Oppervlaktetechnieken editie 3 van 2023 (OT Magazine)

Van de hoofdredac teur

Binnenkijken

Echt heel oud ben ik nog niet, vind ik, maar wel oud genoeg om te weten dat we alleen nog Nederland 1 en Nederland 2 op televisie hadden. Dan genoot ik van de lm ‘Glas’ van Ber t Haanstra, die met de camera een glasfabriek inging en het hele proces in beeld bracht. Was vast een herhaling, omdat de lm der tien jaar voor mijn geboor te uitkwam. Later keek ik graag naar ‘How It’s Made’, een Canadese documentaireserie. Ook hier k reeg je een inkijkje in een productieproces. Het was betoverende televisie

En nu? Een van de leukste aspecten van mijn werk is dat ik bij allerlei soor ten bedrijven mag binnenkijken. En dan mag ik ook nog eens alles vragen. Alsof ik zelf rondloop in een televisieprogramma!

Tijdens dit soor t rondleidingen valt me steeds meer op dat het centrale thema duurzaamheid echt tot in de haar vaten van de opper vlaktetechniek zit. Niet alleen omdat we nog steeds moeten vechten tegen een slecht imago ‘Ver f? Coating? Zal wel smerig zijn’, hoor je buitenstaanders denken. En soms is dat ook zo. Maar als er ergens een sector is die zich bewust is van de eisen, dan is het de opper vlaktetechniek wel. Een bedrijf staat middenin de gemeenschap, gaf Jeroen Wester veld van Kluthe Nederland aan. Zijn bedrijf staat al sinds mensenheugenis in Alphen aan den Rijn en is onderdeel van de stad. Kluthe gaat daar echt niets vervuilen.

O f neem de vriendelijke Rotterdammers van Galvamé, de familie Gebuis. Die investeerden in duurzaamheid (zowel privé als zakelijk) omdat ze

het een maatschappelijke must vinden. En dichter bij huis, hier in Leiden: gisteren wandelde ik door de stad en stuitte ik op de winkel van pottenbakker Gemma Boetekees. Een klein zaakje, schattig in een historische steeg in de binnenstad. Het was meer hobbyisme en doordeweeks had ze een kantoorbaan. Maar ze zorgt er wel voor dat de afvoer van haar verf correc t gebeur t.

Los van het milieuaspect is er ook een economisch aspect. Hergebruik is rendabel. Minder energie gebruiken is rendabel. Minder afval is rendabel. De wereld van de oppervlaktetechniek loopt voorop in het vinden van een duurzame route. Nog niet over tuigd? Kom langs tijdens de MES, op donderdag 15 juni 2023 van 9.00 tot 18.00 uur in Koningshof te Veldhoven. Doelstelling van dit event? Het aanbieden van duurzame oplossingen aan ondernemers die te maken hebben met stijgende energieprijzen, nieuwe materialen, verlengen van levensduurverwachting van producten, automatisering en robotisering, en nieuwe milieuregelgeving inzake afval en recyclage.

We mogen allemaal even binnenkijken in de opper vlaktetechniekwereld van Nederland en België Ik ben erbij. U ook?

Henk van Beek Hoofdredacteur OT

TAKE CARE OF ALL YOUR INSPECTION NEEDS Tel.

06 28 40 25 83 - www.mr-bode.nl

OP ZOEK NAAR DUURZAME OPLOSSINGEN

Totale ontzorging van afvalstoffen.

Eigen verwerkingsmogelijkheden van o.a. ontvettings- en beitsvloeistoffen.

Reiniging en onderhoud van sproeitunnels en dompellijnen.

Het geven van veiligheidsadviezen.

NEDWASTE

|

Internet: www.nedwaste.nl

Innovatieve en high-per formance opper vlaktebehandelingen.

Welk voorbehandelingsproces u ook nodig heef t, Chemetall, een wereldleider en specialist op het gebied van oppervlaktebehandeling, biedt u innoverende en hoogstaande systeemoplossingen

Leer meer over Chemetall en BASF, samen mark tleiders in toegepaste oppervlaktebehandeling

Inhoud

Vereniging ION

8 ION Nieuws

Recent nieuws uit de vereniging

Algemeen

10 Kort Nieuws

Recent nieuws uit de branche

12 Digitalisering is leidend in oppervlaktemeting.

tekst tekst tekst

22 Invoering Omgevingswet op 1 januari 2024 definitief

De Omgevingswet, die een groot aantal wetten en regels voor onze leefom- geving bundelt en een digitaal loket introduceert, wordt per 1 januari 2024 ingevoerd. Dat is de uitkomst van de stemming in de Eerste Kamer, die op 14 maar t 2023 plaatsvond.

14 XRF-test nog niet uitgeëvolueerd

Röntgen uorescentiespectrometrie is bijna honderd jaar oud. Is XRF dan ook uitgeëvolueerd? Zeker niet, vindt Rob Verstegen van Verlab. De hardware wordt steeds meer ver jnd en data en AI spelen meer en meer een rol. “Te meten producten worden steeds kleiner, en de te meten laagjes steeds dunner.”

41 Coatingnerd in het zwembad

Er worden nog wel eens fouten gemaakt in het ontwerp en in de montage. Ook Ben Hoppener ziet dat. De eigenaar van M2Lab – en zelfbenoemd Coating Nerd – stuit op een mooi voorbeeld in zwembad. Hoppener is behalve zelfbenoemd coating nerd ook eigenaar van M2LAB

26 Duurzaamheid wordt drijver van de chemie

Het k an echt niet anders. Zonder duurzaam ondernemen zal je als bedrijf op termijn de boot missen. Daar van is Jeroen Wester veld, directeur van Kluthe Benelux BV (Kluthe), over tuigd. “Als je vanuit je productieomgeving CO2-neutraal of zelfs CO2-positief bent, zal je interessanter zijn.”

32 Galvamé investeert in duurzaamheid: “Dat hoort bij maatschappelijk verantwoord onder nemen”

Ron Gebuijs k ijkt even naar de naam op de glazen deur van zijn vergaderruimte: ‘Joop’. Dat is zijn vader. Een paar kantoren verder zit de zoon van Ron. Het Rotterdamse Galvamé is specialist in opper vlaktebehandelingen van metalen producten en heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Zowel als het gaat om de familiebanden en het personeel, als wanneer het gaat om het productieproces 36

Beheersregime 2.0 voor chroom-6 houdende verven: inhaleerbare stof is kritische factor De tweede versie van het beheersregime bij het werken met chroom-6 houdende verven en coatings is beschik baar. Het is opgesteld in nauwe samenwerk ing tussen ProRail, Gasunie, Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf, met exper tise vanuit de markt. Dit beheersregime is een handreiking om veilig (chroom6-houdende) verven/coatings te bewerken en te ver wijderen. Opvallende uitkomst: niet zozeer chroom-6, maar inhaleerbare stof is de kritische factor.

Bij de voorpagina: Digitalisering is leidend in opper vlaktemeting. Johan Nieuwlands is directeur van Helmut Fischer Nederland. Hij begon 24 jaar geleden als ser vicemonteur bij het van oorsprong Duitse bedrijf Waar liggen de innovaties, als het gaat om meten? Alles moet digitaal en alles moet k leiner “Inmiddels is de techniek geminiaturiseerd in een klein kopje in de meetsonde.”

Luc Turkenberg toont stand van zaken microplastics en di-isocyanaten De EU wil een verbod op microplastics. En er komt een beperk ing op het gebruik van di- isocyanaten. Wat betekenen deze Europese regels concreet? Onafhankelijk consulent Luc Turkenburg hield 28 maar t een presentatie over deze onderwerpen, tijdens een informatiebijeenkomst die was georganiseerd door Vereniging ION en OnderhoudNL.

Agenda

APRIL

19-04

Centraal (her)examenmomentNieuwegein

www.vereniging-ion.nl/centraal-herexamenmoment-nieuwegein-gaat-0

17-04 tot 21-04

Hannover Messe

www.hannovermesse.de

MEI

10-05

Klassikale cursus Industriële Oppervlaktetechnieken www.vereniging-ion.nl

10-05 tot 11-05

MIX Noord-Oost (Maakindustrie Expo) www.mixnoordoost.nl

17-05

Algemene Ledenvergadering Vereniging Qual.ION www.vereniging-ion.nl

17-05

Klassikale cursus Anodiseren niveau 1 www.vereniging-ion.nl

17-05

Algemene Ledenvergadering Vereniging ION www.vereniging-ion.nl

24-05

Klassikale examentraining

In-house Control Medewerker www.vereniging-ion.nl

JUNI

08-06

ATEX & Process Safety Congres www.heliview.nl/atex-process-safety

13-06

Bijeenkomst Young Surface www.vereniging-ion.nl

14-06

Centraal (her)examenmoment –Nieuwegein

www.vereniging-ion.nl

Nederlandse industrie ruim vertegenwoordigd op Hannover Messe Van maandag 17 tot en met vrijdag 21 april vind in Hannover de Hannover Messe plaats. Met maar liefst 6.500 internationale exposanten is dit de grootste technologische industriebeurs ter wereld. Jaarlijks trekt de beurs meer dan 200.000 bezoekers uit 70 verschillende landen. Het motto van de Hannover Messe 2023 is ‘Industrial Transformation – Making the di erence’ Met ruim 4.000 deelnemende bedrijven excelleer t de Hannover Messe op het gebied van industriële technologie. Talloze innovaties worden op een wereldpodium tentoongesteld aan het publiek . De beurs is het enige evenement ter wereld dat de volledige industriële waardeketen - van productont werp tot produc tie - vertegenwoordigt. Daarmee is de Hannover Messe dé plek om waardevolle contacten te leggen en nieuwe businessk ansen te verzilveren. De grote uitdagingen waarvoor de wereld op dit moment staat, vragen om innovatieve oplossingen. In het licht van uitdagingen als bijvoorbeeld k limaatverandering, energietekorten en verstoorde toeleveringsketens, onderscheidt de Hannover Messe dit jaar vijf overkoepelende ‘megatrends’. De eerste belangrijke megatrend is IT en automatisering in de industrie, ook wel Industrie 4.0 genoemd. Op het snijvlak van big data en technologieën als arti cial intelligence (AI), cloud computing, procesautomatisering/robotisering en het Internet of Things (IoT) ontstaan allerlei nieuwe verdienmodellen en optimalisatiemogelijkheden.

15-06

MES 2023

www.vereniging-ion.nl/mes-2023

20-06

Coatings Innovatiedag vereniging-ion.nl

22-06

Veiligheidsdag 2023

www.vereniging-ion.nl

SEPTEMBER

13-09

Themabijeenkomst

www.vereniging-ion.nl

19-09

Bijeenkomst Young Surface

www.vereniging-ion.nl

26-09 tot 28-09

Parts2Clean

www.par ts2clean.de

27-09 tot 29-09

ESTAL Congress 2023

www.estal.org

Materials+Eurofinish+Surface (MES) 2023 in het teken van duurzaamheid

Duurzaamheid is niet langer een keuze. Grondstofschaarste, maar ook het klimaat en de energietransitie, maakt het investeren in duurzame materialen, coatings en een slimme productieomgeving essentieel.

MES 2023 (Materials, Euro nish en Sur face) biedt een compleet overzicht van duurzame technische oplossingen en k ansen rondom materialen en opper vlaktetechnieken. Bovendien verbindt MES 2023 maak bedrijven, toeleveranciers, kennisinstellingen en overheden met elk aar, om cross-overs tussen de sectoren te bevorderen en samenwerkingen in de waardeketen te realiseren.

Vereniging ION, VOM België en Mikrocentrum slaan voor deze MES 2023 de handen opnieuw ineen en komen met een gloednieuw concept: een uniek en laagdrempelig event met een informele beursvloer, een inspirerend congresprogramma en gelegenheid tot demonstraties waarbij kennisdeling, netwerken en ontmoeten centraal staan. Op donderdag 15 juni 2023 vindt Materials+Euro nish+Surface (MES)

2023 plaats in het Conference Centre Koningshof in Veldhoven.

MES 2023 FOCUST ZICH OP ZES THEMA’S, TE WETEN:

• Meten is weten (analyse van coatings, cer ti cering en k alibratie van toestellen, formulaties, innovatieve meetinstrumenten, kwaliteitscontrole, materiaalanalyse en testen, (online) monitoring & processturing en passende meettechnieken)

• Energie - en milieumanagement (circulariteit, energiebesparing, grondstofbesparing, recycling en technieken omtrent milieukwaliteitseisen (water, lucht, bodem))

BORGHARDT AWARD

• Levensduur en kwaliteit (advisering exper tise & consultancy voor juiste coating en materialen, corrosiemaatregelen (in ontwerpfase), esthetiek en slijtbestendigheid)

• Materialen en coatings van de toekomst (additive manufacturing, innovaties, nieuwe duurzame coatings en materialen, nieuwe substraten en R&D en wetenschappelijk werk)

• Zorgeloos uitbesteden (bedrijven die voor derden of opdrachtgevers de volgende technieken uitvoeren)

• Slim en verantwoord produceren (digitalisering, robotisering, training medewerkers. innovatie EHS en werk methoden).

Tijdens MES 2023 wordt de Borghardt Award uitgereikt. Deze prijs is bedoeld voor het bedrijf of de persoon/personen die een bijzondere prestatie hebben geleverd ten dienste van de opper vlaktebehandelende industrie. Het thema van de award voor dit jaar is ‘Energy e ciency en schaarse grondsto en’. De ION Borghardt Award wordt één keer in de twee jaar uitgereikt aan bedrijven die een bijzondere prestatie hebben geleverd ten behoeve van de oppervlaktebehandelende industrie. De Award is een aanmoedigingsprijs voor bedrijven die aantonen dat duurzaamheid en innovatie nodig, mogelijk en/of noodzakelijk is in de opper vlaktebehandelende industrie

ION actueel nieuws

Het meest actuele nieuws vindt u op de website en in de nieuwsbrief. Dat geldt zeker ook voor het IONnieuws dat regelmatig geactualiseerd wordt. Op deze pagina wel een kort overzicht van dat nieuws. Door de QR-code* te scannen, komt u op de website met het uitgebreide en meest actuele nieuws. Abonneer u op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen uw branche! Voor bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke sto en werken, is wet- en regelgeving opgesteld om medewerkers, milieu en omwonenden te beschermen. Gevaarlijke sto en in grote hoeveelheden brengen speci eke risico’s met zich mee voor arbeidsveiligheid en omgevingsveiligheid. Binnen de diverse wet- en regelgeving is er de Aanvullende Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (ARIE)-regeling, die is opgenomen in het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Herziene ARIE-regeling - Valt u er ook onder?

Als er bij ARIE-bedrijven iets misgaat, kan dat grote gevolgen hebben voor de gezondheid en veiligheid van werknemers. Om ook bij deze bedrijven zware ongevallen met gevaarlijke sto en te voorkomen of de gevolgen daar van zoveel mogelijk te beperken, gelden voor hen in grote lijnen dezelfde regels als voor bedrijven die onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) 2015 vallen. De herziene ARIE-regeling, die per 1 januari 2023 is ingegaan, gaat waarschijnlijk gelden voor een deel van de leden van Vereniging ION. In onze branche zal het vooral gaan om onder andere galvaniseer- en anodiseerbaden, beitsbaden, sterk alk alisch ontvettingsbaden en producten die organische oplosmiddelen bevatten.

