2020 - 04 - Spinner Magazine by Nederlandse Flipper Vereniging

Club van 100 In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro.

Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In de afgelopen jaren is er geïnvesteerd in de eigen collectie flipperkasten en het NFV Funhouse in Veenendaal.

Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen: • Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse ( één toegangsbewijs per deelnemer) • Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link) • Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse • Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV F unhouse (voor deelnemer en introducé)

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: Stuur een e-mail naar Marianne Winkel (Cv100@nfvpinball.nl) en zij helpt u verder. Of kijk eens op www.nfvpinball.nl/ club-van-100.

Logoblok Club van 100 - NFV

www.kleurenklok.nl Een praktisch hulpmiddel om kinderen zelfstandig te leren werken

FQF Langedijk samen werken aan oplossingen

VAN DER PERK

Joske

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Top stories

6 32

Inhoud

Aladdin’s Tales of the Arabian Nights Avengers: Infinity Quest LE

Evenementen en winteracties

12 38 51

Dutch Pinball Museum winteractie The Gaming Factory winteractie Evenementenagenda

Vereniging

20 28 40 52 62

Donatie Gottlieb Big Casino Donatie Gottlieb Hi-Score Spinner-enquête: de resultaten NFV-collectie: nieuwe aanwinsten Start a new game

Avengers: Infinity Quest

Overig

Dutch Treat

14 22 26 30 44 46 50 55 56 60

Dutch Treat Digital Pinball: Revenge of the Gator Flipperen in de media Pinball on Location: Gamestate Utrecht Flipperhalle Berlin De gameroom van... Errol Klein Pinball People Prijsverhoging van flipperkasten Stranger Things LE The Adventure Continues...

Stranger Things LE

Gameroom van Errol Klein

Ronald Eijkman

Van de redactie

Ronald Eijkman

Vreemde snuiter Hoewel de Sint thuiswerkte dit jaar, kwam hij toch af en toe zijn kantoor eens uit. Hij is in hoogsteigen persoon op gepaste afstand bij mijn dochter van vijf op school langs geweest. Ze vond het maar niks. Ze vroeg zich tevens af waarom de Sint er toch zo anders uitzag dan op het Sinterklaasjournaal-met-Dieuwertje-Blok. De lip van de Sint op school was platter en zijn haar zat anders. Tja. Misschien had de Sint niet zo goed geslapen en op zijn lip gelegen? Meestal hang ik gewoon de psycholoog uit. Niets invullen. Alle vragen terug stellen: maar waarom denk jij dat de Sint er anders uitzag? Dit jaar werkte ook dat niet meer, want ik kreeg ‘m keihard terug: ik weet het niet papa, waarom denk JIJ dat de Sint er anders uitzag? Ik vond het vroeger ook dubbel en dubieus. Leuk, maar ook spannend en gek. Eén keer heb ik bij die kerel op schoot moeten zitten voor een zaal met misschien wel tweehonderd kinderen. Dat was tijdens het Sinterklaasfeest van het werk van mijn vader. De Sint vroeg mij wat dingen, en ook of ik een liedje wilde zingen. Ik wilde met het mooiste Sinterklaasliedje ooit op de proppen komen, maar mijn hoofd was leeg. Uiteindelijk kraamde ik er maar een Sinterklaas-kapoentje-gooi-wat-in-mijn-schoentje uit. Het stomste Sinterklaasliedje ooit. Ik kreeg er nog wel een hand pepernoten en ander snoepgoed voor, maar oh, oh, oh, wat was ik teleurgesteld. Dat de Sint blij was kon mij niks schelen. Het is een vreemde snuiter die Sinterklaas. Alles is raar aan die man. Hij heeft enorm veel haar voor zijn leeftijd. En dan zijn kleding. Natuurlijk mag je als man gewoon een kanten jurk dragen als je dat wil, maar kies dan wel even wat van deze tijd. Zelfs een bisschop van één of ander

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

vergeten kerkgenootschap opgericht in de dertiende eeuw is nog hipper gekleed dan de Sint. Wat een verschijning. Maar mijn dochter vindt de Sint vooral heel imposant. En eng ook, als ie in levende lijve voor haar staat. Maar het ís ook een enge vent. Hij laat niets van zichzelf zien, alleen een paar wangen en een neus. Heel obscuur. En trouwens, mensen die zelf geen cadeautjes willen op hun verjaardag, die zijn niet te vertrouwen. Ja ja, die Sinterklaas hè mensen. We liegen met elkaar wat af om het verhaaltje geloofwaardig te houden. Iemand die dat ook doet is Donald Trump. Over vreemde snuiters gesproken. Ik ga dit vermakelijke stukje tekst niet vergallen met politieke statements, maar het is niet verkeerd dat die vent terug mag naar zijn Trump-tower. Niet in de laatste plaats omdat hij ervoor gezorgd heeft dat goederen uit de Verenigde Staten belast worden met een importheffing van maar liefst 25%. Flipperkasten vallen daar ook onder. Verderop in deze Spinner meer hierover. Tenzij Joe Biden dit terugdraait, hebben we naar verwachting weinig kopij over nieuwe flipperkasten voor de volgende Spinner. Mocht het nou zo zijn dat er een flipperverhaal in je opkomt in de kerstvakantie, typ het in een documentje en stuur dat naar redactie@nfvpinball.nl. Dan gaan we nu aan de meest geweldige tijd van het jaar beginnen dames en heren, meisjes en jongens. Velen van ons hebben de kerstboom alweer staan en zijn er helemaal klaar voor. We gaan het klein houden dit jaar. Met een klein gezelschap en alleen de knalerwten van de Aldi. Hopelijk kunnen we in het nieuwe jaar weer helemaal los en zien we elkaar bij de nieuwjaarsborrel in het clubhuis. Fijne feestdagen!

Bas Vis

Van de waarnemend voorzitter

Bas Vis

Code update – adjust your machine (reprise) Vóór 2020 associeerde ik het woord ‘golf’ vooral met vermaak en vakantie. Aan het strand bij de Golf van Biskaje met een bodyboard in de branding. Of ‘golf’ in de uitvoering waarbij er samen met de kinderen gestreden werd op de midgetgolfbaan met een stok en een kleine bal. Dit jaar hebben we te maken met heel andere golven. Deze golven doen eerder denken aan een tsunami, waarbij de natuurkrachten ons laten inzien dat we met elkaar heel erg hard ons best doen, maar uiteindelijk maar beperkt invloed hebben op wat er met ons gebeurt.

Bijzondere donaties zijn de Hi-Score en Big Casino, twee Gottliebs uit de jaren 60 die sinds kort in ons clubhuis staan. De Hi-Score is uit 1967 en was sinds 1975 in familiebezit bij Paul Vinken en de zijnen. De Big Casino (1961) was al bij drie generaties van de familie Boot in bezit na de aanschaf van de kast in 1967. Allebei hebben ze hun herinneringen opgetekend. Leuke verhalen om te lezen, over (o)pa’s die de dag beginnen met een partijtje flipperen. Goed idee om te flipperen, maar ook om verhalen te schrijven. Om zo de soms wat grijze dagen met wat kleur in te tekenen.

Natuurlijk zijn er volop zaken om naar uit te kijken, ook bij onze flippervereniging. Er zijn plannen om de diverse ruimtes in het clubhuis opnieuw in te richten. De huisbaas is akkoord met het verzoek om tussenwandjes te mogen verwijderen. De tekeningen zagen er goed uit en we hebben als bestuur groen licht gegeven om verder te gaan. Vervolgstappen: de details uitwerken, een budgetberekening maken en als dat oké is, volgt een planning voor de uitvoering. Het gaat nog wel even duren voordat het gerealiseerd is, maar de eerste stappen zijn gezet.

Voor de clubhuisactiviteiten moesten we in het vierde kwartaal noodgedwongen de planning opnieuw bijstellen. Geen clubhuisdagen en Funhouse Friday’s in oktober, november en december. De deur gaat af en toe eens open voor wat kluswerk, aan het pand en aan de flipperkasten. De enige activiteit in het magazijn is een check op de voorraad om te bepalen wat er afgevoerd moet worden. Voorzichtig hopen we natuurlijk dat we in januari 2021 weer de deur (en de kantine) open mogen doen. De planning hebben we met potlood ingevuld.

We hebben een heel leuke en succesvolle veiling achter de rug. Heel geslaagd voor ons en ook blije gezichten van de mensen die een kast kwamen halen. Een flink deel van de opbrengst is, zoals toegezegd, alweer in de collectie geherinvesteerd. Normaal zou ik de nieuwe aanwinsten allang gespeeld hebben, maar dat is dit jaar anders. Gelukkig hebben we de foto’s. Daarop is te zien dat de Dialed In en Star Trek al in de line up staan. Ook een paar mooie donaties, waaronder een Who Dunnit? die Arie weer helemaal in topstaat bracht.

Bij mij is er dit jaar nog meer het besef gekomen dat het de kleine dingen zijn die het leven aangenaam maken. Samenzijn met je naasten/familie, een avond (flipperen) met vrienden, gezellig samen uit eten, naar een voetbalwedstrijd om te supporteren, een voetbalavond met een derde helft en zeker ook: een dagje flipperen in het clubhuis. Het achtuurjournaal laat vaak genoeg zien dat het nog veel erger kan, maar dat kan op een regenachtige novemberdag de somberheid toch niet helemaal verdrijven. Gelukkig is er de Jurassic Park in de gameroom, ik ga bezoekers redden!

Tekst: Aad van Dijk Foto’s en afbeeldingen: Wil en Brigitte Angenent

Aladdin’s Tales of the Arabian Nights Ken uw klassieken Ha flipperdeskundigen! U dacht: die schrijver maakt een fout; de kast heet Tales of the Arabian Nights, afgekort TOTAN. Simsalabim, die kast bestaat ook, maar daar wil ik het niet met u over hebben! Ik wil met u kijken naar de nieuwe flippercreatie van het magische Delftse koppel Wil en Brigitte Angenent van WA Pinball. En het is weer iets heel bijzonders geworden.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Omdat dit het kerstnummer van uw favoriete flipperblad is, en bij de kerstcadeautjes hoort, schenken de NFV en WA Pinball u een originele Aladdin-flyer. Deze professionele flyer is uiteraard ontworpen door Brigitte Angenent en treft u, als alles goed is gegaan, bijgaand aan. Deze flyer is echt uniek omdat het onderwerp een flipperkast is waarvan slechts één exemplaar bestaat. Zuinig bewaren dus, die flyer. Het zou weleens een collectorsitem kunnen worden. Tot nu toe vervaardigde WA Pinball twee flipperkasten: Medieval Castle en StarWars Death Star One. Die kasten waren aanwezig, en konden worden bespeeld, op de fameuze NFV-evenementen. Na de eerste kast meldde Wil dat hij een dergelijk project niet zou herhalen. Veel te veel werk voor twee mensen. De StarWars-creatie verscheen een jaar later. Wil verzuchtte toen vermoeid dat dit toch echt de laatste kast was die Brigitte en hij hadden gemaakt. Het is in dit kader dus volkomen logisch dat zojuist de derde flip-

Kopruit van Aladdin’s TOTAN, gemaakt door Brigitte Angenent

perkast is gereedgekomen en Wil heeft verzekerd dat er nimmer een volgende kast zal uitkomen. Ik ben dus benieuwd wat de volgende titel wordt!

Filmposter van de Aladdin film uit 2019

Niemand van u heeft de Aladdinkast tot op heden in het echt gezien, laat staan bespeeld. Daarom bevat dit artikel een korte uitleg over hoe het spel is opgebouwd. Maar wel met ondersteuning van veel fotomateriaal en een flyer om een en ander te verduidelijken. Advies: houd de flyer bij de hand tijdens het lezen van dit artikel. Bij de speluitleg is het een handig hulpmiddel! Dit artikel eindigt met een kort interview met de makers: Brigitte en Wil Angenent. Zij kunnen u vertellen wat er zoal komt kijken bij het maken van een echte flipperkast. Aladdin Het spel draait op de software van een succesvolle topcreatie van Williams uit 1996: Tales of the Arabian Nights. Dat die Arabische sprookjes tijdloos zijn, bleek uit een populaire Aladdinfilm die vorig jaar verscheen. En dat tijdloze thema inspireerde Brigitte en Wil tot het maken van een nieuwe flipperkast waarin beroemde sprookjes en hedendaagse techniek samenkomen. Het resultaat is een soepel

lopend flipperspel met mogelijkheden voor beginnende spelers en voldoende uitdagingen voor gevorderde flipperaars. Voorzien van bekende elementen als de blauwe Genie-bashtoy op het speelveld. En natuurlijk de toverlamp die, na het op de juiste manier poetsen, al uw flipperwensen vervult. Kopruit Brigitte was in topvorm toen ze deze kopruit aan het ontwerpen was. Een angstwekkend paleis domineert de kopruit. Hier zal wel een uiterst slechte tovenaar huizen. Aan de linkerkant treft u de blauwe Genie aan samen met Aladdin. Zij staan klaar om korte metten te maken met de slechte magiër. Boven de naam Aladdin verschijnt een vliegend tapijtje, dat schijnt in deze sprookjes een regulier vervoermiddel te zijn. Het geheel is prachtig verlicht met, tijdens het spel, veel flitsende accenten. Kabinet Op het Arabische schiereiland is wel enig zand aan te treffen. Het kabinet van Aladdin heeft dus ook een wat

woestijnkleurige uitstraling. Op de flanken van de kopkast is een vuurwerk aan de gang boven een Arabisch bergpaleis. Op de zijkanten van het kabinet zit Aladdin rustig naar een zanderig dorpje te kijken. Boven zijn hoofd is groot de naam van de kast afgebeeld. Het geheel maakt een mooie oosterse indruk, volledig in de 1001-nachten-sprookjessfeer. Je voelt je dan ook meteen in staat tot de magischste flippermoves. Aan de voorkant van het kabinet is onze Aladdin ook aanwezig, net onder de startknop. Het geheel is zo realistisch, dat je het muntdeurtje bijna niet open durft te doen, omdat je verwacht dat er dan zand uit de kast komt lopen!

Cycloop met hamer

Speelveld De blauwe Genie-bashtoy rechtsachterin van het speelveld komt meteen bekend voor. Op TOTAN staat hij meer in het midden en verder naar achteren. Maar dat is ook meteen het enige bekende op het speelveld. Als je de flyer erbij pakt, zie je rechts het bijzondere skillshot. De bal komt via een rechtopstaande metalen bocht op een minispeelveldje met de cijfers 1-2-3 terecht. Het juiste nummer moet worden geraakt om te scoren. Als je mist, bijt een slang je helaas in je been (niet echt, maar op het display....). De magische lamp staat aan de linkerkant boven een draaischijf met één enkele post daarop. In de nieuwe flipperkast Guns n’ Roses van Jersey Jack is dit idee ook toegepast, maar dan onder de hoge hoed van Slash. Ook op de Stern Avengers is dit idee te vinden. Toevallig hè? Tussen de slingshots, boven het portret van de Genie zijn zeven lenzen met de te spelen modes. Deze moeten worden verlicht om bij het eindspel in de buurt te kunnen komen. Voor de Genie-bashtoy is op het speelveld een vliegend tapijt. Magisch is dat zeker, want de bal kan hier verdwijnen; er blijkt een luikje in het tapijt te zitten (dat kan alleen in sprookjes.....). Zeer mooi ontworpen is deze feature, die de bal onder het speelveld laat

Ontwerp van het kabinet verdwijnen. Ook nieuw is de roterende Newton Ball aan de rechterkant, net onder de popbumpers. Dit is een flipperbal aan een asje die links of rechtsom slaat als je de bal raakt. Hij verhoogt de bonusmultiplier en maakt het achterliggende schot meer of minder bereikbaar. Stern heeft een dergelijke Newton Ball ook toegepast op de recente Jurassic Park flipperkast. Een levensechte cycloop met enorme hamer, die boven de Newton Ball staat, houdt één oogje in het zeil. En niet alleen tijdens de cyclopsmode! Ook de bazaarscoop ontbreekt niet. Deze is rechts naast de toverlamp te vinden en hij is goed voor welverdiende bonussen. Zelfs edelstenen

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

worden hier uitgereikt en die zijn nodig om het kromzwaard op het display compleet te maken. Heb je alle opdrachten uitgevoerd, dan is het kromzwaard geheel gevuld met juwelen en volgt het eindspel, Genie Battle. Een lastige multiballopdracht is het om de prinses te redden door de geest te verslaan. Als hij jou verslaat, blijft de prinses in de fles en kun je weer opnieuw beginnen! En dat vindt plaats op een speelveld dat er werkelijk fantastisch uitziet en alles biedt dat een flipperaar zich wenst. MAKE A WISH komt dan ook regelmatig voorbij. Het ontwerp geeft ruimte aan niet minder dan elf schoten (de targets niet meegere-

Overzicht van het speelveld

kend), te bereiken met drie flippers. Het geheel is ook nog eens comfortabel uitgerust met een spinner en drie popbumpers. Spelfeatures nader bekeken De zeven spelmodes die nodig zijn om het kromzwaard te vullen met edelstenen zijn:

Flying Horse Schiet een van de vijf gouden symbolen op het speelveld. Aladdin bepaalt welk symbool het juiste is. Als het goede symbool is gevonden, dan even de linkerloop in om weer een juweeltje te scoren.

