Ondernemend Friesland editie 3 2021 by OF BV

Noordersingel Vastgoed: Mentale rust in vastgoed ALLES OVER MOBILITEIT! RELAXT ONDERNEMEN OP BONAIRE

DRIE O’S OP STOOM!

N0 03

2021 www.of.nl

Succesvol ondernemer én goede werkgever? Wij helpen u graag!

De economie groeit, maar u laat uw hoofd niet op hol brengen en neemt weloverwogen beslissingen. Vertrouwen in de nabije toekomst is immers goed, maar zekerheid voor de lange termijn is nóg beter. Wij willen u daarbij graag helpen. Breedpad 21 - 8442 AA Heerenveen - (0513) 61 44 44 info@kuiperverzekeringen.nl - www.kuiperverzekeringen.nl

Vertrouwen Toen ik besloot om in Ondernemend Friesland een serie te publiceren over mijn stappen in vastgoedland heb ik daar even over na moeten denken. De grootste drempel was het besef dat in vastgoedland álles te maken heeft met je netwerk. En dat draait om geven en nemen. Halen en brengen. In fase één is iedereen bereid om je op weg te helpen; daarna moet je bewijzen dat je het waard ben geweest. Dan gaan de zijwieltjes er af. En daarbij is mijn stelling dat je in het leven nooit moet vergeten wie jou heeft leren fietsen. Veel is dus gebaseerd op vertrouwen en dat ik deze serie schrijf kan daar een remmende werking op hebben, zo veronderstelde ik. Want, vertel je iemand álles wanneer deze persoon het misschien wel allemaal opschrijft? Ik heb uiteindelijk toch besloten om die serie te schrijven. Maar, op mijn eigen manier: ik gééf zoveel mogelijk, maar niet álles. Daar waar nodig zal ik mijn bronnen beschermen. En zelfs mooie primeurs ruil ik graag in voor de nobele daad van een geheim bewaren. Is er een grotere eer denkbaar dat iemand met een probleem zit en jou in vertrouwelijkheid om raad vraagt? Ik denk van niet. Wat ik overigens ook heb geleerd in het leven: zó ontstaat óók die oh zo belangrijke gunfactor. Door elkaar vertrouwen te geven. Het heeft altijd iets ontroerends wanneer mensen dat met elkaar doen. U kent hoop ik dat gevoel: zelfs al ben je er misschien niet helemaal gerust op: je neemt iemand in vertrouwen omdat het eerste gevoel goed is; de toekomst zal vanzelf wel uitwijzen of iemand dat vertrouwen waard was.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Of dat in het vastgoedwereldje ook kan? Ik ga het leren. Naar verluidt zou het een gesloten biotoop zijn van wheelen en dealen, maar ik heb daar weinig van gemerkt. Sterker: tientallen mensen hebben mij inmiddels al voorzien van advies, stuurden me excel rekenschema’s op (ik ben dol op excel) en staan open voor samenwerking. Het is net alsof vastgoed-mensen zich realiseren dat ze allemaal die ene geheime code hebben, die de groep onderscheidt van alle anderen. Over die code komen we later nog te spreken, maar ik zal u verklappen dat het álles te maken heeft met activa, versus passiva. Nou ja; als ondernemer weet u daar natuurlijk alles van af. Ik verwijs u daarvoor graag naar alle andere pagina’s van deze wederom bijzondere editie.

PS: W ilt u iets aan me kwijt, in vertrouwelijkheid, of juist bestemd voor 10.000 lezers? Mail me: mennobakker@of.nl

Menno Bakker HOOFDREDACTEUR

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

OF 2021-03

Colofon

Noordersingel Vastgoed beheert grote én kleinere portefeuilles

Uitgeverij Ondernemend Friesland BV Hoofdredactie Menno Bakker

Dat de huizenprijzen vandaag de dag records breken zal bekend zijn. En of er nu een tijdelijk dipje komt of niet; de cijfers laten zien dat vastgoed al eeuwen één van de meest stabiele investeringen is gebleken.

Bladmanagement Ed Klijnman Coverfoto Ed Klijnman Advertentie exploitatie en administratie Ondernemend Friesland BV Tussendiepen 21 9206 AA Drachten Telefoon 0512-366326 Jasper van der Sluis 06-46033589 Gerrit Landman 06-18882116

14 Friezen in den Vreemde

‘Elke dag even op de resetknop drukken’

Redactie NARVIC-media, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf, Willem Walda, Ingrid van Damme en Amanda de Vries

nieuwsberichten@of.nl

Vormgeving VDS Crossmedia Drukker Scholma Druk ISSN 1383-9314

Themaspecial Mobiliteit

© De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze u itgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

Duurzaam van A naar B

Kent u The Jetsons nog? Deze animatieserie over een gezin dat leeft in 2062 werd uitgezonden in de jaren zestig en tachtig. Toen werd nog gedacht dat auto’s inmiddels vliegende schotels zouden zijn, die je niet parkeerde maar inklapte. Fietsen deed men ook niet: via buizenpost kwamen personages van A naar B. Zo ver zijn we nog niet, maar hoe komen wij wél duurzaam van A naar B, nu en in de toekomst? Wij vroegen het een aantal Friese experts.

www.of.nl

OF 2021-03

Verkenningen in Vastgoedland. Episode 2

Vastgoedjongens. Én meisjes! En zo kwam het dat ik medio vorig jaar besloot om de aandelenbeurzen vaarwel te zeggen en mijn focus te verschuiven. Ik zag twee favoriete onderwerpen waar ik mijn hele leven al over fantaseer: de kunsthandel en vastgoed.

Buro Schaaf verbreedt scope met duurzaamheidsadvies

Drie mensen en de wereld aan oplossingen op het gebied van veiligheid. Dat is Buro Schaaf. Maar langzaamaan verbreedt dit bedrijf haar scope. “We willen ook de spin in het web zijn op het gebied van duurzame mobiliteit.”

Drie O’s op stoom in Noordoost-Fryslân Je zal maar als ondernemer in Friesland wonen. Dan heb je het getroffen. Want als érgens de overheid in staat is om samen met kennisinstellingen en het bedrijfsleven vernieuwingen door te voeren en deze ook financieel mogelijk te maken, dan is het in deze regio. Een pareltje dat er regelmatig uitsteekt is de regio Noordoost-Fryslân. Tal van partijen (zie kader, red.) staken de koppen bij elkaar en sloten enkele jaren terug een ‘regiodeal’.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

DIGITAAL METEN BOUW, INDUSTRIE, INFRA

WWW.BDM.NL - 085 079 4600 Infrastructuur | Fysieke leefomgeving | Duurzame ontwikkeling

Dé kracht van Stuiver Project- en Procesmanagement ligt bij het bepalen van de juiste koers voor opgaven in de fysieke leefomgeving met de focus op het verbinden van kansen, mensen en deskundigheid. Samen werken we aan een resultaat dat bijdraagt aan een leefbare wereld voor nu én in de toekomst.

Jetze Veldstraweg 81 | 8514 CN Ouwster-Nijega | stuiver@stuiver.nl | +31 (0)6-51503511

Startup Visa Noordoost Nederland breidt uit naar Friesland Friesland volgt het voorbeeld van Groningen en gaat proberen om veelbelovende internationale startups aan te trekken. De komende anderhalf jaar wordt het oorspronkelijk Groningse programma verder uitgebreid naar Friesland. Hiervoor is een bijdrage beschikbaar van €147.200 vanuit het One Single Hub Fund, een subsidieregeling voor de opschaling van succesvolle regionale programma’s voor startups en scale-ups.

WEERSTAND BEVORDEREN MET VERBETERDE LEEFSTIJL

Startup Visa Noordoost Nederland is een initiatief van Founded in Friesland, Novel-T en Founded in Groningen. Met een speciaal visum krijgen talentvolle ondernemers en hun startup van buiten de EU een jaar lang begeleiding om zich in de noordoostelijke regio te vestigen en uit te groeien tot een succesvol bedrijf. Dit moet uiteindelijk zorgen voor een structurele versterking van de economie en bijdragen aan de innovatie- en concurrentiekracht van Nederland.

Corona; het blijft de wereld bezighouden en begrijpelijk. De lezer kan zich wellicht nog herinneren dat wij bij OF direct na de uitbraak in Nederland een serie horecaondernemers in het zonnetje hebben gezet. Als een signaal van waardering. Maar, er zijn ook ándere ondernemers die direct of indirect op een bijzonder manier de impact van het virus bij hun zakelijke activiteiten merken. Zo’n persoon is Yvonne Knijn, leefstijlcoach in Gersloot. Vier vragen aan een leefstijlcoach.

Yvonne, wat doe jij precies? Het belang van een gezonde leefstijl is door de coronacrisis nogmaals duidelijk geworden en is het voor veel mensen een wake-up call geweest om te investeren in een gezonde leefstijl. Vanuit mijn praktijk begeleid ik mensen naar een gezonde leefstijl door advies, informatie en coaching te bieden op het gebied van gezonde voeding, beweging, slaap en ontspanning.

Het aantrekken en behouden van internationaal talent is essentieel voor een toekomstbestendige economie en de concurrentiepositie van Nederland. Om die reden lanceerden het Ministerie van Economische Zaken en de IND in 2018 een visum voor innovatieve, buiten de EU afkomstige ondernemers die in Nederland een startup willen beginnen. “Omdat de startup-wereld bij uitstek een internationaal speelveld is, willen wij niet alleen internationaal toegankelijk zijn voor de beste investeerders en partners, maar ook voor de beste

We weten allemaal dat die zaken belangrijk zijn. Maar waarom eigenlijk? Wanneer deze aspecten in evenwicht zijn bereik je met weinig moeite je gezonde gewicht en is het eenvoudig om dit gewicht te behouden. Tevens neemt je weerstand, zelfvertrouwen en conditie toe wat op eerdergenoemde aspecten een positieve invloed heeft.

Naar we begrijpen is het vooral een mentale kwestie? Voor een belangrijk deel wél. Daarom bied ik training in het vergroten van doorzettingsvermogen, wilskracht en impulscontrole. Hierdoor ontwikkel je de tools om valkuilen te herkennen en hier mee om te gaan. Wanneer groepsactiviteiten weer mogelijk zijn bied ik tevens workshops aan op een van de bovenstaande gebieden, of een combinatie daarvan.

startups”, aldus Jaap Beernink, CEO van Novel-T. “En hier maken we dan vervolgens samen internationaal impact mee.” Met eigen startkapitaal en een innovatief, schaalbaar idee, krijgen de internationale ondernemers een jaar lang de tijd om hun bedrijf te laten groeien. Zij worden hierin begeleid door lokale en regionale ‘facilitators’ die de ondernemers koppelen aan de verschillende topsectoren. Door het Startup Visa-programma uit te breiden naar Friesland, wordt het makkelijker om internationale startups de juiste regio te helpen vinden, waar de relevante kennis en netwerken zijn om succesvol door te groeien. Topsectoren in deze regio zijn onder meer watertechnologie en AgriFood. “Vanuit WaterCampus Leeuwarden kunnen we entrepreneurs op het gebied van watertechnologie alle ondersteuning bieden die ze nodig hebben om van hun startup een succesvolle onderneming te maken. Hiermee zijn we uniek in de wereld”, aldus Ronald Wielinga, manager entrepreneurship WaterCampus. “Via startup visa Noord-Nederland kunnen we veel eenvoudiger non-EU startups ondersteunen. Hiermee halen we nog meer internationaal talent naar de regio, ontstaat er nog meer nieuwe bedrijvigheid en wordt ons watercluster nog sterker. Wij zijn dus enorm blij met het project dat Novel-T, Founded in Groningen en Founded in Friesland samen oppakken!”

Om maar heel kort door de bocht te gaan: waarom is dit voor ondernemers interessant? Iedereen heeft baat bij gezondheid, ook bedrijven. Daarom ben ik recentelijk ook gestart met het begeleiden van werknemers binnen een bedrijf of onderneming. Hierbij krijgen de werknemers een leefstijlanalyse en wordt aan de hand van deze analyse een persoonlijk (of teambreed) begeleidingsplan opgesteld en uitgevoerd door YK-Coaching. In deze tijd een mooi gebaar naar je huidige en toekomstige personeel als werkgever en een gewaardeerde toevoeging aan de secundaire arbeidsomstandigheden. www.yk-coaching.nl

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Wierda Design ontwerpt interieurs die werken! Tijden veranderen, werkpatronen veranderen en kantoren zullen daardoor blijvend anders ingericht en gebruikt worden. Het kantoor wordt de plek waar je elkaar treft, samenwerkt, overlegt, vooruit kijkt en waar je klanten ontvangt. De plek om te ontmoeten en te verbinden. Wij vinden ons ontwerp pas goed als het interieur voor je gaat werken en alle activiteiten op de juiste manier ondersteunt. En met onze ontwerpen geven we de identiteit van de organisatie letterlijk een gezicht. Zo creëren we een functionele en aantrekkelijke werkplek, die optimaal faciliteert en inspireert.

06 5155 1622 | info@wierdadesign.nl | wierdadesign.nl

Verkoop | Aankoop | Taxatie | Vastgoedbeheer

www.jkoopmans.nl | 0512-381993

Jan Koopmans

Fetze Koopmans

Makelaarskantoor J. Koopmans is dé full-servicemakelaar uit het prachtige Beetsterzwaag. Wij helpen u graag!

OUD-TOPKAATSERS STARTEN NIEUW AVONTUUR MET SPIKERS UITZENDGROEP

VRIJBLIJVEND SPARREN MET TWEE ERVAREN COACHES Loop je vast in het piekeren over je onderneming? Heb je behoefte aan beweging in je brein en helder zicht op je toekomst? Vraag een vrijblijvend coachingsgesprek aan bij Martha Houkema van Luna de Nieuwetijdspraktijk en Ymkje de Vries van NLP-instituut Kies Koers. Martha en Ymkje hebben de handen ineengeslagen om ondernemers die vastlopen door onder andere de coronacrisis, nieuwe perspectieven te bieden. Samen bieden ze de eerste vijf aanmelders vrijblijvend een ‘high impact-gesprek’. Een unieke samenwerking waarbij Ymkje coacht vanuit haar NLP-ervaring en Martha dat doet vanuit haar paranormale businesscoaching. Wie een gesprek aanvraagt, krijgt de inzichten van twee zeer ervaren coaches.

Een ander perspectief “Ondernemers die zelf niet zo snel een coach of business adviseur inschakelen, kunnen zo toch – op een laagdrempelige manier – deskundig advies inwinnen. In één à twee uren voorzien wij de ondernemer van antwoorden die hij anders niet zou krijgen. Wij bieden echt een ander perspectief: wij kijken met een blik van buitenaf naar je onderneming en houden je een spiegel voor. Daarbij bundelen we de kracht van intuïtie en ratio.”

Helpende hand bieden De coaches werken samen in dit unieke aanbod omdat ze met lede ogen aanzien wat de effecten zijn van de coronacrisis op medeondernemers. “We groeien naar een samenleving waarin we steeds meer met elkaar willen verbinden, écht contact met elkaar willen hebben. We kunnen het niet allemaal alleen doen en dat hoeft ook helemaal niet. Wij kiezen ervoor om verbinding te maken. Dat doen we door samen ondernemers een klankbord te bieden: even sparren met elkaar. We geven je nét dat duwtje wat je nodig hebt!”

Het zijn twee bekende gezichten in het noorden van Fryslân. Helemaal wanneer je kaatsliefhebber bent of alleen jaarlijks de PC in Franeker volgt. Johan van de Meulen en Rutmer van der Meer schitterden beide op de belangrijkste kaatspartij. En juist in de stad van het Sjûkelân starten zij nu een nieuw avontuur met Spikers Uitzendgroep. Kaatsen is geen sport waar je van kunt leven, dus beide mannen hebben altijd gewoon gewerkt. Na een tijdje als collega’s te werken bij een uitzendbureau, kwamen Johan en Rutmer erachter dat zij een gezamenlijke ambitie hadden. Ze willen ondernemen, een nieuw avontuur starten en hun gedeelde visie waarmaken. Zo ontstond Spikers. Een naam waar een gedachte achter zit. Johan: “Wy binne der foar de gewoane man en de gewoane frou; foar praktyske minsken. ‘Spikers’ past hjir goed by. En wês earlik, spikers komme altyd fan pas.”

ENSHORE EN BELCO: VERGAANDE SAMENWERKING

Meld je snel aan Zit je met vragen als: ‘Moet ik doorgaan op hetzelfde pad, of moet ik een andere weg inslaan? Moet ik stoppen met mijn onderneming, of zijn er nog mogelijkheden?’ Pieker niet langer in je eentje door, meld je snel aan bij Martha of Ymkje. De eerste vijf aanmeldingen krijgen een gratis vrijblijvend gesprek aangeboden.

Een mooi voorbeeld van Fries-Groningse samenwerking: Belco uit Leeuwarden en het Groningse Enshore bundelen hun krachten om zich te positioneren als de nummer één klantenservice-software voor e-commerce in Nederland. Een stevige samenwerking ook, want Enshore koopt zich met aandelen in het bedrijf Belco in. Waar Belco zich specialiseert als klantenservice-experts met innovatieve klantenservice-software, richt Enshore zich voornamelijk op optimaliseren van digitale bedrijfsprocessen. Vanuit deze samenwerking krijgt Belco meer slagkracht om marktleider te worden in deze niche, zo stellen de initiatiefnemers.

Meer info: www.denieuwetijdspraktijk.nl en www.kieskoers.nl

Edwin Kruis, mede-eigenaar van Belco licht toe: ‘We zochten een organisatie gespecialiseerd in development, financiële processen en human resourcing om Belco naar een nóg hoger niveau te tillen. Enshore is een professionele sparringpartner die ook de software van Belco beheert en verder ontwikkelt.’

Aanmelden kan via mail: info@kieskoers.nl of info@denieuwetijdspraktijk.nl

In deze noordelijke samenwerking richt het team van Belco zich vooral op de beleving van het merk: ‘Beleving staat bovenaan, voor onszelf én voor onze klanten. De klanten van Belco geven ideeën en helpen mee de software verder te ontwikkelen. Enshore is de partij die al deze ideeën en wensen van klanten ook daadwerkelijk kan bouwen en integreren in de software.’ Ook Enshore is enthousiast over deze bijzondere noordelijke samenwerking. Jeroen Hommes vertelt: ‘Wij geloven in de innovatiekracht van scale ups en ook wij ontwikkelen continu onze dienstverlening. Een centraal onderdeel van de Enshoredienstverlening is goed klantcontact en optimale bereikbaarheid. In de samenwerking met de startup Belco combineren we technologie en e-commerce power.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

te!

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app.

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS

Handig... privé en zakelijk.

Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

NOTARISKANTOOR ELLEMERS Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Stienstra & van der Wal B.V. Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf,

(Ver)bouwen is meer dan het uitvoeren van een opdracht.

gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van Stienstra & Van der Wal op juiste waarde in te schatten.

Walbeschoeiingen Steigers en vlonders Trailerhellingen Houten bruggen Remmingswerken

Boerfinne 12, Aldtsjerk • 058 256 10 71 info@hooghiemsterbouw.nl

www.hooghiemsterbouw.nl

ROGMOLEWEI 6, IJLST

Ontzorgend bouwen

TEL.: 0515 - 533 243 INFO@STIENSTRA-VANDERWAL.NL

KoHN 415.indd 2

16-03-20 15:12

HEIBEL NEEMT PUBLANDA OVER

SESSIES AAN ZEE

in Zurich doet het anders

Internetbureau Heibel uit Surhuisterveen heeft de activiteiten van het in Groningen gevestigde Publanda overgenomen. Met deze overname vergroot Heibel zijn aandeel in Noord-Nederland. In totaal worden nu bijna 300 klanten bediend met websites, webshops en andere onlineproducten.

Het verandert, gelukkig. En toch zijn er nog ondernemers die bang zijn dat persoonlijke ontwikkeling niet rationeel maar ‘zweverig’ is. En dat een peperdure ‘break-throughtraining’ hun enige optie is. Dat het anders kan, bewijst Sessies aan Zee in Zurich. Trainer/coach Klaas van Leggelo neemt lichaam, zenuwstelsel, hersenontwikkeling, gewaarwording, traumawetenschap en creativiteit als uitgangspunt in zijn (business)coach-sessies, workshops en kleinschalige trainingen. Van Leggelo: “Weinig mensen weten hoe biofysiologische processen elke seconde van invloed zijn op ons functioneren. En hoe ons ‘animal brain’ het overneemt van onze ratio als we worden geconfronteerd met uitdaging, onzekerheid en stress. Via theorie en ervaringsoefeningen leren deelnemers deze processen te beïnvloeden om rust in hoofd en lijf te creëren.” In deze tijd kunnen zzp’ers en mkb’ers dit goed gebruiken. Trouwens, ons hoofd bevindt zich hoger in de lucht dan ons lichaam.. Over zweverig gesproken…

Publanda is in 2011 opgericht om ondernemers te ondersteunen met doeltreffende online oplossingen. Aanvankelijk vanuit Oosterwolde en later Groningen werden opdrachtgevers in Drenthe, Groningen en Friesland bediend. Voor de eigenaren Kristian Pars en Jermain Buist is na 10 jaar het moment aangebroken om het stokje over te dragen. Net als Heibel werkt Publanda al sinds jaar en dag met het MODX CMS. De overdracht van klanten zal dus geheel moeiteloos verlopen. “Wanneer je zelf toe bent aan een volgende stap, wil je je klanten graag een passende oplossing bieden. Gezien de kennis en ervaring met MODX, hebben we in Heibel de juiste partij gevonden,” aldus Kristian Pars. “Het team van Heibel past goed bij de klanten van Publanda en dat stelt ons gerust,” vult Jermain Buist aan.

Walter van der Meer nieuwe voorzitter Raad van Toezicht Water Alliance Walter van der Meer is per 1 februari 2021 voorzitter van de Raad van Toezicht (RvT) van de Water Alliance geworden. Van der Meer volgt daarmee Wilma Mansveld op, die deze rol vervulde vanaf 2017. Walter van der Meer (61) is in het dagelijks leven directeur van drinkwaterbedrijf Oasen in Gouda. Hij heeft een lange carrière achter de rug in de watertechnologie en specialiseerde zich in de loop der jaren tot expert op het gebied van membraantechnologie. Over zijn nieuwe voorzitterschap is Van der Meer duidelijk: “Ik heb er niet lang over hoeven nadenken. De Water Alliance verbindt op een goede manier de wereld van wetenschappers en uitvinders met de wereld van ondernemen. Dat is precies wat de watersector nodig heeft, omdat je alleen door die samenwerking een circulaire economie kunt realiseren. En dat laatste is de grootste uitdaging waar we als sector voor staan.