Bedrijven moeten zelf controleren of de ARIE-regeling voor hen van toepassing is Dit doen zij door te inventariseren welke (categorieën) gevaarlijke sto en zij in huis hebben - of kunnen hebben - en in welke hoeveelheden. Deze (categorieën) gevaarlijke sto en zijn opgenomen in Bijlage I bij de herziene ARIE-regeling Vervolgens moet worden getoetst of de hoeveelheden gevaarlijke sto en boven de drempelwaarden uitkomen. Deze drempelwaarden zijn opgenomen in Bijlage I deel I en II bij de herziene ARIE-regeling

Komen de hoeveelheden gevaarlijke sto en boven de drempelwaarden uit? Dan is het bedrijf ARIE-plichtig. De bedrijven die ARIE-plichtig zijn, moeten zich melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. Dit k an via deze website: www. nlarbeidsinspectie.nl/onder werpen/melden/ bijzondere-werkzaamheden-onthe ngenen- cer ti cering/arie-bedrijf-melden

Komen de hoeveelheden gevaarlijke sto en niet boven de drempelwaarden uit? Dan is het bedrijf niet-ARIE-plichtig. Let op: het bedrijf moet de sommatieregel toepassen die is opgenomen in Bijlage I deel III bij de herziene ARIE-regeling Voor alle (categorieën) gevaarlijke sto en binnen het bedrijf worden de fracties (hoeveelheid gedeeld door de drempelwaarde) bij elk aar opgeteld. Als de som van de fracties meer dan 1 is, valt de vestiging ook onder de ARIE-regeling.

Om te voldoen aan de wettelijke regels dient een ARIE-plichtig bedrijf onder meer:

• Een veiligheidsbeheersysteem op te stellen op basis van geïnventariseerde scenario’s voor incidenten.

• Een preventiebeleid te hebben om zware ongevallen te voorkomen.

• Noodplannen te hebben ter voorbereiding op eventuele incidenten.

Als een bedrijf momenteel al ARIE-plichtig is, moet het bedrijf ook vanaf 1 januari 2023 aan de herziene ARIE-regeling vol-

doen, met uitzondering van het opstellen van scenario’s en een noodplan. Er worden bij deze bedrijven reguliere inspecties uitgevoerd. Wordt het bedrijf onder de herziene regeling voor het eerst ARIEplichtig, dan geldt een overgangstermijn van een jaar. In dit jaar k an het bedrijf de verplichtingen uit de ARIE-regeling implementeren. Bij deze bedrijven richten inspecties zich in het eerste jaar vooral op voorlichting

Op donderdag 22 juni 2023 in de middag zal de Veiligheidsdag van Veiligheid Voorop plaatsvinden, met als thema ‘Veiligheid in de keten’. Reser veert u deze datum alvast in uw agenda?

MEER INFORMATIE

Bekendmaking:

Arbeidsomstandighedenregeling:

Arbeidsinspectie:

Excel rekenhulp van Vereniging ION

Invoering Omgevingswet op 1 januari 2024 definit ief

De Omgevingswet, die een groot aantal wetten en regels voor onze leefomgeving bundelt en een digitaal loket introduceer t, wordt p er 1 januari 2024 ingevoerd. Dat is de uitkomst van de stemming in de Eerste Kamer, die op 14 maar t 2023 plaatsvond.

De Omgevingswet bundelt 26 wetten en tal van regels en voorschriften over onze fysieke leefomgeving in één wet. Procedures worden gestroomlijnd, regelgeving geharmoniseerd en in veel gevallen worden beslistermijnen versneld. De wet

regelt verder een digitaal stelsel en een digitaal loket. Het digitaal stelsel helpt bij het inzichtelijk maken welke regels er in een bepaald gebied gelden, en biedt een loket waar vergunningen kunnen worden aangevraagd.

Het Rijk , bedrijfsleven en de koepels van provincies, gemeenten en waterschappen schaarden zich eind januari unaniem achter de invoeringsdatum van 1 januari 2024. Zij concludeerden na een nieuwe serie testen dat het onderliggende digitale stelsel - eerder reden voor een aantal

keren uitstel - technisch voldoende gereed is. Zij riepen de beide K amers op spoedig duidelijk heid te geven over invoering per 1 januari 2024.

Zie ook: Omgevingswet inwerkingtreding.

Het Nic kel Inst it ute publiceert tweede edit ie Nic kel Plat ing Handbook

Het Nickel Institute heeft de tweede editie van het populaire Nickel Plating Handbook gepubliceerd. Deze gratis uitgebreide gids van 104 pagina’s over galvaniseren is herzien en bijgewerkt door dr. William Lo, een specialist in de platingindustrie.

Het Nickel Plating Handbook behandelt de samenstelling van elektrolyt, speci caties voor decoratieve coatings, technische coatings, testprocedures, probleemoplossing, praktische tips, afvalbeperk ing, en advies over gezondheidsaspecten op het werk en het milieu van vernikkelen. Deze editie bevat nieuwe gezondheids- en veiligheidsinformatie en introduceert een hoofdstuk

over het voorkomen van het vrijkomen van nikkel uit vernikkelde en gelegeerde ar tikelen.

“Het Nickel Plating Handbook is een van onze meest populaire publicaties. Bij het Nickel Institute draait het allemaal om veilig en juist gebruik van nikkel. We zijn verheugd om deze hoogwaardige gids voor galvaniseren aan te bieden. De bijgewerkte editie van het Nickel Plating Handbook biedt praktische informatie voor de bediening en controle van nikkelplatingprocessen”, aldus Hudson Bates, president van het Nickel Institute. Hij vervolgt: “Gegalvaniseerd nikkel wordt op grote schaal gebruikt om het nut, de

waarde en de verkoopaantrekkelijk heid van consumptiegoederen en gefabriceerde producten te vergroten. We hopen dat deze herziene editie van het Nickel Plating Handbook een nuttige bijdrage zal blijven leveren aan de industrie.”

Het handboek is gratis te downloaden, via deze QR-code.

Veel valgevaar gezien bij cont role 200 bouwplaatsen

Bij een controle op 200 bouwplaatsen verspreid over Nederland zijn bij circa 140 bouwplaatsen over tredingen geconstateerd door de Nederlandse Arbeidsinspec tie. In totaal ging het om meer dan 250 over tredingen.

Inspec teurs kwamen veel onveilig ingerichte werkplek ken tegen en vaak was er sprake van valgevaar. In meer dan de helft van de gevallen was de situatie zo gevaarlijk dat de werkzaamheden direct zijn stilgelegd. Onveilig werken kan leiden tot ernstig letsel en heeft soms zelfs de dood tot gevolg “Veel van die ongevallen kunnen gewoon worden voorkomen door je te houden aan de Arbowet en de juiste veiligheidsmaatregelen te nemen”, legt projectmanager Jane Tijssen van de Arbeidsinspectie uit. Samen met 150 inspecteurs ging zij donderdag 16 maart het land in om te controleren op bouwplaatsen. Het accent van de controle lag vooral

op valgevaar vanaf daken. Opvallend was het hoge aantal onveilige werksituaties in Noord-Brabant en Limburg. Ook in en rondom steden als Utrecht en Rotterdam legde de Arbeidsinspectie op meerdere plaatsen direct het werk stil. In veel gevallen gebeurde dat bij installateurs van zonnepanelen en dakdekkers. Het ontbrak dan bijvoorbeeld aan steigers, hekwerken of leuningen. Na een stillegging mag het

werk pas weer verder als kan worden aangetoond dat de werksituatie weer veilig is In bijna de helf t van de gevallen kunnen bedrijven een boete tegemoet zien vanwege het overtreden van de Arbowet. Een aantal bedrijven kwam er vanaf met een waarschuwing. Er was dan geen sprake van direct gevaar, of het ging om een lichte overtreding

Coat ing-expert SPC-group neemt IPD uit Lille over

SPC-group uit Brasschaat neemt na Para Industries, SSW en Pattyn nu ook IPD uit Lille over. Net zoals de andere bedrijven binnen de groep is IPD een gevestigde waarde in de sector voor industriële straal- en schilder werken. IPD blijft onder eigen naam en onder leiding van Yentl Diels opereren, maar kan voor taan rekenen op ondersteuning van een grotere groep. Zo kan IPD zijn k lanten vanaf heden ook bedienen voor grotere projecten, alsook voor allerhande shopwerk in ateliers door heel Vlaanderen.

IPD is een toonaangevend straal- en coatingbedrijf, gespecialiseerd in tank linings (coatings aan de binnenzijde van opslagtanks) en vacuümstraalwerken, en is voornamelijk actief in de (petro-)chemie en z ware industrie. Zo heeft Yentl Diels samen met zijn team een indrukwek kend k lantenportefeuille uitgebouwd en projecten gerealiseerd voor onder meer Geldof, Ivens, Borealis en BASF.

SPC verzorgt kleine en grote coatingwerken in de Benelux. De groep beschikt over

meer dan honderd schilders en zandstralers, heeft een netwerk gek wali ceerde onderaannemers en drie eigen shops (gelegen in Gent, Weelde en Wevelgem) met meer dan 20.000m2 spuitruimte. Dit alles stelt SPC maximaal in staat om de k lanten volledig te kunnen ontzorgen op het gebied van industriële straal- en schilder werken. SPC biedt de nabijheid en exibiliteit van een lokaal bedrijf, maar ook het professionalisme en de voordelen van een grotere groep.

Yentl Diels, zaakvoerder van IPD & medeaandeelhouder van SPC: “Ik zie in SPC de ideale par tij om de volgende fase in het groeitraject van IPD te kunnen realiseren. Ik k an wanneer nodig terugvallen op de infrastructuur en voordelen van de bredere groep, zonder de eigenheid, lokale betrokkenheid en operationele zelfstandigheid van IPD te verliezen. Wij zijn er ten stelligste van overtuigd dat met deze stap de toekomst van IPD beter dan ooit verzekerd is en we onze klanten in de toekomst nog beter kunnen bedienen.”

AkzoNobel levert poederverf voor ‘Lego-ho tel’ in Dubai

De producten van Interpon, de poedercoatinglijn van AkzoNobel, zijn gebruikt voor het mar kante hotel Atlantis The Royal in Dubai. Het miljardenproject, ronkend beschreven als het nieuwste juweel in Dubai’s kroon van luxe resorts, is onlangs afgerond. Architectenbureau Kohn Pedersen Fox Associates tekende voor het ontwerp: twee Lego-achtige constructies die met elkaar zijn verbonden door een brug.

Uitdaging was een poedercoating te vinden die aluminium oppervlak ken en liggers beschermt tegen extreme hitte en zoutnevel van de kust, die voor corrosie zorgt. De verf moest ook passen bij de warme terracottatinten van de omgeving. De poedercoating Interpon D2525 bleek aan alle eisen te voldoen. Deze verf zou ook nog eens een duurzame keuze zijn, want vrij van schadelijke en vluchtige organische sto en. Bovendien kon overspray worden verzameld en hergebruikt. De coating is in Dubai geprepareerd, wat kostbaar mondiaal transport voorkwam.

Overzicht ge slaagden 1e kwartaal 2023

c ursussen Vereniging ION

CURSUS GALVANISEREN DEEL 1

CZL Tilburg

mevrouw T.C. van Bodegom, de heer J. Broers, de heer J.A.Y.C.E. van Gorp, de heer M.G.J. van Haperen, de heer R.M. K alk hoven, de heer M.A.A.M. Versluis, de heer A.P.E. Venmans

Thales

de heer J. van der Kloor, de heer T. Poell, mevrouw L. ten Dolle, de heer R. Veliqi

Hegin MetalFinishing BV de heer W. Dik keschei, de heer J Vis

CURSUS POEDERCOATEN NIVEAU 2

Eromesmarko bv de heer V. Ignecia

Handicare de heer N.P. Mariano Guedes, de heer L. Ruijter, de heer J.A. Spee

XRF-te st no g niet uit geëvolueerd

Röntgenfluorescentiespectrometrie is bijna honderd jaar oud. Is XRF dan ook uitgeëvolueerd? Zeker niet, vindt Rob Verstegen van Verlab. De hardware wordt steeds meer verfijnd en data en AI spelen meer en meer een rol. “Te meten producten worden steeds kleiner, en de te meten laagjes steeds dunner.”

In de basis is XRF natuurlijk gewoon wat het is: een röntgenbuis die röntgenstraling zo dicht mogelijk bij een monster brengt om een zo groot mogelijke hoeveelheid uorescentie te creëren. Dat weet Rob Verstegen, directeur van Verlab, ook wel, met zijn 35 jaar er varing op het gebied van XRF-apparatuur Toch ziet hij continu verbeteringen. Het is de continue evolutie van een techniek, zo je wilt.

“Kijk naar de röntgenbuis. Daar gebruikte men voorheen meestal een standaardbuis voor, maar de meeste apparaten gebruiken nu een microfocus-röntgenbuis. Zo wordt de röntgenstraling meer gericht op één plek, waardoor er een hogere intensiteit is op het punt waar je meet. Aan de detectiezijde is ook een aantal fases van verbetering geweest. Nu gebruiken we ssd’s, oftewel solid state detectors, met een hele hoge resolutie die ook nog eens ongevoelig is voor temperatuurinvloeden en dergelijke.”

Een andere verandering betreft het vermogen. Dat is afgelopen jaren van 50 naar 100 watt gegaan. Tegenwoordig kun je niet meer af met een collimator zoals die eerder werd gebruikt. Vroeger was dat eigenlijk niet meer dan een gaatje waarmee je een röntgenstraal begrenst. Vandaag de dag gebruik je een collimator die het signaal zelf collimeert, met behulp van polycapillaire optica. Normaal kun je een röntgenstraal niet buigen, maar de moderne collimatoren kun je wel naar een punt toe focussen. Dat moet ook wel, omdat de producten steeds kleiner worden en de te meten laagjes dunner, vooral in de elektronica.

REAL-TIME DATAVERWERKING

Verstegen: “Het gaat om opper vlaktes van

micrometers. Dat vereist wat van je meetinstrument, maar ook van de mechaniek en de optica eromheen. De opper vlakte is k lein, en je moet het ook nog eens onder de microscoop krijgen. Daar voor heb je jngestuurde x/y-tafels nodig.”

Tegenwoordig communiceren de meetapparaten met de diverse (ERP-)systemen. Data worden een-op - een overgezet. “Er wordt geëist dat data worden opgeslagen, zeker als je zaken doet met grotere ondernemingen. Bij een k leiner galvanisch bedrijf volstaat een meetrapport. Elektronicafabrik anten willen en moeten data verwerken in hun eigen k waliteitssystemen. Daar voor moet je de juiste interfaces hebben. Dat kan real-time, maar het k an ook in een netwerk terechtkomen, voor latere verwerk ing.” De vraag naar real-time dataverwerk ing is volgens Verstegen nog niet zo heel groot. In de procesindustrie wend je de data aan om te kunnen bijsturen. De klanten van Verstegen gebruiken de meetwaardes vooral om rapportages en tracering mogelijk te maken.

AI

Verlab is ver tegenwoordiger van Hitachi in de Benelux. Het Japanse bedrijf heef t juist een volledig nieuw toestel ontworpen, mede met het oog op verdergaande digitalisering: de FT230. Verstegen: “Hitachi

Rob Verstegen

is begonnen met een blanco vel en heeft zich afgevraagd wat de gebruiker het liefst wil. Natuurlijk blijven een röntgenbuis en een detector de kern. Maar alles er omheen is onder de loep genomen. Wat kwam daar uit? Gebruikers willen en moeten eenvoudig en snel werken. Tijd is geld en er moet zo snel mogelijk een meetresultaat zijn. Dat moet zo makkelijk mogelijk worden gemaakt voor een operator.”

Niet voor niets is de FT230 ontworpen om de hoeveelheid tijd die nodig is om een XRF-meting uit te voeren te verminderen. Met traditionele XRF-instrumenten gaat ongeveer 72 procent van de testtijd verloren bij het instellen, wat betekent dat operators aanzienlijk meer tijd besteden aan het voorbereiden van een meting en het manipuleren van de resultaten dan het instrument besteedt aan het analyseren van het onderdeel.

