TOOL: Ontdek waar jouw energie naartoe gaat

Waar gaat jouw energie naartoe?

Elke dag op school sterk ‘presteren’ en toch genoeg voor jezelf zorgen? Hoe hou je die balans? “Onder wijs is topsport”, zegt pedagoog en therapeut Peter Beschuyt, “daarom moet je je energie goed verdelen.”

Peter Beschuyt: “De school is een bijzonder fijne plek om te werken, waar je veel energie kan halen. De job vraagt ook een pak energie en leraren voelen vaak stevige energielekken: te veel administratie, hoge verwachtingen van ouders, moeilijke klassen, conflicten in de lerarenkamer, voortdurende stress … We zoeken meestal oplossingen in het cognitieve: hoe leer ik omgaan met die werkdruk? Maar er is meer nodig.”

Daarom ontwikkelden Beschuyt en zijn collega’s het ‘Kopmanwiel’, een evidence based energietool die hoofd, ziel en lichaam verbindt en een integrale aanpak stimuleert.

DRIEADVIEZEN VAN PETERBESCHUYT:

01.

02.

03. Bekijk een stressperiode als een leerkans. Door goed met stress om te gaan, kan je bewust je competenties vergroten: één focus kiezen, accepteren dat je iets niet kan veranderen, niet té perfectionistisch zijn. Er zijn wel grenzen aan je ‘stretch’. Bewaak die.

Doe tegendraads. Als je veel stress voelt, heb je de neiging om fastfood te eten, je vrienden te verwaar lozen, laat te gaan slapen. Doe dan tegennatuurlijk en kies voor een gezonde maaltijd en op tijd naar bed. Stuur heel bewust energie naar die domeinen waar je energie te laag dreigt te worden.

Zet in op alle energiedomeinen. Een topsporter kan pas duurzaam presteren als hij naast zijn fysieke training ook mental skills ontwikkelt, relaties aangaat en zijn leven verder uitbouwt. Dat geldt ook voor een leraar.

01.

02.

03.

Duid in het wiel aan waar je energie en aandacht naartoe gaan.

Waar je 4 of 5 blokjes kleurt, zet je vandaag zwaar op in. Check bij jezelf: voelt dat als een energiegever of -vreter? De domeinen met 0 of 1 blokjes, zijn dan weer onder gewaardeerd. Zoek een actiepunt voor elk vlak zodat je energieverdeling meer in balans komt.

Wat wil je nog aanpassen, maar heb je zelf niet helemaal in de hand? Bespreek dat met een coach, collega of directeur.

VERWACHTINGEN - EISEN - VERLANGENS We leven allemaal in een andere context. Iedereen heeft zijn familie, zijn werk, zijn vriendengroep. Die verwachten wat van je. Een gezin met jonge kinderen is anders dan een met pubers. Werken in een school stelt andere verwachtingen dan werken in een bank.

Wat houdt jou nu bezig?

WERK - ZELF - LEVEN Als die veeleisende context goed aansluit bij je waarden, talenten en persoonlijkheid, krijg je veel energie. Dan kan je zonder veel moeite aan de verwachtingen voldoen.

Sluiten je talenten aan bij je werk? Waar krijg jij energie van?

EXISTENTIËLE ENERGIE Je haalt ook energie uit de betekenis die het leven voor je heeft en geeft. Werken is voor veel mensen een belangrijke bron van zingeving: we willen iets betekenisvols doen, iets bijdragen aan de wereld. Een job die niet bij je past is een bron van stress en vergt veel energie.

Hoeveel van je energie zit in het existentiële? Kleur 1-5 blokjes in het gele kwadrant.

W e r k • Z e l f • L e v e n

M E N T A L E E N E R G I E R E L A T I O N E L E E N E R G I E E X I S T E N T I Ë L E E N E R G I E F Y S I E K E E N E R G I E T a l e n t e n • W a a r d e n • L i c h a a m • I d e n t i t e i t • V e r w a c h t i n g e n • E i s e n • V e r l a n g e n s IK M E N

FYSIEKE ENERGIE Er is een stevig verband tussen je mentale en relationele energie én je fysieke energie. Wie geen voldoening vindt in zijn werk, riskeert lichamelijke problemen. Stress kan je slaap- en bioritme verstoren en je bloeddruk verhogen. Omgekeerd kunnen bv. chronische rugproblemen je mentale gezondheid beïnvloeden. Het effect van beweging, gezonde voeding en nachtrust op je mentale gezondheid valt nauwelijks te overschatten.