In de loopbaan van Van der Meer spelen de begrippen water, innovatie en membraantechniek continu een belangrijke rol. Als procestechnologisch ingenieur was hij sinds 1992 in dienst bij drinkwaterbedrijf Vitens. Daar maakte hij vanaf juni 2009 deel uit van de directie, met bedrijfsvoering en watertechnologie in zijn portefeuille. Vanaf februari 2012 is Van der Meer directeur van drinkwaterbedrijf Oasen. Naast al zijn managementfuncties bleef Van der Meer actief onderzoek doen. In 2003 promoveerde hij in de Civiele Techniek aan de Technische Universiteit Delft en van 2005 tot 2011 was hij als deeltijdhoogleraar Membrane Process Technology verbonden aan de Universiteit Twente. Van 2011 tot 2016 was hij deeltijdhoogleraar Innovatieve Waterzuiveringsprocessen bij de Technische Universiteit Delft en sinds 2016 is hij deeltijdhoogleraar bij de Universiteit Twente en bekleedt hij de leerstoel ‘Membrane Technology and Engineering for Water Purification’.

Ik vind het mooi om daar op deze manier een steentje aan bij te kunnen dragen.”

Van der Meer is getrouwd met Corine, heeft twee zoons en woont in Sneek.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

NULLAST Productontwikkeling Embedded Systemen Elektronica en Software Industriële Automatisering

Periodieke keuringen volgens Nen-normen van: - Elektrische gereedschappen NEN 3140 - Trappen en ladders NEN 2484 - Rolsteigers NEN 2718 Reparatie en onderhoud van - elektrische gereedschappen - tuinmachines Kalibratie, onderhoud en reparatie van lasers

Wytze Veenstra Houtdraaiersstraat 6b 8601 VG Sneek info@nullast.nl 0515 - 42 69 23 06 - 10 07 32 52

www.visionsandbeyond.nl

W W W. N U L L A S T. N L

Bouwkundige opnames: 0-metingen Schade inspecties Trillingsmetingen ankoop- en A opleveringkeuringen (NHG) • Belastingzaken voor ondernemer en particulier • Samenstellen jaarstukken • Salarisadministraties • Bedrijfsadvisering

eerjarenonderhoudsplannen M “NEN2767” erekeningen dak B t.b.v. zonnepanelen (particulier en zakelijk)

Ds. Feitsmawei 1a • 9108 NE Broeksterwâld Tel (0511) 421297 www.rosieradministraties.nl info@rosieradministraties.nl

PEIL B.V. Oedsmawei 18a 9001 ZJ GROU www.peiladvies.nl

Bouwbedrijf Jelle Bruinsma start nieuw prefab bouwbedrijf

“We willen inspelen op de huidige stikstofproblematiek” Bouwbedrijf Jelle Bruinsma in Harlingen staat niet stil. Het bedrijf aan de Industrieweg is gestart met een fabriekspand voor dochteronderneming BYNT, een prefab houtfabriek. Eigenaren Rintje Miedema en Jelmer Bruinsma: “We merken dat er een toenemende vraag is naar prefab-bouw. Daarnaast spelen we met BYNT in op de huidige stikstofproblematiek.” BYNT wordt een toeleverancier voor de prefab houtskeletbouw. Dat betekent dat een huis grotendeels tot stand komt in de fabriek. In het fabriekspand worden zowel complete woningen in prefab elementen gerealiseerd als halffabricaten, zoals daken wandelementen voor de woning-, en utiliteitsbouw. De fabriek wordt ‘state of the art’. Bouwtekeningen worden op kantoor in een speciaal 3D

tekenprogramma uitgewerkt. Deze worden vervolgens doorgestuurd naar twee robots die zagen, spijkeren en frezen. Aan het einde rolt er dan een compleet houtskeletbouwelement van de band. Alleen de invoer van hout en isolatiemateriaal wordt nu nog handmatig gedaan. Rintje Miedema: “Uitsparingen voor bijvoorbeeld stopcontacten, ramen en deuren die door de tekenaar zijn aangegeven worden compleet door de robot uitgefreesd. Hier komt geen mensenhand meer aan te pas. Zo verhogen we de productie en wordt de bouwtijd verkort. We willen zoveel mogelijk werkzaamheden van de bouwplaats afhalen en naar de fabriek verplaatsen. Dat betekent dat we de uitstoot van stikstof aanmerkelijk reduceren en tegemoetkomen aan de toenemende vraag van houtskeletbouw. Hout is immers een materiaal wat stikstof

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

opslaat” Dat duurzaamheid een van de pijlers van het bedrijf is wordt wel duidelijk door de elektrische heftruck, elektrische bedrijfsauto en de 720 zonnepanelen die op het dak komen. Hiermee is de hele fabriek meer dan zelfvoorzienend en levert zelfs energie terug aan het elektriciteitsnet. BYNT zal werk bieden aan zes tot acht mensen in de productie en aan 3 mensen op kantoor.

Planning De bouw is inmiddels in volle gang. Het imposante fabriekspand van BYNT aan de Industrieweg moet voor de bouwvak van 2021 klaar zijn. De robots en machines worden in het laatste kwartaal van dit jaar geïnstalleerd en vanaf dat moment wordt er volop getest. Medio 2022 draait de fabriek volledig operationeel voor klanten uit de bouwsector.

OF 2021-03

Noordersingel Vastgoed beheert grote én kleinere portefeuilles

Mentale rust in vastgoed Dat de huizenprijzen vandaag de dag records breken zal bekend zijn. En of er nu een tijdelijk dipje komt of niet; de cijfers laten zien dat vastgoed al eeuwen één van de meest stabiele investeringen is gebleken. Het is ook niet voor niets dat bedrijven hun winsten graag investeren in een bedrijfspand en dat particuliere beleggers toestromen op zoek naar beleggingspanden. Een slim en effectief beheer van al deze kostbare activa kan verzorgd worden door Noordersingel Vastgoed in Leeuwarden. Voor een nadere kennismaking gaan we op bezoek bij deze snelgroeiende outsider in dit vakgebied. Een partij die grote, maar ook kleine portefeuilles kan beheren. Vastgoedbeheerders Annafien Henkes en Frank de Jonge schenken koffie en leggen uit waarom het uitbesteden van vastgoedbeheer niet alleen financiële maar ook mentale winst kan opleveren.

OF 2021-03

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Annafien Henkes Geboortedatum: 9 augustus 1996 Geboorteplaats: Leeuwarden Burgerlijke staat: Ongehuwd Hobby’s: koken, hardlopen, reizen

Om de lezer direct een helder beeld te geven: professioneel vastgoedbeheer houdt in het beheren van vastgoed op het gebied van verhuur, financiële administratie en technisch onderhoud. “Maar veel belangrijker is dat je van A tot Z meedenkt met de eigenaar van vastgoed, zo lang hij of zij het vastgoed in bezit heeft”, zo stelt Henkes. Noordersingel Vastgoed, op dit moment goed voor zo’n 250 objecten in Friesland, doet precies dát voor zowel kleine partijen als ook voor hele grote spelers. “Uiteraard kun je dan denken aan verhuur”, zo legt Henkes uit. “De juiste huurders selecteren is een vak apart en heb je eenmaal een goede huurder dan moet je een goed contract hebben waarmee je niet voor verrassingen komt te staan. Zorgen dat iedereen zijn huur op tijd betaalt is belangrijk, maar net zo belangrijk is een

Noordersingel Vastgoed is een groeiende vastgoedbeheerder in Noord-Nederland. Het bedrijf is gevestigd in een statig pand, op de hoek van de Noordersingel en de Spanjaardslaan in Leeuwarden, waar het kantoor wordt gedeeld met Popma Makelaars. Het bedrijf heeft een simpele missie:

OF 2021-03

goede service bieden aan je huurders; daar kun je de meest langdurige relatie mee opbouwen, met stabiele inkomsten en weinig stress. Dat is waar wij voor onze klanten op uit zijn, mentale rust.” Een vastgoedbeheerder wordt vaak ingeschakeld door partijen die het allemaal professioneel geregeld willen hebben. Dat kunnen grote fondsen of bedrijven zijn, maar ook particulieren die wel graag een goed rendement willen halen op hun vastgoed, maar er liever geen omkijken naar hebben. “Niet alleen de verhuur regelen wij; we zorgen ook voor een nette administratie”, stelt De Jonge. “Denk aan waterdichte contracten, het toepassen van jaarlijkse indexeringen; het innen en doorstorten van waarborgsommen; we regelen dat soort zaken allemaal netjes.”

eigenaars van vastgoed populair gezegd ‘ontzorgen’. De deur aan de Noordersingel staat open voor grote investeerders, maar ook voor particuliere vastgoedbeleggers. Henkes: “Iedereen die wél vastgoed wil bezitten, maar er geen werk of drukte van wil hebben

En dan is er nog het technische beheer. De Jonge: “Je kunt denken aan het opstellen en uitvoeren van onderhoudsplannen, het regelmatig inspecteren van het vastgoed, maar ook aan het adequaat reageren op vragen van huurders, of op calamiteiten. Wij vinden het fijn dat we op deze manier alle zorgen bij onze klanten kunnen wegnemen. Dat maakt ons werk ook zo boeiend; geen dag is hetzelfde.”

Hands on Waar Noordersingel Vastgoed zich onderscheidt? “Twee punten”, zegt De Jonge. “Ten eerste hebben we veel kennis en ervaring in huis. En ten tweede hebben we een hands on mentaliteit. We zijn niet alleen reactief, maar ook proactief.” Als voorbeeld voor zo’n proactieve houding noemt de Jonge het meedenken met

is welkom.” De Jonge: “En voor beginnende vastgoedinvesteerders de tip: hoe meer je uitbesteedt, hoe gemakkelijker je door de fiscus als belegger wordt ingedeeld in box 3 en dat is fiscaal erg aantrekkelijk.”

www.noordersingelvastgoed.nl

bezitters van bedrijfsmatig vastgoed. “Dat staat, zeker in deze tijd soms wat langer leeg. Het komt voor dat wij dan met de eigenaar een plan uitwerken om aanpassingen of een transformatie te doen, waarmee de verhuurbaarheid snel toeneemt. Daarbij kunnen wij al het werk verzetten; van planvorming tot het inschakelen van een architect, als ook het maken van een eerste globale begroting. Een vastgoed-eigenaar krijgt op die manier snel enkele opties waaruit hij kan kiezen.” Een ander onderscheidend voordeel is volgens Henkes de bedrijfscultuur. “Vastgoedbeheer is vooral ook mensenwerk. Zowel Frank als ik vinden dat het allerleukste; het contact met verhuurders en huurders. Iedereen op zijn wenken bedienen met een luisterend oor, advies, of met concrete actie.” De Jonge: “We zijn nog een relatief jong bedrijf, maar hebben in onze inner circle een schat aan ervaring en de juiste contacten. En daarbij hebben we het afgelopen jaar keihard gewerkt om een bedrijf neer te zetten dat grote, maar ook kleine klanten snel kan bedienen.”

Anti-stress-middel Henkes: “Uiteindelijk zijn wij voor vastgoedeigenaars vooral een antistress-middel. Wij zijn de eerste partij die wordt gebeld als er iets is en dan lossen we zaken op. Van een sleutel die per ongeluk in een pand is blijven liggen tot directe acties wanneer er onverhoopt een calamiteit als lekkage of brand zou zijn. Daarbij documenteren we al ons werk digitaal en veilig. Het doel is te zorgen dat de vastgoedbezitter zonder stress kan genieten van zijn nachtrust of het kerstdiner.” Ambities voor de toekomst; die zijn er volop aan de Noordersingel. “We willen eerst in Friesland bekender worden. Mensen moeten weten dat we er zijn en wat ze van ons kunnen verwachten”, aldus de Jonge. “Vanuit een sterke regionale

positie willen we dan ook wel verder uitbreiden buiten de provincie.” Henkes, aanvullend: “Dat is denk ik het mooie van de manier waarop we de zaken op dit moment zorgvuldig hebben voorbereid en hebben georganiseerd. Ineens fors moeten opschalen is voor ons geen probleem. En dat geeft een erg goed gevoel.”

Frank de Jonge Geboortedatum: 21 december 1984 Geboorteplaats: Sneek Burgerlijke staat: samenwonend Hobby’s: tennis, varen, culinair genieten

En het mooiste van het vak? “Daar moet ik even over nadenken”, zegt Henkes. “Eigenlijk is iedere dag leuk. Het dagelijks contact met zowel huurders, leveranciers en eigenaren maakt het zo afwisselend. En ja, ook is het een geweldig gevoel wanneer je een voorstel mag doen voor het beheer van een huis en je wint het vertrouwen van een klant.” De Jonge: “Ik vind het ook mooi wanneer een vastgoedeigenaar mij belt met een hulpvraag over een probleem waar hij of zij al heel lang mee rondloopt. Bijvoorbeeld wanneer er absoluut geen klik is met een huurder en dit leidt tot problemen. Wanneer ik zoiets vervolgens kan oplossen geeft me dat enorme voldoening.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Themaspecial Mobiliteit

Duurzaam van A naar B Kent u The Jetsons nog? Deze animatieserie over een gezin dat leeft in 2062 werd uitgezonden in de jaren zestig en tachtig. Toen werd nog gedacht dat auto’s inmiddels vliegende schotels zouden zijn, die je niet parkeerde maar inklapte. Fietsen deed men ook niet: via buizenpost kwamen personages van A naar B. Zo ver zijn we nog niet, maar hoe komen wij wél duurzaam van A naar B, nu en in de toekomst? Wij vroegen het een aantal Friese experts.

Giel Franken, Supply Chain Director bij Carver Europe: “Onze belangrijkste bedrijfsactiviteit is de assemblage en distributie van de Carver, een elektrisch stadsvoertuig.”

Carver Europe: ‘Wij merken dat de voorkeur bij stedelijk vervoer steeds meer uitgaat naar compact en persoonlijk, in plaats van grote auto’s of openbaar vervoer’

OF 2021-03

Een grote auto voor de deur: decennialang was dit een teken van welvaart en dé trots van de eigenaar. Maar mobiliteit verandert. Hoe speelt jouw onderneming daarop in? Joyce van Os de Man van OrangeGas: Men wil steeds goedkoper, schoner en efficiënter reizen. Dit vertaalt zich in initiatieven zoals carsharing en OV-totaalconcepten, maar ook het overschakelen naar schone alternatieven. Het belang van autobezit wordt steeds minder. Anderzijds blijft de

vrijheid om te gaan en staan waar je wilt belangrijk. Wij spelen hierop in door een dekkend netwerk te realiseren van schone vulpunten vanuit Nederlandse bronnen. Dit houdt in: (snel)laders, waterstof, Bio-CNG, LNG en HVO100, maar ook het aanbieden van schone voertuigen via SmartGreenCars. Willem Hellinga van DEM BV: Wij kijken bij de aanschaf van ons machinepark naar de motor en naar de uitstoot van de auto of servicebus.

OrangeGas: ‘Wij realiseren een dekkend netwerk van schone vulpunten vanuit Nederlandse bronnen’

Rob Bergevoet, Business Development Manager bij Wierda Hybrid Technologies: Voertuigen binnen het bedrijf zijn altijd functioneel geweest en dat verandert de komende tijd niet. Wel kijken we bij vervanging serieus naar elektrische voertuigen, rekening houdend met de daarbij behorende aspecten op het gebied van laadinfrastructuur en eventueel een aangepaste reisplanning. Anne Tjeerd Haaima van Haaima Hylkema: Wij merken dat de consument die de auto aanschaft nog steeds trots is en exact weet wat hij wil. Door de transparantie van het internet is dit onbewust nog groter geworden. Wij zien weliswaar ook de beweging van ‘bezit naar gebruik’ en dat vertaalt zich met name in de vorm van (private) lease. Op deze manier kiest de klant voor zekerheid in kwaliteit én zekerheid in vaste lasten. Giel Franken van Carver Europe: Twintigers en dertigers willen liefst geen voertuig meer in bezit, dus daarvoor moeten we denken in vormen van shared mobility. Waar mensen wel of niet in gezien willen worden, is nog steeds wel actueel. Voor ons staat met name de klantbeleving centraal. Het rijgedrag als je door de bochten ‘zweeft’ en het gebruiksgemak van compact elektrisch rijden is wat we klanten willen laten ervaren. Theo Bosgra, Accountmanager Zakelijke Markt bij Van den Brug: Mobiliteit is inderdaad volop in beweging. Ondernemers rijden nog altijd graag in een mooie, grote auto en daarnaast speelt duurzaamheid en milieu-impact een steeds grotere rol. Wat straalt de auto uit, en is dat in lijn met de duurzaamheidsdoelstellingen van het bedrijf dat je vertegenwoordigt? Daarom zie je steeds meer vraag naar hybride of volledig elektrische auto’s. Voor veel mensen

Joyce van Os de Man, directeur Benelux bij OrangeGas: “Wij realiseren en exploiteren van schone brandstoffen en (snel)laders.”

is dat nieuw en daar hebben we alle begrip voor. Daarom bieden we ondernemers de mogelijkheid om een hele dag of eventueel langer rond te rijden met een elektrische auto.

Steeds vaker is niet ‘ik heb een auto nodig’ de hulpvraag, maar: hoe kom ik van A naar B? Daarbij komen ook andere mobiliteitsoplossingen in beeld. Herken je dit beeld, wat Friese ondernemingen en particulieren betreft? Hellinga (DEM BV): Wij zien dat nog niet in de sectoren waarin wij actief zijn. Maar het samen gebruiken van een machine, of het huren ervan, is wel een trend in onze sector. Haaima (Haaima Hylkema): De consument kijkt inderdaad naar duurzame oplossingen en is zich tevens bewust van de kosten. De opmars van de elektrische fiets is daar een mooi voorbeeld van. Dit is gezond, duurzaam en een voordelig alternatief voor een auto, ook voor woon-werkverkeer. Onze klanten kiezen ook voor vormen van (private) lease en wat bedrijven betreft zien we bij onze leasemaatschappij FGD Lease flexibele oplossingen en een toename van shortlease: een korte leaseperiode.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Bosgra (Van den Brug): Ook in Friesland zien we deze mobiliteitsvraag steeds vaker terugkomen. Toch is dat hier nog niet altijd evident, omdat we vaak grotere afstanden overbruggen en een iets minder uitgebreid OV-systeem hebben dan bijvoorbeeld in de Randstad. Wat je wel ziet is dat de laatste kilometers van een reis steeds vaker worden afgelegd met elektrische fietsen, scooters of andere vormen van mobiliteit. Daar manoeuvreer je in veel gevallen ook sneller mee door de stad. Van Os de Man (OrangeGas): In Friesland maakt deze trend niet de grootste groei door. De stijging van alternatieve reisbewegingen zie je voornamelijk in grotere steden zoals Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Desalniettemin is er zeker een trend die zich verder gaat doorontwikkelen. De uitdaging is niet meer ‘hoe groot is de auto die ik kan kopen of leasen’ maar ‘hoe slim kan ik reizen’. Bergevoet (Wierda Hybrid Technologies): Wij zullen in de toekomst meer en meer nadenken over hoe de inzet van een vervoermiddel zo efficiënt mogelijk kan worden uitgevoerd. Daarbij rekening houden met laad- en rusttijd, aangepaste reisplanning en laadinfrastructuur.

Haaima Hylkema: ‘Wij zijn innovatief en lopen voorop in onze sector. Een ontwikkeling die wij momenteel op de voet volgen, is die van waterstof’

OF 2021-03

Dé Electric PTO, dé elektrische aandrijving voor je voertuig! Er zijn veel manieren waarop jij je vrachtwagen of wagenpark kan vergroenen. De Electric PTO is anders. Wij gaan voor een oplossing die groen, gemakkelijk en praktisch is! Een oplossing die écht werkt in de praktijk. Maatschappelijk verantwoord ondernemen zonder rendement te verliezen. Ofwel: ‘groen’ zonder concessies te doen. De Electric PTO werkt gemakkelijk, is energiezuinig en geluidsarm. Creëer je eigen mogelijkheden. Creëer je eigen rendement. Daar wil je mee werken!

Transportwei 1, 8501 ZR Joure

e: info@wierdahybrid.nl

t: +31 (0)513 412741

i: www.wierdahybrid.nl

Franken (Carver Europe): Zeker, ook in Friesland is deze hulpvraag relevant en het vertaalt zich direct in de verschillende vormen van mobiliteit in het verkeer. Van fiets, scooter, Carver tot auto: alles is aanwezig en vaak ook in een variatie aan bezit en gebruik.

Directeur Willem Hellinga van DEM BV: “Wij leveren en onderhouden machines voor landbouw, openbaar groen en grondverzet.”

Heeft de coronacrisis de manieren waarop je je mobiliteitsoplossingen ‘aan de man brengt’ veranderd? Bergevoet (Wierda Hybrid Technologies): De periode waarin we zitten heeft ons laten inzien dat fysiek contact en bezoek niet per sé noodzakelijk is om ons product te promoten. Vaak is een digitale meeting in eerste instantie een goede methode om klanten te tonen wie we zijn en wat we te bieden hebben. Uiteindelijk kijken we elkaar bij het sluiten van een deal natuurlijk wel even echt in de ogen. Van Os de Man (OrangeGas): Wij merken voornamelijk een verschuiving qua doelgroep. De vraag naar schone voertuigen steeg ontzettend hard bij restaurants die zijn gaan bezorgen, transportbedrijven, koeriersdiensten en particuliere auto’s. Waar we eerder juist veel aanvragen kregen van taxibedrijven, rijscholen en voor leaseauto’s. De urgentie om geld te besparen is in bepaalde sectoren hoog en tijdens de coronacrisis hebben ondernemers de tijd genomen om het rekensommetje te maken. Haaima (Haaima Hylkema): We hebben geschakeld in onze dienstverlening richting de klant. Proefritten en afleveringen aan huis, haal- en brengservice voor onderhoud, etc. Werken op afstand én toch dichtbij de klant.

En we zijn meer als online webshop gaan denken, dit uiteraard op de persoonlijke manier die klanten van ons gewend zijn. Ook hadden we tijdens de lockdown een grote Drive Through, waarbij mensen vanuit hun eigen auto tussen onze auto’s door konden rijden om ze te bekijken. Bosgra (Van den Brug): De coronacrisis heeft een aantal trends versneld. We zagen al dat men zich veel meer online oriënteerde op een andere auto, dat heeft nu een flinke vlucht genomen. Wat we meer dan ooit doen is het aanbieden van proefritten op locatie, waarbij we de nieuwe auto voor de deur afleveren. Het is nu lastig om even bij een klant langs te rijden en de laatste trends in mobiliteit door te nemen, dat hopen we snel weer op te pakken. Tot die tijd gaan we hier inventief mee om. We adviseren ook met alle plezier via Teams of Zoom.

