HOE ZIT HET OOK AL WEER MET DE VANG-DOELSTELLINGEN? 100 KG PER INWONER, 30 KG PER INWONER EN 75% GESCHEIDEN INZAMELING Hoe zat het ook alweer? Hoe moeten we de VANG-doelstellingen duiden? Waar komt die 100 kg/ inw ook alweer vandaan? Waar staat in de officiële beleidsstukken die 30 kilo eigenlijk? En, hoe haalbaar is die 30 kilo eigenlijk? TEKST: KOOS VAN DAEL, VANG-ADVISEUR NVRD
I
n het regeerakkoord van Kabinet Rutte 2 is het streven naar een circulaire economie opgenomen. Toenmalig Staatssecretaris heeft op basis hiervan een Groene Groei Strategie geformuleerd met ook aandacht voor afval. De VANG-doelstellingen zijn dan ook onderdeel van een groter geheel. ‘Afval’ is één van de acht domeinen waarbinnen het toenmalig kabinet belangrijke kansen en uitdagingen zag. De andere zeven zijn: energie, biobased economy, klimaat, bouw, voedsel, mobiliteit en water. Bij de aanpak van de kansen en uitdagingen werden vier pijlers benoemd: - slimme inzet marktprikkels; - stimulerend kader met dynamiek bevorderende wet- en regelgeving; - innovatie; - overheid als netwerkpartner. Voor afval is in de brief opgenomen dat duurzaam én zuinig moet worden omgegaan met natuurlijke bronnen, dat slim ontworpen moet worden, dat voorwerpen langer mee moeten gaan én dat reststromen optimaal moeten worden benut. DOELSTELLINGEN Het domein ‘afval’ is vervolgens verder uitgewerkt. Het resultaat hiervan werd in januari 2014 aan de Tweede Kamer aangeboden. In de bijlage bij de brief ‘Invulling programma Van Afval naar Grondstof’ van januari 2014 zijn acht operationele doelstellingen opgenomen. Deze doelstellingen dienen in samenhang te worden
30 | GRAM #04 mei 2020
bekeken: de een kan niet zonder de ander. De acht doelstelling zijn: - verduurzaming aan de voorkant van de keten; - verduurzaming consumptiepatronen (gedragsverandering); - verbetering van de afvalscheiding en inzameling; - bestaand afvalbeleid richten op circulaire economie; - aanpak specifieke ketens en afvalstromen; - ontwikkelen van financiële en andere marktprikkels; - kennis en onderwijs verbinden aan circulaire economie en - vereenvoudigen van meetmethoden, indicatoren en keurmerken. Iedere doelstelling is vervolgens uitgewerkt in acties, tijdpad en betrokken partijen. KEUZES Voor de aanpak is samenwerking noodzakelijk. Deze samenwerking is bekrachtigd in het ‘Publiek Kader Huishoudelijk Afval 2025’, waarin een handelingsperspectief en richting geboden wordt voor de publieke partijen. Dezelfde publieke partijen (Rijk, VNG en NVRD) hebben de acties waarin gemeenten zijn genoemd, verder uitgewerkt in het Uitvoeringsprogramma VANG Huishoudelijk Afval 2015-2025 (aangeboden aan de Tweede Kamer in december 2014). Het motto van dit Uitvoeringsprogramma is ‘Afval is een keuze’.
Het motto is gebaseerd op: - de gedachte dat afval vermijdbaar is en vooral ontstaat als gevolg van (verkeerde) keuzes; keuzes van ontwerpers, van producenten, consumenten, gemeenten, afvalbedrijven, recyclebedrijven, etc. en - de gedachte dat keuzes veranderd kunnen worden. In het Uitvoeringsprogramma wordt gesproken over een ‘ambitie’. ‘De ambitie van het Uitvoeringsprogramma VANG – Huishoudelijk Afval is om in 2020 te komen tot 75% afvalscheiding, met een verdere doorgroei naar een maximaal percentage scheiding in 2025'. Hiermee wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan een van de doelen uit het VANG-Programma en het Rijksbrede programma voor de Circulaire Economie; het halveren van de hoeveelheid Nederlands afval die wordt verbrand en gestort van ongeveer 10 Mton naar 5 Mton (in 2022). AMBITIE De ambitie om tot 75% afvalscheiding te komen in 2020 is vervolgens geconcretiseerd in een hoeveelheid huishoudelijk restafval (fijn én grof huishoudelijk restafval samen) van maximaal 100 kilogram per inwoner per jaar. Een ambitie in kilogram restafval maakt beter inzichtelijk hoeveel grondstoffen en materialen in de keten blijven. Met alleen het aandeel afvalscheiding kan dit niet tot uitdrukking