Een ander voorbeeld: vroeger had je veel informatie op het beeldscherm en een k lein gedeelte van het display toonde videobeeld. Veel van de informatie was eigenlijk niet direct nodig. Nu is het andersom: een groot beeld toont video, en verder is alleen de essentiële informatie zichtbaar. Dat is e ciënte eenvoud, meent Verstegen. Ook heeft de FT230 een dubbele camera. Met de ene camera wordt het gefocuste deel in beeld gebracht, terwijl de andere camera het hele product laat zien.

“Een echte innovatie is ‘ nd my par t’, gebaseerd op AI. Find my par t selecteer t automatisch de functies die moeten worden gemeten, de analytische routines en rappor tageregels, zodat de operator minder tijd besteedt aan het gebruik van

de XRF en meer tijd heeft om aan de resultaten te werken. De ingebouwde, door de gebruiker gebouwde bibliotheek kan eenvoudig worden uitgebreid om nieuwe onderdelen en nieuwe routines aan te kunnen, naarmate het werk verandert. Het toestel leert de producten dus kennen. Het bouwt in de loop der tijd een database op en zo worden producten herkenbaar voor de meter. Dat levert een heleboel tijdswinst op.”

We vragen Verstegen wat de uitdagingen zijn. “Snelheid. Dat is het belangrijkste. De meettijd is nu tien seconden. Dat kan eigenlijk worden teruggebracht tot de tijd

van een piepje. Zink op ijzer, daar hoef je echt geen tien seconden voor te meten, dat kan ook in twee tellen.”

Natuurlijk blijft de beperk ing van XRF dat niet alles k an worden gemeten; het blijft beperkt tot de 72 elementen van magnesium tot uranium. Verstegen: “Toch is ook daar verandering in. Fosfor k an inmiddels ook worden gemeten, en de minimale en maximale diktes kunnen we steeds beter aan. Met XRF kunnen we nog geen nik kel van 50 micrometer meten. Of hele dunne lagen van nanometerniveau.”

Gebruikers willen en moeten eenvoudig en snel werken

De FT 230 in werking

Beheersregime 2.0 voor chroom-6 houdende verven: inhaleerbare stof is krit

isc he fact or

De tweede versie van het beheersregime bij het werken met chroom-6 houdende ver ven en coatings is beschikbaar. Het is opgesteld in nauwe samenwerking tussen ProRail, Gasunie, Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoedbedrijf, met expertise vanuit de markt. Dit beheersregime is een handreiking om veilig (chroom6-houdende) ver ven/coatings te bewerken en te verwijderen. Opvallende uitkomst: niet zozeer chroom-6, maar inhaleerbare stof is de kritische factor.

Hoe kunnen we omgaan met het werken aan verven en coatings als het gaat om chroom-6? Welke beheersmaatregelen moet je toepassen? In 2019 is beheersregime 1.0 opgesteld, maar destijds waren er weinig blootstellingsgegevens en werd dat protocol grotendeels gebaseerd op exper t judgement. Omdat voorkomen beter is dan genezen, is gekozen voor een worst-case benadering. En dus voor een vrij streng pakket van maatregelen.

Mogelijk was dat pak ket van maatregelen wel te streng. Daarom is in 2019 begonnen met metingen om de maatregelen in het beheersregime te onderbouwen of waar nodig aan te passen. Carolien Nieuwland van Rijkswaterstaat: “Toen de Waalbrug aan renovatie toe was, kregen we te maken met de onbekendheid van de chroom-6 problematiek, daardoor werden strenge maatregelen geintroduceerd. Uiteindelijk heeft dit er toe geleid dat het volledig opnieuw conser veren Waalbrug niet

is uitgevoerd. In onze samenwerk ing met Gasunie hebben we een groot programma en meetstrategieopgezet om in de praktijk de blootstelling te meten en duidelijkheid te krijgen over wat de daadwerkelijke blootstelling We zijn anderhalf jaar bezig geweest met het meten van chroom-6 tijdens verschillende bewerkingen.”

ZINVOL

De conclusies zijn duidelijk. Nieuwland: “Neem goede beheersmaatergelen tegen stof, dan ben je ook tegen chroom-6 beschermd”. Iets genuanceerder: de resultaten leidden tot aanpassingen in de voorgeschreven maatregelen. In vrijwel alle gevallen betreft het een afschaling van het maatregelenpakket. Een uitzondering hierop betreft het stralen met eenmalig en recyclebaar grit, waar voor maatregelen juist zijn aangescherpt. Verder zijn bij een aantal bewerkingen de maatregelen voor een kledingprocedure en douchen gewijzigd

De metingen tonen geen relatie aan tussen de concentratie

chroom-6 in verven/coatings en de hoeveelheid chroom-6 die geïnhaleerd kan worden

Voor Nieuwland en haar team is het duidelijk. De huidige meetgegevens tonen geen relatie aan tussen de concentratie chroom-6 in verven/coatings en de hoeveelheid chroom-6 die geïnhaleerd k an worden. Uit het oogpunt van gezondheid heeft het bepalen van de chroom6- concentraties in materiaalmonsters geen toegevoegde waarde voor de keuze van het maatregelenpakket. Metingen tonen aan dat inhaleerbaar stof bijna altijd de kritische factor is. Uitzonderingen die zijn gerappor teerd, zijn gritstralen met re cyclebaar grit en het ver wijderen van chroom6-houdende primer met een bristleblaster

De blootstelling aan chroom-6 is laag genoeg als de stofblootstelling voldoende is beheerst en het beheersregime wordt gevolgd

Bij zichtbaarheid van gebruik van loodmenie in het verleden blijf t het zinvol om vooraf de loodconcentratie in het materiaal te bepalen. Wanneer er meer dan 3,75 procent lood in het materiaal aanwezig is, kunnen de maatregelen in dit beheersregime onvoldoende zijn en dienen mogelijk aanvullende maatregelen te worden genomen. Als bijvoorbeeld blijkt dat de adembescherming onvoldoende is om de blootstelling onder de grenswaarde van lood te brengen, dan kan er voor worden gekozen om een andere ver wijderingstechniek in te zetten of te kiezen voor adembescherming met een hogere beschermingsfactor. Zorg er voor dat het hygiëneprotocol op orde is om opname van lood via de mond zoveel mogelijk te voorkomen. Verder dient men aler t te zijn op de wettelijke maatregelen

(Arbobesluit en Arboregeling) die gelden voor lood. Geadviseerd wordt om voor de onderbouwing van de extra maatregelen in deze situaties een arbeidshygiënist te betrekken.

GOOD HOUSEKEEPING

Medewerkers kunnen tijdens de werkzaamheden aan verven/coatings worden blootgesteld omdat inadembaar stof of damp vrijkomt (directe blootstelling). Daarnaast k an indirecte blootstelling plaatsvinden doordat medewerkers in de buur t staan van iemand die door werkzaamheden stof of damp produceert. Stof uit de werkzaamheden daalt neer in de omgeving, dwarrelt weer op en kan zo indirect voor blootstelling zorgen. Ook kunnen medewerkers zichzelf, collega’s of derden later alsnog blootstellen doordat ze stof aan hun k leding hebben en met zich meedragen. Dit noemen we secundaire blootstelling.

Good housekeeping en goede persoonlijk hygiëne zorgen dat besmette kleding niet buiten het werkgebied wordt gedragen en zijn belangrijk om secundaire blootstelling te voorkomen. Brongerichte maatregelen zijn het meest e ectief in het terugdringen van de blootstelling. Het voorkomen van het vrijkomen van stof bij de bron zorgt er voor dat andere maatregelen minder ingrijpend hoeven te zijn.

Technische, organisatorische maatregelen of de inzet van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals adembescherming of handschoenen kunnen directe blootstelling voorkomen. Indirecte blootstelling k an worden voorkomen door zonering, het aanbrengen van stofafscherming, effectieve schoonmaakprocedures en strikte hygiëne - en k ledingprocedures

MAATREGELEN

Kleding

Wanneer in de maatregelenmatrix een kledingprocedure wordt aangegeven, zijn de volgende zaken van belang:

1. Kledingprocedure ter voorkoming van secundaire blootstelling.

a. Overk leding die met stof in aanraking is geweest uittrekken vóór verlaten van het werkgebied. Deze kleding innemen (bij uittrekken van de kleding adembescherming ophouden) op de werkplek (bijvoorbeeld in decontaminatie - eenheid) en schone k leren aantrekken.

b. Na stralen kleding niet schoonblazen met perslucht. Gebruik een stofzuiger of luchtdouche.

c. Ver vuilde werkk leding in speciale waszakken verzamelen en met zak en al industrieel reinigen.

d. Indien wegwerpkleding wordt gebruikt, dan deze afvoeren als chemisch afval.

2. Indien blootstelling van hoofdhaar door stof aannemelijk is en niet voorkomen kan worden, wordt het dragen van haarbedekk ing geadviseerd.

Hygiëne

Als in de maatregelenmatrix wordt aangegeven dat er een mogelijk heid moet zijn tot douchen, wordt bedoeld dat hier voor een mogelijkheid moet zijn in de nabijheid van het

werkgebied. Dit hoeft niet noodzakelijk op de directe werkplek of direct aansluitend aan de werkplek te zijn. Het betreft een persoonlijke hygiënemaatregel bedoeld om relevante secundaire blootstelling te voorkomen. Douchen voorkomt bijvoorbeeld dat sto en als chroom-6-verbindingen en lood worden meegenomen naar de kantine of de privéomgeving (auto, thuis).

Adembeschermingsmiddelen

Daar waar blootstelling door inademing van stof of damp mogelijk is, wordt adembescherming voorgeschreven.

Stofafscherming en afzetten werkgebied

Stofafscherming is een fysieke afscherming die wordt aangebracht om verspreiding van stof naar de directe omgeving tegen te gaan. Als stofafscherming aangevuld wordt met afzuiging van een afgeschermd werkgebied wordt voorkomen dat gevaarlijke sto en via de lucht in het milieu terechtkomen. Met het afzetten van het werkgebied wordt bedoeld dat het gebied zodanig is afgezet (met hekken of linten) om te voorkomen dat omstanders worden blootgesteld. De grootte van het gebied is afhankelijk van de situatie en werkzaamheden. Hier voor zijn geen vaste richtlijnen te geven.

Luc Turkenberg toont stand van zaken microplast ics en di-isoc yanaten

De EU wil een verbod op microplastics. En er komt een beperking op het gebruik van di-isocyanaten. Wat betekenen deze Europese regels concreet?

Onafhankelijk consulent Luc Turkenburg hield 28 maart een presentatie over deze onderwerpen, tijdens een informatiebijeenkomst die was georganiseerd door Vereniging ION en OnderhoudNL.

De zalen 3 en 4 van het gebouw van de Konink lijke Metaalunie in Nieuwegein liepen aardig vol op 28 maart. Vereniging ION en OnderhoudNL hielden een bijeenkomst over een EU-restrictie op SPM’s en de komende beperk ingen op di-isoc yanaten. Belangrijke vraag die Turkenburg de zaal eerst stelde, is wat SPM’s zijn. “Synthetische polymere microdeeltjes (SPM’s) is de nieuwe naam die de EU aan microplastics heeft gegeven”, legde hij uit. “Microplastics is een verzamelnaam voor allerlei kleine brokjes en schilfers, meestal kunststo en of plastics, die met name in buitenwater worden aangetroffen.” Ruwweg zijn het vaste deeltjes (geen vloeistof ), waarbij alle afmetingen (l, b, h) k leiner zijn dan 5 mm. Vooral de kleinste deeltjes kunnen terechtkomen in vissen, waarna ze in de voedselketen van mens en dier komen. “Hoewel geen directe toxische e ecten bekend zijn, is het duidelijk dat die deeltjes daar niet thuis horen.”

Microplastics komen overal vandaan. Ze kunnen worden gevormd door het afbrokkelen van grotere ‘plastic ’ voor werpen, zoals autobanden, textiel of plastic korrels Soms worden polymere deeltjes ook voor een speciaal doel aan een product toege -

voegd. Dit geldt bijvoorbeeld voor gewasbeschermingsmiddelen en sommige cosmetica. Ook in ver f komen deeltjes voor die onder de EU- de nitie van SPM’s vallen. Zowel poederlak ken en matteringsmiddelen (wax-dispersies) als vulsto en (zoals in plamuur) kunnen deeltjes bevatten. Maar ook de bindmiddelen van watergedragen ver f kunnen onder de de nitie vallen.

REDUCEREN

Er wordt nu gewerkt aan een beperking van het gebruik (en de uitstoot) van primaire SPM’s (opzettelijk toegevoegd, om een beoogd e ect in een product te hebben). In een tweede fase gaat de EU zich ook stor ten op de secundaire microplastics (door ver wering en slijtage van ar tikelen/ voor werpen).

De EU wil de emissie van microplastics drastisch reduceren. Het EU-agentschap voor chemicaliën heeft zijn mening gepubliceerd ( januari 2022). Er komt een ban (REACH Annex XVII) op het op de markt brengen en het gebruik van SPM’s. Turkenburg: “Momenteel zijn we in de fase waar het REACH- comité de wetsvoorstellen van de Commissie bespreekt en aanpast. Op 28 februari en 1 maar t werd het vierde

concept besproken. De kern van de restrictie is het op de markt brengen van SPM’s te verbieden. Tenzij er een goede reden voor een uitzondering is.”

SPM’s zelf - of in een mengsel gevat met een aanwezigheid hoger dan 0,01 procent – mogen niet meer op de markt komen

Voor de uitzonderingen komt er een informatie - (supply chain) en rappor tage(ECHA, Helsink i) verplichting. Nadat de restrictie is aangenomen, volgen er verschillende overgangstermijnen. Centraal staat het concept met de werktitel D083921/04. Daarin staat dat SPM’s zelf - of in een mengsel gevat met een aanwezigheid hoger dan 0,01 procent - niet meer op de markt mogen worden gebracht. De afmeting van de deeltjes in scope ligt tussen 0,1 μm en 5 mm, ze zijn voor een doel gemaakt en het zijn vaste sto en.

“Natuurlijke materialen, biologisch afbreekbare polymeren en oplosbare polymeren zijn buiten de scope gehouden. Sommige toepassingen, waaronder industrieel gebruik , zijn uitgezonderd van

de ban. En ook sommige SPM-toepassingcombinaties zijn uitgezonderd van de ban. Er zijn tien paragrafen met overgangstermijnen opgenomen, en industriële gebruikers moeten jaarlijks aan ECHA rappor teren hoeveel SPM’s er per gebruik in het milieu terecht zijn gekomen.”

ROL

Het lijkt een duidelijk traject dat de EU ingaat. Toch kwamen er nog genoeg vragen vanuit de zaal. Want wat is de rol van de professionele coater? In theorie k an een producent van microplastics nog leveren aan een ver ormuleerder. Die mag echter niet meer doorleveren aan een distributeur of een professionele gebruiker. Aan een industriële gebruiker mag de ver ormuleerder nog wel leveren. Maar wat is dan een professionele gebruiker en wat is een industriële gebruiker? Een glasheldere de nitie daar van blijkt er niet te zijn, maar de vuistregel is dat een industriële gebruiker het product in zijn eigen professionele omgeving bewerkt, terwijl een professionele gebruiker bij zijn k lant on-site werkt.

Turkenburg: “Dus ver fproducenten krijgen verplicht door van hun grondsto everan-

ciers of in de grondsto en die ze afnemen SPM’s zitten. Vervolgens k an de ver fproducent bepalen of en aan wie ze mogen leveren. Als er SPM’s in het product zitten, mag er niet aan een professionele gebruiker worden geleverd, maar wel aan een industriële gebruiker. Maar als het product verbannen is, mag er sowieso niet worden geleverd. Als een industriële gebruiker van de ver everancier verneemt dat er SPM’s in de producten zitten, heeft de industriële gebruiker weer een rapportageverplichting naar ECHA.”