Theo Bosgra, Accountmanager Zakelijke Markt bij Van den Brug: “Al bijna honderd jaar voorzien wij de zakelijke en particuliere klant van de juiste mobiliteitsoplossingen.”

Franken (Carver Europe): Omdat we we weinig tot geen proefritten meer konden doen, hebben wij onze online aanwezigheid en beleving sterk verbeterd. Dit heeft er voor gezorgd dat wij de Carver zowel offline als online uitstekend kunnen vermarkten. Uiteindelijk wil een klant ons voertuig toch graag zien en proberen, juist omdat het zo’n nieuwe manier van mobiliteit is. Een persoonlijke proefrit is via onze website handig in te plannen bij een lokale dealer, of tijdens een speciale proefritdag. Hellinga (DEM BV): Nee, dit kunnen wij niet echt merken in onze sector.

Welke trends in mobiliteit kom je tegen en in welke ontwikkelingen ben je het meest geïnteresseerd? Bosgra (Van den Brug): Ik vind het ontzettend mooi om te zien dat Volkswagen, Audi en SKODA CO2-neutrale auto’s produceren. De fabrieken investeren enorm in duurzame mobiliteit. De ontwikkeling van elektrische voertuigen, autonoom rijden, waterstof en een snel uitbreidende laadinfrastructuur geeft hoop voor een mooie toekomst. Een fascinerende ontwikkeling voor ons als autobedrijf, maar ook voor iedereen die autorijdt.

DEM BV: ‘Het aandeel aan elektrische shovels, kranen en auto’s neemt in rap tempo toe in onze sector’

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Franken (Carver Europe): De belangrijkste trend is uiteraard de beweging van fossiele brandstof naar duurzame oplossingen. Zowel de consument als bedrijven en overheden zien in dat dit van groot belang is. Daarnaast merken wij dat de voorkeur bij stedelijk vervoer steeds meer uitgaat naar compact en persoonlijk, in plaats van grote auto’s of openbaar vervoer. Hellinga (DEM BV): Wij zien dat het aandeel aan elektrische shovels, kranen en auto’s in rap tempo toeneemt in onze sector. Ook het gebruik van accumachines in de tuin- en parkbranches is enorm toegenomen, denk daarbij bijvoorbeeld aan (bos)maaiers en kettingzagen. Bergevoet (Wierda Hybrid Technologies): Als bedrijf zijn wij juist gespecialiseerd in elektrische aandrijftechniek voor trucks, daarnaast zijn we leverancier van elektrische vrachtwagens. Dit zal de duurzame aandrijfvorm worden voor de toekomst: elektrisch aandrijven en elektrisch voortbewegen, al dan niet gecombineerd met waterstof om de inzetduur of actieradius van het voertuig te vergroten. Van Os de Man (OrangeGas): De Europese overheid lijkt in dubio of zij van de tank-towheel benadering meer naar een well-to-wheel moet gaan. Hierdoor zouden biobrandstoffen Anne Tjeerd Haaima, directeur van Haaima Hylkema: “Wij zijn een groep met dealerbedrijven van Opel, Peugeot, Nissan en Suzuki. We hebben daarnaast drie autoschadebedrijven: Autoschade Posthuma, Autoschade Grou en Autoschade Verweij. En een eigen leasemaatschappij: FGD Lease.”

beter omarmd worden en zou CO2, Stikstof en Nox sneller gereduceerd worden. En het rijden op waterstof: hoe snel gaat dit zich ontwikkelen en hoe groot zal het marktaandeel zijn?

grote impact heeft; het kost je slechts 1 euro per 100 kilometer en uit recent onderzoek is gebleken dat de Carver een vijfmaal lagere uitstootimpact heeft dan een auto.

Wij zijn zelf betrokken bij een pilotproject met af-fabriek Hyundai Xcient Fuell Cell trucks in samenwerking met Hyundaidealer Groenewold en Dijkhuizen, waarbij de eerste af-fabriek trucks voor NL zijn gereserveerd.

Haaima (Haaima Hylkema): Ik denk dat de wil er zeker is. Duurzaamheid hebben wij als bedrijf dan ook hoog in het vaandel staan. Dat zie je niet alleen terug in ons aanbod, maar we doen er zelf ook veel aan, met onder andere een grote zonnepanelencarport (de eerste die in 2009 neergezet is in Wirdum) en we werken aan de hand van het erkende duurzaamheidscertificaat. Wel is er, naar mijn mening, fiscale ondersteuning nodig om de markt in beweging te krijgen.

Haaima (Haaima Hylkema): Wij zijn innovatief en lopen voorop in onze sector. Al in 2015 hebben wij een eigen autodeelproject gehad met vijftig elektrische auto’s op Terschelling. Een ontwikkeling die wij momenteel op de voet volgen, is die van waterstof. Daarnaast zijn we toegetreden tot de markt van campers. Wij leveren een eigen camper: de Fixxter, in zowel een dieselvariant als een 100% elektrische variant, en in de toekomst op waterstof.

Is zuiniger en duurzamer rijden vooral een wens voortgestuwd door de wil bij te dragen aan minder vervuilende uitstoot, of vooral een kostengemotiveerde keuze? Franken (Carver Europe): Het zijn beide uitstekende redenen om over te stappen op een zuinigere en duurzamere manier van transport. En per persoon is dit weer anders. Het mooie van de Carver is dat het op beide aspecten een

Van Os de Man (OrangeGas): Negentig procent is nog kostengedreven. De verduurzamingsslag wordt gemaakt doordat ondernemers erachter komen dat ze onderaan de streep goedkoper uit zijn. Óf omdat ze het via marketingwaarde om zich te onderscheiden kunnen verkapitaliseren. En als laatste om een bepaalde opdracht binnen te halen via bijvoorbeeld een aanbesteding. Hellinga (DEM BV): Wij rijden als DEM nog niet elektrisch, in verband met de trekkracht die wij nodig hebben en de haalbare afstand van elektrische voertuigen. Bosgra (Van den Brug): Ik denk dat iedereen zich bewust is van de wereldwijde problematiek die is veroorzaakt door onder andere uitstoot van schadelijke stoffen. We zien mensen en - gelukkig ook - producenten een andere keuze maken en om dat snel te realiseren zijn flinke investeringen nodig. Kostengemotiveerde keuzes helpen om mobiliteit in recordtijd te verduurzamen. Het is ook zeker aan onze regering om hier een goed, consistent en eerlijk verhaal van te maken.

Rob Bergevoet, Business Development Manager bij Wierda Hybrid Technologies: “Wij ontwikkelen en produceren elektrische aandrijftechniek voor de transportsector.”

OF 2021-03

Rob Bergevoet, Business Development Manager bij Wierda Hybrid Technologies: “Wij ontwikkelen en produceren elektrische aandrijftechniek voor de transportsector.”

Van den Brug: ‘We hebben zonnepanelen op onze vestigingen, laadpalen, demo-, huur- en vervangend vervoer-auto’s en we verduurzamen ons volledige wagenpark’ Bergevoet (Wierda Hybrid Technologies): Het gaat om een bijdrage willen leveren. Daarbij is voor ons ook juist de uitstraling naar onze klanten en prospects belangrijk. Dat de kosten van een elektrisch vervoermiddel nu nog iets hoger zijn is minder van belang. Deze zullen op termijn - wanneer de aantallen toenemen - dalen en daarmee bereikbaar worden voor iedereen.

Als je er even op los zou willen filosoferen – à la The Jetsons - hoe ziet mobiliteit er dan over enkele decennia uit? Beweegt jouw onderneming zich in die richting? Bosgra (Van den Brug): We krijgen een ander straatbeeld. Auto’s worden met en door elkaar gebruikt. Autonoom rijden wordt normaal: reistijd is werktijd, of een moment voor een videocall. Er wordt veel vaker thuisgewerkt, de zakelijke auto wordt alleen gebruikt voor sociale bijeenkomsten op kantoor. Vrachtwagens kom je alleen buiten

steden tegen: bevoorrading gebeurt door kleinere, schonere en autonoom rijdende voertuigen. Particulieren parkeren aan de stadsrand en gaan met elektrische scooters, fietsen of trams naar de binnenstad. Wij verduurzamen de komende jaren ons volledige wagenpark. We hebben zonnepanelen, laadpalen (ook voor openbaar gebruik), elektrische demo-, huur- en vervangend vervoer-auto’s. Ik verwacht een mooie en schone toekomst. Bergevoet (Wierda Hybrid Technologies): Elektrische aandrijftechniek zal de toekomst worden. Opslagcapaciteit in de vorm van accu’s zal sterk verbeteren en laadinfrastructuur zal overal voorhanden zijn. De elektriciteit zal alleen nog duurzaam, groen, worden opgewekt. Haaima (Haaima Hylkema): Ik zeg altijd: ‘wat er ook gebeurt, de mens blijft zich voortbewegen’. Wij als bedrijf met ‘Frysk DNA’ bestaan 95 jaar en zijn altijd in staat om mee te bewegen. We zijn innovatief en een mobiliteitsaanbieder in de breedste zin van

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

het woord. Met deze visie hebben wij er het volste vertrouwen in dat onze (klein)kinderen ook nog getuige zullen zijn van ons mooie familiebedrijf. Franken (Carver Europe): Over enkele decennia hebben we praktisch geen vervoer meer op fossiele brandstof. We zullen ook steeds minder een eigen vervoersmiddel hebben, dit zal met name bestaan uit deelplatformen voor een wijk of een hele stad. Carver gaat hier uiteraard volledig in mee, we zijn al 100% elektrisch en maken ons klaar om in deelplatformen te passen. Van Os de Man (OrangeGas): Waterstof speelt in mobiliteit een grote rol. Het zou mij ook niet verbazen als er meer vervoersbewegingen door de lucht gaan, via drones bijvoorbeeld. En wie weet kunnen we straks wel pakketjes teleporteren en zijn dit soort transportbewegingen nihil!

Wierda Hybrid Technologies: ‘Wij zijn gespecialiseerd in elektrische aandrijftechniek voor trucks én we leveren elektrische vrachtwagens’

OF 2021-03

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in. Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

Column

Levenslessen

Op mijn 8e verjaardag kreeg ik 80 gulden. Dat was toendertijd voor mij een enorm bedrag. ‘Dat zet ik op de bank’, zei ik. Wat kon ik er anders mee doen? Waarop mijn vader antwoordde: “Leen 45 gulden extra; dan kun je een schaap kopen en zelf geld verdienen.’ Hoe ik dat kon realiseren was me nog niet helemaal helder, maar ik ging het avontuur aan. Ik leende die 45 gulden extra van mijn ouders en kocht dat schaap. Ik voelde me geweldig! Want het was mijn eigen schaap, lekker zacht en aaibaar. En ik barstte van de energie om te ontdekken hoe het zich verder zou ontwikkelen. Toen ik een tiener begon te worden had ik al een hele kudde. Je zou zeggen: geweldig ondernemerschap. Maar ik had nog een les te leren. Toen ik op de middelbare school zat kreeg ik andere interesses en werd het tijd om te verkopen. Omdat ik geen kennis had van de markt en me al helemáál niet verdiepte in zoiets als ‘koper behoefte’ verkocht ik de schapen tegen ongeveer dezelfde prijs als waarvoor ik mijn eerste schaap ooit had gekocht. Ik was blij dat ik van al dat werk af was en had een leuke som geld op de bank staan. Mijn schapengeld. Pas enkele jaren later begon het tot me door te dringen dat ik misschien wel het dubbele had kunnen vragen. En dat schuurde. Was succesvol ondernemerschap dan toch iets dat in je bloed moet zitten? Als zelfstandig marketeer deel ik tegenwoordig mijn kennis met ondernemers die vooruit willen met hun bedrijf. Daarbij neem ik ál mijn kennis mee, ook de leerzame ervaringen uit mijn prille jeugd. Neem het nobele vak van verkopen. Daar komt met een grote hoofdletter de B van ‘behoefte’ bij kijken. Iets waar ik me in mijn jeugd niet mee bezig hield. Kortom: ken uw klant. En dan ook écht. Ga online grasduinen in whitepapers en openbaar gepubliceerde onderzoeken. Zoek de kennisbanken van brancheorganisaties en vakbladen. Meld je aan voor nieuwbrieven waar zij zich op zouden abonneren. Zo leer je de omgeving van jouw klant kennen en begrijp je gemakkelijker waar zijn of haar behoefte ligt. Veel werk? Dat valt reuze mee. Dankzij het internet kun je in tien minuten al heel veel te weten komen. Kijk ook eens naar de concurrentie en de markt. Niet om te kopiëren, maar om je eigen positionering te kunnen bepalen. Ontdek de Googlescore van zoekwoorden en jouw best scorende concurrenten via SemRUSH en KWfinder. Check vervolgens hun social media en website. Probeer te achterhalen op welke klantbehoefte zij zich concentreren. Jij hebt dan de keuze om dat te overtreffen met een extra aanbod. Óf het inspireert je om jouw klanten juist iets geheel anders aan te bieden. Had ik me meer verdiept in alleen al deze B (Behoefte), dan hadden de wollige vrienden uit mijn jeugd me heel wat meer opgeleverd. Een wijze les van hoe het niet moet? Juist omdat het schuurde, heb ik toen mijn ‘schapengeld’ opzij gezet, leren verkopen én de drive vast gehouden om ooit mijn eigen bedrijf te starten. Dus zie jij kansen, voel jij dat het schuurt? Hou dan je enthousiasme vast, leer er van en spring weer in het diepe! Sandra Arkesteijn is zelfstandig marketingprofessional. https://www.linkedin.com/in/arkesteijn

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Theo Bosgra Leeftijd: 48 jaar Geboorteplaats: Oosternijkerk Woonplaats: Damwoude Hobby’s: Wielrennen, voetbal, wandelen Grootste inspiratie: Ondernemers die in nieuwe uitdagingen in plaats van beperkingen durven te denken

Van den Brug klaar voor groene toekomst 26

OF 2021-03

Johannes van den Brug begon in 1923 met de reparatie van onder meer fietsen. Anno 2021 ligt de focus opnieuw sterk op groen vervoer, namelijk elektrische auto’s. Theo Bosgra, mobiliteitsadviseur bij Van den Brug: “Het is mooi om als bedrijf mee te werken aan een mondiaal doel.” Johannes is de grootvader van de huidige directeur, Hans van den Brug. ‘Pake’ durfde waarschijnlijk niet eens te dromen dat zijn reparatiebedrijf ooit zou uitgroeien tot een begrip in Friesland op het gebied van auto’s. Inmiddels werken ongeveer 250 mensen bij het bedrijf, dat vestigingen heeft in Drachten, Heerenveen, Sneek, Buitenpost en Franeker. “Tel je onze Schadeservice erbij op, dan zit je op ruim 280 medewerkers”, vertelt Theo Bosgra. “Daarnaast hebben we een sterke band met leasemaatschappij Friesland Lease.”

Meedenken over mobiliteit Van den Brug is officieel merkdealer voor Volkswagen, Audi, SEAT en ŠKODA. De verkoop van nieuwe auto’s en occasions, plus het uitvoeren van onderhoud en reparaties, zijn de hoofdwerkzaamheden van het bedrijf. Sinds 2018 heeft Van den Brug een zakelijke tak. Daar voelt Theo Bosgra zich als een vis in het water. “We zijn voor bedrijven de partner in mobiliteit. We denken met ondernemers mee over hoe ze mobiliteit kunnen inrichten binnen hun bedrijf.” De vraag naar elektrisch rijden groeit bij bedrijven, merkt Bosgra. Tegelijk zijn ondernemers nog wel eens wat

terughoudend. “Waar kun je laden, hoe lang duurt het laden, wat is de actieradius; dat zijn allemaal vragen die we krijgen. Uiteindelijk draait alles om de ervaring. Daarom kunnen bedrijven, en particulieren trouwens ook, voor langere tijd een elektrische auto gebruiken. Ze krijgen er een laadpasje bij op onze kosten. Daarna zijn negen van de tien mensen om.”

Nieuwe modellen In de komende jaren zijn verschillende nieuwe elektrische personen- en bedrijfswagens op komst. De Volkswagen ID. Buzz, bijvoorbeeld: een soort Volkswagen T1. “In de toekomst ga je zien dat er hubs komen aan de rand van steden waar grote dieselvoertuigen goederen overzetten op kleinere, elektrische auto’s die verder de stad in rijden. Daar is de ID. Buzz een perfect antwoord op.”

Groeiende vraag Dertig procent van de totale nieuwe verkoop bij Van den Brug bestond in 2020 al uit elektrische auto’s. Dit neemt de komende tijd flink toe, verwacht Bosgra. Of het binnen de particuliere markt ook zo’n vaart zal lopen? Er hangt immers nogal een prijskaart aan elektrische auto’s. “Veel elektrische auto’s binnen de lease komen na vier, vijf jaar vrij voor de particuliere markt. En dan dus voor een lager bedrag. Bij elektrische auto’s vindt minder slijtage plaats dan bij gewone auto’s, dus na die vijf jaar kun je er nog makkelijk tien jaar mee door. Daarnaast komen er steeds meer laadpalen. De verwachting is laden in 2025 net zo snel gaat als tanken.” Het zijn ontwikkelingen waar Bosgra energie van krijgt. “Over de hele wereld vinden initiatieven plaats om het klimaatprobleem aan te pakken. Het is mooi om daar vanuit ons bedrijf een bijdrage aan te leveren.”

Ook van de ŠKODA ENYAQ, de eerste elektrische SUV, zijn de verwachtingen hoog. Verder gelooft Bosgra sterk in waterstof. “Maar dan meer voor de industriële markt. Bijvoorbeeld voor vrachttransport of het openbaar vervoer. Daar is actieradius van groot belang.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Wierda Bedrijfswagens, Wierda Voertuig Techniek (WVT),Wierda Hybrid Technologies (WHT)

De ideale truck

Hij heeft alle vrachtwagenrijbewijzen op zak. Directeur René Wierda vindt het ‘machtig mooi’ om een vrachtwagen te besturen, maar beroepsmatig rijden laat hij graag aan de chauffeur over: “Het is een vak, dat wordt nogal eens onderschat.” Die chauffeur verdient het beste gereedschap en daar maakt Wierda zich sterk voor. Wierda Bedrijfswagens in Drachten en Heerenveen verkoopt, repareert, onderhoudt en verhuurt trucks van het gerenommeerde merk MAN. Vanuit de vestiging in Joure ontwikkelen Wierda Voertuig Techniek (WVT) en Wierda Hybrid Technologies (WHT) innovatieve transportoplossingen.

OF 2021-03

René Wierda Functie: Algemeen directeur/eigenaar Geboortedatum: 20-1-1971 Geboren en getogen in: Joure

Het merk MAN sluit naadloos aan op de bedrijfscultuur, aldus Wierda: “Het merk is no nonsense, technologisch hoogwaardig en degelijk.” Met de introductie van het nieuwe MAN TGX model won het merk ook in Nederland aan populariteit. Wierda: “Het oog wil ook wat. Dit model besteedt meer aandacht aan het uiterlijk van de truck, waardoor de chauffeur niet alleen in een fijne en veilige omgeving werkt, maar ook in een mooie truck rijdt.” Een uitstekende service vindt hij belangrijk: “Bij ons krijg je nooit een antwoordapparaat aan de lijn. We nemen dag en nacht op en bij problemen zorgen we ervoor dat je truck zo snel mogelijk de weg weer op kan.” Wierda verkoopt, onderhoudt en repareert niet alleen. Wierda: “We bedenken en bouwen ook. Wie de ideale truck voor zijn klanten wil creëren, houdt zich

Kan een elektrische truck uit? Voor wie dagelijks minder dan 200 kilometer rijdt kan een elektrische truck financieel prima uit. Wie dagelijks meer dan 200 kilometer

als vanzelf met innovatie bezig. Dat proces houdt nooit op.”

Meer laadvermogen Zo ontwikkelt Wierda Voertuig Techniek (WVT) transportoplossingen die specifiek op de klant zijn afgestemd. WVT is een van de twaalf gecertificeerde ombouwpartners van MAN die wereldwijd actief zijn. Wierda: “Een truck komt als standaardmodel uit de fabriek in München AG rollen. Op onze vestiging in Joure bedenken we slimme oplossingen voor de klant. Zo kunnen we bijvoorbeeld het laadvermogen vergroten door aanpassingen in de asconfiguratie of door het implementeren van een zogenoemd widespread/tandemstel. Daarbij passen we de achterste twee assen iets uit elkaar waarbij het geheel hydraulisch verend en sturend wordt gemaakt. Meer laadvermogen en een relatief laag eigen gewicht combineren we zo met een optimale wendbaarheid. Naast de standaardoplossingen creëren we ook oplossingen die nooit eerder gebouwd en dus volledig uniek zijn.”

op de teller heeft, kan kiezen voor een hybride oplossing, zoals een elektromotor in

Elektric Power Take Of

combinatie met waterstof als brandstofcel.

Zeven jaar geleden zag de Elektric Power Take Of (PTO) het licht. Een elektromotor die de opbouw van een voertuig elektrisch aan kan drijven. Wierda: “Zodra de handrem erop gaat, schakelt de Elektric PTO zichzelf in om een betonmixer, autolaadkraan, hoogwerker of koelsysteem elektrisch aan te drijven.” De PTO zelf, het accu-pakket en

Wie meer dan 900 kilometer moet rijden, kan een elektromotor goed combineren met een dieselmotor. Daarmee doe je geen concessies aan je actieradius, en wanneer je in een milieuvrije zone komt, schakel je moeiteloos over op elektrisch rijden.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

de besturingssoftware zijn in eigen huis ontwikkeld, onder het label van Wierda Hybrid Technologies. Wierda: “Grote winst is de geluidsreductie. Dat betekent dat je op plaatsen komt waar je voorheen niet mocht komen en dat medewerkers hun werk kunnen doen zonder het risico op geluidsschade. En natuurlijk bespaar je op brandstof (tot 30%) en reduceer je CO2uitstoot.” De Electric PTO is merkonafhankelijk en kan op elke truck geïnstalleerd worden. Wierda: “Sterker nog, ook in de scheepvaart wordt de Electric PTO inmiddels ingezet.”