Hoeveel van je energie spendeer je aan het fysieke? Kleur 1-5 blokjes in het groene kwadrant. RELATIONELE ENERGIE Fijne relaties geven veel energie: goeie collega’s met wie je samen een handboek maakt of een Parijsreis in elkaar steekt, vrienden met wie je op café gaat. Tegelijk weet je dat confl icten energie kunnen vreten: in het gezin, met de buren, in/ met de klas, in de lerarenkamer. Steek je veel energie in confl icten met leerlingen, collega’s, vrienden?

Hoeveel van je energie stop je in het relationele? Kleur 1-5 blokjes in het rode kwadrant.

MENTALE ENERGIE Mentale energie gaat naar alle verwachtingen die je wil en moet beantwoorden: op school, thuis, bij vrienden. Weten waarmee je bezig bent, wat je wil bereiken én dat kunnen sturen, verhoogt je mentale energie. Net als jezelf doelen stellen, motiveren, focussen en je daarop organiseren.

Hoeveel van je energie gaat naar het mentale? Kleur 1-5 blokjes in het blauwe kwadrant.

Energieplek of energielek?

Klasse peilt naar het energieniveau in onderwijs. Vijf vragen aan vijf mensen die zelf strategieën ontwikkelen of hulp krijgen van hun team zodat hun batterijen niet leeglopen.

MAIKEL SOMERS directeur VBS Sint-Ludgardis Antwerpen

Wat geeft je energie? “Die blik van verstandhouding met mijn collega-directeur. De herkenbare verhalen op een nascholing voor startende directeurs. Of de gezellige geur van koffie in de lerarenkamer en de hilariteit om de spitse mop van een collega: telkens weer een shot puur werkplezier!”

Wat zijn je energievreters? “Administratieve rompslomp. Pas als directeur merk je hoe absurd hoog die papierberg is. En hoe weinig tijd je kan investeren in wat echt telt: je pedagogisch project, klasbezoeken, je team.”

Wat doe jij om je energie op peil te houden? “Soms klap ik vrijdagavond mijn laptop dicht en raak ik hem het hele weekend niet aan. Mijn telefoon neem ik enkel op als de school in brand staat, zeg ik grappend. En de school? Die staat er maandag nog.”

Wat doet de school al? “Als ik de kans krijg, eet ik mijn boterhammen in de lerarenkamer. En ik maak tijd voor speeddates met mijn leraren: hoe het met ze gaat, waarop ze trots zijn, zelfs waarom ze in het onderwijs stapten.”

Wat mag nog meer? “Iemand die me alle administratie uit handen neemt, meer tijd voor ons pedagogische project. Maar wat meer steekt, is gebrek aan waardering. We doen wat we kunnen, én meer. De meeste ouders weten dat, en toch laat dat ene negatieve gesprek een wrang gevoel na.”

SOFIE SCHROOS kleuterleraar VBS Sint-Michiel Keerbergen

EVI GEYSELS leraar economie Sint-Norbertusinstituut Antwerpen

21 Klasse Magazine

Wat geeft je energie? “Elke dag is anders, met deze constante: mijn peuters zijn altijd blij om mij te zien. In een bureaubaan krijg je die oprechte knuffels niet. En de band met ouders: samen werken we met hun kostbaarste bezit.”

Wat zijn je energievreters? “De planlast neemt toe. Maar goed zijn met papier garandeert niet dat je goed bent met kinderen. En wat ook vreet: het gebrek aan ict-ondersteuning en -middelen. Digiborden? We moeten zelf op sponsortocht.”

Wat doe jij om je energie op peil te houden? “Met een collega en een ouderraadmama een blokje lopen. Rust inbouwen ’s avonds en zondag reserveren voor school. Relativeren, soms nee zeggen of teruggrijpen naar thema’s. Al is dat dik tegen mijn zin: ik wil niet de juf zijn die elk jaar hetzelfde geeft.”

Wat doet de school al? “Een stukje jobcrafting: ik mag naar de vorming Scholen Slim Organiseren. De directeur vernieuwt, maar past het tempo aan. En we springen voor elkaar in. ‘Ga koffie halen, ik neem je klas wel even over’.”

Wat mag nog meer? “Een kinderverzorger op elke kleuterschool. Ik wil best vijftien broeken verversen en plasmomenten educatief houden. Maar ik boet onvermijdelijk in op lestijd. En inspraak in het beleid. Geen kleuterleraar in het kabinet, hoe kan dat nu?”

