32 – MILITAIRE COURANT
Figuur 1
Robots en Autonome Systemen bij Defensie Het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) publiceert jaarlijks meerdere studies rond de thema’s geopolitiek, Defensie en veiligheid. In deze Militaire Courant licht Michel Rademaker, een medewerker van HCSS, een onderzoek uit.
R
obots en Autonome Systemen (RAS) voor militair gebruik ontwikkelen zich snel. Er bestaat dan ook al jaren belangstelling van krijgsmachten voor RAS. Het gebruik en de toepassing van dergelijke systemen in experimenten en echt gebruik in grondgebonden operaties van de Nederlandse krijgsmacht is echter relatief nieuw. Sinds 2018 heeft de 13de Lichte Brigade een experimentele RAS-eenheid om systemen te onderzoeken en te testen. Daarbij is begonnen met veld experimenten en onderzoek naar het militaire gebruik. Vragen die daarbij spelen zijn: Wat zijn eigenlijk de militaire toepassingen? Wat is autonomie eigenlijk? En welke ethische en juridische overwegingen spelen bij de inzet? Autonomie beschrijft het niveau van onafhankelijkheid dat men-
sen een systeem geven om een taak uit te voeren. Om zelfsturend een toegewezen taak te kunnen volbrengen is situationeel bewustzijn (geïntegreerd waarnemen en analyseren), planning en besluitvorming nodig. Autonomie onderscheidt daarbij verschillende niveaus van automatisering waarbij de autonome besluitvorming is afgestemd op een specifieke missie, het risiconiveau en de mate van mens-machine-teaming. Bijgaande figuur toont de verschillende vormen van autonomie gecombineerd met de verschillende missies.
Betekenisvolle controle Het ‘autonome’ deel van RAS is het meest besproken onderdeel. Een cruciaal begrip is daarbij ‘betekenisvolle menselijke controle’ (Meaningful Human Control,
MHC). Het formele Nederlandse standpunt is dat ‘alle wapens, ook autonome wapens, onder betekenisvolle menselijke controle moeten blijven’. Er is echter geen internationaal aanvaarde definitie. MHC omvat (minstens) de volgende drie elementen: • Mensen nemen weloverwogen, bewuste beslissingen over het gebruik van wapens; • Mensen worden adequaat geïnformeerd om ervoor te zorgen dat het gebruik van geweld in overeenstemming is met het internationaal recht, binnen de reikwijdte van de kennis die zij hebben over het doel, het wapen en de context waarin het wapen wordt ingezet; • Het betreffende wapen is ontworpen en getest in een realistische operationele setting en de betrokkenen hebben een adequate training gekregen om het wapen