Elektrisch rijden Compleet elektrisch aangedreven trucks leken vijf jaar geleden nog een brug te ver. Dat is inmiddels achterhaald. Wierda is inmiddels leverancier van het Duitse merk Framo. Dat is absoluut werkbaar voor wie dagelijks minder dan 200 kilometer moet rijden, aldus Wierda. De belangstelling groeit, maar de echte doorbraak moet nog komen. Wierda: “We zien wel diverse Friese ondernemers die de knoop doorhakten: “Boonstra Transport uit Haulerwijk rijdt dagelijks heen en weer naar Groningen. Het Friese Kijlstra Beton met een vestiging in Amsterdam, rijdt al zijn ritten in de hoofdstad volledig elektrisch. Het bevalt heel erg goed. Wie eenmaal elektrisch rijdt, wil niet anders meer.”

OF 2021-03

Groen alternatief groeit bij DEM Leeuwarden en Rinsumageest Het pad dat vóór DEM ligt, kleurt steeds groener. Qua machines en voertuigen biedt het allround mechanisatiebedrijf steeds meer duurzame alternatieven. Een gesprek met senior accountmanager Nanne Stiemsma.

OF 2021-03

Online supermarkt Picnic, vooral groot in de randstad, heeft er al duizend van rondrijden: de elektrische Goupil. Een bedrijfswagentje dat in verschillende uitvoeringen komt. Bijvoorbeeld met kiepbak, box, vlakke bak en met opbouw voor het vervoer van goederen. DEM is ook al vertrouwd met deze wagen, juist vanwege de vele mogelijkheden die hij biedt. Nieuw in het assortiment is de Goupil-G4. “De Mercedes onder de elektrische bedrijfswagens”, stelt senior accountmanager Nanne Stiemsma. “Volgens Auto Review is het één van de tien belangrijkste elektrische auto’s van dit jaar.”

eveneens geschikt. En voor bijvoorbeeld linnen- en pakketbezorging.

Breed inzetbaar

Innovatieve machines

Vijf jaar geleden begon DEM met de verkoop en verhuur van elektrische voertuigen. De meeste Friese gemeenten en Omrin weten hiervoor het bedrijf inmiddels te vinden. De prullenbakken legen in de Prinsentuin te Leeuwarden, snoeiafval afvoeren over fietspaden en fietsbruggen; het gaat volgens Stiemsma zoveel makkelijker met een Goupil. “Juist omdat hij smal, behendig en licht in gewicht is. Je laadt hem op aan het elektriciteitsnet; je hebt geen aparte laadpaal nodig.”

De Goupil-G4 is de nieuwste uitbreiding van het assortiment dat steeds groener kleurt. Vijftig procent van de machines die DEM verhuurt en verkoopt, zoals kettingzagen en heggensnoeiers, werken op accu’s. “We hebben bijvoorbeeld ook de elektrische WeedMaster: een apparaat waarmee je zowel onkruid kunt verwijderen als kunt reinigen.”

Ook steeds meer bedrijven zien de voordelen van de Goupil. Buitenplaats De Hildenberg in Appelscha heeft deze wagens aangeschaft voor de technische dienst. Voor fabrieken met een groot terrein, groenaannemers, campings, golfbanen en recreatieparken is de wagen

Het einde van de duurzame innovaties is nog lang niet in zicht. In samenwerking met Oosterhof Holman heeft DEM twee 8 tons graafmachines omgebouwd tot een elektrische variant. Ideaal voor een klus in Natura2000gebied. Stiemsma is bovendien benieuwd hoe de grasmaaiers van bijvoorbeeld gemeenten er over een paar jaar uitzien. “Die rijden nu op fossiele brandstoffen. Dus de winst is groot als die vervangen worden door elektrische maaiers. Die komen er op korte termijn zeker aan.”

Verduurzaming in versnelling Tussen nu en tien jaar rijdt de zakelijke markt op alternatieve brandstoffen, verwacht Stiemsma. Die ontwikkeling gaat volgens hem snel, mede dankzij stimuleringsmaatregelen van de overheid. Zoals een maximale subsidie van vijfduizend euro voor ondernemers, plus belastingvoordelen in de vorm van Milieuinvesteringsaftrek, de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen en de Energieinvesteringsaftrek. Zelf draagt hij graag zijn steentje bij aan de duurzaamheidsslag. “Bedrijven vooruit helpen vind ik het mooiste om te doen. Meedenken en adviseren over welke elektrische voertuigen en machines een bedrijf het beste kan inzetten. We hebben verschillende demovoertuigen die mensen kosteloos kunnen gebruiken voor een bepaalde periode. Ze hoeven bij ons niet uit een folder te kopen, ze kunnen gewoon ervaren hoe iets bevalt. Zo weten wij zeker dat we ze echt helpen.”

Nanne Stiemsma Geboren: 21 februari 1984 Woonplaats: Anjum Burgerlijke staat: samenwonend, 3 kinderen Hobby’s: tennis, kaatsen en badminton

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Carver haalde in drie dagen 1,5 miljoen euro op bij de NPEX-effectenbeurs

Duurzaam stadsvoertuig verovert wereld ‘op de Friese manier’ Carver, de maker van ultrasmalle elektrische stadsvoertuigen, werkt sinds 2019 hard aan de verovering van de wereld. Dit vanuit de assemblagefabriek in Leeuwarden. Om die plannen te verwezenlijken is geld nodig en het bedrijf vond daarvoor een perfecte match bij NPEX, de nationale effectenbeurs voor het MKB. Bij een recente uitgifte van obligaties haalde Carver in drie dagen tijd maar liefst 1,5 miljoen euro op. “Een heel duidelijk signaal dat zowel grote beleggers, als ook kleine beleggers vertrouwen hebben in wat we doen”, stelt CEO Anton Rosier. “En daar ben ik best trots op.” Maar de notering aan de NPEXeffectenbeurs levert het snelgroeiende bedrijf veel méér op dan alleen geld. En investeerders krijgen méér dan alleen rente. OF trok naar de assemblagefabriek in Leeuwarden en sprak er met drie hoofdrolspelers.

Aan tafel zitten behalve Anton Rosier ook NPEX-directeur Alan van Griethuysen en René van de Graaf, Managing Partner van Valor Corporate Finance & Credion Friesland (Zuiderplein 21 te Leeuwarden), maar tevens Chief Financial Officer van Carver én betrokken bij NPEX als Associate Partner voor Noord-Nederland. We vragen Rosier om nog even kort te schetsen wat zijn product zo bijzonder maakt. “De Carver is een schone oplossing voor de alsmaar groeiende steden in de wereld, waar de leefbaarheid door uitlaatgassen en smog steeds minder wordt. Het probleem is al zo groot dat steeds meer steden grote beperkingen opleggen aan auto’s die nog fossiele brandstoffen verbranden. Die

OF 2021-03

trend gaat doorzetten. Maar dan heb je nog de parkeerproblemen in de binnensteden. Voor de schone Carver is dat een enorme kans. Wij bieden een vervoermiddel dat eigenlijk zowel de voordelen van een scooter biedt, maar ook die van de auto. Bij regen zit je in de Carver droog en bij mooi weer zit je in de openlucht.” Er zijn nog méér voordelen, zo schetst de CEO: “Onze Carver Cargo gaat het werkplezier van bezorgers en servicemonteurs overal ter wereld veel relaxter maken. Met KPN doen we nu al een proef en de eerste resultaten zijn hartstikke goed. De KPN-servicemonteurs kunnen al hun apparatuur en gereedschap meenemen. En waar ze voorheen voor iedere serviceklus met hun auto de straat

blokkeerden parkeren ze hun Carver nu aan de kant van de straat, pal voor de deur waar ze moeten zijn. Geen langdurige zoektochten meer naar een parkeerplek, geen toeterende auto’s achter je wanneer je noodgedwongen even een straat blokkeert om even bij iemand iets te bezorgen. Dit is niet alleen voor monteurs, maar ook voor apotheekdiensten, maaltijdbezorgers en thuiszorgmedewerkers een uitkomst.”

Enorme operatie Een innovatie dus waar de wereld op lijkt te wachten. De ambities van Carver zijn dan ook fors. De komende jaren wil Carver Europa veroveren, met behulp van een groot

Van links naar rechts: René van de Graaf, Alan van Griethuysen, Anton Rosier

dealernetwerk én enkele eigen vestigingen in onder andere Londen, Berlijn en Parijs. Maar intussen worden er ook contacten gelegd voor verkoop in Azië, Brazilië en Mexico. Het is duidelijk dat de start up van weleer inmiddels een serieuze scale up is geworden, maar met die fase beginnen ook de serieuze uitdagingen te komen, zo schetst Rosier. “Wij waren niet helemaal tevreden over de materialen die we van onze Chinese leverancier kregen en hebben toen besloten de hele productie van onze mallen en onderdelen te verhuizen van China naar Zuid-Korea. Een enorme operatie, maar het is gelukt en met deze Zuid-Koreaanse partner hebben we direct ook een goede afnemer

die zélf de komende jaren vele duizenden Carvers zal verkopen in Korea. Sterker: die zijn al vooruitbetaald. En zo breiden we ons internationale netwerk steeds uit.” Dergelijke groei vergt investeringen. Daarvoor koos Carver voor NPEX. “Banken willen ons groeiende bedrijf wel financieren”, verklaart Van de Graaf, die in het Noorden de effectenbeurs vertegenwoordigt. “Maar banken zijn wél steeds meer aan regels gebonden en zijn niet snel bereid de groeifinanciering welke nodig is voor een scale-up bedrijf als Carver te financieren. En als ze dat doen verstikt dat de groei van de onderneming door de voorwaarden die ze

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

stellen. Een ondernemer denkt anders; die ziet kansen en heeft werkkapitaal nodig om die kansen te realiseren. Kosten gaan nu eenmaal vaak uit voor de baten. Om een voorbeeld te noemen: alleen al het feit dat de Carvers vanuit onze productielocatie in Zuid-Korea 35 dagen onderweg zijn naar Nederland, maakt dat je het kapitaalbeslag op deze voortuigen moet financieren en ondertussen willen we ook dóór kunnen groeien waarmee het aantal Carvers onderweg alleen maar zal groeien. Deels wordt dit door onze Koreaanse partner gefinancierd maar het grootste deel zullen we toch zelf moeten financieren. Via een notering aan NPEX is het geld daarvoor dus supersnel geregeld.”

OF 2021-03

Verwateren Het uitschrijven van een obligatie is dan in veel gevallen een slimme optie, aldus Van de Graaf. “Veel scale ups komen in de situatie dat als ze geld nodig hebben ze snel toehappen wanneer een grote partij een belang wil kopen. Ze geven dan nieuwe aandelen uit en daarmee wordt hun eigen belang kleiner. Dit heet verwateren waarmee jouw belang in het bedrijf kleiner wordt en daarnaast raak je vaak ook een stuk ondernemersvrijheid kwijt. Dit hoeft niet slecht te zijn, integendeel maar er zijn meerdere opties. Door eerst obligaties uit te geven, tegen een mooi rentepercentage hou je de volledige regie. Voor de Carver hebben we de obligaties overigens wel converteerbaar gemaakt, met een rente van 7 procent. De investeerder krijgt dus een mooi rendement qua rente en kan de obligaties op bepaalde vooraf bepaalde momenten ook converteren (omzetten, red.) naar aandelen. Hiermee kan de obligatiehouder in de toekomst meeprofiteren in de winstgroei van de onderneming. De obligatiehouder krijgt bij conversie een korting van 15% tot 30% op de uitgifteprijs van het aandeel. Bij een totale verkoop van de onderneming zou dat dus maximaal een bonus zijn van 30% boven op de rente van 7%. Zo geef je de investeerders het ‘wij-gevoel’ omdat ze meedelen in de successen en worden ze veel sneller ambassadeurs van jouw product.”

Carver

Elektrische stadsvoertuigen die het comfort en de veiligheid van een auto combineren met de wendbaarheid en het gemak van een scooter. Normaal is het probleem dat smalle voertuigen in de bocht instabiel worden. De Carver heeft dit probleem opgelost met een zogenaamd ‘Dynamic Vehicle Control’-systeem, dat zorgt voor spectaculair stabiel gedrag van het voertuig in de bochten. Belangrijke troef: de Cargo Carver, het schoner alternatief voor bestelbusjes in de stedelijke gebieden. Rosier: “We denken dat dit voor het bedrijfsleven een enorme uitkomst kan zijn, vooral voor bezorgdiensten en monteurs, die dus normaliter een klein bestelwagentje zouden rijden. Die kosten de ondernemer al snel 40.000 euro. Met een nieuwe Cargo Carver

Van Griethuysen: “En daarbij is het ook zo dat je als belegger niet vijf jaar aan de verstrekte lening hoeft vast te zitten. Wil je er binnen de looptijd van af, dan kun je hem iedere dag op de NPEX-effectenbeurs verkopen. Dat is een groot verschil met bijvoorbeeld crowdfunding. En voor de bedrijven die meedoen is het ook extra interessant dat ze met NPEX in een dynamische omgeving komen. Een notering bij ons levert eigenlijk altijd veel publiciteit op en het wordt door investeerders ook als zeer betrouwbaar gezien. Bedrijven die een notering willen hebben gaan door de ‘NPEX-risico check’; wij laten een rating en een limited sanity check uitvoeren. Verder moet er een goede prospectus komen met een gedegen plan en we verwachten regelmatige

ben je klaar voor 10.000 euro, stoot je geen CO2 uit en garandeer je je medewerkers een werkdag zonder stress.” De gehele assemblage van de Carver vindt plaats in Leeuwarden. www.carver.earth

Dé Nederlandse effectenbeurs voor het MKB. Voor bedrijven met groeiambities een kans om geld op te halen, voor opschalen en voor beleggers een mooie manier om extra rendement te behalen. Van Griethuysen: “Op het platform kan dagelijks worden gehandeld. Investeerders die hun obligaties of aandelen willen verkopen kunnen dat dus regelen door de effecten aan te bieden aan andere geïnteresseerden”. NPEX staat onder doorlopend toezicht van

Bij groei hoort ook het opschalen van de organisatie. Carver zal binnenkort dan ook een directeur aanstellen voor de dagelijkse operaties, waarmee Rosier als CEO de noodzakelijke tijd zal krijgen om de internationale expansie gestalte te geven. “We hebben het tij mee; nu moeten we ook wel doorpakken” zegt Rosier. “Maar dan ook wel weer een beetje op de Friese manier. Niet van de vloer op de zolder springen, maar eerst dingen presteren. Iedere dag bewijzen dat jouw oplossing echt hélpt en zo eerst Europa veroveren. En daarna de rest van de wereld.”

de AFM, de Nederlandsche Bank (DNB) en de European Securities Markets Authority (ESMA). www.npex.nl

Credion Friesland & Valor Corporate Finance

NPEX

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

rapportages die we ook op onze website publiceren. De ondernemer neemt zijn beleggers als het ware mee in zijn of haar reis.”

Wij bedienen vanuit ons kantoor aan het Zuiderplein 21 in Leeuwarden het MKB en vastgoedinvesteerders in Friesland onder de formule Credion Friesland. En met ons bedrijf Valor Corporate Finance B.V. begeleiden wij ondernemers en ondernemingen naast groeifinanciering, ook bij de aan- en verkoop en waardering van bedrijven. Als kantoor zijn wij trotse Associate Partner voor NPEX www.valorcf.nl

OF 2021-03

Future Fuels Wholesale DGA Germ Wiersma:

’Onze missie is om binnen vijf jaar marktleider te zijn in Nederland in duurzame dieselbrandstoffen’ Germ Wiersma is sinds 2006 Directeur Groot Aandeelhouder van het familiebedrijf ‘Wiersma Olie &Techniek BV’, ‘Future Fuels Wholesale BV en ‘Wiersma Trading BV.’ Deze drie werkmaatschappijen zijn samen goed voor een jaaromzet van 70 miljoen, welke met een team van 25 collega’s gerealiseerd wordt bij een klantenbestand van 1500 afnemers. De missie van Future Fuels Wholesale is om binnen vijf jaar marktleider te zijn in Nederland op het gebied van duurzame dieselbrandstoffen. Wiersma licht dit verder toe aan de hand van een vijftal vragen.

OF 2021-03

Wat doet Future Fuels Wholesale? Future Fuels Wholesale BV, voortgekomen uit het moederbedrijf Wiersma Olie & Techniek BV, staat als Nederlandse partner van de Finse producent Neste als wholesaler tussen de oliehandel en de producent. Future Fuels koopt Neste MY Renewable Diesel (verder Neste MY genoemd) in bij Neste en verscheept dat naar haar depot in Geertruidenberg, vanwaar de duurzame dieselproducten met tankwagens worden

gedistribueerd naar het landelijk dekkend dealernetwerk en afnemers.

Welke producten leveren jullie? Future Fuels heeft naast Neste MY vier varianten Blauwe Diesel EN590. Dat is biodieselvrije gewone diesel vermengd met een percentage Neste MY om onder meer de CO2 uitstoot te verminderen. Van 18 procent bij Blauwe Diesel 20 tot 90 procent bij pure Neste MY. Dezelfde producten worden

geleverd aan de binnenvaart, zij het dat die producten vanwege de rode kleur van de diesel (accijnsvrij) een andere naam hebben. Future Fuels zet volop in op Neste MY. Dit is echter niet overal mogelijk. Ten eerste heeft dat te maken met de brandstofnorm die dieselproducenten voorschrijven voor hun producten. De tweede reden is dat veel bedrijven stapsgewijs willen verduurzamen, mede omdat Neste MY per liter duurder is dan gewone diesel.

Ondernemer van het jaar 2021 in Friesland Uit meer dan 100 ondernemingen zijn zes bedrijven geselecteerd die dit jaar strijden om de titel Friese Onderneming van het Jaar 2021. Dat zijn sloepenbouwer Aquatec in Woudsend, kabelfabrikant Fibre-Max in Joure, PMF Stalen Masten in Burgum, Kooi Drachten (camerabewaking), Machandel in Haulerwijk (biologisch dynamische conserven) en last but not least Future Fuels Wholesale in Heerenveen (duurzame brandstoffen). Op maandag 31 mei houden de kandidaten presentaties voor de jury en in september strijden drie finalisten om de hoogste eer.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

https://okepc.nl | e-mail: info@okepc.nl | telefoon: ��-�� | online bestellen: https://okepc.nl/webwinkel

Winkel Dokkum Aalsumerpoort ��

Burgum Westersingel ��A | ��-��

▪computers▪netwerkbeheer▪reparatie▪ICT-diensten ▪cloud werkplek▪telecom▪development▪beveiliging

De Wygeast 23 9294KP Oudwoude Netherlands

E-mail: info@promass.nl Website: www.promass.nl

Uw partner in duurzame mobiliteit maatwerkoplossingen voor duurzaam transport

www.dem.nl - info@dem.nl - 058-288 24 55

1871/2021 150-jarig Jubileum! In 1871 is het moederbedrijf van Future Fuels opgericht, door Haitze Wiersma die als turfschipper uit Abbega is begonnen op een skutsje. Nu in 2021 zijn ze vijf generaties verder en vieren ze dit jaar hun 150-jarig jubileum! Er zijn niet veel bedrijven die deze leeftijd bereiken. Door de corona zijn de feestelijke activiteiten verplaatst naar het voorjaar van 2022.

Wat hebben jullie met duurzame brandstoffen?

Welke klanten gebruiken jullie producten bijvoorbeeld?

Even in de glazen bol kijken, hoe zie jij de toekomst?

Het familiebedrijf bestaat dit jaar 150 jaar en we zijn nog lang niet van plan het bijltje erbij neer te gooien. Bovendien voelen wij ons ‘mede-rentmeester’ van de aarde; die hebben we immers maar in bruikleen. De naam Future Fuels spreekt boekdelen; voortdurend op zoek naar de brandstoffen van de toekomst. Met die zoektocht zijn we al in 1994 gestart. Via Biodiesel naar GTL (Gas To Liquid) vonden we in 2012 in Finland de producent Neste, die een volledig fossielvrije diesel produceert, Neste MY Renewable Diesel genaamd. Deze duurzame diesel, gemaakt van plantaardige afvaloliën welke eerst een voedseldoel gediend moet hebben en ook wel HVO (Hydrotreated Vegetable Oil) genoemd wordt, levert een CO2-reductie tot wel 90 procent en zorgt gemiddeld voor 33 procent minder roetuitstoot en fijnstof.

Een voorbeeld ter illustratie. Een van onze grote klanten is de nationaal opererende logistieke dienstverlener HAVI uit Amersfoort. Dit bedrijf verzorgt de gehele logistieke keten voor McDonald’s, BP-tankstations, Van der Valk hotels, Vapiano en KFC. Ook de inzameling van plantaardige afvalolie wordt door HAVI verzorgd. Dat gaat vervolgens naar Neste, die er Neste MY Renewable Diesel van maakt. Dat wordt door ons weer ingekocht en geleverd aan HAVI als duurzame brandstof voor haar wagenpark. Dit is circulaire economie in optima forma. Een tweede klant waar we trots op zijn is Staatsbosbeheer, die ook haar hele machinepark op Neste MY laat draaien, geleverd door Wiersma Oliehandel als noordelijke FFW-dealer

Onze missie is om over vijf jaar marktleider te zijn in Nederland in duurzame dieselbrandstoffen. Het is een feit dat alternatieve energievormen zoals groene waterstof, groene stroom en groen gas niet krachtig genoeg zijn, te weinig actieradius hebben of veel duurder in productie en minder efficiënt zijn in gebruik dan de duurzame dieselbrandstoffen van Future Fuels. Toch hebben we echt alle soorten duurzame brandstoffen nodig om die 16,5 miljard liter aardolie die we dagelijks uit de bodem pompen te vervangen voor duurzamere alternatieven. Wij dragen met onze duurzame dieselproducten van Future Fuels ons fossielvrije steentje bij aan een duurzamere samenleving.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

www.futurefuels.nl

OF 2021-03

Anne Tjeerd Haaima Functie: Directie Haaima Hylkema, samen met Arne Brouwers en Gauke Hylkema Leeftijd: 41 jaar Burgerlijke staat: Samenwonend, twee kinderen Opleiding: Mavo, MTS, HBO Commerciële Economie, Internationale studie in Noorwegen Hobbies: Voetbal, Fitness en Cross Training

Hoe ziet jullie bedrijf eruit? Ik voer samen met compagnon Arne Brouwers de directie van Autobedrijf Haaima, een familiebedrijf dat dit jaar 95 jaar bestaat en de afgelopen twee

OF 2021-03

decennia een behoorlijke expansie heeft doorgemaakt. Aanvankelijk ten aanzien van het merk Peugeot, mede door de commerciële samenwerking met autobedrijf Hylkema, een paar jaar later door de overname van Opel, Nissan en Suzuki dealers in Friesland. Daarnaast, hebben wij drie autoschadebedrijven, een autoruitservicebedrijf, een autopoetsbedrijf, een fotostudio in Leeuwarden voor de occasions en een eigen leasemaatschappij FGD Lease. Bovendien, zijn wij onlangs toegetreden tot de campermarkt met een eigen camper, de Fixxter. Een camper en auto in één voor dagelijks plezier en vrijheid. De Fixxter is er zowel in een dieseluitvoering als

in een 100 procent elektrische variant. En in de toekomst volgt er een Fixxter op waterstof.

