VOEDSELVERMALERS ALS KANSRIJKE OPTIE VOOR GFEINZAMELING HOOGBOUW Wie de GFE-vermaler eenmaal kent, is fan voor het leven. Dat is kortgezegd de conclusie van een omvangrijk project in Sneek waarbij zo’n tweehonderd woningen werden voorzien van een apparaat dat groente, fruit en etensresten in de gootsteen opvangt, vermaalt en afvoert. Samen met de lozingen van het toilet verdwijnen de keukenresten naar een vergistingscentrale waar er biogas van wordt gemaakt. Een formule die ook prima in nieuwe hoogbouw zou kunnen werken, zo lijkt het
D
TEKST: SANDER WAGEMAN BEELD: CREM WASTE MANAGEMENT
e wijk Noorderhoek in Sneek is de enige plek in Nederland waar alle huishoudens een voedselvermaler én een vacuümtoilet hebben. In 2011 werd de wijk geherstructureerd en kregen alle woningen een dergelijk systeem als onderdeel van het project WaterSchoon. Daarin werken onder meer het waterschap Fryslân, de gemeente Súdwest-Fryslân, woningcorporatie Elkien, kenniscentrum Stowa en waterketenspecialist DeSah samen. Doel van de pilot is om biogas te winnen uit afvalwater. En dat gebeurt op een manier die uniek is in de wereld, namelijk met voedselvermalers en vacuümtoiletten. Maar wat zijn de ervaringen eigenlijk, negen jaar na dato? ENTHOUSIAST Ytsen Strikwerda is strategisch relatiemanager bij woningcorporatie Elkien. “We moesten aan het begin van het project eigenlijk veel meer investeren in het uitleggen van de nieuwe apparatuur en in het duidelijk maken waarom we dit doen”, concludeert hij over de introductie van de in Nederland vrij onbekende voedselvermaler. “Nieuwe bewoners kiezen voor hun huis omdat ze op zoek zijn naar woonruimte, niet vanwege de aanwezigheid van een vacuümtoilet of vermaler. Maar als zij aan de voorkant weten wat er voor hen verandert, bijvoorbeeld dat ze hun etensresten niet in de prullenbak gooien, maar door de vermaler doen, dan ontstaat er meer begrip
24 | GRAM #04 mei 2020
en gevoel bij het gebruik.” Dat zag Strikwerda bijvoorbeeld bij de huishoudens die meededen aan de eerste fase van het project in Sneek. “Zij werden perfect begeleid in het hele proces. Uit de evaluatie bleek later ook dat deze deelnemers heel erg enthousiast waren. Dat zijn ambassadeurs van het systeem geworden. En het is ook echt zo, iedereen die leert omgaan met de GFE-vermaler is om.” Maar voordat de eerste fase de kans kreeg om zijn succes tijdens de volgende fases op een grotere schaal te bewijzen, brak de financiële crisis uit en trad er vertraging op. De woningcorporatie onderging daarbij ook nog een fusie waardoor het project ging ‘zweven’. Strikwerda: “Uiteindelijk, in 2015 is toch besloten om er mee verder te gaan. Er werden tijdens de volgende fase 145 woningen in Noorderhoek, een herstruc-
tureringswijk in Sneek, voorzien van een vacuümtoilet en voedselvermaler. Maar de focus lag in die tijd vooral op zaken zoals de techniek van het zuiveringshuis en het vacuümsysteem an sich en minder op het begeleiden en meekrijgen van de bewoners. Terwijl dat nu juist essentieel is, zo hebben we geleerd.” KLACHTEN Bewoners moesten hun eigen weg vinden met het bij hen onbekende apparaat in hun keuken en dat liep niet altijd even vlekkeloos. “We kregen klachten van enkele mensen, omdat ze het vacuüm afzuigen van de GFE-vermaler in hun beleving te luidruchtig vonden. Anderen belden vaak met de melding dat het ding stuk was. Maar het is niet ongewoon dat er soms een kippenbotje of een koffielepeltje klem komt te zitten. Dat is vrij eenvoudig zelf opgelost, maar als
Tijdens het onderzoek van CREM werd restafval gesorteerd. Hier bekijkt de onderzoeker of er nog GFE in het restafval verdwijnt bij mensen met een vermaler. Foto: Arno Vlooswijk