En hoe zit het met poederlak ken? Die blijven uitgezonderd van een ban. De grondsto en die voor poederlakken worden gebruikt, vallen deels in ‘scope’ van de ban. De grondsto en worden echter door de ver fproducent geëxtrudeerd. Daar smelt het en dus veranderen de fysische eigenschappen. De ver fproducent is nu producent van de SPM geworden en poedercoaters (industriële gebruikers) mogen deze producten verwerken. Wel is er een rappor tageplicht.

RUMOER

Het tweede gedeelte van de informatiebijeenkomst ging over blootstellingslimie-

ten voor het werken met di-isocyanaten. Het advies van de EU Adviescommissie voor Veiligheid en Gezondheid voor één grenswaarde voor het werken met di-isoc yanaten is overgenomen door de Commissie en wordt nu door de Europese Raad en het Europees Parlement goedgekeurd. Er gaan dus grenswaarden (STEL en OEL) voor het werken met di-isocyanaten komen en inspecteurs zullen vragen naar data waaruit blijkt dat de gebruiker aan de wettelijke eisen voldoet

“D e meetmethoden en analytische technieken zijn een bottleneck : moeilijk en kostbaar ”

Turkenburg: “In Nederland loopt een haalbaarheidsonderzoek naar een blootstellingslimiet bij het werken met di- en tri-isoc yanaten van 0,1 μg NCO /m3. Dat is een aanbeveling van de Gezondheidsraad. Bij applicatie van verven en lijmen wordt tussen de 1 en 10 μg NCO /m3 gemeten, met uitschieters naar boven. De meetmethoden en analytische technieken zijn echter een bottleneck: moeilijk en kostbaar Voor geen van de industrieën bleek een

OEL van 0,1 μg NCO /m3 haalbaar. Daarom hoopt de industrie dat Nederland zich achter EU-initiatieven schaart. ”

Ook bij dit onder werp kwamen er veel vragen vanuit het publiek. Vooral de online training ‘wetgeving gebruik van (di)isocyanaten’ leverde veel rumoer op. Zowel de hoeveelheid stof (100 pagina’s lesmateriaal en ver volgens 37 pagina’s toetsing) als de taalbarrière deed het publiek verzuchten. Turkenburg: “Er zijn al trainingen in gebruik bij sommige sectoren (isolatie) en ik heb gehoord dat dit hard nodig was. Ik ken veel bedrijven in de ver ndustrie die interne cursussen geven. Branchetraining zou kunnen, maar wie pakt de handschoen op?”

Zijn er al goede trainingen in het Nederlands voor industriële natlakspuiters (in cabine in bedrijf )? Volgens Turkenburg dek ken de trainingen de wettelijke vereisten. “Dat is vaak zeer gedetailleerd. Qua taalgebruik blinken ze niet uit, maar daar moet je overheen kunnen stappen.”

Waar liggen de diverse verantwoordelijkheden? Moet bijvoorbeeld de ver everancier wel of niet een opleiding aanbieden als hij ver f met di-isoc yanaten erin levert? “Nee, hij moet er voor zorgen dat er trainingen zijn, en dat die in de landstaal beschik baar zijn. Hij mag ze wel aanbieden. De ver everancier mag er kosten voor rekenen. Met name onkosten, zoals zaalhuur, ko e, ver voer en materialen zouden daaronder kunnen vallen. In tegenstelling

tot het kosteloze VIB staat niet in de wet dat de training gratis moet zijn.”

Tot slot: zijn er (goede) alternatieven om producten die di-isocyanaten bevatten te vervangen? “In het algemeen zullen er voor geverfde producten die aan strenge fysische speci caties moeten voldoen geen alternatieven zijn. Anders waren die al lang en breed ingevoerd. Wat we wel zien, is dat er isocyanaat pre-polymeren op de markt komen waar heel weinig diisoc yanaat in zit, de zogenoemde ultra-low monomeren. Dat gehalte is dan zo laag dat training niet meer vereist is, maar nog wel gewenst.”

Magneetpompen 1.8-130 m3/u

Verticale pompen 2.4-104 m3/u

Kom voor het voetlicht met de INFORMATION nieuwsbrief!

Kom via de digitale nieuwsbrief van Vereniging ION in contact met meer dan 2.100 beslissers die werkzaam zijn binnen de oppervlaktebehandelende industrie. 19 keer per jaar ontvangen zij de belangrijkste nieuwsitems uit de sector.

Interesse?

OT stopper Jetvertising

Vraag de mediakaart aan.

Bel met Robbin Hofman

(070) 399 00 00 of stuur een e-mail naar robbin@jetvertising.nl.

Prakt ijk in beeld

Duitse onderzoekers zijn erin ge slaagd om zonnepanelen zic hzelf te laten reinigen

Het reinigen van glazen gevels en zonne-installaties is duur en tijdrovend. Vuil vermindert het rendement van zonnepanelen. Redenen genoeg om opper vlakken te onderzoeken die deze inspanning minimaliseren. Het Fraunhofer Institute for Organic Electronics, Electron Beam and Plasma Technology FEP is er nu in geslaagd om binnen het door de Europese Unie gefinancierde NewSkin-project kristallijn titaniumoxide aan te brengen op ultradun glas door middel van een roll-to-roll-proces.

“We richten ons op foto-geïnduceerde hydrofiliciteit op opper vlakken”, legt afgestudeerd student Valentin Heiser van Fraunhofer FEP uit. “Om dit ef fect op te schalen, brengen we voor het eerst kristallijn titaniumoxide aan op ultradun glas in een roll-to-roll-proces. Dit is zeer ef ficiënt. Het ultradunne en lichtgewicht glas kan achteraf worden aangebracht op gevels

of direct worden verwerkt in zonnepanelen als een composietmateriaal - en zelfs op gebogen opper vlakken.”

Titaandioxide verandert zijn hydrofiliciteit. Ze zijn waterafstotendheid bij blootstelling aan UV-straling (activering door zonlicht bijvoorbeeld). Onbestraald is het hydrofoob. Na bestraling is het superhydrofiel. In het geval van foto-geïnduceerde hydrofiliciteit verandert het opper vlak na ca. 30 minuten bestraling met zonachtig UV-licht.

Op opper vlakken met een dergelijke titaandioxide-coating zorgt dit ef fect er voor dat er geen of slechts zeer weinig vuil kan worden afgezet. Als zich bijvoorbeeld verkeersstof, zand of ander vuil op glazen gevels of zonnepanelen afzet, wordt dit door de nachtelijke hydrofobiciteit van het opper vlak via parelende regendruppels weggespoeld. Bovendien zorgt de cyclische

afwisseling van hydrofobe en superhydrofiele eigenschappen er voor dat het vuil zich overdag niet aan het opper vlak hecht.

DUN

De onderzoekers van Fraunhofer FEP hebben nu de eerste coatings ontwikkeld: Concreet werd een 30 cm brede en 20 m lange rol dun glas, met een glasdikte van 100 micrometer, gecoat met 30 – 150 nanometer titaniumoxide, in een rol- toroll systeem. Deze proef fabriek voor roll-to-roll coating van dun glas (FOSA LabX 330 Glass van VON ARDENNE) bevindt zich op Fraunhofer FEP

Een uitdaging voor dit showcaseproject is dat dun glas een heel nieuw substraat is met aanzienlijke hanteringseisen, aangezien het heel gemakkelijk breekt en gevoelig reageert op

thermische en mechanische spanningen. Ten tweede bereikt titaandioxide zijn speciale eigenschappen van hydrofobiciteit en hydrofiliciteit alleen als het kristallijn is. Hier voor zijn tijdens de productie hoge temperaturen vereist. Sputtercoatings met deze eisen konden tot nu toe niet in de roll-to-roll-technologie worden geïmplementeerd, omdat gangbare substraten, zoals films, niet bestand waren tegen de hoge temperaturen. Hier biedt dun glas een alternatief.

Duurzaamheid wordt drijver van de chemie

Het kan echt niet anders. Zonder duurzaam ondernemen zal je als bedrijf op termijn de boot missen. Daar van is Jeroen Wester veld, directeur van Kluthe Benelux BV (Kluthe), overtuigd. “Als je vanuit je productieomgeving CO2-neutraal of zelfs CO2-positief bent, zal je interessanter zijn.”

Kluthe is in transitie. Letterlijk. De kantoren en het tankenpark van de producent van chemische producten en procedés voor opper vlaktebehandeling aan de Produktieweg in Alphen aan den Rijn worden momenteel vernieuwd en zullen in 2025 volledig worden opgeleverd. Het pand zal dan dankzij duurzame oplossingen (lees: warmtepompen, centrale luchtbehandeling, gerecycled materiaalgebruik) vrijwel CO2-neutraal zijn. Je mag gerust zeggen dat de transitie van het pand van Kluthe een allegorie is van hoe de wereld van de opper vlaktetechniek verander t. Of moet veranderen, corrigeer t Jeroen Wester veld. De directeur van Kluthe wil zeker niet belerend zijn, maar hij waarschuwt wel.

BREDER

Kluthe is een productiebedrijf dat chemische sto en ontwik kelt, produceert en levert aan de metaalbewerkende, lakverwerkende en gra sche industrie. Aan de metaalsector biedt Kluthe zowel mineraalolie en mineraalolievrije en synthetische koelsmeermiddelen aan, als waterige reinigingsmiddelen. En het scala is nog breder; het gaat van lakverdunners en spoelverdunners (inclusief destillatietechniek) tot aan voorbehandelingsmiddelen, ijzer-, zinkfosfateren, dunnelaagtechnologie en afvalwaterbehandeling. Speciaal is dat het op lage temperaturen werkt. Traditioneel

werkt men in de lakverwerkende industrie met reinigen/ontvetten op 60 °C. Kluthe biedt producten aan waarbij het proces op 20 tot 30 °C functioneer t, met dezelfde resultaten.

“Wij zijn ons er zeer bewust van dat we veel gebruikmaken van natuurlijke bronnen. Hoe minder we daar van gebruiken, hoe beter het is. Dus k ijken we altijd naar alternatieve, vaak biobased, oplossingen”, zegt Wester veld. “Dat is de kern van ons bestaan, al meer dan honderd jaar.”

Was die keuze voor duurzaamheid aanvankelijk ideologisch gedreven, vandaag de dag is circulair en duurzaam ondernemen van levensbelang, vertelt Wester veld. “We krijgen op kor te termijn in Europa voor mk b -bedrijven een CO2-tax. Deze CO2he ng is er al voor grotere industrieën. CO2 gaat er voor zorgen dat bedrijven niet meer alleen naar de prijs gaan k ijken, maar ook naar de individuele carbonfootprint van een product. Hoe minder CO2 je inkoopt, hoe lager de aanslag is Met andere woorden: als je vanuit je

Jeroen Wester veld, directeur van Kluthe Benelux BV

BOS

Kluthe Internationaal heef t het Klimaatak koord van Parijs omarmd. Dat betekent dat het bedrijf meewerkt om de opwarming van de aarde te beteugelen. De eerste stap die werd gezet, was de aankoop van 56 vierkante k ilometer bos in Canada. Het bos stond op de nominatie om te worden gek apt voor houtbouw. Kluthe heef t een apar t bedrijf opgericht, Kluthe Sustainability Limited, dat nu aan actieve bosbouw doet. Op dit moment heeft het chemiebedrijf acht boswachters in dienst. Die kappen alleen de bomen die verzadigd zijn of in de weg staan om bestaande bomen verder te laten groeien. Een van de extra doelen is om de bossen meer biodivers te maken. Het resultaat is niet alleen bosbehoud; de hele Kluthe Groep is zelfs CO2-positief geworden, volgens de standaarden van VCS (Veri ed Carbon Standard).

productieomgeving CO2-neutraal of zelfs CO2-positief bent, zal je interessanter zijn om geselecteerd te worden als leverancier In ieder geval verhoog je de fossiele voetafdruk van je klant niet; wellicht verklein je die zelfs.”

FOOTPRINT

Hoe ver gaat het? De automotive industrie in Duitsland - toch de kern van de combinatie metaal en lakken - wil al CO2-neutraal zijn. “Je moet daar wel in meegaan, anders kom je niet eens in aanmerk ing om te leveren. En in München, Stuttgart en Ingolstadt bepaalt men de norm.”

Wester veld ziet dat niet alleen Kluthe, maar ook andere bedrijven meer en meer open staan voor duurzaamheid. Tien jaar geleden was de por temonnee nog leidend, nu is er een kentering. Positief, vindt hij. Want de generaties na ons gaan hier van de vruchten plukken.

“Mis de boot niet, als je je plek in de keten wilt behouden. Sta open voor innovatieve technisch- chemische ont wikkelingen”

“We zullen onze administratieve systemen straks moeten aanpassen, omdat ook op de facturen de ‘product- carbonfootprint’ wordt afgedrukt”, voorspelt Wester veld. “Emissie per product gaat doorslaggevend zijn. Als je als lakverwerker of welk bedrijf dan ook hiermee nog niet bezig bent, ga je het heel zwaar krijgen. Duurzaamheid gaat een wens en een eis worden in de hele keten. Als je daar niet aan kunt voldoen, is je product niet meer relevant.”

SPAAK

Is dit toch een waarschuwing? “Ik ben niet de persoon die anderen de maat neemt. Maar bedrijven moeten actief verduurzamen; stilstand is geen optie Dat geldt voor iedereen, van het kleine mk b tot en met grote ondernemingen.

Mis de boot niet, als je je plek in de keten

wilt behouden. Sta open voor innovatieve technisch-chemische ontwik kelingen. Het k an namelijk beter, veiliger en met minder milieubelasting.”

Waar k an het nog spaak lopen? “Er wordt met twee maten binnen de EU gemeten”, geeft Wester veld aan. “Het k an niet zo zijn dat we in Nederland andere vergunningsvoorwaarden hebben als in sommige andere EU-lidstaten. Er moet een level playing eld zijn. Anders komen er kostprijsverschillen en dat is oneerlijke concurrentie. Dit geldt ook nationaal voor de vergunningverlenende instanties en handhaving. Een gelijk speelveld is eerlijk voor iedereen.”

Akzo Nobel-duurzaamheidschef Bruinsma:

Wijnand Bruinsma van Akzo Nobel zet hoog in. Niet alleen zijn bedrijf Akzo Nobel moet duurzaam zijn, ook de keten waarmee het bedrijf werkt moet zich bewust worden van de uitdagingen. Niet alleen vanwege het milieu, maar ook vanwege economische kansen. Ook buiten de verf- en coating-sector. “Kernuitdaging is eigenlijk het koolstofvrij maken van de waardeketen.”

Akzo Nobel heeft onlangs ambitieuze duurzaamheidsdoelen aangekondigd voor zijn coating-business. Het bedrijf streeft ernaar om zijn CO2-uitstoot tegen 2030 met 42 procent te verminderen ten opzichte van de basislijn van 2020, en tegen 2050 CO2-neutraal te zijn. Om deze doelstellingen te bereiken, wil Akzo Nobel verschillende maatregelen implementeren, zoals het verhogen van het gebruik van hernieuwbare energie, het verbeteren van de energie- e ciëntie van zijn activiteiten en het ontwik kelen van meer duurzame producten.

Het bedrijf streeft er ook naar om zijn water verbruik tegen 2025 met 20 procent te reduceren en ervoor te zorgen dat in datzelfde jaar 100 procent van zijn op hout gebaseerde grondsto en afkomstig is uit duurzame bronnen. Wijnand Bruinsma is directeur duurzaamheid bij Akzo Nobel. Tijdens de European Coatings Show in Neurenberg gaf hij zijn visie over hoe verven en coatings een rol spelen in de

duurzaamheidsdiscussie, vooral als het gaat om CO2-reductie

Wat is de rol van verven en coatings in een duurzamere toekomst?

“Onlangs liep ik langs van die grote windturbines en keek ik omhoog. Ik voelde me echt overschaduwd door het formaat er van en vroeg me af wat de impact van coating nu kon zijn op een enorme structuur als deze. Maar toen deed ik een stap terug en zag ik het barre klimaat waarin zo’n windturbine func tioneer t. En dan doen coatings er wel toe.”

