dit soort technologie. Ik zou veel dieper (en kouder) moeten duiken om het materiaal aan een echte test te onderwerpen. Dat is echter niet de bedoeling van deze duik. De 'Scubapro Testdagen' zijn immers geen testdagen voor het materieel, maar bedoeld om als duiker het materiaal uit te proberen in het water voordat je het koopt. Een nieuw item mag er boven water veelbelovend of mooi uitzien, het is alleen onder het wateroppervlak dat je weet of het bij je past.

Nu is het beurt aan de vinnen. Die voelen goed en natuurlijk aan. Ik zoek een vast referentiepunt en zwem er traag naartoe. Afremmen en stilhangen is geen probleem en rond het punt draaien lukt aardig. Mijn lange afwezigheid op duikplaatsen ligt aan de basis van de schoonheidsfoutjes bij het manoeuvreren, niet aan de vinnen. Gelukkig weet mijn buddy wat ik aan het doen ben en zwemmen er geen andere duikploegen langs. Mijn gestuntel zou waarschijnlijk op

hun lachspieren werken. Ik volhard en na een poosje slaag ik in het achteruitzwemmen door middel van een 'back-kick'. Deze vinnen lossen de belofte helemaal in. Tijdens de duik probeer ik het nog een paar keer en bij iedere poging gaat het beter.

Door de 'HUD' kan ik me volledig op mijn vinzwemtechniek concentreren, terwijl ik over alle informatie beschik. Dit geldt ook als ik beslis om een kompasrichting op de 'HUD' te zwemmen. Niet gemakkelijk, maar mits oefening zeker doenbaar.

Jammer genoeg is de tijd om met dit materiaal te duiken gelimiteerd. Andere duikers staan te wachten en hoewel de 'shop' over veel materiaal beschikt, is de voorraad niet onbeperkt. Ieder op zijn beurt. Als we door het wateroppervlak breken, zien we een lachende duikster voor ons. Ik heb amper mijn ademautomaat uit de mond en mijn duikbril verwijderd of ze vertelt over

haar recentste avontuur. De dame heeft zojuist voor de eerste maal in haar leven gedoken en de tijd van haar leven gehad. Ja, initiatieduiken is onderdeel van dit duikweekend en ook deze activiteit is zeer populair. Op het droge staan een rij gegadigden rustig te wachten tot ze een instructeur toegewezen krijgen om hen te begeleiden tijdens hun eerste vinslagen onder water.

Na hun eerste duik ontvangen deze avonturiers een certificaat en een foto in volle duikuitrusting als souvenir. Dit zullen de meesten goed bewaren. Hopelijk zien we sommigen van hen terug aan de waterkant. Tot op de volgende editie!

Meer foto's van de Scubapro Testdagen: https://flickr.com/photos/nelos-vzw/ albums

PATRICK VAN HOESERLANDE

Foto's (2): Carl Vanderhulst, Anja Vandoninck, Krista De Merlier.

De vin heruitgevonden: Scubapro Seawing Supernova

De Scubapro 'Seawing Supernova' heeft de prestigieuze, internationaal erkende 'Red Dot Award' voor productdesign gewonnen. Deze nieuwe, krachtige vin is de overtreffende trap van Scubapro's vorige topmodel, de 'Seawing Nova'. Ze overstijgt die qua prestatie, constructie, pasvorm en gebruik. Toch even uittesten of dit wel waar is.

Ten opzichte van de bekende 'Seawing Nova heeft Scubapro onder andere het vinblad verbeterd, wat zorgt voor meer comfort en een nog betere voortstuwing. Dankzij het nieuwe ontwerp kun je nu ook veel gemakkelijker de 'frogkick' uitvoeren. De productdesignprijs werd vooral gewonnen omwille van de mogelijkheid om het voet- en bladgedeelte van elkaar te scheiden. Echt vernieuwend is dit niet, dacht ik, want dat kwam je vroeger wel meer tegen bij diverse vinfabrikanten. Je kon je lange vinnen zo gemakkelijker in je duikzak opbergen. Maar de nieuwe vin kan niet enkel uit elkaar gehaald worden, je kan ze ook voorzien van optionele voetpockets met gesloten hiel. Je kan hierdoor vrij eenvoudig de openwatervin in een handomdraai ombouwen naar een zwembadvin. Dat kan best handig zijn als je op duikvakantie gaat en je om te snorkelen lie-

ver zwembadvinnen gebruikt. Je hoeft dan geen twee paar vinnen mee te nemen. Ook voor duikcentrums is het handig, want die kunnen hun vinassortiment snel aanpassen aan het publiek dat zich aanbiedt.

uitgetest in de praktijk

In het verleden dook ik regelmatig met de

'Seawing Nova', maar omdat je daar tijdens het fotograferen maar moeilijk bepaalde vinslagen mee kan doen, zoals achteruit zwemmen en de 'helicopterturn', gebruik ik meestal een andere vin – vooral als ik met mijn droogpak duik. Ik ben dus benieuwd naar dit nieuwe model.

Het is duidelijk dat het vinblad van de 'Sea-

wing Supernova' een andere vorm heeft dan het vorige model. De vinnen zijn nog steeds licht aan de voeten en hebben een positief drijfvermogen, waardoor ze – voor mij althans – minder geschikt zijn voor het duiken met een droogpak. Om daaraan tegemoet te komen brengt Scubapro binnenkort 'weight skegs' op de markt, die je aan de vinnen kan hangen om ze wat zwaarder te maken. Ook ledlichtjes om aan de vin te bevestigen –handig om je buddy te volgen tijdens een nachtduik – zijn weldra beschikbaar.

Ik test de openwatervin 'Seawing Supernova' met mijn natpak en ben uiterst tevreden over het comfort. Ze zitten aangenaam aan mijn voeten en zijn dankzij de bekende 'bungee hielstrap' aan de open hiel voetpocket gemakkelijk aan en uit te doen. Net zoals het vorige model lijkt het alsof je geen vinnen aanhebt. Zoals beloofd door Scubapro, kan je met deze vin de 'frogkick' veel gemakkelijker uitvoeren. Ook de 'helicopterturn' en het achterwaarts zwemmen gaan heel goed. Wat een verschil met het vorige model! Omdat de vinnen zo licht en soepel, als boter 'door het water snijden', ervaar ik ook geen krampachtig gevoel in de voeten of kuiten. Ze zitten gewoon goed. Het voelt aan alsof ik deze vinnen al jaren gewoon ben. Het is duidelijk dat de innovatieve vorm van het blad staat voor meer kracht, meer snelheid en een grotere wendbaarheid.

Vinblad altijd in de juist stand

De Pivot Control Technology (PCT), die zich al eerder heeft bewezen, werkt hand in hand met het unieke paneel in het midden van de vin, dat de stand van het blad automatisch zo aanpast dat het altijd in de juiste hoek staat. Met de PCT-scharnieren staat het blad standaard in een hoek van 40 tot 50 graden, wat perfect is wanneer je je vooruit beweegt. Door het flexibele paneel in het midden wordt de hoek gefinetuned op basis van de kracht van de vinslag, waarbij de hoek van het blad automatisch verkleind wordt bij een rustige vinslag. Zwem je voluit, dan wordt het blad in een grotere hoek gezet. De kracht van de slag is bepalend. Door de kanalen in het blad stroomt het water achterwaarts met als gevolg een efficiëntere slag en meer voortstuwing. In het geval van de 'frogkick' en andere vinslagen heb je meer controle dankzij de nieuwe vleugeltjes met twee punten. Hierdoor kan je aanmerkelijk beter manoeuvreren.

aanpassen van openwatervin naar zwembadvin

Om de vinbladen te verwisselen levert Scubapro een speciale tool bij de vinnen om de klemmen die de verbinding tussen het vinblad en de voetpocket vergrendelen eruit te wippen. Niet gemakkelijk, maar na een tijdje word je het wel gewoon. Gelukkig levert Scubapro enkele extra vergrendelklemmetjes, want de eerste keer dat ik het stukje er eindelijk uit geprutst kreeg, wipte het enkele meters verder in het hoge gras. Ik kan me voorstellen dat als je de handeling doet op het dek van een boot, je dat stukje hopeloos kwijt bent. Eenmaal je het klemmetje eruit gekregen hebt, verloopt het ontkoppelen van de pocket vlot, net als het weer aansluiten van de andere pocket. Nu nog het klemmetje erin duwen en de zwembadvin is klaar voor gebruik.

besluit

De Scubapro 'Seawing Supernova' is een prima vin met maximaal comfort en een hoge efficiëntie,

die beschikbaar is in verschillende maten. De bungee hielstrap, die een klein beetje verstelbaar is, maakt dat de vin altijd past, ook als je al eens andere duiklaarsjes gebruikt. Door de uitvoering in twee delen kan je de vinnen eenvoudig meenemen in een kleine bagagekoffer. Voor sommige doelgroepen kan de mogelijkheid om de vin om te bouwen van een openwatervin naar een zwembadvin nuttig zijn. Persoonlijk heb ik liever gescheiden vinnen, zodat ik niet steeds moet zitten prutsen met de vergrendeling. Qua comfort en wendbaarheid zou ik deze vin meteen aanschaffen. Enkel de kostprijs is mogelijk een struikelblok. Het vorige model, de 'Seawing Nova', kost 149,00 euro. De 'Seawing Supernova' kost 219,00 euro (inclusief een opbergzak) en als je er dan ook nog de optionele gesloten voetpocket bij wil, ben je nog eens 49,00 euro extra kwijt.

IVO MADDER

Sta oog in oog met een walvishaai

Het Franse aquarium Nausicaá pakt uit met een gloednieuwe augmented-realityattractie (AR). Via een hoogtechnologische bril katapulteert 'Grand Large' je naar de internationale wateren. Daar ontmoet je fascinerende dieren en merk je hoe zij strijden om te overleven.

ausicaá, het Franse aquarium is het grootste van Europa en ligt in Boulogne-sur-Mer, op een steenworp van de Belgische grens. Naast de grote glaspartij, de tropische lagune, het aanraakbassin, de kwallen in Nausicaá, het haaienaquarium, het reservaat van de zeeleeuwen en de expositie waar je een reis recht naar ‘Het oog van de klimaatorkaan’ beleeft, is er nu in het gedeelte 'Open Zee' ook 'Grand Large', wat de ontdekkingstocht door de zee nog completer maakt. Deze gloednieuwe attractie maakt deel uit

van de permanente expo 'Een reis op volle zee'. Tot wel 30 bezoekers kunnen gelijktijdig plaatsnemen op twee banken voor het pronkstuk van Nausicaá: een gigantisch raam van 100 m², waarachter maar liefst 40 vissoorten rondzwemmen. Zodra je de AR-bril opzet, duik je in de diepe wateren rond het Colombiaanse eiland Malpelo. Samen met een gigantische lederschildpad (Dermochelys coriacea) zwem je door de Stille en de Indische Oceaan. Daar ontmoet je een reuzegrote walvishaai (Rhincodon typus), een kolossale Brydevinvis (Balae-

noptera brydei), een mysterieuze maanvis (Mola mola), een enthousiaste tuimelaar (Tursiops truncatus), een fascinerende leeuwenkwal (Cyanea Capillata), een hypersnelle Pacifische zeilvis (Istiophorus platypterus) en een grote school Indische sardines (Sardinella gibbosa). Het is een internationale primeur, want geen enkel ander aquarium ter wereld beschikt over een AR-beleving. "De dieren in onze AR-beleving zien er net echt uit", zegt Florence Huron, directeur tentoonstellingen bij Nausicaá. "Nog nooit konden

De dieren lijken levensecht.

bezoekers hen van zo dichtbij bekijken én naar hen luisteren. Door de pracht van de onderwaterwereld te tonen, willen we mensen bewustmaken van de problemen waarmee onze volle zee kampt. Zo zie en hoor je welke schade wij mensen er aanrichten". 'Open Zee' is toegankelijk voor volwassenen, kinderen vanaf 8 jaar en mensen met een beperkte mobiliteit. De AR-beleving 'Grand Large' is beschikbaar in het Frans en Engels en duurt tien minuten. De show is inbegrepen in het toegangsticket voor Nausicaá. Let op: wil je deelnemen aan de beleving, dan moet je op de dag van je bezoek een plaatsje reserveren bij het infopunt in de hal (deelname is dus afhankelijk van de beschikbaarheid).

open zee beschermen

De prachtige dieren die je tijdens 'Een reis op volle zee' te zien krijgt, voeren een barre overlevingsstrijd. In internationale wateren gelden geen wetten. Vrachtschepen zorgen voor geluidsoverlast, lange pijpleidingen vervuilen het water, vissersboten bedreigen soorten met uitsterven en de klimaatopwarming vernietigt de ganse onderwaterwereld.

"We moeten onze internationale wateren dringend beter beheren en beschermen. Alle landen ter wereld moeten hun

Foto's

(4): Nausicaá.

Een ontmoeting met een grote maanvis vanuit je luie zetel.

Het lijkt alsof je de lederschildpad en haar jong kan aanraken.

Mallevoy, verantwoordelijke aquariologie bij Nausicaá. "Dat is zonder twijfel één van de allergrootste uitdagingen van deze eeuw. Anders gaat alles verloren".

technologisch hoogstandje

Nausicaá investeerde 1 miljoen euro in de augmented-realityattractie en werkte daarvoor samen met de gerenommeerde Franse studio Saola. Tien fulltime medewerkers staken de AR-show in elkaar. Zo ontrafelden onderzoekers twee maanden lang zoveel mogelijk details over de negen dieren die 'Open Zee' tot leven brengt. Daardoor zien de dieren er levensecht uit en zijn ook de geluiden die ze produceren waarheidsgetrouw.

Professionele 3D-tekenaars en maritieme vertellers hadden acht maanden tijd nodig om de productie in elkaar te timmeren. Ze

monteerden 'Open Zee' op de muziek van Rone, een wereldberoemde Franse componist. Er werd ook intensief gezocht naar geschikte AR-brillen. De keuze viel op de 'Hololens 2' van Microsoft. Die biedt een haarscherp en breed gezichtsveld, waardoor kijkers als het ware meegezogen worden in het beeld. Dankzij ingebouwde speakers gaan bezoekers nog meer op in het ver haal.

IVO MADDER

Sta oog in oog met een walvishaai.

Een hypersnelle Pacifische zeilvis onder water van dichtbij zien is een belevenis op zich.

Je krijgt een duidelijk beeld van hoe groot een kolossale Brydevinvis is.

Foto's (3): Nausicaá.

Duikbrillen zijn er in allerlei soorten en maten en in verschillende prijsklassen. De juiste duikbril voor jou zal bepaald worden door persoonlijke voorkeuren, de vorm van je gelaat en de mogelijkheid om er optische glazen in aan te brengen. Er zijn wel een aantal zaken waarop je kunt letten vooraleer een keuze te maken.

Veiligheidsglas

Veiligheidsglas, ook gehard of getemperd glas genoemd, is ongeveer vijf keer zo sterk als gewoon glas van dezelfde dikte. Indien het breekt, valt het uit elkaar in kleine stukjes, zodat je je er niet kan aan kwetsen.

Gehard glas heb je in verschillende prijsklassen. De duikmaskers in de instap- en middenklasse maken gebruik van standaard gehard glas met een groenige tint. Duurdere modellen gebruiken optisch wit glas.

Welke duikbril kies ik?

Een duikbril of -masker is één van de meest essentiële onderdelen van onze duikuitrusting. Vaak is het ook één van de eerste zaken die je aanschaft bij het begin van je duikcarrière. Hoe maak je nu de juiste keuze? Ga je voort op het advies van je begeleidende instructeur, luister je naar de aanbevelingen van een verkoper of laat je je verleiden door een trendy kleurtje? We zetten een aantal zaken op een rij om je te helpen het juiste masker te kiezen.

Een goed duikmasker bevat verschillende onderdelen: een neus voor het klaren, één of twee lenzen in gehard glas – ook wel veiligheidsglas genoemd – voor een goede bescherming van de ogen onder water, een siliconen gelaatstuk, al dan niet vervat in een frame, dat ervoor zorgt dat het masker lucht- en waterdicht op het gezicht blijft zitten, een hoofdband en een gesp.

Andere duikers verkiezen dan weer wel de transparante uitvoering, omdat die een ruimer en rustiger beeld geeft. Het nadeel van transparante gelaatstukken is dat ze na verloop van tijd vergelen.

Dit proces kan vertraagd worden door het masker uit de zon, droog en op een donkere plaats te bewaren.

Niet-lichtdoorlatende gelaatstukken zijn te verkrijgen in alle kleuren van de regenboog. Een felle kleur naast je ogen kan op de duur echter als irriterend worden ervaren. Bezin dus eer je begint. Kies eerder voor een neutrale kleur.

het gelaatstuk

Tegenwoordig is dit altijd van zachte siliconen gemaakt. Het kan transparant zijn of niet-lichtdoorlatend. Onderwaterfotografen kiezen vaker voor deze laatste uitvoering, omdat ze zich dan beter kunnen focussen op hun onderwerp en niet worden afgeleid door licht, schittering of beweging.

Gelaatstukken vind je in verschillende uitvoeringen, variërend van soepel hypoallergeen chirurgische siliconen tot stug PVC. De prijs is evenredig met de kwaliteit en het comfort. Een zacht en comfortabel masker is vaak duurder, maar resulteert in een hoger draagcomfort.

het frame

De harde rand van de meeste duikmaskers is gemaakt van polycarbonaat of een vergelijkbare kunststof, een relatief betaalbare en veel gebruikte plasticsoort.

Foto: Maarten van den HeuvelUnsplash.

Er zijn verschillende duikmaskers die naast een hoogwaardige kwaliteit polycarbonaatachtige kunststof ook andere materialen gebruiken, zoals bijvoorbeeld roestvrij staal en/of polyurethaan. Beide zijn bedoeld om het frame van het masker sterker en duurzamer te maken.

Kijk bij aanschaf altijd goed naar de maskerbandbevestiging. Is die goed te bedienen en is de maskerband eenvoudig te verstellen? Goedkope maskers hebben vaak een maskerbandmontage die lastig te verstellen is of een fragiele constructie heeft. Er bestaan ook maskers zonder frame.

Het siliconen gelaatstuk zit dan gemonteerd op het glas, wat resul-

zelden geschikt voor aanpassing met optische glazen.

je krachtig ademen om de duikbril te laten zitten, dan is dit vaak een teken van een slechte pasvorm. Beweeg en draai je hoofd nu een beetje heen en weer.

Trek ook zachtjes aan het masker. Duw een beetje aan de zijkanten. Als het masker goed blijft zitten en niet knelt, dan is de pasvorm in ieder geval goed.

teert in een kleiner en flexibeler masker. Het ontbrekende frame kan zo niet meer stukgaan. Het nadeel is dat niet elk masker op sterkte gemaakt kan worden. Een frameloos masker is meestal ook iets compacter en dat heeft voordelen. Een kleiner masker is eenvoudiger te ledigen dan een groter masker. Minder volume betekent dat het water er sneller uit is. Des te compacter het masker, des te dichter het glas tegen je gezicht komt en dat geeft een veel betere 'kijkhoek' dan wanneer het masker verder van je gezicht staat.

de glazen

Kies je voor twee losse glazen of voor één enkel glas?

Het enkele glas geeft meer zicht, omdat het tussenstuk op de neus ontbreekt. Daarbij geeft een enkel glas een veel betere inkijk voor je buddy. Je hebt sneller oogcontact en je ziet ook meer van het gezicht van je duikmaat, waardoor er meer lichaamstaal via het masker naar buiten komt. Iemand die geen optische glazen nodig heeft, kiest daarom best voor deze uitvoering. Een duikmasker met een doorlopend glas is

Bij dubbele glazen kan het neusstuk van het masker verder naar voren worden geplaatst en de glazen dichter bij de ogen. De inhoud van het masker in volume wordt hierdoor kleiner en dat maakt oefeningen, zoals het leegblazen van je masker, makkelijker. Ook wordt het zicht wat ruimer als de glazen dichter op je gezicht staan. Iemand met een relatief hoge of grote neus, zal met een dubbelglazig masker een betere ervaring hebben, omdat de constructie ervoor zorgt dat er meer ruimte in het masker is waardoor een tweeglazenmodel meestal nooit op de neus drukt. Nog een voordeel van twee glazen is dat je ze kunt vervangen door optische glazen.

een duikbril passen

Een duikbril moet vooral comfortabel zitten, je moet er goed door kunnen kijken en hij mag niet lekken. Het passen van de duikbril is dan ook erg belangrijk. Een duikbril kan je beste kopen in een duikwinkel, omdat je daar verschillende modellen kan uitproberen. Bij het passen van een duikbril zet je de bril op zonder de band vast te maken. Zorg ervoor dat er geen haren tussen het masker zitten. De onderkant van het gelaatstuk moet boven je bovenlip zitten (niet erop, anders gaat hij lekken).

Adem nu rustig in door je neus en houd je adem in. De bril moet zich vastzuigen en blijven zitten op je gezicht. Moet

Voelt het masker prettig aan, doe dan ook de band om je hoofd. De band plaats je aan de bovenkant van je achterhoofd en loopt boven de oren. Bij een gespleten hoofdband zit er een band boven en een band onder je hoofdknobbel. De hoofdband is niet bedoeld om je bril strakker tegen je hoofd aan te duwen (om lekken te voorkomen), maar om ervoor te zorgen dat hij niet van je hoofd glijdt.

Opgelet: sommige modellen, gemaakt van heel zachte siliconen, waarbij de hoofdband aan het gelaatstuk gemonteerd zit, moet je passen met de maskerband om je hoofd. Dit omdat de vorm van je gezicht invloed op de pasvorm van het siliconen gedeelte heeft, waardoor de maskerband het masker wat breder zal uitrekken bij een breed gezicht en minder breed bij een smal gezicht.

dampvrij maken

Harro Cats, eindverantwoordelijke voor TUSA Nederland zegt hierover het volgende:

"In een masker wordt meestal een siliconen gelaatstuk en maskerband gemonteerd. Bij de productie van het gelaatstuk en de maskerband worden siliconen korrels bij een hoge temperatuur en druk in een zogenaamde mal geïnjecteerd. Bij dit chemische proces komen

Foto: Massimiliano Eleota.

kleine hoeveelheden (ongevaarlijke) siliconendampen vrij die het probleem vormen, omdat het chemische proces nog enige tijd doorgaat.

De siliconen onderdelen worden bij de productie verwerkt samen met de andere onderdelen zoals het frame, de maskerbandgespen en uiteraard ook de glazen, om uiteindelijk een duikbril te worden. Nadat het masker volledig geassembleerd is, wordt het in de verpakking opgeborgen en kan het op weg naar het land van bestemming om een nieuwe eigenaar te zoeken.

Duikbrilglazen

De hoogwaardige modellen hebben optisch wit glas of zijn voorzien van gekleurde, ontspiegelde glazen met een UV-420 beschermingslaag voor de ogen. De ontspiegeling in de glazen zorgt voor meer contrast en een rustiger zicht. Gekleurde glazen in de duikbril van je buddy hebben wel als nadeel dat je zijn ogen niet kan zien, waardoor je tijdens bijv. het afnemen van proeven de eventueel aankomende problemen niet kan aflezen in zijn ogen.

Tijdens de reis dampt het siliconen nog enigszins na en deze damp slaat als een soort condens neer op onder meer de glazen. En het is nu juist die aanslag op de glazen die het beslaan veroorzaakt!

Bij aankoop van een nieuw masker wordt het advies gegeven de glazen te reinigen met een speciaal schoonmaakmiddel om beslaan te voorkomen. Heb je dat niet in huis, dan voldoet een niet-schurende tandpasta of een siliconenvrij afwasmiddel vaak ook.

Dat advies is correct, maar niet volledig.

Dat merk je direct als je met je nieuwe masker onder water gaat. Want dan ontstaat de irritatie, je nieuwe duikmasker beslaat alsnog! Hoe dat kan, is heel eenvoudig uit te leggen. Zoals eerder beschreven, dampt het siliconen nog na van de productie. Deze damplaag zit niet alleen op de glazen, maar ook op het gelaatstuk zelf, de maskerband, het frame, de gespen en vergeet vooral niet, de verpakking. Oh ja, en in veel gevallen ook in de maskerbox.

Als dan alleen de glazen gereinigd worden, zijn de andere onderdelen nog niet 'schoon' met als gevolg dat deze aanslag eenvoudig door dampt en daarmee weer terug op de glazen komt. Gevolg: wederom een beslagen masker! Het vrijmaken van aanslag op de glazen is dus onvoldoende. Bij aanschaf van een nieuwe duikbril dien je het gehele masker, maar ook de maskerbox, grondig te reinigen. Alle dampaanslag dient van alle onderdelen te worden gewassen."

af te raden methoden

Spuug tegen het aandampen is ook wel effectief, maar geeft in de loop van de tijd kans op de groei van micro-organismen. Dit zal zich uiteindelijk uiten in vervuiling en lekkage van je masker.

De glazen 'schoon' branden met een aansteker is ten stelligste af te raden. De kunststof onderdelen zijn niet bestand tegen de hitte van het vuur. Resultaat: een duikbril die

Fotograferen met een aangedampte duikbril is niet gemakkelijk.

Foto: Scuba Service Store.

Spuug tegen het aandampen is wel effectief, maar geeft in de loop van de tijd kans op de groei van micro-organismen.

Foto: Ivo Madder.

weer gaat aandampen en wellicht vervormde onderdelen, met lekkage als gevolg! Een andere methode die je nooit moet toepassen, is je masker wassen in de vaatwasser. De temperatuur van de vaatwasser is te hoog en de chemische reinigingsmiddelen zijn te agressief. Resultaat: misschien heb je wel een propere duikbril, maar met chemisch gebleekte, verweerde en vervormde onderdelen. Bovendien is de kans op lekken groot. Gebruik in elk geval je gezond verstand bij het behandelen van je duikbril.

opslag en onderhoud

Je duikbril bewaar je het beste op een droge, donkere plaats, liefst in de eventueel bijgeleverde box. Het advies is om hem na elke duik goed te spoelen met proper water. Je kan je masker gerust regelmatig in een sopje met detergent reinigen. Droog het altijd heel goed af om algengroei te voorkomen.

besluit

Het loont zeker de moeite om voldoende tijd uit te trekken bij de aankoop van een nieuwe duikbril. Draagcomfort en een goede pasvorm zijn hierbij primordiaal. Goed onderhoud en correcte opslag zullen bovendien de levensduur van je duikbril aanzienlijk verlengen. 

MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Foto: Roman VasilovskiUnsplash.

Tijdens een winterse duik is er voor de rustige duiker genoeg onderwaterleven te bewonderen.

Na een zomer met lekkere watertemperaturen begint in de herfst het water langzaam af te koelen. Tegen de winter laat de watertemperatuur nog maar één cijfer zien, we zitten onder de

tien graden. Voor veel duikers het sein om de duikspullen aan de wilgen te hangen, vaak tot de eerste warme lentedag. De diehards trekken een extra kledingstuk onder het wolletje aan en duiken stoïcijns door.

Foto: Silvia Waajen.

Gemmulae, de overwinteringsbolletjes van de zoetwaterspons.