Sinbad and the flying rocks Raak zoveel mogelijk jetbumpers en schiet dan de linkerbuitenloop voor Collect Jewel.

Scheherazade Raak de gouden symbolen voor verhalen uit het toverboek zolang de timer op het display loopt. Daarna de linkerloop in om het volgende juweel aan de collectie toe te voegen.

AliBaba Spel S-E-S-A-M-E door schoten over de middelste ramp of de rechterloop. Schiet dan de linkerloop om een juweel te scoren.

Camel Race Zorg door schoten over de middelste ramp, rechterloop of de rechterbinnenloop dat jouw kameel de race op het dotmatrixdisplay wint.

Een schot door de linkerbuitenloop is dan goed voor de hoofdprijs: alweer een juweel! Flying Carpet Raak twee keer de Magic-Carpet ramp om te ontsnappen op het door Aladdin-airways beschikbaar gesteld vliegend tapijt. Zeker en vast (dit voor onze Belgische lezers) dat er weer een juweel te bekomen is. Cyclops Raak de roterende bal onder de Cyclops zovaak mogelijk. Bij tien hits heb je weer een juweeltje binnen. Op het display krijgt de Cyclops stenen naar zijn eenogige hoofd geslingerd, zielig toch?

Prominente bashtoys op het speelveld

Het eindspel Om het eindspel te bereiken moeten alle zeven modes worden uitgespeeld. Gaat de bal weg tijdens een mode, dan moet die mode met de volgende bal worden afgemaakt. Als alle mode-lenzen op het speelveld knipperend worden verlicht is het tijd om de Genie-bashtoy te schieten. De bal verdwijnt op magische wijze van het speelveld en stap een van het eindspel start. Op het display verschijnen vechtende skeletten die jij moet verslaan. Het laatst overblijvende skelet is op Aladdin alleen te verslaan met de linkerbovenflipper en dat is moeilijk! Vervolgens start de tweede fase van de wizardmode: een gevecht met de Genie. Gelukkig heb je de vier-ball-multiball tot je beschikking om die blauwe engerd te bestrijden en de prinses te bevrijden. Op TOTAN uit 1996 is dit een eenvoudige opdracht, die vrijwel altijd slaagt. Op Aladdin is dat een ander verhaal, je moet vechten als een Bengaalse tijger om de Genie te verslaan. En dat lukt echt niet vaak! Kort interview met de makers Waar maken jullie de flipperkasten, hebben jullie een mooie ruime werkplaats? Wil: De kast is gemaakt in mijn gameroom op tweehoog. Weinig ruimte en veel rommel bij het boren, zagen en spuitwerk. Het laswerk doe ik gewoon beneden aan de trap. Brigitte: Het artwork maak ik in de muziekstudio in de woonkamer op mijn AMD-treadrippercomputer. Die heeft gelukkig voldoende capaciteit daarvoor. Maar een werkplaats hebben we niet, het gebeurt gewoon in huis. Waarom maken jullie zelf flipperkasten? Als ik bestaande kasten zie, dan denk ik vaak ’dat kan beter’, meent Wil. En dan begint het te kriebelen, mijn handen gaan jeuken en mijn brein draait overuren. Kortom ik heb een idee. Nadat ik Brigitte heb overtuigd van het briljante van het plan gaan we aan de gang om een betere flipperkast te vervaardigen; ik de techniek en Brigitte het artwork.

“Een volgende kast? Daar beginnen we niet aan. Hoewel, een nieuwe versie van...” Wat komt er zoal kijken bij het maken van een eigen kast? Wil: het omzetten van een idee in een goed lopend en echt werkend spel is niet eenvoudig. Ik bedoel, alles wat ik op het speelveld wil maken moet wel kunnen werken onder de software van een bestaande flipperkast. Het artwork moet vervolgens

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

door Brigitte precies passend worden gemaakt voor het speelveld dat ik heb ontworpen. Dat vereist dus wel enige afstemming! Ook het bij elkaar harken van de benodigde onderdelen is tijdrovend en soms kostbaar werk. Van sommige NFV-leden krijg ik gelukkig bruikbare onderdelen. Onze museumdirecteur Gerard en de heer Jonker uit Den Haag behoren tot die donateurs. En als er spullen moeten worden gekocht, dan moet dat soms een maandje wachten. Hoelang duurt het vervaardigen van een eigen flipperkast? Brigitte: Nou, het gaat steeds sneller doordat we ervaring hebben opgedaan. Maar er gaan heel veel uren inzitten. Wil: We zien het dan ook als een hobby. Anders is het niet te

doen en onbetaalbaar. Maar een maand of vier duurt het zeker wel om van idee tot realiteit te komen! De eerste kast duurde ruim een jaar, maar StarWars ging veel sneller. Na vier maanden was die speelklaar. Brigitte: Aladdin heeft weer meer tijd gevraagd door complexe inserts en problemen met de graphics. Een probleem met de computerbestanden heeft ervoor gezorgd dat het artwork na drie maanden werk helemaal opnieuw opgezet moest worden. Toen was ik er wel even klaar mee! Overwegen jullie om zelf software voor een flipper te ontwerpen? Nee, zegt Brigitte, dan moet je werken met Proc en dat is wel mogelijk, maar veel te intensief en te veel werk. We werken met

reguliere WPC95- en DataEast-flipperborden en de programma’s van bestaande flipperkasten. Voor die spellen maken we nieuw ontworpen speelvelden en artwork. Naar onze smaak hebben we zo verbeterde spellen gemaakt. Slotvraag: wanneer verschijnt de volgende kast en hoe gaat die heten? Haha, lacht Wil. Daar beginnen we niet meer aan, het is nu echt genoeg geweest. Ja!, zegt Brigitte. Daar houd ik je aan. Hoewel, mompelt Wil, een nieuwe versie van............? Maar nee hoor, zegt Wil, omdat de prijzen van flipperkasten hard zijn gestegen, is het nu goedkoper om een flipper nieuw in de doos te kopen dan er zelf een te maken. En dan reken ik de uren voor het gemak even niet mee. Ik zou het wel leuk vinden om bij Stern samen met John Borg en George Gomez een keer een kast te ontwerpen zonder de beperkingen die ik thuis heb. Ideeën heb ik zat. Maar dat zal altijd wel een droom blijven. Conclusie De Amerikaanse flipperfabrieken van Stern en Jersey Jack draaien op volle toeren om mooie flippers af te leveren. Dat lukt ze met de inzet van vele spelontwerpers, programmeurs en artworkartiesten. Hier in Nederland lukt het privé om flipperkasten te maken, maar dan met inzet van slechts twee personen. Blijft toch bijzonder, nietwaar? Tot nu toe hebben de NFV-ereleden Martijn en Ad de kast uitgeprobeerd. Ook de schrijver van dit artikel heeft dat kunnen doen. Wij zijn echt enthousiast over hoe de kast eruitziet en hoe hij speelt. Lekker soepel en toch niet te gemakkelijk. En als die kritische ereleden enthousiast zijn, dan betekent dat wel wat!

1-2-3 skillshot met de slang

Het is WA Pinball opnieuw gelukt om een puntgave, professionele en lekkerspelende flipperkast te produceren. En nog zeer mooi om te zien ook. Het lijkt wel een sprookje.........

Tekst: Bas Vis Foto’s: Gerard van de Sanden

Dutch Pinball Museum Speciale winteractie voor NFV-ers! In dit bijzondere jaar is het Dutch Pinball Museum (DPM) van start gegaan op een nieuwe locatie in Rotterdam. Er is veel meer ruimte om de bijzondere collectie op te stellen, er zijn meer kasten om te bespelen en er is nu ook een gelegenheid om tussen het flipperen door gezellig te zitten. Het deel over de historie van de flipperkast komt nog veel beter tot zijn recht dankzij de extra vierkante meters. In de voorbije maanden hebben al aardig wat mensen de weg gevonden naar het bijzondere pand, de Dubbelde Palmboom in Delfshaven. Nu ons eigen clubhuis nog even gesloten blijft, maakten we met Gerard van de Sanden afspraken om een bezoek voor NFV-leden extra aantrekkelijk te maken en onze vereniging bij bezoekers van het museum bekend te maken.

Een bezoek aan het DPM voor een speciale prijs Het aantal museumbezoekers is gelimiteerd tot dertig bezoekers per tijdsblok. Met een oppervlakte van 700 m2 zorgt dat ervoor dat het anderhalve meter afstand houden probleemloos gaat en het betekent ook dat je als museumbezoeker lekker de ruimte hebt om rustig door het museum te slenteren en om de kast uit te kiezen waar jij op wilt spelen. Om een bekende uitspraak van Johan Cruyff aan te halen: ‘elk nadeel heb z’n voordeel’. Vanuit commercieel oogpunt is het voor Gerard bitter, maar vanuit het perspectief van de liefhebber is het tegelijkertijd ook mooi. Als museumman kan hij doen wat hij het allerleukste vindt: verhalen vertellen over de rijke flipperhistorie en zijn bezoekers optimale service bieden.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Ook in het DPM: levensgroot diorama van de Twilight Zone translite

In het museum staan diverse pinballs (spijkerbal) van voor de Tweede Wereldoorlog. Sommige met een naam, maar er zijn er ook die naamloos zijn gebleven. Erg leuk om te zien hoe het spijkerbal (pin + ball) zich heeft ontwikkeld tot de flipperkast. Daarnaast een keur aan elektromechanische, solid-state- en dot-matrixkasten. Daar zijn veel bekende titels bij, maar ook een heleboel die veel bezoekers nog niet eerder gezien of anders zeker nog niet gespeeld zullen hebben. Ook staan er diverse kasten die nog heel ‘jong’ zijn, zoals de Pirates of the Caribbean van Jersey Jack Pinball.

Een van de zalen van het Dutch Pinball Museum

Het Dutch Pinball Museum is een museum waar je ook actief kunt deelnemen. Naast de vele bezienswaardigheden in het museum kun je dus ook flipperend je jeugdherinneringen ophalen of nieuwe maken. Met meer dan honderd flipperkasten, waarvan meer dan negentig speelbaar, vanaf het jaar 1900 tot vandaag de dag komt elke generatie iets tegen uit zijn eigen jeugd. Sinds dit jaar staat er ook een Big Lebowski van Dutch Pinball in het Dutch Pinball Museum.

Tevens veel aandacht voor de geschiedenis van pinball

Aanbod voor NFV-leden: • • •

• •

Weekendbezoek: je betaalt € 10 in plaats van € 14 voor twee uur Woensdagbezoek: je betaalt € 15 in plaats van € 20 voor een dagkaart (vijf uur) Deze NFV-ledenkorting is beschikbaar voor een aantal tickets bij de diverse tijdsblokken. Als je gaat inschrijven en de kortingscode ‘NFV winteractie’ ingeeft, krijg je een melding of er nog tickets met korting beschikbaar zijn voor het tijdsblok van je keuze. Het aantal beschikbare plaatsen is beperkt, dus reserveer op tijd! Een lid kan slechts éénmaal gebruik maken van de actie. Er zijn tweehonderd tickets beschikbaar in de periode december 2020 – maart 2021.

Voor het reserveren van een ticket: • Ga naar de website van het Dutch Pinball Museum, • Kies voor de menu keuze ‘bezoeken’ en kies je dag en tijd, • Geef bij het afrekenen de kortingscode ‘NFV winteractie’ aan. Vanzelfsprekend staan gezondheid en veiligheid voorop. Bij binnenkomst zal je gevraagd worden naar je gezondheid. Indien je klachten hebt: blijf thuis. Het dragen van handschoenen wordt geadviseerd en ook bij het Dutch Pinball Museum is sinds 1 december een mondkapje verplicht. Handschoenen worden op verzoek

door het DPM verstrekt, gebruik van eigen handschoenen mag ook. De Spinner is vanaf nu ook te koop in het DPM Het verenigingsblad De Spinner is een prachtig visitekaartje van de Nederlandse Flipper Vereniging. We versturen er elk kwartaal ruim duizend, maar er zijn natuurlijk nog volop flipperliefhebbers die het blad niet kennen. Bezoekers kunnen nu een Spinner kopen in het museum. Voor de nummers van eerdere kwartalen uit de lopende jaargang betaal je € 5 per nummer, bij oudere jaargangen krijg je vier nummers voor de prijs van € 15.

Tekst: Gerard van de Sanden en Bas Vis Foto’s: YouTube Video ‘Dutch Treat’

Dutch Treat Waar een klein land groot in kan zijn

Hansje Brinker, wie kent hem niet? Niemand? Gek, want in Amerika kent bijna iedereen deze Nederlandse held. Wellicht niet zijn naam, maar wel zijn heroïsche daad: de jongen die zijn vinger in de dijk stak en daarmee een ramp voorkwam. Een fictief verhaal dat geschreven is door mevrouw Mary Mapes Dodge en dat nogal wat feitelijke gaten heeft te dichten. Immers onze dijken zijn van klei, zand en aarde en niet een stenen muur waar Hansje in het verhaal zijn vinger instopt.

We zijn het land van de tulpen en klompen en Amsterdam is de hoofdstad van Denemarken. Laat staan dat ze weten wat hier zich werkelijk allemaal afspeelt. Daarom ook dit artikel; waar een klein land groot in kan zijn. Pinball Expo 2020 Het is te kortzichtig om te denken dat Amerikanen niet buiten hun eigen land kijken, anders had ik ook niet aan dit avontuur hoeven te beginnen. Immers een eindproduct begint met een eerste stap en dat was een belletje van Rob Berk, de man achter de jaarlijkse Expo in Chicago. Hij had een alleraardigst filmpje gezien van Jasper van Eeden die op zijn YouTube-pagina een interview had gepost met de CEO van het Dutch Pinball Museum. De sfeer vond hij prachtig en met de ondertitels had hij het gevoel dat daar wat meer inzat voor zijn eigen online-editie van zijn expo te Chicago. Hij nam contact op met Jasper of hij niet een filmpje wilde maken van het museum. Jasper vond dat wel een

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

heel tof idee en of Rob Berk dat zelf aan mij wilde vragen. +1....... en USA-telefoonnummer in je scherm is geen dagelijkse kost voor mij, maar er werd gebeld vanaf de andere kant van de plas en ook nog eens op een voor ons schappelijke tijd. Of ik met Jasper samen content kon leveren voor de Covid-19-editie (de 33e editie) van de Expo. Yes that kan mr. Berk, aandacht voor het museum is voor ons erg leuk, maar bent u zich er wel van bewust welke goede flipperinitiatieven er allemaal uit ons kleine kikkerlandje komen? (Uiteraard was het gesprek in het Engels, niet dat jullie denken dat mr. Berk vloeiend Dutch sprak)

Openingsscène van Dutch Treat

Daar was hij niet helemaal van op de hoogte....... Ik had ze wel aardig op een rijtje en gaf een betoog: Dutch Pinball, Jean Paul de Win, Pinside, Ministry of Pinball, Timeshock!,

Deelnemers aan de ‘Dutch Treat’, vlnr: Jasper, Jonathan, Bertjan, Gerard, Barry, Beard, Dick, Bas, Bas, Sascha en Dennis

Pinnovating, NFV en vele anderen... Zou je het leuk vinden als we proberen om alle Dutch Initiatives bij elkaar te brengen in ons museum en daar een alleraardigst filmpje van maken? Ja, dat leek mr. Berk wel wat.... Met nog zo’n vier weken te gaan voor de deadline was dit een serieuze uitdaging. Dutch Treat - de voorbereiding Mijn god, ‘nee’ zeggen is soms zo makkelijk en geeft je zoveel rust. Nauw contact met Jasper, immers ideeën genoeg maar skills wat minder en Jasper is ‘the man for the job’ met zijn opkomende bedrijf in videoproducties. Terwijl mr. Ballen van Staal (Jasper ) zich stort op de productie, gebruik ik mijn talent om iedereen te benaderen. En dat gaat voortvarend, voor Timeshock! komt het te vroeg, is Robin van Pinside op vakantie en kan J.P. de Win door zijn eigen drukke agenda en de druk van zijn lancering van de Guns n’ Roses kast de dag van de opnames niet aanwezig zijn. Moet je je eens voorstellen hoe de video eruit had gezien als deze gasten wel hadden gekund! Maar ’You can’t always get what you want’.

