In Nederland verzamelen we veel gegevens over afval. Daarmee kunnen we waarschijnlijk nog veel meer vragen beantwoorden en inzichten behalen dan we nu al doen. Een mooie uitdaging! TEKST: ADDIE WEENK EN JULIANE KUPFERNAGEL, RIJKSWATERSTAAT Bij elkaar verzamelen we giga-hoeveelheden data. Denk aan de jaarlijkse CBS-uitvraag over afval aan gemeenten en de inventarisatie van gegevens over de afvalstoffenheffing door Coelo. Verder is er, voortkomend uit o.a. wettelijke of afgesproken monitoringsverplichtingen, landelijke informatie beschikbaar over de verwerkingsmethoden, inen uitvoer, producentenverantwoordelijkheid en zwerfafval. En wat te denken van de vele sorteeranalyses die gemeenten uitvoeren. Interessant is ook de opkomst van citizen-science, waarbij burgers data verzamelen en beschikbaar stellen. Naast dat deze data de basis zijn voor grote lokale en landelijke beslissingen, dienen ze ook om zicht te krijgen op de effecten van bepaalde gebeurtenissen en maatregelen. Denk daarbij aan nieuwe wetgeving, zoals statiegeld en de Single-Used-Plastics richtlijn (SUP). Maar ook meer lokaal, zoals de invoering van diftar en/of omgekeerd inzamelen. Gemeente Gouda
2013 2014 2015 2016 2017 2018 229 226 234 199 169 104 190 51 46 Dalend186 restafval zonder 187 diftar 156 200 192 209 183 31 39 heeft de inzamelfrequentie in 176 2016 fors verlaagd) 184 183 van restafval 178 69 64 253 252 250 66 60 58 175,9701 140,431 123,8762 108,9894 86,15909 74,6165 209 207 201 196 168 90 173 172 163 154 105 49 192 194 195 180 82 82 RAD gemeenten 229 226 208 134 133 133 landelijk gemiddelde 210 206 200 190 179 171
Rijkswaterstaat stelt haar afvaldata actief beschikbaar op www.afvalcirculair.nl/onderwerpen/monitoring-cijfers/afvalcijfers/afvalcijfers/. Ook werkt ze aan meer en betere visualisatie, want plaatjes zeggen veel meer dan woorden en getallen. Rijkswaterstaat maakt zelf al veel gebruik van de data: voor het ministerie, in het programma VANG-HHA en ook om vragen te beantwoorden die aan de helpdesk worden gesteld. Een nieuwe toepassing is te vinden op de benchmarksite www.benchmarkafval. nl: de VANG-vergelijker, waar gemeenten zich kunnen meten met elkaar en zicht krijgen op verklarende factoren. Krachtig daarbij is ook de VANG-landkaart, waarin verschillende databases zijn gecombineerd. Hieronder enkele voorbeelden van inzichten die voortkomen uit de combinatie van gegevens van CBS en Coelo (afvalstoffenheffing). Duidelijke plaatjes die interessante vervolgvragen oproepen. En daarmee mooie cases voor de kennisuitwisseling in de benchmark huishoudelijk afval. De De diftar-knik diftar-knik
Dalend restafval zonder diftar
300
250
200
200
150
Sysnr Systeem Heffing Fijn restafval (ex nascheiding) #gemeenten 1 vastrecht 256 172 22 100 2 omvang hh 254 183 167 3 D-volume 224 157 15 4 D-vol&freq 196 98 102 50 5 D-#zakken1 166 51 23 6 D-#zakken2 178 51 8 7 D-#zakken3 161 25 2 0 8 D-gewicht2013 198 2014 106 4 2015 2016 2017 9 D-gew&freq 208 105 11
2018
Tilburg
Breda
Veldhoven
Oude IJsselstreek
Peel en Maas
Kaag en Braassem
Hulst
landelijk gemiddelde
kg restafval per inwoner per jaar
kg restafval per inwoner per jaar
2018 Lisse 126,164 Bunschoten 106,9513 (Oude IJsselstreek Woudenberg 113,4335 Dinkelland 101,5461 300 Kampen 36,41023 103,3615 Ede 136,4189 Heusden 171,3512 250 Renkum
150
100
50
0 2013
fijn restafval en heffing vs tariefsysteem 2019 fijn restafval en heffing vs tariefsysteem 300
2014
2015
2016
2017
Gouda
Lisse
Bunschoten
Woudenberg
Dinkelland
Kampen
Ede
Heusden
Renkum
RAD gemeenten
landelijk gemiddelde
VANG-landkaart
250
200
150
kg restafval per inwoner per jaar
2017 5334 4656 ,362 3919 9359 1491 7788 9655
VAN AFVALDATA NAAR NIEUWE INZICHTEN
100
50
0
Heffing
Fijn restafval (ex nascheiding)
GRAM #10 december 2020 | 25
2018