Niet alleen voor duikers zijn er merkbare veranderingen, ook het onderwaterleven gaat in 'winterstand'. Het in de zomer zo uitbundige vissenleven is grotendeels verdwenen. De zoetwaterplanten zijn spoorloos of staan er troosteloos en verwelkt bij. De eindeloze zandbodem wordt weer zichtbaar. Duikers zeggen het tegen elkaar: "Het wordt rustig onder water". Met andere woorden, het wordt saai. Als het weer een beetje meezit, zal een ijsduik in het midden van de winter het hoogtepunt zijn. Zo niet, gaan duikers op zoek naar de objecten die in veel zoetwaterplassen geplaatst zijn. Na de duik vertellen ze elkaar welke objecten ze bekeken hebben. Toch blijft er voor de duikers die net iets rustiger zwemmen ook in de winter nog voldoende leven te bewonderen. Niet zo groot als de snoek of baars die we in de zomer zien, maar veel dieren zijn er ook in de winter. Misschien beter verstopt, in mindere mate of zelfs in een heel andere verschijningsvorm.

voorraadkast

Hier en daar kom je tijdens je duik nog een verloren snoek of baars tegen, maar het merendeel is verdwenen naar dieper water. Alleen de zwartbekgrondel (Neogobius

melanostomus) geeft niet op. Hun aantal is aanmerkelijk minder dan in de zomer, maar toch kan je in de winter nog steeds heel erg veel zwartbekgrondels spotten. Ze maken gebruik van spleten en holen om zich in te verschuilen. Bij wrakken met beschutte ruimtes is het de moeite waard om binnen een kijkje te nemen. Vissen die de diepte nog niet opgezocht hebben, zijn vaak in grote scholen in deze ruimtes te vinden. 'Meneer Snoek' weet hier ook van en hangt vaak doodstil in een hoekje van deze voorraadkast.

exoten tussen de mosselen

Inmiddels is het Nederlandse zoete water veel exoten rijker. Dit heeft voor- en nadelen. Als je in het winterse halfjaar je hoofd onder water steekt, vallen de mosselen als eerste op. Quagga- en driehoeksmosselen hebben de meeste zoetwaterplassen bereikt en zijn het hele jaar door te vinden. De gemiddelde zoetwaterduiker zwemt er meestal achteloos overheen, maar de schelp van de mossel wordt door verschillende dieren gebruikt als aanhechtingsplaats. Goed kijken levert vaak bruine hydra's (Hydra oligactis) op, een neteldiertje dat met zijn tentakels prooien vangt. Niet zomaar een prooi,

De zwartbekgrondel (Neogobius melanostomus) is ook in de winter massaal aanwezig.

De bruine hydra (Hydra oligactis), een veel voorkomende wintergast.

Foto's

(2): Silvia Waajen.

het kunnen dieren zijn die vele male groter zijn dan hijzelf. De bloedrode aasgarnaal (Hemimysis anomala) is zo'n prooi, ook in de winter aanwezig en in afgesloten plassen vaak zo massaal dat je denkt in een gigantische stofwolk te belanden. Als je echt goede ogen hebt, kun je tussen de bruine hydra's misschien wel de groene hydra (Hydra viridissima) ontdekken. Die is vele malen kleiner dan de bruine hydra en uiteraard … groen. Tussen de mosselen zijn in de winter ook de vlokreeften te vinden. Vaak gaat het hier dan om een exoot, de Pontokaspische vlokreeft of reuzenvlokreeft (Dikerogammarus villosus).

kolonies van mosdiertjes

Eén van de bekendste mosdiertjes is het kruipend geleirupsmosdiertje (Cristatella mucedo), aanwezig in de late zomer en vroege herfst. Hij hoort niet op de bodem, maar hangt in waterplanten of objecten die onder water geplaatst zijn. Bij weinig waterberoering kan hij massaal aanwezig zijn, zo massaal zelfs dat de objecten waarop hij groeit grijs kleuren van de hoeveelheid mosdiertjes.

Het is leuk om zo'n kolonie te blijven volgen. In de late herfst beginnen zich statoblasten

te vormen: ufovormige overlevingscapsules. Ze groeien vanuit het moederdier. Naarmate de tijd vordert, vormen er zich er meer statoblasten en kwijnt het moederdier weg tot er in de winter alleen statoblasten overblijven. In eerste instantie zitten ze met heel veel in een gelatineachtig omhulsel dat later zal verdwijnen. Een statoblast is maar enkele millimeters groot en daarom vrijwel niet te vinden, maar als er meerdere in zo'n gelatine-omhulsel zitten, zijn ze ineens prima te zien. Als de omstandigheden beter worden – het water weer warmer wordt –zullen deze statoblasten vroeg of laat weer uitgroeien tot het welbekende kruipend geleirupsmosdiertje. In Nederland komen meerdere soorten mosdiertjes voor die bijna allemaal statoblasten vormen. Sommige mosdiertjes, zoals het geleirupsmosdiertje, vormen heel veel statoblasten, andere mosdiertjes veel minder of zelfs maar één.

overwinteringsbolletjes

Eenzelfde soort verhaal gaat op voor de zoetwaterspons. 's Zomers staan zoetwatersponzen er prachtig bij in groene, gele of beigeachtige kleuren. In de herfst gaan sponzen, afhankelijk van de soort, over in 'winterstand'. Ook zij vormen overwinte-

Foto's (2): Silvia Waajen.

De statoblasten van het geleirupsmosdiertje (Cristatella mucedo) zijn in de late herfst en tijdens de winter vaak te vinden waar voorheen de mosdiertjes zaten.

De puntige blaashoren (Physella acuta) legt eitjes in de winter.

ringsbolletjes, gemmulae genoemd. Bij de overgang van zomer- naar winterstand zie je de bolletjes vaak al tussen het sponsweefsel zitten. In de winter blijven dan alleen gemmulae over op de plaats waar de spons gezeten heeft. Als de omstandigheden beter worden en het water weer warmer wordt, vormen zich uit deze gemmulae nieuwe sponzen.

In Nederland en België komen meerdere soorten zoetwaterspons voor. Onder water zijn ze niet uit elkaar te houden. Zo kan het gebeuren dat je tijdens een winterduikje in zoet water toch sponzen ziet staan met vlak ernaast een hele oppervlakte met gemmulae. Of het dan om een andere soort zoetwaterspons gaat of dezelfde soort die nog geen gemmulae wil vormen, blijft vooralsnog een raadsel.

puntige blaashoren

In de herfst en de winter zijn er ook nog veel slakkensoorten te vinden. Vaak zijn ze minder talrijk en minder actief dan in het warme jaargetijde. Veel soorten zitten teruggetrokken in hun schelp op één of ander takje te wachten op betere tijden. Zo niet de puntige blaashoren (Physella acuta). Deze slak durft het aan om in de winter eieren te leggen. Daar waar de slakken zitten, zijn ook de eieren te vinden. Het geeft een beetje een lentegevoel. De eieren zitten met meerdere bij elkaar in een worstvormig gelatineus omhulsel. De puntige blaashorens zijn in de winter vaak op takken te vinden. Omdat ze in deze tijd meestal teruggetrokken in hun huisje leven, zijn ze op zo'n tak goed gecamoufleerd. In de winterperiode worden de eieren daarom meestal eerder gevonden dan het slakje.

De meeste planten zijn verdwenen of stervende. Onder de eindeloze zandbodem loopt echter een wirwar aan rhizomen, de wortelstokken van onderwaterplanten. Eén van de weinige planten die in onze duikwateren onder water groen blijft is de gele plomp.

Hij overleeft de winter met bladeren die dicht bij de bodem staan en een beetje op sla lijken. In de lente beginnen de drijvende bladeren te groeien en daarna verschijnen de gele bloemen.

Nu de meeste waterplanten verdwenen zijn, is de kans wel groter om zoetwaterkreeftjes te spotten. 's Zomers leven ze op de bodem onder de waterplanten en zijn ze voor duikers vrijwel onzichtbaar. Nu wandelen ze over de zandbodem en steken ze bij het naderen van een duiker onheilspellend hun scharen omhoog. Bij ernstig gevaar schieten ze met een klap van de staart weg om een eindje verder weer op de zandbodem terecht te komen.

Na een heel klein uurtje beginnen onze handen en voeten gevoelloos te worden en de kou begint door het droogpak te£ dringen. Hoog tijd om het water uit te gaan, ook voor de diehardduiker. Boven water kunnen we weer opwarmen met een kop koffie of warme chocomelk. De duikers die iets harder gezwommen hebben, vertellen over de objecten die ze opzochten. De duikers die net iets rustiger gezwommen hebben, over het onderwaterleven dat ze tegenkwamen. 

Advertentie

SILVIA WAAJEN, BIOLOGISCHE WERKGROEP NOB

De Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes limosus) wandelt in de winter vaak over de kale zandbodem.

Foto: Silvia Waajen.

Burgers tegen plastiek (sic)

Als duiker kom je soms plastic afval tegen aan de kant of onder water. Hopelijk ben je dan bewust van het milieuprobleem dat dit persistent materiaal vormt en ruim je het op. Het is dan wel niet jouw afval, maar de gevolgen blijven dezelfde. Zo dachten ook de vrijwilligers bij de oprichting van de verenigingen 'Proper Strand Lopers', 'NorthSealTeam' en 'Fishing for Litter'. De eerste struint over onze Belgische stranden en door onze duinen op zoek naar zwerfvuil, terwijl de tweede de gevolgen van zwerfplastic voor de zeehondenpopulatie aan de kaak stelt. Daarnaast stimuleren ze beroepsvissers om het afval in hun netten te verzamelen om later in hun thuishaven aan land te brengen voor recyclage of correcte verwijdering. Er was een bezoek van KUL-onderzoeker Viktor Swillens nodig om de drie verenigingen samen aan tafel te krijgen.

Hoewel deze initiatieven geen tegengestelde belangen hebben en ze elkaar kennen, zaten ze nog nooit samen over de aanpak van hun gemeenschappelijk probleem: plasticvervuiling. Er werd tot op heden vooral actie ondernomen binnen de initiatieven zelf en samenwerking was eerder toevallig. De vaststelling dat er heel wat initiatieven tegen plasticvervuiling aan de Noordzeekust zijn, maar dat de onderlinge samenwerking nog kan versterkt worden, gaf aanleiding tot een filmproject. De film werd gemaakt om te laten zien hoe verschillende burgercollectieven aan de Belgische kust zich inzetten voor een plasticvrije Noordzee(kust) en om zo een gedeelde basis te voorzien om samen actie te ondernemen. De film toont aan dat het belangrijk is dat deze verenigingen samenwerken (zowel op het strand als op zee), omdat ze complementair zijn aan elkaar.

De sneak preview van de film 'Burgers in actie tegen de plastiekvervuiling (sic) van de Noordzee' vond plaats in O.666 in Oostende (O.666 is een proeftuin voor circulai-

re economie, sociaal en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het staat o.a. voor publiekswerking, participatie en educatie in de vorm van open ateliers, fora, presentaties en evenementen). Het publiek bestond uit leden van de drie verenigingen die in de film voorgesteld worden. De groep werd aangevuld met kunstenaars die afval als grondstof gebruiken en een enkele sportduiker. De informatieve film geeft een goed beeld over wie wat doet aan de kust en wat hun beweegredenen zijn. De montage moet de kijkers doen nadenken over hoe zij kunnen bijdragen tot een propere omgeving en minder afval. Ze is te bekijken op de sociale media van de 'Proper Strand Lopers' en het 'NorthSealTeam'.

Het doel van die avond was niet alleen de film te bekijken, maar eveneens door middel van een nabespreking toekomstige acties over de grenzen van de initiatieven heen tot stand te brengen. Vier gemengde groepen bespraken verschillende stellingen en gingen na wat ze er als collectief mee kunnen doen. Het is niet omdat iedereen milieubewust is, dat de prioriteiten gelijklo-

pen. Toch was iedereen het erover eens dat er pas echte veranderingen kunnen komen als er een algemene bewustwording van het plasticprobleem is. Een leuke discussie was of kunst het probleem moet aankaarten door het omvormen van afval in iets moois of door het brede publiek te choqueren.

De geanimeerde avond was ook de start van een traject dat tijdens de zomer liep en waarbij de onderzoeker een coördinerende rol vervulde. De uitdaging daarbij was om een zo divers mogelijke groep mensen te betrekken bij het aanpakken van plasticvervuiling. Nieuwe bijeenkomsten tenslotte moeten concrete acties opleveren om te werken rond specifieke problemen zoals plastieken netten.

We kunnen als duikers hopen dat dit soort initiatieven op termijn succesvol zijn. Het meeste zwerfvuil komt immers vroeg of laat in onze wateren terecht en dus hebben we er belang bij dat plastic boven water verwijderd wordt of verdwijnt. We zullen hierdoor onder water minder, al dan niet georganiseerd, moeten opruimen. Als je dan een half doorzichtig verschijnsel opmerkt, kan je bijna zeker zijn dat het een neteldier is en geen plastic zak. We winnen allemaal. 

Proper Strand Lopers: www.properstrandlopers.be

NorthSealTeam: www.northsealteam.be

Fishing for Litter: https://fishingforlitter.org

URL naar de film: https://youtu.be/mA3onKZfCT8

PATRICK VAN HOESERLANDE

Foto: Patrick Van Hoeserlande.

Foto: Tim Corbusier (Proper Strand Lopers).

De oceanen zijn bijzondere en onmisbare ecosystemen, die door vervuiling, opwarming, verzuring en overexploratie bedreigd worden.

Sea First, een organisatie opgericht door Dos Winkel, beschermer van de zee, wil deze bedreigingen tegengaan door (jonge) mensen zoveel mogelijk bij te brengen over de zee. Educatie en sensibilisering is immers de weg naar respect en bescherming. Daarom werkte Sea First aan kant-en-klare online lespakketten voor het basisonderwijs (vanaf groep 7 voor Nederland/ 5e leerjaar voor België) en het middelbaar of voortgezet onderwijs. Zo is er nu al een eerste lespakket: de 'plastic soep'. In deze interactieve les leren jongeren onder andere welke soorten plastic er bestaan, hoe het gemaakt wordt, hoe het te hergebruiken of te recycleren en hoe sommige plasticsoorten gemakkelijk te vermijden zijn. Dat is zeer belangrijk, want

Lespakket 'plastic soep' voor scholen

De kernactiviteit van Sea First is educatie over de oceanen en alles wat daarin leeft, groeit, stroomt, vervuilt, zuivert en ... misloopt.

in zee komen zones voor met een enorme oppervlakte aan plastic (de zogenaamde ‘plastic soepen’) en die zijn niet alleen een bedreiging voor het zeeleven, maar ook voor onszelf.

De kant-en-klare lespakketten zijn voor 225,00 euro te koop. Ben je begaan met de oceanen en wil je één of meerdere lespakketten sponsoren? Dat kan! Je bepaalt zelf welke school je bijv. met het prachtige lespakket over de 'plastic soep' wil steunen.

Op www.seafirst.nl/lesaanbod/plastic-soep vind je meer info over het pakket. De lespakketten deel 2 over ‘Koraalriffen en mangrovebossen' en deel 3 over 'De oceaan, het klimaat en onze gezondheid' worden verwacht aan het begin van het schooljaar 2022-2023.

IVO MADDER

Advertentie

Microplastics

Plastic vergaat niet, maar valt door verwering door zonlicht en golfslag uiteen in minuscule deeltjes, die gifstoffen aan zich binden. Zo lijkt het op plankton en wordt het gegeten door vissen, schaalen schelpdieren en andere zeedieren en… kan het uiteindelijk op ons bord terechtkomen.

Per jaar komt naar schatting 8 miljoen ton plastic in onze oceanen terecht, waarvan 20.000 ton in de Noordzee. Het overgrote deel van deze verontreiniging is zwerfvuil afkomstig van het land en het strand. We kunnen deze 'plastic soep' niet op één dag opruimen, maar we kunnen er wel voor zorgen dat er geen zwerfvuil meer in zee belandt.

Foto: Rich Careyshutterstock.

AVOS viert feest

AVOS bestaat 50 jaar en mag zich sinds 2 februari 2022 een 'Koninklijke Maatschappij' noemen. Bovendien werd de bouw van de sanitaire unit aan de put van Ekeren eindelijk afgerond. Redenen genoeg voor een feestje!

Op zaterdag 21 mei 2022 nodigde AVOS al haar leden uit om mee feest te vieren aan de Put van Ekeren. Het was die ochtend dan ook erg druk op de parking. AJD mocht de spits afbijten en dook met een tiental jeugdduikers de put in. Er was gezorgd voor een RIB, zodat de meer ervaren jeugdduikers konden proeven van een bootduik. De veiligheid aan de kant werd voor de gelegenheid verzorgd door een kikker.

Na de jeugd genoten ook de volwassenen van een duikje, waarna ze konden afzakken naar de feestweide. Daar hing een echt festivalsfeertje. AVOS had gezorgd voor enkele foodtrucks, maar de blikvangers waren de drie varkens aan het spit en het speciaal voor de gelegenheid gebrouwen AVOS-biertje. Een springkasteel van wel 18 m lang mocht natuurlijk ook niet ontbreken.

Voorzitter Koen Van Dyck heette iedereen van harte welkom en gaf een overzicht van de geschiedenis van AVOS.

De oprichting van AVOS (Antwerpse Verstandhouding voor Onderwatersport) gaat terug tot in de jaren '60. De Antwerpse duikclubs AKO, Amphora, Aquanauten, CVD, GOA en The Frogmen bundelden hun krachten op de Algemene Vergadering van BEFOS om een Antwerpenaar in de Raad van Bestuur te krijgen. Hoewel de naam nog niet bestond, was dit het begin van een betere samenwerking tussen de Antwerpse clubs, het begin van AVOS dus.

In 1971 kreeg de vereniging vorm onder de naam AVOS. Een naam die geïnspireerd was op de toen populaire Antwerpse Verstandhouding van eersteklassevoetbalploegen, Antwerp, Beerschot, Berchem – 'den Entente Anversoise' in het Antwerps – die voor het toen zeer populaire Paastornooi een gezamenlijke ploeg opstelde. Om alle clubs erbij te betrekken besliste men om jaarlijks een nieuwe voorzitter aan te stellen, die telkens uit een andere club zou komen.

Ervaren jeugdduikers mochten van de RIB te water gaan.

Briefing aan de jeugdduikers.

Jeugdduikers klaar voor hun duik.

Foto's (5): Marijke Van Cauwenberghe.

In 1972 werd aan het Antwerpse stadsbestuur de toelating gevraagd om te mogen duiken in de vijver van Muisbroek (Put van Ekeren). Dit zou een langdurige veldslag worden. Pas in 1975 kregen de AVOS-clubs de toelating om te duiken in Muisbroek. Het belangrijkste wapenfeit van AVOS is ongetwijfeld het verkrijgen van de consessie over de vijver van Muisbroek, verleend door de stad Antwerpen, op 1 januari 1997. Een systeem van vergunningen werd gestart, zodat het overzicht en de beheersing van wie er kwam duiken beter kon gecontroleerd worden.

In de loop der jaren werd de toegankelijkheid van de put aanzienlijk verbeterd. Aanvankelijk werd er gewoon vanaf de kant gedoken, maar door de grote toeloop van duikers kalfde de oever meer en meer af. Een oplossing hiervoor werd gevonden in de aanleg van een steiger. De steiger zorgt ervoor dat duikers op een comfortabele manier te water kunnen gaan via een trap of via een sprong. Recent werd nog een nieuwe tweede brede trap in gebruik genomen die door zijn ligging en

constructie bijzonder geschikt is voor technische duikers en duikers met een handicap. Duikers met een handicap hebben bovendien aan de westkant van de put nog een eigen steiger.

Enkele pioniers van AVOS, indertijd prille dertigers en nu krasse tachtigers, werden in de bloemen gezet. Jos Audenaerd, Wim Van Doeselaer, Swa Desmet en Jacques Bernaerts werden getrakteerd op een grote mand vol Antwerpse streekgerechten en bedankt voor hun baanbrekend werk.

Daarna was het de beurt aan de schepen van Sport, Peter Wouters. Ook hij belichtte de geschiedenis van AVOS en stelde dat met deze fraaie en functionele accommodatie eindelijk een blinde vlek is weggewerkt en de beleving voor álle duikers een stuk aangenamer wordt. Zo geeft Sporting A meteen ook een krachtig signaal dat het de werking van AVOS duurzaam wenst te verankeren aan de Ekerse putten.

Vervolgens werd de nieuwe sanitaire unit plechtig geopend door schepen Peter Wouters en het AVOS-bestuur.

Koen Van Dyck, de voorzitter van AVOS, tussen de stichters van AVOS. Vlnr: Jos Audenaerd, Wim Van Doeselaer, Koen Van Dyck, Swa Desmet en Jacques Bernaerts.

Peter Wouters (N-VA), schepen bevoegd voor sport, diamant, markten en foren.

Met de QR-code van je AVOS-vergunning kan je de deuren van de sanitaire unit openen.

Foto's (4): Ivo MadderAVOS.

Het gebouw past binnen het duikthema: het heeft een grondplan dat lijkt op de contouren van een boei en een roodbruine kleur. Bovenop staat een grote vlaggenpaal waaraan de A-seinvlag prijkt, het internationale symbool om aan te geven dat er duikers in het water zijn.

De moderne infrastructuur biedt de sportduikers twee omkleedruimtes en twee toiletten en is toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Je kan ze openen via een QR-code, zo is de toegang altijd verzekerd voor iedereen die een vergunning heeft. Het gebruikte water is gerecupereerd regenwater van het dak, aangevuld met water uit de Ekerse putten. Na gebruik wordt het gezuiverd en geloosd in de Kaartse Beek.

Na het officiële gedeelte was het hoog tijd om de gebraden varkens aan te snijden en 'Het koninklijke bier van de Antwerpse duiker' te nuttigen. Het werd nog een geweldig feest dat bijzonder lang zal nazinderen! 

A VOS SANTÉS

Allerlei spelletjes voor de kinderen.

Het AVOS-bier.

Koen Van Dyck, voorzitter van AVOS. Foto:

Het AVOS-bier geschonken in een Cornetglas.

Inschrijven voor de gratis versnaperingen.

De officiële opening van de nieuwe sanitaire unit.

Tuimelaar nieuwsgierig tijdens het verwijderen van afval op een Noordzeewrak

Foto: Raymond Wennekes.

Een tuimelaar speelde met onze boeien.

Een duikteam, bestaande uit 15 vrijwilligers van 'Stichting Duik de Noordzee schoon', vertrok vrijdag 24 juni 2022 op een 9-daags schoonmaakevenement. Op 15 verschillende Nederlandse, Belgische en Franse wrakken verwijderden de duikers zoveel mogelijk verspeelde netten, vislood en ander afval – goed voor ongeveer 5.700 kilo. Daarnaast ontdekten ze twee nieuwe diersoorten in de Nederlandse Noordzee. Tijdens de expeditie werd ook de biodiversiteit in kaart gebracht.

In Frankrijk, op het wrak SS Trifels, troffen de duikers bij de ochtendduik een tuimelaar aan. Die bleef urenlang om het schip heen zwemmen, waardoor het duikteam besloot op hetzelfde wrak ook de middagduik te maken. De tuimelaar kwam telkens nieuwsgierig naar de duikers toe zwemmen, vaak tot op twintig centimeter afstand, en speelde met de bellen en de boeien. "Deze interactie met een tuimelaar is zeer bijzonder in de Noordzee. Het leek wel een show in het Dolfinarium", aldus expeditieleider Ben Stiefelhagen.

Wie speelt met wie?

Waar we 's morgens tijdens de eerste duik op de SS Trifels de tuimelaar plotseling op 3 meter diepte zagen, kwam ze tijdens de tweede duik al eerder in beeld. De opstijglijn bevat een paar ogen waar gedurende de duik een extra fles aan hangt, voor het geval van onverhoopt luchttekort of problemen met de eigen (stage)flessen. De tuimelaar vond deze ogen reuze interessant om mee te

spelen, evenals het gewichtje dat tussen de stromingsboeitjes in hangt. Ook vond ze het grappig de hele opstijglijn ergens 'vast te pakken' en mee naar boven te trekken. Geen rekening houdende met slome duikers zoals ik, die daar dan in gelust kwamen te zitten en (deels) mee naar boven getrokken wer den. Klaudie, Raymond en ikzelf hebben het dier uit gebreid op beeld kunnen zetten. Af en toe was ze eventjes een tijdje weg. Dan tikte ik met mijn mes op een fles of rammelde ik aan de opstijglijn. Steeds kwam ze weer terug, maar vaak uit onverwachte hoek.

Toen Raymond wegging kon ik me niet meer inhouden. De speelsheid spatte ervan af, dus ik voelde behoefte

Foto's (3) Raymond Wennekes.

Ongeveer 5.700 kg afval (verspeelde netten, vislood en ander afval) werd van de wrakken gehaald.

De dubbele waaierkokerworm (Bispira volutacornis).

Vislood en ander afval werd verzameld in postzakken.

Reportage Duikplaats

om mee te doen en te imiteren: salto's, schroeven, naar beneden, naar boven en zwemmen alsof ik zelf een dolfijnenstaart had. Klaudie en ik hadden de tuimelaar voor ons alleen, dus we kregen alle aandacht. Ik voelde hoe ik uitgebreid bestudeerd werd. Onbeschrijflijk mooi en magisch, zo'n intelligent wezen!

Dolfijnen zijn altijd mijn lievelingsdieren geweest en toen ik op mijn 9e een boek las over dolfijnonderzoek in Australië wist ik het zeker: ik wilde zeebioloog worden. Op een bepaald moment leidde ze me weer naar beneden, een meter of 11 diep. De dolfijn keek mij aan en kwam op zo'n 5 cm afstand van mijn hand. Ik deed geen enkele poging om haar aan te raken en voelde wederzijds een enorm vertrouwen. In dit moment deed ze mij beseffen voor wat voor een prachtig leefgebied ik mij inzet via mijn werk bij 'Stichting Duik de Noordzee schoon'.

Na twee uur in het water gelegen te hebben, werd het tijd om afscheid te nemen. Dank je wel lieve en speelse tuimelaar voor dit onvergetelijke avontuur!

Een belangrijke doelstelling van deze 17e expeditie was het verwijderen van zoveel mogelijk verloren afval op de Noordzeewrakken. Er werden 14 duiken gemaakt op negen verschillende wrakken.

rijke oogst aan afval

Bij terugkomst in de haven bracht het team ruim 5.000 kilo netten en 700 kilo vislood uit zee aan land. Het afval vormt een ernstige bedreiging voor het onderwaterleven.

Opvallend waren de vele warrelnetten waarin tientallen kreeften, krabben en vissen verstrikt zaten. De dieren die nog leefden werden door de vrijwilligers voorzichtig bevrijd.

biodiversiteit

Een tweede doelstelling was het monitoren van de biodiversiteit. Hoewel slechts één duik in Nederland werd gemaakt, werden op wrak 1802 meteen twee nieuwe soorten voor Nederland aangetroffen. Het betreft de hydroïdpoliep 'vertakte zeespriet' (Nemertesia ramosa) en de zakpijp Didemnum coriaceum, die nog geen Nederlandse naam heeft. Daarnaast troffen de duikers de, voor Nederland zeldzame, dubbele waaierkoker-

worm (Bispira volutacornis) aan. De soort is tien jaar geleden gevonden, maar waarnemingen zijn beperkt tot dit specifieke wrak.