Welke trends kun je in duurzame mobiliteit onderscheiden? Als eerste zit duurzaamheid natuurlijk in schone brandstoffen zoals elektriciteit en voertuigen op waterstof. In de loop van dit jaar verschijnen de eerste bedrijfswagens op waterstof en ook onze camper wordt leverbaar in een waterstof uitvoering. Daar verwacht ik erg veel van. Een andere ontwikkeling – die overigens al een aantal jaren bezig is om ‘op stoom te komen’- is die van de hybride fietsen. Veel mensen kiezen ervoor om ten aanzien van woon-werk

Haaima Hylkema Autogroep

Anne Tjeerd Haaima: ‘Mobiliteit? Haaima Hylkema!’ Het woord ‘mobiliteit’ heeft de laatste decennia een heel andere lading gekregen. Aan de ene kant door de ‘technology-driven’ automotive sector, aan de andere kant door de ingrijpende veranderingen die er op maatschappelijk gebied hebben plaatsgevonden. Denk aan trends als milieu, duurzaamheid, alternatieven op vervoers- maar ook zeker op brandstofgebied. En niet te vergeten de coronacrisis. Wat staat ons in de toekomst te wachten? Anne Tjeerd Haaima, directeur van de Haaima Hylkema groep, laat zijn licht schijnen over duurzame mobiliteit aan de hand van een handvol vragen die wij hem voorlegden.

verkeer gebruik te maken van een elektrische of hybride fiets; gezond, voordelig en schoon. Daarnaast zien we in de particuliere sector een ontwikkeling in privé lease. Nieuwere auto’s, dus schoner rijden, tegen een vast tarief. In de toekomst wordt naar verwachting het leasen van een elektrische auto ook voor deze groep financieel interessanter. Voorwaarde is wel dat de markt gestimuleerd wordt om in beweging te komen. Ik denk dat dat door middel van fiscale regelingen versneld kan worden.

Wat doen jullie zelf aan duurzaamheid? Wij waren in 2009 met ons bedrijf in Wirdum een van de eerste bedrijven met

een carport op zonne-energie. Het staat bij ons hoog op de prioriteitenlijst. Bij veel dealerbedrijven liggen de daken vol met zonnepanelen, wij werken met erkende duurzaamheidscertificaten. Duurzaamheid kan ook tot uitdrukking komen op het sociale aspect. Bijvoorbeeld in de vorm van medewerkers die wat minder gemakkelijk toegang hebben tot de arbeidsmarkt. En maatschappelijke betrokkenheid bij de regio.

Waar zijn jullie trots op?

daarbij dicht bij de klant en dat vertaalt zich in een hoge klanttevredenheid. Daarnaast, zijn we innovatief, denken we in kansen in plaats van bedreigingen en bewegen we flexibel met de markt mee.

De glazen bol? Wij willen over drie jaar dé mobiliteitspartner in de breedste zin van het woord zijn in Friesland en de Noordoostpolder. Zeg je mobiliteit dan moet onmiddellijk de associatie Haaima Hylkema bovenkomen.

Wij bestaan als familiebedrijf Haaima Hylkema dit jaar 95 jaar. We hebben een duidelijke eigen identiteit en dat ‘Frysk DNA’ zit er bij al onze vestigingen in. We staan

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Tanja Bouma van Friesland Huur

‘ Flexibele mobiliteit heeft de toekomst’

OF 2021-03

“Flexibiliteit heeft de toekomst, dus ik verwacht dat tijdelijke mobiliteit gaat groeien. En wij zijn er klaar voor.” Aan het woord is Tanja Bouma. Hoofd van Friesland Huur in Drachten, de verhuurtak van Friesland Lease.

Hoe gaat het met de autoverhuur in deze tijd? Je merkt in coronatijd dat mensen minder onderweg zijn, dus dat heeft invloed op de autoverhuur. Ook straks na het wegvallen van de maatregelen zullen er denk ik blijvende veranderingen zijn. Mensen blijven vermoedelijk meer thuiswerken dan voor de pandemie. Het zou me niet verbazen als mensen in het verlengde daarvan ook eens naar die twee auto’s op de oprit kijken. Is dat nog wel nodig? Kan er niet eentje weg? Als mensen daartoe besluiten kan het huren van een deelauto een mooi alternatief zijn. Voor een huurder staat er dan een auto van ons in de buurt die je via de Friesland Lease app kunt reserveren en gebruiken. Zo heb je altijd een eigen auto tot je beschikking op de momenten dat het jou uitkomt. Een auto zonder abonnementskosten, want je betaalt per rit en er zijn geen onderhoudsen verzekeringskosten. Bovendien creëert het weer wat extra ruimte op de oprit. Er is sowieso een tendens gaande dat mensen niet meer per se een fiets, scooter of auto in bezit hoeven hebben. Lease, flexlease, shortlease of deelauto worden steeds gebruikelijker.

Nog andere opvallende ontwikkelingen? Friesland Lease hecht veel belang aan duurzaamheid en dat geldt ook voor

Tanja Bouma

Friesland Huur. Er worden veel elektrische personenauto’s verhuurd. We hebben elektrische Volkswagens, Opels, maar ook het huren van een Tesla is mogelijk. Ook hebben we elektrische bedrijfswagens in het assortiment, maar je ziet dat in die sector nog minder vaak voor een elektrische optie wordt gekozen. Dat gaat wel bijtrekken. Ik denk dat het voor bedrijven ook echt een uitkomst kan zijn. Als een ondernemer twijfelt over de aanschaf van een elektrische bedrijfsauto, kunnen ze er bij ons eerst eentje huren om te kijken of het voor ze werkt.

Wat onderscheidt jullie van anderen? We hebben een groot wagenpark, dus er valt veel te kiezen. We hebben nette goed onderhouden auto’s en altijd recente modellen. Auto’s van ons zijn eigenlijk nooit ouder dan twee jaar. Naast personenauto’s en bedrijfswagens bieden we ook verhuisbussen aan. De beoordelingen die klanten op onze website achterlaten zijn zonder uitzondering positief. We zoeken altijd een oplossing als mensen met een vraag bij ons aankloppen. In de verhuur moet heel veel ad hoc gebeuren. Dat vind ik zelf ook het mooie aan ons werk. Er komt een vraag en er moet binnen no time een oplossing zijn. Als we een klant dan tot tevredenheid hebben kunnen helpen, blijft dat mooi om te zien. Ook na de bijna 25 jaar dat ik in dit werk bezig ben. Ik vind het ook een compliment richting ons hele team. Van de schoonmakers, tot de hikers en de mensen aan de balie, we doen het met ons allen.

Geboren: 1972 Geboorteplaat: Makkum Hobby’s: Tennissen, Wandelen, Volleybal (tegenwoordig passief), Lezen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Commercieel Manager Jilles Bijlstra:

‘ Ontzorgen is het adagium van Houthandel Barkmeijer’ Meer dan een eeuw ervaring, een ‘wagonlading’ kennis van hout, een nuchtere Friese no-nonsense mentaliteit en meedenken met de klanten; dat zijn enkele kernbegrippen in de visie van het familiebedrijf Barkmeijer Houthandel in Kollum. Een portret van dit bedrijf aan de hand van vijf vragen aan commercieel manager Jilles Bijlstra. Waar houdt Barkmeijer zich mee bezig? Het familiebedrijf Barkmeijer is in de eeuw van haar bestaan uitgegroeid tot een sterke regionale groothandel in hout, plaatmateriaal, gevelbekleding, isolatie en deuren voor de professionele verwerker. Wij hebben een breed assortiment hard- en zachthout voor zowel constructieve als niet-constructieve doeleinden op voorraad. Doordat wij over een eigen machinale houtbewerkingsafdeling beschikken kan het hout op maat gezaagd, geschaafd en geprofileerd worden. Kwaliteit en persoonlijk contact met onze afnemers is hierbij een belangrijk speerpunt. Klanten ontzorgen is ons adagium.

wel dankzij de coronaperikelen, momenteel in zitten. De verwachting dat door de komst van Corona ook de bouwsector in zou storten is niet uitgekomen. Het tegengestelde is het geval. Waardoor er bij de importeurs langere levertijden ontstaan.

Wat is het mooiste van het vak? Geen dag is gelijk. We hebben te maken met een dynamische markt, waar je als bedrijf flexibel in moet staan. Hout is duurzaam en milieuvriendelijk; iedere soort heeft specifieke producteigenschappen. Het mooie vind ik om met klanten mee te denken en bij projecten optimaal gebruik te maken van de eigenschappen van een houtsoort.

Wat maakt jullie bedrijf bijzonder?

Waar willen jullie over vijf jaar staan?

Hout is een natuurproduct, waardoor bij wijze van spreken elke plank anders is. Dankzij de van generatie op generatie doorgegeven kennis zit hout in ons DNA. Gevelbekleding bijvoorbeeld wordt onbewerkt ingekocht bij de importeur en in onze houtbewerkingsafdeling geschaafd en van een profiel voorzien. Hierbij vindt een extra kwaliteitscontrole plaats omdat iedere plank die niet aan onze kwaliteitscriteria voldoet, er meteen tussenuit wordt gehaald.

We hebben het afgelopen jaar een gezonde groei meegemaakt. Er is een duidelijke tendens gaande dat de ‘grote jongens’ naar standaardisatie streven (schaalvoordeel, red.) en dat de kleinere spelers op de markt zich specialiseren. Je zou kunnen zeggen dat wij beginnen waar de grote ketens ophouden. Wij zijn dus geen prijsvechter maar een bedrijf dat net een stapje harder loopt voor onze afnemers. Dat wordt de komende jaren steeds belangrijker omdat er steeds meer hout wordt toegepast. Wij doen het er niet even bij, maar zijn échte hout specialisten.

Welke ontwikkelingen spelen er momenteel op de houtmarkt? De meest opvallende is ongetwijfeld de positie waar we, ondanks, of misschien juist

OF 2021-03

Jilles Bijlstra Leeftijd: 42 jaar Functie: Commercieel manager Woonplaats: Buitenpost Opleiding: MBO Detailhandel

Historie In 1919 nam Jan Barkmeijer de houthandel over van Pieter Koerts, die het op zijn beurt in 1878 had overgenomen van Arjen Bonnema. Deze was de houthandel in 1851 begonnen op een stuk land in Kollum en maakte er een succesvolle houthandel/ timmerwerkplaats van.

Houthandel J. Barkmeijer & Zn. zette de opgaande lijn voort en werd een succesvolle groothandel in hout, plaatmateriaal, isolatie en deuren voor de professionele verwerker. Het inmiddels meer dan 100 jaar oude familiebedrijf in de huidige setting telt vijftien personeelsleden, die op het

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

bedrijventerrein van Kollum in een ruim pand met eigen houtbewerkingsafdeling en een uitgebreide showroom van ‘omdenken’ en ontzorgen hun credo hebben gemaakt.

OF 2021-03

‘Martha heeft snel in de gaten wat er aan de hand is en komt meteen tot de kern’

‘ Een sensitieve sparringpartner die je een spiegel voorhoudt’ Als je als organisatie in verandering een stevige organisatiedeskundige nodig hebt, hoe kies je dan de juiste persoon? Is dat een kwestie van kwaliteiten tegen elkaar afvinken, een fijne klik met zo’n externe deskundige hebben, of moet je zoeken naar iemand met een bak aan ervaring? Tel ze maar bij elkaar op.

OF 2021-03

Tot die conclusie komen strategisch projectleider Ruthger Schoonderbeek van de gemeente Noardeast-Fryslân en Martha Houkema van Luna De Nieuwetijdspraktijk uit Rutten tijdens ons gesprek. Ze kennen elkaar al zeventien jaar en werkten al meerdere malen samen. Toch was de klus die Martha nu in opdracht van Ruthger uitvoert geen kwestie van ‘kat in het bakkie’.

Ruthger: “Er ging een stevige selectieprocedure aan vooraf. Onze gemeente zit midden in een ontwikkeltraject: we willen een professionaliseringsslag maken, onze bedrijfsvoering stroomlijnen, onze dienstverlening verbeteren en prettiger samenwerken. Daarom zochten we niet zomaar een consultant, maar iemand van wie de kwaliteiten al bewezen zijn en met wie we eerder zelf al positieve ervaringen hadden

opgedaan. We hebben een aantal mensen uit ons netwerk geselecteerd, Martha is het uiteindelijk geworden.”

het heel stoer van deze gemeente dat die kwaliteit er mag zijn.”

Kritische blik Vertaalslag Martha is organisatiedeskundige en hoogsensitieve businesscoach. Ze heeft twintig jaar ervaring in het bedrijfsleven én ze heeft paranormale gaven. Wat biedt die bijzondere mix een organisatie in verandering? “Ik bied heldere advisering, mijn kijk op de opgaven die er liggen, mijn verwachting over de aanpak daarvan, een kritische blik en tegengas als dat nodig is.” Ruthger: “Wat mij al in het verleden is opgevallen tijdens het samenwerken met Martha, is haar sensitiviteit en alertheid: ze heeft snel in de gaten wat er aan de hand is en komt meteen tot de kern. En ze maakt van daaruit ook de vertaalslag naar bruikbare adviezen en het te volgen traject.” Hij richt zich tot Martha: “Jouw ‘andere tak van sport’ was overigens niet de reden om je aan te nemen voor deze opdracht. Jouw kennis en ervaring waren doorslaggevend. Dat jij daarnaast die extra sensitiviteit hebt is een waardevolle toevoeging.” Martha: “Ik vind

De afgelopen periode heeft Martha het projectteam geadviseerd over de mogelijke inrichting van een nieuwe organisatiestructuur. “Ik denk mee over logische eenheden en taken binnen de organisatie, over aansturing en cultuurverandering. Ik heb in beeld gebracht wat de kenmerken zijn van hoe de organisatie nu functioneert, welke kenmerken daarvan waardevol zijn, maar ook welke je zou kunnen doorontwikkelen.” Ruthger: “Martha is echt een sparringpartner, die meedenkt en meebeweegt. Ze houdt ons een spiegel voor op zo’n manier dat we er écht wat aan hebben. We zijn het ook weleens niet met elkaar eens en dat is juist goed: dat is de kritische blik die we nodig hebben en die ons verder helpt. Ik weet wat ik van Martha kan verwachten.”

vereiste expertise. Ik begrijp goed wat er moet gebeuren en wat van mij verwacht wordt. Ik kan voorbeelden omhoog halen vanuit eerdere opdrachten en meerdere perspectieven voorleggen. Ik voorzie de haalbaarheid en consequenties van bepaalde stappen. Door daar met elkaar over te sparren kom je verder. Juist dat samenspel vind ik leuk.” Ruthger: “Het helpt ons als projectteam enorm om op die manier meerdere perspectieven en hun haalbaarheid goed te kunnen verkennen. We zijn heel blij met Martha.”

‘Ze heeft de kritische blik die we nodig hebben en die ons verder helpt’

Meerdere perspectieven Martha: “Sommige onderwerpen hebben uitdieping nodig, daarvoor heb ik de

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Brandemeer 8

Industrieterre

8502 TV JOUR

Ondernemen is verantwoordelijkheid nemen. Het is een verantwoordelijkheid om succesvol te zijn en keuzes te maken. Durf te kiezen voor de beste mix in

De IJzeren Man Dak- & gevelbeplating

tel. [0513] - 4

info@deijzere

www.deijzere

weet wat uw succes bepaalt!

Wat bepaalt uw succes?

Brandemeer 8 Industrieterrein De Ekers 8502 TV JOURE tel. [0513] - 41 79 00

een nuchtere samenwerking met mensen die oplossen! Kijk ook eens op: www.polderloon.com: Payroll www.polderwerk.com: ZZP’ers

Polderkracht Klaproos 2, 1761 VS Opmeer Telefoon: 0226 212000 info@polderkracht.com PolderNoord Smidsstraat 13, 8601WB Sneek 0515 727050 info@poldernoord.com

info@deijzerenman.nl www.deijzerenman.nl

www.polderkracht.com

Haaima Hylkema Balk

Duurzaam rijden begint bij Haaima Hylkema Haaima Hylkema Haaima Hylkema

Tj. de Boerstr. 22

Burgum

Mr. W.M. O. v. Veenweg 34

Drachten

De Bolder 83

Emmeloord

Traktieweg 20

Franeker

James Wattstraat 4

Heerenveen

Beurtschip 35

Leeuwarden

Coronaweg 2

Sneek

Kolenbranderstraat 9

Wurdum

Werpsterdijk 1

Drachten

De Knobben 25

Franeker

Edisonstraat 1

Heerenveen

Kattebos 162

Leeuwarden

Leo Twijnstrastraat 2

Sneek

Edisonstraat 1

Franeker

Edisonstraat 1

Leeuwarden

Leo Twijnstrastraat 2

Sneek

Edisonstraat 1

Franeker

Voltastraat 7B

www.haaimahylkema.nl

170x115_duurzaam.indd 1

29-04-21 11:47

Druk, druk? Of liever niet?

Als je het niet druk hebt, tel je eigenlijk niet mee. Wat antwoord jij als iemand vraagt hoe het met je gaat? ‘Druk, druk!’ Het lijkt alsof we allemaal meedoen met deze gekte. Maar willen we dit eigenlijk wel? Wat is er nodig om dit te veranderen? Werkdruk is: het gevolg van een disbalans tussen hoge taakeisen en te weinig compensatiemogelijkheden. Miljoenen mensen hebben hier last van. Kijk maar eens naar deze cijfers: 34% van de werkenden geeft aan dat de werkdruk hoger is dan ooit tevoren. 1 op de 5 werkenden staat meer dan ooit onder druk om goed te presteren op het werk. 11% zit tegen een burn-out aan door de crisis. Bij 21% is het ziekteverzuim op het werk gestegen. 16% is uitgeput vanwege de hoge werkdruk als gevolg van de crisis. (Bron: CNV, onder een representatieve groep van 2500 werkenden. Uitgevoerd door Maurice de Hond, maart 2021)

Bedrijfscultuur Een belangrijke en bepalende factor voor werkdruk is de cultuur binnen een bedrijf. In sommige bedrijven wordt standaard veel overgewerkt; ‘zo doen wij dat hier’. In bedrijven met snelle veranderingen en een hoge werkdruk, blijft weinig tijd over voor waardering en persoonlijke aandacht. Daardoor blijft een belangrijke behoefte onvervuld: gehoord en gezien worden. Werknemers kampen daardoor met gedachten als: ‘Ik werk niet hard genoeg, ik ben niet slim genoeg, niet efficiënt genoeg. Ik zou dit aan moeten kunnen.’ Of: ‘Ik doe extra mijn best omdat ik ambitie heb en wil dat dat gezien wordt.’

Het gevolg van deze gedachten: mensen werken te lang op een ongezonde manier door. Het resultaat: verzuim.

Wat kan helpen: 1. Werk vanuit jouw visie: waar sta je voor en wat vind je belangrijk? Zo kun je prioriteiten stellen bij wat je wilt en moet doen. 2. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen resultaten en keuzes. Kies zelf hoeveel druk je erop legt. Neem je taken serieus en geef het tijdig en duidelijk aan als het niet lukt. 3. Verzin oplossingen als je werkdruk ervaart. Schakel je creatieve brein in en bedenk opties om verbeteringen aan te brengen. Ga met voorstellen ter verbetering naar je leidinggevende en ga in overleg. Immers: twee weten meer dan één. Dat geldt trouwens voor ieder individu: twee weten meer dan één. Durf sowieso hulp te vragen, want: Iedereen kan soms wat hulp gebruiken!

Ymkje de Vries is eigenaar van Kies Koers, hét NLP-instituut van Fryslân. Ze is gecertificeerd NLP Trainer, Master Coach en NLP Coaching trainer. Kijk voor meer informatie op www.kieskoers.nl. Reageren op deze column? Mail info@kieskoers.nl

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Kooi stuift vooruit met beveiligingsoplossingen 50

OF 2021-03

Kooi, voorheen Kooi Security, zit in een groeispurt. Het personeelsbestand is de afgelopen drie jaar bijna verdrievoudigd, het bedrijf is in steeds meer landen actief en op de R&D-afdeling volgen innovaties elkaar op. En nieuwe plannen heeft het Drachtster bedrijf nog genoeg.

Kooi is de betrouwbare specialist op het gebied van tijdelijke camerabeveiliging. Camera units (UFO’s) op bijvoorbeeld windmolenparken, zonneparken en bouwplaatsen is waar het mee begon. Sinds enkele jaren biedt Kooi ook Rising Early Detection (RED): broeidetectie voor afval- en recyclingbedrijven. Thermografische camera’s houden de temperatuur in de gaten, zodat bij brandgevaar tijdig kan worden ingegrepen. “Eén van de unieke eigenschappen is dat we een eigen alarmcentrale, het Kooi Alarm Center, hebben”, vertelt senior communicatiespecialist Yteke van Dijk. “Onze mensen lezen 24/7 de camerabeelden uit.”

beveiliging op af. In het geval van RED maken we een alarmprotocol op maat met de klant. Dagelijks zoeken R&D-specialisten van Kooi naar slimmere oplossingen. Binnenkort lanceert het bedrijf een Customer Portal (app). Klanten kunnen hiermee zelf hun beveiligingsprojecten inzien en beveiligingstijden wijzigen. “Dat kan bijvoorbeeld handig zijn tijdens feestdagen”, vertelt Van Dijk. “Voor RED zetten we sinds kort Artificial Intelligence in zodat het systeem warmtebronnen nauwkeuriger herkent. Zodat het alarm niet afgaat wanneer bijvoorbeeld een auto met warm gedraaide motor het terrein op komt.”

