istoria
qarTuli diplomatia da saqarTvelos damoukidebloba
rusudan dauSvili
saqarTvelos saxelmwifoebrivi damoukideblobis aRdgenisaken mimarTuli diplomatiuri saqmianoba qarTvelebma damoukideblobis gamocxadebamde, I msoflio omis dros daiwyes. omi 4 weli gagrZelda (1914-1918), moicva 38 saxelmwifo da 1,5 miliardi adamiani. mobilizebuli 73,5 milionidan daiRupa 10 da daiWra 20 milioni kaci. saqarTvelom, evropa-aziis damakavSirebelma mniSvnelovanma strategiulma qveyanam, imTaviTve miipyro meomar saxelmwifoTa yuradReba. antanta (ruseTi, safrangeTi, inglisi) qarTveli xalxis erovnul interesebs ugulebelyofda, germania Tavisi mokavSireebiT ki saqarTvelos ruseTidan gamoyofas da damoukideblobas uwyobda xels. omSi Cabmul saxelmwifoebs Tavisi politikuri da strategiuli miznebi hqondaT kavkasiasTan mimarTebaSi: germanias surda TurqeTis omSi Cabma, raTa kavkasiis fronts ruseTis samxedro nawilebi miezida. Turqebs undodaT ruseTis damarcxeba da osmaleTis imperiis sazRvrebis gafarToeba, ruseTis mizani ki iyo stamboli ruseTis qalaqi gamxdariyo, xolo Savi zRva ruseTis tba. pirveli msoflio omisas rusul jarSi, rogorc ruseTis imperiis moqalaqeebi, 300.000 qarTveli gaiwvies, maT Soris iyvnen rogorc qristiani (234.900 kaci), ise muslimi qarTvelebi. mamakacebis umravlesoba omis sxvadasxva frontze ibrZoda. maTgan 10.000 – kadris oficeri iyo, 25 qarTveli generlidan 23 – ruseTis yvelaze sapatio sabrZolo jildos – wm. giorgis ordenis mflobeli. omSi bevrma isaxela Tavi. erT-erTi brwyinvale epizodia `SaiTan-kapitnis~ istoria. 1914 wels, `sariyamiSis operaciis~ dros, isxan-faSas meTaurobiT TurqeTis me-3 armiis IX kor-
52