Opvallend was de aanwezigheid van vaak honderden spinkrabben (Maja brachydactyla) dicht op elkaar, op de Belgische en Franse wrakken. Mogelijk was dit onderdeel van een paringsritueel, want er zijn parende stelletjes aangetroffen en veel vrouwtjes met eieren gezien.

Al deze activiteiten zijn door een fotograaf en videograaf vastgelegd. Dankzij deze foto's en filmbeelden wil de stichting betrokkenheid creëren en meer bekendheid geven aan de Noordzee en de noodzaak tot bescherming ervan.

kraamkamers en schuilplaatsen

De vrijwilligers hebben de afgelopen 12 jaar 80.000 kilo afval geborgen van de wrakken in de Noordzee. Scheepswrakken zijn biologische hotspots in zee. Ze fungeren als kraamkamers en schuilplaatsen voor veel dieren. Er leven naar schatting ruim 300 verschillende diersoorten op de Nederlandse wrakken. Het afval op de zeebodem verzamelt zich vaak bij scheepswrakken, omdat

Vaak honderden spinkrabben (Maja brachydactyla) dicht op elkaar, op de Belgische en Franse wrakken.

Foto's (2): Raymond Wennekes.

hier veel haakpunten aan zitten en ze luwe plekken veroorzaken in de stroming. Het afval is moeilijk te bergen, omdat het vastzit aan wrak delen of deels onder het zand is verdwenen. De vrijwilligers ver wijderen het afval met de hand om de biotoop zo min mo gelijk te verstoren.

Ben je een goede (Noordzee)wrakduiker en ben je enthousiast geworden door dit verhaal? Neem dan een kijkje op www.duikdenoordzeeschoon.nl voor de instroomeisen en kijk voor de Maritieme trainingen op www.getwet.nl

Noordzeekrabben die nog leefden, werden voor zichtig uit de netten verwijderd.

KLAUDIE BARTELINK

Foto's (3): Raymond Wennekes.

De visnetten werden zorgvuldig verwijderd van de wrakken.

De dubbele waaierkokerworm (Bispira volutacornis).

Ook spinkrabben die in de netten verstrikt zaten werden bevrijd.

Als je de smaak van ijs te pakken hebt... Duiken in arctische gebieden

Met de schitterende (duik)reis naar Antarctica nog vers in het geheugen, kriebelt het om het ijsleven in de noordelijkste streken van onze wereldbol onder en boven water te gaan exploreren. Onder een stralende zon in Longyearbyen (Svalbard ofwel Spitsbergen) gaan we met ons duikgezelschap van vijf terug aan boord van een oude bekende: de Plancius. Vier van de vijf waren al Antarctica-explorers, nummer vijf is een neofiet wat betreft het ruwe ijsleven.

De duikteamleider Michael Green met Kiki Vleeschouwers.

Het is bijna middernacht en er is nog volop zon.

Het is echt thuiskomen op de Plancius. Vorige keer – tijdens de reis naar Antarctica – kajuit nummer 428, dit keer kajuit nummer 429 – eveneens vlakbij de uitgang naar het dek waar de RIB's liggen en het duikmateriaal opgetuigd moet worden. Dezelfde ervaren kapitein Evgeny Levakov, dezelfde expeditieleider Beau, dezelfde duikteamleider Michael Green en een paar dezelfde wetenschappers.

dag 1

We zitten al ver boven de poolcirkel (op 66°NB), immers Longyearbyen ligt op 78°NB: de zon gaat niet meer onder. Het is middernacht, volle zon, vlakke poolzee. Echt te gek!

Ambiance genoeg in de bar aan boord. De voetbalfans onder de opvarenden kunnen genieten van het Wereldkampioenschap voetbal. België stuurt in de kwartfinales Brazilië naar huis met 2-1. De niet-voetbalfans (waaronder ondergetekende) genieten van het arctisch gevoel op het buitendek. Frisjes? Valt mee: 6°C.

dag 2

Schitterende papegaaienduikertjes (Atlantische papegaaiduiker – Fratercula arctica) vliegen af en aan op de rotsige kust. We worden even aan land gezet op de meest noordelijke nederzetting ter wereld: Ny-Alesund in King's Bay. Dit was vroeger een mijnstadje. Steenkool werd gedolven en mar-

mer geoogst. Nu wordt Ny-Alesund

uitsluitend door wetenschappers uit alle uithoeken van de wereld bevolkt. Ook Chinese wetenschappers zitten daar voor glestjeronderzoek en ze brachten twee grote stenen leeuwenbeelden mee om de ingang van hun onderzoeksgebouw te sieren. Ny-Alesund was ook de vertrekbasis van Amundsen en zijn 'vriend' Nobile om met onder andere zeppelins de echte Noordpool te onderzoeken. Onze macho Italiaan Nobile stortte neer met zijn zeppelin tijdens zo'n reis, maar werd gered door moedige poolreizigers. In Ny-Alesund loop je trouwens niet ongewapend rond: dit is ijsberengebied. IJsberen zijn uiteraard beschermde dieren.

De ankermast waar de zeppelin aanmeerde.

In Ny-Alesund loop je niet ongewapend rond: dit is ijsberengebied.

Instructies over het gebruik van het wapen.

Ny-Alesund was vroeger een mijnstadje.

Een gedenkplaat over de Noordpoolexpeditie van de Noor Roald Amundsen.

IJsberen zijn beschermde dieren

Het gewicht van een ijsbeer varieert van 200 tot 800 kilo. Eén enkele klap kan al voldoende zijn om een mens te doden. De populatie van ijsberen op Spitsbergen wordt geschat op ongeveer 3.000 dieren. Aangezien dit een aanzienlijk aantal is, zijn er regelmatig confrontaties met mensen. Deze indrukwekkende wezens worden sinds 1973 beschermd. Je mag ze enkele doden als het echt niet anders meer kan. Alleen op pad gaan op de eilanden wordt dan ook ten stelligste afgeraden wanneer je niet in het bezit bent van een vuurwapen en schietervaring hebt. IJsberen zien mensen niet als voedselbron, maar komen vaak uit nieuwsgierigheid of vanwege

honger toch op dorpen of mensen af op zoek naar voedsel. Hoewel vervelende confrontaties niet bijzonder vaak voorkomen, gaan de meeste bewoners van Spitsbergen uit voorzorg wel gewapend op pad. Wanneer je echt een confrontatie met een ijsbeer hebt die op je afkomt, maak jezelf dan goed zichtbaar en maak ook geluid. Schreeuwen en klappen met de handen helpt. Het starten van een motor van een sneeuwscooter of buitenboordmotor is vaak al voldoende om de ijsbeer af te schrikken. Er zijn de voorbij 50 jaar maar zes mensen gedood door een ijsbeer. De laatste keer was in augustus 2020, daarvoor was er een geval in 2011 en dat was toen sinds 1971 geleden.

Er is een strikt protocol hoe je te gedragen en welke stappen je dient te ondernemen als je een ijsbeer ontmoet. Je wandelt steeds in groep rond en er zijn te allen tijde minimaal twee gewapende begeleiders mee die continu de omgeving afspeuren, zodat een echte confrontatie met een ijsbeer kan vermeden worden. Is er ondanks alles toch een ontmoeting met een ijsbeer, dan wordt hij met alle mogelijke middelen die de begeleiders bij zich hebben afgeschrikt. Als er ondanks alles toch een mensenleven in concreet gevaar is, dan pas mag de beer neergeschoten worden. Er volgt steeds een streng onderzoek naar de omstandigheden en mochten er regels overtreden zijn, zijn de sancties en boetes zwaar. Geloof me: de regels worden strikt nageleefd.

IJsbeer op wandel over de ijsschotsen.

Foto:BrittaSiegers.

Foto:OrtwinKhan.

Tijd voor de eerste duik, eerder een 'check dive'. Ik ga te water met mijn favo-duikbuddy, Loïc, mijn oudste zoon. We zijn een prima buddypaar: we kennen elkaars sterktes en zwaktes. Best belangrijk als je gaat duiken in uiterst barre omstandigheden: koud, ruw en met weinig (lees: geen) hulpdiensten in de omgeving. Onze duikuitrusting hebben we netjes in de zodiac geplaatst op het achterdek. Met een kraan worden de zodiacs vanop het dek in de poolzee gedropt en de duikers stappen via een trap langs de zijkant van de Plancius in de wachtende zodiacs. Het avontuur kan beginnen op duikstek Redingerpynten. Het zicht is slecht door het smeltwater van de gletsjer in de baai, maar de watertem-

peratuur valt met 5°C wel mee. Het water krioelt van de mysisgarnaaltjes. Tussen het wiegende kelp zijn er naaktslakjes, en hoogzwangere reuzenspookkreeftjes. We genieten. Na een half uur (dat is de maximaal toegestane duiktijd met een maximaal toegestane diepte van twintig meter) komen we boven. We hijsen ons in de zodiac en genieten van een zalig boottripje langs de rotsen, waar de papegaaienduikers druk in de weer zijn. De natuur is zowel onder als boven water prachtig.

's Avonds genieten we van een welkome maaltijd. De chefs aan boord zijn een Michelinster waard, evenals hun wijntjes trouwens. Een goede Merlot is een mooie afsluiter van een schitterende, gevarieerde

en vermoeiende dag. Er wordt op lichamelijk vlak veel geëist in arctische gebieden. Ik moet dat wijntje nog in mijn Vivinobibliotheek zetten, maar dat is voor later, want vanaf nu is er geen internetverbinding meer, wat een zaligheid is!

dag 3

Een prachtige zon begeleidt onze volgende duik aan de Bock Fjord ter hoogte van Jotunkjeldene. Maar duiken blijft in deze gebieden toch improviseren en aanpassen. Afhankelijk van de wind, de zichtbaarheid in het water en de golfslag moet er een geschikte plek gevonden worden. In dit geval betekent het in volle uitrusting toch maar weer een half uur verder varen dan oorspronkelijk gepland. Vergeet niet dat die zichtbaarheid

We varen verder noordwaarts op zoek naar ijsberen op het pakijs.

Te slecht zicht om te duiken rond de ijsberg? Dan maar even op de ijsberg klauteren en het woord 'ICE' vormen.

Foto's (3): Ivo Madder.

Een drachtig spookkreeftje.

Kiki met haar zoon Loïc tussen het kelpwier.

Atlantische papegaaiduiker (Fratercula arctica).

Foto:OrtwinKhan.

onder wa ter echt erg belangrijk is als je in ijsbe rengebied gaat duiken…

Maar we worden be loond met een heerlijke verscheidenheid aan leven tus sen het wiegende kelp. Een kleine pieterman (Echiichtys vipera) zet verstoord zijn rugvin hoog op met zijn doornige stekels. We zijn erg voorzichtig, want deze stekels zijn voorzien van gifklieren. Dit visje behoort tot de meest giftige dieren van Europa.

Zeenaalden kronkelen voorbij. Zeedruifjes, meloenkwallen, Amerikaanse ribkwallen

Foto:OrtwinKhan.

en een prachtige grote knalgele kwal zweven tussen het kelp. Een mooi naaktCoryphella verrucosa) deint mee op een kelpblad. De ster van de dag is een zee-engelslak of gewone vlerkslak (Clione limacina). Dit is een prachtig pelagisch slakje dat zich op vlinderachtige wijze mee in het plankton beweegt. Deze mooie verschijning is een graadmeter voor de oceaanverzuring. Hij wordt goed gemonitord in verband met verandering van zuurtegraad in oceanen, omdat zijn uiterst dun huisje

zeer gevoelig is voor verzuring.

Een tweede duik zit er niet in vandaag. De golven zijn te hoog geworden. De Zodiacs redden het niet om duikers te vervoeren, maar ook niet om rond te cruisen langs de kusten, laat staan om de wandelaars (hikers) aan land af te zetten. We varen verder richting Moffen Island. Een bezoekje op de brug leert me dat we al op 79°39 NB zitten. De vaartijd wordt aangenaam gevuld met twee wetenschappelijke lezingen over geologie en arctische flora. Moffen Island: gelukkig zijn de golven hier kalm genoeg, zodat de zodiacs ons aan land kunnen brengen. Daar kunnen we vol

Alkefjellet, de plek met steile rotsen waar de kortbekzeekoeten (Uria lomvia) en de zwarte zeekoeten (Cepphus grylle) nestelen.

Een klokkwalletje.

Een heel speciaal klokkwalletje.

Zee-engelslak of gewone vlerkslak (Clione limacina).

De kortbekzeekoet (Uria lomvia).

ongeloof een grote kolonie walrussen (Odobenus rosmarus) observeren. We kun nen de kudde verbazingwekkend dicht benaderen als we ons keurig houden aan de regels: in blok naderen en in blok achteruit gaan. En dat doen we braaf. Je wil echt geen walrusstier van een slordige duizendvijfhonderd kilo achter je aan krijgen, want die dieren zijn aan land verrassend beweeglijk.

Verrassing aan boord: een glaasje cava, want we zijn de 80° NB overgestoken.

dag 4

Lichte regen en milde zuidenwind kunnen onze duik niet verstoren. Het water wordt

kouder: 3°C. De duikstek

Phippsoya Isla

Bucta vergast ons met een zalige snuffelduik in het kelp. Naaktslakjes (Dendonotus frondosus), zeedonderpadden met tientallen legsels, mooi gekleurde anemonen, … Moeten we nou echt uit het water na een half uur? Eens we ons hoofd boven water steken heerst er een gespannen drukte: "Opschieten, kom in de zodiac, treuzel niet zo …". Wat blijkt, er is net een ijsbeer gespot op de oever. Zolang het dier aan land blijft is het nog veilig, maar eens hij het water in gaat is het vooral niet de bedoeling dat er

nog duikers in het water vertoeven. We varen voorzichtig met de zodiac dichterbij. De ijsbeer is niet direct van plan in het water te springen op zoek naar een smakelijke duiker. Hij doet zich onverstoord te goed aan een aangespoeld walviskarkas. Hoe waanzinnig is dit: een ijsbeer kunnen observeren in zijn eigen habitat. Alle opvarenden zijn stil en erg onder de indruk. Het is dan ook een uniek schouwspel.

Eens aan boord is het dubbel feest. Ten eerste is dit de meest noordelijke duik ooit die de Plancius heeft kunnen laten doorgaan, namelijk op 81°NB. Verder noordwaarts beginnen immers de ijsplaten, de echte Noordpool dus. Het hoeft geen betoog dat

Een spinkrab op het kelp.

De zeenaaktslak Dendronotus robusta gaat volledig op in haar omgeving.

Foto: Igor Starosvetskij.

Foto's (7): Ivo Madder.

Amerikaanse ribkwal (Mnemiopsis leidyi ).

De schelp van de wulk is hier veel puntiger.

je daar niet meer kan duiken in veilige omstandigheden. Ten tweede: onze eerste ijsbeer van de reis.

Dit is wel erg leuk in ons duikboekje. Loïc en ik noteren de meest noordelijke duik die we ooit zullen maken. Er stond al een ander record in: onze meest zuidelijke duik op Antarctica op 65°ZB. Ja, grenzen verleggen… Tijdens ons dubbelfeest-aperitiefje zien we in de verte walvissen blazen. Hoe blij kan een mens zijn?

Het is ondertussen één uur 's nachts, volle zon en we zien glinsterend pakijs. Dit is prachtig, waarom zou je gaan slapen? We blijven dus nog enkele uren doorfeesten.

dag 5

We worden wakker door het overweldigend geluid van krakend ijs dat langs de romp van de Plancius schuurt en knarst. De boot breekt doorheen de ijsplaten. Dit is de echte Noordpool. Het is bewolkt en 1°C warm.

Ons ontbijt wordt ruw verstoord. Er zijn twee ijsberen op de ijsvlakte. Iedereen

stormt naar het dek, het personeel van de ontbijtruimte beteuterd achterlatend. De koude deert niemand, dankzij het grandioze schouwspel van de Ursus maritimus. Het jongste ijsbeerexemplaar komt zelfs nieuwsgierig heel dicht naar het schip toe, aangetrokken door de heerlijke kombuisgeuren. Wat een schouwspel!

Na het uitgesteld ontbijt krijgen we weer enkele leuk gebrachte lezingen: over de ijsbeer en over het pakijs. We komen sowieso slimmer terug van deze reis. Nadien gaan we lekker warm gekleed het dek op.

De Plancius ploegt verder doorheen de ijsplaten en brengt de oogst op vijf ijsberen, zo dichtbij, zo mooi om te zien. Op 81°58 NB maakt de Plancius rechtsomkeer: het hoogst noordelijkste punt van onze reis.

De avond verloopt geanimeerd. De voetbalwedstrijd België-Frankrijk is bezig. We worden op de hoogte gehouden door Edwin, de scheepsarts, die met zijn satelliettelefoon de wedstrijd volgt. Arm België verliest de halve

finale van het Wereldkampioenschap met 0-1 van Frankrijk.

dag 6

We zitten alweer een pak zuidelijker, op 79°NB, op een rustige zee onder een prachtige zon. We bereiden ons voor op de meest spectaculaire duik aan de Noordpool, namelijk bij Alkefjellet. Het is een plek met steile rotsen waar de kortbekzeekoeten (Uria lomvia) en de zwarte zeekoeten (Cepphus grylle) nestelen. Kuikens vallen geregeld uit de hoge nesten wat dan weer de poolvos (Alopex lagopus) lokt. Wat meer is: de zeekoeten duiken als torpedo's het water in op zoek naar hun voedsel. Als duiker word je dus vergast op tientallen vogels die naast je als een speer naar de diepte duiken. En het is nog niet gedaan: walrussen vertoeven hier ook graag.

Onder een stralende zon duiken we het water van 4°C in. Wat een grandioze duik. Och ja, we zien ook wel zee-engelen, allerhande kwallen en een soort schorpioenvissen. Maar het ballet van de duikende zeekoeten is een

IJsbeer (Polar bear) spotten vanop een veilige afstand.

Een kolonie walrussen.

De ijsbeer die hier aan een dode walvis zit te peuzelen.

Foto: Michael Green. Foto's

(4): Ivo Madder.

De ijsbeer die aan een walvis zat te peuzelen, zagen we enkele dagen later terug, doodgeschoten. Een toerist die de richtlijnen niet volgde, kwam oog in oog te staan met het dier en … het enige dat nog gedaan kon worden door de begeleiders, die ook in de fout gegaan waren, was de ijsbeer doden. Gevolg: einde van de cruise voor alle gasten, want het schip van die expeditie lag aan de ketting zolang het onderzoek naar de ware toedracht duurde en de schuldigen aangeduid konden worden. In Svalbard gaat men er in eerste instantie vanuit dat de mens schuldig is, tot het tegendeel bewezen is.

onvergetelijk schouwspel. We duiken met hen mee (wat erg leuke foto's oplevert) en ko men net zo vaak terug aan de oppervlakte, omdat de zeekoetenactiviteiten zowel onder als boven water grandioos zijn. Wat ben ik blij dat Loïc en ik oren hebben die dat gejojo moeiteloos aanvaarden.

Adembenemende granieten, basalten en zandsteenrotsen vol met duizenden zeekoeten. Gekwetter, vleugelslagen, duikende vogels op een halve armlengte van je verwijderd…

We komen compleet euforisch op de zodiac terug die als toemaatje langs een majestueuze gletsjer vaart, langs walrussen, langs poolvosjes in hun bruine zomervacht, … Worden we verwend?

dag 7

Bewolkt en winderig. Wat erger is: erg ruwe zee enn dat betekent bootarrest! Geen duikjes, geen zodiactrips. Tja, de natuur laat zich niet dwingen, maar er valt genoeg te beleven. Vanop het dek spotten we twee ijsberen en de endemische Svalbard rendieren (Rangifer tarandus platyrhynchus) met hun grappige korte pootjes.

We krijgen weer enkele wetenschappelijke lezingen. Ach weet je, als je kan rondvaren in zo'n machtige natuur, ben je al erg gelukkig. Het blijft uniek en overweldigend.

dag 8

Dit wordt de 'ijsbergduik'. De perfecte 'ijsberg' wordt gevonden en we duiken lekker het water in. De zichtbaarheid onder water is helaas beneden alle peil. Er valt gewoonweg geen centimeter ver te zien. Geen nood. We gooien onze flessen af en als een stel uitgelaten jonge honden zwemmen en spelen we rond de ijsschotsen, klauteren op de ijs-

berg en vormen met onze vier lichamen het woord 'ICE', gewoonweg kinderlijk plezier in arctische gebieden. We krijgen het wel erg koud en kruipen terug de zodiac in voor een al even koude, maar leuke cruise langs de gletsjer, die ons vergast op een symfonie van krakende smeltgeluidjes. We worden vergezeld door tientallen kittiwakes of Rissa's (Rissa tridactyla), een wel heel acrobatische meeuwensoort.

De tweede duik doen Loïc en ik niet mee om te kunnen 'hiken' op het vasteland. Loïc doet de meest veeleisende 'hike', ik doe de mediumhike. Best veeleisend, maar met een mooie meditatiestop in de 'grand canyon'. Zo mooi, zo puur!

De andere duikers van onze groep doen wel een duikje. Ze zien tijdens hun duik meerdere spinkrabben, heremietkreeften en een soort wulken met spitse schelp.

Deze dag was er eentje van behoorlijke lichamelijke uitputting. Een uitgebreide BBQ op het achterdek van de Plancius zorgt

Foto: Gustav Busch Arntsen.

Foto's maken van de walrussen op een veilige afstand. De 'Staff' kijkt naar de andere kant om te zien of er geen ijsbeer afkomt.

De poolvos ( Alopex lagopus).

ervoor dat het lichaam haar broodnodige brandstof aangevuld krijgt.

dag 9

De laatste duik. Iedereen in de startblokken. Maar helaas steekt moedertje natuur stokken in de wielen. Door gekke stromingen, wind en wervelingen is de zichtbaarheid beperkt tot zowat nul centimeter en dus is het compleet onverantwoord om te duiken. Niet getreurd, de zodiacs kunnen wel uitvaren en zo kunnen we twee mooie natuurwandelingen op ons palmares schrijven.

De 'hikes' gebeuren onder gewapende escorte: ijsberenland, weet je wel. Eén van de 'hikes' is best apart, we trekken naar de trappershut Bansebu. Hier werden vroeger beloega's (Delphinapterus leuca) (af) geslacht, waarvan ontelbare skeletten getuigen. De omgeving is wel erg mooi in de zomer. Prachtige bloemen, paarse en knikkende steenbreek (Saxifraga cernua), bloeien overvloedig op de toendra. Hoe anders

moet het hier zijn in de winter met ijzige koude, ijs overal en een bijna vierentwintig uur durende duisternis?

De laatste avond op de Plancius kondigt zich aan, uiteraard in volle zon en licht. We zijn bijna terug in de bewoonde wereld en (helaas) ook weer bereikbaar voor de ganse wereld. Dat doet erg vreemd aan. Het leven op de Plancius met een handjevol mensen zonder contact met de buitenwereld geeft een apart warm, gezellig, beschut en samenhorig gevoel. Het lijkt wel alsof je een warme jas hebt uitgedaan.

dag 10

Longyearbyen onder een stralende zon. We nemen uitgebreid afscheid van de medereizigers waarmee we zulke leuke gesprekken hebben gevoerd en van de Planciuscrew die enorm zijn best heeft gedaan op alle manieren om van deze Noordpoolexpeditie een onvergetelijke reis te maken, wat hen uitstekend gelukt is. Vooral de enorme flexibiliteit om met de grillige weers- en natuuromstandigheden virtuoos om te gaan, zodat

Advertentie

we telkens weer konden genieten, afwijkend van de oorspronkelijke plannen, is ronduit schitterend en uiterst professioneel. Er was niet alleen Plan B, maar ook C, D, E, ... Z.

Voor ons zit de reis er nog niet op, we breien er nog een paar dagen Svalbard aan. Het is hier ook aan land zo uniek. De dagen zijn hier heel lang, ze duren zowat twintig uur en het is langer licht en daar maken we heerlijk gebruik van. We gaan van de wereldzaadbank, die zich door de opwarming van de aarde niet meer in een bevroren permafrostlaag bevindt, naar de steenkoolmijnen en naar de universiteitsgebouwen voor arctisch onderzoek. Ondertussen struikelend over Svalbardrendieren. We spotten poolvosjes en sneeuwhoenders en aanschouwen speelse zeehonden en beloega's, om maar te zwijgen over de ontelbare verschillende vogelsoorten. Dan ook naar fossielen zoeken (en vinden!) hoog boven een gletsjer, met de sledehonden spelen en met hen rennen, de Pyramiden bezoeken – een verlaten Russisch spookstadje. En als culinaire

Meteen na de duik gaan we aan land om ook van de natuur boven water te genieten.

Foto: Ivo Madder.

afsluiter eten in de Huset, een schitterend restaurant, wel drie Michelinsterren waard. Nooit een saai moment.

epiloog

Duiken in het Arctisch gebied is heel wat meer dan alleen maar duiken. Het is een totaalervaring, boven en onder water. En het is wel met die ingesteldheid dat je zo'n reis moet ondernemen. Je moet er immers rekening mee houden dat klimatologische omstandigheden en dieren roet in het eten kunnen gooien, zodat je niet kan duiken, zodat je niet met de zodiac kan 'cruisen', zodat je niet aan land kan 'hiken', … Je moet de flexibiliteit bezitten om je aan te passen aan de steeds veranderende omstandigheden. Men noemt het niet voor niets een expeditie! Maar de natuur is daar zo apart, zo overweldigend, zo puur, zo speciaal en zo ver van de bewoonde hectische wereld, dat je niet anders kan dan genieten van het eerste tot het laatste moment. 

KIKI VLEESCHOUWERS

Foto: Ivo Madder.

Een endemisch Svalbardrendier.

Vampiers in het water

Mensen zijn al eeuwenlang bang voor vampiers. Vreemd is dit niet, want niemand wil hun sterke en scherpe hoektanden in de nek voelen. Maar bestaan Dracula, Nosferatu en hun neven echt? Wat wel zeker is, is dat er een vis leeft die deze naam draagt: de vampiervis (Vandellia cirrhosa) . Daarnaast zijn er trouwens nog enkele dieren die de bijnaam vampiervis dragen.

Enkele jaren geleden wou één van onze redactieleden zich in de Rio Napo opfrissen, een zijrivier van de Amazone. Leden van de plaatselijke indianenstam

Qichwa Añangu raadden hem toen sterk af in het water te plassen. Niet uit vrees dat hij de kaaimannen of piranha's zou vergiftigen, maar wel omdat dit de candiru of vampiervis (Vandellia cirrhosa) zou aantrekken.

Dit agressieve visje wordt tot 15 cm lang en lijkt een beetje op een kleine, doorzichtige paling. Het behoort tot de familie van de meervallen en leeft in de modderige rivierbodem. Het is een parasiet die zich met het bloed van vissen voedt door zich vast te bijten in de kieuwen. Vandaar zijn naam 'vampiervis'.