“We kennen allemaal de foto’s van overstromingen, droogte en bosbranden. Ik ben geen k limaatactivist. Ik geloof in feiten en de wetenschap, en de IPCC-rappor ten zijn duidelijk. De k ans dat we kunnen zorgen voor een duurzame toekomst wordt snel k leiner. In de veer tig jaar dat ik op de planeet ben, is het aandeel koolstof in de atmosfeer met zo’n 25 procent gestegen. De gemiddelde temperatuur steeg met 0,7

of 0,8 graden. Dat klinkt misschien als weinig, maar het heeft een enorme impac t. Het aantal natuurrampen is verdubbeld. Dit zal niet stoppen, tenzij we nu handelen. Maar ik voel me overweldigd door de uitdaging waarvoor we staan.”

Wat kan de ver f- en coatingbranche daar aan bijdragen?

“Wat is de impact van ver f en coating op het totaal aan CO2? Ik heb een paar aannames gedaan en eigenlijk lijkt het maar een heel k lein aandeel. Er zijn 140 productiefaciliteiten in de wereld en die vormen maar een k lein deel van de totale footprint. Dat is niet veel, tenzij we van perspectief veranderen en kijken naar de totale waardeketen van verf en coatings. Ik heb het over de productie van grondstoffen, ver ven, aanbrengen van coatings, uitharden en de verwijdering er van. Vergelijk je dat met de voetafdruk van huishoudens, dan kom je op een aantal van 70 miljoen. De carbon footprint is even groot als die van alle huishoudens van Noor wegen,

“Duurzaamheid vereist ook inve steringen van onze klanten”

Zweden, Finland, Duitsland, Nederland, België, Oostenrijk en Zwitserland bij elk aar Dat is de impact die onze sector heeft.”

Is Akzo Nobel klimaatac tivist aan het worden?

“Nee. We worden geen NGO, we zijn nog steeds een bedrijf en we doen zaken om geld te verdienen. Maar voor ons is duurzaamheid een belangrijke drijfveer

Van de bijna 11 miljard euro omzet is 4,3 miljard afkomstig van duurzame oplossingen. We willen dat laten groeien, maar al 40 procent van de omzet komt van Sustainable Solutions en we zien ook onze eindmarkten in die richting evolueren. We zien dat veel van onze klanten zich bij ons aansluiten bij het stellen van doelstellingen voor het koolstofarm maken om hun eigen ecologische voetafdruk te verk leinen. Ik denk dat de energiecrisis heel duidelijk heeft gemaakt dat onze klanten ook k ijken voor alternatieven met een lager energiegebruik.”

Hoe vullen jullie ‘groen’ concreet in?

“Bij Akzo Nobel concentreren we ons op drie belangrijke punten. Ten eerste gaat het om k limaatverandering. Dat is een enorme uitdaging is waarmee we worden geconfronteerd, maar het biedt ook k ansen omdat klanten om dit soort oplossingen vragen. Circulariteit is een ander belangrijk element. De kern van circula-

“We moeten de impact beperken door de overgang van oplosmiddelen naar watergedragen te maken. We moeten deel zijn van de oplossing, niet van het probleem”

riteit is er voor zorgen dat de producten de tand des tijds doorstaan. Dat is wat wij doen. Maar het is ook een uitdaging om de substraten die we gebruiken te kunnen hergebruiken. En dan is gezondheid en welzijn een derde belangrijk gebied. We moeten de impact beperken door de overgang van oplosmiddelen naar watergedragen te maken. We moeten deel zijn van de oplossing, niet van het probleem.”

Jullie ambitie is groot: de CO2-uitstoot tegen 2030 met 42 procent verminderen. “We hebben vier ambities voor 2030. De eerste, en heel belangrijke, ambitie is 50 CO2-reductie in onze eigen activiteiten. We zitten daarbij al op 28 procent. We zijn goed op weg om ons doel voor 2030 te bereiken, maar de grote uitdaging ligt in de keten. De tweede ambitie is honderd procent circulair materiaalgebruik door

Akzo Nobel-duurzaamheidschef Wijnand Bruinsma

hergebruik en recycling. In onze eigen activiteiten hebben we het afval aanzienlijk kunnen verminderen, en ongeveer 60 procent van het afval dat we nog hebben, kunnen we zelf hergebruiken of recyclen. Ten derde willen we onze inkomsten uit duurzame oplossingen laten groeien tot 50 procent. En last but not least: onze sociale inspanning We willen honderdduizenden mensen opleiden in samenlevingen om ons heen. Mensen met een minder bevoorrechte achtergrond opleiden tot de schilders en wetenschappers van de toekomst. Maar de kernuitdaging is eigenlijk het koolstofvrij maken van de waardeketen.”

Hoe gaan jullie de keten zo ver krijgen om ook koolstofvrij te worden?

“Meer dan 46 procent van onze totale CO2-voetafdruk zit bij onze leveranciers en de leveranciers van onze leveranciers 2 procent betreft onze eigen activiteiten. Nog eens 30 procent van de footprint zit bij de toepassing bij onze klanten, en solvabiliteit en end-of-life -aspecten omvatten allebei ongeveer 11 procent van de CO2afdruk. Hoe kunnen we de processen bij onze klant e ciënter maken? Hoe kunnen we ze minder energie -intensief maken?

Bijna 78 procent is echt gerelateerd aan de energie die wordt gebruikt om producten te maken. We hebben op 26 van onze locaties zonnepanelen geplaatst en er zijn lege daken en lege velden die we kunnen gebruiken om duurzame energie te produceren. In Europa gebruiken we 100 procent hernieuwbare elektriciteit en in Noord-Amerika hebben we aangekondigd

dat we ook daar overstappen op 100 procent hernieuwbare elektriciteit. Maar er moet meer gebeuren. Hoe kunnen we overstappen? Denk aan warmtepompen, denk aan waterstof en waarschijnlijk zijn er meer goede ideeën. Elektri catie en het verk leinen van de ecologische voetafdruk zullen essentieel zijn.”

Is dat afdoende?

“We hebben enige tijd geleden onze poederarme bak producten gelanceerd, waardoor de uithardingstemperatuur wordt verlaagd. Door de huidige temperatuur te verlagen, verminderen we het energiegebruik van onze leveranciers en voor onze klanten. Dat bespaart niet alleen geld, maar verk leint ook de ecologische voetafdruk van onze klanten. Het overschakelen naar een andere uithardingstechnologie vereist ook investeringen van onze klanten, omdat ze hun lijnen en hun apparatuur moeten aanpassen. Het is dus onze taak om ze te helpen de juiste beslissingen te nemen en te ondersteunen bij het nemen van die beslissingen.”

“We hebben al een aantal jaren ons Waterway-programma. Dat was eerst gericht op sier- en houtproducten maar richt zich nu ook op metaal. Grappig toch, om iets tegen roest te beschermen met een product op waterbasis. We moeten blijven k ijken naar meer watergedragen producten en zoeken naar verschillende manieren om de hoeveelheid oplosmiddelen te verminderen. Er zullen enkele industrieën zijn waarin het erg moeilijk is of waarbij het nadelen zal hebben op andere gebieden

die nog steeds oplosmiddel nodig hebben. Laten we k ijken naar manieren om dat op te vangen.”

En circulariteit?

“Ik heb veel verfresten in mijn garage die ik zo nu en dan opruim. Die breng ik naar de milieudienst en dan worden ze waarschijnlijk verbrand. Wat als we die verf konden hergebruiken? Wat als we overgebleven verf konden gebruiken om weer een nieuw product te maken? Dat is eigenlijk waar het bij SikkensAlpha Recycle om draait. We gebruiken 35 procent van de gerecyclede verf om er een nieuw product van hoge kwaliteit van te maken. Maar k ijk ook verder dan onze eigen industrie In andere industrieën k an sprake zijn van afvalstromen die we eigenlijk heel goed in de onze zouden kunnen gebruiken. Bijvoorbeeld calciumcarbonaat dat we uit papierslib kunnen halen, een bijproduct van de de papierindustrie.”

Wat moet de coater doen?

“Laten we niet blijven gissen naar de CO 2voetafdruk van producten. Ik wil mensen aanmoedigen om samen te werken voor duurzaamheid en gegevens over de CO2voetafdruk van producten te delen. Zo kunnen we er echt voor zorgen dat we op feiten gebaseerde beslissingen nemen en in de goede richting sturen. Neem deel, en laten we samenwerken als je nieuwe oplossingen hebt; laten we samen innoveren. Grote ambities vereisen veel actie. Daarom nodig ik iedereen uit om met ons samen te werken.”

Kom voor het voet licht met de Informat.ION nieuwsbrief!

Kom via de digitale nieuwsbrief van de Vereniging ION in contact met meer dan 2.500 beslissers die allen werkzaam zijn in de oppervlaktebehandelende industrie.

Interesse?

Bel met Jetvertising b.v +31(0)70 399 00 00 of stuur een e-mail naar sales@jetvertising.nl

ERVAAR NU ZELF UW BESTE STRAALOPLOSSING: GRATIS EN VRIJBLIJVEND!

STRA ALKASTEN

Uitgebreid programma voor zowel droog, nat- als sodastralen

STRA ALKETE LS

Voor allerlei soor ten straalwerk, inhoud variërend van 18 tot 500 liter

VACUUMSTRA ALMACHINES

Veilige, schone straaloplossing voor spotreparaties en/of in-situ blasting

Ga bij de aanschaf van professionele straalapparatuur niet over één nacht ijs. Probeer eerst de vele mogelijkheden uit in de prak tijk en kom zo tot de beste oplossing van uw straalprobleem

Hiervoor bent u van harte welkom in ons unieke Experience Center in Ridderkerk Waar u niet alleen kennis maak t met de talloze straalmogelijkheden, maar ook met Gritco’s 33 jarige kennis en ervaring als ontwerper en fabrikant van hoogwaardige straalapparatuur

Holland Mineraal is al ruim 35 jaar een begrip op het gebied van oppervlakte behandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties. Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

Galvamé inve steert in duurzaamheid:

Ron Gebuijs kijkt even naar de naam op de glazen deur van zijn vergaderruimte:

‘Joop’. Dat is zijn vader. Een paar kantoren verder zit de zoon van Ron. Het Rotterdamse Galvamé is specialist in opper vlaktebehandelingen van metalen producten en heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Zowel als het gaat om de familiebanden en het personeel, als wanneer het gaat om het productieproces.

“Dat hoort bij maatsc happelijk verantwoord ondernemen”

CHROOM

Chroom en auto’s, het blijft een prachtig huwelijk. Dat weten ze ook bij de Volvo Klassiekers Vereniging. Op 18 maar t bracht de Regio West van de autoliefhebbersclub een bedrijfsbezoek bij Galvamé Metaalveredeling BV Vooral het verchromen van auto- onderdelen is favoriet. Maar het is geen sinecure, weet Gebuijs. “Zo’n excursie voor de Volvo Klassiekers Vereniging is ook voor ons leuk om te doen. Zij willen weten hoe wij de onderdelen van hun klassieke auto’s opnieuw verchromen, en wij kunnen ons werk showen. En begrip kweken voor het feit dat restauratiewerk niet altijd perfect k an worden. Je hebt namelijk niet altijd invloed op dat wat je tegenkomt bij een restauratie. De geometrie en de aanleverstaat van de onderdelen is van grote invloed op het eindresultaat.”

Op eerste Paasdag 2019 wordt Gebuijs gebeld. Het gebouw staat in brand. Zijn gebouw. Een van de panden waar Galvamé is gevestigd, heeft vlam gevat. Er is veel brand- en rookschade bij het Rotterdamse bedrijf. “Het was een onwerkelijke situatie toen ik vanaf het paasontbijt op de zaak kwam”, zegt Gebuijs. “Vragen uit de wijk, milieudienst Rijnmond wil alles weten, politie op de stoep. Het was heel hectisch, en toch word je dan even stil. Ik herinner me dat ik dacht: ‘Zo snel mogelijk schoonmaken en weer door ’.”

Op tweede paasdag moest hij de realiteit onderkennen: er was meer nodig dan een opk napbeur t. Dus kwam er een plan, met daarin twee elementen. Ten eerste ging het erom om zo snel mogelijk de productie waar mogelijk weer op te pakken. Deel twee was het vernieuwen van alles wat bij

de brand verloren was gegaan. “Het was enorm improviseren om met onze mensen de productie weer relatief snel op orde te krijgen. Maar iedereen stond er volle bak achter. Gelukk ig zijn onze nieuwe afvalwater zuiveringsinstallatie en volautomatische productielijn onbeschadigd gebleven.”

En dat vernieuwen? “Misschien zijn we er wel sterker uit gekomen”, zegt Gebuijs trots. Er is recent nog een nieuwe productielijn gebouwd, waarbij voor de badver warming gebruik wordt gemaakt van warmtepompen. “In overleg met de toeleveranciers hebben we gekozen voor energiezuinige processen op lagere temperaturen. Dat maakt het mogelijk om de baden met een warmtepomp te verwarmen, in plaats van met het traditionele cv-systeem. Dat is een keus die je wel zelf moet willen, want de warmtepompen

kosten in dit geval circa 75.000 euro. We hadden er ook een cv-ketel van ongeveer 6.000 euro voor kunnen laten plaatsen.”

Gebuijs k iest niet alleen voor duurzaamheid omdat klanten het waarderen of omdat het op termijn wellicht rendabeler zou zijn. “Het is een persoonlijke overtuiging. We hadden bijvoorbeeld de nieuwe installatie van Duits fabricaat goedkoper in een ander land kunnen kopen, maar ik laat dan de mensenrechtensituatie en het regime dat in dat land aan de macht is sterk meewegen in mijn beslissing. Dat hoor t voor mij ook bij maatschappelijk verantwoord ondernemen. Iedereen ziet dat het anders moet. Je k an zelfs je vraagtekens zetten bij het idee dat elk bedrijf altijd moet groeien. Het houdt een keer op, denk ik. Dus wil ik de groei die we doormaken in ieder geval op een verantwoorde manier doen.”

ONDERGEWAARDEERD?

Galvamé bestaat sinds 1944, is specialist in opper vlaktebehandelingen van metalen producten, en gevestigd in het Waalhavengebied in Rotterdam. In 1983 nam Joop Gebuijs het bedrijf over van toenmalig eigenaar Klaas Ketting. Ron heef t het in 1994 van zijn vader Joop overgenomen. Nu werken twee van de zoons van Ron ook in het bedrijf. Sinds 2021 is de oudste van de twee bedrijfsleider

Binnen de familie is de liefde voor galvaniseren duidelijk. “Wat we vooral willen doen, is de techniek achter het proces uitleggen”, zegt Gebuijs. “Galvaniseren is lastige materie en nog steeds een belangrijke techniek in de industrie. Ondanks dat het basisprincipe al een tijd bekend is, zie je dat er veel bij komt kijken om op het hoogste niveau mee te draaien. Globaal schat ik dat er makkelijk 150 variabelen zijn die een rol spelen in een gemiddeld galvanisch proces. Met alle verschillende samenstellingen, stroominstellingen, temperaturen en mogelijke verontreinigingen is het een uitdaging om het proces telkens k loppend te krijgen.”

Is galvaniseren een ondergewaardeerde techniek? “Als je onze bewerking bek ijkt ten opzichte van de waarde van het product, omvat het vaak maar een klein deel van de maakkosten van het hele product. Ondanks een langzame afname van het aantal galvanische bedrijven, blijft de concurrentie scherp. Tegenwoordig merken we dat k lanten eenvoudig met een paar mailtjes bij verschillende galvaniseerders prijzen kunnen opvragen en dan simpelweg de goedkoopste kunnen kiezen. Dat maakt het lastiger Toch merken we dat onze kwaliteit en ser vice dan onze belangrijkste wapens zijn. Daardoor kunnen we aan de top blijven meedraaien. Een ander voordeel voor Galvamé is dat er veel verschillende bewerkingen in-huis gebeuren. Klanten vragen om zo’n one -stop-shop.”