Artificial Intelligence UFO’s dienen onder meer om onbevoegden te weren van terreinen. Betreedt iemand bijvoorbeeld ‘s nachts een beveiligd terrein, dan klinkt direct een sirene en een spraakboodschap om de persoon erop te attenderen dat hij zich op eigen terrein bevindt. “In 99 procent van de gevallen kiest de indringer dan meteen het hazenpad. Indien nodig nemen we contact op met de lokale hulpdiensten, of we sturen er zelf

Hybride energievoorziening Het Friese bedrijf is actief in 22 landen en heeft 13 kantoren in onder andere Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en het Verenigd Koninkrijk. Beveiligingsdiensten leveren in andere landen kan gepaard gaan met uitdagingen. Neem het feit dat camerabeveiliging werkt op elektriciteit. Dat zul je bijvoorbeeld in een afgelegen Pools gebied niet snel vinden.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Van Dijk: “We werken daarom aan een nieuw product: de Hybrid Power Box. Een zuinige dieselgenerator met zonnepanelen die een heel jaar energie kan leveren. Zo kun je op de meest afgelegen plekken toch tijdelijke beveiliging realiseren.” Bovendien reduceert deze oplossing de CO2-uitstoot. Naast de Hybrid Power Box beschikt Kooi over de Solar Power Unit.

Persoonlijke aanpak Uitdagingen zijn kansen is de mentaliteit bij Kooi. Dat dit bedrijf kansen aangrijpt, blijkt ook uit het groeiend aantal medewerkers. Twee jaar geleden werkten er ongeveer vijftig mensen bij het bedrijf, inmiddels is dat het drievoudige. “En we willen de komende jaren nog verder groeien”, vertelt Van Dijk. “Maar we blijven wel inzetten op persoonlijk contact. Klanten hebben een vast aanspreekpunt. We komen ook het liefst langs op locatie zodat we een perfect beveiligingsplan kunnen opstellen.”

OF 2021-03

Friezen in den Vreemde Elsbeth Rispens overwintert op Bonaire

‘ Elke dag even op de resetknop drukken’

OF 2021-03

Bij OF zijn we razend nieuwsgierig, net als u. Wat drijft ondernemers, wat is hun ambitie, waar dromen ze van? En dan heb je nog die mensen die met opzet verre horizonnen opzoeken, op zoek naar nieuwe inzichten, businesskansen, of gewoon geluk. Wat zijn hun drijfveren? Wat doen ze daar, over de grens? In deze editie: Elsbeth Rispens, naar eigen zeggen levensgenieter en sociaal verpleegkundige. Maar ook vastgoedinvesteerder. Daar schreef ze zelfs een boek over. De Hollandse winters brengt ze inmiddels door op Bonaire. OF zocht even contact.

Je bent in september 2020 naar Bonaire gegaan: waarom? Men zegt ‘later ga ik, puntje, puntje, puntje’, maar wat is later? We leven nu! Vorig jaar januari en februari 2020 besloten mijn man en jongste dochter daarom te gaan overwinteren op Bonaire. Een stukje Nederland in de tropen. Mijn jongste dochter ging er naar school en ik deed vrijwilligerswerk in het Hospice Kas Flamboyan.

Wat was je doel? Toen ik opgeleid werd als verpleegkundige lag de wereld aan mijn voeten. Je kunt overal ter wereld je werk uitvoeren. Dat deed ik toen niet. Toch bleef ik erover dromen om

ooit een keer in het buitenland te wonen en te werken. Herken je dat als je op vakantie bent: Hoe zou het zijn als ik hier een half jaar zou wonen? Hoe leven de mensen hier? Wat houdt hen bezig? We hebben het geprobeerd en dat beviel zo goed dat wij hebben besloten het roer om te gooien en voor anderhalf - twee jaar te gaan wonen en werken op Bonaire.

Vertel eens iets meer over het gevoel? Hoe is het om op Bonaire te zitten? Ik voel me thuis op Bonaire. Ik denk dat dat ook te maken heeft omdat ik Fries ben. Ik herken veel. Bijvoorbeeld dat men heeft gestreden om Papiamentu als taal te erkennen. Het is hier bovendien altijd

mooi weer dat geeft mij heel veel energie. Mensen zijn uitbundig, dankbaar en blij. De temperatuur ligt tussen de 28 en 32 Graden. Na het werk kun je heerlijk ontspannen op het strand, windsurfen of een drankje op 1 van de vele terrassen. Elke dag even op de resetknop drukken.

Wat vond jij het meest opvallend? Dat men Nederlands spreekt en dat het tropisch is. En ook dat het een eiland in ontwikkeling is. Het leven is hier eenvoudiger; er zijn minder prikkels. Wat mij ook opvalt is dat je veel gelijkgestemde mensen tegenkomt.

Elsbeth Rispens - Mud Bedrijf: Financiële vrijheid met vastgoed en Publieke Gezondheidszorg Bonaire Functie: Levensgenieter, auteur en sociaal verpleegkundige Geboren: 03 juni 1967 Geboorteplaats: Wergea Burgerlijke staat: Gehuwd met Robin Rispens en drie mooie kinderen Hobby’s: Triathlon, lezen van boeken, Papiamentu les, een goed gesprek op een leuk terras. ‘En oh ja; binnenkort ga ik leren Freediven.’

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Uw partner voor al uw projecten op het gebied van grond en water.

Lytse Sûdein 8 8624 TT Uitwellingerga Tel.: 0515 - 55 95 89 E-mail: info@atsmabv.nl

www.atsmabv.nl

Ook voor het ﬁnancieren van je transportmiddelen bel je Jan Heida

FRIESLAND

Boekentip! Elsbeth Rispens maakte lang carrière in de zorg. Maar eigenlijk is ze altijd ondernemer pur sang geweest. Met name door te investeren in vastgoed werd dat talent aangewakkerd en gevoed. Ze schreef er een boek over. In ‘Financiële vrijheid met vastgoed’ beschrijft Rispens hoe zij begon met het opbouwen van een passief inkomen, door te investeren in vastgoed. Het leuke aan het boek is dat het laat zien hoe je je dromen kunt waarmaken, maar ook: dat daar een stukje discipline voor nodig is. Goed nadenken over wat bij jou past, een strategie uitstippelen en daaraan vasthouden; dát is de boodschap die Rispens geeft. Rekenvoorbeelden maken duidelijk hoe je rendementen kunt halen en kunt verhogen. Citaten van beroemde personen zijn er om je af en toe wat extra motivatie te geven. En voor wie dan nog niet genoeg heeft deelt Rispens ook haar persoonlijke boekenlijst. Het E-book is te downloaden op de website. www.financielevrijheidmetvastgoed.nl www.elsbethrispens.nl

Wat is een opmerkelijk voorbeeld van het leven, of het zakendoen, of de ethiek? Ik kwam in een hele bijzondere tijd op Bonaire. Ik kon mijn talenten kwijt bij de Publieke Gezondheidszorg (de GGD). Covid 19 raasde over de wereld. In nog geen drie maand tijd was de afdeling gegroeid van 6 personeelsleden naar 30. Afstemmen met elkaar en samen kijken hoe houden wij de Covid 19 onder controle. Daarna gingen we over tot de vaccinaties. Je hebt elkaar hard nodig om dit soort grote klussen te klaren. Er

is veel afstemming met Nederland, het gezag van het eiland en de medewerkers van de Publieke Gezondheidszorg.

Is er ook iets misgegaan, of tegengevallen? Iets waar je van hebt geleerd? Ik leer (gelukkig) elke dag en daar ben ik dankbaar voor. Mijn man kon niet direct mee naar Bonaire. Na 25 jaar samen hadden we een soort lange afstand relatie. De zorg voor mijn twee oudste kinderen, mijn mem en broertje met Downsyndroom gingen op

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

afstand door. Er kwamen andere krachten vrij waardoor er weer ruimte was voor andere dingen. Dat heb ik als bijzonder waardevol ervaren.

Welke les neem jij mee naar huis? Dat zijn eigenlijk meerdere lessen. Ten eerste: waar je woont is je thuis. Je neemt jezelf mee daar waar je naar toe gaat. Ten tweede: je bent tot meer in staat dan jezelf denkt. En zeker ook: dat je je dromen waar kan maken.

OF 2021-03

Buro Schaaf verbreedt scope met duurzaamheidsadvies Drie mensen en de wereld aan oplossingen op het gebied van veiligheid. Dat is Buro Schaaf. Maar langzaamaan verbreedt dit bedrijf haar scope. “We willen ook de spin in het web zijn op het gebied van duurzame mobiliteit.”

Buro Schaaf is in 2013 voortgevloeid uit Schaaf Beveiliging. Toenmalig directeur Marc Schaaf staat weer aan het roer, nu samen met Harm de Jong. De Jong: “Marc heeft 25 jaar ervaring op het gebied van beveiliging opgedaan bij Schaaf Beveiliging. Dat heeft hij in dit bedrijf gebracht.” Waar Schaaf Beveiliging vooral uitvoerde, richt Buro Schaaf zich op advisering, organisatie en coördinatie op het gebied van veiligheid in de breedste zin van het woord.

Specialistisch werk Als voorbeeldcasus noemt De Jong die keer dat een minister een gemeente bezocht in verband met gaswinning. “Wij hebben een plan geschreven over hoe dit bezoek zo veilig mogelijk kon plaatsvinden. Daarnaast

hebben we benodigde partijen ingeschakeld voor onder andere de afzetting, beveiliging en verkeersomleidingen.” Of neem de bouwwerkzaamheden bij FrieslandCampina. “Daar hebben we onder meer mangatwachten geleverd. Die waken over personen die werken in besloten ruimtes.” Waar voorheen Buro Schaaf werd gebeld als er bijvoorbeeld een handjevol beveiligers nodig was, is het werk inmiddels specialistischer. “Mensen komen bij ons omdat bepaalde werkzaamheden moeten worden uitgevoerd, of omdat bijvoorbeeld een evenement plaatsvindt, en willen weten: wat is er nodig aan mensen en materieel om de veiligheid te waarborgen? We geven advies en kunnen alles regelen: van complete cateringtenten, tijdelijke kantines en kantoorunits, tot veiligheidskleding en personeel.”

Harm de Jong Improviseren Leeftijd:36 Geboorteplaats: Jubbega Woonplaats: Oudehaske Burgerlijke stand: samenwonend Hobby: Sporten, Friese paarden, runnen van de camping thuis

Buro Schaaf bestaat uit drie mensen op kantoor, inclusief Schaaf en De Jong, en werkt samen met een meldkamer die dient als achterwacht. Daarnaast werkt het bedrijf met partnerbedrijven en zzp’ers in heel Nederland. Buro Schaaf biedt hierdoor landelijk ondersteuning. Naast een landelijke dekking, is snel kunnen schakelen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

een belangrijk uitgangspunt. Buro Schaaf werkt 24/7. “We zijn er ook in geval van calamiteiten. ProRail is bijvoorbeeld een klant en schakelt ons onder meer in als een aanrijding heeft plaatsgevonden. Voor dit werk moet je altijd bereikbaar zijn, rustig blijven en goed kunnen improviseren. We zijn creatief in oplossingen.”

Duurzame mobiliteit Die creativiteit speelt ook bij het maken van toekomstplannen voor Buro Schaaf. De heren merken dat klimaat en duurzaamheid belangrijke speerpunten zijn van klanten. “Naast veiligheid richten we ons daarom steeds meer op advisering op het gebied van duurzame mobiliteit. We werken sinds kort samen met WOW Mobility uit België. Die heeft een slim concept met elektrische deelfietsen en -auto’s. Maar er zijn nog zoveel mogelijkheden: je ziet door de bomen vaak het bos niet meer. Ook hierin willen we de spin in het web zijn.” De Jong vindt het een mooie ontwikkeling. Het maakt zijn werk nóg gevarieerder. “Als ik vandaag naar kantoor ga, staan er vaak wel dingen op de planning. Maar ik weet nooit helemaal zeker wat de dag brengt. Dat vind ik het mooiste aan dit werk.”

OF 2021-03

Luna

De nieuwetijdspraktijk Paranormale coaching, begeleiding en advies www.denieuwetijdspraktijk.nl

UW PARTNER IN BOUWEN H O G E D I J K E N 4 0  D O K K U M  0 5 1 9 5 1 8 5 6 3  W W W. V I SS E R  D O K KU M . N L

Vertegenwoordigingsbevoegdheden bij ondernemingen:

Deel II: de personenvennootschappen Indien twee of meer personen een onderneming starten, kiezen zij vaak tussen een Vennootschap onder Firma (VOF) en een maatschap. Wat zijn hier nu de verschillen in vertegenwoordigingsbevoegdheid? Wie mag de vennootschap vertegenwoordigen? De maatschap Een maatschap is een samenwerkingsvorm tussen twee of meer personen: de maten. De maten brengen arbeid, geld en/of goederen in. Vrijeberoepsbeoefenaren zoals artsen, advocaten en accountants werken vaak in een maatschap. In een maatschapsovereenkomst leggen de maten hun onderlinge verplichtingen en regels vast. In de maatschap is voor bevoegde vertegenwoordiging door een van de maten een volmacht van de overige maten vereist. De contractspartij die wil weten of de namens de maatschap handelende maat daartoe bevoegd is, dient de volmacht te raadplegen. Dit geldt eveneens voor de omvang van die bevoegdheid. Derden kunnen hiervoor het Handelsregister van de Kamer van Koophandel raadplegen. Als een volmacht niet uit het Handelsregister blijkt, luidt het advies om die volmacht op papier op te vragen. Samen zijn de maten bevoegd om namens de maatschap te handelen en iedere maat is voor een gelijk deel aansprakelijk voor een schuld van de maatschap.

vermogen, als op het privévermogen van de vennoten. Iedere vennoot is hoofdelijk en persoonlijk aansprakelijk voor het geheel van alle vennootschapsschulden. In een VOF is in beginsel iedere vennoot bevoegd om namens de VOF te handelen. Deze bevoegdheid kan naar inhoud en naar omvang beperkt zijn in het vennootschapscontract.

Vertegenwoordiging De onbevoegdheid van een maat/vennoot voor het verrichten van een bepaalde rechtshandeling kan alleen aan derden tegengeworpen worden, indien dit bij die derde bekend was of had kunnen zijn. De handelsbeperkingen kunnen eenvoudig ingeschreven worden in Handelsregister van de Kamer van Koophandel.

???

Als een overeenkomst wordt ondertekend door een vennoot die daartoe niet bevoegd is, is de vennootschap dan desondanks gebonden aan die overeenkomst?

De VOF Een VOF is een openbare maatschap die een bedrijf uitoefent. Ook de oprichters van de VOF leggen hun verplichtingen vast in een vennootschapscontract. Bij de VOF wordt onderscheid gemaakt tussen het vennootschapsvermogen en de privévermogens van de vennoten. Het vennootschapsvermogen bestaat uit het bijeengebrachte vermogen bij de oprichting van de VOF: de inbreng. Het vennootschapsvermogen is afgescheiden van de privévermogens. Zo kunnen privéschuldeisers van de vennoten zich niet verhalen op het vennootschapsvermogen. Zakelijke schuldeisers kunnen hun vorderingen verhalen op zowel het vennootschappelijk

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Er is geen gebondenheid voor de niet-geldig vertegenwoordigde partij, tenzij er sprake is van een schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid waar de andere contractpartij op heeft vertrouwd en die toegerekend kan worden aan de partij die niet rechtsgeldig vertegenwoordigd was. Of daarvan sprake is, hangt af van de feiten en omstandigheden van het specifieke geval. Bij dit soort feiten en omstandigheden kun je denken aan de functieomschrijving van de onbevoegd vertegenwoordiger en de titel op een visitekaartje. De schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan berusten op feiten en omstandigheden die zich hebben voorgedaan voor de totstandkoming van de betreffende rechtshandeling, maar ook op omstandigheden die zich nadien hebben voorgedaan.

Conclusie Bij het sluiten van overeenkomsten met een maatschap op VOF is het van belang om te achterhalen wie binnen een vennootschap vertegenwoordigingsbevoegd is. Hiertoe kan het Handelsregister uitkomst bieden. Komt u er niet uit of twijfelt u, dan is het verstandig een advocaat te raadplegen. Brouwer Advocatuur kan u hierin adviseren, evenals bij conflictensituaties over de vertegenwoordigingsbevoegdheid binnen een vennootschap. Mr. Jacqueline Brouwer is u graag van dienst en kan u vrijblijvend adviseren over uw mogelijkheden. Mr. Jacqueline Brouwer van Brouwer Advocatuur is gevestigd in Bolsward.

OF 2021-03

Verkenningen in Vastgoedland. EPISODE 2

Vastgoedjongens. Én meisjes!

En zo kwam het dat ik medio vorig jaar besloot om de aandelenbeurzen vaarwel te zeggen en mijn focus te verschuiven. Ik zag twee favoriete onderwerpen waar ik mijn hele leven al over fantaseer: de kunsthandel en vastgoed. Optie 1 zou mij, ondanks mijn studie Kunstgeschiedenis uit de jaren negentig, jaren van kennisvermeerdering kosten, zo schatte ik in. Bovendien is de kunsthandel zeer speculatief, tenzij je het hebt over het kopen en doorverkopen van oude meesters, maar daarvoor heb je bespottelijke hoeveelheden handgeld nodig. Optie 2 was vastgoed. Alleen net woord al roept bij mij een bijzondere herinnering op. Toen ik in een vorig leven als directeur van de VVV in de hal van de Achmeatoren werkte zat daar iedere ochtend hetzelfde groepje heren aan een vroeg bakje koffie. ‘Vastgoedjongens’, zo wist ik. Ze zagen er geweldig uit vond ik. Iedereen was zeer casual gekleed. Het leek wel alsof ze met vakantie waren. En blijkbaar hadden ze alle tijd, want iedere ochtend zaten ze minstens een uur aan een tafeltje. Koffietje, krantje, gesprekje. Bij deze mannen róók je de vrijheid. Stiekem wilde ik dat óók. Een tweede element dat me altijd is bijgebleven over vastgoed is het aloude gezegde dat ‘stenen niet weglopen’. Voor iemand die vele duizenden euro’s heeft zien verdampen met Oost-Europese landenfondsen klinkt dat als muziek in de oren.

OF 2021-03

Dit alles schoot door mijn hoofd, op KLMvlucht 0598 van Kaapstad naar Amsterdam. Thuisgekomen had ik mijn koffers nog niet eens uitgepakt, of de vastgoed-cursussen vlogen me vanuit mijn laptop om de oren. Kennelijk waren er méér mensen die na de corona uitbraak de beurs vaarwel wilden zeggen. Overigens is dat dan een impulsieve stap met een slechte timing, want de beurskoersen groeiden direct na de coronadip tot recordhoogte aan het eind van 2020, maar dat terzijde.

veel gratis informatie en daarmee kon je al aardig wat kneepjes van het vastgoed-vak tot je nemen. Dit alles gebeurde eind vorig jaar. Een mooie periode waarin ik opnieuw droomde van financieel succes, maar nu als vastgoedjongen. Overigens; daarbij zijn de vastgoedjongens van de Achmea-toren al lang niet meer mijn enige voorbeeld. In de wereld van vastgoed dringen ook steeds meer vrouwen op de voorgrond. Zo treft de lezer elders in deze het verhaal van Elsbeth Rispens.

Al die cursussen die me werden aangeboden; ik vond dat geruststellend. Want het was wel duidelijk dat het niet moeilijk was om op het gebied van vastgoed snel wijzer te worden. Bovendien: met al dat aanbod kreeg je ook

Volgende episode: op zoek naar het goud.

Rijke pa arme pa Over goud gesproken: Robert Kiyosaki is zo’n man bij wie alles wat hij aanraakt in goud lijkt te veranderen. Hij is de schrijver van het boek Rijke pa arme pa. In allerlei vastgoedclubjes die online als paddenstoelen uit de grond komen lijkt dat boek wel zo’n beetje de onbetwistbare Bijbel. Wanneer ik zo’n alom gewaardeerde goeroe tegenkom zijn er twee stemmetjes in mijn hoofd. De één is wat reactionair en dwars. Die wil juist niet dat boek pakken, omdat iedereen het al doet. Maar gelukkig is daar ook het kinderstemmetje van mijn kinderlijke versie. En die fluistert me in: lezen die hap. Wel, daar heb ik geen spijt van gekregen. Om kort te gaan: ik heb nog nooit een boek gelezen dat zó helder uitlegt wat het verschil is tussen de winst en verliesrekening en de balans. Ik weet: u als ondernemer wist dit hopelijk wel. Toch? Nou, nu ik dat boek heb gelezen vraag ik me tóch af of dit iedere dag wel in ieders systeem zit. Dat zou wel moeten, wil je als ondernemer succesvol zijn. En zeker jonge ondernemers of studenten Commerciële Economie of Bedrijfskunde zou ik dit boek keihard aanraden. Zo raar, maar dit soort boeken staan nóóit op de verplichte leeslijst van de mbo- en hbo-opleidingen. En dat is blijkbaar een mondiaal beeld, want het is ook Kiyosaki die vaststelt: “nergens worden kinderen opgeleid om slim om te gaan met geld. Je leert op school rekenen en schrijven en je leert een beetje boekhouding marketing, maar hoe je geld met geld maakt komt in het onderwijs nauwelijks aan bod.” Kiyosaki legt het uit en voor iedereen die in vastgoed wil is het sowieso les 1: begrijp wat vastgoed is: een activa, lees geldmachine. Ook zeer herkenbaar schrijft hij over de blokkades die we allemaal hebben. De angsten die er doorgaans voor zorgen dat de middenklasse de middenklasse blijft. Bijvoorbeeld: de angst om te verliezen, die groter is dan de ambitie om te winnen. Het

zijn vooral ondernemers die uiteindelijk vooral luisteren naar hun ambitie en uit het moeras van de rat race (steeds harder moeten werken voor je geld) weten te ontsnappen.

Enkele punten die bij mij zijn blijven hangen - Investeren in je eigen ‘kennis’ levert de grootste return on investment op. - Angst om iets te verliezen verlamt en vertraagt. Slurp alle kennis op die je kunt krijgen en onderneem dan actie; het is de enige methode om uit de angst te komen - Werk om te leren, werk niet voor geld (rijke mensen werken niet voor geld) - Goud is overal Of dat laatste ook echt zo is zal moeten blijken. ‘Je moet er oog voor hebben’, heb ik begrepen. Kortom: in deel 3 ga ik op zoek naar het goud.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Verklarende woordenlijst Activa: begrip waarmee alle bezittingen van een bedrijf of persoon worden bedoeld; deze kunnen doorgaans uitgedrukt worden in een geldwaarde. Men vindt deze boekhoudkundige term op de balans en de winst-en-verliesrekening. Beleefde als term een opleving door auteur Robert Kiyosaki, die benadrukte dat activa vooral een doorlopende geldmachine kunnen zijn.