Maar niet getreurd, immers zijn er nog zoveel mooie verhalen te vertellen. Omdat de tijd schaars wordt en de druk hoog, voegen we vriend Jordy de Lat toe aan ons team en bellen we regelmatig met Jonathan Joosten voor input en feedback. De dag van opnames nadert en wat een dag was het. De openingsscène is jaren geleden aan mijn hoofd ontsproten en was door tijdsgebrek niet gecommuniceerd aan de deelnemers. De film is geheel ad hoc en met summiere aanwijzingen tussen twee regenbuien door geschoten en door Jordy, Jasper en Dennis van de Pas (muziek) geheel naar mijn wensen gefabriceerd. Voor mij is het een document van vriendschappen door de jaren heen en de jaren die nog gaan komen. Geniet verder van Dutch Treat, wij hebben er heel werk aan gehad, maar dat deden we met liefde. Met dank aan: Jasper van Eeden, Jordy de Lat, Dennis van de Pas, Jonathan Joosten, Bertjan Postma, Barry Driessen (en Guus ), the Pinball Amigo’s (Bas, Beard, Dick), Bas Vis, Sascha Voskuil en our host Nate Shivers. Dutch Treat - a Royal with cheese

Bas Vis, Chairman of the Dutch Pinball Association

Dutch Treat D-day

‘Gerard vdS’ verschijnt er op het scherm van mijn telefoon. We spreken elkaar niet zo heel vaak, maar dankzij de sociale media krijg ik toch een aardig beeld van zijn belevenissen. De pandemie regeert de wereld, maar Gerard zou Gerard niet zijn als hij ook niet hier kansen zou zien. Het contact is altijd goed en Gerard komt, zoals wel vaker, met een leuk initiatief. Hij heeft het idee om een promotiefilm te maken van Nederland als flipperland. Gewoon omdat het kan en op die manier de hele wereld te laten zien waar een klein land groot in kan zijn. Of ik vrijdag 18 september vrij wil houden. Ik informeer nog even naar wat er van me verwacht wordt. Dat blijkt ook voor een onervaren acteur haalbaar: ‘gewoon vertellen over de grootste flippervereniging van de wereld’ en dus noteer ik de datum in de agenda. In een tijd met veel thuiswerken is zo’n uitstapje prima in te passen en goed voor het geestelijk welzijn. Op de afgesproken dag is het Hollands herfstweer. In de deuropening van het museum staan Barry Driessen en zijn maat Guus. Barry komt straks ook voor de camera en ze hebben besloten de Dutch Pinball fabriek een dagje te sluiten. Er komen drukke tijden aan, want ze zijn ver in de contractbespreking voor de huur van een ruimte die dubbel zo groot is. Dan kan straks de

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Interviewer Nate Shivers praat met Gerard van de Sanden

productie van de Big Lebowski omhoog. Dat is belangrijk want de orderportefeuille is meer dan goed gevuld. En passant vertelt Guus dat de kabelbomen die ik tijdens een dagje ‘vrijwilligerswerk’ maakte allemaal niet door de kwaliteitscontrole kwamen; lekker dan.

“De briefing begint met de vraag of we ‘Reservoir Dogs’ kennen”

Binnen tref ik Bertjan Postma. Ook die mag natuurlijk op zo’n dag niet ontbreken. Bijzondere tijd ook voor iemand die nieuwe flipperkasten verkoopt. De vraag is groot, maar de levering vanuit de VS is juist minder omdat de fabrieken stil hebben gestaan. Intussen heb ik ook Gerard en Marijke begroet en krijg ik een lekker biertje met een hot dog. Het is gezellig druk in het cafédeel van het museum, maar de 1,5 meter afstand handhaven lukt vrij behoorlijk. Het interviewschema loopt wat uit. Geen probleem, want eindelijk is er eens tijd om met andere flipperliefhebbers te kletsen. Als Jonathan Joosten, de ‘chief editor’ van Pinball Magazine, zich weer meldt, is de oorzaak van de uitloop van het interviewschema ook direct helder. Zou hij een korte indruk hebben gegeven van de inhoud van magazine nummer 6? Dan mogen we nog blij zijn dat er nog daglicht is voor de opname met de groep, want die wil Gerard buiten doen. Jonathan laat de plagerige opmerkingen over zich heen gaan en gaat mee naar de ontvangstruimte waar Gerard zijn gasten naar toe dirigeert. Daar volgt een korte briefing die begint met de vraag of we de film ‘Reservoir Dogs’ kennen?

Jordy de Lat, BK2K video

Als er vragende blikken komen, geeft Gerard wat extra uitleg. De intro van de promotiefilm zal, net als bij Reservoir Dogs, een slow-motionopname van alle deelnemers bevatten. Het idee is dat we allemaal naar buiten gaan en vervolgens een attribuut met een link naar Nederland meenemen. Zo draagt Barry even later een grote ronde Hollandse kaas, heeft Bertjan een megafles Grolsch, doet Jonathan aan sjoelen, blijkt Sascha sportief uit de voeten te kunnen en loopt één van de drie Amigo’s op klompen: Hollands glorie. Ik krijg een lekker fel oranje shirt en bijpassende paraplu. Regisseur/redacteur van de film is Jasper van Eeden. Inderdaad, dezelfde Jasper die in 2012 in Amsterdam de winst pakte tijdens het Dutch Pinball Open. Hij loopt ook mee terwijl hij zich tegoed doet aan stroopwafels. De meeste acteurs krijgen het verzoek om mee te werken aan meer dan één take, terwijl de zon langzaam wegzakt achter de molen die als decor is gekozen voor de opnames. De lichte motregen is ook heel passend voor een filmopname in Nederland. Cameraman Jordy de Lat vraagt Dennis van de Pas nog één keer met de fiets aan de hand in zijn richting te lopen, terwijl Gerard op zijn geheel eigen wijze voor een bijzondere presentatie zorgt.

unieke opnames te vertonen. Interviewer Nate Shivers heeft zich goed ingelezen en weet de geïnterviewden snel op hun gemak te stellen. Hij is ‘native American’ en daardoor

“De antwoorden zijn soms wat in ‘Dinglish’ maar hij lijkt het te begrijpen” klinkt de vraagstelling direct professioneel. De antwoorden zijn soms wat in ‘Dinglish’, maar hij lijkt het allemaal te begrijpen. Bij mij begint hij over het ‘chairman’ zijn van 1.400 flipperliefhebbers. Het gesprek gaat

Terug in het museum vordert het programma gestaag. Er is een tijdsblok van 45 minuten gereserveerd tijdens de US Expo 2020 om deze

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Barry Driessen, Dutch Pinball (The Big Lebowski)

Dennis van de Pas, Pinnovating (Kill Bill, Matrix)

Sascha Voskuil bij zijn uitvinding om met één hand te kunnen flipperen

De Pinball Amigos bij hun laatste project ‘Crazy Mansion’

in de richting van: de meesten die hier genodigd zijn, hebben zich in de periode dat ze lid zijn van de NFV ontwikkelt tot mensen die wat betekenen in de flipperwereld. De NFV als ‘kraamkamer’ van flippertalent in de breedste zin. Zo had ik het nog nooit bekeken. Wel een mooie gedachte eigenlijk! Als alle opnames klaar zijn, is er tijd en gelegenheid om je in het museum te vermaken. Er zijn meer mensen die een uitnodiging hebben gehad voor ‘A night at the Museum’. Leuk om Maurice, Edwin, Martijn en Rob weer te zien! De verscheidenheid aan kasten in het DPM is altijd al groot, maar vandaag is er nog wat extra’s te beleven. De nieuwste creatie van de drie Amigo’s, Crazy Mansion, staat opgesteld, net als de unieke Kill-Billkast van Dennis van de Pas (Pinnovating). Die kast blijkt behoorlijk uitdagend, maar gelukkig is Dennis er om tekst en uitleg te geven. Ik sluit af met een potje op de Big Lebowski. Ik dank Gerard en Marijke voor de gastvrijheid en denk onderweg nog eens over dat heerlijke zootje ongeregeld dat meedeed daar in Rotterdam.

“De video laat zien waar een klein land groot in kan zijn” Als ik dit schrijf, is het begin november en zijn de opnames op YouTube zo’n 1.000 keer bekeken. Ook hier bij mij thuis in Vinkeveen werd ernaar gekeken. Hilariteit bij mijn kinderen als ze pa opeens in een iets te strak oranje shirt allemaal Engelse praat horen verkondigen. De video van 45 minuten laat zien waar een klein land groot in kan zijn. En dan weten de echte kenners: er is nog veel meer om te vertellen. Bijvoorbeeld over de real-lifeversie van Timeshock!, over de geweldige JJP creaties van Jean Paul de Win en over het vermaarde Pinsideplatform dat wordt beheerd door een groepje nuchtere Hollanders uit de omgeving van Alkmaar. Gerard: bij deze een oproep voor een 2e editie in 2021!

Jonathan Joosten, Pinball Magazine

Bertjan Postma, Ministry of Pinball

Jasper van Eeden, Ballen van Staal 19

Tekst en foto’s: Fam. Boot

Donatie Big Casino aan NFV Meer dan 50 jaar een trots bezit! In augustus kregen we een bericht van Rutger Boot. Hij gaf aan dat hij de Big Casino, die al meer dan vijftig jaar in bezit van zijn familie was (ja echt, sinds 1967 om precies te zijn!), aan de NFV wilde doneren. We vroegen hem om wat over de geschiedenis van de kast te vertellen. Hier volgt het verhaal van Niek en Rutger (zoon van Niek) over de kast die hun (groot)vader ooit kocht.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Rutger: Over de Big Casino valt veel te vertellen. Een machine die al sinds 1967 in de familie is, en die tijden ook bij vrienden van de familie heeft gestaan, draagt natuurlijk veel geschiedenis en veel verhalen met zich mee. De kast werd gekocht door mijn grootvader na zijn verhuizing van Rotterdam naar Amsterdam met zijn vrouw en jongste nog thuiswonende zoon, Niek.

Herinneringen - Niek Boot

Niek: Ik speelde wanneer ik thuis was meestal ná het eten met mijn vader een paar rondjes. Of met vrienden wanneer we laat thuiskwamen. Maar de harde tik van het vrije spel kon je door het hele huis horen, dus of we moesten expres slecht spelen, of wachten tot de familie wakker was. Dat deden we dus niet. Mijn vader gebruikte de kast vooral wanneer de Telegraaf-bezorger bandenpech had of om een andere reden te laat was. Dan was een beetje flipperen zijn manier om de dag toch vrolijk te beginnen.

Rutger bij de Big Casino, die dan al in het clubhuis staat

Rutger: We kochten hem destijds bij het veilinghuis De Zon, dat moet rond 1967 geweest zijn en de grootste verrassing was dat er in een kleine ruimte bij de poot rechtsvoor in de machine een kleine spleet was waar muntjes in verdwenen waren. Je speelde toen nog om dubbeltjes en, wanneer ik me goed herinner, we hebben er minstens zestig dubbeltjes uitgehaald. Voor het apparaat zelf hebben we voor zover ik me herinner niet meer dan een gulden, ja, gulden, of tachtig betaald. Goed besteed geld.

om vals te spelen en op een flipperkast doe je er niemand kwaad mee, zo was zijn gedachte. Mijn herinnering is dat ik dit een heel moeilijke kast vond. Later hebben we ook een Dixieland gehad en een Shangri-la. Beide kasten zijn wat moderner en wat makkelijker. Met name de flippers aan de zijkant bij de Big Casino vereisten nogal wat duwen en trekken aan de kast. En ik speelde erop toen ik tussen de vijf en zeven jaar oud was. Eigenlijk te jong voor deze kast, want ik had te weinig kracht om te duwen en trekken.

Herinneringen - Rutger Boot

Tijdens het spel stond ik op een klein houten trapje dat mijn grootouders nog uit Nederlands-Indië hadden meegenomen. Uiteindelijk is mijn grootste herinnering hoe ik op een dag, ik weet niet wanneer, de derde of vierde bal van mijn vaders spel

Ik herinner me zelf dat een vriend van de familie ooit vertelde dat mijn grootvader zelf graag speelde. Niet alleen om de dag goed te beginnen, maar ook omdat hij op zijn werk eerlijk moest zijn. En het soms leuk is

mocht overnemen. Om een of andere manier had ik de bal een paar keer goed op de flippers en soms gaf mijn vader een klein zetje tegen de kast, zodat de bal binnen bleef. Toen gebeurde het ongelofelijke. Meer dan 999 punten. En een grijze 1 ging met veel gekraak branden. Meer dan 1000 punten. Van schrik liet ik de bal lopen, terwijl mijn ogen op de grijze 1 waren gefixeerd. Die herinnering koester ik altijd. Dit soort ervaringen heeft mijn liefde voor het flipperen wakker geschud. En vanaf mijn achtste mocht ik van mijn ouders naar de flipperhallen die rond het Rembrandtplein (Amsterdam) te vinden waren. Daar heb ik nog menig kwartje en soms een gulden gebruikt voor mooie momenten. Groet namens de familie Boot.

Ronald Eijkman

Digital Pinball Revenge of the ‘Gator (1990) - Game Boy

Dat je de afgelopen vijftig jaar hebt kunt flipperen op computers en game-consoles, dat weten de vaste lezers van deze rubriek onderhand wel. Maar hoe zit het met de draagbare spelcomputers, ofwel handheld-gameconsoles? In deze editie van Digital Pinball kijken we naar de eerste pinballgame voor misschien wel de meest iconische draagbare spelcomputer uit de jaren 90: de Nintendo Game Boy.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Nintendo Game Boy

Game & Watch Voordat Nintendo in 1989 met de Game Boy kwam, waren ze al bezig met draagbare spelcomputertjes met lcd-schermpjes. Lcd-schermen werden aanvankelijk vooral in andere draagbare apparaatjes gebruikt, zoals rekenmachines en horloges. Als je je verveelde, kon je deze apparaatjes ook gebruiken om de tijd te doden door de stopwatch op je horloge op precies tien seconden te stoppen. Of je draaide je rekenmachine om en probeerde woordjes te maken, zoals BIOLOGIE (31607018), of sommen die taaltechnisch ook nog hout sneden, zoals 707+707=1414 (LOL+LOL=hIhI). Gunpei Yokoi, een gamedesigner bij Nintendo, zag dat ook om zich heen gebeuren en kwam zo op het idee om een horloge met een spelletje te combineren. Dit werd de Game & Watch. Een handzaam computertje dat prima in je broekzak paste. Het werd al snel duidelijk dat dit concept enorm succesvol was, de eerste Game & Watch (Ball uit 1980) werd prima verkocht. Er werden in de loop van de jaren 80 talloze Game & Watch spelletjes uitgebracht, waaronder een flipperspel met de toepasselijke naam ‘Pinball’.

Dit kon bijna geen fatsoenlijk speelbare flippergame zijn, omdat de bal maar een zeer beperkte hoeveelheid vaste posities kan innemen, zoals je hiernaast kunt zien. Beter speelbaar was Donkey Kong uit 1982. Dit was een variatie op de immens populaire arcadegame van Nintendo, die een jaar eerder werd uitgebracht. De Donkey Kong Game & Watch had twee schermpjes en kon dichtgeklapt worden. Maar nog belangrijker: bij deze game werd de D-pad (directional pad) geïntroduceerd: een vierpuntsdruktoets in de vorm van een plus om het spel te besturen. Dit was een geweldige uitvinding, vandaag de dag zie je zelfs op de modernste draagbare spelcomputers van Nintendo de ‘plus’ in nagenoeg dezelfde vorm terugkomen. Maar dus veel eerder ook op de opvolger van de Game & Watch, de Nintendo Game Boy. ‘Now you’re playing with power!’ Als je naar de concurrerende handheld-gameconsoles kijkt, zoals de SEGA Game Gear of de Atari Lynx, is het niet vanzelfsprekend waarom juist de Game Boy zo ontzettend populair was. Waar de Game Gear en de Lynx verlichte lcd-schermpjes hadden die maar liefst 4096 kleuren ondersteunden, moest je het met de Game Boy doen met vier tinten groen en had je in het donker een zaklamp nodig om een game te spelen. Daarnaast was het uiterlijk van de Game Boy nu niet bepaald modern te noemen. Maar de Game Boy werd geleverd met Tetris, het verslavende blokkenspel dat iedereen wilde spelen. Daarnaast gingen de batterijen in Nintendo’s handheld veel langer mee

Game & Watch Pinball en Donkey Kong

dan bij de concurrent: de SEGA Game Gear had zes AA-batterijen nodig en daarmee kon je zo’n drie tot vijf uur spelen. De vier AA’s in de Game Boy hielden het wel dertig uur vol! Now you were playing with power efficiently! Deze marketingslogan was voor de Nintendo Entertainment System (NES) bedacht, maar hij is dus ook zeker van toepassing op de Game Boy. De Game Boy was ook nog eens aanzienlijk goedkoper ($90 tegenover $150 voor de Game Gear) en je had de keuze uit aanzienlijk meer games (duizend tegenover driehonderd voor de Game Gear). Game Boy flippergames In die uitgebreide spellencatalogus voor de Nintendo Game Boy zitten natuurlijk ook diverse flippergames. De meeste daarvan zijn halverwege de jaren 90 uitgebracht, rond de hoogtijdagen van de echte flipperwereld. Een opmerkelijke titel is ‘The Getaway: High Speed II’, exclusief uitgebracht voor de Game Boy in 1995. Klinkt bekend? Natuurlijk! Het is een digitale

versie van Williams’ klassieker uit 1992. Om het spel speelbaar te houden op zo’n klein scherm wordt een effectieve truc toegepast: de ramps en wireframes worden pas zichtbaar als de bal eroverheen rolt. Daarnaast zijn er diverse conversies van klassieke pinballgames die initieel op de Commodore Amiga zijn uitgebracht, waaronder Pinball Dreams, Pinball Fantasies (zie Spinner 2017-1) en Pinball Mania. De Game-Boyversies zijn over het algemeen sterk vereenvoudigd en je kunt daardoor alleen de belangrijkste onderdelen van het origineel herkennen. Maar het flipperspel dat centraal staat in dit artikel is Revenge of the ‘Gator! Het is de eerste flippergame voor de Nintendo Game Boy en is in Europa uitgebracht in 1990. Revenge of the ‘Gator Dit flipperspel bestaat in totaal uit zeven schermen. De hoofdtafel heeft vier schermen en er zijn drie bonusschermen.