NERVEUS

Bij het bedrijf van Gebuijs kunnen ze elektrolytisch verzinken, vernik kelen, verchromen, verkoperen, ver tinnen, ver zilveren, chemisch vernik kelen, elektrolytisch polijsten, beitsen/passiveren, en restaureren. Met de nieuwe productielijn is daar ook trommel-zink-nikkel bijgekomen, gecombineerd met dickschicht of zwar t

passiveren. “Nu hebben we gemiddeld zo’n 60 tot 70 orders per dag. Om die e ciënt en snel te kunnen verwerken, is een hoge mate van automatisering nodig Waar we naar toe willen, is dat we een soor t Bol.com worden. Een order komt binnen en gaat in maximaal vijf werkdagen weer terug naar de k lant. Wij proberen onze klanten nadruk kelijk te ontzorgen bij de uitbesteding bij ons. De klant moet er zo min mogelijk omk ijken naar hebben, en altijd kunnen rekenen op de door ons bevestigde afspraken.”

In 2006 is de eerste volautomatische lijn gebouwd. Maar het bedrijf heeft zich niet gericht op het echte massa-verzink werk. Belangrijker was veel exibiliteit in de besturing van die lijn, zodat het alle mogelijk aanlevercondities en verschillende kwaliteitseisen aankan. “Ondanks een hoge mate van variatie in de producten, was automatisering toch een must. Een aantal van onze klanten komt bijvoorbeeld uit de wereld van de automotive. Als die horen dat een lijn nog handmatig bediend wordt, worden ze ner veus. Dus voor ons was het geen optie om niet te automatiseren.”

alz... wat

Waterzuiveringsinstallaties voor de oppervlaktebehandelingsbranche

Proceswater • waterrecycling • afvalwaterzuivering

Klantgerichte oplossingen en service

Duurzaam

Kosten besparend

Robuust

Volautomatisch

1 op de 3 vrouwen krijgt dementie. Geef nu voor meer onderzoek, zodat dementie niet jouw toekomst wordt. stopdementie.nu

EnviroChemie BV Waarderweg 52c 2031 BP Haarlem Tel: +31 23 5345405 www.envirochemie.nl

Internationaal:

Duitsland (hoofdvestiging) · Zwitserland Oostenrijk · Groot-Brittannië · Denemarken Noorwegen · Zweden · Finland · Bulgarije Midden-Oosten · Marokko · Rusland · Brazilië

Bescherm de natuur in Nederland!

Word nu lid op natuurmonumenten.n

ontvang 4 x per jaar het magazine Puur Natuur

De nieuwe generatie digitale laagdikte meters! Betrouwbare, zeer nauwkeurige en vooral snelle (droge) laagdiktemetingen voor ferro en non-ferro substraat

•Automatisch roterende kleurendisplay

• Instelbare limietwaarden

• Visuele en akoestische signalen tijdens metingen

•Rapportage software inbegrepen

• Geheugen voor 10.000 tot 2.000.000 metingen

Airblast BV www.airblast.com

sales@airblast.com

+31 72 571 8002

Scan de code en doneer gemakkelijk online!

Buitenlandse media

Noël Ruijters scant de buitenlandse bladen. De belangrijkste ontwikkelingen noteert hij in deze rubriek. Deze keer gaat het om het maartnummer van het Journal für Oberflächentechnik en het aprilnummer van het European Coatings Journal.

METEN EN TESTEN

In de auto -industrie speelt k athodische tauchlack ierung (K TL) een belangrijke rol in de bescherming tegen corrosie. BASF levert KTL- oplossingen waar voor jarenlang keuringen zijn ontwik keld om de kwaliteit te bepalen, ook van de corrosiebestendigheid. Om de e ciency te verhogen, werd een geautomatiseerde methode ontwikkeld die is gebaseerd op arti cial intelligence (AI). Deze vervangt de omvangrijke keuringen die handmatig moeten worden gedaan. De nieuwe methode diende bovendien als basis voor de opbouw van een voorspellend model dat tot een versnelling van de K TL-ontwik keling leidde. Kor t na het fotograferen van het eindresultaat wordt het beeld in een algoritme voor de corrosiebepaling ingegeven. De nauwkeurigheid van de voorspelling van het algoritme is bepalend voor het resultaat in de praktijk. De methode k an worden uitgebreid naar andere keuringen van opper vlakten. De methode bespaar t tijd en geld en is objectief.

www.basf-coatings.com

NIEUWE ONTWIKKELINGEN

Een keramische bekleding (CeraCoat) zorgt in industriële ovens door verhoogde warmtere ectie, voor een enorme tijdsbesparing en gas- en CO2-reductie. De bek leding bestaat uit natuurlijk voorkomende sto en die oorspronkelijk in de Verenigde Staten werden gebruikt in de porseleinen aardewerkindustrie. Het resultaat is 30 procent meer warmtere ectie en een sterke reductie van gasverbruik, opwarmen doorlooptijden.

www.avion-europe.de

BIO-BASED HARSEN

Duurzaamheid, bewustzijn, wetgeving en k lantenwensen dicteren de industriële ontwik kelingen. Dat geldt ook voor de coatingindustrie. De trend naar duurzaamheid is onmiskenbaar. In principe is het creëren van volledig duurzame coatingoplossingen een terugkeer naar een concept dat duizenden jaren in gebruik is geweest. Duurzame, biobased materialen in de vorm van gedroogde oliën en in de natuur voorkomende pigmenten werden

al gebruikt vanaf de prehistorie tot aan de industriële revolutie. Biobased polymeren, zoals alkyden, zijn nog steeds nadrukkelijk aanwezig in veel coating-segmenten, maar hebben ook nadelen, zoals te weinig stabiliteit tegen UV licht. Gedroogde oliën werden zo’n honderd jaar geleden eerst verbeterd met co-polymerisatie diaciden op olie -basis, en polyolen. Dat waren aanzienlijke verbeteringen ten opzichte van de gedroogde oliën. High-per formance coatings worden tegenwoordig gemaakt van grondsto en die volledig afkomstig zijn van aardolie (acryl, polyester, polyurethaan) en aanzienlijk beter zijn in substraat-bescherming en verlengde levensduur, ter wijl visuele, beschermende en andere eigenschappen gehandhaafd blijven. Deze sto en hebben echter een grotere carbon-footprint. Polyester harsen zijn een fundamentele polymeer in coatings, die al meer dan honderd jaar dienst doen. De wereld zou er anders uitzien zonder deze grondsto en. Sommige hebben een lage CO2-footprint, maar andere hebben nieuwe bouwstenen nodig om een groen label te krijgen. Vandaag de dag moet er een goede balans zijn tussen ‘petrol-based’ en ‘biobased’, om de CO2footprint te verlagen terwijl er toch aan de kwaliteitseisen wordt voldaan. Een gedeeltelijke terugkeer naar oude methoden kan een eenvoudige en goede oplossing zijn, ofschoon het geen rocket science is. Tegelijker tijd is het goed om ons te realiseren dat duurzame coatings de levensduur van producten aanzienlijk verlengen.

www.baton.nl

Noël Ruijters is directeur van Bâton Adviesgroep.

In deze rubriek een overzicht van nieuwe technologische ontwikkelingen in het buitenland. Het is een ver volg op de rubriek Op zoek naar samenwerkingspartners, met nu een meer technische insteek. Het overzicht laat zien dat in vele landen op soms heel nieuwe manieren gezocht wordt naar verbeteringen in de opper vlaktebehandelingsprocessen. Soms zit de oplossing in nieuwe technieken, soms blijken bestaande technieken uit andere werkvelden ineens verrassend bruikbaar voor onze branche. Ook gaat het om verbeterprojecten waar voor partners in het buitenland worden gezocht (zeker ook in het mkb) om de onderzoeken te optimaliseren.

SLIMME COATINGS’OPBASIS

VAN NANOTECHNOLOGIE

Een Oek raïense fabrik ant biedt ‘slimme coatings’ op basis van nanotechnologie (dunne - lm multifunctionele isolatie, milieuvriendelijk op waterbasis) aan onder distributiedienstenovereenkomst.

Het gaat om:

1) Dunne - lm acr ylglas keramische, thermische isolatiecoating voor verschillende ondergronden, bestand tegen temperaturen van -40 °C tot +600 °C.

2) High-tech, geluiddempende, trillingsabsorberende coating met thermisch isolerende eigenschappen, voor metaal en minerale ondergronden.

3) Opschuimende brandvertragende ver f.

De Oek raïense fabrik ant gebruikt een gepatenteerde technologie voor de productie van isolatiematerialen. De innovatie zit in de gebruikte grondsto en en de multifunctionaliteit van de afgewerkte coatings. De belangrijkste kwaliteit is thermische isolatie met extra functies, waaronder op verzoek van de klant: waterdichting, geluidsisolatie, trillingsgeluidreductie en antischimmel

De coating is eenvoudig aan te brengen, niet giftig en niet brandbaar. Het bedrijf expor teer t producten naar landen als Australië, de VS, Thailand, Zuid-Afrika en Polen. De producten van het bedrijf zijn voorzien

van een aantal internationale certi caten. Het bedrijf wil samenwerken in het k ader van een overeenkomst voor distributiediensten om zijn productie uit te breiden. Het wil zijn omzet laten groeien door nieuwe strategische partners te vinden.

Glaskeramische thermische isolatiecoating die rechtstreeks op de ondergrond wordt gespoten, zorgt voor betere isolatie. Het k an worden gebruikt op leidingen, tanks, dak bedekk ing of muren. De isolerende eigenschappen beschermen het substraat en verminderen energieverlies, verhogen de e ciëntie en voorkomen corrosie (CUI - corrosie onder isolatie). Dit type coating is uitgevonden door het bedrijf en heeft geen analogen.

Aanbieding uit Oekraïne

Referentienummer: BOUA20230316019

BIOKERAMISCHE COATING VOOR

METALEN IMPLANTATEN MET

SUPERIEURE BIOCOMPATIBILITEIT

EN OSSEOINTEGRATIE

Een Brits bedrijf heef t een nieuwe biokeramische coating geïntroduceerd voor titanium- en magnesiumimplantaten om biocompatibiliteit, osseointegratie en beheersing van biocorrosie te bieden. De k leur er van is botachtig. Er wordt gezocht naar or thopedische en implantaatontwikkelaars en -fabrik anten om de materialen onder licentie in grote dier- en mensstudies te brengen en op de markt te brengen, parallel met de bouw van fabrieken voor productie onder commerciële overeenkomsten met technische assistentie

Het innovatieve Britse bedrijf is al ongeveer vijf jaar bezig met de ontwikkeling van de nieuwe biokeramische coating. Zijn gepatenteerde elektrochemische technologie richt zich op nanokeramische coating op metalen implantaten en functionalisering van keramische opper vlak ken.

Het bedrijf heef t een technologie ontwikkeld die een stabiel en chemisch neutraal en biocompatibel keramisch oppervlak k an bieden dat naar verwachting de immuunreactie van de lokale weefsels zal verminderen, door corrosieweerstand en een coherent krasbestendig bioactief keramisch opper vlak te bieden. Dit vindt plaats door toepassing van een elektrochemisch oxidatieproces (ECO) dat oxidatie van substraattitaanlegering combineer t met elementaire co-afzetting van elektrolytmaterialen, om een geoxideerde bio -keramische laag (20 µm dikte) op te leveren die een reeks gewenste samenstellingsvariabelen bevat, zoals titanium- en zirkoniumoxiden, strontium of silicium, en biologische anionen zoals fosfaten, uoriden, enz. Deze bio -keramische samenstellingen op het opper vlak van titaniumlegeringen hebben bewezen de osseointegratie te verbeteren en corrosieen k ras-/slijtvastheid te bieden.

Nieuwe biokeramische opper vlak ken voor Ti hebben een superieure combinatie van functionele eigenschappen in vergelijking met in de handel verkrijgbare behandelingen. De kern er van is een chemische omzetting van het legeringsopper vlak om een stabiel keramisch oxidemateriaal te vormen dat metaalcorrosie en het vrijkomen van schadelijke metaalionen in het weefsel voorkomt. Sterk ingewikkelde opper vlaktemor fologie met geoptimaliseerde ruwheid en nano-topogra e zorgt voor de vereiste bevochtigbaarheid en verbeter t osseointegratie.

ECO biokeramische coating is ook geevalueerd om de corrosieweerstand en biocompatibiliteit van magnesiumimplantaten te verbeteren. Het grote nadeel van magnesiumlegeringen als implantaten is hun uitzonderlijk hoge corrosiesnelheid in de fysiologische omgeving. De toepas-

sing van ECO-biokeramiek kan worden gebruikt om de snelheid van Mg-afbraak te beïnvloeden door de laagdikte en dichtheid te regelen. In tegenstelling tot het conventionele plasma-elektrolytische oxidatie (PEO)-proces vormt het ECO-proces een compacte biokeramische laag met een gewenste topogra e en de nieerbare elementaire samenstelling. Het maakt de integratie van een breed scala aan elementen in de keramische laag mogelijk, zoals P, Ca, F, Si, Sr en Zr. Hoogontwikkelde hydro ele ECO-biokeramische opper vlak ken op magnesium zorgen voor een e ciënte retentie van medicijnen of biologisch afbreekbare polymere topcoatings.

Het bedrijf heef t een proof of concept in vitro en een in vivo- onderzoek bij k leine dieren geproduceerd voor één type Tilegering. Ze willen samenwerken met ontwik kelaars en fabrik anten van implantaten en or thopedie, om soor tgelijke tests op Mg uit te voeren en om beide legeringen in grote dier- en mensstudies te nemen. Het type samenwerk ing daar voor kan R&D of technische samenwerk ing zijn. Zodra de apparaten werken, zal het Britse bedrijf ze in licentie geven en de knowhow

overdragen, aangezien het economisch zinvol zal zijn om de productie naar de par tners te verplaatsen. Tijdens de bouw van een nieuwe fabriek zal naast de licentieovereenkomst ook een commerciële overeenkomst met technische assistentie nodig zijn. Het Britse bedrijf zal delen van de fabriek moeten bouwen omdat ze vrij speci ek zijn.

NANOKERAMISCHE COATING

VOOR LICHTE LEGERINGEN, SUPERIEUR AAN ANODISEREN EN PLASMA-ELEKTROLYTISCHE OXIDATIE (PEO)

Een Brits bedrijf heef t een nieuwe coating geïntroduceerd voor hoge hardheid en lage wrijving, superieur aan anodiseren of plasma- elektrolytische oxidatie (PEO). Snel bewegende onderdelen in verschillende machines en motoren hebben een langere levensduur en zijn gemakkelijker te produceren. Fabrik anten van machines in verschillende sectoren, zoals textiel, verpak k ingen, lucht- en ruimtevaart, voeding, motorspor t, luxegoederen, worden gezocht voor productie - en commerciële overeenkomsten met technische assistentie en licenties

Het bedrijf is al zo’n tien jaar bezig met het commercialiseren van een nieuwe coatingtechniek. Zijn gepatenteerde technologie richt zich op nanokeramische coating op metalen en functionalisering van keramische opper vlak ken.

Nanokeramische coatings zijn vooral handig in snel bewegende onderdelen in omgevingen met hoge slijtage of hoge temperaturen. Deze moeten slijtvast (soms corrosiebestendig) zijn en een lage wrijving hebben. De technologie van het Britse bedrijf is met succes geïmplementeerd in machines voor het weven en verpak ken in onderdelen zoals shuttles, rollen, schijven en geleiders. Ook marineen motorspor tbedrijven zijn het gaan gebruiken.