Casual: begrip dat duidt op informaliteit. ‘Hij gaat casual’ gekleed. Betekent: lekker zittende kleding. Eerder sportief en persoonlijk, dan strak en behorende bij kantoor-etiquette. Men zegt dat de mate van casual gedrag of kledij in vastgoedkringen als stille graadmeter voor financieel succes wordt beschouwd. Kennis: dat wat geweten en toegepast wordt. Kennis kan ook beschouwd worden als een activa, zie aldaar.

Rat Race: Wordt doorgaans beschouwd als een zinloze jacht op aanzien, of verwijst naar een lange onafgebroken periode waarin koortachtig wordt gewerkt om een bepaald inkomensniveau aan te houden. Het begrip verwijst naar een rat die als een dolle uit een tredmolentje probeert te ontsnappen, maar de molen alleen maar harder in gang zet.

Vastgoed: Het Nederlands Burgerlijk Wetboek verklaart vastgoed als ‘Onroerend zijn de grond, de nog niet gewonnen delfstoffen, de met de grond verenigde beplantingen, alsmede de gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd, hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met andere gebouwen of werken.’ In dagelijkse spreektaal wordt met vastgoed veelal bedoeld objecten zoals gebouwen, die niet verplaatsbaar zijn.

OF 2021-03

Fryslân duurzame koploper:

Bio-LNG-installatie voorbeeldproject voor rest van Nederland De duurzame koplopersrol van Fryslân wordt vergroot door de bouw van een Bio-LNG-installatie in hoofdstad Leeuwarden. De duurzame installatie, te bouwen op Energiecampus Leeuwarden, is als het aan initiatiefnemers D4, Mele, Rolande en FSFE ligt in 2023 actief. Naast Bio-LNG worden ook vloeibare bioCO₂, minerale meststoffen en schoon water geproduceerd. Hiermee verduurzaamt het project het zware wegtransport én de landen tuinbouw. En dat is volgens Michiel Ottevanger, projectleider bij D4, ontwikkelaar van duurzame energieprojecten, precies de bedoeling. “Juist de combinatie van de verschillende producten maakt dit project zo bijzonder.” “De nieuwe Bio-LNG-installatie verwerkt mest uit de omgeving, samen met gecertificeerde reststromen zoals koffiedik, graanresten en plantaardige olieresten”, trapt Ottevanger zijn verhaal af. “De Bio-LNG (afgekoeld en vloeibaar biogas) stelt vrachtwagens in staat jaarlijks 38 miljoen kilometer te rijden, terwijl - in vergelijking met een dieseltruck - de CO₂-reductie ruim 99 procent en de stikstof-, zwavel- en fijnstofuitstoot-reductie zo’n 90 procent bedraagt. Jaarlijks zal er circa 9,2 kiloton Bio-LNG worden geproduceerd.”

Duurzaam transport Ook de transportsector is enthousiast over

OF 2021-03

Bio-LNG als brandstof. “Onze klanten en hun opdrachtgevers vragen om brandstoffen waarmee CO₂-doelstellingen gehaald worden. Met Bio-LNG kunnen zij enorme stappen zetten”, aldus Jolon van der Schuit (CEO Rolande). Daarnaast is Bio-LNG direct te gebruiken. “Met een LNG-truck kun je namelijk zonder aanpassingen meteen overstappen op Bio-LNG. De trucks rijden al rond en de tankstations zijn er ook al, dus duurzaam transport is binnen handbereik.” Naast de productie van Bio-LNG blijft Rolande de stap voor transporteurs naar dit duurzame en economisch haalbare alternatief faciliteren door te investeren in (Bio-)LNG-tankstations.

Kringlooplandbouw Naast Bio-LNG worden ook producten voor de kringlooplandbouw geproduceerd. Het restproduct uit de installatie wordt opgewerkt tot organische bodemverbeteraar en groene meststof. De organische bodemverbeteraar is goed voor de bodembiodiversiteit, -structuur en -vruchtbaarheid van landbouwgrond en groene meststof is een duurzaam alternatief voor kunstmestgebruik. De installatie verwerkt slechts een klein deel van het Friese mestoverschot, zo valt op te maken uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Afgelopen jaar kampten 80% van de Friese melkveebedrijven met een mestoverschot. In totaal resulteerde dit in een mestoverschot van circa 1,2 miljoen ton in 2020; 4000 ton stikstof en 550 ton fosfaat. “Agrariërs hebben te maken met een maximum aan dierlijke mest per ha dat ze over het land mogen uitrijden”, vertelt manager Kees de Koning van innovatiecentrum Dairy Campus Leeuwarden en Wageningen University & Research. “Om de grond toch van voldoende voedingsstoffen te voorzien, zijn ze in de huidige situatie afhankelijk van het gebruik van kunstmest,

“Met groene meststoffen kunnen agrariërs gerichter sturen op de nutriënten behoefte tijdens het groeiseizoen. De groene meststoffen met een hoge stikstofwerking kunnen zo de toepassing van kunstmest vervangen en daarmee de CO2-voetafdruk van de landbouwsector verder beperken” aldus De Koning.

Tuinbouw

waarvan de productie - en het transport – gepaard gaat met broeikasgasemissies. Dit leidt tot een onaantrekkelijke situatie; Fryslân heeft daardoor te maken met import van kunstmest en gedeeltelijke export van de eigen mest. De verwerking van mest tot groene meststoffen geldt als speerpunt binnen kringlooplandbouw. In de nieuwe situatie blijft de mest in de provincie en zet je de geproduceerde concentraten in om de instroom van kunstmest te vervangen.

De Bio-LNG-installatie produceert eveneens 17.000 ton vloeibare bio-CO₂, bedoeld als duurzame grondstof voor de groei van groente en fruit in duurzame kassen. “De beschikbaarheid van (biogene) CO₂ is een randvoorwaarde voor verduurzaming van de glastuinbouwsector. Het biedt tuinders de mogelijkheid om over te stappen van aardgas op duurzame warmte, zoals aardwarmte”, aldus de projectleider.

Friese trots De installatie wordt gebouwd door het energiefonds Fûns Skjinne Fryske Enerzjy, duurzaam projectontwikkelaar D4, marktleider in (bio-)LNG Rolande en bouwen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

exploitatiebedrijf Mele. “Naar verwachting start de bouw van de installatie eind dit jaar, waarna deze begin 2023 operationeel is”, blikt Ottevanger vooruit. “Het gebouw is circulair, natuurinclusief en wordt grotendeels uit hout gebouwd, zodat het bij de omgeving en duurzaamheidsambities van Energiecampus Leeuwarden aansluit.” Op initiatief van Freon Ekwadraat en OosterhofHolman werd het project al in 2017 in het bestemmingsplan voor de Energiecampus opgenomen. Volgens de projectleider past het ook goed bij de provincie. “Fryslân is altijd voorloper geweest op het gebied van innovatie in de landbouw. Daar past dit vooruitstrevende project, dat de energietransitie op meerdere vlakken op gang helpt, goed in. We leggen de verbinding tussen het vervangen van kunstmest in de landbouw, het produceren van organische bodemverbeteraar om het bodemleven te stimuleren én de productie van bioCO2 en Bio-LNG. De bundeling van deze invalshoeken is bijzonder en legt de basis voor de eerste grootschalige Bio-LNG-installatie in Nederland. Hier mag Fryslân trots op zijn.”

OF 2021-03

PRIVÉ OF ZAKELIJK GESCHIL?

www.grijmans.com • 0515 57 20 83 • Bolsward • Sneek • Harlingen

Al ruim 100 jaar de veelzijdige aannemer uit Eastermar...

Grote Hornstweg 19-D, 9261 VW Eastermar telefoon: 0512 - 47 13 00 www.bouwbedrijfswart.nl swart@bouwbedrijfswart.nl

Duurzame Doeners: Zon Zeker Friesland In iedere editie spreken we een ondernemer die verduurzamingsstappen zet met zijn bedrijf, met het vizier strak gericht op een fossielvrije bedrijfsvoering. Ditmaal valt de eer te beurt aan Richard Stillebroer, eigenaar van Zon Zeker Friesland. Waarom zetten jullie duurzame stappen? Ik ben als eigenaar van Zon Zeker Friesland al bijna 10 jaar werkzaam in de verduurzamingsbranche, met zonnepanelen - voor zowel de particuliere als de zakelijke markt - als specialisatie in de laatste jaren. Wij hebben een eigen installatieteam, wat betekent dat je snel kan schakelen en makkelijker afspraken kan maken. Wij vinden het belangrijk om een schonere wereld achter te laten en gelukkig gaan steeds meer mensen dat inzien.

Welke concrete stappen zet Zon Zeker Friesland? Binnenkort starten wij met een afdeling Elektrisch, en dan voornamelijk voor de

particuliere auto in combinatie met een slimme laadpaal. Ook daarin staan we eigenlijk nog maar aan het begin van de ontwikkelingen, maar het wordt gelukkig steeds laagdrempeliger. Zoals je ziet, is er nog genoeg te doen en wij van Zon Zeker Friesland uit Goutum willen daar graag ons steentje aan bijdragen.

Wat valt je op? Helaas worden er nog steeds nieuwe huizen gebouwd - met hier en daar een zonnepaneeltje op het dak - om maar aan de EPC-norm te voldoen. De kopers weten meestal nog van niets en achteraf is het vaak te laat. Ik pleit er dan ook voor om in deze situaties veel eerder een goed, onafhankelijk advies aan kopers te geven, zodat zij ook

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

weloverwogen mee kunnen doen aan het energiezuiniger wonen. Wij van Zon Zeker Friesland kunnen hierin uit ervaring adviseren. In de foto bij dit artikel zie je ons project Natuurzwembad Jubbega, welke wij dit jaar hebben voorzien van 50 zonnepanelen, wat zorgde voor een behoorlijke verlaging van de stroomkosten. Hierdoor hoeven gasten ook geen hogere entreegelden te betalen. Op zoek naar meer duurzaamheidsinspiratie? Bezoek fossylfrij.frl, de website van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân.

OF 2021-03

Wouter Verhagen, Dotec:

‘ Contact met Ynbusiness gaf boost aan ons Noordelijk netwerk’ Dat Ynbusiness voor Friese ondernemers écht verschil kan maken, laat zich goed vertellen door de mannen van Dotec Tilhulpen uit Joure. Wessel de Vries, specialist Internationaal ondernemen bij Ynbusiness, wordt bij Dotec met open armen ontvangen. “Hij is altijd welkom”, zegt Wouter Verhagen, Managing Director (MD) bij Dotec. “Als je Wessel kent, dan heb je toegang tot kennis en een groot netwerk. Hij helpt ons met concrete zaken en introducties. En dat levert altijd wat op. In het begin van ons contact zelfs letterlijk een flinke som geld, maar zeker ook met waardevolle contacten die ons verder hielpen met uitdagingen. Dat gaf een boost aan ons Noordelijk netwerk.”

OF 2021-03

In dat markante gele pand langs de A7 bij Joure, met die gele olifant op de gevel, huist Dotec. Dotec maakt tilhulpen; systemen die helpen bij het tillen, verplaatsen en positioneren van zware en logge voorwerpen tot zo’n vijfhonderd kilo. JanMaarten Verhagen, tevens MD bij Dotec: “Vroeger ontwikkelden we tilhulpen op maat, maar dat kost veel tijd en energie. Zo ontstond het idee om in te zetten op modulaire bouw. Doordat we onderdelen hebben gestandaardiseerd, kunnen we ook sterker inkopen bij derden en hebben we een beter verdienmodel. Die onderdelen waarmee wij onderscheidend zijn, maken we uiteraard nog steeds zelf.“ Voorbeelden hiervan zijn de zelf ontwikkelde interface en het ErgoStuur®, het bedieningselement dat voor alle Dotec-systemen precies hetzelfde werkt. Ook zoeken ze de samenwerking op met strategische leveranciers. JanMaarten: “Deze twee ontwikkelingen komen samen in de Dotec Rollenhandler. Deze heeft een klem- en kantelfunctie en is voorzien van een Air Balancer voor de verticale beweging. Dit type handler kan een gewicht aan tot tweehonderd kilo en kantelt een rol van horizontaal naar verticaal of andersom.”

Voortzetten met eigen bezieling Dotec is een innovatief familiebedrijf met een nimmer aflatende ambitie om te groeien. Wouter en JanMaarten Verhagen hebben samen in 2017 het directie-stuur van hun vader overgenomen. Wessel de Vries zorgde vervolgens voor een paar belangrijke introducties. Wouter Verhagen: “Ik zocht ervaren en onafhankelijke sparringpartners om onze strategie en lange termijn focus mee aan te scherpen. Dat heb ik gevonden bij het EMS [red: Entrepreneur Mentoring Service] en de Oranjewoud Export Academy.“

Focus aanbrengen Een van die strategische keuzes betrof het aanbrengen van marktfocus. Tijs Bruinsma, International Accountmanager bij Dotec:”Wij hadden klanten over de hele wereld zitten, doordat Nederlandse bedrijven, onze klanten, daar voet aan de grond kregen en onze producten meenamen. Of andersom, dat een buitenlands bedrijf voet aan wal zette in Nederland en ons portfolio ontdekte. Zo’n exportgroei die op je afkomt klinkt mooi, maar voor service en groei plaatste het ons wel voor uitdagingen. Zo hebben we geleerd dat het slim is om een markt uit te bouwen rondom een groepje positieve referenten, de ambassadeurs van je product. We hebben de focus gelegd op Duitsland, Engeland en de USA. Een onderzoek van studenten van de NHL Stenden Hogeschool bracht meer verdieping in de marktbenadering. En we concentreerden ons op de deelmarkten eat (voeding), care (persoonlijke verzorging) en wear (kleding).” Die focus zorgde voor een belangrijke groei in omzet uit export. Door die aanhoudende groei speelde de directie met de gedachte om het exportteam te laten groeien. Dit deelden zij in een gesprek met Wessel de Vries, die hen vervolgens uitgebreid informeerde over de provinciale subsidieregeling voor exportmedewerkers. “Die informatie leverde ons zo’n €10.000 op! Tja, een betere binnenkomer kun je bij een ondernemer haast niet hebben.”, aldus een opgewekte Wouter Verhagen. Maar Ynbusiness leverde op meer momenten toegevoegde waarde voor Dotec.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

www.scholma.nl

www.veeew.com

van Scholma De Veeew App brengt de wereld van DRUKWERK op een perfecte manier samen met de digitale wereld • geeft extra beleving aan brochures • geeft een gezicht aan statische informatie • geeft registratie van bezoekersgedrag

Download de

app en scan deze pagina

Veeew biedt extra mogelijkheden voor uw marketing en communicatie Zie www.veeew.com of bel 050-3013636 en vraag naar de mogelijkheden

Industrieweg 2 - 8471 AD Wolvega Tel. 0561 - 61 28 44

280418 Ad.185x135.indd 1

12-08-2008 13:45:04

Klaar voor Industrie 4.0 Corona verhoogde de urgentie bij Dotec om te werken aan het digitaliseren en toevoegen van smart intelligence aan hun producten, een ontwikkeling die ze eind 2019 al hadden ingezet. JanMaarten Verhagen: “Omdat we onze tilhulpen over de hele wereld verzenden, werkt het voor de ondersteuning van onze klanten heel prettig dat je iemand in Duitsland net zo makkelijk uit kunt leggen dat ze bijvoorbeeld de oranje leiding moeten volgen, als iemand in de USA.” Wouter vult aan: “We zetten heel nadrukkelijk in op het op afstand monitoren, verzamelen van data en preventief onderhoud. Dat zijn belangrijke kenmerken van de nieuwe gedigitaliseerde pneumatiek. Daarmee zetten wij belangrijke stappen in Industrie 4.0. ” Dotec neemt dankzij de introductie van Ynbusiness ook deel aan de Smart Industry Hub (SIH). Zo weten ze waar ze staan in Industrie 4.0 en waar ze zich op zouden moeten focussen om de volgende stap te nemen. Ten tijde van dit interview waren de uitkomsten van het Smart Industry Assessment nog niet bekend, maar binnen Dotec kijken ze hier positief op terug en gaan deelnemen aan de workshops die, als vervolg op het assessment, op de agenda van het SIH staan.

Export Academy bood uitkomst bij Corona-uitdagingen Maar Corona had nog meer effect op de organisatie: door ingevoerde restricties liepen projecten vertraging op. Vliegverkeer werd stil gelegd en er gold een inreisverbod. En niet installeren is geen geld ontvangen. Wouter Verhagen: “Wessel heeft toen voor ons bij de RVO uitgezocht wat de exacte regels waren voor beroepsmatig reizen en nog wat creatieve invalshoeken gedeeld vanuit zijn eigen praktijkervaring. Maar het meest waren we denk ik nog geholpen met zijn introductie bij de Oranjewoud Export Academy. Daar ontmoetten we andere ondernemers in een prettige en stimulerende omgeving. Ook organiseerden ze de Webinar serie Inbound Marketing, wat voor ons achteraf bezien een belangrijke verbeterslag vormde in het digitaal verkopen. Wij waren gewend om op beurzen nieuwe klanten te ontmoeten en hun persoonlijke aandacht te schenken bij hun op locatie. Maar daar gooide Corona flink wat roet in het eten. We moesten ons in de sales herpakken.”

Maar hoe dan? Joyce Walstra, directeur van de Oranjewoud Export Academy, schuift aan om het programma van de Academy toe te lichten. “Dotec was natuurlijk niet de enige die hiermee worstelde. Wij zagen dit onder al onze leden. En het is voorlopig nog niet voorbij, vrezen we. Export en sales zullen, denken wij, de komende jaren nóg nadrukkelijker gaan draaien om het op orde hebben van online middelen en het productaanbod. Daarom hebben wij dit programma opgezet. Gedurende het hele programma staat de online presence van de deelnemende organisatie centraal. We boden workshops aan waar je met meerdere bedrijven in zit en individuele coaching sessies waarin je met de coach met je eigen bedrijf bezig bent. Onderwerpen die in de workshops aan de orde kwamen waren onder andere het hanteren van een goede online lead strategie, optimaliseren en adverteren, creëren van content, het geven van een succesvolle Webinar en data gedreven sturen en optimaliseren (SEO en dergelijke).”

Contactgegevens Ynbusiness: (058) 7600500 info@ynbusiness.nl Turfmarkt 11 te Leeuwarden

Tijs Bruinsma: We hebben hierop nieuwe content laten ontwikkelen, zoals instructie- en uitlegvideos en hebben een strategie gevormd over hoe we referenties ook via de digitale weg konden inzetten voor de sales. En we zijn inmiddels aardig bedreven in het houden van videoconferenties.” Wouter Verhagen vult Tijs aan: “Lid worden van de Oranjewoud Export Academy is een aanrader voor iedereen die de ambitie heeft om te groeien via internationaal zakendoen, serieus wil leren van andere ondernemers en behoefte heeft om te sparren. Dat was en is een zeer waardevolle introductie van Wessel geweest. Zonder hem hadden wij hier niet van geweten.”

Oranjewoud Export Academy

Contact met Ynbusiness

Maar je moet je internationale kansen natuurlijk

Wilt u sparren met een onafhankelijk iemand, om een andere invalshoek te verkrijgen op uw bedrijfsactiviteiten. Of wilt u meer weten over de Oranjewoud Export Academy, om te kijken of het aansluit bij uw eigen ambities? Neem dan contact op met Wessel de Vries of één van onze andere specialisten. Zij zijn ondernemende types met een helikopterview en komen rechtstreeks uit het bedrijfsleven. Zij brengen een groot netwerk en kennis mee. In één kosteloos gesprek zetten zij u niet alleen aan het denken, maar ook in beweging.

wel leren identificeren, om ze vervolgens ook

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Joyce Walstra: “Wij vinden dat we in NoordNederland prachtige MKB-bedrijven hebben. De internationale potentie van veel van deze bedrijven is vaak hoog. Niet alleen omdat de kwaliteit van de geleverde producten zo hoog is, maar ook omdat er meer dan eens in een duidelijke niche wordt geopereerd.

daadwerkelijk te grijpen. Kijk, en daarom zijn wij er nou. Wij zijn een hotspot waar kennis en ervaring samenkomt. Waar je als ondernemer onderdeel van uit kunt maken. Waar je kunt halen, maar waar je ook je kennis en ervaring in mag brengen.“ De Oranjewoud Export Academy biedt ondernemers een Export Lab (exportopleiding inclusief selectie van een Young Professional) en een Executive Lidmaatschap.

OF 2021-03

Versnellingsagenda als aanjager voor regionale ontwikkeling

Drie O’s op stoom in Noordoost-Fryslân 70

OF 2021-03

Je zal maar als ondernemer in Friesland wonen. Dan heb je het getroffen. Want als érgens de overheid in staat is om samen met kennisinstellingen en het bedrijfsleven vernieuwingen door te voeren en deze ook financieel mogelijk te maken, dan is het in deze regio. Een pareltje dat er regelmatig uitsteekt is de regio NoordoostFryslân. Tal van partijen (zie kader, red.) staken de koppen bij elkaar en sloten enkele jaren terug een ‘regiodeal’. Hiervoor is gezamenlijk een programma opgezet, de Versnellingsagenda. Dat programma is inmiddels flink op stoom gekomen. Het resultaat is een vol portfolio met projecten, die allemaal één ding gemeen hebben: ze bevorderen op een of andere wijze de vitaliteit van de regio met innovatie, scholing, werkgelegenheid, verduurzaming van de landbouw, óf door middel van regiomarketing. Op 14 april jl kwam een groep betrokkenen bijeen om in een online tv-uitzending uitleg te geven over de Versnellingsagenda, de temperatuur van het proces op te meten en vooral ook te kijken naar de kansen voor de toekomst.

Versnellingsagenda. Eén van die projecten is ‘Bouwen aan Ambitie’, waar Sierd Henk de Bruin, ondernemer uit Kollum, in het Westereen Handelscentrum (WHC) studenten de kans geeft om te werken en te leren. Zo worden er in samenwerking met een boekhandel en de Bibliotheken Noord-Fryslân door studenten boeken geplastificeerd en ingepakt voor distributie. Ondertussen leren de studenten allerlei vaardigheden die in het werkveld van belang zijn.