Volgens de indianen wordt deze vis door urine aangetrokken en kan hij de uretra binnendringen. Hij kan dodelijke infecties veroorzaken als hij in het geslachtsdeel vast komt te zitten. Hij blijft er met zijn vinnen in vaststeken. De plaatselijke bevolking maakte zelf een medicijn dat niet door de medi-

sche wetenschap wordt erkend. Het gaat om een extract van citrusvruchten. Het zure sap moet door het slachtoffer worden gedronken en is hopelijk fataal voor de parasiet. In de praktijk blijkt het middel bij de helft van de slachtoffers een goed resultaat te hebben. In het ergste geval moet het vieze visje chirurgisch worden verwijderd.

om schrik van te krijgen

Moet een man bang zijn voor deze kleine vis? En wat met die andere soorten vampiervissen? Kan je de vampiervis in onze wateren tegenkomen? Voedt de vampiervis zich ook met mensenbloed?

Foto: Monterey Bay Aquarium Research Institute.

Foto: Mikael Håkansson.

De vampiervis (Vandellia cirrhosa) gaat de kieuwen van grote vissen binnen om er bloed te zuigen.

De tanden die aan de binnenzijde van de armen van de vampierinktvis (Vampyroteuthis infernal ) zitten dragen bij tot zijn naam.

Vampiervissen leven niet in de waterlopen of meren van onze regio. Vandellia cirrhosa komt enkel voor in het Amazonebekken (ook gekend als het Amazonegebied), het drainagebekken van de Amazone en haar zijrivieren, een uitgestrekt laagland in het noorden van Zuid-Amerika.

vampiervis draagt en een stuk groter wordt dan de candiru, is de payara (Hydrolycus scoberoides). Normaal wordt het dier zo'n 30 cm lang, maar in 1996 werd er in Venezuela een payara gevangen van 1,17 meter met een gewicht van 17,8 kg.

De candiru of vampiervis (Vandellia cirrhosa) wordt door urine aangetrokken en kan de uretra binnendringen. Dus best niet plassen in het water waar dit agressieve visje voorkomt.

zoetwaterrivieren van het Amazonegebied en in de rivieren van Ecuador, Guyana, Brazilië, Peru, Colombia en Venezuela.

De payaravampiervis jaagt op elk waterdier dat kleiner is dan hijzelf. Zelfs piranha's staan op het menu. Payara's kunnen omwille van hun grote hoektanden niet kauwen, maar slikken hun prooien zonder meer in. Ze kunnen een dier verorberen dat de helft kleiner is dan zijzelf.

helse vampier

De vampierinktvis draagt als wetenschappelijke naam Vampyroteuthis infernalis, wat letterlijk 'vampierinktvis uit de hel' betekent. Deze kleine inktvis wordt maximaal 13 cm lang en leeft in zuurstofarme tropische en gematigde oceanen op een diepte van 600 tot 1.200 meter.

Hij is de enige nog levende soort van de orde Vampyromorphida en hij heeft zowel de kenmerken van de inktvis als van de pijlinktvis.

Het agressieve visje leeft in de modderige bodem en komt enkel aan de oppervlakte om te jagen of om zich voort te planten. Daar is het door zijn opvallende manier van voortbewegen (slangsgewijs) meteen zichtbaar.

Een andere vissoort, die ook de bijnaam

Je kan hem moeilijk moeders mooiste noemen. Op zijn onderkaak prijken twee ontzettend lange hoektanden. Als de vis zijn bek sluit passen die in twee gangen in de bovenkaak.

De payara maakt deel uit van de familie Cynodontidae. De roofvis komt voor in de

De benaming vampierinktvis heeft hij alleen aan zijn uiterlijk te danken. Hij drinkt helemaal geen bloed, maar voedt zich voornamelijk met dierlijke uitwerpselen en dode larven, kreeftjes en zoöplankton. Wat door velen als een grote muil wordt waargenomen, is een soort zwarte paraplu die de

Foto: Monterey Bay Aquarium Research Institute.

Foto: Pat Ford.

Foto: Chasecorringtoninaturalist.nz.

Foto: Peter Stark / Fingercolt / Shutterstock.

De 'vampierinktvis uit de hel' heeft een bloedrode kleur.

De payaravampiervis jaagt op elk waterdier dat kleiner is dan zijn grootte.

De payaravampiervis (Hydrolycus scoberoides).

armen van de inktvis verbindt en binnenin voorzien is van uitsteeksels om het voedsel naar de bek te brengen. Het dier is volledig bedekt met fotoforen,

lichtproducerende organen, die zowel korte lichtflitsen kunnen geven als enkele minuten kunnen gloeien. Aan de uiteinden van de armen en de vinnen zijn deze organen

Advertentie

Europlongée Boulouris

bijzonder ontwikkeld wat voor een bioluminescent 'vuurwerk' zorgt als het dier bedreigd wordt.

IVO MADDER

ENKELE VAN

ONZE PARTNERS:

SCUBAPRO

SUB GEAR

BARE

SUUNTO

UWATEC

SHEARWATER METALSUB

BIGBLUE

RIFF

GREEN FORCE

Alles inbegrepen van maandag tot vrijdag: 5 nachten, volpension

MARES

SEAC PROCEAN

DIVESYSTEM

UK

DICAPAC

BRIGHT WEIGHT

SEALIFE

10 duiken aan € 539 per persoon.

Diep duiken: 6 duiken aan € 336 per persoon. (vullen met zuurstof mogelijk)

6 personen minimum

www.europlongee.fr

FAX: 04 94 19 03 26 GSM: 06 09 18 53 74 • contact@europlongee.fr

DUIKCOMPUTERS DUIKLAMPEN ADEMAUTOMATEN

DROOGPAKKEN JACKETS, … showroom

Hofeinde 21, 2350 Vosselaar, België

Tel: +32(0)14 61 12 60

E-mail: Hcv.Bvba@Pandora.Be www.duikmateriaal.be

De payaravampiervis jaagt op elk waterdier dat kleiner is dan zijn grootte.

Foto: Pat Ford.

Dolfijnen en andere oorlogsslachtoffers in de Zwarte Zee

Op 24 februari 2022 viel Rusland buurland Oekraïne binnen met tot op de dag van vandaag onnoemelijk veel menselijk leed als gevolg. Deze oorlog eist echter niet alleen menselijke slachtoffers. Sinds het begin van de invasie maken wetenschappers melding van duizenden dode dolfijnen die aanspoelen op de kusten van de Zwarte Zee. Wat is er aan de hand?

Landen zoals Turkije en Bulgarije vinden steeds vaker dode dolfijnen op hun stranden. Sommige dieren vertonen uitwendige verwondingen van brand en explosies, andere lijken ogenschijnlijk ongedeerd. Wetenschappers gaan er daarom vanuit dat zij slachtoffers zijn van een akoustisch trauma. Dit zou veroorzaakt worden door de talrijke aanwezigheid van Russische oorlogsbodems in het anders vrij rustige gebied. Het lawaai van de scheepsschroeven en de laagfrequente sonargeluiden verstoren de oriëntatie van de dieren en verjagen ze naar het zuiden. Ook de bruinvissen ondergaan een soortgelijk lot. Hun natuur-

lijke migratieroute loopt dwars door het oorlogsgebied en ook zij raken de kluts kwijt. De dieren spoelen niet enkel aan, ze geraken ook veel vaker dan voorheen verstrengeld in visnetten en worden bovengehaald als bijvangst.

Waarschijnlijk is dit maar een klein onderdeeltje van de ecologische ramp die Rusland in het gebied aan het veroorzaken is. Olie van gezonken schepen, gaslekken, zware metalen en andere chemicaliën uit explosieven, branden en bominslagen veroorzaken een enorme milieuverontreiniging van de zuidelijke Oekraïense kust. Volgens Oleksandr Krasnolutskyi, de Oekraïense onderminister van milieubescherming en natuurlijke hulpbronnen, worden 400.000 hectare langs de kustlijn en de benedenloop van de Dnipro rivier bedreigd. Reeds meer dan 200 Russische bommen sloegen in op de lagunes en verstoorden daar de vogelpopulaties, zoals die van de Dalmatische pelikaan tijdens hun kritische migratie- en nestelperiode. De Russen zijn daarmee niet aan hun proefstuk toe: bij hun invasie van de Krim in 2014 gebruikten ze een ecologisch gevoelig gebied in het Meotyda natio-

nale park als landingszone voor hun troepen en vernietigden daarbij in één klap Europa's grootste broedgebied van de bedreigde Pallasmeeuw.

In het Tuzly Lagoons nationale park graven natuurbeschermers de laatste 30 jaar ondiepe kanalen van de kustlagunes naar de kustlijn, zodat beide met elkaar worden verbonden. Deze kanaaltjes ontstonden vroeger op natuurlijke wijze, tot de industrialisatie van de landbouw de riviertjes, die het systeem in stand hielden, afsloot. De beekjes vormen een drukke doorgangsroute voor miljarden vissen die in zee overwinteren en terugkeren naar de lagunes om er zich voort te planten. Dit jaar zal er niet gegraven worden. De stranden liggen bezaaid met mijnen van het Oekraïense leger, om een Russisch offensief af te slaan.

Dit zijn maar enkele voorbeelden van de talloze ecologische drama's die het land niet enkel nu, maar voor jaren en zo niet decennia na deze oorlog zullen blijven achtervolgen. 

STEFAN VAN UFFEL

Foto: Getty Images / iStockphoto.

Foto: Andriy Nekrasov / Shutterstock.

Trappist garnalen

Eten we straks ook garnalen die gekweekt werden op afvalwater van La Trappe?

De meeste duikers onder ons proefden wel al eens één van de lekkere Nederlandse trappisten van La Trappe. Tegenwoordig blijken ook garnalen er verlekkerd op te zijn.

Purperbacteriën of anaërobe fototrofen zijn zeer uiteenlopend van vorm en kleur. Ze komen voor als (al dan niet beweeglijke) losse cellen, in pakketjes, in gesteelde knopvormende structuren en in slijmlagen. Ze kunnen allerlei kleuren hebben met uiteenlopende tinten, zoals roze, purper en groen. De meeste purperbacteriën leven in zuurstofloze omstandigheden in zoet water of zout water.

Onderzoekers van de universiteit van Antwerpen hebben samen met het bedrijf 'SEMiLLA IPStar' een pilootproject opgestart om purperbacteriën te produceren op het afvalwater van brouwerij De Koningshoeven in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, waar de trappist van La Trappe gebrouwen wordt. De onderzoekers zouden een manier gevonden hebben om purperbacteriën te kweken op het afvalwater van de trappis tenbrouwerij. De bacteriën

produceren eiwitten, geschikt als dierenvoeding. De bacteriën in het afvalwater van de trappisten kunnen als duurzame eiwitbron voor veeteelt en aquacultuur gebruikt worden, want de productie van eiwitten met behulp van die purperbacteriën heeft nagenoeg geen negatieve impact op de natuur.

Eiwitten zijn zowel in onze voeding als in de voeding van veeteelt essentieel. Om aan de eiwitbehoefte in de veeteelt te voldoen, worden enorme hoeveelheden vis- en sojameel geproduceerd. Deze eiwitbronnen leggen echter een grote druk op het milieu.

Microbiële eiwitten.

Foto:

52 Hippocampus sept./okt. 2022

Het Amazonewoud wordt massaal gekapt om landbouwgrond vrij te maken voor de productie van gewassen zoals soja. Ook de winning van vismeel zet druk op de natuurlijke visreserves.

Daarom bekijken onderzoekers nu bacteriën als alternatieve bron van eiwitten wegens hun hoge groeisnelheid, hoog eiwitaandeel en laag waterverbruik. Deze bacteriën kunnen onder andere gewonnen worden uit het afvalwater van bierbrouwerijen, dat vol nuttige bouwstoffen zit.

De pilootinstallatie bij brouwerij De Koningshoeven om purperbacteriën te kweken

Bier brouwen is van nature weinig duurzaam. Er wordt veel water verbruikt, onder meer om flesjes en biertanks te reinigen, en de brouwerij schoon te maken. In het verleden 'kostte' één liter bier twaalf liter water. "Dat hadden we al teruggebracht tot zes liter, maar dat vonden we nog steeds niet goed genoeg", zegt broeder Isaac van Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven. "Ons doel is geen druppel water te verspillen", voegt hij er aan toe. De oplossing werd gevonden in een unieke zuiveringsinstallatie, de Biomakerij, die samen met Waterschap Dommel is gerealiseerd. Al het water dat in het productieproces wordt verbruikt, komt terecht in een grote tropische plantenkas. Micro-organismen breken de schadelijke stoffen af, waarna schoon water overblijft. Een deelstroom van de Biomakerij wordt gebruikt om purperbacteriën te kweken. Behalve dat dit bouwstoffen oplevert voor onder andere voedselkweek, heeft het als bijkomend effect dat het chemisch zuurstofverbruik omlaag wordt gebracht en dat fosfor en stikstof uit het water worden gehaald.

op het afvalwater van de productie van La Trappe is alvast een succes. In een 100 litervat behalen ze een eiwitproductiviteit van 120 ton per hectare per jaar. Dat is heel efficiënt ten opzichte van sojakweek, die slechts 1,5 ton per hectare per jaar haalt. Verder onderzoek van de UGent en de UAntwerpen toonde al aan dat de geproduceerde microbiële eiwitten een goed alternatief zijn voor soja- en vismeel in garnalenvoer. Uit testen met de purperbacteriën blijkt dat garnalen sneller groeien met microbieel eiwit ten opzichte van het standaardvoer.

Dus misschien eten we met zijn allen straks

Advertentie

lekkere trappist garnalen? Noch 'La Trappe garnalen', noch eiwitpurperburgers zullen ooit op ons bord terechtkomen. De afvalstroom van de voedselproductie moet immers gescheiden blijven. De eiwitten uit bacteriën kan men wel aan varkens en koeien voeren, dan is er minder soja nodig uit Brazillië. Er kunnen wel bacteriën gekweekt worden voor humane voeding, maar die moet men dan laten groeien op zuivere grondstoffen. 

De Biomakerij van trappistenabdij Koningshoeven in Tilburg wordt gebruikt als een test- en demonstratiesite voor nieuwe bedrijfsmodellen en hightech watercirculaire oplossingen.

Foto: De Dommel/Wilfried Scholtes.

ONDERHOUD HERSTELLING MAATWERK VERKOOP

MELANIE GEVAERT & IVO MADDER

Close-up

NELOS-fotograaf in de kijker

Rode zeester op een mosdierkolonie, naast paars hoornkoraal.

Close-up van koraalpoliepen.

Blenni op zacht koraal.

Penseelkrab op een spons. Zoetwaterslakje.

Serge Lahouter

Brevet/titel

1*Instructeur

Fotografiebrevet

2*OWF

Barracuda Brugge

Duikt sedert

1977

Aantal duiken

Aantal fotoduiken

Duikplaatsen

Camera

1.400 800

België, Nederland, Engeland, Frankrijk, Spanje, Egypte, Israël, Malediven, Noorwegen, Kroatië, Luxemburg, Jersey & Sark (Kanaaleilanden)

Canon G16 en Nikon

Behuizing Fantasea

voorzetlenzen vergroting x5 en x10 Lenzen

Flitsen

2 x Sea en Sea

NIHIL Website

Facebook

www.fb.com/serge.lahouter

Fluwelen zwemkrab en een school steenbolken.

Gewone zeedonderpad.

Groene zeedonderpad.

Een groene wierslak legt haar eieren af.

Duiker Annelies op het Dreischor Frans Kokrif.

55 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 16

juli 1967

Examen hulpmonitor (nu 1*I)

42 kandidaten behaalden een gunstige beoordeling. De Vlaamse geslaagden:

Armand Cappoen (Mistral)

Walter Claesen (Yellow)

Frans Declercq (VVDC)

Marcel Dupon (De Piraten)

José Genetello (Manta)

Albert Govaert (CVD)

Marc Hellemans (Neptunus)

Jozef Hens (AKO)

François Jacobs (CVD)

Jan Lambrecht (Poseidon)

Mathieu Lucas (Koraal)

in moeilijke omstandigheden zoals totale duisternis en koude, belangeloos door vele duikers gewerkt.

John Remue

Kreeftenredding

Chouteau

Tijdens de stages te Bendor werden de prestagiaires en stagiaires vergast op een voordracht gegeven door professor Jacques Chouteau van het O.F.R.S (Office français de recherches sous-marines).

Volgens hem zijn wij piloten die ons eigen leven en meestal dat van anderen tijdens een duik in handen hebben. Deze reden is wel genoeg om het maximum aan kennis van het voor ons vreemde milieu op te doen.

Fragment van het uitgebreid verslag (10 bladzijden) dat Jos Hollenfeltz van de voordracht maakte.

45 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 64

juni 1977

Echo's van de stage

In deze Hippocampus werd de tekst gepubliceerd van de NELOS-stageklassieker "Wij zijn met z'n allen naar Bendor geweest", in dit jaar geïntroduceerd door Guy Bosmans.

Gustaaf Mathé (Nuclea)

Rudy Schollaert (Gentse Dolfijnen)

Guido Segers (Yellow)

Eric Sels (Neptunus)

Robert Sonneville (MDK)

Gustaaf Vanhevel (MDK)

John Van Raemdonck (CVD)

Luc Verbrugge (KDK)

Marc Vercauterenh (Hydra)

Médard Vergucht (Espadon)

Willy Verriest (KDK)

Marc Verstrepen ('t Zeepaardje)

35 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 115

oktober 1987

Duikcentrum van Opprebais

Reeds in het begin, bij de ingebruikname door verschillende clubs, werden plannen uitgewerkt om de steengroeve dieper te maken. Onder de bezielende en nooit afgevende leiding van André Joseph, voorzitter van D.D.T. Tienen, werden de nodige fondsen in de beherende clubs gevonden en werd als doel gesteld, met een zuigsysteem de groeve uit te diepen tot 30 m. Tegen alle scepticisme, ongeloof en sarcasme is, werd er jaar in, jaar uit, zomer en winter,

Op 9 mei om 14 uur begint de sirene van de RP 30 te loeien: 60 duikers gaan op kreeftenjacht. Rijkspolitie kijkt goedkeurend toe. Door het gereedkomen van de Oesterdam werd een stuk van de Oosterschelde afgesneden dat snel ging verzoeten. De gehele zeebevolking was ten dode opgeschreven. De Belgische duiker en instructeur, François Desmet, nam het initiatief tot een grootscheepse reddingsactie die inmiddels met succes is uitgevoerd.

Henk van Vlimmeren

Overgenomen uit Bondsblad van NOB

25 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 165

september 1997

Duiker-Redder erkend door Bloso

Na een lange weg en veel besprekingen heeft Bloso het brevet Duiker-Redder aangenomen en kan het vanaf nu aangewend worden om de veiligheid tijdens clubtrainingen in het zwembad te garanderen. Hiermee zijn we gewapend om te voldoen aan de reglementen die door Vlarem II-bis werden opgelegd.

Guy Segers

Pioniers

Enkele VIP's uit de duikwereld hadden er prijs op gesteld aanwezig te zijn op de CMAS Algemene Vergadering te Lausanne. Zo was er Commandant Philippe Tailliez, die met

Cousteau en Dumas de basis legde van het huidige sportduiken.

De Zwitserse pionier van het diep duiken, Hannes Keller, toonde films uit de 60'er jaren over experimenten samen met Albert Bühlmann met verschillende ademmengsels. Ook professor Jacques Piccard, die met zijn bathyscaaf afdaalde in de Marianentrog, was aanwezig.

15 jaar geleden

uit Hippocampus nr. 215

september 2007

Bondsnieuws

Commissie Marketing & Communicatie

Abonneer je op onze sociale media

NELOS is actief op de sociale media. Jij toch ook? Heb je ons daar al geliket? Nee? Doe het dan nu ter promotie van de diverse sporttakken die NELOS aanbiedt.

Met onze aanwezigheid op sociale media bereiken we een groot deel van de leden en we kunnen bovendien nieuwe leden aantrekken, wat zeker niet onbelangrijk is.

abonneer je op de sociale media van NELOS

Om de duiksport te promoten, contact met de leden de houden en ze te informeren, is NELOS vzw onder andere actief op:

www.fb.com/NELOSvzw www.fb.com/groups/NELOS www.fb.com/hippocampusredactie https://twitter.com/NELOSvzw linkedin.com/company/nelos-vzw www.flickr.com/photos/nelos-vzw www.instagram.com/nelosvzw www.youtube.com/nelosvzw

maandelijks een bereik heeft tussen de 5.500 tot 9.000 personen.

3 FacebookGROEP NELOS: in principe worden NELOS-gerelateerde berichten eerst op de officiële pagina geplaatst en dan gedeeld met de FacebookGROEP en andere pagina's. De NELOS-FacebookGROEP heeft 3.800 leden.

3 Instagram NELOSvzw: 490 personen volgen dit. We bereiken maandelijks tussen de 250 tot 500 personen, een duidelijke stijging.

Duikershuis te klein

Tijdens de planning van het Duikershuis was er opslagplaats voorzien op het gelijkvloers en op de tweede verdieping.

Maar … die twee lokalen op de tweede verdieping konden veel beter gebruikt worden als les-, vergader- en examineerruimte. Bijna alles kon nu in eigen huis plaatsvinden. Dan bleef er enkel het kleine lokaal op het gelijkvloers over als bergruimte. Dat was spoedig te klein en gangen en vergaderzaal werden volgestapeld met onze drukwerken. Dat was niet ongevaarlijk, want die papierstapels versperden de vrije doorgang. Er was dus slechts één oplossing: een nieuwe bergplaats bouwen achteraan de parking.

Bescherming van wrakken

In het Belgisch Staatsblad is de 'Wet betreffende de vondst en de bescherming van wrakken' gepubliceerd. De belangrijkste zaken voor ons zijn dat een procedure wordt vastgelegd welke wrakken en wrakstukken men al dan niet mag bovenhalen en dat de politie te water is opgedragen om toezicht uit te oefenen. Er wordt ook de mogelijkheid geschapen voor 'beschermde wrakken'.

Dirk Reunbrouck

statistieken

We analyseerden een aantal statistieken van onze huidige socialemediakanalen en dat levert een aantal interessante feiten op:

3 Facebook NELOSvzw: de officiële NELOS-Facebookpagina wordt door slechts 1.024 personen leuk gevonden (een stijging van 24 personen sinds vorige Hippo). Het lage aantal is te verklaren doordat deze pagina een klein jaar geleden opnieuw aangemaakt werd. Toch zouden we graag zien dat er meer mensen lid worden van deze officiële pagina, die

3 YouTube NELOSvzw: er zijn nu 385 abonnees, 10 meer dan vorige keer. Dat kan zeker beter als je weet dat onze opleidingsfilm over onderwaterbiologie met ondertitels al 3.732 keer bekeken werd. Dus 244 keer meer bekeken sinds vorige Hippocampus, maar nog steeds slechts 20 keer leuk bevonden, terwijl we van heel veel duikers te horen krijgen dat die video leerzaam en interessant is. Bekijk je er een video, klik dan ook op de knop 'vind ik leuk' en abonneer je op YouTube NELOSvzw.

3 Twitter NELOSvzw: werd begin mei opnieuw opgestart. We hebben er ondertussen 249 volgers en 630 tweetweergaven per maand.

3 LinkedIn NELOS vzw: er zijn nu 209 volgers, waarvan 62 nieuwe sinds vorige Hippocampus.

3 NELOS-Flickr: de website waarop we foto's van diverse NELOS-activiteiten archiveren en die heel veel bekeken wordt. Toch slechts 95 geregistreerde volgers.

IVO MADDER

Volgers (vind ik leuk):

Facebookcampagne Vergeet je niet in te schrijven voor de

Een incentive om aan ledenwerving te doen en ter promotie van NELOS. Het brengt je alvast 50 euro op.

Met de Facebookcampagne trek je nieuwe leden aan en brengt het je club ook nog geld op.

3 Schrijf je in via marcom@nelos.be met vermelding van 'Facebookcampagne' in het onderwerpveld en bezorg ons de gegevens van je club.

3 Vervang het vorige NELOS-logo op je website door het nieuwe logo.

3 Plaats het nieuwe logo leesbaar op de landingspagina van je website.

3 Verwijder oude, niet-werkende links naar NELOS gerelateerde websites,

Bondsnieuws

NELOS-Bestuur

zoals bijv. de NELOS-wiki en plaats een link naar www.nelos.be

3 Maak een Facebookpagina aan om nieuwe leden aan te trekken (als je club al een Facebookpagina heeft, kan je die gebruiken).

3 Plaats het nieuwe NELOS-logo goed leesbaar op de omslagfoto van je Facebookpagina.

3 Deel interessante berichten van de 'NELOSvzw' Facebookpagina.

3 Link naar de promofilms of opleidingsfilms op www.youtube.com/ nelosvzw

NELOS vzw werft aan

Eén of meerdere personen die fulltime of parttime worden aangesteld en belast worden met volgende taken:

3 De opmaak van alle te publiceren documenten en brochures met inbegrip van het tijdschrift Hippocampus. Hiervoor is een goede kennis van grafische programma's (Photoshop, Illustrator en InDesign) belangrijk.

3 Het organiseren en begeleiden van publicitaire acties met inbegrip van beurzen.

3 Het uitvoeren van administratieve taken, waarbij een goede kennis van Outlook, Word en Excel belangrijk is.

We zoeken personen die van teamwerk houden en bij voorkeur een duikbrevet hebben. Gedeeltelijk thuiswerken behoort na een inwerkperiode tot de mogelijkhe den.

Ben je geïnteresseerd om één of meerde re taken op te nemen, dan ontvangen we graag een uitgebreide CV met motivatie brief.

Solliciteren kan tot en met 19 septem ber 2022 door een e-mail te sturen naar Ronny Margodt (voorzitter@nelos.be). Ie dereen krijgt uiterlijk 5 oktober 2022 een schriftelijke reactie. 

3 Volg op je Facebookpagina het aantal likes, volgers en reacties op. logo en richtlijnen

Als bevestiging van inschrijving bezorgen we je het nieuwe logo in verschillende formaten, samen met de richtlijnen over het gebruik van het NELOS-logo. De Facebookcampagne loopt tot 20 december 2022. 

YUNUS GUNAYDIN, NAMENS DE COMMISSIE MARCOM

Een voorbeeld van de banner op de Facebookpagina van je club.

RONNY MARGODT

Nieuw CMAS -logo

Het CMAS-logo, dat als sinds 1959 een zeemeermin voorstelt die twee staarten vasthoudt, moest aangepast worden en er werd aan de duikfederaties gevraagd hun logo op termijn aan te passen.

Naast het toevoegen van enkele kleurvarianten, een ander lettertype, andere groottes en posities van het woord CMAS en al of niet een omschrijvende tekst naast het logo, onderging het origineel ontwerp van het CMAS-logo eigenlijk maar één 'echte' wijziging. In het originele ontwerp was de staart van de zeemeermin geschubd en waren en ook vier attributen te zien: een zeester, een anker, een amfoor en

een vis. Het logo werd ooit gemoderniseerd, waarbij onder andere de schubben en attributen verdwenen.