Er zijn technologieën op de markt voor slijtvastheid en lage wrijving, zoals anodiseren en plasma-elektrolytische oxidatie (PEO). Er is altijd ruimte voor verbetering De gepatenteerde elektrochemische behandeling wordt gekenmerkt door een dichtere structuur zonder poriën en een hoge homogeniteit. Hij presteert ook beter op complexe vormen. De resulterende

hardheid (twee keer die van chroom) en lage ruwheid zorgen ervoor dat er minder hoeft te worden gepolijst. Ook is er bij dit milieuvriendelijke proces geen voorbehandeling nodig

In termen van gecoate materialen is aluminium de meest voorkomende, als vervanging voor staal. Andere omvatten Mg, Nb en verschillende legeringen, en vroege resultaten zijn aangetoond met Ti en Zr (biocompatibele coatings voor medische en tandheelkundige implantaten).

Naast fabrik anten van verpakk ings- en textielmachines zoekt het Britse bedrijf naar productieovereenkomsten in opkomende gebieden. Denk hierbij aan de ruimtevaar t, diverse titaniumproducten, transport- en motoronderdelen (Al-zuigers, turbocompressoren), luxe ar tikelen, maar ook de voedingsmiddelen- en medische industrie. Het Britse bedrijf zou de componenten in zijn eigen fabriek coaten.

lagere opper vlakteruwheid. Ook stelt hij geen voorbehandeling voor. De voordelen: afgezien van de voordelen voor het milieu produceert de technologie hardere, gladdere en duurzamere componenten, met minder inspanning.

Aanbieding uit het Verenigd Koninkrijk Referentienummer: TOGB20230316014

In het geval van een grote vraag naar volumes, zal het economisch zinvol zijn om de productie naar de par tners te verplaatsen. Het Britse bedrijf staat open voor licenties om de knowhow over te dragen aan het par tnerbedrijf Tijdens de bouw van een nieuwe fabriek zou naast de licentieovereenkomst ook een commerciële overeenkomst met technische assistentie nodig zijn. Het Britse bedrijf zou delen van de fabriek moeten bouwen omdat ze vrij speci ek zijn.

In vergelijk ing met anodiseren en plasmaelektrolytische oxidatie (PEO) is de coating homogener en poriënvrij en heef t hij een

NIEUWE INNOVATIEVE OPLOSSING VOOR OPPERVLAKTEBEHANDELING VAN BIOMEDISCH TITANIUM EN TI-LEGERINGEN IN ELEKTROLYTEN Gevestigd Slowaaks wetenschappelijk en onderzoeksinstituut heeft nieuwe innovatieve oplossing ontwikkeld voor opper vlaktebehandeling van biomedisch titanium en Ti-legeringen in elektrolyten en zoekt een licentiehouder/investeerder/ koper. Een team van uitvinders van een gevestigd Slowaaks wetenschappelijk en onderzoeksinstituut is erin geslaagd tekor tkomingen bij opper vlaktebehandeling van biomedisch titanium substantieel te elimineren, middels een innovatieve oplossing met gebruik van diepe eutectische oplosmiddelen op basis van cholinechloride (vitamine B4) en protondonoren (zoals ethyleenglycol, carbamide of glycerol) voor de e ciënte elektrochemische opper vlaktebehandeling van Ti en Ti-legeringen. Diepe eutectische oplosmiddelen, als een nieuw type ionische vloeisto en bij k amer temperatuur, vertonen veel aantrekkelijke eigenschappen (ze zijn goedkoop, gemak kelijk te bereiden en gemakkelijk biologisch afbreekbaar). In vergelijking met veel andere soorten elektrolyten zijn ze onschadelijk voor het milieu, en ze bieden exibele opties voor oppervlaktepatroonvorming van biomedische producten van titanium. De huidige voorgestelde oplossing is een veelbelovend medium gebleken voor elektrochemische toepassing, elektrodepositie en elektrolytisch polijsten van verschillende metalen en legeringen. Vanwege de unieke combinatie van eigenschappen van diepe eutectische oplosmiddelen die een elektrochemische behandeling van Ti en Ti-gebaseerde legeringen mogelijk maken zonder passivering, zelfs bij k amer temperatuur, k an hun aanzienlijke voordeel ten opzichte van traditionele hoge -temperatuur elektrochemische opper vlaktebehandelingstechnologieën

in zure en niet-zure elektrolyten worden benadrukt

De onderzoeksactiviteit toonde geleidelijk de unieke mogelijk heden aan van een nieuwe techniek van elektrochemische opper vlaktebehandeling van biomedisch Ti en op Ti gebaseerde legeringen in een nieuwe generatie ecologisch oplosmiddel (diep eutectisch mengsel ethaline), gemodi ceerd door toevoeging van ethylalcohol. Tegelijker tijd maakt dit het mogelijk om de opper vlakte- eigenschappen van biomedische Ti-producten in een breed bereik te modelleren, afhankelijk van de individuele behoeften van speciaal gebruik. Het doel is om de technologische eigenschappen van het elektrolytisch polijstproces en de kwaliteit van de resulterende oppervlak ken van titanium en zijn legeringen te verbeteren. Het instituut zoekt een par tner om mee samen te werken via commerciële overeenkomst of investeringsovereenkomst

Referentienummer: TOSK20230221019 Aanbieding uit Slowakije

Als u geïnteresseerd bent in mogelijke samenwerk ing met één van bovenstaande projecten, kunt u het project onder invoering van het referentienummer vinden op www.eennl.eu/pod

Coat ingnerd

Coat ingnerd in het zwembad

Waar ik ook ben, op mijn werk of in mijn vrije tijd, thuis of op vakantie, ik kijk naar alles waar een ver aagje op zit. Helemaal als er iets mis mee is. De interessante gevallen fotografeer en analyseer ik om te delen met mijn netwerk.

Dit weekend was ik met mijn twee dochters een dagje in een overdekt zwembad. Ik kan je vertellen, dat was genieten! In de eerste plaats omdat er voor mij niks mooiers bestaat dan tijd door te brengen met mijn kinderen. Maar er was meer. Een overdekt zwembad is namelijk een walhalla voor coatingnerds zoals ik. Die helemaal aan gaan als ze ergens een roestplekje zien, of blaasjes onder een ver aag menen te hebben ontdekt. De hoge temperatuur en luchtvochtigheid, in combinatie met de chloordampen, maken het k limaat in een overdekt zwembad enorm agressief voor alles waar metaal in zit. Er is dus verftechnisch bijna altijd wel iets interessants te zien.

DE ONTDEKKING

Na een uur zwemmen zaten we rustig een boterhammetje te eten, toen mijn oog viel op de witte leuning van de trap waar we zojuist over naar boven waren gelopen. Het was een leuning gemaakt van buismateriaal met spijlen ertussen. Hij was prachtig wit, behalve … Ja, daar, in de hoekjes, daar was het bruin … roest! Je begrijpt dat ik binnen tien tellen mijn boterham naar binnen had gewerkt en gewapend met mijn telefoon met de neus bovenop de leuning stond. Ik zag het eigenlijk direct. Dit kon ik af zonder ondersteuning van ons laboratorium. Het was iets wat ik vaker heb gezien, zowel in het veld als in corrosietesten. Ik maakte snel wat foto’s en zette deze de volgende dag op LinkedIn, waarbij ik zoals zo vaak de vraag aan mijn netwerk stelde of men wist wat hier aan de hand was.

Het regende weer reacties.Volgens sommigen zou het te maken hebben met een te dunne/verkeerde coating of met chloordampen die met ureum tot zoutzuur reageren. Ook waren er veel, ja héél veel, opmerkingen over de kwaliteit van de las

ZWEMBROEKANALYSE

Al ben ik nog zo’n ontzettende coatingnerd, een laagdiktemeter heb ik niet bij me als ik ga zwemmen. Ik was slechts gewapend met een telefoon, mijn zwembroek en mijn gezonde verstand. Op deze foto links foto zie je een plek waar de coating helemaal los had gelaten. Kijk maar eens goed

naar het materiaal dat eronder zit. Dit was voor mij de bevestiging van mijn vermoeden. Hoogstaand aanvullend onderzoek (even voelen met de magneetsluiting van mijn telefoonhoesje) wees vervolgens uit dat de buis én de spijlen niet magnetisch waren. De roestvorming was roodbruin en beperkte zich tot op en nabij de lassen, die op hun beur t een erg grillig opper vlak hadden.

WAT KUNNEN WE DAARUIT AFLEIDEN?

Het niet magnetisch zijn van de leuning betekent dat deze niet van (verzinkt) staal is gemaakt. Aluminium valt ook af, aangezien de roest roodbruin van kleur is. Wat overblijft is R VS. “Maar R VS zou toch geen corrosie mogen geven?” Jawel hoor, R VS k an wel degelijk roesten. Zeker in een omgeving met veel chlorides zoals een zwembad. Zelfs bij zeer roestvast RVS zoals 1.4529 en 1.4565 (254 SMO) kan roest optreden nadat eraan gelast is. De kwaliteit van de lasdraad speelt hierbij een rol, net als nabewerk ing. Dat een slechte kwaliteit lasdraad snel roest, spreekt voor zich. Je hebt dan feitelijk plaatselijk een ander materiaal. Wat veel mensen echter niet weten, is dat ook hoogwaardig, austenitisch R VS door lassen minder corrosiewerend kan worden. Door verbranding van materiaal door onvoldoende gasbescherming tijdens het lassen, k an het R VS niet de voor corrosiebestendigheid vereiste gesloten oxidehuid vormen. Om de oxidehuid te herstellen, moet hij worden gebeitst (of gestraald) en gepassiveerd.

De lassen op de leuning uit deze case zijn (zoals door velen opgemerkt) erg slordig gelegd. Hierdoor is een zeer grillig oppervlak ontstaan, waardoor de poedercoating plaatselijk niet dekkend is De combinatie van deze factoren heeft gezorgd voor het optreden van de roest. Meten is weten. Bij twijfel over de kwaliteit van de corrosiewering van gelakte producten biedt een corrosietest, zoals de zoutsproei- of kesternichtest snel zekerheid. Zwakke plek ken in het systeem komen dan snel aan het licht. Dit zorgt er voor dat er tijdig kan worden geanticipeerd en klachten worden voorkomen.

Er worden nog wel eens fouten gemaakt in het ontwerp en in de montage. Ook Ben Hoppener ziet dat. De eigenaar van M2Lab –en zelfbenoemd Coating Nerd – stuit op een mooi voorbeeld in zwembad. Hoppener is behalve zelfbenoemd coating nerd ook eigenaar van M2LAB. Dat is een onafhankelijk laboratorium voor coatings en kunststo en. Meer info: www.m2lab.nl

Ben Hoppener

Nieuwe leden

HANDICARE STAIRLIFTS B.V.

Newtonstraat 35

1704 SB Heerhugowaard

Tel. 072 - 576 88 88

www.handicare -trapliften.nl

Handicare Trapliften gaat terug naar de 19de eeuw. Een van de grondleggers van het bedrijf, de heer Jan Hamer, richtte in 1886 zijn eigen bedrijf op voor, onder andere, de verkoop van liften. In 1889 werd de heer Mulder compagnon en werd de bedrijfsnaam Jan Hamer & Co. Al snel groeide het bedrijf uit tot de grootste liftenproducent van Nederland

Een kleine 75 jaar na het ontstaan van Liftenfabriek Jan Hamer & Co werd het idee voor de eerste stoeltraplift opgedaan. De k leinzoon van de heer Mulder was in 1960 in Amerik a toen hij voor het eerst in aanraking kwam met dit product. Hij was dusdanig onder de indruk van het product dat hij besloot voor de Nederlandse markt een traplift te ontwik kelen. In 1962 volgde de eerste Europese stoeltraplift.

De eerste Minivator traplift is in de jaren ‘70 van de 20ste eeuw in Engeland ontwik keld door Dunstable Toolmakers. Enkele jaren later werd het ontwerp door Sunrise Medical gekocht. Om de verkopen te stimuleren waren investeringen vereist. Dat was het moment dat Minivator Limited in het leven werd geroepen. Met de komst van nieuwe investeerders in 2004, ontstond de Minivator Groep bestaande uit Minivator Limited, Minivator Duitsland, Minivator Sjanghai, Sterling Stairlif ts (Amerik a) en Companion Stairlifts

In 2010 werd de Minivator Groep door Handicare overgenomen. De samenvoeging van Minivator en Freelift resulteerde, per 1 juli 2010, in de nieuwe bedrijfsnaam  Handicare Stairlifts B.V.. De namen Freelift en Minivator blijven voortbestaan als productserie.

Colo fon

Vaktijdschrift voor opdrachtgevers, constructeurs, ontwerpers, applicateurs van oppervlaktetechnieken, verfdeskundigen, onderhoudsfunctionarissen en corrosiedeskundigen. O cieel orgaan van de vereniging Industrieel Opper vlaktebehandelend Nederland (ION). Verschijnt acht maal per jaar in een oplage van circa 2.500 exemplaren.

REDACTIE

Jetver tising (hoofdredac tie), Henk van Beek (hoofdredac teur), Bas Roestenberg (eindredac tie)

COMMUNICATIERAAD

Ralph Bot, (vereniging ION), Arjan de Bruin (Stichting Innovat.ION), Vincent IJ (Jetver tising), Ginette Veensma (ION)

REDACTIEADRES

Jetver tising, Tiendweg 12, 2671 SB Naaldwijk Tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 opper vlaktetechnieken@jetver tising.nl

ABONNEMENTEN

Abonnementsprijs: € 89,50, digitaal abonnement: € 44,75. Een abonnement kan ieder moment ingaan per de 1e van de maand en wordt genoteerd tot wederopzegging. Een opzegging voor het abonnement dient vóór 1 december bij Vereniging ION in bezit te zijn, om op te kunnen zeggen voor het eerstvolgende abonnementsjaar. Een aanmelding/ opzegging kan gestuurd worden per e -mail naar info@ vereniging-ion.nl of post naar Vereniging ION, Postbus 2600, 3430 GA Nieuwegein. Bij een niet-tijdige opzegging wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd tegen het daar voor geldende tarief

ADVERTENTIEVERKOOP

Jetver tising

tel. 070-399 00 00, fax. 070-390 24 88 Robbin Hofman, robbin@jetver tising.nl after-sales: adver tenties@jetver tising.nl

ONTWERP EN OPMAAK

Chris Versteeg, Projekt C, w ww.projektc.nl

DRUK PreVision, Eindhoven, w ww.pre -vision.nl

UITGAVE

Opper vlaktetechnieken is een uitgave van Jetver tising in opdracht van de vereniging Industrieel Opper vlaktebehandelend Nederland (ION), www.vereniging-ION.nl

COPYRIGHT 2023

Niets uit deze uitgave mag worden ver veelvoudigd en/ of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, micro lm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever, vereniging ION en de bij deze uitgave betrokken redac tie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voor tvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave opgenomen informatie.

ISSN 0923-1722

Wij heten dit lid van harte welkom binnen de vereniging!

Brancheregister

Uw bedrijf in het brancheregister? Voor informatie over een vermelding in het brancheregister kunt u contact opnemen met Robbin Hofman, tel: 070 399 00 00 / robbin@jetvertising.nl. Kijk voor alle ION leden op vereniging-ion.nl/bedrijvenregister

ADVIES PROJEC TBUREAU / OPPERVLAKTEBEHANDELING- / COATING-INDUSTRIE

Chemetall b.v

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88

T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

AFVALWATERBEHANDELINGINSTALLATIES

Enviro Chemie b.v.

T. 023-5345405 sales-benelux@envirochemie.com

www.envirochemie.nl

AFZUIGINSTALLATIES

Holland Mineraal b.v.

BEITSEN/PASSIVEREN

ABL Technic Uden

T. 0413-331083 www.abl-technic.com / uden@adl-technic.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / w ww.hangon.nl

OPHANGEN & MASKEREN

JÜRGEN EMPTMEYER GmbH

Senfdamm 28, D-49152  Bad Essen www.emptmeyer.nl / info@emptmeyer.nl

T. +49(0) 5472 / 955 00-45

Glasbeek Finish b.v

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / w ww.glasbeek.com

T. 0570-621161

www.hollandmineraal.nl

info@hollandmineraal.nl

ANODEN (TITAAN)

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88

T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

M. 06-26860024

CHEMIC ALIËN/ OPP BEHANDELING

Atotech B.V.