In die bonusschermen kun je dikke punten halen. Die opzet doet wel een beetje denken aan Alien Crush (Spinner 2020-3). Alleen maken alligators de dienst uit in Revenge of the ‘Gator! Die zie je overal in het spel terugkomen. Doel van het spel: zoveel mogelijk punten halen met drie ballen. Als je de bal hebt afgeschoten, begin je in scherm twee (van onderaf geteld). Het voornaamste doel hier is zorgen dat je de bal in het bovenliggende scherm krijgt. Daarvoor moet je alle targets aan de linkerzijde raken, dan gaat het deurtje naar boven open. Aan de fruitautomaat moet je niet te veel aandacht besteden. Mocht je toch een gokje willen wagen, zorg dan dat je de bal door de loop met de spinner schiet aan de rechterzijde. Met drie sterren verhoog je de bonusmultiplier. Drie vissen activeren de ballsavers. Maar pas op! Krijg je drie aubergines, dan verlies je al je bonuspunten en valt de multiplier terug naar één. Dat wil je niet. Dus snel een verdieping hoger! Dierenleed alom In scherm drie moet je al die targets in de hoeken van het scherm zien te raken, inclusief de targets aan de zijkant. Da’s niet zo moeilijk, maar het zijn er wel heel veel. Linksboven zie je een gat, en dat gat leidt naar bonusscherm twee. Het doel daar is om de eieren uit te laten komen en die schattige mini-alligatortjes met je bal om zeep te helpen. Lukt dat, dan krijg je een forse 30.000 punten op je balans bijgeschreven. Verlies je de bal, dan kom je terug in scherm drie. Je zult zien dat alle targets weer terug zijn, dus je kunt weer aan de bak, dit keer om de targets in de rechterhoek om te maaien. Heb je ze allemaal gehad? Dan opent het deurtje naar het bovenste scherm vier. Het eerste dat je hier wilt doen is een extra bal halen. Dat kan maar één keer per spel. Maak loopschoten links- en rechtsboven, zodat de visjes die daar zitten gevoerd worden aan de alligator

in het midden. Doe dat net zolang totdat die alligator zo vet is gemest dat ie niet meer in z’n hokje past en eruit barst. Nu is het tijd geworden om het arme beest uit zijn lijden te verlossen met een goed gemikt schot. Extra ball! Vervolgens schiet je de bal in het gat rechtsboven. Dat leidt naar bonusscherm drie. In dit scherm is het ook weer raak: er staan acht ‘gators klaar om geplet te worden. Scherm Ze verschijnen willekeurig, vier maar als je ze allemaal te grazen hebt genomen wordt ook dit dierenleed weer rijkelijk beloond met maar liefst 50.000 punten! Verlies je de bal in dit scherm, dan kom je weer uit in scherm drie. En alle targets zijn vanzelfsprekend weer aanwezig. Knikkervreters Even terug naar startscherm twee. Het kan daar natuurlijk ook zomaar zijn dat je de bal verliest en deze een niveautje lager naar scherm één Scherm zakt. Dan is het oppassen drie geblazen, want verlies je de bal in dit scherm dan ben je ‘m ook echt kwijt. Zorg daarom zo snel mogelijk dat je de snuiten van de ‘gators aan de linkerzijde plat stompt, hiermee activeer je de ballsavers. Die verschijnen in zowel de outlanes als tussen de flippers. Handig! Verder is het zaak om dit scherm zo snel mogelijk via de bovenkant weer te verlaten. Dat kan op diverse manieren. Komt de bal in het gat rechtsboven terecht, dan krijg ie een klap Scherm van de ‘gatorstaart en vliegt twee ie naar boven. Doe dan snel je rechterflipper omhoog, zodat de bal naar scherm twee kan rollen. Verder zie je nog drie ‘gators die verveeld aan het gapen zijn. Dat moet natuurlijk direct afgestraft worden. Geef ze een stalen knikker te vreten en ze houden zich wel stil! Komt de bal in de bek van de linkergator, dan teleporteert de knikker naar scherm twee. De rechtergator stuurt de bal naar de plunger, die je dan Scherm één weer naar scherm twee kan schieten.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

De middelste ‘gator navigeert de bal naar bonusscherm één. Het spel in dit bonusscherm doet gelijk denken aan Breakout of Arkanoid. Lukt het je om de alligator boven de blokjes te killen, dan ben je 10.000 punten rijker. Verlies je de bal, dan komt deze uit in scherm drie. De punten die je overigens in de bonusschermen haalt, worden direct bij je reguliere punten opgeteld, dit staat los van de bonuscounter, die alleen te zien is in scherm één. Mocht het je nou niet lukken om uit scherm één te ontsnappen en je verliest de bal, dan kom je oog in oog te staan met de grootste knikkervreter van het hele spel. Die lust er wel pap van. De makers van het spel hebben genoeg ruimte gereserveerd voor dit beest, dus het duurt wel even voordat ie zich een plofkrok gaat voelen. Enthousiast geraakt? Ik in ieder geval wel. Wat een leuk flipperspel. De opzet is simpel, maar doeltreffend. En de verscheidenheid aan flipperschermen maakt dat het spel niet snel verveelt. Hierdoor valt het feit dat het spel maar één flipperkastsimulatie heeft eigenlijk nauwelijks op. Het begeleidende muziekje is geinig en niet irritant. Het balgedrag is realistisch, de gameplay is gebalanceerd: niet te moeilijk, maar ook niet te makkelijk. Kortom, honderd procent retrovermaak. Wat nostalgie betreft, is er maar één manier om Revenge of the ‘Gator te spelen en dat is op de Game Boy. Maar voor diegene die het spel gewoon een keer wil uitproberen is emulatie een prima alternatief. Ik heb de VBA-M emulator gebruikt. Deze software emuleert niet alleen de Game Boy (GB), maar ook de Super Game Boy, Game Boy Color (GBC) en Game Boy Advance (GBA). Kijk op www.dosgamers.com/game-boy voor meer info. Er komt ook een officieuze opvolger van de Game Boy op de markt, de releasedatum staat nu op mei 2021. Het apparaatje heet de Analogue Pocket en alle GB-, GBC- en GBA-cartridges passen erin. Het echte werk, dus geen emulatie. Uiteraard zit er een lcd-scherm van deze tijd in, maar als je het echte retrogevoel wilt krijgen, zet je ‘m gewoon op de retrostand. Het is vooralsnog onbekend hoe lang de batterij meegaat.

Bonusscherm één

Bonusscherm twee

Bonusscherm drie

Game Boy 2.0: Analogue Pocket

Bestemming voor verloren ballen

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Artikel uit de Rijnpost van woensdag 26 augustus

Tekst en foto’s: Paul Vinken

Gottlieb Hi-Score Nieuwe aanwinst NFV Nieuwe leden zijn altijd van harte welkom.... Maar als nieuwe leden ook nog een flipperkast doneren aan de vereniging dan wordt het bestuur (en hopelijk ook de andere leden) helemaal enthousiast! Hieronder volgt het verhaal van Paul Vinken.

Even voorstellen: Mijn naam is Paul Vinken (61) en ik woon in Amsterdam. Mijn Gottlieb Hi-Score flipperkast kreeg ik in 1975 voor mijn zestiende verjaardag van mijn ouders. Ik was als puber volkomen verslaafd geraakt aan flipperen. Ik speelde in de kantine van mijn middelbare school, maar ook wekelijks in diverse automatenhallen in het centrum van Amsterdam. Hoewel een spelletje met vijf of drie ballen in die tijd maar een kwartje kostte, ging er veel zakgeld in deze hobby zitten! Waar ik mijn eerste spelletje speelde, weet ik nog precies: toen ik elf, twaalf was in een automatenhal in Noordwijk bij Hotel Huis ter Duin aan het strand. Niet alleen de automatenhal is verdwenen, de hele wijk in de duinen voor de ingang van het hotel is met de grond gelijk gemaakt en opnieuw bebouwd in de jaren tachtig. Toen ik begon te flipperen had je kasten met korte en lange flippers. Van elektronica en van speelvelden met meerdere verdiepingen had nog nooit iemand gehoord. Ik vond vooral kasten met meerdere ballen in het spel en met een ’post’ die tussen de

flippers omhoogkwam, erg leuk. Mijn vader vond flipperen ook een aardig tijdverdrijf en hij wilde voor mijn verjaardag wel op zoek gaan naar een mooie gebruikte flipperkast. De Hi-Score was mijn keuze uit wel acht andere kasten en die werd dan ook in 1975 in de speelkelder van mijn ouders opgesteld. Een kleine vijftig jaar en duizenden spelletjes later moet ik bekennen dat ik niet meer zo vaak flipper. De lol is er wel een beetje af als je iedere keer een vrij spel op je eigen kast haalt. Door de roulette die in het midden van het speelveld is gebouwd, speelt geluk meer dan bij veel andere flipperkasten een rol. Over de NFV hoorde ik van mijn zwager, die ergens had gelezen over het bestaan van jullie vereniging. Met het idee om de kast aan de vereniging te doneren zijn veel voordelen te benoemen: zo heb ik wat meer ruimte in mijn werkkamer gecreëerd, de vereniging heeft er een mooie en goed onderhouden flipperkast bij gekregen. Als kersvers lid kan ik me de komende jaren lekker uitleven op tientallen andere interessante modellen!

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Links: De Hi-Score op transport Rechts: Paul Vinken

En tenslotte is een kast die deel uitmaakt van de collectie van de NFV altijd verzekerd van de professionele aandacht van een technische dienst

“Als kersvers lid kan ik me de komende jaren lekker uitleven op tientallen andere interessante modellen!” die dichtbij is, als er eens wat stuk gaat. Kortom, ik zie ernaar uit om de verenigingsleden nader te leren kennen. Met mensen die flipperen leuk vinden, kan je doorgaans veel plezier beleven. En tenslotte vertrouw ik erop dat mijn Gottlieb Hi Score een bijdrage zal leveren in de speelvreugde die het flipperen in verenigingsverband jullie te bieden heeft!

Tekst en foto’s: Jim Jansen

Pinball on location Deel 7: Gamestate Utrecht, Mariaplaats 13, Utrecht Sinds de opening een jaar of vier terug, bezoek ik ongeveer een maal per maand Gamestate in Utrecht. Sinds kort staat er een splinternieuwe Houdini van American Pinball.

Inmiddels staat de teller op zeven. Naast filialen in Den Haag, Kerkrade, Eindhoven, Rotterdam, Amsterdam en Breda is het Gamestate filiaal in Utrecht, op een steenworp afstand van het station, een populaire locatie. Met grote regelmaat bezoek ik het samen met Miquel, mijn zoontje van dertien. Ondanks dat we in Amsterdam wonen, heeft hij voorkeur voor deze hal en daarom belanden we hier op een zondag eind november. Sinds de opening een jaar of vier terug, staan hier standaard drie relatief nieuwe flipperkasten. In het verleden heb ik hier onder meer Ghostbusters, Game of Thrones en Star Wars gespeeld. De kasten rouleerden redelijk met machines uit andere filialen, alleen de Batman stond er vanaf dag een en werd maar niet gewisseld. Op zich jammer, want ik heb weinig met die kast en hij was nog vaak stuk ook. Blij verrast was ik dus toen ik zag dat Batman had plaatsgemaakt voor een Houdini van American Pinball. En er is weinig mooiers dan voor het eerst een flipperkast bespelen, zonder dat je de rulesheet kent. Ik zette drie spelletjes op de kast

(we hebben een golden card en dan kost een potje tachtig cent, de normale prijs is negenennegentig cent) waarna Miquel op tal van de andere arcademachines ging spelen.

“Er is weinig mooiers dan voor het eerst een flipperkast bespelen, zonder dat je de rulesheet kent” Zoals te verwachten viel, speelde de kast supersoepel en op goed geluk speelde ik de bal door de kast heen. In no time had ik mijn eerste multiball te pakken en opeens leken beide flippers helemaal lam te zijn. Niets was minder waar, want het was onderdeel van deze multiball. Zo bleken er veel meer geweldige innovaties in deze machine te zitten. Als je een ball locked dan wordt hij links naar de achterkant van de kast gekatapulteerd en belandt deze in een schatkist. In

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

een woord: prachtig! Bij vijfhonderd punten krijg je een extra bal en toen ik die gehaald had volgenden er nog drie. Vraag me niet hoe het kan. De highscore stond op naam van Roy Wils en die had ik in anderhalf uur spelen net niet ingehaald. Vervolgens schoof ik een machine door, omdat ook anderen op de Houdini wilden spelen. Sinds een aantal maanden staat er ook een Willy Wonka (WW) van Jersey Jack Pinball en dit was ook nog eens een limited edition. Ik weet niet of dat beleid is bij Gamestate, maar ook in Den Haag (Attack from Mars) en Amsterdam (Monster Bash) staan bijzondere flippers die zeker niet de goedkoopste zijn. Ook de WW is een lust voor het oog. Het gevoel is anders dan bij een Stern-kast en aan alles zie je hier dat hij is gemaakt door liefhebbers. Ook hier weet ik niet precies wat de bedoeling is van de kast, dus het is vooral een zaak om de bal binnen te houden en schoten te maken. Ondanks dat deze machine er al wat langer staat, speelt hij nog prima. Het geluid is mooi, de graphics fantastisch en het is net zoals bij de Houdini: je wilt meteen een nieuw potje afdrukken als je

Recente flipperkasten bij Gamestate Utrecht

klaar bent. En daar worden kasten natuurlijk voor gemaakt. De uitdaging van het spel, de lol die het brengt en de motivatie om toch een keer je naam in te vullen. Bij Houdini was dat wat ingewikkelder, maar op Willy Wonka mag je ook je naam invullen als je de hoogste score van de dag hebt. Terwijl Miquel zijn tickets aan het omwisselen was voor een cadeautje, dit Gewonnen keer een lamp van tickets kunnen Pacman, drukte ik ingewisseld nog een spelletje worden voor op de Guardians of cadeautjes the Galaxy af. Het gevoel op deze flipper is totaal anders dan op de andere twee machines, maar toch vind ik het een leuke en snelle kast. De machine staat er al wat langer en is zichtbaar veel bespeeld. Toch kon ik na twee potjes highscore drie invullen, waarna we tevreden de trein naar Amsterdam terugnamen.

De splinternieuwe Houdini speelt supersoepel

Rens Hooijmaijers

v.l.n.r. LE, Premium en Pro

Avengers LE we are in the endgame now... Corona of geen corona, Stern blijft maar doorgaan met het uitbrengen van nieuwe modellen. Is de verf van de Teenage Mutant Ninja Turtles werkelijk nog maar net droog of er wordt weer een nieuw model aangekondigd: Avengers Infinity Quest. Dit is overigens de tweede flipperkast van Stern met dit thema, vandaar ook de toevoeging Infinity Quest. Uw verslaggever toog naar vaste Spinnerleverancier Cv100 lid Karel Ruijbroek in Rotterdam om te kijken hoe deze flipperkast speelt.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Met het uitbrengen van Avengers zo kort na Teenage Mutant Ninja Turtles verraste Stern, denk ik, de flipperwereld. Ook het thema had men goed verborgen gehouden. Nu heeft Stern in 2012 ook al een Avengers uitgebracht, daarin speelde Hulk een dominante rol. De eerste Avengers was ontworpen door George Gomez en kenmerkte zich door een wat aparte lay-out. Vooruitlopend op de rest van dit artikel kan ik nu al wel zeggen dat dit met deze nieuwe Avengers niet anders is. De Avengers Infinity Quest zal bij de meeste wel bekend zijn van de laatste twee bioscoopfilms, maar deze kast is gebaseerd op de eerder uitgebrachte comics. Geen echte filmbeelden of filmmuziek dus helaas. Wat bij deze nieuwe flipperkast ook vermeldingswaardig is, is dat het in nog geen twee jaar alweer het derde ontwerp is van Keith Elwin. Gestart met de gewilde Iron Maiden, overtroffen wellicht door de Jurassic Park, maakt de Avengers de eerste Keith-trilogie vol. Voor het ontwerp (en de spelregels) staat dus weer Keith Elwin garant en

Een overzicht van het speelveld

voor het artwork tekenkunstenaar Zombi Yeti. Software is in handen van onder andere Mike Kyzivat. Avengers is er in totaal in drie varianten: een PRO, Premium en een LE. In dit artikel komt de LE aan bod. Dit verslag gaat niet in op de spelregels, maar beschrijft vooral of er speelplezier is te beleven en het uiterlijk van de kast.