Tijdens een Algemene Vergadering CMAS werd beslist het CMAS-logo aan te passen, met als doel de zichtbaarheid en impact van het eigen merk te verhogen en tegelijkertijd de efficiëntie en flexibiliteit te vergroten in een context waarin digitaal steeds belangrijker wordt. Het logo moest bovendien

genderneutraal worden. De borsten moesten zeker al verwijderd worden en volgens sommigen waren er onderaan testikels waarneembaar.

Het definitieve ontwerp, dat wat langer op zich liet wachten dan verwacht, kwam er dankzij het CMAS-Bestuur onder leiding van Annette El Khoury. Een handleiding over het gebruik van het nieuwe CMAS-logo volgt later dit jaar.

Tijdens diezelfde Algemene Vergadering CMAS werd aan de federaties gevraagd om als logo voor hun federatie het CMAS-logo te gebruiken en onder het logo het land te vermelden. Hierdoor zal de connectie van de federatie met CMAS duidelijker worden. We kregen een draftversie, waarvan de kleur en het lettertype nog niet defini-

tief waren. Vermits er nog geen richtlijnen waren over het gebruik van het CMAS-logo, waren we vrij om te kiezen waar de woorden CMAS en BEFOS geplaatst werden. Als lettertype voor het woord BELGIUM gebruikten we hetzelfde lettertype als in de draftversie gebruikt werd voor het woord CMAS, een lettertype dat gemakkelijk te borduren is.

Het welgekende BEFOS-FEBRAS-logo wordt nu dus vervangen door de zeemeermin met twee staarten, met bovenaan CMAS en onderaan BELGIUM. Op de nieuwe NELOS-hemden die je in de NELOS-boetiek kan kopen, staat reeds het nieuwe BEFOS-logo geborduurd.

Het is mogelijk dat, van zodra de CMAS-richtlijnen over het logo uitgeschreven zijn, zowel CMAS als BEFOS onderaan de zeemeermin geplaatst moeten worden.

Ondertussen weten we dat CMAS in de definitieve versie het lettertype 'Josefin Sans Bold' gekozen heeft, een lettertype dat wel nooit zo scherp geborduurd kan worden. We

hebben alvast een versie aangemaakt met zowel CMAS als BELGIUM onderaan en met het definitieve lettertype. 

Het eerste CMAS-logo.

Het logo van de Koninklijke BEFOS-BEFRAS federatie.

Het nieuwe BEFOS-FEBRAS-logo, zoals geborduurd op de NELOS-hemden.

Het nieuwe BEFOS-FEBRAS-logo met het lettertype 'Josefin Sans Bold'.

versie

De versie begin 21e eeuw. Het nieuwe CMAS-logo (2022).

FunDay: nationale feestdag voor vrijduikers!

Op 21 juli 2022, de nationale feestdag, kwamen de Belgische vrijduikers van LIFRAS en NELOS bijeen voor een alternatieve parade in de steengroeve van La Gombe, tegen Esneux. Geen wapens of vlaggen, maar wetsuit, vinnen, duikmasker en snorkel om in het water een parcours af te leggen, uitgezet voor de 'Freediving FunDay'.

Vorig jaar organiseerde NELOS de eerste 'Freediving Cup' in La Gombe, een soort ludieke uitdaging onder vrijduikers uit het noorden van het land. Na deze bijzonder geslaagde eerste editie had de 'Club Liégeois d'Activités Subaquatiques' (CLAS), die de groeve beheert, royaal aangeboden om in 2022 opnieuw haar deuren te openen voor een grootse apneuhappening, maar met één verzoek: minstens 60 deelnemers, in plaats van de 40 die in 2021 hun opwachting maakten. De site en de cafetaria op een feestdag openen vergt namelijk een aanzienlijke mobilisatie voor de CLAS, zodat er voldoende deelnemers vereist waren om de 'FunDay' door te laten gaan. De oplossing was een gezamenlijk LIFRAS-NELOS evenement.

De 'rope rescue' en de 'daisy chain' vereisen zowel techniek als inspanning.

Foto: Ibrahim Rezigui.

Foto: Philippe Bailly.

opzet geslaagd

De editie 2022 werd samengesteld door de twee vrijduikcommissies en omgedoopt tot 'Freediving FunDay'. We kozen voor een Engelse naam om niemand jaloers te maken en vooral met het woord 'fun'. Zo wilden we onderstrepen dat het niet om proeven gaat die voorbehouden zijn aan de elite en dat alle freedivers welkom zijn, ongeacht hun niveau, zelfs voor een eerste sessie in

open water. Maar zou de nieuwe formule aanslaan? De organisatoren keken met enige onrust naar de inschrijvingen die niet zo vlot liepen. Toch gaven de vrijduikers op de valreep gehoor aan de oproep en een week voor het feest waren alle plaatsen ingevuld. Uiteindelijk kon de organisatie het inschrijvingsgeld van 75 duikers aan de CLAS overmaken. Onze opdracht was meer dan volbracht!

Deze memorable 21e juli ging dus onder een stralende zon (jawel, we hebben foto's als bewijs!) met de traditionele briefing, uiteraard tweetalig, van start. De uitdaging van deze editie was dat elke groep van vijf vrijduikers de acht workshops zouden voltooien die in La Gombe geïnstalleerd waren. Op het programma dit jaar stonden de traditionele DYN (dynamische apneu met vinnen), CWT (Constant Weight) en FIM (Free Immersion), maar ook enkele workshops waarbij iedereen zijn 'comfortzone' een beetje moest verlaten. Het indrukwekkendst voor wie het nog nooit had gedaan, was zeker de 'VWT' of 'Variable Weight'. Deze discipline bestaat erin zich zonder inspanning door een ballast naar de bodem te laten trekken en dan weer op de kracht van de vinnen naar boven te zwemmen, waarbij het gewicht natuurlijk op de bodem blijft liggen. Iedereen heeft kunnen vaststellen dat deze manier van duiken bijzonder 'fun' is! Het maakt het makkelijk om grote dieptes te bereiken. De ballast werd zo gekozen dat de afdaling de eerste meters heel traag verliep, om klaarproblemen te voorkomen. En tijdens de debriefing meldde niemand trommelvlies- of andere problemen. We registreerden geen ongelukken of incidenten op deze dag, tot grote tevredenheid van de organisatoren. De flesduikers die voor de veiligheid zorgden, hoefden niet eens in te grijpen om verloren materiaal terug te vinden.

Aan dezelfde boei als de VWT moesten de

Vrijduik naar de jachtbommenwerper F-84 'Thunderstreak'.

In het 'aquarium' konden de deelnemers tussen de tamme steuren zwemmen.

Foto: Philippe Bailly.

Foto: Philippe Bailly.

Bondsnieuws

Commissie Vrijduiken

vrijduikers eerst het gewicht omhoogtrekken en daarna de 'daisy chain' demonstreren: een manier om de daallijn op te bergen, zodat hij zonder knopen afrolt wanneer de volgende deelnemer vertrekt. Terwijl sommigen de handeling duidelijk onder de knie hadden, was het voor anderen een gelegenheid om de juiste technieken aan te leren. In een andere workshop moesten de deelnemers het parcours in 'CNF', d.w.z. zonder vinnen, afleggen door in schoolslag naar beneden te zwemmen. Niet altijd makkelijk, omdat de veiligheidsvoorschriften vereisten dat de deelnemers minstens tot tien meter diepte positief moesten zijn (drijven). De eendenduik was dus van cruciaal belang om niet ondersteboven en met de voeten in de lucht te belanden, in een positie die even gênant als inefficiënt is. Dat was lachen geblazen! Toch eindigde iedereen op het doel: een Rover 'oldtimer' afgezonken op tien meter.

de onverbiddelijke zoeners

In andere workshops konden de deelnemers de 'sterren' van La Gombe ontdekken, bijvoorbeeld de jachtbommenwerper F-84 'Thunderstreak' die op een rotsplateau op zo'n vijftien meter diepte rust. Een indrukwekkende attractie, maar niet half zo imposant als de ongelooflijke steuren die de vrijduikers begroetten in de work-

Aegir te koop

shop 'Aquarium' bij het ponton. Deze vissen, waarvan sommige meer dan een meter lang zijn, zijn zo tam dat het soms moeilijk is om ze niet aan te raken. Inderdaad, ze zijn dol op knuffelen en ze komen de duikers geregeld een zoen geven! Geloof je het niet? Kom het met je eigen ogen zien op de editie van 2023, die uiteraard op vrijdag 21 juli in La Gombe plaatsvindt. De beide liga's zijn al bezig met de voorbereidingen voor een nog leuker parcours, met nieuwe mogelijkheden en een paar verrassingen, voor nog meer 'Freediving Fun'. En voor de smulpapen zullen de respectievelijke commissies weer een portie friet en een drankje aanbieden aan alle deelnemers! Aarzel niet om met je gezin te komen of er zelfs een lang weekend van te maken in de streek van Esneux. Voor wie nog meer wil, zal de groeve ook open zijn voor sportduikers en vrijduikers op zaterdag- en zondagmiddag. De site van La Gombe is daarnaast het vertrekpunt voor prachtige wandelingen langs de Ourthe en het CLAS-terras zal jong en oud en hun viervoeters verwelkomen onder een stralende zon, want voor vrijdag 21 juli 2023 voorspelt het KMI 26°C en een helderblauwe hemel!

Het grootste vrijduikevenement van België!

De afspraak is al gemaakt voor vrijdag 21 juli 2023 in La Gombe. Het gezamenlijke team van de vrijduikcommissies van LIFRAS en NELOS zal uiteraard een nieuw parcours voorbereiden, met een nog hoger fungehalte! Heb je ideeën of suggesties? Wil je meewerken aan het grootste vrijduikevenement van België? Ben je zakenman, journalist, fabrikant van duikuitrusting of verantwoordelijk voor een vrijduikorganisatie en wil je er op die dag bij zijn? Neem contact met ons op via laurent.schmitz@telenet.be

Advertentie

Polyvalente trailerbare boot met 2 dieselmotoren. Tot 8 duikers of 10 personen - kinderen op vakantie! Zuid-Frankrijk, Kroatië, Schotland en UK Scilly Islands en Gebruikt voor duiken op de Noordzee, gezinsvakanties in Kroatië

-2 x Volvo Penta D3-190

-Harbeck trailer 3,5 ton

-Kruissnelheid 25 kn

- Max. snelheid 35 kn (65 km/h)

Info: bass-yachting.com/karnic-for-sale.php

LAURENT SCHMITZ

Foto: Ibrahim Rezigui.

Project 'Op weg naar GOUD ' Al twee Bronzen clubs

In het kader van het subsidieproject 'Op weg naar goud' mag NELOS al twee clubs feliciteren met het behalen van hun 'Bronzen label'.

Sinds 1 januari '22 kunnen NELOS-clubs deelnemen aan het subsidieproject 'Onderweg naar goud'. Om de kwaliteit te blijven garanderen bij de begeleiding van jeugdduikers van 8 tot en met 18 jaar, motiveert NELOS samen met Sport Vlaanderen de clubs om hierop in te zetten.

Aan de hand van verschillende stappen kan de club een bepaald niveau bereiken met goud als ultieme doel. De duikscholen Triton en Salvanos voldoen alvast aan alle voorwaarden voor het 'Bronzen label' en kunnen zich aanmelden om door te gaan naar het 'Zilveren label'.

Voor de clubs die nog volop bezig zijn met het behalen van het 'Bronzen label', geven we nog even mee waaraan je moet voldoen.

begeleiding

Er is minstens één gespecialiseerde trainer lid van de club. Een gespecialiseerde trainer is iemand die:

3 opleiding gevolgd heeft: Specialisatieopleiding jeugdduiken, theorie deel 1 en 2 jeugdduiken;

3 de bijscholing 'Begeleiding 14 tot 18-jarigen' gevolgd heeft.

integriteit

3 Bespreek seksueel grensoverschrijdend gedrag binnen het clubbestuur en stel een Aanspreekpunt Integriteit (Club-API) aan binnen de club. Bezorg het verslag van deze bestuursvergadering aan het NELOS-secretariaat. In het verslag staat wie de API is en wat de taken zijn.

3 Maak de Club-API bekend binnen de club door de gegevens op jullie website te plaatsen.

promotie

3 Plaats het NELOS-logo op de website van de club. Je kan het logo opvragen via marcom@nelos.be

3 Maak actief gebruik van sociale media: post minstens twaalf berichten per jaar. Tip: gebruik volgende tags: #opwegnaargoud, #duiksportookvoorjou, #nelos.

3 Gebruik minstens één keer per jaar projectaffiches ter aankondiging van een initiatie. De affiches kan je aanvragen via het NELOS-secretariaat.

initiaties

3 Geef initiatie aan minstens vijf unieke personen tussen 8 en 18 jaar.

3 Vul de initiatieformulieren in en hou ze bij.

3 Meld elke initiatie aan het NELOS-secretariaat met de datum, plaats en aantal personen van de initiatie.

Veel succes! 

KATRIJN OOLS

Voor meer informatie

Raadpleeg het reglement 'Op weg naar goud', dat te vinden is op webpagina www.nelos.be/opwegnaargoud of stuur een e-mail naar het NELOS-secretariaat (secretariaat@nelos.be).

Jeugdduikers begeleiden, is dat iets voor jou?

Volg dan de opleiding tot Begeleider Jeugdduiken of Begeleider Jeugdduiken Open Water. Ben je met jeugdduiken bezig, volg dan de bijscholing. Instructeurs Jeugdduiken kunnen zich specialiseren tot Instructeur Jeugdduiken-Evaluator.

Jij, die een hart hebt voor de jeugd, die kennis wil overdragen aan onze instructeurs in spe, die het leuk vindt om oprechte dankbaarheid te krijgen wanneer iets lukt. NELOS heeft een opleiding speciaal voor jou! Het jeugdduiken bestaat binnen NELOS ondertussen 22 jaar. Met enige fierheid mogen we zeggen dat het een constante waarde is geworden die door bijna iedereen gekend is.

Vanaf 3*Duiker kun je Begeleider Jeugdduiken worden en jouw duikervaringen doorgeven aan de volgende generatie. Je krijgt les over hoe je dit op een pedagogische en creatieve manier kan doen. De opleiding is zo opgevat dat de theorie aansluit op de praktijk. Bovendien staan alle Jeugdduikinstructeurs je met raad en daad bij.

Als trotse voorzitter van de Subcommissie Jeugdduiken kan ik je enkel maar aanraden

om jouw duikcarrière een andere wending te geven en je in te schrijven. De opleiding vindt plaats op zaterdag 19 november en 26 november 2022, telkens van 9.00 u tot 17.00 uur in het Duikershuis in Mechelen.

Begeleider Jeugdduiken

Voorwaarden om te starten met de opleiding:

3 3*D zijn met minstens 200 duiken;

3 medisch in orde zijn en NELOS-lid zijn.

Op de eerste lesdag volg je jeugdduikgeneeskunde, reglementering, materiaal en omgang met ouders en kinderen.

Op de tweede lesdag gaat de aandacht vooral naar de specifieke didactiek over 'Hoe les te geven aan onze jeugdduikers' en het opmaken van een lesvoorbereiding. Je krijgt ook een presentatie van wat wel en niet kan bij het lesgeven in het zwembad.

Na de theorie volgen vijf stagelessen die je geeft in een jeugdduikschool naar keuze en dit onder begeleiding van een jeugdduikinstructeur. Zo bereid je je voor op het echte werk. De laatste les wordt geëvalueerd door een Instructeur Jeugdduiken-Evaluator. Tot slot doe je nog twee oefenduiken met gebrevetteerde jeugdduikers en dit onder begeleiding van een jeugdduikinstructeur. Het inschrijvingsformulier vind je via deze link: www.nelos.be/opleiding/jeugd.BJ

Instructeur Jeugdduiken

Voorwaarden:

3 minstens 1*Instructeur zijn;

3 Begeleider Jeugdduiken zijn;

3 medisch in orde zijn en NELOS-lid zijn.

Ben je al instructeur? Dan volg je gewoon ook de opleiding Begeleider Jeugdduiken. Bij een positieve evaluatie word je Begelei-

der Jeugdduiken én kan je daarna het brevet Instructeur Jeugdduiken aanvragen. Dit kun je doen door een e-mail te sturen naar secretariaat@nelos.be

Begeleider Jeugdduiken Open Water

Voorwaarden om te starten met de opleiding:

3 minstens 1*Instructeur zijn;

3 medisch in orde en NELOS-lid zijn.

Je bent instructeur en je wil wel met kinderen in open water duiken, maar geen les geven in het zwembad? Dan is het brevet BJOW, Begeleider Jeugdduiken Open Water, iets voor jou. Je volgt enkel de eerste lesdag theorie en doet twee oefenduiken onder begeleiding van een jeugdduikinstructeur. Deze verworvenheden blijf je behouden. Besluit je ooit om toch te gaan lesgeven, dan dien je alleen nog didactiek te volgen (lesdag 2) en een proefles te geven in het zwembad. Het inschrijvingsformulier vind je via deze link: www.nelos.be/opleiding/ jeugd.BJOW

Jeugdduiken-Evaluator

Spreekt het evalueren van jeugdduikbegeleiders en -instructeurs en het begeleiden van instructeurs in nieuwe jeugdduikscholen je wel aan? Dan is de opleiding tot Instructeur Jeugdduiken-Evaluator iets voor jou.

Voorwaarden om te starten met de opleiding:

3 Instructeur Jeugdduiken zijn;

3 minstens een jaar werking met kinderen laten bevestigen door de Duikschoolverantwoordelijke van de club waar je de activiteiten uitvoert;

3 medisch in orde zijn en NELOS-lid zijn.

Je richt je kandidatuur aan de Subcommissie Jeugdduiken. Na positief antwoord van de Subcommissie Jeugdduiken volg je de volledige theoretische opleiding. Nadien voer je minstens twee evaluatiebezoeken uit, waarbij je de rol van evaluator op jou neemt. Je wordt hierbij zelf bijgestuurd en geëvalueerd door een Instructeur Jeugdduiken-Evaluator.

bijscholing Jeugdduiken

Ben je al geruime tijd Be geleider of Instructeur Jeugdduiken? En wens je jouw kennis over het jeugdduiken even op te frissen? Dan kan je inschrijven voor de bijscholing. Je kiest zelf of je één of twee dagen volgt. De bijscholing vindt plaats op de zelfde dagen als de opleiding Be geleider Jeugdduiken. Het inschrij

vingsformulier vind je via deze link: www. nelos.be/programma/Jeugdduiken

Je vindt meer informatie over de begeleidersbrevetten in de NELOS-Infomap 2022 of vraag ernaar via jeugdduiken@nelos.be 

FRANKLIN FORREZ, VOORZITTER SUBCOMMISSIE JEUGDDUIKEN

Begeleiders Jeugdduiken krijgen uiteraard ook de nodige theoretische kennis mee.

Foto: Jirka Degol.

Voorjaarsexamen Duiker-Hulpverlener

Op 7 mei 2022 vond in Gent het

voorjaarsexamen Duiker-Hulpverlener (DHV) plaats, nadat OVOS en WEVOS de voorbije maanden instonden voor de lessenreeksen in hun provincies.

We konden opnieuw overschakelen naar het 'klassieke recept' met een lessenreeks in het voorjaar (georganiseerd door OVOS en WEVOS) en één in het najaar (georganiseerd door AVOS, BRAVOS, LIMOS). Het organisatieteam van OVOS zorgde voor een zeer geschikte locatie en een vlekkeloze organisatie, inclusief erg gesmaakte catering.

Het COVID-19 aangepaste CPR-protocol, met ondermeer het gebruik van een pocketmasker met HME-filter (Heath & Moisture

Exchange), werd aangeleerd en geëxamineerd. Het gebruik van dit masker maakt het mogelijk om op een veilige manier een slachtoffer te beademen. De kwaliteit en efficiëntie van de beademingen verbetert en het masker werkt ook drempelverlagend, omdat rechtstreeks contact met de mond en eventuele excreties verdwijnt.

Alle kandidaten die waren ingeschreven voor de lessenreeks en het examen kregen een persoonlijk pocketmasker om te gebruiken tijdens de CPR-les(sen) en het

Geneeskundige Commissie & Commissie Sportduiken

Briefing aan de juryleden door Catherine De Maeyer en Sven Vandekerckhove.

examen. Na geval van gebruik op een reeel slachtoffer moet het masker uiteraard weggegooid worden, maar bij oefenen op de reanimatiepoppen is het herbruikbaar.

De lessenreeksen kenden opnieuw een groot succes en ook op het examen mochten we een mooi aantal kandidaten ontvangen.

Het modulaire systeem, waarbij zowel theorie als praktijk in eenzelfde dagdeel en los van het resultaat van elk onderdeel kan afgelegd worden, is intussen goed ingeburgerd.

Het theoretisch gedeelte bestond uit 32 meerkeuzevragen over de verschillende topics van de opleiding.

Tijdens het praktijkexamen werd de kandidaat geconfronteerd met een casus (drenkeling versus niet-drenkeling) en werden kennis en kunde over het vernieuwde CPR-protocol beoordeeld door een jury bestaande uit een arts en een 2*I en/of 3*I.

Alle juryleden moeten nu deelnemen aan één van de lessen train-de-trainer, dit geldt trouwens ook voor alles lesgevers die CPR aanleren in functie van DHV. Ook in de toekomst zal deelname aan één van

de train-de-trainersessies noodzakelijk zijn om CPR te kunnen aanleren en om op het examen als jurylid te functioneren.

Net zoals tijdens het examen vorig najaar werd er gereanimeerd op een Q-CPR pop. Deze Q-CPR poppen worden intussen door verschillende clubs en (V)OSSEN gebruikt en geven een grote meerwaarde in het aanleren van een correcte CPR, dit door continue en visuele feedback over bijv. de compressie- en beademingsfrequentie, de kwaliteit van compressies en beademingen, enz.

In totaal schreven er zich voor beide sessies 86 deelnemers in. 77 deelnemers slaagden voor zowel theorie als praktijk. 2 deelnemers slaagden enkel voor het praktijkgedeelte, 7 enkel voor het theoretisch gedeelte. Opnieuw bleek dat deelname aan de lessen, inclusief de praktijklessen, de kans op slagen in belangrijke mate verhoogt.

Dankzij de medewerking van de lesgevers, de juryleden en de secretariaatsmedewerkers mogen we opnieuw spreken van een geslaagde opleidingsreeks en examendag. Ook een extra dankwoordje voor het organisatieteam van OVOS!

We willen vanuit de Commissie Sportduiken en de Geneeskundige Commissie de nieuwe DHV's feliciteren. De kandidaten die in één of beide onderdelen niet slaagden, moedigen we aan om bij de volgende gelegenheid opnieuw deel te nemen. 

CATHERINE DE MAEYER, VOORZITTER GENEESKUNDIGE COMMISSIE SVEN VANDEKERCKHOVE, VOORZITTER COMMISSIE SPORTDUIKEN

Meer foto's van het examen DHV: https://flickr.com/photos/nelos-vzw/ albums

Verbeteren van de antwoorden.

Examenvragen (reeks A) Duiker-Hulpverlener voorjaar 2022

Lees aandachtig de vragen en antwoorden. Elk woord is van belang! Geef aan welke beweringen juist zijn. Er is steeds minstens één antwoord correct.

1 Vertigo/duizeligheid kan optreden bij een:

a. binnenoorbarotrauma

b. buitenoorontsteking

c. trommelvliesperforatie

d. ontsteking van de neusbijholte

2 De buis van Eustachius:

a. verbindt de neus-keelholte met het middenoor;

b. is een gespierde buis;

c. zorgt ervoor dat je een Valsalva mag uitvoeren bij het stijgen;

d. opent zich bij een slikbeweging.

3 Wat zijn symptomen van een binnenoorbarotrauma (IEBT)?

a. evenwichtsstoornissen

b. oorsuizen (tinnitus)

c. doofheid

d. bloedverlies via de gehoorgang

4 Wat is surfactant?

a. De eiwitlaag die zich vormt rond stikstofbellen bij een decompressieziekte.

b. De vetrijke isolatielaag rond de zenuwbanen in het ruggenmerg.

c. De stof die de longblaasjes openhoudt.

d. De vloeistoflaag die zich in het slakkenhuis bevindt.

5 Welke bewering(en) is/zijn juist?

a. Barotrauma van het middenoor treedt meestal op bij het dalen.

b. Darmkolieken treden op tijdens het stijgen.

c. Longoverdruk treedt op tijdens het dalen.

d. Stikstofnarcose neemt af tijdens het stijgen.

6 Bij het te water gaan glijdt een duiker van de dijk. Hij heeft hevige pijn aan de rechterenkel. Wat moet je doen?

a. Lokaal afkoelen.

b. Lokaal opwarmen.

c. Een licht compressief verband aanbrengen.

d. Hoogstand van de enkel.

7 Wat doe je bij een openbeenbreuk?

a. Het slachtoffer een comfortabele houding laten aannemen en stimuleren zo weinig mogelijk te bewegen.

b. Een steriel drukverband aanleggen.

c. Een knelverband boven de wonde aanbrengen.

d. Een borrel geven om de pijn te stillen.

8 Op het eind van een leuke, zonnige duikdag vertoont je buddy tekenen van een zonneslag. Wat doe je?

a. Je zoekt een plekje in de schaduw om je buddy uit de zon te halen.

b. Je smeert je buddy nog eens extra in met zonnebrandolie.

c. Je brengt koele kompressen aan.

d. Je geeft antibiotica.

9 Het is zomer en je bent mee op duikweekend met je club. 's Avonds is er een gezellige BBQ. Iemand loopt echter een brandwonde op. Snel ontstaat er roodheid en vormt er zich een blaar. Wat doe je?

a. Je koelt de wonde onmiddellijk met koud water.

b. Je smeert onmiddellijk de wonde in met een zalf tegen brandwonden.

c. Je prikt snel de blaar open voor ze groter wordt.

d. Na de eerste behandeling breng je een proper verband aan.

10 Een onderkoelde duiker …

a. riskeert zichzelf niet meer te kunnen behelpen;

b. kan verdrinken;

c. warmt het snelst op met een flinke borrel;

d. moet je steeds laten overbrengen naar de spoedopname.

11 Acute zuurstofvergiftiging …

a. treedt geleidelijk op vanaf 30 m;

b. begint altijd met trillingen rond de mond;

c. treedt op na langdurig (> 4 uur) toedienen van 100% zuurstof aan een slachtoffer;

d. is gevaarlijk, want kan stuiptrekkingen geven met gevaar voor verdrinking.

12 CO 2-retainers (CO 2-vasthouders) zijn duikers die:

a. CO2 als draaggas gebruiken in hun rebreather;

b. te korte snorkels gebruiken in het zwembad;

c. tijdens het duiken onbewust minder ademen;

d. van nature veel CO2 produceren.

13 Verdrinking …

a. is vaak de uiteindelijke doodsoorzaak bij duikongevallen;

b. gaat altijd gepaard met onderkoeling;

c. het geredde slachtoffer moet altijd naar een ziekenhuis gebracht worden;

d. de kans op gunstige afloop is beter in

zoet water dan in zout water.

