VETERANENVERHAAL
Gezond maar niet versleten Na zijn dienstplicht als chauffeur bij de geneeskundige dienst, wil Freddy de Lange op missie. Hij meldt zich aan bij de KMS om onderofficier te worden. Hij vertrekt naar Italië voor Operatie Deny Flight, belandt in Bosnië met de NAVO-missie IFOR en vrijwel direct na zijn thuiskomst gaat hij opnieuw. NIELS ROELEN
‘D
e mensen daar leven in een gewapende vrede, je wordt tegengewerkt en de verschillen zijn er enorm. De een rijdt in een dikke Mercedes, terwijl de ander in een lekkend huis woont,’ vertelt Freddy. ‘Hoe de mensen daar met elkaar omgaan, je begrijpt het gewoon niet.’ Oververmoeid van de constante beschietingen en bedreigingen, de starheid waarmee regels zonder gevoel voor menselijkheid worden geïmplementeerd, moet hij na vijftien maanden voor het einde van zijn missie terug naar huis. Na een functie als voorlichter bij de b anenwinkel, gaat hij naar de KMS waar het vanaf dag één al fout gaat. Bosnië is in zijn hoofd geslopen en in overleg met zijn commandant gaat hij terug naar de banenwinkel en de Defensie Verkeersen Vervoersorganisatie. Op het moment dat zijn vrouw zwanger raakt, zit hij al een jaar ziek thuis en krijgt hij een aanbod om planner bij een transportbedrijf te worden. Hij besluit Defensie te verlaten, maar na drie maanden gaat het alweer fout. Hij vindt een baan bij een supermarktketen waar het ruim drie jaar lang goed gaat voordat de bom opnieuw barst. Via het Veteraneninstituut komt hij in contact met een psycholoog. Hij vindt een nieuwe baan als planner Balkan, een buitenkans gezien zijn kennis van het gebied, maar ook daar loopt het na een tijdje mis. Ruzie om niks.
‘Ik dacht dat ik er goed vanaf was gekomen,’ zucht hij, ‘maar ik had nog niet door dat ik steeds weer in dezelfde kuil stapte. Pas in 2010 klapte ik, op de begrafenis van een Libanonveteraan die zelfmoord had gepleegd, echt tegen een muur. PTSS.’ Hij stapt in een lang traject van behandelingen en gesprekken. Tijdens die therapie komt hij in contact met Antonie van Herwijnen, die hem vertelt over een fietstocht van Doorn naar Sarajevo. ‘Ik ben mijn leven lang al gek van wielrennen,’ laat ik Antonie weten, ‘kan ik nog mee? Een fiets had ik nog niet eens dus dat ging natuurlijk niet lukken, maar ik werd lid van de vereniging en ging fietsen. Dat deed wat met me.’ Zijn kop leegfietsen gaat niet, maar hij fietst het op orde. En dus fietst hij met vrienden, het I Can Wounded Warriors Cycling Team (ICWWCT) of alleen. In 2019, 75 jaar na D-Day, organiseert Freddy een rit van Normandië naar Oirschot. De routes, bevoorrading, de hotels: alles. Voor 2020 zet hij voor het ICWWCT een rondrit door Bosnië op het programma, een tocht die wegens COVID-19 tot twee keer uitgesteld wordt maar in september van dit jaar eindelijk doorgaat. ‘Ooit reden we met de club de Ronde van Vlaanderen. Achter op onze shirts staat Gewond maar niet verslagen. De omroeper die ons wegschoot, maakte daar Gezond maar niet versleten van. Dat gevoel van “ik kan het nog”,’ lacht Freddy. ‘De winst zit in het accepteren dat het nooit meer wordt zoals het vroeger was.’
Kijk voor meer verhalen op www.nlveteraneninstituut.nl
MAART 2022 – 31
