museumbulletin > karel de stoute
vorstelijke magnificentia in het beloofde land de kunst van de representatie aan het bourgondische hof
In juli 1468 diende Brugge als achtergrond voor een van de meest spectaculaire ensceneringen van de hele vijftiende eeuw. In juli vonden daar namelijk de plechtigheden plaats ter gelegenheid van het huwelijk tussen Karel de Stoute en Margaretha van York, die met ongeëvenaarde luister gevierd werden. Dat was een politieke gebeurtenis met een grote Europese uitstraling. Opnieuw kondigde zich hiermee een keerpunt aan in de wisselende spanningen tussen de Franse, Engelse en Bourgondische kroon. Die dreigden de broze Europese hegemonie in haar geheel te verschuiven.
Door Till-Holger Borchert.
1 Portret van Margaretha van York, 1468-1470, Parijs, Musée du Louvre 2
4
Engeltjes, 1450-1499, Bern, Historisches Museum
Uit de Nederlanden, maar ook uit Bourgondië, waren kunstenaars als Hugo van der Goes en Jacques Daret naar Brugge gekomen om in opdracht van de hertog de efemere feestvieringen te maken. Brugse schilders, onder wie Petrus Christus en ook Hans Memling, werkten aan de overdadige decoraties en podia waartoe de Brugse magistraat de opdracht had gegeven. De demonstratief vertoonde luxe maakte indruk op de tijdgenoten, wat ook wel de bedoeling was. Het huwelijk ging gepaard met exorbitante feesten, toernooien, banketten en niet eerder vertoonde spektakels, die negen dagen duurden. De huwelijksplechtigheden vormden natuurlijk slechts het slot van een hele reeks prachtige ceremonieën en optochten, die men dat jaar in Brugge kon bijwonen. Ze waren in april begonnen met de Blijde Inkomst van Karel de Stoute als Graaf van Vlaanderen samen met zijn gevolg
in ‘zijn’ stad. Die werd in mei gevolgd door de Heilige Bloedprocessie en de eerste samenkomst van het Gulden Vlies onder de nieuwe hertog. In juni was de prinses met haar gevolg in Sluis aangekomen en had de ontmoeting en de bruiloft van de verloofden in Damme plaatsgevonden. Dat Brugge uitgekozen was als toonplaats van een monumentale zelfenscenering van de hertog van Bourgondië, van zijn dynastie en van de staatsmacht, hing samen met geografische factoren. De Engelse vloot kon immers aanleggen in Sluis, een voorhaven van Brugge, en van daaruit over een netwerk van kanalen verder reizen naar het binnenland. Uiteraard bood juist Brugge met de talrijke koopmansgilden die zich hier gevestigd hadden, namelijk ‘nationes’ uit Duitsland, Spanje, Frankrijk, Italië en Portugal, een internationaal publiek waarvan men terecht verwachtte dat het in heel Europa getuigenis
1