14 Bij een duiker die bewusteloos uit het water gehaald wordt en niet meer ademt moet je:

a. het slachtoffer op de buik draaien om zoveel mogelijk water uit de longen te verwijderen vooraleer te beademen;

b. de longen vijf keer beademen telkens met een maximale ademteug;

c. de longen vijf keer beademen telkens met een normale ademteug;

d. zuurstof geven, maar niet beademen.

15 Bewusteloosheid die optreedt tijdens een vrijduik heeft te maken met:

a. te lage pO2 ;

b. te lage pCO2 ;

c. te lage pN2 ;

d. te lage bloeddruk.

16 Tijdens het vrijduiken kan je:

a. een CO2-intoxicatie oplopen;

b. een maskersqueeze hebben;

c. een longoverdruk krijgen;

d. onderkoeld raken.

17 Decompressieziekte en CAGE. Welke bewering(en) is/zijn juist?

a. Beide aandoeningen treden op bij het stijgen of in de periode nadien.

b. Beide aandoeningen worden veroorzaakt door de aanwezigheid van bellen.

c. Bij beide aandoeningen is herdrukken een onderdeel van de behandeling.

d. Beide aandoeningen kunnen paraplegie veroorzaken.

18 Welke factor(en) bevorderen het ontstaan van decompressieziekte?

a. Duiken in koud water.

b. Duiken in zout water.

c. Duiken met nitrox.

d. Duiken na het nemen van een bergpas met de auto.

19 PFO of 'patent foramen ovale' van het hart:

a. is een verbinding tussen beide voorkamers van het hart;

b. verlaagt de contractiekracht van het hart, waardoor de duiker minder fit is;

c. verhoogt de kans op decompressieziekte, maar enkel bij het duiken met lucht;

d. moet bij elke duiker éénmaal opgespoord worden.

20 Welke ziektetekenen kunnen wijzen op decompressieziekte?

a. paresthesieën

b. vermoeidheid

c. marmerhuid (cutis marmorata)

d. bloedneus

21 Hoe ontstaat decompressieziekte?

a. Door een opstapeling van CO2 in de weefsels.

b. Door een verstoorde bloedcirculatie tgv bloedklonters.

c. Door de aanwezigheid van stikstofbellen.

d. Door de aanwezigheid van luchtbellen.

22 Waaruit bestaat de behandeling van decompressieziekte?

a. Vochttoediening.

b. Normobare zuurstof.

c. Terug afdalen in het water en de gemiste stops verdubbelen.

d. Herdrukken in een meerpersoonsdrukkamer.

23 Welke bewering(en) is/zijn juist?

a. De kans op decompressieziekte is dankzij het gebruik van de nieuwe computers één op een miljoen duiken.

b. Een inspanning voor het duiken zou een zekere bescherming bieden tegen decompressieziekte.

c. Een stevige inspanning tijdens het duiken zou een zekere bescherming bieden tegen decompressieziekte.

d. Een goede opwarming na het duiken (bijv. sauna) bevordert de circulatie en vermindert de kans op decompressieziekte.

24 Longoverdruk bij duiken met lucht kan ontstaan door:

a. normaal te stijgen (10 m/min) zonder voldoende uit te ademen;

b. een paniekstijging;

c. een hijgtoestand;

d. een stemspleetspasme.

25 25. Welke vorm van longoverdruk is het gevaarlijkst? (één antwoord)

a. pneumothorax

b. huidemfyseem

c. C.A.G.E.

d. Longoverdruk is geen gevaarlijk duikprobleem

26 Longoverdruk kan leiden tot:

a. pneumothorax

b. hemiplegie

c. duikerskolieken

d. alternobar vertigo

27 Een longoverdruk kan voorkomen:

a. tijdens apneuoefeningen in het zwembad;

b. tijdens apneuoefeningen in open water;

c. tijdens oefeningen met duikfles in het zwembad;

d. tijdens oefeningen met duikfles in open water.

28 Welke stelling(en) is/zijn juist? Bij Immersie LongOedeem (ILO):

a. kunnen de symptomen al in het begin van de duik optreden;

b. is het belangrijk dat het slachtoffer

zo snel mogelijk behandeld wordt met hyperbare zuurstoftherapie;

c. worden de symptomen verlicht door een verticale positie in het water;

d. is overmatig drinken een risicofactor.

29 Een duiker kwam in aanraking met de tentakels van een aangespoeld Portugees oorlogschip. Wat is juist?

a. Nooit de 'Azijn-Behandeling-Techniek' toepassen.

b. Pas (onder andere) de 'Azijn-Behandeling-Techniek' toe.

c. De huidige exemplaren zijn niet meer gevaarlijk om aan te raken.

d. Pas (onder andere) de 'Druk-Immobilisatie-Verband' toe.

30 Hoesten onder water:

a. is zonder gevaar;

b. kan een gevolg zijn van reflux (= zure oprispingen);

c. kan een longoverdruk veroorzaken;

d. is gevaarlijker bij een duiker met een PFO.

31 Waarom roep je gespecialiseerde hulp in na een steek van een steenvis (= gif-code 4)?

a. Het is een dier dat levensbedreigende vergiftigingen kan veroorzaken, waarvoor geen antigif ter beschikking is.

b. Het is een dier dat levensbedreigende vergiftigingen kan veroorzaken, waarvoor een antigif ter beschikking is.

c. Het is een dier dat pijnlijke vergiftigingen kan veroorzaken, waarbij uitgebreide eerste hulp noodzakelijk is.

d. Je dient geen gespecialiseerde hulp in te roepen indien je zelf een doeltreffende behandeling toepast.

32 Welke emotionele reacties van een getroffene kan je als DHV aan de waterkant tegenkomen?

a. Tunnelzicht.

b. Angst.

c. Automatische piloot.

d. Onverschilligheid.

77 nieuwe Duiker-Hulpverleners

Ailien Aida Aerts (GOBIO-DIVERS), Patrick Ameye (NAUTIC), Pieter Balve (BCOS), Mathias Beerden (DISCOVERY DIVING), Nico Beuselinck (BCOS, BARRACUDA), Sunita Coppens (RESCUE & DIVING TEAM), Isolde Cornelis (DE KREEFT), Jonathan Cottenier (FLIPPER, KGCS MANTA), Björn De Baets (FUN DIVERS), Wim De Bakker (DE MURENE), Lorenz De Broe (MANTIS DIVERS CLUB), Brecht De Causmaecker (SEPIA), Simon De Coninck (BLUE LAGOON), Sandy De Meulenaere (ORKA, MANTIS DIVERS CLUB), Tim De Ryck (ARONNAX), Laura De Waen (HYDRA), Luc De Waen (HYDRA), Alain Debrouwer (M.D.K.), Yves Deduytschaver (ZEEKAT), Michiel Deman (FUN DIVERS), Lisa Denoo (BARRACUDA), Jolien Depoorter (BCOS), Bert Deraedt (BLUE LAGOON), Laurens Dewit (GOBIO-DIVERS), Serge Dewit (BREEVENDUIKERS), Filip D'Hooghe (KDK), Mireille Ganton (FIRE DIVERS ZANDHOVEN, SAFE DIVING), Mattias Genbrugge (THALASSA), Tom Gevers (ALL STARS DUIKCLUB), Jan Gheyle (ZEEKAT), Miet Group (KGCS MANTA, FLIPPER), Stijn Hautekeete (GOBIO-DIVERS), Anouska Hurtecant (BCOS – geen NELOS-lid), Elke Jacobs (WILRIJKSE DUIKSCHOOL), Toon Jans (KGCS Manta), Quinten Jonckheere (ZEEKAT), Tine Jorissen (DISCOVERY DIVING), Pieter Lecompte (KDK), Inge Legon (BCOS), Tom Lemmens (DISCOVERY DIVING), Bram Maerevoet (TEMSE DUIKERS), Stephane Maerten (OKEANOS), Kristof Matton (AQUA DIVING TEAM), Amber Menten (DISCOVERY DIVING), Donaat Mortelmans (KGCS MANTA, KDK), Luc Pirmez (BCOS, CORAL, BARRACUDA), Vincent Pollet (GOBIO-DIVERS), Laure Robesyn (KDK), Ken Roetynck (AD DALTON), Tonya Rombaut (ORKA), Thierry Rommens (KGCS MANTA), Edith Ryckmans (M.D.K.), Ann Sagaert (KDK), Bram Schramme (OKEANOS), Jens Schrauwen (HYDRO LIER), Lowie Somers (COUDY’S DIVING TEAM), Tim Steenssens (MEDUSA), Kim Teirlynck (KDK), Lien Temmerman (GENTSE DOLFIJNEN), Davy Van Belle (GOBIO-DIVERS), Ian Van De Voorde (DE KREEFT), Kenneth Van Den Berghe (D.I.O.S.), Steven Van Der Plaetsen (KGCS MANTA, THALASSA), Toon Van Der Veken (BREEVENDUIKERS), Pieter Van Dievoort (TARPOENDUIKERS), Saskia Van Dixhoorn (DE MURENE), Tom Van Dun (DUCS), Jonathan Van Geyt (GOBIO-DIVERS), Ines Van Lautem (HYDRA), Nick Van Puyvelde (WILRIJKSE DUIKSCHOOL), Eddy Vandebotermet (BCOS), Benny Vandromme (NIEUWPOORTSE DUIKCLUB), Eric Vandromme (NIEUWPOORTSE DUIKCLUB), Koen Verhelst (C.V.D.), Koen Vermachelen (D.I.O.S., PROFUNDA DIVING VZW), Sarah Verstraeten (MANTIS DIVERS CLUB), Dries Wittoeck (DE KREEFT). 

Advertentie

Onderwaterhockey is Topsport

Foto: Filip Staes.

Tijdens de laatste Algemene vergadering van NELOS zijn er drie commissies aan het organogram toegevoegd: vrijduiken, vinzwemmen en onderwaterhockey. Ze bestonden al wel langer, maar dan als subcommissie. Nu zijn ze een trede omhooggeklommen.

Na de Algemene Vergadering NELOS kwam ik in contact met de voorzitter van de Commissie Onderwaterhockey, Niels Balens, tevens één van de trainers van onderwaterhockeyclub Orca Bilzen. Na die kennismaking leek het me een leuk idee om wat meer te weten te komen over onderwaterhockey (OWH). Een eerste afspraak werd gepland. Het fototoestel ging mee, de zwembroek nog niet.

actie

Om vier uur begon de training. Gedurende anderhalf uur werden er veel baantjes getrokken. Daarna begon de échte training, nog eens anderhalf uur! Mijn bewondering nam met de minuut toe, dit is topsport! Vanaf de kant was het niet zo eenvoudig om leuke beelden te schieten, want de actie speelt zich grotendeels onder water af. Misschien is dat de reden dat onderwaterhockey bij het grote publiek nog niet zo gekend is, al kunnen er wel livebeelden gestreamd worden op een groot scherm. Het werd me duidelijk dat al die training wel degelijk nodig is, want het is een intensieve sport, waarbij de spelers zich razendsnel verplaatsen.

de uitrusting

Een team bestaat uit zes spelers en maximum vier reservespelers. Die mogen voortdurend gewisseld worden. Tijdens een wedstrijd wordt de volledige lengte van een vijfentwintig meter bad gebruikt en is er aan weerszijden een doel. Dat is een metalen goot van drie meter lang waar je de puck moet zien in te krijgen. De spelers hebben een korte stick van ongeveer 30 cm lang in één hand die beschermd wordt door een

De goal is drie meter lang.

De puck: een fluo gekleurde ronde, platte schijf, die verzwaard is met lood.

Debriefing na de training.

Foto's (3): Filip Staes.

handschoen. Op het hoofd wordt er een kap gedragen met oorbeschermers. De witte of blauwe kleur bepaalt in welk team je zit. Het duikmasker en de snorkel zien er net hetzelfde uit als bij een normale duikuitrusting, maar het mondstuk is langs de buitenkant veel groter ter bescherming van de tanden. De zwembadvinnen hebben een open hiel. En dan is er nog de puck: een fluo gekleurde ronde, platte schijf, die verzwaard is met lood. Een wedstrijd duurt tweemaal vijftien minuten.

in scène

Ik kon al enkele foto's schieten vanaf de kant, maar de echte actie speelt zich onder water af. Tijdens een tweede ontmoeting sprong ik samen met enkele enthousiaste teamleden het water in. De figuranten in hun outfit en ik met een duikfles op de rug. De snelheid waarmee deze spelers over de bodem scheren is eigenlijk niet te fotograferen met flitsers. Dat komt omdat er een maximale synchronisatietijd is tussen camera en flitsers. Bij mijn camera is dat 1/320e van een seconde. Dat is niet snel genoeg om snel bewegende onderwerpen scherp vast te leggen. Alles moest dus in scène gezet worden. Het was duidelijk dat ze dit langzame tempo niet gewend zijn, maar na tien minuten begon het vlotjes te lopen en kreeg ik voortdurend poserende modellen voor de lens. Het is trouwens een misverstand dat onderwaterhockeyers zo lang mogelijk hun adem inhouden. De duiken zijn eerder

Op het hoofd wordt er een kap gedragen met oorbeschermers.

De puck gaat niet alleen over de bodem tijdens het doorspelen van de ene naar de andere teamspeler.

Foto's (2): Filip Staes.

intens, maar kort en ik liet me vertellen dat dit vooral tactische redenen heeft.

internationaal

Orca Bilzen, die eigenlijk als officiële naam 'Holy squid' heeft, is opgericht in 2013. Ontstaan uit een vriendengroepje is de club inmiddels uitgegroeid tot bijna vijftig leden met een gedegen jeugdwerking en een eigen internationaal tornooi. In België zijn er momenteel acht OWH-clubs (waarvan zeven NELOS-clubs, met meerdere teams) die in competitieverband strijden om de Belgische titel. Ter vergelijking: Nederland telt meer dan drie keer zoveel clubs. Er zijn ook vele buitenlandse tornooien en zelfs een Europees en Wereldkampioenschap. Orca staat in België de laatste jaren aan de top van de competitie en ook internationaal worden er goede resultaten behaald. Dit jaar waren er overwinningen in de Spaanse en Duitse competities en reccent werden ze 'Kampioen van Nederland'.

rust

Dat onderwaterhockey grensoverschrijdend is, staat vast. Zo worden er ploegen gevormd met spelers uit verscheidene clubs en zelfs landen. Door een samenwerking tussen drie clubs wonnen de Lila's (Limburg Ladies) onlangs het Nederlands kampioenschap. Het is duidelijk te merken dat deze fantastische sport mensen dichter bij elkaar brengt en dat er hechte vriendschappen uit ontstaan zijn. Samen sporten en reizen naar

Tactiek is belangrijk.

Twee leden van hetzelfde team.

Katrien legt een oefening uit.

Foto's (3): Filip Staes.

Bondsnieuws

Commissie Onderwaterhockey

het buitenland staan bovenaan het verlanglijstje. Ze vertellen me dat ze onder water rust vinden en als fotograferende duiker kan ik daar volledig inkomen, maar dan aan een ander tempo… 

FILIP STAES

Onderwaterfotograaf Filip Staes

Filip Staes is geen onbekende in de onderwaterfotografiewereld. Hij behaalde de afgelopen twintig jaar vele podiumplaatsen tot ver over de grenzen heen. Meer info hierover op zijn website www.FSfotografie.be In 2020 richtte hij zijn eigen onderwaterfotografie-academie op waar je onder andere webinars, workshops, themaduiken, groepsreizen en individuele opleidingen van starter tot gevorderde fotograaf kan volgen. Meer info hierover op www.o-f-a.be

OWH-clubs bij NELOS

Heb je interesse in de topsport onderwaterhockey?

Het wedstrijdreglement van de Belgische competitie onderwaterhockey kan je terugvinden op www. nelos.be/OWH en in het documentencentrum van de NELOS-website.

Een overzicht van de OWH-clubs:

3 C.V.D. (www.cvdduikclub.be) zwembad Wezenberg, Desguinlei 17-19, 2018 Antwerpen (ma. 21.15 - 23.00 u en wo. 21.15 - 23.00 u).

3 De Zwarte Zwanen (www.owhbrugge.be), Lago Olympia, Brugge (za. 18.00 - 19.30 u).

3 Holy Squid (www.owh.be), Zwembad De Kimpel, Eikenlaan 29, 3740 Bilzen (wo. 21.1522.15 u en za. 16.00 - 19.00 u).

3 Koraalduikers (www.uwhgenk.be), Stedelijk Sportcentrum, E. Van Dorenlaan 144, 3600 Genk (di. 21.00 - 22.00 u en do. 20.30 - 21.30 u & van 21.30 - 22.30 u).

3 Mantis OWH (www.mantisowh.be), Zwembad Lago, Bekaertstraat 9, 8550 Zwevegem (ma. 20.45 - 21.45 u en za. 11.00 - 12.00 u).

3 Orca Bree (www.orca-bree.b e), De Sprink, Sportlaan 4, 3960 Bree (ma. 20.30 - 22.30 u en za. 17.00 - 18.00 u).

3 Zuunse Karpers (www.zuunsekarpers.be). Di. 21.00 - 22.00 u zwembad Halle en za. 21.0022.30 u zwembad Sint-Pieters-Leeuw.

Foto's (2): Filip Staes.

De actie speelt zich onder water af.

Kandidaten 3*I anno 2022

Het parcours voor het behalen van de hoogste titel binnen NELOS en CMAS, namelijk die van 3*Instructeur, bestaat uit drie onderdelen: de theorie, de verhandeling en de Zeestage.

Twee kandidaten mochten een verhandeling, over een onderwerp dat hen werd opgelegd door het Bureau Sportduiken, uitwerken en beiden kregen een ticket voor deelname aan de Zeestage na de verdediging van deze verhandeling voor een jury van 3*Instructeurs. De verdediging was het sluitstuk van een traject dat startte met een theoretisch examen.

het examen theorie

Het theoretische examen bestaat uit vier onderdelen die steeds worden geëvalueerd door minstens 10 3*Instructeurs tijdens gesprekken van gemiddeld een uur per onderdeel.

3 Deel 1:

1. Geneeskunde

2. Fauna en flora

3 Deel 2 (Getijdenwaters):

3. Oosterschelde: de kandidaat organiseert een duik in de Oosterschelde voor een grote groep duikers, met volledig kennis van zaken en in acht name

van de nodige veiligheidsmaatregelen.

4. Noordzee: de kandidaat organiseert eveneens een duik, maar nu met een kleine ploeg en op de … Noordzee.

3 Deel 3:

5. Zeemanschap: alle aspecten van zeemanschap, zoals navigatie, getijden, zeekaarten … komen aan bod.

6. Organisatie: de kandidaat leidt een duikorganisatie in goede banen met duikers van allerlei pluimage op een duikplaats in de Middellandse zee.

7. 'NELOS': alle reglementering van NELOS en de Commissie Sportduiken komt aan bod.

3 Deel 4 (Algemeenheden):

8. Decompressietechnieken

9. Fysica

10. Duikmateriaal

Hierbij is het zo dat de kandidaten op elk van de 10 onderwerpen afzonderlijk beoordeeld worden. Wanneer op een onderdeel niet de helft wordt behaald, moet dit voldoende ge-

compenseerd worden met goede scores op de andere onderwerpen om toch te slagen. Vorig jaar slaagde Mike Melis tijdens zijn herexamen, maar hij koos ervoor om een jaar te wachten alvorens verder te gaan. Dit jaar bood enkel Nathalie De Bock zich aan voor het examen theorie en tijdens het herexamen slaagde ze ook.

de verhandeling

Het tweede onderdeel, namelijk het schrijven en verdedigen van een verhandeling, klinkt eenvoudig, maar dat is het allerminst. De kandidaten krijgen een onderwerp opgelegd door het Bureau Sportduiken. Doorgaans betreft dit een onderwerp binnen het sportduiken dat actueel is op het moment van uitschrijven.

De kandidaten hebben daarna 2 à 3 maanden de tijd om de materie te doorgronden en een verhandeling, bestaande uit een probleemstelling, een analyse, mogelijke oplossingen en een manier van aanpak, te schrijven.

Commissie Sportduiken

Foto: Ivo Madder.

Mike Melis en Nathalie De Bock juist voor ze hun verhandeling moesten presenteren.

Vervolgens wordt voor elke kandidaat een zeskoppige jury aangeduid die de verhandeling beoordeelt.

Op dinsdag 17 mei 2022 verzamelde deze jury in Mechelen voor de mondelinge verdediging van de verhandelingen. Het was een vruchtbare avond, want rond 22.00 uur mocht ik de volgende kandidaten proclameren als geslaagd:

3 Mike Melis (onderwerp: opleiding 1*Duiker);

3 Nathalie De Bock (onderwerp: openwaterproeven van 2*Duiker t.e.m. 4*Duiker).

de Zeestage

Deze vindt traditioneel plaats in oktober, dus voor de resultaten moeten jullie nog even wachten tot de volgende Hippocam-

pus. Maar via deze weg wensen we Mike Melis en Nathalie De Bock, samen met Olivier Malbrancke – die reeds voor de tweede maal deelneemt aan de Zeestage – alle succes toe voor het nemen van hun derde en laatste horde, namelijk het slagen voor de Zeestage voor 3*Instructeur. 

Ephyra

Duikcenter The big blue

Foto's (3): Ivo Madder.

Mike Melis tijdens de verdediging van zijn verhandeling.

Nathalie De Bock tijdens de verdediging van haar verhandeling.

Technische Stage in Arenzano

Eindelijk is het zover! Na een lange voorbereiding waarin voldoende uren moesten gemaakt worden op ons toestel en een berg materiaal moest aangeschaft en geleend worden, staan we klaar om te gaan duiken in Arenzano.

Morgen begint de echte Stage, maar vandaag, 20 mei 2022, staat er voor wie wil een 'checkdive' op het programma. "Werkt mijn rebreather zoals het hoort?", "Ben ik goed uitgelood?", "Hangen mijn 'stages' waar het moet en kan ik ze vlot manipuleren?", … Die vragen proberen we vandaag te beantwoorden.

We brengen al ons materiaal aan boord van de twee RIB's van het duikcentrum en varen naar het wrak van de 'MT Haven', een olietanker van 344 m lang, die hier in 1991 voor de kust gezonken is als gevolg van een explosie aan boord.

Aangezien we op dit moment nog het brevet 'CCR-D-A' hebben, zijn we beperkt tot 40 m en deze 'checkdive' speelt zich dus af rond de stuurhut en de bovenkant van de 'Haven'.

Ik (nvdr: Roel Van Noten) en mijn medekandidaat Leentje leggen onze 'stages' op een klein plateau en halen het lood uit onze zakken. Hier blijkt dat ik best nog 2 kg lood kan missen, dus deze 'checkdive' heeft voor mij alvast resultaat opgeleverd. We volgen onze begeleidende instructeur Rein door de gangen van de opbouw van het schip. Bij elke (smalle) deur is het wat zoeken hoe ik er best door zwem… zijdelings kantelen of een 'stage' losklikken en vooruit steken? Alvast een goede oefening voor de rest van de week.

de eerste opleidingsduik

Na de 'checkdive' van de vorige dag is het zover: de tweede duikdag met een eerste opleidingsduik op het programma. Het doel van deze reis, of beter gezegd Stage, is leren en ervaring opdoen en dat door 'Deep Dives' als vorm van opleidingsduiken. Zoals afgesproken verzamelen we allemaal aan de ontbijttafel waar we uiteraard ontbijten, maar ons ook per ploeg afzonderen om de laatste details van de planning te bespreken.

Hierna gaan we naar het duikcentrum om toch nog eens die gassen te checken. Je weet maar nooit of er toch nog iets veranderd zou moeten worden. Ook ons materi-

Foto's

(3): Michel De Brouwer.

aal, in mijn geval (nvdr: Kevin Deneys) een JJ-CCR, krijgt nog een laatste kritische blik. "Check, klaar".

De ploegen zonderen zich opnieuw af, waarop het aan de kandidaten die tot duikleider benoemd zijn, is om een gedegen briefing te geven. In ons geval is dit Robin, die uiteraard een prachtige briefing uit zijn mouw schudt. Helaas zijn de weergoden ons niet gunstg gezind en bezorgen ze ons een strakke wind die voor best wat deining zorgt. Een ruw zeetje dus. Maar we zijn als groep wel wat gewoon en dus worden de boten zonder morren ingeladen. De Noordzee heeft er al erger uitgezien.

Door de iets ruwere zee wordt uiteindelijk wel door het duikcentrum beslist om voor stromingslijnen te kiezen die ons naar de daallijn kunnen gidsen. Een goede beslissing, want het blijkt niet alleen boven water te waaien, ook onder water staat er een strakke wind.

Het wrak 'MT Haven' is echt een droom om vaardigheden op te demonstreren. Hoog genoeg om verschillende dieptes aan te kunnen bieden – verscheidene plateaus tussen 35 en 80 m diep – en breed genoeg om ons stromingsluwe plekken te geven, waar we rustig ons ding konden doen.

Onder het goedkeurende en immer waakzame oog van de kandidaat-instructeurs en begeleidende instructeurs doen Robin en ik wat er gevraagd wordt. De 'stages' afdoen, op de grond leggen en uitlijnen. Noodvaardigheden, waarbij de partiële zuurstofdrukken te hoog of te laag worden, uitvoeren. Bril wisselen op diepte, enzovoort. Best leuk. En na een duik op diepte dienen er natuurlijk de nodige decompressieverplichtingen uitgevoerd te worden. Veiligheid boven alles. Eén ploeg kiest ervoor om die op OSB te doen, waardoor ze nadien een tweetal zeemijlen – een goede 3,6 km – blijken te zijn afgedreven. Wat een verrassing moet dat geweest zijn bij het bovenkomen. En dat is niet de enige verrassing. Ik (nvdr: Kevin) blijk toch iets gevoeliger voor een ruwe zee te zijn dan ik had gedacht en volgens sommigen evenaart mijn huidskleur die van Sneeuwwitje.

Eenmaal aan wal krijg ik al snel mijn bronzen teintje terug en is het tijd om al ons materiaal te spoelen en te drogen te leggen. De kop is er af, en dat voel je. De sfeer zit goed, iedereen geniet en het ijs is gebroken.

Foto's (3): Michel De Brouwer.

Debriefing na elke duik.

Debriefen gebeurt tijdens het middagmaal, heel ongedwongen, zonder moeten. Ervaring opdoen, dat is het doel van deze Stage. Er werd niet gequoteerd en dat voel je onmiddellijk. Leuk toch. Een leuk gegeven hier is dat elke dag enkele kandidaten themagesprekken mogen starten in groep. Vandaag gaan die over 'kalibratie' en over 'team bailout' of 'self-sufficiënt duiken'. Het zijn goede discussies.

De dag is nog niet voorbij. De details van de volgende duik worden vrijgegeven waarop we allemaal onze gassen kunnen laten mengen en ons toestel voorbereiden op de volgende dag. De teams worden samengesteld en ik blijk duikleider van dienst te zijn. Tof, een leuke uitdaging.