Het speelveld

Kijkend naar het speelveld kun je alleen maar denken: wow, wat een ijzerwinkel. Alle ramps zijn in vol metaal uitgevoerd en ook is er goed gebruik gemaakt van wireforms. De GI-verlichting is voorzien van koud-witte leds. De meeste inserts zijn meerkleurig.

“Ook het artwork van Zombi Yeti is weer eens goed geslaagd.”

Kijken we naar het speelveld dan zie je een behoorlijk vol speelveld, zeker de bovenste helft. Verder lijkt het wel of de derde flipper standaard aan het worden is bij Keith, ook de Avengers heeft namelijk een derde flipper net als de Iron Maiden en Jurassic Park. Kijk je nog wat verder dan valt ook op dat er eigenlijk geen echte ‘toy’ aanwezig is. Het is ramps, ramps, wireforms en nog eens wireforms. Wel allemaal zeer mooi uitgevoerd. Ik vind het geen toys, maar er zijn twee direct opvallende ‘gimmicks’. Allereerst is er de zogenaamde Avengers Tower / Hawkeye ramp. Dit is een stijlomhooggaande metalen ramp waarin de bal bovenin vastgehouden wordt door een magneet om na los te laten weer dezelfde weg omlaag te volgen. En zie hem dan maar eens te vangen met die derde flipper.

Vervolgens is er het zogenaamde dr. Strange schot. Dit is een draaiende schijf die omhoog kan om een bal eronder te laten en deze volgens te locken. Een principe zoals we al kennen van de Cirqus Voltaire, al werd daar geen bal gelocked onder het speelveld. Nadat de bal onder de schijf is geschoten vervolgt hij zijn weg via een subway onder het speelveld om aan de rechterzijde via een VUK (Vertical Up-Kicker) weer op het speelveld te komen op de

rechterflipper. Je kunt door ‘vensters’ in het speelveld de bal zijn weg zien volgen. Deze subway kan ook als een fysieke ball-lock gebruikt worden. Dan is er nog iets bijzonders aan de hand. De tweede ramp van rechts is vrij apart gevormd. Dit maakt het mogelijk deze ramp vanuit alle drie de flippers te schieten, ook dus van de linkerbovenflipper! Volgens Stern een ’industry’s first’. De wireform die volgt op deze ramp voert de bal naar de linkerbovenflipper.

De Avengers Tower / Hawkeye ramp

View vanaf de onderste flippers

Vervolgens kun je met deze flipper weer dezelfde ramp schieten en dit, in theorie, oneindig lang herhalen. De middelste ramp brengt de bal naar de linkerbenedenflipper en de rechterramp voert de bal naar de rechterflipper. Als je het aantal schoten gaat bekijken dat je kunt maken met deze drie flippers kom je maar liefst op twaalf stuks. En dat natuurlijk te schieten in allerlei combo’s.

Het cabinet

De kleurigheid van het speelveld vind je ook terug in het cabinet en in de kopruit. Dat het hier een flipperkast betreft die iets heeft met superhelden is wel heel duidelijk.

“Als je het aantal schoten gaat bekijken dat je kunt maken met deze drie flippers kom je maar liefst op twaalf stuks!” De ‘superschurk’ Thanos speelt de hoofdrol op de kopruit. Links vind je andere schurken en rechts onze superhelden. Het is, naar mijn oordeel, een geslaagd cabinet goed

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Dr. Strange schot en fysieke balllock

passend bij het speelveld. De gele T-molding op de kopkast is overigens niet standaard en dat geldt ook voor de luidsprekerverlichting. De lcd-animaties zijn speciaal voor deze flipperkast gemaakt en zien er mooi uit. Geen half werk. Mensen die hoopten op originele filmbeelden zullen echter teleurgesteld zijn. Het is allemaal gebaseerd op de originele comics. Het ziet er echter goed uit, Stern wordt hier duidelijk steeds beter in. Op de lockbar bevindt zich de tegenwoordig gebruikelijke drukknop om de diverse keuzes mee te bekrachtigen.

De hamvraag: hoe speelt-ie?

Makkelijke vraag, moeilijk antwoord vaak en in dit geval vind ik het moeilijker dan gebruikelijk. Voor de rasechte flipperaar is het

groot aantal mogelijke schoten natuurlijk perfect. Maar dat grote aantal is gelijk ook een valkuil. Hoe meer schoten op hetzelfde oppervlak, hoe krapper ze worden en veel van de schoten zijn dus wat moeilijker te maken (in ieder geval voor mij) en kunnen wel eens een bron van frustratie zijn. Er zijn ook diverse

sluiproutes voor de bal, vaak lopend over prachtige ramps en wireforms. En het geheel ziet er ook nog eens goed uit met passende animaties en call-outs. Kortom, een toppertje voor rasflipperaars en denk ik goed geschikt voor thuisgebruik aangezien deze kast behoorlijk wat uitdaging biedt. Keith Elwin laat hier,

naar mijn mening, eigenlijk weer zien dat zijn ontwerpen bedoeld zijn voor de betere flipperaars onder ons en wellicht wat minder voor de toevalligere voorbijganger of puur recreatieve speler. Het ontbreken van een echte toy vind ik persoonlijk wel jammer en als de schoten wat toegankelijker zijn, komt dat ten gunste van de flow bij mij. De Avengers is, zullen we maar zeggen, een echte FLIPPERkast. Echte Avengersfans zullen wellicht teleurgesteld zijn dat er geen filmstukken in zitten, ook het ontbreken van de filmmuziek maakt het wat lastiger om in het thema te komen. De animaties zijn wel mooi gemaakt en zijn duidelijk gebaseerd op scenes uit de comics. Wegens het ontbreken van filmbeelden en filmmuziek, waar ik de Avengers reeks van ken zoals velen van ons daar de comics niet echt bekend zijn in Nederland, word ik niet in het thema gezogen en dat vind ik wel jammer. Ik vind dat toch altijd een echte plus bij het spelen van een flipperkast, een flinke dot slagroom op de taart, zullen we maar zeggen. 35

Prachtige gele molding

Bij de Jurassic Park had ik daar beduidend minder last van, ik denk dat dat komt omdat de filmmuziek daar wel in zit. Dan de code. Ik heb maar kort gespeeld, maar voelt al behoorlijk compleet. Uiteindelijk gaat het spel

erom dat je als team van superhelden de slechteriken (met als opperschurk Thanos) verslaat. Je moet de gems (stenen) verzamelen die in zijn handschoen zitten. De filmkenners weten vast wat hier bedoeld wordt daar dit een hoofdrol

Kopkast met schurken en helden

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

speelt in de laatste twee Avengers films. Het is een typisch goed-tegen-kwaad-verhaal. Echter, het behalen van het eindspel gaat, denk ik, nog een hele uitdaging worden. Het universum gaat heel wat keren verloren voor je het een keer kunt redden… Stern heeft op hun website de rulesheet van maar liefst vijfentwintig pagina’s staan, je zult hem thuis dus niet zomaar beu worden. Dit allemaal opgeteld maakt het lastig voor mij. Avengers is een echte FLIPPERkast, dus hoe kan ik als flipperaar hiertegen zijn? Ik ben er ook absoluut niet op tegen, maar ik mis gewoon de klik. Ik mis toys, echte filmmuziek en echte filmbeelden die me in het thema zuigen en het juiste gevoel naar boven brengen, me plezier brengen en een glimlach op mijn gezicht toveren in het feest der herkenning. Flipperen is meer dan een stalen bal in een houten kast rondjagen. Verder komen in het spel vergt ook wel duidelijk flippertalent. Maar er zullen vast veel flipperaars zijn voor wie de Avengers de juiste uitdaging is. Alles wat ik schrijf is tenslotte subjectief en iedereen ervaart het anders.

In een uur kun je echter lang niet altijd een flipperkast goed leren kennen, dus vorm vooral je eigen mening. Het is tenslotte allemaal subjectief en je weet wat ze zeggen over smaak. Kom je er een tegen in het wild, loop er niet voorbij maar druk een potje af. Je zult er zeker plezier aan beleven. P.S.. Dank nogmaals aan Karel Ruijbroek voor het mogen spelen van deze nieuwe kast!!

Side blades standaard in de LE

Mooie animaties op het display

Tekst: Bas Vis Foto’s: Rens Hooijmaijers

The Gaming Factory Nog een winteractie voor NFV-leden! Omdat we onze leden al zo maandenlang geen leuke dag of avond flipperen meer kunnen bieden in ons clubhuis, zijn we gaan nadenken over alternatieven. Zo ontstond de samenwerking met het Dutch Pinball Museum (zie artikel elders in deze Spinner). Bij een volgende sessie van het NFV-bestuur kwam de vraag aan de orde: zijn er nog andere opties? In Noord-, Oost- of Zuid-Nederland? Zo kwamen we bij The Gaming Factory in Tilburg. We zochten contact met NFV-lid Antonio van der Heijden en maakten ook met hem afspraken over een speciale NFV-ledenactie. Hieronder de details en ook een oproep: weet je nog andere kandidaten voor zo’n actie? Laat het ons weten!

The Gaming Factory – winteractie! In Tilburg vind je The Gaming Factory, een prachtige gamehal van circa 1500 m2 die volledig in het teken staat van gaming in de breedste zin van het woord. Van tal van oude en nieuwere arcadegames tot E-games. Maar als NFV-er kom je natuurlijk voor de meer dan tien flipperkasten van diverse generaties die voor je staan opgesteld! Wanneer je de speelhal betreedt, is elke game inbegrepen. Een walhalla voor de liefhebber van flipperkasten en games met volop vermaak voor jong en oud. Het pand, een voormalige ijzergieterij, is grotendeels hersteld in zijn oude glorie en voorzien van de modernste faciliteiten.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Natuurlijk staan er ook flipperkasten bij The Gaming Factory! Aanbod voor NFV-leden: • Speciale korting voor NFV-leden: je betaalt € 10 in plaats van € 15 voor de eerste twee uur, extra uren zijn mogelijk voor de normale prijs van € 7,50 per uur • Deze NFV-ledenkorting is beschikbaar voor een aantal tickets bij de diverse tijdsblokken. Als je gaat inschrijven en de kortingscode ‘NFV winteractie’ ingeeft, krijg je een melding of er nog tickets met korting beschikbaar zijn voor het tijdsblok van je keuze. Het aantal beschikbare plaatsen is beperkt, dus reserveer op tijd! • Een lid kan slechts éénmaal gebruik maken van de actie. • Er zijn honderd tickets beschikbaar in de periode december 2020 – maart 2021. Op is op. Voor het reserveren van een ticket: • Ga naar de website van The Gaming Factory; • Kies voor de menu keuze ‘bezoeken’ en kies je dag en tijd; • Geef bij het afrekenen de kortingscode ‘NFV winteractie’ aan.

Andere winteracties? In deze bijzondere tijden is regelmatig (verantwoord!) ontspannen belangrijk. Er zijn allerlei manieren waarop je dat kunt doen, maar vanuit de NFV vinden wij flipperen natuurlijk een prima keuze. Soms kan dat thuis, maar voor veel leden bestaat die optie niet. Of is de ruimte zodanig beperkt dat ze dat niet met iemand anders kunnen doen. In Nederland en België zijn er diverse ondernemers die mogelijkheden aanbieden en waar het samen flipperen wel op een verantwoorde manier kan. Zoals voor veel bedrijven in de entertainmentsector is het ook voor hen een lastig jaar. Zo kwamen wij op het idee om te kijken of wij twee doelen kunnen realiseren: stimuleren dat onze leden kunnen flipperen en een beetje support voor ondernemers door te kijken of we kunnen helpen wat extra inkomsten te genereren voor hun flipperkastenlocatie. Heb je suggesties voor een locatie? Laat het ons weten! Stuur een reactie naar: bvis@nfvpinball.nl

Ronald Eijkman

Spinner-enquête 2020 De resultaten

De redactie is altijd benieuwd in welke mate ons clubblad door de lezers gewaardeerd wordt. Welke artikelen lezen zij het meest? Welke artikelen laten zij links liggen? Wat vinden zij van de opmaak en indeling van het magazine? Omdat de Spinner nog steeds in papieren vorm verschijnt is het lastig meten welke artikelen het populairst zijn. Daarom hebben we een enquête gemaakt om antwoord te krijgen op bovengenoemde vragen.

De laatste grote enquête met een aanzienlijk Spinner-gedeelte is in 2007 gehouden. Dertien jaar geleden. Is er iets veranderd in die tijd? Verschuift de interesse van de gemiddelde flipperaar? De uitkomst van deze enquete, die door 191 mensen helemaal is ingevuld, laat zien dat er niets is veranderd. Maar laat ons wat meer de diepte induiken en de resultaten per onderdeel gaan bekijken. De artikelen Allereerst hebben we jullie gevraagd om bij alle artikelen die regelmatig in de Spinner verschijnen aan te geven in hoeverre jullie ze lezen: altijd, vaak, soms of nooit. Aan deze antwoorden hebben we een score gehangen, respectievelijk 5, 3, 1 en -1 punten. Alles bij elkaar opgeteld zou dat een beeld moeten geven van de populariteit van het artikel. En zie hier de resultaten.

De gameroom van Nieuwe Flipperkasten (vanaf 2010) Dot Matrix Display (DMD) flipperkasten (1991-2010) Artikelen over flipperfabrikanten DPO aankondigingen Pinball on Location Flipperen in de media Nieuwe leden stellen zich voor Van de waarnemend voorzitter Van de Redactie Technische "Do it Yourself" artikelen Restauratie verslagen Interviews met flippergrootheden

Oude Solid State (SS) flipperkasten (1978-1991) Pro vs Limited Edition vs Premium vergelijkingen Verslagen binnenlandse evenementen (DPO, DPM) Modding Madness Verslag van flippershows in het Buitenland Verslag Algemene Ledenvergadering Antieke Elektromechanische (EM) flipperkasten (tot 1978)

Ten opzichte van 2007 is er in grote lijnen niets gewijzigd. Het populairste artikel in de Spinner is wederom ‘De Gameroom van…’.

Column H

Evenementenagenda The Adventure Continues

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Verslagen buitenlandse evenementen (EPC, PAPA) Digitale Flipperkasten Digital Pinball Toernooienoverzicht 0

200

400

600

800

Dat artikel heette in 2007 ‘De collectie van…’. Ook wil men nog steeds van alles lezen over de recentste flipperkasten en over de fabrikanten die deze apparaten maken. Geheel in lijn met wat je zou verwachten bij een flippervereniging. Wat wel opvalt is dat de interesse in oudere flipperkasten, dat wil zeggen solid state (SS, periode 1978-1991) en elektromechanisch (EM, periode tot 1978), langzaamaan minder lijkt te worden. Dit terwijl er ook niet echt sprake is van verjonging bij de leden. Tevens geen verandering bij de categorie minst gelezen artikelen: bestuurszaken (zoals de algemene ledenvergadering), wedstrijdverslagen en toernooioverzichten worden nog steeds het meest overgeslagen. Er is wel een artikelsoort bijgekomen in dit rijtje en dat is (de geschiedenis van) het digitale flipperen. Hoewel de ontwikkeling omtrent digitaal flipperen een vlucht neemt, lijkt dit alleen voor een select clubje leden te zijn weggelegd. Hoewel EM en digitaal flipperen niches zijn, blijven we er natuurlijk aandacht aan besteden. Het valt allemaal onder de hobby die we met z’n allen zo graag uitoefenen. Het blad In het tweede gedeelte van de enquête hebben we enkele vragen gesteld over het blad zelf. Hoe vindt men de opmaak? Zijn er voldoende afbeeldingen? Is er voldoende tekst? En hoe zit het met de variatie in artikelen?

Wat vinden de leden van de Spinner en de... 140 120 100 80

Opmaak van het blad Hoeveelheid afbeeldingen Variatie in artikelen Hoeveelheid tekst

60 40 20 0 Heel goed

Goed

Voldoende

Matig

Slecht

Ik wil de Spinner graag...

Ik wil de Spinner graag... 8%

87%

Ook hierin weinig verschil met 2007. Natuurlijk is de opmaak in de loop van de tijd gewijzigd, maar dat was in 2007 ook zo. Toen was net een nieuwe huisstijl geïntroduceerd. Zoals in de grafiek te zien is, vindt de meerderheid de Spinner gewoon goed, met een uitschieter voor de opmaak. De algemene consensus hier lijkt te zijn: prima, houden zo. En daar zijn we heel tevreden mee.

Gewoon als gedrukt magazine blijven ontvangen Digitaal ontvangen Niet ontvangen en verlaging contributie Niet ontvangen

Papier of geen papier? Nu het coronavirus nog steeds rondwaart en online communicatie een prominent deel uitmaakt van ieders leven, lijkt de behoefte aan het tegendeel groter te worden. Wellicht heeft dat ook z’n weerslag op de vraag of de Spinner in papieren vorm moet blijven verschijnen. De ruime meerderheid (87%) blijft de Spinner het liefst in papieren vorm ontvangen.

