Stadsboerderij Ridammerhoeve

EDUCATIE, VERKOOP EN PRODUCTIE GAAN IN HET AMSTERDAMSE BOS PRIMA SAMEN

Circa 350.000 bezoekers per jaar. Van schoolklassen en kinderen met (groot) ouders tot bedrijfspersoneel, klanten in de winkel en in de lunchroom en mensen die tussen de geiten yogales komen volgen, allen genieten van de Stadsboerderij in het Amsterdamse bos. Naast bezoekboerderij is het een innovatieve, vitale en productieve boerderij.

TEKST GEERTJE SCHLAMAN FOTO’S DICK BOSCHLOO & IRIS DAM

Willem Dam, Corine Riteco en hun kinderen Tom en Iris werken op de publieksboerderij Ridammerhoeve midden in het Amsterdamse bos. Een werkende biologischdynamische boerderij met 120 melkgeiten en eigen zuivelverwerking, 250 legkippen, enkele koeien en een varken. Jaarlijks komen hier meer dan 350.000 consumenten meegenieten. Met een klein zuigflesje kunnen de bezoekers zelf een lammetje voeren. Erg leuk voor bezoekers en met een perfecte melkprijs voor het bedrijf! “Onze gouden greep,” lacht boerin Corine. “Verder maken we zelf kaas, zoals Goudse geitenkazen maar ook vloeibare zuivel als geitenyoghurt, kwark, karnemelk, en boter en ijs.” Ook verkopen ze succesvol geitenvlees. “Vooral de saucijzenbroodjes lopen goed.” En met een aparte groentekwekerij in Heemskerk is ook eigen groente in de winkel te koop. Zo’n 30 jaar geleden startten Corine en Willem de Ridammerhoeve, de activiteiten zijn langzaam gegroeid. “In de educatieruimte kunnen de kinderen kaas maken, of ze kunnen buiten verdwalen in het doolhof. En er is geitenyoga, waarbij de mensen gewoon tussen de geiten hun yogaoefeningen doen. Dat vinden de dieren heel interessant, ze gaan er lekker naast liggen!” “Bij de start van ons bedrijf deed ik alle activiteiten zelf. Nu het allemaal loopt, is mijn taak meer organisatorisch. Onze kinderen Tom en Iris zijn nu ook in het bedrijf gestapt.” Willem en zoon Tom zijn erg handig en ontwikkelen allerlei innovatieve oplossingen. Zoals een zelfrijdende afrastering op zonnecellen voor in de wei bij de geiten. Het idee kregen ze door vooral goed te kijken naar hun dieren. “Zodra geiten een stukje vers gras zien, vliegen ze erop af. Elk stuk gras waar ze op hebben gelopen, vreten ze niet meer,” weet Willem. “We zagen dat de randjes bij het hek keurig werden afgevreten. Toen dachten we: laten we die situatie namaken.” Tom: “We hebben de afrastering zelf gebouwd. Een set oude autovelgen met buizen ertussen en een

net onder stroom, vormt het rijdend hek van 100 meter breed. Het wordt aangedreven door een 24 volt elektromotor die is aangesloten op een zonnepaneel, Het hek schuift dagelijks een meter of tien op.” Willem vult aan: “De rijsnelheid is aanpasbaar, van 50 centimeter tot acht meter per uur. Om ontsnappen langs de zijkant te voorkopen, lopen er uitrekbare afzetlinten mee. Als de geiten naar het net toelopen, detecteert een bewegingssensor hun aanwezigheid en verplaatst de afrastering zich langzaam. Bij hoog gras laat ik ‘m

Met een klein zuigflesje kunnen de bezoekers zelf een lammetje voeren.

“Door ons zelfrijdende hek verdubbelt de grasopname van de geiten.”