En dat de boog niet constant gespannen kan staan, blijkt wanneer de ganse ploeg lekker gaat hydrateren aan het zwembad van het hotel. Eentje mag wel hé. We genieten ook van het feit dat de drankjes hier geserveerd worden met heel veel hapjes. Ik heb eerlijk gezegd al genoeg gegeten als ik aan de tafel aanschuif voor het avondeten. Dit is ook het moment waarop de ploegen bijeenkomen

om samen onder leiding van de volgende duikleider en onder begeleiding van de instructeurs en kandidaat-instructeurs de duik van de volgende dag te plannen.

Er wordt bij het opmaken van zo'n plan heel veel geschipperd, besproken en aangepast. Echter wordt er nooit aan de veiligheid geraakt!

Zo'n dag is best vermoeiend, het wordt dus stilletjes aan tijd om andere oorden op te zoeken en te dromen van toekomstige duiken naar prachtige wrakken. de schroef

Het belangrijkste doel van vandaag is de schroef van de 'Haven' op 80 m. We kregen eerst een les over hoe een klein probleempje snel kan escaleren. Bij het uitvaren van de haven scheurt er iemand z'n polsseal. De twee RIB's gaan tegen elkaar liggen om te overleggen en bij het wegvaren raakt de trap van de ene RIB de blaas van de andere … en we moeten voorlopig verder met één boot.

Na wat geregel kunnen we dan toch te water gaan en ik (nvdr: Roel) heb de duikleiding. We banen ons, tegen de stroming in, een weg

naar de daallijn en wanneer iedereen daar is, zakken we richting de schoorsteen van de 'Haven'. Ik daal verder langs de schoorsteen naar het achterdek en van daar uit is het nog een klein stukje zwemmen naar de schroef. "Iedereen is nog mee?", denk ik en ik kijk even achterom. "OK", ik laat me over de reling achteraan zakken. Eerst komt het gigantische roer in zicht waar ik langs stuurboordzijde, beschermd tegen de stroming, langs zwem. En dan schijnt mijn lamp op de 6 bladen van de, met veel voorsprong, grootste schroef die ik ooit gezien heb. Een kleine vreugdekreet ontsnapt bij mij en mijn mededuikers en we poseren even voor fotograaf Michel De Brouwer.

Hier op 80 m mogen we niet te lang blijven als we de andere doelen van onze duik ook nog willen bereiken. We banen ons dus een weg onder de schacht naar bakboord en vervolgens bezoeken we het enorme gat dat ontstaan is door de explosie van het schip. Vervolgens zijn er nog enkele oefeningen af te werken op het dek, voor we starten aan onze lange weg naar de oppervlakte. Onze bodemtijd is ongeveer 40 minuten en we komen aan de oppervlakte na 2 uur.

Op weg naar de duikplaats.

Foto: Michel De Brouwer.

Achteraf blijkt dat we als enige ploeg de schroef 'gevonden' hebben, maar toch maken onze instructeurs enkele opmerkingen over hoe we de duik beter kunnen organiseren. Die opmerkingen zullen ik en mijn medekandidaat Pieter-Jan de volgende dagen zeker in acht nemen.

Er is ook slecht nieuws. Eén van de kandidaten voelt zich niet goed tijdens en na de duik en besluit wijselijk om niet verder deel te nemen aan de Stage.

daar is de bodem

Alles wijst er op dat het een mooie dag zal worden voor de 4e duikdag. De zon schijnt en de wind is gaan liggen. En dat heeft natuurlijk ook een gunstige invloed op de zee. Na de ongelukkige opgave gisteren besluit nog iemand van onze groep het zekere voor het onzekere te nemen en de rest van de Stage aan zich voorbij te laten gaan. Uiteraard met het begrip en de volle steun van de groep.

De dagroutine begint stilletjes aan in de groep te sluipen en dat merk je. Het nameten van de gassen, klaarzetten van het toestel en inladen van de boot gebeurt steeds meer georganiseerd en vooral rustiger dan die eerste, wat zenuwachtige, dagen.

Door het ongevalletje met de boten gisteren moet er vandaag in twee ploegen gedoken worden. Dat brengt dan wel wat meer comfort aan boord met zich mee. Leuk toch, plaats om de beentjes te strekken. Helaas zorgt dit er voor dat opstijgingen 'in het blauw' uit den boze zijn, gezien er geen volgboot meer is.

Ook al is de zee gekalmeerd, onder water blijft het zicht helaas troebel, zeker eenmaal aan de schroef en het roer aangekomen. Op die respectievelijke diepte van 80 m is het wel leuk vertoeven. Je merkt goed het effect van de aangepaste gassen op het ademcomfort en de helderheid van geest. Het is de eerste keer dat ik (nvdr: Kevin) de bodem zie. Terug grond onder de voetjes … Het geeft je een vreemd gevoel van veiligheid. Uiteraard gaat deze duik gepaard met de afname van onze vaardigheden en eenmaal onze tijd op het wrak om is, moet de decompressiefase nog aanvatten.

Een goede 100 minuten na het verlaten van de boot, kunnen we het teken aan de schipper geven dat we veilig boven zijn.

De gesprekjes van vandaag worden ingeleid door Dirk en Frank en gaan over enerzijds de post-divechecks en hun relevantie bij zowel

Veel vis op de wrakken.

Foto's (3): Michel De Brouwer.

De schroef.

open als gesloten circuit en anderzijds over het eeuwige debat der gradiënt factoren.

Na een verdiende hydratatie kunnen we de dag besluiten met een avondmaal. Zoals steeds komen hier de duikploegen van de volgende dag samen om alvast hun duik te plannen. Op naar de volgende ...

Derde keer goede keer?

Vandaag staat er weer een duikleiding op het programma en er zitten enkele mensen in mijn ploeg die deze week nog niet bij de schroef van de 'Haven' geraakt zijn. Er stond eerst een ander wrak gepland, maar helaas laat het weer dit niet toe. Ik (nvdr: Roel) doe dus voor de derde keer het parcours richting schroef. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je als duikleider niets meer te doen hebt: andere mensen in het team, andere configuraties, andere gassen, … Er moeten dus weer nieuwe afspraken gemaakt worden.

Al bij het vertrek moet er iemand afhaken die zich niet helemaal oké voelt, en we gaan dus verder met een team van vier. Ondertussen kennen we de weg naar het achterdek, dus de afdaling gaat vlot. We zakken weer langs de boeg en het roer richting schroef, maar deze keer valt me een klein detail op: een mooie purperen zeenaaktslak (Flabellina sp.) midden op dat gigantische roer op 75 m diepte!

Nadien banen we ons nog een weg over het achterdek naar de motorruimte. Het is even aanschuiven, want we zijn niet de eni-

ge ploeg met dat idee, voor we ons kunnen laten zakken in een gat van 5 x 5 m tot op de enorme cilinders. Dit is weer een stuk dieper dan het dek op 55 m, dus om onze decompressie niet te snel te laten oplopen, kunnen we hier niet te lang blijven. Ik kijk even rond en geef mijn ploeg het teken om terug te stijgen.

We nemen afscheid van de 'Haven' met een bezoek aan de stuurhut die bewoond wordt door een school kleine visjes. Voor ik mij kapitein van een olietanker begin te voelen, is het weer tijd om de stijgfase aan te vatten en een 90-tal minuten te gaan uitwaaien in de stroming. Morgen een ander wrak … Cento

Duikdag 6, onze laatste opleidingsduik. Wat een vreemd gevoel. Het zit er al bijna op. Ook al voel je stilaan de vermoeidheid op de achtergrond loeren, toch wens je dat dit niet ophoudt. De sfeer is zo goed, de duiken zo leuk en ik (nvdr: Kevin) leer zo veel bij. Ach, er komen er zeker nog vele.

En ook al kijk je uit naar wat waarschijnlijk je eerste duik naar 100 m zal worden, toch sluipt ook dat besef erin dat je daar vaardigheden zal moeten demonstreren. En dat scherpt de focus des te meer. "No room for errors".

En daar gaan we. Een goede 45 minuten varen brengt ons naar de 'UJ2208', een Duitse onderzeebootjager die in de strijd ten onder is gegaan voor de kust van Genua. Hij rust op de bodem met een maximumdiepte van

105 m, maar waar wij gaan duiken blijven we beperkt tot de 100 m.

"Bubblecheck on the fly, ready, OK, let's go".

Duiken naar die diepte vereist een constante daling aan een toch wat stevig tempo en daar gaan we dan ook voor. Kraaiend van plezier zie ik het wrak op me af komen en met het inblazen van stevig wat lucht kom ik ter hoogte van het wrak tot stilstand.

De ploeg verzamelt zich en met wat gidswerk van Glenn Tessens verkennen we het wrak. Het heeft helaas niet zo schitterend de tand des tijds overleefd. Het geschut staat echter nog steeds rechtop en is een mooie verblijfplaats voor heel wat onderwaterleven geworden. Zo zien we een grote kongeraal (Conger conger), die zich in het boordkanon genesteld heeft, en zwemt er heel wat vis rondom het wrak.

Na de verplichte stops op diepte gaan we aan boord van de RIB's. "Voldaan".

Maar het zit er dus op. Het opleidingstraject 'CCR-Diluent-Trimix' is afgewerkt. Althans, dat hopen we, want de proclamatie is pas deze avond tijdens een groepsetentje. Dus nog eventjes wachten.

proclamatie

En dan is het eindelijk zover. We worden uitgenodigd voor een etentje in een rustiek restaurantje op een berghelling met zicht op de baai. Na de verdiende hydratatie worden, vergezeld van wat woorden door de organisatoren, de namen van de geslaagden afgeroepen.

Foto: Michel De Brouwer.

De laatste duik zit erop.

3 Kandidaten CCR-D-Trimix:

) Kevin Deneys

) Pieter-Jan Eurlings

) Robin Govaerts

) Luk Heyvaert

) Roel Van Noten

) Bart Van Passel

3 Kandidaten CCR-Tx-I:

) Shinji Bauters

) Rein Crombez

) Lars Putteneers

) Joris Stevens

3 Kandidaten ATD:

) Dirk Devyver

) Frank Leurentop

Nu, in de roes van de avond, kruipen we voldaan in ons bed. Moe, maar rijk aan ervaring, wijs aan kennis en het geluk van nieuwe vrienden te hebben gemaakt.

Advertentie

De deelnemers van de Technische Stage 2022 (kandidaten, begeleiding en mededuikers).

Dank je wel Stef Teuwen, Patrick Valkenborghs, Glenn Tessens, Allan Soreyn, Filip Dedobbelaere, Bert van Opstal, Hilde Stallaert en Stefan Cuyvers voor jullie geduld, jullie begeleiding en het delen van jullie ervaring. Ook dank aan de mededuikers Alla Antonova (dokter), Michel De Brouwer (fotograaf), Guy Deno en Anja Aerts.

ROEL VAN NOTEN & KEVIN DENEYS

Merapi Tour & Travel

Dé Indonesië duik- en reisspecialist, van Pulau Weh tot Triton Bay

Merapi Tour & Travel organiseert individuele rondreizen én duikreizen over de gehele archipel. Van de makkelijk bereikbare bestemmingen als Bali, Komodo en Bunaken, tot de pareltjes als Wakatobi, Raja Ampat, de Molukken en Alor.

Kijk op onze Duiken pagina op www.merapi.nl voor het volledige aanbod. Staat uw droombestemming er niet bij, dan gaan we daar direct naar op zoek!

Ontdek Indonesië, zowel onder, als boven water...

Volop mogelijkheden, van super-de-luxe tot basic...

Merapi Tour & Travel Prinses Irenestraat 58, 6611 BK Overasselt www.merapi.nl, Tel.: +31-888 111 999, info@merapi.nl

Foto: Michel De Brouwer.

Foto: Cape Kri shutterstock.

ALL METAL TECHNOLOGY

ALEX DAWSON

OM AAN DE BEHOEFTEN VAN ELKE DUIKER TE VOLDOEN, ZELFS IN DE MEEST EXTREME OMGEVINGEN

ATLAS ADJ 62X TBP

DE IDEALE ADEMAUTOMAAT VOOR GEVORDERDE DUIKEN IN KOUD WATER & VOOR DIEPE DUIKEN. BEVAT ALLE KENMERKEN VAN DE MODERNSTE ADEMAUTOMATEN, INSTELBAAR ADEMCOMFORT, MARES GEPATENTEERD VAD-SYSTEEM, EEN VOLLEDIG AFGESLOTEN 1STE TRAP & MEER!

ANWW DiveDay: geslaagd, maar zonder onderscheiding

Laat ons een kat een kat noemen: de 'ANWW DiveDay' kende dit jaar een bescheiden opkomst. Na twee afgelaste corona-edities staat dit evenement duidelijk niet meer 'top of mind'. De concurrentie met de 'Scubapro Testdagen' én het aangekondigde kwakkelweer deden het evenement duidelijk geen goed.

Af en aanmelden bij

Subcommissie Duikers met een Handicap. Dat opende perspectieven voor de kandidaten Begeleider, Gespecialiseerd Begeleider, DmH-Instructeur én voor de Duikers met een Handicap zelf. "De subcommissie heeft beslist om niet langer een eigen 'DiveDay' te organiseren, maar de initiatieven van de verschillende opleidingscentra te ondersteunen", vertelt Philippe Calu, Duikschoolverantwoordelijke bij de Oost-Vlaamse Wet

Wheels (OVWW) en voorzitter van de Subcommissie Duikers met een Handicap.

"Jammer genoeg is ANWW voorlopig de enige die een 'DiveDay' organiseert", zegt Raf Goetschalckx, zelf DmH-C en in 2013 de bezieler achter het evenement dat zou uitgroeien tot de 'ANWW DiveDay'. "Als elk van de acht opleidingscentra een dergelijk evenement zou organiseren, hebben we

Ludo Faes, voorzitter van de Antwerp Wet Wheels (ANWW): "De opkomst was mager, maar toch zijn we niet ontevreden", benadrukt. "Er waren acht 'wet wheelers' (nu officieel: Duikers met een Handicap – nvdr) aanwezig en vijf van de acht DmH-Opleidingscentra waren vertegenwoordigd. Ook over de meteo mochten we uiteindelijk niet klagen. Het heeft voornamelijk geregend terwijl de duikers onder water waren. Voor de rest was de 'ANWW DiveDay' – opnieuw – gezegend met prachtig weer".

Voor het eerst werd de 'ANWW DiveDay' georganiseerd in samenwerking met de

Subcommissie Duikers met een Handicap

Foto's (8): Ivo Madder.

Sommige Wet Wheelers hebben hulp nodig bij het uit het water te komen.

Ludo Faes, voorzitter van de Antwerp Wet Wheels (ANWW).

met z'n allen een mooie zomerkalender. Natuurlijk heeft niet iedereen een Put van Ekeren ter beschikking, maar dit moet ook kunnen in het Zilvermeer, de Blaarmeersen of waarom niet in de Barges? ANWW wil al zijn knowhow en zelfs zijn materiaal ter beschikking stellen van de andere opleidingscentra", aldus Raf die jammer genoeg door rugproblemen verstek moest laten gaan voor deze editie.

"Het is jammer dat we zo moeilijk ingang vinden bij de 'gewone' duikclubs", zegt Ludo

Faes. "Ons evenement staat open voor álle gebrevetteerde duikers van álle federaties. We willen graag iedere duiker eens, actief of passief, in contact brengen met duiken met een handicap om aan te tonen dat duiken een inclusief verhaal kan zijn".

Dus afspraak volgend jaar, zoals steeds onder een vroeg zomerzonnetje.

HANS STERKENDRIES

Ook valide duikers en jeugdduikers waren welkom.

Debriefing van de duik en de proef.

Na de duik was er de mogelijk om drank en hamburgers te kopen.

Jo De Smedt, onderwatervideograaf, maakt een reportage van de Duikers met een Handicap.

Invullen van het logboekje.

De Wetenschappelijke Commissie

Door de NELOS-statuutswijzigingen in het voorjaar (zie Hippo 289) kreeg de Commissie Biologie een nieuwe naam: de Wetenschappelijke Commissie, naar analogie met de benaming bij CMAS. Later zal nog bepaald worden of er onder deze commissie een Subcommissie Biologie en eventueel nog andere subcommissies opgenomen worden.

Heb je al eens meegemaakt dat je na een duik niet weet welke vis je gezien hebt? Weet je eingelijk wel of een anemoon een plant of een dier is? Als het een dier is, hoe raakt die anemoon dan aan voedsel? Waarom heffen brokkelsterren hun 'armen' op? Kan een zeedruifje netelen? En een oorkwal netelt die? Die kleurige vlekken die je op stenen ziet, wat zijn dat?

Zou duiken niet veel leuker zijn als je het antwoord zou kennen op deze vragen? Zou jouw hobby er niet interessanter op worden? De Wetenschappelijk Commissie van NELOS, voorheen gekend als de Commissie Biologie, kan je hierbij helpen.

taken van de Wetenschappelijk Commissie

De Wetenschappelijk Commissie heeft als taak de belangstelling voor het onderwaterleven te promoten en de kennis van de mariene flora en fauna te vergroten bij onze

NELOS-duikers. Daarbij richt zij zich tot alle leden, wat hun brevet of voorkennis ook is. In het kader van haar opdracht organiseert de Wetenschappelijke Commissie diverse activiteiten, zoals voordrachten, themaduiken, uitstappen en cursussen. Die activiteiten vinden plaats op diverse plaatsen, van West-Vlaanderen tot in Limburg. Enige voorkennis is niet vereist en deelnemen is (meestal) gratis.

Voor de voordrachten wordt beroep gedaan op onderwaterbiologen. De onderwerpen zijn gevarieerd: van mosdiertjes via naaktslakjes en vissen tot zeezoogdieren. Themaduiken omvatten een voordracht en daarop aansluitend een duik. Voor die duik zoekt de commissie een buddy voor duikers die alleen komen. Individuele duikers zijn dus steeds welkom.

Naast deze eendagsactiviteiten organiseert de Wetenschappelijk Commissie de cursus 'Specialisatiebrevet Kwalificatie Onderwa-

Tijdens een voordracht over de voortplanting van de sepia kon je de eieren van naderbij bestuderen.

terbiologie'. Deze cursus richt zich tot alle NELOS-duikers die interesse hebben in de mariene flora en fauna. Sinds 2017 heeft de Commissie Sportduiken fauna en flora opgenomen in de leerstof voor het behalen van de duikbrevetten vanaf 1*Duiker. Het specialisatiebrevet is dan ook een goede basis om het onderwaterleven beter te leren kennen.

Het bestuur van de Wetenschappelijk Commissie (biologie@nelos.be) bestaat uit een voorzitter (Tiny Heremans), secretaris (Katrien Engelen), penningmeester (Xavier Nickmans), een ambassadeur van het NELOS-bestuur (Ivo Madder) en twee afgevaardigden per provincie. Op de jaarlijkse

Algemene Vergadering mag elke club een deelnemer afvaardigen. De secretaris van de commissie stuurt naar alle clubs een uitnodiging en info betreffende de activiteiten. Ook op de website van NELOS, onder andere bij de Lopende Agenda – net zoals in Hippocampus – en op sommige sociale media is deze info beschikbaar.

kalender van de nog geplande activiteiten in 2022

) 18 september 2022: themaduik met voordracht over mariene wormen in zaal De Stove te Stavenisse.

) 12 november 2022: voordracht over haaien in de regio Gent.

) Algae Culinariae: voordracht over het

Twee afgevaardigden per provincie

De Provinciale afgevaardigden van de Wetenschappelijke Commissie wijzigen nog wel eens. Op dit moment zijn dat:

Antwerpen:

) Freddy Minnekeer

) Jos Van Reeth

Vlaams-Brabant:

) Kamiel Kempeneers

Limburg:

) Jan Pieter Ploem

) Kris Smets

Oost-Vlaanderen:

) Kevin Gardedieu

) Alexia Semeraro

West-Vlaanderen:

) John De Block

) Claude Lescouhier

Voor de regio Vlaams-Brabant zoeken we nog een afgevaardigde en Freddy van de regio Antwerpen wil de fakkel graag overdragen aan iemand anders.

gebruik van wieren in de voeding. Met proeverij. Datum en plaats later mee te delen.

) 27 november 2022: geleid bezoek aan het marien station van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) en aan het onderzoeksschip Simon Stevin te Oostende. Organisatie in het kader van de 'Dag van de Wetenschap'. 

JOS VAN REETH

Clubafgevaardigde

Om de communicatie naar de clubs te vereenvoudigen zoekt de Wetenschappelijke Commissie één afgevaardigde per NELOS-club. Deze afgevaardigde moet natuurlijk belangstelling hebben voor onderwaterbiologie.

Er zijn nog steeds clubs die geen afgevaardigde opgegeven hebben.

Heeft je club nog geen afgevaardigde en heb je interesse in onderwaterbiologie?

Dan ben jij wellicht de ideale afgevaardigde? Geef je naam en de club die je wenst te vertegenwoordigen door aan Tiny Heremans via biologie@nelos.be

Binnenkort is er opnieuw een Algae Culinariae.

Foto: Ivo Madder.

Foto: archief Kurt Matthys.

Familiedag in het Zwin Natuur Park

Op 15 mei 2022 organiseerde de Wetenschappelijke Commissie van NELOS, voorheen gekend als de Commissie Biologie, haar jaarlijkse familiedag. Deze keer stond een bezoek gepland aan het Zwin Natuur Park in Knokke-Heist.

Rond 10.00 uur werden de deelnemers verwelkomd door John De Block, lid van het bestuur van de Wetenschappelijke Commissie. De commissie had op 60 deelnemers gerekend, maar uiteindelijk werden haast dubbel zoveel inschrijvingen genoteerd. Zes gidsen stonden ter beschikking van de NELOS-duikers en hun familieleden. Onze groep vertrok onder leiding van gids Mieke.

Aanvankelijk was het Zwin een natuurlijke zeearm die in 1134 werd verbreed en uit-

gediept door een zware stormvloed. Vanaf dat moment konden schepen tot in Brugge varen, waardoor de stad het belangrijkste handelscentrum van Europa werd ten noorden van Parijs. Maar al gauw zou het Zwin terug verzanden en dichtslibben. Nu blijft nog enkel een slufter over, een inham die tweemaal per etmaal overstroomt.

De zwingronden behoorden toe aan de adellijke familie Lippens. Graaf Léon Lippens, natuurliefhebber en vogelkenner, stichtte er in 1952 het natuurpark het Zwin.

In 2006 werd het gekocht door de Provincie West-Vlaanderen en de Vlaamse overheid. De verbinding met de Noordzee werd verbreed, het park werd uitgebreid met 120 ha en er werden nieuwe gebouwen opgetrokken.

Eerst trekken we met Mieke naar het dak van het onthaalgebouw voor een panoramisch zicht op de polders en op enkele ooievaarsnesten. De jonge ooievaars, nog maar enkele weken oud, vertederen de bezoekers. Mieke maakt ons attent op de ring

Foto's (5): Ivo Madder.

Graaf Leon Lippens, stichter van het Zwinreservaat.

Familiedag Wetenschappelijke Commissie.

die de ooievaars om hun poot krijgen en op de zender op hun rug. Zo kan het reilen en zeilen van de grote vogels voortdurend gemonitord worden. Volwassen ooievaars zijn ongeveer 1,10 m groot en hebben een spanwijdte van 2 tot 2,15 m. Hun gewicht bedraagt ongeveer 5 kg.

Vervolgens beginnen we onze Zwinwandeling met een zoektocht naar groene boomkikkers. De kleine diertjes worden ongeveer 4,5 cm groot en hebben exact dezelfde kleur als de groene bladeren van de braamstruiken, waarop ze graag in het zonnetje vertoeven. De kleine, licht blinkende bolletjes houden zich met zuignappen onder hun poten vast op de bladeren en zijn zo perfect gecamoufleerd. We klimmen nog een observatietoren in, van waaruit we een goed uitzicht hebben over enkele nabije ooievaarsnesten. Ook hier stelen de pasgeboren jongen de show.

Er zijn vogels die nesten bouwen in de bomen, terwijl andere op de grond nesten. Op de zoute en zilte gronden kunnen geen bomen groeien, want ze verdragen geen zout. Bijgevolg zijn de vogels die op deze gronden

verblijven grondbroeders. Als vogels direct na het uitbroeden zelfstandig kunnen uitvliegen, spreekt men van nestvlieders. De eieren van deze soorten zijn groter, omdat ze meer voedsel bevatten. Daardoor zijn de jongen bij hun geboorte reeds sterk genoeg om het nest te verlaten. Nestblijvers komen uit kleinere eieren en worden door de ou ders in het nest gevoederd tot ze zelf standig kunnen overleven.

We zien meeuwen en sternen. Deze laatste zijn ranker dan de meeuwen en hebben een gevorkte staart. Aan de hand van afbeeldingen legt Mieke ons het verschil uit tussen kokmeeuwen en zwartkopmeeuwen. We zien een graspieper opvliegen en horen de zang van een overvliegende veldleeuwerik.

In het getijgebied onderscheidt men slikken

Foto's

(3): Ivo Madder.

Ooievaar (Ciconia ciconia) in het Zwin Natuurpark.

(in Nederland ook wadden genoemd) en schorren. Slikken komen bij elke vloed onder water te staan, terwijl schorren enkel bij springtij onderlopen. Zeekraal is een typische kleine plant die op slikken voorkomt. Het is een pioniersplant, wat betekent dat dit een plantje is dat snel bezit neemt van gronden die omgewoeld, overstroomd of op een andere manier beroerd werden. Zeekraal is eetbaar en is intussen onderdeel geworden van diverse recepten.

Bekend in de streek is de zwinneblomme, een lokale naam voor lamsoor. Deze plant, die voorkomt in het schorrengebied, is niet eetbaar. Toch verschijnt lamsoor, vooral in Nederland, her en

op de spijskaart.

In dat geval gaat het eigenlijk om zeeaster of zulte, een plantje dat op lamsoor lijkt en wel eetbaar is. In de zomer kleuren de bloemen van de lamsoor de zwinvlakte paars. Dan staat de zwinneblomme in bloei. Mieke wijst ons ook nog op Engels gras, zo genoemd omdat het ooit op een Engels muntstuk stond afgebeeld.

We vinden enkele pluimen. Wat is hier gebeurd? Alle vogels ruiven. Elk jaar of soms meerdere keren per jaar verliezen zij pluimen, die door nieuwe exemplaren vervangen worden. Als je dus een pluim of enkele pluimen vindt, komt dit waarschijnlijk door het ruiven van een vogel. Vind je echter een hoop pluimen samen, dan is er een moord gebeurd! En aan de pluimen die overblijven kan je de

moordenaar identificeren. Hebben de pennen mooie uiteinden, dan werden ze uitgetrokken door een roofvogel. Zijn de uiteinden afgebroken, dan heeft een vos of een andere viervoeter de pennen afgebeten.

Even na de middag eindigt onze Zwinwandeling. Met een applausje danken we organisator John en onze enthousiaste gids Mieke. De deelnemers kunnen nog individueel de permanente tentoonstelling bezoeken, een stukje eten of naar huis terugkeren. Deze keer hebben we eens niet de onderwaterwereld verkend, maar maakten we kennis met een boeiend stuk natuur aan onze kust. 

JOS VAN REETH

Wetenschappelijke Commissie

Niets zo leuk als even in de modder te dabben.