Wat geeft je energie? “De leerling die een halve meter groeit met jouw pluim op zijn hoed. Die met een oprechte sorry weer voor je neus staat. Of die plots rond je nek vliegt en zegt hoe geweldig hij je vindt.”

Wat zijn je energievreters? “De laatste vijf jaar zag ik de mentaliteit van mijn leerlingen veranderen. Roepen, schelden, zelfs fysieke agressie. Volwassenen stellen te weinig grenzen, jongeren zijn de dupe.”

Wat doe jij om je energie op peil te houden? “Ik trok er een semester de stekker uit. Een bewuste break om te kijken wat ik wil. Luxe, want ik kon terugvallen op mijn job als radio-dj. Ik kwam terug maar nam minder uren. Minder frustraties, geen stapels onverbeterde taken en elke maandag met frisse goesting voor de klas.”

Wat doet de school al? “Bij een conflict met ouders of een leerling staat onze directeur pal achter zijn leraren. In een school als de onze steun je elkaar op moeilijke momenten. Jammer genoeg blijven we te vaak in die overlevingsmodus om aan échte oplossingen te werken.”

Wat mag nog meer? “Ik wens elke leraar de kans toe om net als ik even op de pauzeknop te drukken en zichzelf opnieuw uit te vinden. In een andere job, een andere omgeving. Zo buig je moedeloosheid om naar een nieuwe drive.”

ANNA-LENA VAN DER MEYNSBRUGGE Leerlingenbegeleider arbeidsmarktgerichte opleidingen GO! Koninklijk Atheneum Hoboken

Wat geeft je energie? “Gesprekken met leerlingen en ouders. Maar ook: het vertrouwen van mijn directeur.”

Wat zijn je energievreters? “Voor collega’s ben ik soms een bedreiging. Een lastige leerling gedraagt zich bij mij anders, omdat er geen klasgenoten meekijken. Dat we door de logge onderwijsstructuur niet altijd kunnen aanbieden wat een leerling prikkelt om tot de eindmeet te gaan. En de uitspraak: ‘Te slim voor bso’. Welk signaal geef je daarmee?”

Wat doe jij om je energie op peil te houden? “Mijn lokaal delen met mijn collega ‘afwezigheden’ en na een zwaar gesprek een uurtje doorpraten met collega’s. Of naar huis trekken als ik rond 15 uur voel dat ik elektriciteit zit te verspillen.”

Wat doet de school al? “Alle kansen geven om bijscholingen te volgen. Die zijn nooit te duur, vallen nooit op een slechte dag. En de directeur kan feilloos ieders sterke punten benoemen. Na een gesprek met haar kom je altijd beter buiten.”

Wat mag nog meer? “Als ik minister was, vroeg ik elke leraar volledige dagen op school. Dan werkt iedereen automatisch meer samen. Weg ook de vooroordelen over onze werkweek, geen wrevel omdat een collega al vier jaar vrijdagmiddag vrij is en minder schooluitval.”

LORENZO D’HAESE leraar eerste leerjaar Kleine Icarus Gent

Wat geeft je energie? “De vrijheid die ik krijg om te blinken met een mooi project. Zoals het weerbericht dat mijn gasten maakten, met green screen. Maar even goed dat schouderklopje als alles toch eens in het honderd loopt.”

Wat zijn je energievreters? “Gaten dichtrijden als collega’s ziek zijn. In een kleine school komt er meteen meer druk op je schouders. En administratie: als die berg leerlingendossiers op me afkomt, weet ik het even niet meer.”

Wat doe jij om je energie op peil te houden? “Thuis probeer ik niet aan werk te denken. Liever een uurtje efficiënt doorwerken op school dan thuis een hele avond tobben.”

Wat doet de school al? “We verdelen taken volgens de talenten in ons team. Mijn graadcollega helpt met mijn portfolio’s. In ruil trek ik schoolfeest, kinderfuif en quiz. Ook de intervisiegesprekken zijn energieshots. In groepjes van vier zoeken ervaren rotten en jonge honden samen constructief naar oplossingen.”

Wat mag nog meer? “Niet al mijn jaargenoten kwamen in zo’n topteam terecht. Kliekjes in de lerarenkamer, te weinig vertrouwen om hulp of lesmateriaal te vragen. Of om je hart te luchten omdat het verdekke een zware job is. Kreeg elke beginnende leraar maar net zo’n start als ik.”

Advertentie