Bedrijfsgegevens Ridammerhoeve - Amsterdam

Arbeid | Corine Riteco en Willem Dam, Tom en Iris plus medewerkers voor zorg, educatie, winkel en lunchroom (10 VAK) Areaal | 8 ha pachtgrond om de boerderij, 4 ha klaver bij boerderij de Boterbloem en uitwisseling van luzerne en mest met de Stadsboerderij Almere. Eigen groenteteelt in Heemskerk Grondsoort | zand Veestapel | 120 witte Saanen melkgeiten plus bijbehorend jongvee, 250 legkippen, enkele Oud-Hollandse koeien en een zeug met biggetje Melkproductie | 1165 liter per 305 dagen met 3,65% vet Afzet | de geitenmelk wordt volledig afgezet via directe verkoop; de Ridammerhoeve maakt geitenkaas, dagverse zuivel en ijs voor verkoop in eigen winkel en lunchroom. Tevens eigen verkoop van geitenvlees, rund-, kip- en varkensvlees en eieren en eigen groenten uit Heemskerk www.geitenboerderij.nl

langzaam rijden. Staat er minder gras, dan voer ik het tempo iets op.” Het zelfrijdende hek bespaart arbeid maar een groter voordeel is de goede voeropname en de smakelijkheid van het gras. “Het is efficiënter, schoner en voorkomt bovendien wormbesmetting. We zien ook een snellere hergroei, en de grasopname verdubbelt. Het zorgt voor perfecte stripbegrazing.”

Ook de zelf gebouwde grasdrogerij is voedingsinnovatie. De geiten vreten elke dag gedroogd gras als basis van het rantsoen. “Dit geeft een veel kortere veldperiode,” stelt Willem tevreden vast. “Na maaien met een maaikneuzer en één keer schudden gaat het gras de drogerij in, waardoor we in plaats van drie nu wel vijf sneden per jaar halen. En met een veel betere voedingswaarde: 951 VEM en 81 DVE in plaats van de 850 VEM en 68 DVE in ons vroegere kuilgras.” Ook zien ze veel minder clostridium. En een betere kwaliteit kazen, mede omdat de boterzuurbacterie die in kuilgras kan zitten, minder voorkomt. Willem en Tom bouwden in 2013 een eigen grasdrogerij naar Oostenrijks voorbeeld. “Geiten zijn ontzettend kieskeurige vreters en dit vinden ze lekker. We hebben gezondere geiten, minder uitval, betere kwaliteit van de kaas en een verdubbeling van omega3vetzuren in de melk.” Er zijn ook nadelen: “Meer werk tijdens de oogst, stookkosten en opslagruimte.” Voor de opslag is een slimme oplossing gevonden. Dit gaat in ‘slurfzakken’, iets dat Tom in de VS zag tijdens zijn stage. Hij importeerde en reviseerde een oude slurfenpersmachine. Het gedroogde gras in grote zakken geperst, kan buiten opgeslagen worden. Een gezonde omgeving, natuurlijk gedrag en vitale voeding krijgen veel aandacht op het bedrijf. “De stal is uitgevoerd met geitenzolders, om onze gehoornde geiten meer vluchtruimte te geven. Ze kunnen zo ook hun natuurlijke klimgedrag vertonen. Het geeft rust in de stal.” Ze verkopen groentesmoothies van het Amsterdamse bedrijf Sapje. “De pulp die overblijft voeren wij weer aan de dieren.” Een melkproductie van ruim 1160 liter per 305 dagen is het resultaat.

Wat ze met de Ridammerhoeve willen, bepalen Corine en Willem inmiddels samen met hun kinderen Tom en Iris. De afstemming tussen de verschillende takken op de Ridammerhoeve is groot. “Onze 350 vierkante meter zonnepanelen voorzien in een gedeelte van onze energiebehoefte. Onder de zonnepanelen ligt een vloerverwarmingssysteem, waarmee we de panelen in warme tijden koelen. Zo leveren ze meer stroom. En met de ‘opgewarmde’ koelvloeistof verwarmen we het water voor de afwas in ons restaurant en kaasmakerij.”