De Europese boomkikker (Hyla arborea) komt in België alleen voor in de provincie Limburg en in de zwinstreek.

Onze gids Mieke.

De geelpootmeeuw.

Zeekraal.

De zee één blauwe weide, Groenbleek maar zonder gras, En in dat eindloos wijde Eén witte golf – of het gebloemte was. Herman Gorter

TL3800P

Een nieuwe landingspagina voor de NELOS-website

Heb je de zoekterm duiken al eens ingetikt op internet? Als je googelt vind je heel veel verschillende websites, maar NELOS lijkt nergens te bespeuren. En als je al op de NELOS-pagina terechtkomt, vindt een beginnende duiker daar helemaal niet wat hij nodig heeft. De huidige NELOS-website mag dan wel boordevol nuttige informatie staan, ze is vooral bedoeld voor leden.

Het nieuwe NELOS-logo zorgt ervoor dat heel wat communicatiemiddelen en -dragers moeten worden herwerkt en dat deed ons ook kijken naar de manier waarop we communiceren.

Als je nu surft naar www.nelos.be, kom je niet langer op de NELOS-website terecht, maar op een gloednieuwe startpagina, die bedoeld is om potentiële leden die informatie te bezorgen waar ze naar op zoek zijn. Je vindt er algemene informatie over alle sporttakken die NELOS aanbiedt, naast sportduiken komen dus ook vrijduiken, onderwaterhockey, vinzwemmen, jeugdduiken en duiken met een handicap aan bod.

De FAQ geven alvast een antwoord op de meest gestelde vragen per discipline en de clubzoeker leidt de geïnteresseerde bezoeker gericht naar een club in de buurt.

Als NELOS-lid tenslotte ben je maar één muisklik van de vertrouwde website verwijderd. Via de knop 'leden-pagina' kom je er onmiddellijk op terecht.

Nodig potentiële leden dus gerust uit om eens te surfen naar www.nelos.be om zo te ontdekken wat we voor hen in petto hebben.

Is jouw club al ingeschreven voor de Facebookcampagne?

De Facebookcampagne is een manier om het nieuwe logo bekend te maken, zowel bij de leden als bij het grote publiek. We lichtten de campagne toe in Hippocampus 289 (mei/juni 2022). Schrijf je club nog snel in via marcom@nelos.be. Je krijgt van ons een bevestiging, samen met alle informatie. De campagne loopt tot december 2022.

NATALIE DECROCK, NAMENS DE COMMISSIE MARCOM

EDIT nieuws

De Sectie EDIT heeft de afgelopen maanden zijn werking grondig gereorganiseerd. Er werden actief medewerkers gerekruteerd die ingezet worden in drie teams: 'blended learning', 'documentbeheer' en 'nalezen & lay-out'. Het is niet zo dat we in het verleden geen medewerkers hadden, maar de laatste jaren werkten we eerder op een ad-hoc basis, waardoor mensen afhaakten. Om vlotter te kunnen samenwerken wordt gebruikgemaakt van het platform Microsoft Teams. De eerste ervaringen met deze manier van werken zijn positief.

Er is zeker nog ruimte voor bijkomende medewerkers. Maar wat houdt dit nu precies in?

team blended learning

Het 'team blended learning' is bezig met het uitwerken van leerpakketten op een online leerplatform. Dit zijn kleine pakketten die helpen om de leerstof op eigen tempo te verwerken en voorzien zijn van extra beeldmateriaal en zelftesten. Binnenkort wordt een demo uitgerold op het niveau van 2*D. Het is de bedoeling dit ook voor de andere opleidingen te implementeren. Dit is een intensief werk en dus is er nood aan extra medewerkers.

team documentbeheer

Het 'team documentbeheer' beantwoordt de vragen die via cursus@nelos.be binnenkomen. Wat extra expertise in de diverse vakgebieden is in die groep welkom. Verder is het de bedoeling om op regelmatige basis

de bestaande documenten te actualiseren, minimum jaarlijks bij aanpassingen aan de NELOS-Infomap.

team nalezen & lay-out

Het 'team nalezen & lay-out' leest documenten na op spelling- en taalfouten en zet ze in de juiste lay-out. Dit gebeurt van zodra een document of PPT inhoudelijk afgerond is. De komende maanden verwachten we nog diverse nieuwe opleidingen, waarvan de cursustekst en bijhorende PPT's moeten worden nagelezen. Wat extra nalezers en/ of mensen die lay-outmatig kunnen ondersteunen in PPT zijn meer dan welkom.

Heb je interesse om één van onze teams te versterken, stuur gerust een e-mail naar edit@nelos.be Geef even aan welk team je het meeste interesseert en wij geven je vrijblijvend meer informatie.

updates en errata

In de loop van september zal de achterstand op het verwerken van de opmerkingen weggewerkt zijn. Aangepaste versies van de digitale documenten en de errata over het naslagwerk zijn dan beschikbaar op de NELOS-website. We trachten ook telkens per e-mail feedback te geven aan de melder.

In samenwerking met de Commissie Marketing & Communicatie (MarCom) werden de lay-out elementen zoals lettertype, grootte en kleuren vastgelegd, zodat alle documenten die vanaf nu worden aangepast – net als voorheen – eenzelfde 'look and feel' krijgen.

De cursus en PPT's van de opleiding Gevorderde Nitrox-Duiker (GND) werden volledig herwerkt door een aparte werkgroep en zullen ook in september beschikbaar zijn in het documentencentrum. Later dit jaar zal ook de cursus BND herwerkt worden, samen met de PPT. Tenslotte werden ook formulieren gemaakt voor de zwembadexamens 2*D en 3*D. 

LUTGART STALS, VOORZITTER SECTIE EDIT

DIVES-nieuws

Na meer dan drie jaar is het er eindelijk van gekomen om met de Power-Users samen te komen voor een training en een etentje achteraf. In de praktijk kwam de training vooral neer op het uitwisselen van ervaringen en ideeen, wat door iedereen als heel nuttig werd ervaren. Hoewel we regelmatig de koppen bij elkaar steken om vragen te bespreken, zou het goed zijn dat deze training een jaarlijkse traditie wordt.

Begin december 2018 hadden zich meer dan 30 geïnteresseerde Power-Users aangemeld voor een eerste startvergadering voor deze functie. Het systeem stond toen nog niet op punt en de functiebeschrijving bijgevolg ook niet. We zijn van start gegaan en de eerste maanden waren hectisch, maar deze support heeft absoluut geholpen om de transitie vlotter te laten verlopen. Ook voor de Power-Users zelf was het een zoektocht, maar gaandeweg werden door Nicolas De Smyter meer hulptools ontwikkeld om de rol beter te kunnen uitoefenen.

Na meer dan drie jaar zijn er van de oorspronkelijk groep nog 10 Power-users over. Recent sloten zich twee nieuwe krachten aan, zodat alle regio's nu minstens twee aanspreekpunten hebben. Dat is zeker belangrijk in vakantieperiodes.

corrigeren van fouten en testen

Het DIVES-systeem is ondertussen vrij goed ingeburgerd en veel aanpassingen gebeuren er aan deze eerste versie niet meer. Vandaag zijn de Power-Users vooral bezig met het corrigeren van fouten en het beantwoorden van standaardvragen. Als zij het probleem niet kunnen oplossen, informeren ze Nicolas, Ivo Hubert of mezelf.

Een aantal van hen zijn nu ook actief betrokken bij het testen van DIVES 2.0, de volgende versie die momenteel volop wordt ontwikkeld in samenwerking met ENDARE en die we in de loop van 2023 zullen uitrollen. Waar nodig worden nog kleine aanpassingen doorgevoerd aan DIVES 1.0.

doop- en opleidingsduiken

De doop- en opleidingsduiken werden in DIVES benoemd conform de terminologie in de NELOS-Infomap. Dat gaf echter verwarring bij het aftekenen van de derde duik, waarbij vaak verkeerdelijk opleidingsduik 3 geselecteerd werd. Daarom hebben we de benaming in DIVES aangepast. De afkorting werd behouden, maar de duiken worden daarnaast ook genummerd van 1 tot 5.

duiklocaties en FAQ

Er zijn daarnaast nog heel wat vragen over het ingeven van een locatie. Onthou dat je in DIVES een locatie niet zelf permanent kan ingeven. De zelf aangemaakte plaats is maar eenmalig te gebruiken. Om dit permanent te maken moet je een aanvraag doen bij de webmaster Ivo Madder (webmaster@ nelos.be). Binnen DIVES 2 zal dit op termijn wel mogelijk gemaakt worden.

Er zijn op de NELOS-website korte instructiedocumenten beschikbaar. Heel wat antwoorden op veel voorkomende vragen vind je daarin terug.

3 Instructiekaart basisgebruik DIVES

3 Instructiekaart instructeur DIVES

3 DIVES brevetten 2022

3 Correcties doorvoeren in DIVES

Power-Users

Sinds april 2022 zijn volgende Power-Users actief:

3 Regio AVOS:

) Walter Leus

) Walter Van Nieuwenhove

) Karin Van Dingenen

Afbeelding: Muratartshutterstock.

Vooral ervaringen en ideeën werden uitgewisseld.

BEFOS

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Ronny Margodt

Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare

Gsm 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Medevoorzitter: Marc Lycops

Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Penningmeester: Dirk Saman

Groeningenlei 106 – 2550 Kontich

Gsm 0475 26 79 20 – dirk.saman@nelos.be

Bestuursleden:

Michel Declercq

Pladijsstraat 8, 8370 Blankenberge

Gsm 0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Frédéric De Deyn

Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

Philippe De Wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Nicolas Nackers Gsm 0477 62 84 09 – tresorier@lifras.be

Sven Vandekerckhove

Acaciastraat 76 – 9890 Asper

Gsm 0476 34 00 64 – duikonderricht@nelos.be

BEFOS-secretariaat:

Margaux Montrieux

Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht

Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl

Président: Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Vice-Président: Frédéric De Deyn Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

3 Regio BRAVOS:

) Arne Mathys

) Adriaan De Pooter

3 Regio LIMOS:

) Carl Antonissen

) Wouter D'Haeseleer

3 Regio OVOS:

) Jonas De Ketelaere

) Dave Hulpiau

) Piet Timmermans

3 Regio WEVOS:

) Pascal De Koninck

) Paul Buytaert

Nicolas De Smyter, Jonas De Ketelaere, Piet Timmerman, Pascal De Koninck, Walter Van Nieuwenhove, Walter Leus, Lutgart Stals, Paul Buytaert en Carl

Overkoepelend vragensysteem en databank:

) Nicolas De Smyter

) Maikel Punie

) Ivo Hubert

) Lutgart Stals

LUTGART STALS, MEDECOÖRDINATOR DIVES

Secrétaire Général: Laurie Brodkom Gsm 0472 74 20 37 – secretaire.general@lifras.be

Trésorier: Nicolas Nackers Gsm 0477 62 84 09 – tresorier@lifras.be

Administrateurs:

Yvan Barthélemy

Gsm 0496 55 30 99 – yvan.barthelemy@lifras.be

Philippe De Wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Laurence Sénéchal

Gsm 0497 31 53 20 – laurence.senechal@lifras.be

Thibaut Vandermeulen

Gsm 0479 45 69 69 – thibaut.vandermeulen@lifras.be

Secretariaat:

Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be

Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be

Boekhouding: comptabilite@lifras.be

Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel

Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72

Training van de Power-Users.

Foto's (3): Nicolas De Smyter.

Vlnr:

Antonissen.

De nieuwe NELOS-webshop is online

Alle bestellingen voor de NELOS-boetiek zullen enkel nog via de webshop behandeld worden

Webshopaccounts

De webshop is niet gelinkt aan de leden- en clubadministratie. Om te kunnen genieten van kortingen (clubkortingen, speciale acties voor NELOS-leden…) moet je je registeren en herkenbaar zijn als NELOS-club of als individueel NELOS-clublid. Dit kan op de volgende manieren:

accounts voor NELOS-clubs:

3 e-mailadres: clubnaam@nelos.be

3 clubnummer

3 clubnaam

3 eventuele BTW-nummer

accounts voor individuele NELOS-leden:

3 e-mailadres (ofwel het e-mailadres zoals gekend door de NELOS-ledenadministratie ofwel het persoonlijke NELOS-e-mailadres (indien je hierover beschikt)

3 NELOS-ID

3 naam en voornaam

3 clubnaam

Betalingen

Betaling zullen gebeuren via het online betalingsplatform 'Mollie' en kunnen uit-

Promo

gevoerd worden met bancontact, een kredietkaart of de bankapps van KBC en Belfius.

Facturatie

De facturen kunnen worden afgeprint vanuit de webshop en worden daarenboven verstuurd naar het opgegeven e-mailadres.

Leveringen

De leveringen zullen standaard door bpost uitgevoerd worden tegen een kost van €10 per bestelling. De pakketten worden telkens op dinsdag en vrijdag verstuurd. Het afhalen van bestellingen bij de regionale boetiekverantwoordelijken blijft mogelijk tot het einde van het jaar. 

RIK OLIEVIER

https://webshop.nelos.be

De laatste modellen van de zwarte polo's met korte mouwen en een kraag, met een korte sluiting van 3 of 4 knoopjes aan de voorkant en op de linker borst de slogan 'NELOS.be Duiksport ook voor jou!', zijn nu verkrijgbaar aan € 15,00 i.p.v. € 20,00.

Nieuw

De nieuwe witte NELOS-polo's met geborduurd logo kan je bestellen aan € 40,00.

Algemeen verantwoordelijke

Rik Olievier

Gsm 0475 64 31 71 boetiek@nelos.be

BE45 4016 5136 2189

NELOS-boetiek Duikershuis

Brusselsesteenweg 313-315

2800 Mechelen

Tel. 015 29 04 86 secretariaat@nelos.be

Regionale verantwoordelijken

Antwerpen: Frederik Rausenberger

Brandheide 2

2880 Bornem

Gsm 0468 57 58 75 boetiek.ant@nelos.be

Vlaams-Brabant: Tiny Heremans Janseniusstraat 8

3000 Leuven

Tel. 016 22 56 98 boetiek.vbr@nelos.be

Limburg: Stefan Paas

Slakweidestraat 20

3630 Maasmechelen

Gsm 0475 76 10 11 boetiek.lim@nelos.be

Oost-Vlaanderen: Mark Bulté

Hendrik Consciencelaan 6

9950 Waarschoot

Tel. 09 377 37 97 boetiek.ovl@nelos.be

West-Vlaanderen: Kurt Lommens

Jules Deconinckstraat 16

8560 Wevelgem

Gsm 0475 78 11 32 boetiek.wvl@nelos.be

De Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw is lid van BEFOS, stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS, erkend door Sport Vlaanderen en EUF-gecertificeerd.

www.facebook.com/NELOSvzw

NELOS-Bestuur

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt

0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Penningmeester & vice-voorzitter: Dirk Saman

0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be

Boetiekverantwoordelijke: Rik Olievier

0475 64 31 71 – boetiek@nelos.be

Bestuurslid: Michel Declercq

0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Bestuurslid: Franklin Forrez

0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Hubert

0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Madder

0475 73 32 01 – ivo.madder@nelos.be

Bestuurslid: Lutgart Stals

0492 23 07 06 – lutgart.stals@nelos.be

Bestuurslid: Sven Vandekerckhove

0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be

Secretariaat, ombudsman & API

Duikershuis – Margaux Montrieux

Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen

Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat

Ombudsman & Aanspreekpunt integriteit: Eric Sels 0475 36 88 23 – ombudsman@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie

Arena NV: tel. 02 512 03 04 – www.arena-nv.be arena@arena-nv.be (contactpersoon Inge Ghijsels)

Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS-secretariaat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaangifte naar het NELOS-secretariaat verzenden, vergezeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN

Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur)

HYPERBAAR CENTRUM

Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek

(afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382

ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie

's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland

Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Commissies

Commissie Sportduiken

Voorzitter: Sven Vandekerckhove

0476 34 00 64 – voorzitter.sportduiken@nelos.be

Verantw. der brevetten: René Van Leeuwen 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be

Ereraad: Tony Devolder

0478 45 51 42 – voorzitter.ereraad@nelos.be

Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez

0492 25 12 33 – voorzitter.jeugdduiken@nelos.be

Subcommissie Duikers met een Handicap: Philippe Calu – 0478 50 47 05 voorzitter.dmh@nelos.be

Brevettencomité: Koen Van Dyck

0476 65 02 96 – voorzitter.brevettencomite@nelos.be

Sectie duiktechnieken: Patrick Valkenborghs

0473 70 68 94 – voorzitter.sdt@nelos.be

Sectie EDIT: Lutgart Stals

0492 23 07 06 – voorzitter.edit@nelos.be

Veiligheidscomité: Hans Engels

0478 73 30 21 – voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie

Voorzitter, dopingpreventieverantwoordelijke en contactpersoon Medisch Verantwoord Sporten: Catherine De Maeyer voorzitter.duikgeneeskunde@nelos.be

Commissie Mental Coaching

Voorzitter: Elfrie van Poppelen

0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Audiovisuele Commissie (NELOSAC)

Voorzitter NELOSAC: Marc Vermeiren

0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Foto: Ivo Madder – 0475 73 32 01 – owf@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Video: Jo De Smedt – 0474 27 07 73 – owv@nelos.be

Wetenschappelijke Commissie (biologie)

Voorzitter Subcommissie Biologie: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Commissie Marketing & Communicatie

Voorzitter: Ivo Madder 0475 73 32 01 – MarCom@nelos.be

Commissie Redactieteam Hippocampus

Hoofdredacteur: Ivo Madder 0475 73 32 01 – voorzitter.redactieteam@nelos.be

Commissie Innovatief Sporten

Voorzitter: Mario Verhaeghe 0475 63 16 97 – voorzitter.innovatiefsporten@nelos.be

Juridische Commissie

Voorzitter: René Van Leeuwen 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be

Commissie Vrijduiken

Voorzitter: François Vissers 0491 31 06 95 – francois.vissers@nelos.be

Commissie Vinzwemmen

Voorzitter: Free Duerinckx 0486 12 89 63 – free.duerinckx@nelos.be

Commissie Onderwaterhockey

Voorzitter: Niels Balens niels.balens@nelos.be

Erevoorzitters

Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Hoofdredacteur: Ivo Madder

De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen)

Tel. 03 290 54 06 – gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be

Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt

Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare

Redactieteam: Luc Beets, Wim Bollein, Natalie Decrock , Jan Dieu, Melanie Gevaert , Ivo Madder, Katrijn Ools , Patrick Swinnen , Marijke Van Cauwenberghe , Wim Van Doeselaer , Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel, Roland Wantens

Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools

Brusselsesteenweg 313-315 – 2800 Mechelen

Tel. 015 29 04 86 – publiciteit@nelos.be

Drukkerij: Moderna Printing

Schoebroekstraat 50 – 3583 Paal-Beringen www.moderna.be

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren.

ISSN-nummer: 1782-8414.

Gedrukt op:

Deadlines artikels Hippocampus

Editie januari/februari: vóór 5 december

Editie maart/april: vóór 5 februari

Editie mei/juni: vóór 5 april

Editie september/oktober vóór 15 juni

Editie november/december: vóór 5 oktober

Advertentietarieven

Zie 'MediaPack' op: www.nelos.be/mediapack

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-website, meer bepaald via: www.nelos.be/Hippo-archief

Of je kan door de recentere uitgaven bladeren via: http://issuu.com/ivomadder

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Europese privacywetgeving (GDPR –General Data Protection Regulation – of ook genoemd Algemene Verordening Gegevensbescherming – AVG), die op 25 mei 2018 volledig van kracht werd in iedere lidstaat van de EU, melden wij dat je persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. Je hebt inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Lid van:

Adresveranderingen enkel via het secretariaat van je duikclub waar je als 1e lid ingeschreven bent.

Heb jij onze Faceboopagina al geliket?

www.facebook.com/hippocampusredactie

Opgelet! Inschrijven voor activiteiten, bijscholingen en examens georganiseerd door NELOS, gebeurt via Eventbrite tot uiterlijk 4 dagen voor de activiteit. De inschrijvingslink is terug te vinden in de Lopende Agenda op de NELOS-website of in één van de respectievelijke NELOS-info's.

Oktober 2022

02-06

Zeestage 2*I en 3*I

03-08

CMAS Europees Kampioenschap onderwaterfotografie en -videografie

Meer info: www.cmas.org

03-08

Madeira Open kampioenschap

OW-fotografie en -videografie

Voor alle OW-fotografen en -videografen

Meer info: www.madeiraunderwater.com

05 Regionale bijscholing BRAVOS: DHV

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, 1910

Kampenhout – 20.00 - 22.30 u

08 Algae Culinaria

Locatie en uur nog te bepalen

Meer info: katrien.engelen@hotmail.com

15 Duiker-Hulpverlener – Examensessie 2

Montfortcollege, Aarschotsesteenweg 39, 3110 Rotselaar – 08.30 - 17.00 u

17 Regionale bijscholing LIMOS: DHV

Zwembad Den Uyt, Rode-Kruislaan 20, Mol

20.00 - 22.30 u

19 Regionale bijscholing OVOS: DHV

Driekoningenplein 20, 9820 Merelbeke

20.00 - 22.30 u

19 Spelen met licht – editie 4

Workshop onderwaterfotografie.

Duiktank Transfo, Zwevegem – 19.00 - 22.30 u

(gratis voor NELOS-leden)

Inschrijven: peter.ryngaert@telenet.be

26 Regionale bijscholing AVOS: DHV

Duikershuis NELOS – 20.00 - 22.30 u

27 Ronde Tafel – regio LIMOS

GCOC Oosterhof, Dr. Vanderhoeydonckstraat

56, Lummen – 19.30 - 22.00 u

November 2022

06 Examen 1*I – Theorie

Verloren Hofke, Heilige, Theresialaan 79, 1700

Dilbeek – 09.00 - 12.30 u

06 Zeestage – Post-Boulouris

Verloren Hofke, Heilige, Theresialaan 79, 1700

Dilbeek – 13.00 - 15.00 u

07 Examen 3*I – Limiet inschrijvingen

Inschrijven: secretariaat@nelos.be

08 Ronde Tafel – regio AVOS

Duikershuis NELOS – 19.30 - 22.00 u

09 Regionale bijscholing BRAVOS: Mental

Coaching Team

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, 1910

Kampenhout

12 Regionale bijscholing

12 Voordracht over haaien – regio OVOS

Locatie nog te bepalen – 17.00 u

Meer info: katrien.engelen@hotmail.com

13 Examen AI/Initiator – S2C + M3

Duikershuis NELOS – 09.00 - 13.00 u

16 Examen 1*I – Theorie – Herkansing

Duikershuis NELOS – 19.00 - 22.00 u

17 Ronde Tafel – regio BRAVOS

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, 1910

Kampenhout – 19.30 - 22.00 u

19 Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Theorie deel 1

Duikershuis NELOS – 09.00 - 17.00 u

21 Regionale bijscholing BRAVOS:

Mariene Conservation (door John Geurts)

Zwembad Den Uyt, Rode-Kruislaan 20, Mol 20.00 - 22.30 u

22 Ronde Tafel – regio OVOS

Recreatiedomein Nieuwdonk – 19.30 - 22.00 u

23 Examen AI/Initiator – S2C + M3

Herkansing

Duikershuis NELOS – 19.00 - 22.00 u

26 Specialisatieopleiding Jeugdduiken

Theorie deel 2

Duikershuis NELOS – 09.00 - 17.00 u

26 Prijsuitreiking van het ONK 2021

Meer info: www.fotokampioenschap.nl

27 Examen 1*I – Fysieke Fitheid & afspraken Eindexamen Didactiek

Zwembad Strop, Stropstraat 31

9000 Gent – 13.00 - 18.00 u

27 Rondleiding Maritiem Station VLIZ

Onderzoeksinstituut VLIZ, Wandelaarkaai 7, 8400 Oostende – 09.00 - 13.00 u

Meer info: katrien.engelen@hotmail.com

30 Regionale bijscholing WEVOS: nitrox

Clubhuis NDI, Sint Jorisstraat 64, 8870 Izegem

20.00 u - 22.30 u

December 2022

01 Ronde Tafel – regio WEVOS

Clubhuis Stingrays, Beukenhofstraat 44, 8570 Vichte – 19.30 - 22.00 u

02 Voordracht over haaien – regio LIMOS

Stedelijke sporthal Alverberg - Herkenrodesingel 33, 3500 Hasselt – 19.30 - 21.00 u

Meer info: katrien.engelen@hotmail.com

07 Regionale bijscholing OVOS: nitrox

Sportlaan 4a, 9160 Lokeren – 20.00 - 22.30u

08 Regionale bijscholing LIMOS: nitrox Zwembad Den Uyt, Rode-Kruislaan 20, Mol –20.00 - 22.30 u

10-11

NELOS OBK 'shoot-out' onderwaterfoto- en onderwatervideowedstrijd & Festival – proclamatie op zondag

Cultuurcentrum Ter Dilft, Sint-Amandsesteenweg 41, 2880 Bornem

Meer info: www.nelos.be/OBK_2022

10-11

Lowland Photo Festival Cultuurcentrum Ter Dilft

Meer info: www.landschapvzw.be

12 Regionale bijscholing BRAVOS: nitrox Park van Relst, Aarschotsebaan 128, 1910

Kampenhout – 20.00 - 22.30 u

15 Regionale bijscholing AVOS: nitrox

Duikershuis NELOS – 20.00 - 22.30 u

Januari 2023

06 Examen 2*I – Limiet inschrijvingen secretariaat@nelos.be

07 Examen 3*I – Theorie

Duikershuis NELOS – 08.00 - 18.00 u

16 Infoavond – Nitrox-Instructeur

Duikershuis NELOS – 20.00 - 22.00 u

Februari 2023

12 Examen AI/Initiator – S2C + M3

Duikershuis NELOS – 09.00 - 13.00 u

13 Examen Nitrox-Instructeur – Theorie

Duikershuis NELOS – 20.00 - 23.00 u

14 DHV – Train the Trainer

Duikershuis NELOS – 20.00 - 23.00 u

15 Bijscholing: Update Reglementering Instructeur Jeugdduiken

Duikershuis NELOS – 20.00 - 22.00 u

Maart 2023

01 Examen AI/Initiator – S2C + M3– Herkansing

Duikershuis NELOS – 19.00 - 22.00 u

05 AV NELOS

Locatie nog te bepalen – 14.00 - 18.00 u

12 Examen 1*I – Didactiek Theorie Herkansing

Zwembad Aartselaar – 09.00 - 12.00 u

12 Examen 1*I – Didactiek Zwembad Herkansing

Zwembad Aartselaar – 13.00 - 12.00 u

13 Examen Nitrox-Instructeur – Theorie

Herkansing

Duikershuis NELOS – 20.00 - 23.00 u

18 Examen 3*I – Theorie – Herkansing (onder voorbehoud)

18 College der 3*I (+ workshop)

Duikershuis NELOS – 09.00 - 17.00 u

Op www.nelos.be/sdt vind je meer info over de opleiding extended range, trimix, CCR, ...

Controleer even of het evenement inderdaad plaatsvindt. Items voor de onze Lopende Agenda kan je melden aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be