Spinners door de tijd heen uit 1994, 2002 en 2005 41

Onderdeel van de vereniging Bij het promoten van het lidmaatschap wordt de Spinner steevast genoemd als reden om je aan te sluiten bij de NFV. Ons clubblaadje is natuurlijk ook wel erg gaaf. Maar wat vinden de leden daarvan? Is de Spinner een reden om lid te worden (en te blijven) van de vereniging? Slechts een klein deel van de respondenten vindt van niet (9%). Dus ja, de Spinner is zeker een reden om lid te zijn.

Ja Ja Gedeeltelijk Gedeeltelijk Nee

Nee

Wat doe je met de Spinner?

23%

Lezen en bewaren Lezen en bij oud papier gooien Direct bij oud papier

75%

Ook sturen we van tijd tot tijd flyers mee. Zoals in de vorige Spinner te lezen was, zijn er mensen die fervent verzamelaar zijn van flyers. Hoe zit dat bij de respondenten van de enquête? Ook de flyers worden bewaard, hetzij in mindere mate dan de Spinner: 61% stopt de flyers veilig in een bewaarmap weg.

26%

65%

Wie wat bewaart, die heeft wat Hoeveel mensen bewaren de Spinner? Goede vraag! Vandaar dat we deze ook gesteld hebben in de enquête. Deze vraag is in ons forum in de loop van de tijd ook best wel eens gesteld. Enkele gekscherende antwoorden erop waren: ik gebruik de Spinner om de barbecue mee aan te steken. Of: werkt prima als bodem in de kattenbak, maar niet zo goed als de oude zwart-witte variant. Maar hoe zit het nou echt met de houdbaarheid van ons gewaardeerd flipperblad? Dat blijkt helemaal snor te zitten. Ruim 75% leest en bewaart de Spinner.

Waar zou je meer over willen lezen? We hebben de enquete afgesloten met enkele open vragen en dit was er één van. Hier is geen eenduidig antwoord op te geven, maar het zwaartepunt is wel heel duidelijk aanwezig: techniek. Daar vallen onderwerpen als onderhoud, reparatie en restauratie ook onder. Waar vroeger de Spinner nog regelmatig gevuld werd met technische artikelen is dat tegenwoordig een zeldzaamheid. Maar er is kennelijk nog steeds behoefte aan. Dus, schrijvende techneuten, laat (weer) van je horen!

De Spinner is een goede reden om lid te zijn van de NFV

Wat doe je met flyers? 34%

61%

Naast techniek wordt een behoefte uitgesproken om meer te kunnen lezen over de mens achter de flipperkast. Verhalen van leden, verhalen uit de oude doos, verhalen van ontwerpers. Kortom, persoonlijke verhalen van mensen. Hier zou de anderhalvemetermaatschappij tevens debet aan kunnen zijn. Ook de historie van het flipperspel is

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Bewaren en verzamelen Bij het oud papier Aan een liefhebber geven

meerdere keren genoemd als onderwerp waarover meer gelezen moet worden. Natuurlijk worden ook de niches genoemd: zeer specifieke flipperonderwerpen. Als je houdt van flipper-niches, en je leest daar weinig over, dan is de behoefte groot om kenbaar te maken dat daarover meer

in de Spinner moet staan. Andersom geldt dat ook: traditionele flipperaars zijn soms uitgesproken tegen het plaatsen van artikelen over niches. Maar laat duidelijk zijn dat de Spinner een verenigingsblad is, en blijft. Er is ruimte voor allerhande flippergerelateerde onderwerpen, en niches passen daar prima in. Dat komt de variatie alleen maar ten goede. En misschien lees je zo ook nog eens iets waar je nog nooit van gehoord hebt. Suggesties Wat hebben onze leden nog meer te melden ten aanzien van de Spinner? Hieronder volgt een ruime selectie uit de suggesties die de respondenten achterlieten in de vragenlijst: “Ik weet dat jullie een paar jaar geleden de stap naar een digitale Spinner wilden maken, maar ik hoop dat de papieren versie blijft bestaan!” “Met de mooie kleurendruk is het af en toe opletten dat tekst (al dan niet gekleurd) op een gekleurde achtergrond of foto moeillijk leesbaar kan zijn.” “Good job! Zeker in Coronatijden is de Spinner een heel belangrijk middel om contact te houden met de vereniging! Fijn dat er zoveel liefde in gestopt wordt!” “De Spinner is een blad waar ik elk kwartaal naar uitkijk. De flyer gaat steevast in mijn verzamelklapper. Verder lees ik de Spinner van voor tot achter uit. Dank jullie wel voor dit fantastische blad!” “Een maandelijkse mail met linkjes naar interessante filmpjes van revisie,

website artikelen, nieuwe feitjes en dergelijke is wel leuk.”

welke gratis bij Illustrator zit. Hou je aan dat stramien.”

“Zou er genoeg filmmateriaal gemaakt kunnen worden voor een eigen youtube kanaal?”

“Een extra ‘Volgende Keer in de Spinner’ op het einde van elke Spinner”.

“In het begin van de Spinner stonden er meer tips in, die zie ik nu zeer zelden helaas.”

“Bespreken van alle huidige flipperkast fabrikanten. “

“Met veel plezier lees ik elke keer de Spinner. Bij deze dank aan de redactie voor het maken van een afwisselend en interessant blad!” “Het is belangrijk dat teksten uit de Spinner gekopieerd kunnen worden naar een vertaalprogramma. Kunnen jullie ook eerder gepubliceerde edities van Spinner in digitale vorm beschikbaar stellen?” “Breng er eens een lach in, flipperen is voor fun, het gevoel over de vereniging doet gedwongen aan. Breng meer mensen in contact.” “Wat minder glinsterend papier gebruiken voor de Spinner.” “Iets meer verenigingsnieuws, dus af en toe eens een vrijwilliger in beeld brengen. Het is naast een flipperblad natuurlijk ook een verenigingsblad.” “Meer techniek!” “Ik krijg het idee dat EM kasten niet meer bestaan. Het gaat alleen over de club zelf en over nieuwe en digitale kasten.” “Veel minder foto’s! En minder schoolkrantachtig. Begin eens opnieuw met een moderner standaard layout

“Het onderhoud wat aan de NFV flippercollectie gedaan wordt bespreken in de Spinner.” “Wanneer komen de Spinnertjes terug?” “Geef bij gebruikte vaktermen een uitleg! Niet iedereen heeft de betekenis van al die afko’s of vaktermen paraat.” “Meer over mensen die al jaren lid zijn van de flipperclub.” “Meer verhalen over veel voorkomende storingen en oplossingen.” “Evolutie van flipperaspecten over de jaren heen: geluid, displays, innovatieve elementen. Wat aandacht voor de woodrails en buitenbeentjes in de flipperwereld (bagatelle, minder bekende fabrikanten).” Bedankt! We nemen bovenstaande bevindingen mee in de komende redactievergaderingen. Omdat er weinig echt nieuwe inzichten zijn ten opzichte van 2007 en vanwege de overwegend positieve feedback gaan we vooral gewoon door met waar we mee bezig zijn. Dank aan iedereen die de moeite heeft genomen om de enquête in te vullen!

Spinners door de tijd heen uit 1995, 2001, 2012, 2017 en 2020

Tekst en foto’s: Robert & Jolanda Nauta

Flipperhalle Berlin Eigenlijk zouden Jolanda en ik dit jaar weer eens voor vijf weken onze hielen lichten van het Europese continent en een droomreis door Canada maken. Maar ja, een microscopisch kleine entiteit met hoofdletter C bracht daar rigoureus verandering in. Gelukkig zijn wij niet voor een kleintje vervaard en lag al snel plan B op tafel: een tour van 3½ week in september door Germania, waarin we steden en natuurgebieden zouden afwisselen.

Tijdens onze voorverkenning van de Tour d’ Allemagne werd duidelijk dat Berlijn niet mocht ontbreken en werd het Google-orakel gevraagd of er ook geflipperd kon worden in Berlijn. Na precies 0,18 seconden braakte Google de Flipperhalle Berlin uit, en snode plannen konden worden gesmeed. Een week na vertrek uit Nederland stond Berlijn en haar Flipperhalle op het programma. Openingstijden, adres en telefoonnummer waren opgeslagen in de mobiel, zodat voor vertrek toch maar even gebeld kon worden of ze wel echt open waren. Het was tenslotte bijna twintig kilometer fietsen op onze huurfietsjes en dan wil je ter plaatse, met de tong op de schoenen, niet teleurgesteld worden door een dichte deur. Het was prachtig weer en een magnifieke route voerde ons vanuit Berlijn Mitte, grotendeels langs de rivier Spree, naar de plaats van bestemming.

Flipperhalle Berlin

Bij binnenkomst werden we aangenaam verrast door het aantal kasten (een stuk of vijftig) en de relaxte

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

sfeer die er hing. Entreegeld was tien Euro per persoon, en hiervoor mocht je tot sluitingstijd zilverballen. Voor één Euro kon je een frisje of een biertje pakken uit de ijskast achter in de zaak. Ook kregen wij in het privégedeelte van Flipperhalle een korte toelichting hoe om te gaan met het afstand houden en de schoonmaak van de kasten. Op iedere kast lag een klein kaartje. Als de kast was schoongemaakt – dit werd verzorgd door vrijwilligers lag de groene zijde boven en kon je lekker flipperen. Wanneer je klaar was met je spel draaide je het kaartje om zodat de rode zijde boven lag en de kast weer kon worden gereinigd. Uiteindelijk hebben wij er ook zelf voor gezorgd (schoonmaakmateriaal was voldoende aanwezig) dat we onze bespeelde kasten zelf schoon achterlieten. Je kon er zelfs handschoenen kopen om besmettingsgevaar compleet te elimineren. Wat opviel was dat alle kasten, van EM tot de laatste modellen, allemaal in puike conditie verkeerden en ook allemaal bespeelbaar waren. Zo hebben we onze vingerafdrukken achter gelaten – en natuurlijk weer professioneel verwijderd – op onder andere Dialed In!, Jurassic Park, Black Knight, The Munsters, Ghostbusters, Star Trek, Iron Maiden, Game of Thrones en Stranger Things. Helaas hebben we de eigenaar niet gesproken omdat deze niet aanwezig was. Wel hebben we gezellig met een

aantal vrijwilligers gesproken over hun fantastische onderkomen.

“Een ingezonden vakantieverslag met een vriendelijk doch zeer dringend advies om Flipperhalle Berlin een keer te bezoeken.”

Dit artikel dient dan ook niet gelezen te worden als een officieel werkbezoek, maar eerder als een soort van ingezonden vakantieverslag met een vriendelijk doch dwingend advies om Flipperhalle Berlin een keer te bezoeken, mocht je Berlijnse aspiraties hebben. Na ruim 3 uur flipperen, en ik weet het, dat was veel te kort maar we moesten echt nog anderhalf uur terugtrappen naar onze uitvalsbasis kunnen wij oprecht stellen: ‘Wir sind zwei Berliner!’ Robert & Jolanda Nauta

Tekst en foto’s: Bas Vis

Gameroom van

Errol Klein

Eerder dit jaar was ik op bezoek bij Errol Klein om kennis te maken met een Spooky Pinball kast. Deze Alice Cooper flipper stond in zijn gameroom in Steenwijk. Rond het DPO 2011 was ik er al eens geweest, maar toen was verzamelaar Errol nog bezig om een mooie plek voor zijn verzameling in te richten. Nu stond ik te midden van zijn favoriete (en soms zeldzame) flippers. Zo’n twintig kasten van verschillende generaties en verschillende producenten. Bij elke kast hoorde een eigen verhaal. Ik pakte een notitieblaadje en tekende zittend aan de bar de verhalen op. Het begint met passie! Van achter de fraaie bar kijkt Errol met de nodige trots naar zijn collectie. Hij heeft mij een Friese whisky geschonken (ja, die bestaat!) en we heffen het glas. De lampen uit de kasten vormen de hoofdverlichting voor de ruimte. Zeer sfeervol. Hier staat het resultaat van ruim twintig jaar verzamelen. Meer dan twintig flipperkasten, maar ook bierglazen, wandborden en meer. Intussen is Errol veertig jaar jong en heeft hij van flipperkastenin- en -verkoop zijn beroep gemaakt.

De commerciële ervaring had hij al, nu combineert hij die met zijn kennis van flipperkasten. Dat betekent goed kijken naar ontwikkelingen in de markt en prijzen, een netwerk opbouwen voor inkoop (Errol heeft goede contacten in Spanje) en een klantenkring opbouwen voor de verkoop (vooral in noord Nederland). Hij is breed georiënteerd: veel 2e hands kasten, maar sinds dit jaar ook importeur van nieuwe Spooky Pinball kasten. Zie het verhaal hierover in eerdere Spinners van dit jaar. Voor alles is hij een liefhebber van

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

de kasten met de stalen ballen. In de communicatie (bijvoorbeeld op het NFV-forum) kan Errol soms hoekig overkomen , maar hier in zijn eigen omge-

“De prijs voor deze klassieker weet hij nog... 350 Hollandse florijnen!” ving proef je de passie voor alles wat met flipperkasten te maken heeft. Het begon ooit allemaal met een Pat Hand en een Hardbody. Die hebben geen plek in de line-up maar die plek is er wel voor de Speak Easy die al sinds 2000 in zijn bezit is. De Lost World staat er vlakbij. Errol herinnert zich de aankoop nog. Hij kocht ‘m vanwege het thema, het fraaie artwork en het best aardige spel. De prijs voor deze klassieker weet hij ook nog: 350 Hollandse florijnen. Dat is tegenwoordig wisselgeld bij de aankoop van een flipperkast.

Verzamelaar van zeldzame kasten Er staan diverse kasten die ook van de vorige eeuw zijn. Wat vooral opvalt, is de grote verscheidenheid. Bij elke kast hoort een eigen verhaal. Als er een overeenkomst is tussen de kasten, dan zit het hem dat in het feit dat veel kasten zeldzaam zijn. Dat is ook de achtergrond voor de keuze van de naam van zijn website: zeldzameflippers.nl. Anno 2020 zijn flipperkasten ‘handelswaar’ voor Errol, maar dat betekent niet dat alles te koop is. De eigen collectie groeit ook nog steeds… Een kleine greep uit de line-up:

• een Orbitor, uniek vanwege het speelveld dat is uitgevoerd als een maanlandschap • een prototype van de Jungle Lord, herkenbaar aan de afwijkende kleurstelling van het artwork • een prachtige Scared Stiff, volgens Errol de topper van de Bally jaren-90-generatie • een Starship Troopers, speciaal vanwege zijn 3D-translite • een Mystery Castle van Alvin G (totale productie ca. 200 stuks • een zeldzame Barbwire van Gottlieb (totale productie ca. 500 stuks)

De unieke Stern Viper

Kopkast van de gerestaureerde Bally Vampire

• een Soccer Ball waarbij de spelers tegenover elkaar zitten en samen een spel spelen • een Vampire die Errol kocht vanwege het fraaie artwork en waarvan hij met veel geduld de schade aan het speelveld met een fijne kwast heeft hersteld. In een hoek van zijn gameroom staat een groot assortiment aan onderdelen alsmede een serie potjes met verf. Errol: ‘Intussen ben ik bedreven geraakt in het mengen van kleuren om zo de juiste tint te vinden. Ik heb speciaal wat plastic plaatjes op voorraad om op het speelveld te leggen na het mengen om te controleren of de kleur echt klopt. Het is echt leuk als het lukt om zo’n kast weer helemaal in oude glorie te herstellen.

Playing pinball Errol is een verzamelaar van bijzondere flipperkasten, maar speelt zelf ook graag een partij op zijn kasten. Voor dat doel staan er diverse populaire kasten van dit decennium. Misschien is het spel van de Playboy van Stern niet het meest uitdagende, die kast heeft weer andere elementen die hem het spelen waard maken. The Walking Dead is één van zijn favorieten. Errol: ‘Die heb ik nieuw uit de doos gehaald. Heerlijk om te spelen, ik vind ‘m geweldig en ook een plaatje om te zien’. Zo zie je maar dat smaken verschillen, want het artwork is trouw aan het thema. De Tron hoort ook bij zijn favorieten en ziet er prachtig uit. Leuk zijn ook de nog jongere ‘Guardians of the Galaxy’

Ik doe ook het onderhoud aan de kasten meestal zelf. Als er specialistisch werk gedaan moet worden, bijvoorbeeld aan de elektronica, dan benader ik Patrick Roose. De weg naar Drunen weet ik niet alleen vanwege de DPO’s goed te vinden’.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

en ‘Deadpool’. Leuke thema’s en heel aardige rulesheets. Om met Rens te spreken: ‘Die hebben een hoge funfactor en nodigen uit om nog een spelletje af te drukken.’ Genoeg te kiezen dus in deze gameroom. De jongste kast is de Alice Cooper van Spooky Pinball. Errol: ‘Ik vind het een geslaagde kast, zeker als je bedenkt dat ze net begonnen zijn. Ik heb er best al wat spelletjes op gespeeld, want je moet natuurlijk ook een beetje weten wat je verkoopt’. Buy, sell or hold Intussen is Errol zo’n twintig jaar bezig met flipperkasten. Hij verzamelt, maar vindt het ook belangrijk dat er aandacht is voor flipperkasten in de breedste zin. In Noord-Nederland gebeurde veel te weinig vond hij en hij slaagde erin om in 2011 het DPO naar Steenwijk te halen. Errol: ‘Ik had helemaal geen ervaring met evenementen organiseren. Ik kreeg als instructie: zorg voor een geschikte locatie voor een redelijke prijs. Daar ben ik mee aan de slag gegaan en in de omgeving gaan informeren. Het werd uiteindelijk een hotel met zalencapaciteit en ik leverde zelf een bestelwagen vol flipperkasten om het mogelijk te maken. Dat soort uitdagingen, daar houd ik van.’Errol heeft door de jaren heen een netwerk opgebouwd in de flipperkastenscene. Verzamelaars die via hem hun favoriete kast hopen te vinden, handelaren/exploitanten die weten dat ze bij Errol hun kasten kunnen aanbieden. Binnen Nederland, maar zeker ook daarbuiten.