Multinal Group

T. 088-2055300 info@multinal.com / www.multinal.com

T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Hermelijnvlinder 57

4904 ZD Oosterhout

T. +31 (0) 6 2549 2279 www.coatingsystemenvanderlans.nl info@coatingsystemvanderlans.nl

AFVALVERWERKING

BTEQ

T. +31 (0)570 671737 info@bteq.nl / www.bteq.nl

MAGNETO Special Anodes b.v

T. 010-2620788

www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Sir John b.v.

T. 0182-396931 info@sir-john.nl / www.sir-john.nl

Chemetall b.v

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88

T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

ME-Metals & Technologies BV

T. 0475 - 470710

sales@me-mt.com / w ww.me-mt.co m

ANODEN (OPLOSBAAR)

NEDWASTE B.V.

T: +31 578 695 393 info@nedwaste.nl / www.nedwaste.nl

ME-Metals & Technologies BV

T. 0475 - 470710

sales@me-mt.com / w ww.me-mt.co m

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com / w ww.vecom-group.com

BESCHERMKAPJES, PLUGGEN, TAPE

Parlevinker weg 34, 5928 NV Venlo

T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

CHEMISCH NIKKEL

Atotech B.V.

T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / www.atotech.com

Brancheregister

FILTERS (ANDREAE, CO LUMBUS INDUSTRIES, PAINTSTOP)

GALVANOTECHNIEK , INSTALLATIES

Atotech B.V.

T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / ww w.atotech.com

HANGBAANSYSTEMEN

Railtechniek van Herwijnen b.v.

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90

heh@sur tecbenelux.com / www.sur tec.com

COATINGINSTALLATIES SERVICE & ONDERHOUD

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

DROOGAPPARATUUR

IST Benelux b.v.

T. 055-5050014 www.ist-uv.nl / info@bnl.ist-uv.com

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

FILTERS & POMPEN

Apeq Wiwa b.v.

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

GELIJKRICHTER SYSTEMEN EN BESTURINGEN

La Maire Technology

T. 0499-219900 / F. 0499-219905 info@la-maire-technology.com www.la-maire-technology.com

GLASPARELSTRAALC ABINES

Airblast b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / ww w.railtechniek.nl

INDUSTRIËLE REINIGING

ABL Technic Uden

T. 0413-331083

www.abl-technic.com / uden@adl-technic.com

Corode

T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / ww w.corode.eu

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Chemetall b.v.

T. Oss (NL): +31 (0)412 68 18 88

T. Bornem (BE): +32 (03) 740 38 50 www.chemetall.com chemetallbnl.info@basf.com

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

Aambeeld 19

1671 NT Medemblik

The Netherlands

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl www.infraroodtechniek.nl

ELEKTROSTATISCH NATLAKKEN

Rasco Verfspuitapparatuur

T. 010-437 0166 info@rasco- clemco.nl / ww w.rasco- clemco.nl

ELEKTROSTATISCH

POEDERSPUITEN, INSTALLATIES

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

Hendor Pumps & Filters

T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

HAKEN

Kluthe Benelux b.v.

T. +31 (0)172-516 000 / F. +31 (0)172-439 494 info@kluthe.nl / www.kluthe.nl

Me ag Filters & Pumps b.v. Heerenveen

T. 0513-630230

me agbv@onececo.com / www.me ag.com

GALVANOTECHNIEK , GLANSMIDDELEN

Atotech B.V.

T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / ww w.atotech.com

Parlevinker weg 34 / 5928 NV Venlo

T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

INDUSTRIËLE PRODUC TREINIGING

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@sur tecbenelux.com / www.sur tec.com

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

OPHANGEN & MASKEREN

JÜRGEN EMPTMEYER GmbH

Senfdamm 28, D-49152  Bad Essen www.emptmeyer.nl / info@emptmeyer.nl

T. +49(0) 5472 / 955 00-45

M. 06-26860024

Oude Reimer B.V.

Totaalleverancier voor de maakindustrie Machines - Gereedschappen - SmeermiddelenReiniging - Trillingsioslatie - Ser vice

Willem Barentszweg 1216

1212 BR Hilversum

T. 035-6460830

www.oudereimer.nl / www.oudereimer.shop info@oudereimer.nl / sales@oudereimer.nl

INFRAROOD VERWARMINGSAPPARATUUR

Jac. de Vries Infraroodtechniek b.v.

Aambeeld 19

1671 NT Medemblik

T. 0299-689020 info@infraroodtechniek.nl www.infraroodtechniek.nl

KLEUR- EN OPPERVLAKTEMETING

Konica Minolta Sensing Europe b.v T. 030-2481193 info.benelux@seu.konicaminolta.eu / ww w. konicaminolta.eu/measuring-instruments

LAAGDIKTEMETERS

Helmut Fischer Meettechniek b.v.

Tarasconweg 10, Eindhoven

T. 040-2482255 / F. 040-2428885 info.NL@helmut- scher.com www.helmut- scher.com/nl

METAAL OPPERVLAKTEBEHANDELING

Atotech B.V.

T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / ww w.atotech.com

NATLAKSPUITAPPARATUUR

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Belco P.A.S. B.V.

Belco Paint and Air Supplies b.v.

ONTBRAMEN / ONTBRAAMMACHINES

Hevami Opper vlaktetechniek

T. 0413-376602

www.straalinstallaties.nl

www.ontbraammachines.nl

ONTLAKKEN (IN LOON)

Sur face Treatment Ned. Maasbracht / T. 0475-463835 www.sur facetreatment.nl info@sur facetreatment.nl

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Muilwijk Finishing

Muilwijk Finishing Vof

T. 078-6136555 info@muilwijk nishing.nl

ABL Technic Uden

T. 0413-331083 www.abl-technic.com / uden@adl-technic.com

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

METALLISEREN/SCHOOPEREN

Amitech B.V. Braillestraat 13 3846 CP Harder wijk

T. +31 (0) 341429059 www.amitech.nl / info@amitech.nl

Paint It The Application Company

T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

Thermo -Clean Heusden-Zolder n.v

T. 0032-13539060

Thermo -Clean Nederland b.v.

T. 0182 37 46 20

ONT VET TINGSMIDDELEN

NauMetrics PMI

T. 074-3490022 info@naumetrics.nl / www.naumetrics.nl

Verlab -Hitachi Instruments

T. 0162-320633 info@verlab.nl / www.verlab.nl

L AKSTRATEN

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

MOFFELOVENS

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Rasco Verfspuitapparatuur

T. 010-4370166 info@rasco- clemco.nl / ww w.rasco- clemco.nl

Atotech B.V.

T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / ww w.atotech.com

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

ONDERHOUD AAN STRAALINSTALLATIES EN WERPSTRALERS

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Surtec Benelux b.v.

T. (077) 308 15 90 heh@sur tecbenelux.com / www.sur tec.com

OPHANGHAKEN VOOR L AKSTRATEN/POEDERCOATEN

Parlevinker weg 34, 5928 NV Venlo

T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / www.hangon.nl

Brancheregister

OPHANGEN & MASKEREN

JÜRGEN EMPTMEYER GmbH

Senfdamm 28, D-49152  Bad Essen www.emptmeyer.nl / info@emptmeyer.nl

T. +49(0) 5472 / 955 00-45

M. 06-26860024

OVENS

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430

www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

OPHANGEN & MASKEREN

JÜRGEN EMPTMEYER GmbH

Senfdamm 28, D-49152  Bad Essen www.emptmeyer.nl / info@emptmeyer.nl

T. +49(0) 5472 / 955 00-45

M. 06-26860024

POEDERCOATINSTALLATIES

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

IGP Benelux b.v

T. 038- 4600696 info.benelux@igp -powder.com www.igp.powder.com

POEDERSPUITC ABINES

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430

www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

Ox yplast Belgium n.v

T.+32 9 3267920 info_be@theprotechgroup.com www.theprotechgroup.com

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

TIGER Coatings Belgium b.v.b.a

T. +32 (0)89700016 www.tiger- coatings.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / w ww.glasbeek.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / w ww.glasbeek.com

POEDERCOATING (AFDEKMATERIALEN)

Parlevinker weg 34, 5928 NV Venlo

T. +31 (0)77 396 81 49 info@citakubv.eu / www.citakubv.eu

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / w ww.glasbeek.com

Zandleven Coatings b.v. Sneker trekweg 57-59 8912 AA Leeuwarden

T.058-212 95 45 info@zandleven.com / w ww.zandleven.com

POEDERSPUITAPPARATUUR

MSP Systems b.v.

MSP Systems b.v.

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl

POMPEN (MAGNETISCH AANGEDREVEN)

Corode

T. +31 (0)161-244250 corode@corode.nl / www.corode.eu

HangOn b.v.

T. 077-3999630 info@hangon.nl / w ww.hangon.nl

Indu nish b.v.

T. +31(0)591-630003 www.indu nish.com / info@indu nish.com

POEDERLAKKEN / POEDERCOATINGS

AkzoNobel Powder Coatings Benelux

T. +32 (0)2 254 77 51 interpon.benelux@akzonobel.com www.akzonobel.com/powder

T. 053-4303937 www.mspsystems.nl Technospray Spuitapparatuur

T. 0168-382111 info@technospray.nl / w ww.technospray.nl

Hendor Pumps & Filters

T. 0497-339389 info@hendor.com / www.hendor.com

PROTEC TIVE COATINGS

Wagner Systemen Nederland

T.030-2410688 info@wagnersystemen.nl www.wagnersystemen.nl

Mol Coatings b.v.

T: +31 (0)318 - 47 20 20 info@mol- coatings.com mol- coatings.com

EUROLACKE Tiel

T. 0344-620662 info@eurolacke.nl / www.eurolacke.nl Axalta Coating Systems

STRAALAPPARATUUR

Zandleven Coatings b.v.

Sneker trekweg 57-59

8912 AA Leeuwarden

T.058-212 95 45 info@zandleven.com / w ww.zandleven.com

SITE SERVICES

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com / w ww.vecom-group.com

SPUITC ABINES

AVA Luchttechniek b.v.

T. 0546-577430 www.ava-luchttechniek.nl info@ava-luchttechniek.nl

Belco P.A.S. B.V.

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Muilwijk Finishing

Muilwijk Finishing Vof

T. 078-6136555 info@muilwijk nishing.nl

STRAALC ABINES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / w ww.airblast.com

Hevami Opper vlaktetechniek

T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161

www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STRAALMIDDELEN

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

Airblast-Abrasives b.v.

T. 072-5715569 info@airblast-abrasives.com www.airblast-abrasives.com

LTC International

Vacuümstraalapparatuur

T. 078-641 80 50 info@ltc-international.nl www.ltc-international.nl

T. +32 9218 7180

Metals.benelux@cellmark.com www.er vin.eu

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161 www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl

STRAALINSTALLATIES

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / w ww.airblast.com

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / w ww.glasbeek.com

Amitech B.V.

Muilwijk Finishing Muilwijk Finishing Vof

T. 078-6136555 info@muilwijk nishing.nl

Holland Mineraal b.v. T. 0570-621161

www.hollandmineraal.nl info@hollandmineraal.nl STROOMVOERINGEN (KOPER - KOPER/TITAAN)

Holtrop & Jansma b.v.

Dokkum T. 0519 32 91 00 info@holtrop -jansma.com www.holtrop -jansma.com

Braillestraat 13

3846 CP Harder wijk

T. +31 (0) 341429059 www.amitech.nl / info@amitech.nl

Belco P.A.S. B.V.

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831 metals.benelux@cellmark.com www.wheelabratorgroup.com

STRAALKASTEN

Airblast b.v.

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / w ww.airblast.com

ME-Metals & Technologies BV

T. 0475 - 470710

sales@me -mt.com / w ww.me -mt.com

TITAAN (BEVESTIGINGSMATERIALEN)

Clemco Straalapparatuur

T. 010-4370592 info@rasco- clemco.nl / w ww.rasco- clemco.nl

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-2620788

www.magneto.nl / sales@magneto.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Belco Paint and Air Supplies b.v.

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

Hevami Opper vlaktetechniek

T. 0413-376602 www.straalinstallaties.nl

Titanium-Webshop BV

T. 0475 - 470710

silas@titanium-webshop.eu

Clemco Straalapparatuur

T. 010-4370592 info@rasco- clemco.nl / w ww.rasco- clemco.nl

Brancheregister

www.titanium-webshop.eu

TITAAN (PLAAT-BUIS-LASDRAAD-STAF)

Titanium-Webshop BV

T. 0475 - 470710 silas@titanium-webshop.eu www.titanium-webshop.eu

l / www.emotech.nl TRANSPORTSYSTEMEN

www.elacoatings.comVERDUURZAMEN VA N METAAL

Technospray Spuitapparatuur

T. 0168-382111 info@technospray.nl / ww w.technospray.nl

WATERBEHANDELING

Enviro Chemie b.v

T. 023-5345405

Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Ox yplast Belgium n.v.

T.+32 9 3267920 info_be@theprotechgroup.com www.theprotechgroup.com

VERFSPUITAPPARATUUR

Apeq Wiwa b.v.

T. 078 613 9610 www.apeqwiwa.nl / info@apeqwiwa.nl

Belco P.A.S. B.V.

Belco Paint and Air Supplies b.v

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

VERWERKING AFVALSTROMEN

Vecom Group b.v.

T. +31 10 593 02 99 info@vecom-group.com www.vecom-group.com

sales-benelux@envirochemie.com

www.envirochemie.nl

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88

www.magneto.nl / sales@magneto.nl

WATERSTO F

MAGNETO Special Anodes b.v.

T. 010-26207 88

www.magneto.nl / sales@magneto.nl

WERPSTRALERS

Railtechniek van Herwijnen b.v.

T. 0344-616363 info@railtechniek.nl / ww w.railtechniek.nl

T WEE-COMPONENTEN

APPARATUUR

Apeq Wiwa b.v

T. 078-6139610 info@apeqwiwa.nl / www.apeqwiwa.nl

T. 0167-524557 info@belcopas.nl

VOORBEHANDELINGSINSTALLATIES

Atotech B.V

C AP Industrial b.v.

tel- 010-4374737 info@cap -industrial.nl / ww w.cap-industrial.nl

Muilwijk Finishing

Muilwijk Finishing Vof

T. 078-6136555 info@muilwijk nishing.nl

T +31 (0)30 240 90 10 sales.nl@atotech.com / ww w.atotech.com

Airblast b.v

T. +31 (0)72 5718002 info@airblast.com / www.airblast.com

Rasco Verfspuitapparatuur

T. 010-4370166 info@rasco- clemco.nl / ww w.rasco- clemco.nl

Paint It The Application Company

T. 0318-643 260 info@paintit.nl / www.paintit.nl

T. +32 5083 1183 www.belmeko.be Emotech b.v.

T. 053-4301500 info@emotech.nl / www.emotech.nl

Hevami Opper vlaktetechniek

T. 0413-376602

www.straalinstallaties.nl

Wiltec b.v.

T. 0413-244444 sales@wiltec.nl / www.wiltec.nl

Rasco Verfspuitapparatuur

T. 010-4370166 info@rasco- clemco.nl / ww w.rasco- clemco.nl

Glasbeek Finish b.v.

T. +31 (0)182 322 422 info@glasbeek.com / www.glasbeek.com

Holland Mineraal b.v.

T. 0570-621161

www.hollandmineraal.nl

info@hollandmineraal.nl

T. +32 9218 7180 / F. +32 9233 0831

metals.benelux@cellmark.com

www.wheelabratorgroup.com