Links: Reparatieruimte Rechts en boven: kopkast en speaker lights

Errol: ‘Ik heb bijvoorbeeld in Spanje contacten opgebouwd. Soms gaat er wat die kant op, maar meestal ben ik de afnemer. In het begin natuurlijk best spannend, maar intussen is er echt een goede relatie opgebouwd. Leuk om op

die manier kasten naar Nederland te halen. En zo en af en toe zit er iets voor mezelf bij of stel ik een kast in mijn eigen gameroom op tot zich een geïnteresseerde meldt. Ik was ook gewend om zelf kasten in het buitenland op te

halen, maar dat is dit jaar geen optie. Maar de reisbeperkingen hebben ook een voordeel. Ik heb meer tijd voor mijn eigen gameroom!’

ZF- Pinball In- en verkoop van gebruikte flipperkasten Distributeur van Spooky Pinball Voor meer informatie over beschikbare modellen sales@zeldzameflippers.nl

Tekst: Jim Jansen Foto: Hendrik Morskate

Pinball People Hendrik Morskate (41), Amsterdam

Waar is de foto genomen? De Ton Ton Club 3, lekker vlak bij de Sloterplas.

Hendrik in actie op de Spiderman in de Ton Ton Club 3

Wat is je favoriete kast op deze locatie? Er staan nu zes flipperkasten en de Spiderman is een fijne kast. Die loopt erg lekker daar en het spel blijft leuk. Uiteraard is de Attack from Mars ook geniaal! Wat is er zo leuk aan flipperen in het openbaar? Het is spannend, doet alles het? Loopt de kast lekker? Wat is de vorm? Welke biertjes zijn er op de tap? Het geeft ook vaak aanspraak en het spelen met of tegen anderen geeft net die extra motivatie om de bal binnen te houden en die tweede superjackpot te pakken. Wat is de beste kast ooit gemaakt? Lastige vraag, er zijn zoveel favorieten, maar Monster Bash vind ik toch wel de beste. Met name omdat je er een superlekker ritme in kan krijgen en er toch ook genoeg uitdaging in zit. Sowieso is humor ook belangrijk en dat heeft hij zeker. Daarnaast ben ik filmfanaat, dus ja, al die films over de monsters moet je dan kijken hè.

Heb je een foto van jezelf achter een flipperkast, stuur hem naar jansen.jim@gmail.com en Jim neemt contact met je op!

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Evenementenagenda Maand

Dag

Datum

Locatie

Tijden

Thema

Januari

zaterdag vrijdag

9 29

Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00

Clubhuisdag en nieuwjaarsborrel Funhouse Friday

Februari

zaterdag vrijdag

13 26

Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00

Clubhuisdag Funhouse Friday

Maart

vrijdag

Veenendaal

15:00 - 23:00

Funhouse Friday

April

zaterdag vrijdag

11 30

Veenendaal Veenendaal

10:00 - 18:00 15:00 - 23:00

Clubhuisdag Funhouse Friday

LET OP: in verband met de coronapandemie alleen toegang voor leden en inschrijving vooraf via de NFV website is verplicht voor alle evenementen! Wegens de steeds wijzigende Coronasituatie is het altijd mogelijk dat een evenement op het laatste moment helaas niet door kan gaan. Controleer daarom altijd je email en de NFV website alvorens je wegrijdt naar het clubhuis!

Tekst: Bas Vis Foto’s: Arie Pijl

NFV-collectie Nieuwe aanwinsten, samenstelling en enquête De NFV-collectie bestaat per november 2020 uit ruim honderdtien kasten. De oudste is van rond 1950, de jongste is bijna zeventig jaar jonger. Het beheer van de collectie is een hoofdactiviteit van de vereniging. We investeren jaar in, jaar uit in het onderhoud, waarbij de leden van de Technische Dienst samen de uitvoering doen. Daarnaast investeren we in de collectie, waarbij het accent ligt op kwaliteit en verjonging.

Er is dit jaar het nodige gebeurd. Er gingen zo’n twintig kasten weg in de veiling, maar er kwamen ook diverse kasten bij. Hoe zit de collectie nu in elkaar? Welke kasten kwamen er recent bij? En welke zouden we er nog graag bij hebben? Eens in de paar jaren inventariseren we onder de leden wat zij belangrijk vinden voor de collectie. Dit najaar was er een enquête. De uitkomsten vormen een kader dat we gebruiken bij de beslissingen over de collectie. Nieuwe aanwinsten in 2020 In de voorbije maanden kwamen er diverse kasten bij in de NFV-kastencollectie: • twee elektromechanische kasten uit de jaren zestig (Big Casino/1962/ Gottlieb, Hi-score/1967/Gottlieb), • een dot-matrix kast uit de jaren negentig (Who Dunnit?/1995/Bally) • twee kasten van recente datum (Star Trek/2013/Stern, Dialed-In/2017/ Jersey Jack Pinball) • een midi-digital-pinball (van Erik Klootwijk).

Elders in deze Spinner staat het verhaal over de antieke Gottliebs, twee prachtige donaties. Ook voor de Who Dunnit, een kast uit de hoogtij dagen van de dot-matrixflipperkasten, hoefde de NFV niet te betalen. Deze kast verkocht Arie Pijl vele jaren geleden aan RTV Utrecht. Jaren van intensief gebruik volgden, maar vorig jaar besloot RTV Utrecht dat de kast weg moest. Dankzij NFV-lid Bauke Beerda ging de kast niet op Marktplaats, maar kwam de kast naar de vereniging. En wie was de man die hem weer in goede staat bracht: natuurlijk Arie Pijl. Het intensieve gebruik bij RTV Utrecht maakte dat dit een flinke klus was, maar de kast staat nu weer te glimmen in het clubhuis. Dit jaar investeerden we ook in de collectie met de aanschaf van twee ‘jonge kasten’. De Star Trek stond al wat langer op het verlanglijstje. De historie van dit exemplaar is volledig bekend: eerst bij Glenn Pellis, daarna naar Rens Hooijmaijers, toen bij Theo

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

van Vroenhoven en de laatste jaren bij mij. Vanwege dit bijzondere traject benaderden we eerst de ALV voor toestemming voor de aanschaf. Na het akkoord van de leden in juni 2020 is hij nu dus aangekomen in het clubhuis. Uit eigen ervaring weet ik: het is een topkast!

Links: WhoDunnit Rechts: StarTrek Pro

De veiling zorgde in het najaar voor extra financiële ruimte in dit bijzondere jaar. Dat geld staken voor een deel in de nieuwste aanwinst, en nu de jongste kast in de collectie: de Dialed In van Jersey Jack Pinball. Ook deze kast stond al enige tijd op het verlanglijstje en nu hebben we als vereniging naast de diverse Sterns ook een kast van die andere grotere producent uit de VS.

Ontwikkeling in vogelvlucht Mijn eerste activiteit binnen de NFV dateert van 2004. De vereniging zocht toen naar leden die wilden helpen om een eigen collectie op te bouwen. Op dat moment waren de kasten van de NFV op de vingers van twee handen te tellen. Er ontstond een Kastencommissie en na de start van het flipperkasten donatie plan (FDP) ging het hard. Ik heb al eens vaker over dat initiatief geschreven. Het blijft aanleiding voor positieve gedachten, want anno 2020 hebben we er nog steeds plezier van getuige de drie mooie donaties die we dit jaar kregen. 2005 In 2005 hadden we als vereniging al zo’n vijftig flipperkasten. De meest

waardevolste kasten stonden bij leden thuis. De overige stonden in een opslag, te wachten op het moment dat we ons eerste clubhuis zouden openen. De verdeling was toen: 1/3 elektromechanisch, 1/3 solidstate en 1/3 dot-matrix. De verzekerde waarde was nihil, daar deden we toen nog niet aan. 2010 Toen we in 2010 ons gesetteld hadden in Ederveen, dachten we met een gameroom voor zo’n zeventig kasten en twee flinke stellingkasten genoeg opslagruimte te hebben. Dat bleek een verkeerde inschatting, dus huurden we een extra schuur. De NFV-collectie bestond uit zo’n honderddertig kasten, terwijl we als gewenste omvang een aantal van honderd hadden bepaald. De samenstelling van de collectie was in die vijf jaar veranderd: 25 dot-matrix, vijftig solid-state en ruim 6zestig elektromechanische kasten. De kasten waren intussen verzekerd voor vijftigduizend duizend Euro. 2011 Na een partij-aankoop (operatie Wormerland) in 2011 groeide de collectie tot zo’n honderdvijftig kas-

ten en was echt alle opslagruimte vol. We hakten een knoop door: het accent ging op het verbeteren van de kwaliteit van de collectie. We organiseerden twee veilingen waarbij vooral elektromechanische kasten

“We hopen dat de leden veel plezier gaan beleven aan deze prachtige aanwinsten”

en minder populaire titels van de solid-state en dot-matrix generaties werden aangeboden. Na de verhuizing richting Veenendaal heb ik nog wel eens gedacht dat het leuk zou zijn geweest als we een paar van die kasten zouden hebben gehouden. We hanteerden daarna als vuistregel: kast erbij, dan ook een kast

eruit. In de praktijk bleek dat lastig te realiseren, zodat in de voorbije jaren de collectie weer gestaag groeide. Met twee of drie aankopen per jaar investeerden we in kwaliteit en er kwamen bijna elk jaar ook wel één of meerdere donaties bij. Dat was aanleiding om dit jaar opnieuw een (zeer succesvolle!) veiling te organiseren 2020 Van de circa honderdvijftig flipperkasten die in ons clubhuis aan de Turbinestraat staan is het overgrote deel in eigen bezit. De overige kasten zijn van medehuurder Ad Jonker, waaronder diverse bijzondere titels als The Matrix, Captain Nemo en Total Nuclear Anihilation. Per november 2020 heeft de NFV: • Elektromechanisch jaren 60/70: 16 • Solid-state jaren 70/80: 33 • Alfa-numeriek jaren 80/90: 10 • Dot-matrix jaren 90: 39 • Dot-matrix na 2000: 10 • Elektronisch na 2015: 3 • Bijzondere kasten: Pinball 2000, Merlin’s Magic (van Henk de Jager), Midi Digital Pinball (van Erik Klootwijk) De verdeling is nu dus: 15% elektro-mechanisch, 40% solid-state en 45% dot-matrix/modern. Dat de prijzen van flipperkasten zich hebben ontwikkeld is ook duidelijk, want de verzekerde waarde van de collectie is verhoogd tot honderdzestig duizend Euro. In de voorbije tien jaar is met het verstrijken van de tijd de collectie wat jonger geworden. Dat klinkt tegenstrijdig, maar het zit als volgt: de kasten die uit de collectie verdwenen, waren vaak ouder dan 50 jaar en de kasten die erbij kwamen, waren in de regel minder dan tien jaar jong.

zijn. De Jurassic Park van Stern is iets ouder en wellicht iets beter bekend. Deze kast werd door meer dan 25% van de respondenten genoemd. Ook de Pirates of the Carribean van JPP en de Iron Maiden en Deadpool van Stern werden relatief vaak genoemd. Die scoorden ook hoog in de top 100 die Pinside bijhoudt. Bijzonder is de plaats van Alice Cooper’s Nightmare Castle in de top 10 omdat veel mensen die kast nog niet gespeeld zullen hebben.

Top 10 NFV-pinballenquête Jurassic Park (Stern) 26 Pirates of the Carribean (JJP) 17 Iron Maiden (Stern) 14 Deadpool (Stern) 13 Hoezo moderniseren? Doe mij maar een leuke jaren 90 flipper 13 Total Nuclear Annihilation (TNA, Spooky) 11 Willy Wonka (JJP) 11 Teenage Mutant Ninja Turtles (St) 10 Elvira (Stern) 10 Alice Coopers Nightmare Castle (Spooky) 9 De JJP Dialed In! in het clubhuis

NFV-pinball enquête 2020 Zo’n honderd leden vulden de enquête in. Dat leverde hetzelfde beeld op als bij eerdere enquêtes: deze actieve leden vinden het leuk om op kasten te spelen die recent zijn uitgebracht, zoals Elvira en de Teenage Mutant Ninja Turtles, die minder dan een jaar op de markt

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Titels die verder door zo’n 10% van de respondenten werden genoemd waren onder andere: The Hobbit (JJP), Game of Trones (Stern) en The Walking Dead (Stern). We hadden de leden ook de optie gegeven om te kiezen voor de optie ‘Hoezo moderniseren? Doe mij maar een leuke jarenxx- flipperen’. Waarbij op de kruisjes dan 70, 80 of 90 stond. Die jaren-90optie werd diverse keren aangevinkt, zodat die ook een notering in de top 10 kreeg. De enquêteresultaten zullen zoals altijd meegenomen worden bij investeringen in de collectie. Naast deze ‘populariteits’ indicator’ is de prijs een belangrijke factor. Om die reden hebben we in de voorbije jaren gekozen voor ‘jonge tweedehands’ kasten’. We kozen dan voor kasten waarvan de populariteit ook na enkele jaren onverminderd bleef, terwijl de aanschafprijs dan lager lag dan toen de kast nieuw uit de doos kwam. De tijd zal leren welke kasten uit deze lijst een plek krijgen in de NFV- collectie!

Rens Hooijmaijers

Prijsverhoging nieuwe flipperkasten: 25% En dan was er ineens een bliksemflits bij heldere hemel: alle prijzen van nieuwe flipperkasten gaan met onmiddellijke ingang met 25% omhoog. Wat is hier aan de hand?

Wat voor velen ongemerkt aan de gang was, in ieder geval voor mij, was een handelsoorlog tussen Europa en Amerika. Dit gaat over beschuldigingen over en weer dat Boeing en Airbus onterechte staatssteun hebben gehad. In oktober heeft Donald Trump, in verband met deze zaak, besloten een aantal producten uit Europa te belasten met 25% invoerrechten . Daarop heeft de Europese unie weer besloten per 10 november ook een aantal Amerikaanse producten met 25% invoerrechten te gaan belasten. Op de lange lijst met getroffen productcodes staat iets wat ons flipperaars direct treft; de productcode van coin operated machines, games with screen, other games, parts. Dit betekent dat per direct (alleen reeds verscheepte goederen zijn uitgezonderd) flipperkasten en onderdelen belast worden met 25% invoerrechten. Zelfs al ben je dus niet in de markt voor een nieuwe flipperkast, maar puur geïnteresseerd in onderdelen, deze zijn dus ook 25% duurder geworden.

De vraag is nu voor menig flipperverkoper: wat nu? Een Stern Pro kostte circa EUR 6.500,- en dat zou met 25% verhoging dus ongeveer EUR 7.800 worden. Een Stern LE zou gaan van circa EUR 10.000 naar maar liefst EUR 12.500, om maar niet te spreken van een Guns n’ Roses CE die richting de EUR 18.000 zou gaan. Navraag bij diverse flipperhandelaren leert dat men de huidige voorraad verkoopt tegen de oude prijzen en dan vooralsnog pas op de plaats maakt. Men heeft de hoop dat als de nieuwe president Biden aan de macht komt per januari 2021 deze heffingen over en weer ten einde zullen komen. En men wil dan natuurlijk niet zitten met te duur ingekochte voorraad. En wie koopt er überhaupt nog een nieuwe flipperkast met zulke prijzen? Er zullen altijd kopers zijn, maar het aantal zal zeker flink afnemen. En zo verandert de flipperwereld overnacht. De vraag is natuurlijk ook welke impact dit zal hebben op Amerikaanse fabrieken, zoals Stern en JJP. Op korte termijn waarschijnlijk niets maar op lange termijn? Als Europese fabriek ontspringt Dutch

Pinball vooralsnog de dans, maar een gedeelte van hun onderdelen komt uit Amerika en hun kosten zullen dus ook stijgen. Ten tijde van het schrijven van dit artikel (eind november) was er overigens nog weinig invloed te zien op de prijzen van gebruikte flipperkasten. We gaan het zien en kunnen alleen maar hopen dat het ‘straffen’ over en weer snel ten einde komt. Dit niet alleen dus voor nieuwe flipperkopers, maar ook voor de mensen die onderdelen nodig hebben.

Internationale ramp: prijsstijging van 25% voor alle nieuwe flipperkasten

Tekst en foto’s: Rens Hooijmaijers

Stranger Things LE

Na het finaliseren van het artikel over de Stranger Things PRO kreeg ik de gelegenheid om bij Pinball Palace ook de LE-versie te spelen. Dit artikel stipt alleen kort de verschillen aan tussen de LE en de PRO.

Over de PRO-versie is in Spinner 2020-1 al geschreven. Deze viel bij uw verslaggever helaas niet echt in de smaak. De Premium en LE-versie zouden echter iets nieuws brengen in de flipperwereld: een projector die beelden op het speelveld kan tonen. Werkt dit en zou dit de mening van uw verslaggever veranderen? Net als bij de PRO staat Brian Eddy garant voor het ontwerp en is Bob Stevlic verantwoordelijk voor het artwork. Stranger Things is er in totaal in drie varianten: een PRO, Premium en een LE. In dit artikel komt dus de LE aan bod. Speelveld van de Premium en LE zijn wel gelijk aan elkaar.

Het speelveld

Het speelveld ziet er bij de eerste oogopslag hetzelfde uit als bij de PRO, maar wat zijn die witte vlakken op de ramps en het middelste ‘scherm’? De PRO kent hier stickers, maar hier is duidelijk iets anders aan de hand.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Speciale LE artblades

Speelveld LE met projectiescherm

De witte vlakken zijn namelijk bedoeld als ‘bioscoopdoek’ waarop beelden getoond kunnen worden met behulp van een projector die in de apron gemonteerd zit. De witte vlakken vind je niet alleen op het scherm in het midden (dat kantelbaar is net als bij de Pro en zo als ramp kan fungeren), maar ook op de ramps links en rechts, stand-uptargets bij de ingangen van de twee ramps, de droptargets in het midden en de spinner links. De werking van de projector viel eerlijk gezegd reuze mee, al zou ik gebruik in een fel verlichte ruimte niet willen aanbevelen. De plaats waar de LE stond was middelmatig verlicht.

Projectie op ramps en schermen

Unieke Telekinese multibal

Een ander verschil met de Pro is de manier waarop Telekinese multibal wordt afgehandeld. Bij de Pro is dit een virtuele ball-lock maar bij de LE (en Premium) wordt de bal ‘gelanceerd’ en ‘plakt’ hij aan het backboard. Dit wordt niet gedaan met een elektromagneet met behulp van een spoel (die ook veel te warm zou worden bij lange activatie), maar met een echte magneet die achter het backboard is gemonteerd. Op het moment dat de bal los moet komen wordt een dubbele spoel geactiveerd waarmee de magneet naar achteren wordt getrokken. Dit zorgt ervoor dat de ballen loskomen en via de ramp terug in het spel komen en de multibal gestart wordt. Niet speltechnisch van belang, maar ten opzichte van de PRO zijn er nog een aantal andere extra’s te vermelden,

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

zoals standaard een shaker aan boord, ontspiegeld glas, betere luidsprekers, speciale sideblades, speciale coated siderails en lockbar metalen apron, etc. Bij een LE hoort natuurlijk ook ander artwork op de kopkast en cabinet alsmede een mirrored backglas. Gewoon een compleet strak afgewerkt plaatje gemaakt door Bob Stevlic.

De hamvraag: Hoe speelt-ie?

Het spelverloop tussen de PRO- en LE-versie kent eigenlijk geen wezenlijke verschillen. De projector is een zeer leuke gimmick, maar beïnvloedt de bal natuurlijk niet. De fysieke ball-lock bij Telekinese multibal past zeker bij het thema, maar brengt ook vrijwel geen verandering in het spelverloop. Kortom, het spelverloop is geen motivatie om een LE (of Premium) te verkiezen boven de PRO. De projector is zeker een mooi gimmick en mag met recht innovatief genoemd worden maar of dit circa EUR 4.000 waard is? Je krijgt voor dat geld natuurlijk meer dan alleen de projector, maar de projector zal voor de meeste kopers wel de drijvende kracht zijn achter hun beslissing tot aankoop van een LE. Een Premium kost iets meer dan EUR 2.000 meer dan een PRO.

“Gewoon een compleet strak afgewerkt plaatje, gemaakt door Bob Stevlic” Echte fans van de serie zullen hier wellicht anders over denken, maar net als bij de PRO kon mij de LE helaas niet bekoren. Maar dit is een zeer persoonlijke mening en gekleurd door het feit dat uw reporter niets met het thema heeft. De LE is, net als de PRO, een flipper met lekkere lange schoten in een fan lay-out maar kan ook een drain monster zijn (‘Play better’, zou Steve Ritchie dan roepen!!). Kortom, ga hem gerust eerst eens spelen alvorens een knoop door te hakken en overtuig jezelf of deze flipperkast iets voor je is (of niet). Er is in Nuland in ieder geval een mooie showroom waar dit kan. Dank nogmaals aan Pinball Palace voor het mogen spelen van deze nieuwe kast!!

Stern Pinball heeft ruim na de lancering en levering van de Stranger Things flipperkast nog een verrassing in petto. Het blijkt dat bij de productie van de speelvelden van alle versies (dus PRO, Premium en LE) een uvcoating is aangebracht. Met een optionele kit (prijs iets onder de EUR 300) die bestaat uit een nieuwe apron, wat plastics en uv-ledstrips kan het speelveld zo, interactief met het spel, verlicht worden. Ik heb het niet zelf gezien, maar het ziet er op foto en film wel gaaf uit en past wel bij het thema, lijkt me.

Gerard van de Sanden

De avonturen van Gerard & Gerard Hoe toepasselijk kan een verhaal soms aansluiten op de naam van een rubriek of in dit geval de column The Adventures Continues... Gerard Ekdom, wie kent hem niet? Kapitale denkfout want na het maken van onze commercial voor het Dutch Pinball Museum liet ik het filmpje wat centraal staat in deze column rondgaan in mijn vriendengroep: geinig Geer maar wie is die andere Geer? Mr. Ekdom, waarschijnlijk momenteel de meest bekende actieve radio-DJ van dit moment, maar ook graag geziene gast in menig talkshow of televisieprogramma. Met zijn muziekkennis kan hij zeer onderhoudend de show stelen. Dr. Pop word hij ook wel genoemd en Dr. Pin had wel een lumineus idee om Gerard Ekdom te strikken voor een commercial. Maar dan wel met gesloten beurzen want de budgetten waar Bekende Nederlanders mee verwend zijn daar kunnen we nieuwe Stern flipperkasten van kopen. Aan een eerder bezoek aan Radio 10 waar ik een flipperkast heb staan en die een storing had sprak Gerard mij aan dat zijn flipperkast Capt. Fantastic kapot was. Nou ja kapot, de bovenste flipper deed het niet meer en als ik eens in de buurt was of ik een keer langs kon komen bij hem thuis.

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Gerard Ekdom, Gerard en Rick Romijn

Zo gezegd zo gedaan, in de buurt en ik stuurde Gerard een appje, zo gaat dat tegenwoordig. CEO’s en BN-ers weten elkaar goed te vinden. Maar CEO’s kunnen ook aardig door de mand vallen want technisch ben ik allerminst. Maar het viel mee, een los draadje die nog wel met een telefonische hulplijn gevonden moest worden, want wie weet nou dat de bovenste flipper van een Capt. Fantasic dubbel geschakeld wordt bij de onderste rechterflipper? Ik ook niet.

Gerard en Gerard voor de Capt. Fantastic van Gerard

Als wederdienst voor mijn diensten Gerard gevraagd of hij wilde figureren in mijn nog te verzinnen commercial? Geen probleem, maar daarna een script schrijven en jonge Gerard’s casten dat is toch wel een hoop werk. Maar het resultaat mag er dan ook wezen. Rick Romijn van Radio Veronica nog gestrikt voor de voice over en klaar is Klara. Dennis van de Pas (Pinnovating, Kill Bill etc) bedankt voor het leveren van alle skills die ik niet bezit voor het maken van deze video, en dat zijn er nog al wat.. En nu verder dromen over een serie Gerard & Gerard’s. Met Gerard Cox een duet over een mooie zomer die weer voorbij is of met Gerard Joling gemaskerde flipperaars beoordelen. Wie zou er bijvoorbeeld in het Pino-pak zitten die op de Deadpool een miljardenscore neerzet...

Gerard in de platenzaak van Gerard

Rene Geraerts

Start a new game Nieuwe leden stellen zich voor Elk kwartaal verwelkomt de NFV zo’n 20 tot 25 nieuwe leden. Mensen die om uiteenlopende redenen zodanig enthousiast zijn over flipperen dat ze zich aansluiten bij onze vereniging. In deze editie Rene Geraerts uit Nuenen. Mijn naam is Rene Geraerts uit Nuenen. Ik ben 54 jaar, getrouwd en ik heb een zoon. Ik ben rond mijn tiende begonnen met flipperen. Eerst in de friettent op de hoek; ik was er toen vrij handig in. Van de verzamelde vrije spellen “verkocht” ik er soms enkele aan andere spelers. Bijvoorbeeld voor een frikandelletje speciaal. Later ging ik vaak in Eindhoven naar een amusementshal. Daar hadden ze een tiental kasten. De videogames die toen begonnen te komen verdrongen langzaamaan steeds meer de flipperkasten. Ik vond de eerste sprekende kasten zoals Xenon geweldig. Ook Embryon (lekker breed) en Silverball met zijn joelende geluiden waren prachtig. Het waren dus vooral de kasten uit de jaren 70 en de vroege jaren 80 waarop ik veel gespeeld heb.

creatie. Na zijn overlijden heeft zijn zoon Marc, ondersteund door Dick Hesselbert, de draad van het updaten weer opgepakt. Iedere keer weer een feestje als er weer iets nieuws geïnstalleerd wordt. Omdat er natuurlijk niets boven het echte flipperen gaat, ga ik een paar woensdagen per jaar lekker genieten bij Gerard van de Sanden in zijn Dutch Pinball Museum. Eigenlijk raar dat ik er nooit eerder aan heb gedacht om lid te worden van de NFV. Maar wijsheid komt met de jaren, dus nu maar snel lid geworden. Ik hoop na de coronatijd snel eens in het clubhuis langs te kunnen komen.

Nieuwe leden Sebastiaan Eiselin Arjan de Koning Etienne Hersman Louk Heimans Pe Kuiper Koen Simoens Marco Verkooijen Paul Vinken Ko Magielse Jasper Singerling Mark Apotheker Marc Collet Arthur Köster Rico Visscher Robbie Cissen Roy Vink Stefan Calle Marc de Weerd Wilfred van der Aalst Roald Blaas Coos Hakvoort Rene Geraerts Arno Bosvelt Koen Marinissen Erwin Opgelder Henrie Groote John Verbaan Marcel van Berlo Bernard de Graaf

Na jaren heb ik zelf eens een kast gekocht (Springbreak), maar technisch gezien heb ik twee linkerhanden dus dat plezier was niet van lange duur. Jarenlang heb ik geen flipperkast gehad en met tussenpozen ben ik toch altijd blijven kijken op Marktplaats. Twee jaar geleden ben ik in contact gekomen met Erik Klootwijk van digitalpinball.nl. Na wat twijfels of digitaal wel iets was voor me was, ben ik bij hem eens een praatje gaan maken. Na vijf minuten spelen op zijn kast was ik verkocht. Nu zo’n twee jaar verder speel ik dagelijks een uurtje (soms drie of vier) op Eriks

NFV Spinner Magazine | jaargang 29 | nummer 4

Rene met zijn digital pinball machine

Technische Vraagbaak Flipperkast defect? Hoe sluit je een nieuwe spoel aan? Hoe check je of de opto’s goed zijn? Voorbeelden van vragen die leden kunnen stellen aan de Technische Vraagbaak (TV). De TV wil leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen. Of mensen die wel willen, maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen; de TV biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk COLOFON NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flippervereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan leden toegestuurd. Oplage 1.200 ex. REDACTIE Barry Driessen, Bas Vis, Gerard van de Sanden, Jos van Rixel, Mark Moolhuizen, Rens Hooijmaijers, Ronald Eijkman. Aan dit nummer werkten verder mee Aad van Dijk, Rutger en Niek Boot, Paul Vinken, Jim Jansen, Antonio van der Heijden, Robert en Jolanda Nauta, Errol Klein, Rene Geraerts. SAMENSTELLING OMSLAG Barry Driessen COVERFOTO Brigitte Angenent GRAFISCH ONTWERP Brr Brr, Werkplaats voor visuele communicatie DRUK Drukkerij Koopmans REDACTIONELE BIJDRAGEN Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publicatie in de Spinner. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl ADVERTENTIE TARIEVEN • 1/4 pagina € 50,00(1x) / € 150,00 (jaarcontract,4x) • 1/2 pagina € 100,00(1x) / € 300,00 (jaarcontract,4x) • 1 pagina € 150,00(1x) / € 450,00 (jaarcontract,4x) • Achterkant op aanvraag

AANSPRAKELIJKHEID De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van

als telefonisch gesteld worden. Verwacht geen kant-en-klare oplos singen. Gert-Jan en Eric zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kunt. Vanwege de onregelmatige werktijden van Eric kan het zijn dat zijn voicemail aan staat. Als je een berichtje inspreekt, dan wordt je uiterlijk de volgende dag teruggebeld. Let op! Bel alleen op de aangegeven dagen en tijden! Schrijven of e-mailen kan natuurlijk altijd. Uiteraard kun je ook je vraag stellen in het NFV-forum. onjuiste vermelding en/of zetfouten. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren. COPYRIGHT Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. PTT periodiek 146128 ISSN 1382-4066 NFV DAGELIJKS BESTUUR Waarnemend voorzitter Bas Vis - v oorzitter@nfvpinball.nl 0297-263451 Secretaris Rens Hooijmaijers - secretaris@nfvpinball.nl Penningmeester Laurens Linssen penningmeester@nfvpinball.nl Clubhuis & Collectie Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Competitie, wedstrijden & Spinner Bas Vis - b vis@nfvpinball.nl 0297-263451 Techniek & onderhoud collectie Bart Volman - techniek@nfvpinball.nl 06-13443222 COMMISSIES Ledenadministratie Nils de Kleine ledenadministratie@nfvpinball.nl Clubhuis evenementen & catering Arie Pijl - 0318-548901 arie@nfvpinball.nl Webmaster Koen Martens Social media Harrolf Staal Club van 100 Marianne Winkel - Cv100@nfvpinball.nl Evenementen Evenementencoördinator: [vacature] DPM coördinator: Albert Nomden albert@nfvpinball.nl Wedstrijden & competitie Regionale Toernooien (RFT) coördinator: Bas Vis - rft@nfvpinball.nl

Gert-Jan de Haan Roptasins 14 9051 GR Stiens 06 274 568 90 techniek@multigame.biz Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels Frankrijklaan 69 1966 VC Heemskerk 06 535 20 486 hmbartels@kpnmail.nl Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Lokale Competitie (LFC) coördinator: Theo van Vroenhoven - lfc@nfvpinball.nl Wedstrijdleider: Ad Jonker ad@nfvpinball.nl Communicatie Spinner: redactie@nfvpinball.nl Public Relations: Jim Jansen jim@nfvpinball.nl / 06-12096694 TECHNISCHE VRAAGBAAK Gert-Jan de Haan techniek@multigame.biz / 06- 27456890 Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur Eric Bartels - hmbartels@kpnmail.nl / 06-53520486 Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur ERELEDEN Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis, Theo van Vroenhoven, Jan en Tonia Meijer LIDMAATSCHAP VAN DE NFV Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris of via de NFV website (www.nfvpinball.nl). Een lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar. Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd. Opzeggingen schriftelijk uiterlijk 1 maand voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester. BANKGEGEVENS ING Rekeningnr.: 7233926 t.n.v. NFV te Wierden IBAN: NL 52 INGB 0007233926 BIC: INGBNL2A KVKnr: 40482631

10% korting voor leden NFV Kortingscode: LED4PIN o.a - Ledverlichting - Siliconen ringen, banden & sleeves - Cabinet protectors - Starpost verlichting - Nylon bolt ringen - Flipperknop verlichting - Popbumper verlichting

2020 - 04 - Spinner Magazine

Articles inside

Start a new game

The Adventure Continues

Stranger Things LE

NFV-collectie: nieuwe aanwinsten

Prijsverhoging van flipperkasten

Spinner-enquête: de resultaten

Evenementenagenda

Pinball People

Flipperhalle Berlin

The Gaming Factory winteractie

Avengers: Infinity Quest LE

Donatie Gottlieb Big Casino

Digital Pinball: Revenge of the Gator

Dutch Treat

Donatie Gottlieb Hi-Score

Pinball on Location: Gamestate Utrecht

Dutch Pinball Museum winteractie

Aladdin’s Tales of the Arabian Nights