Streepje voor

“Ik wil eigenlijk de woorden ‘krimp’ en ‘krimpregio’ niet meer horen”, zei burgemeester Jeroen Gebben van Tytsjerksteradiel tegen gespreksleider Bettina de Jong (voorzitter van Stichting Qop, zie kader, red.). “Veel liever spreek ik van een kansregio, want hier liggen volop kansen. Het is alleen wel erg belangrijk dat we de jongeren hier in deze regio weten vast te houden, zodat hun kennis niet weglekt.” Remco Meijerink van ROC Friese Poort beaamde de woorden van Gebben. Als vertegenwoordiger van het voortgezet, mbo en hbo onderwijs onderstreepte hij daarbij het belang van samenwerking tussen de ‘drie O’s’: onderwijs, overheid en ondernemers.

“Voor een vitale regionale economie is een gezonde arbeidsmarkt essentieel. En dan speelt talentontwikkeling een belangrijke rol. Door de samenwerking met de drie O’s worden wij als onderwijs geholpen om die talentontwikkeling goed te verzorgen. De steun van het bedrijfsleven is daarbij zeer belangrijk, omdat zij ervoor zorgen dat studenten niet alleen maar in de klas hoeven te zitten, maar kunnen werken aan mooie en relevante projecten die er echt toe doen. Dat is uiteraard voor de studenten hartstikke inspirerend.” Dat er veel mogelijk is blijkt uit het feit dat er inmiddels al meer dan 20 projecten subsidie hebben ontvangen uit de

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Het zijn projecten die zonder financiële steun van de overheid niet van de grond zouden komen, of tenminste veel trager voortgang zouden boeken. Toch zijn met name ondernemers wel eens huiverig als het gaat om subsidie aanvragen. De veronderstelling is dat het lange, administratieve trajecten met zich meebrengt. Dat beeld konden Steven de Boer van het subsidiebureau en Marjan van der Feen van Qop wegnemen. “Iedereen kan een subsidie indienen, als het maar op een of andere wijze de regio verder helpt om vitaal en toekomstbestendig te zijn”, aldus Van der Feen. “Projecten die daarbij vooral die samenwerking tussen de drie O’s met zich meebrengen hebben wel een streepje voor.” De Boer: “We kijken wel kritisch naar de kans op continuïteit. Een subsidie moet helpen om iets op te zetten dat voor structurele verbeteringen zorgt.”

OF 2021-03

Ook het project ‘Staalkrachtig’ van Wytse Pyt de Jager (DOKcom PR & Communicatie) is zo’n project dat een structurele verbetering wil realiseren. Met de steun van subsidie wil De Jager een magazine maken en een actieve social mediastrategie gaan opzetten. Doel: de metaalindustrie aantrekkelijker maken voor jongeren. “We kregen op verschillende plekken te horen dat het lastig is om geschikt personeel te vinden. Door te laten zien hoe veelzijdig de mogelijkheden heel dichtbij huis zijn, willen we de doelgroep motiveren om ook voor een staalkrachtige toekomst te kiezen. We willen daarnaast graag laten zien aan jong talent hoe mooi de regio NoordoostFryslân is en wat voor prachtige bedrijven hier gevestigd zijn.’’

tocht dwars door de regio”, legde Posthumus uit. “Nationaal Park Lauwersmeer, De Alde Feanen, Nationaal Landschap De Noardlike Fryske Wâlden, Werelderfgoed Waddenzee en de stad Dokkum; het is zeer gevarieerd. Ondertussen maken ze kennis met de rust en de ruimte, maar ook met mensen, door ergens te overnachten of uit eten te gaan. Dat is goed voor de beleving, naamsbekendheid en zichtbaarheid van deze toeristische regio.”

Wie een aanvraag wil doen, staat overigens niet alleen, zo werd duidelijk, want Qop ondersteunt partijen bij het compleet maken van een projectplan. Voor het aanvragen van een eenmalige subsidie vanaf 5.000 euro is een positieve beoordeling nodig van de ‘Regioboard’. In de Regioboard zitten vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, het onderwijs en de overheid. Aanvragen kunnen ingediend worden bij het subsidiebureau bij de gemeente Noardeast-Fryslân, die de aanvragen ook namens de gemeenten Tytsjerksteradiel, Achtkarspelen en Dantumadiel en de provincie afhandelt. (zie kader, red.).

Voedselverspilling

Posthumus benadrukte nog eens dat met name het subsidietraject haar is meegevallen. “Iedereen was zeer behulpzaam. Ik heb er absoluut geen stress van gehad. Iedere ondernemer met een goed idee raad ik aan om een aanvraag te doen.”

Ook Theo Jansma van Fjild was vol lof over de Versnellingsagenda. Hij kan dan ook met subsidie voor een periode van drie jaar fors aan de slag met het bijzondere project ‘de Verspillingsmarkt’. “Er wordt tegenwoordig zoveel voedsel weggegooid, alleen maar omdat de vorm of het uiterlijk eventjes een beetje afwijkt”, zo legde Jansma uit. “Dat kan zo écht niet langer. In deze wereld, waar voedseltekort nog altijd een belangrijk onderwerp is kunnen we dat gewoon niet maken. Met de Verspillingsmarkt gaan we actief voedselverspilling verminderen en gezamenlijk streven naar een gesloten voedselkringloop.”

op het gebied van voedselverspilling en het terugbrengen van verspilling in de gehele voedselketen met de focus op aardappel-, groente- en fruit-producten.”

De online Tv-uitzending is een gezamenlijke productie van Stichting Qop, RTV NOF, Ondernemend Friesland en Ondernemend Netwerk Noordoost. Stichting Qop verbindt partijen, koppelt kansen en denkt mee over projectideeën voor de regio. Het team van Qop kijkt of het project inhoudelijk past binnen de Versnellingsagenda en ondersteunt aanvragers bij het compleet maken van het projectplan. Goed om te weten: de subsidieregeling Versnellingsagenda is nog tot 2024 beschikbaar voor projecten die de Noordoost-Friese economie versterken. Subsidies tot en met 5.000 euro kunnen het hele jaar aangevraagd worden. Voor subsidies boven 5.000 euro gelden drie openstellingen per jaar. Kijk voor meer informatie op www.qop.nl

Trektochten Kleinere subsidies zijn er ook en het aanvragen daarvan is een korter traject. Netty Posthumus wist met een bijdrage van 5.000 euro de ‘Wad’nbus te realiseren, een ludieke camper voor trektochten. “Gasten maken hiermee een week lang een avontuurlijke

Het project is een samenwerking tussen Fjild, Greydanus Groothandel (aardapppelen) en Kaaij Kwekerij in Berlikum. Verder wordt er samen gewerkt met Van Hall Larenstein. Jansma: “De ambitie is om uit te groeien tot een kenniscentrum van Noordoost-Fryslân

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

In gesprek met Wouter Hooghiemster

We noemen onszelf graag ‘detailbouwers’ Tien jaar geleden stapte Wouter Hooghiemster (29) vers uit de schoolbanken in het bedrijf van zijn vader, Bouwbedrijf Jan Hooghiemster in Aldtsjerk. Anno 2021 is hij mede-eigenaar van de tien personeelsleden tellende onderneming en heeft hij een groot deel van de taken van zijn vader overgenomen. De jonge directeur heeft het bedrijf mee aan de hand genomen en uitgebouwd tot een modern, efficiënt werkend allround bouwbedrijf, gevestigd aan de Boerfinne 12 in Aldtsjerk, (aan de Elfstedenroute). Een gesprek.

OF 2021-03

Wat maakt jullie speciaal?

Hoe lopen de zaken?

Sinds de bouwcrisis in het vorige decennium is er veel veranderd in de bouw. Er wordt meer samengewerkt en gecommuniceerd tussen bouwbedrijven, architecten, constructeurs en installateurs, onder het credo ‘samen bouwen’. Niet klakkeloos uitvoeren van een project, maar meedenken in het proces. Bijvoorbeeld door al in de bouwfase samen met de opdrachtgever en de andere relevante partijen na te denken over de toekomstbestendigheid van de woning, het gebruik van biobased bouwmaterialen en de subsidiemogelijkheden om op die manier meerwaarde te leveren, met als resultaat een comfortabeler woonomgeving op maat.

We hebben het druk. Naast nieuwbouw hebben we veel verbouwklussen. We merken dat de coronacrisis daar een duidelijke rol in speelt. Veel mensen werken thuis en hebben behoefte aan een adequate werkplek. Wel merken we dat het moeilijk is om goed geschoolde vakmensen te vinden. We leiden onze nieuwe werknemers het liefst zoveel mogelijk zelf op, waarbij we ze in alle facetten van het werk laten meelopen en -werken, waardoor ze doordrongen raken van het ‘Hooghiemster DNA’. Dat werkt goed. Een van de jongens, die hier als 16-jarige op zijn brommertje aan kwam zetten kreeg zeven jaar later de regie over de bouw van een prachtige, onder architectuur gebouwde woning in Haren en maakte de verwachtingen meer dan waar.

Wat is het mooie van jullie vak? Van niets tot iets. Je begint met niet meer dan een modderig stukje terrein, waarop pallets met bouwmaterialen staan. En aan het eind van de rit staat er een woning of bedrijfspand, is er een verbouwing of renovatie uitgevoerd, waar iedereen blij van wordt. We noemen onszelf graag ‘detailbouwers’, omdat we graag samenwerken met architecten en/of gemeenten aan projecten met meerwaarde, met net wat meer uitstraling en oog voor detail.

Noem eens een recent en aansprekend project. Aan de voet van de hoogste terp van Nederland, de meer dan duizend jaar oude Terp van Hegebeintum, hebben we onlangs het nieuwe Bezoekerscentrum Hegebeintum opgeleverd. Een ontwerp van TWA Architecten uit Burdaard. Binnenkort zal het nieuwe gebouw geopend voor het publiek.

Het is een prachtig multifunctioneel gebouw geworden bestaande uit een viertal kleinere huisjes van totaal circa 250m2. Een voorziening voor exposities en educatie over archeologische vondsten en de geschiedenis van terp Hegebeintum, een souvenirshop, horecavoorziening en terras. Het is ook het startpunt voor rondleidingen naar de terp en het twaalfde-eeuwse kerkje.

Hoe zie je de toekomst? Deze zien we vol vertrouwen tegemoet. We hebben momenteel een aantal projecten lopen en de rest van het jaar is de agenda ook al grotendeels gevuld. Zowel nieuwbouw, verbouw als kleine klussen. Door ons breed te blijven inzetten en niet weg te lopen voor de kleine klussen zien we ook in de toekomst, bij bijvoorbeeld veranderende regelen wetgeving, genoeg perspectief. Afgelopen periode hebben we realistisch gekeken naar onze werkzaamheden, bedrijfsvoering en -grootte en zijn we tot de conclusie gekomen dat de huidige naam de lading niet meer dekt. Momenteel zitten we dan ook in een traject naar een nieuwe naam met daarbij een nieuwe huisstijl. Vanaf juni zijn wij ‘Hooghiemster Bouw’. Ontzorgend bouwen en klaar voor de toekomst.

Bezoekerscentrum Hegebeintum

Wouter Hooghiemster Functie: Mede-eigenaar Hooghiemster Bouw Opleiding: MBO Bouwkunde; Kaderopleidingen Calculatie en Uitvoering bij KOB Leeftijd: 29 jaar Burgerlijke staat: Samenwonend, heeft een dochter van een half jaar Woonplaats: Gytsjerk Hobbies: Lid van de vrijwillige brandweer

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-03

Notariskantoor Ellemers breidt uit ‘Ik probeer vooral in het nú te leven. Ben blij met wat ik heb. Ik ben happy, geniet van mijn gezin, heb een leuk kantoor. Dat gevoel wil ik graag vasthouden, maar ik hoop ook dat er nog heel veel leuke en nieuwe dingen op mijn pad komen.’ Dat waren de woorden van Notaris Femmy Smink uit Sneek aan het slot van het interview met als thema ‘Sterke Vrouwen’ in de vorige editie van Ondernemend Friesland. Een van die leuke dingen is de komst van kandidaatnotaris Willemijn Joustra uit Heerenveen, als uitbreiding van de bezetting van haar notariskantoor aan de Oude Koemarkt in Sneek. Vier vragen voor nieuwkomer Willemijn Joustra. Wie is Willemijn Joustra? Willemijn Joustra is 31 jaar oud, geboren en getogen en nog steeds woonachtig in Heerenveen. Na mijn vwo ben ik aan de Rijksuniversiteit Groningen Notarieel Recht gaan studeren. Ik heb mijn studie deels gecombineerd met het werken in het bedrijf van mijn ouders dat door hen net was overgenomen. Daar bleken nogal wat onverwachte ‘verrassingen’ achter vandaan te komen, waardoor ik gelijk praktisch/juridisch aan de slag kon. Zeg maar een alternatief ‘werken-leren’ traject. Na het afronden van de studie Notarieel Recht, moet je ook

OF 2021-03

nog een beroepsopleiding van drie jaar volgen, voordat je als kandidaat-notaris mag waarnemen. De beëdiging tot kandidaatnotaris vond in verband met Corona online plaats, zodat ik omringd door mijn familie voor een beeldscherm de belofte moest afleggen. Een gedenkwaardig en bijzonder moment in meerdere opzichten. Het levert in ieder geval voor het nageslacht een mooi verhaal op.

gegaan, gevolgd door een baan bij een groot kantoor met meerdere vestigingen in het Oosten van het land. Ik miste de Friese nuchterheid en de weidsheid van het landschap. Met Femmy had ik al eens eerder contact gehad. Toen zij aangaf dat er bij haar op kantoor ruimte was voor een kandidaatnotaris, was dat voor mij de uitgelezen kans om terug te keren naar Friesland.

Hoe ben je bij Notariskantoor Ellemers terecht gekomen?

Daar werk ik nu dus als waarnemingsbevoegd kandidaat-notaris en kan ik, gesteld dat het kantoor blijft groeien en het Zijne Majesteit behaagt, wellicht uitgroeien tot notaris.

Ik ben in het notariaat begonnen bij een kantoor in Emmeloord. Daarna naar Joure

Willemijn links en Femmy rechts

Wat is er leuk aan het notariaat? Het is heel divers. Geen dag is gelijk. De ene dag een jong stel dat een starterswoning wil kopen en advies wil bij het opstellen van een samenlevingscontract. De volgende dag de afwikkeling van een erfenis of een ondernemer die van een eenmanszaak een besloten vennootschap wil maken. Femmy Smink vult aan: “Waar wij goed in zijn, is dat wij ons altijd proberen te verplaatsen in de cliënt. Wij spreken de taal van de mensen aan de andere kant van de tafel. Klip en klaar en geen onnodige juridische terminologie.

Als mensen tevreden ons kantoor verlaten, zijn wij blij!”

Waar staan jullie over vijf jaar? Femmy Smink: We doen samen alles op het gebied van familierecht. Daarbij doet Willemijn meer het ondernemingsrecht en ik wat meer het onroerend goed. We hopen een gezonde groei door te maken en zien de toekomst met vertrouwen en plezier tegemoet!

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

“Wij spreken de taal van de mensen aan de andere kant van de tafel.”

OF 2021-03

Carrosseriefabriek Heiwo BV uit Wolvega

ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet Carrosseriefabriek Heiwo, met vestigingen in Wolvega en Maasdijk is gespecialiseerd in de productie en het onderhoud van klantspecifieke koel- en vriestrailers. Inmiddels zijn ze, bijna 100 jaar na de oprichting in 1926, marktleider in Nederland in hun ‘tak van sport’. “Op prijs leggen we het af tegen de grote ‘spelers’ uit Duitsland en Frankrijk,” tempert directeur Willem Feenstra een te groot optimisme, “maar we zien dat andere aspecten, zoals de ‘total cost of ownership’ van de transportvloot, bedrijfszekerheid, duurzaamheid, het milieu en klantspecifieke wensen een steeds belangrijker rol gaan spelen. En juist in dat gedeelte voelen wij ons als een vis in het water. We zien de toekomst dus met vertrouwen tegemoet.” Een vraaggesprek.

OF 2021-03

Willem Feenstra Leeftijd: 58 jaar, geboren in Grou Burgerlijke staat: gehuwd, twee dochters Woonachtig in Wolvega Functie: DGA van Carrosseriefabriek Heiwo BV, Heiwo Repair Wolvega, Heiwo Repair Maasdijk en Heiwo Coating BV Opleiding: hts-autotechniek Apeldoorn.

Waarin zijn jullie dan onderscheidend? Wij doen geen concessies ten aanzien van kwaliteit. In een Heiwo trailer wordt gebruik gemaakt van hoogwaardige sandwichpanelen, die we zelf produceren door middel van verlijming. Ze zijn daardoor niet alleen veel sterker, maar ook is de isolatiewaarde van onze panelen hoger en degenereren ze minder snel dan de standaard panelen die andere bouwers gebruiken. Dat scheelt aanmerkelijk in de brandstofkosten voor de koeling, ook is de levensduur van onze trailers langer, soms het dubbele van een standaardtrailer. We mogen dan in de aanschaf duurder zijn, maar dat wordt ruimschoots goed gemaakt in het gebruik. Goed voor de portemonnee van de transporteur dus - want de transportsector werkt op het scherpst van de snede - maar ook milieuvriendelijker. Want duurzaamheid, daar kunnen we niet meer omheen.

efficiënter en dus zuiniger? We produceren zo energiezuinig mogelijk, maken waar mogelijk gebruik van automatisering en robotisering en hebben een intensieve afvalscheiding. Op het dak van beide locaties liggen zonnepanelen en we maken uitsluitend gebruik van ledverlichting. Daarnaast proberen we onze klanten te helpen om de continuïteit van hun organisatie te verbeteren door gepland preventief onderhoud, want ongeplande stilstand is een kostbare aangelegenheid en in de transportbranche dodelijk. Door die trailer twee keer per jaar bij ons langs te laten komen, een keer voor de APK en een keer voor een algehele controle, zorgen wij ervoor dat hij probleemloos kan blijven rijden. We merken dat steeds meer transportbedrijven zich graag door ons laten ontzorgen en hun hele wagenpark bij ons in onderhoud geven.

Waar staan jullie over vijf jaar? Wat doen jullie daar zelf aan? Zowel in Wolvega als in Maasdijk zijn we constant bezig met procesoptimalisatie; we vragen onszelf steeds weer: kan het anders,

De doelstelling is om een bescheiden groei te realiseren. We hebben in Wolvega een groot pand, waarin ten aanzien van procesoptimalisatie nog wel stappen kunnen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

worden gezet, zodat de bestaande ruimte efficiënter kan worden benut. Hiermee willen we ‘het gat’ tussen Heiwo en de grote Duitse en Franse carrosseriebouwers kleiner maken. Op dit moment is meer dan 70% van de markt in handen van de grote buitenlandse ondernemingen. Als ik kans zie om ons huidige marktaandeel van circa vijf procent omhoog te brengen tot een procent of zes à zeven, dan loopt hier een tevreden man rond. Geen grootschalige productie, maar de toekomst van ons bedrijf borgen.

Waarom is dit voor jou zo’n mooi vak? De sector is letterlijk en figuurlijk volop in beweging. Daarin nuchter en realistisch mee bewegen en de voelhorens daarbij actief te benutten geeft onze organisatie een prettige dynamiek. We zien de toekomst met vertrouwen tegemoet. Wij werken mee aan de sustainability. De weggooimaatschappij moet plaats maken voor een circulaire en dat vinden wij een prachtige uitdaging.

OF 2021-03

Jeroen Rinsma

Teake Damstra

Geboren: 31-07-1998

Geboren: 25-08-1974

Geboorteplaats: Leeuwarden

Geboorteplaats: Dokkum

Hobby’s: Golfen en skiën

Hobby’s: Skiën en klussen aan de woning

OF 2021-03

Koninklijke Damstra Installatietechniek helpt ondernemers

Van geen idee naar energielabel C Vanaf 1 januari 2023 moeten kantoren in Nederland groter dan 100 m2 minimaal energielabel C hebben. Die datum komt met rasse schreden dichterbij, maar veel bedrijven voldoen nog niet aan de eisen. “Heel veel bedrijven hebben geen label laten registreren en weten dus überhaupt niet waar ze staan. Wij kunnen ze hierbij goed verder helpen”, zegt Teake Damstra, commercieel directeur van Koninklijke Damstra Installatiegroep. We spreken hem samen met Damstra-stagiair Jeroen Rinsma.

Damstra rekent even voor: “Ongeveer 60 procent van de bedrijven in Nederland die onder deze regeling valt, heeft nog niks gedaan om aan de voorwaarden te voldoen. In Noord-Nederland gaat het dan om 60 procent van 12 duizend bedrijven. Dat komt neer op 8 duizend bedrijven die in minder dan twee jaar tijd hun energielabel naar een ander niveau moeten tillen.” Met alle kennis en kunde aanwezig binnen Damstra op het gebied van verduurzaming kunnen ze bedrijven helpen de juiste stappen te zetten richting een C-label. Maar dan moeten bedrijven wel weten dat er op korte termijn actie nodig is en ze zo snel mogelijk bij Damstra moeten aankloppen. Daar komt Rinsma in beeld. Als onderdeel van zijn stage voor de hbo-opleiding Commerciële Economie helpt hij Damstra om de urgentie bij bedrijven in de regio onder de aandacht te krijgen.

Kort dag “Het is kort dag, dus belangrijk dat ondernemers aandacht besteden aan dit onderwerp”, geeft Rinsma aan. “Hoe sneller

ze in actie komen, hoe beter. Het kan vervelende consequenties hebben voor bedrijven die op 1 januari 2023 niet aan de voorwaarden voldoen. In principe mogen gebouwen dan niet meer als kantoor worden gebruikt, wat een enorm nadelige invloed kan hebben op het productieproces. Er bestaat een mogelijkheid dat de datum nog wordt opgeschoven om bedrijven meer tijd te geven, maar zeker weten doe je dat niet. Dus zekerheidshalve is het verstandig zo snel mogelijk de boel in gang te zetten.” Damstra vult aan. “Er zijn op dit moment problemen met de teruglevering van zonneenergie aan het elektriciteitsnet. Het netwerk is overbelast door het massale gebruik van zonne-energie en het terugleveren aan het net. Er is daarom in Friesland een terugleverbeperking. Bedrijven zullen met zo’n beperking niet gauw geneigd zijn aan zonnepanelen te beginnen. We hebben dit aangekaart bij het ministerie, maar of het ook leidt tot een aangepaste datum of andere afspraken moet nog blijken. Tot die tijd staat 1 januari 2023 vast als datum waarop de bedrijven energielabel C moeten hebben.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Damstra denkt mee De Koninklijke Damstra biedt bedrijven in de Noordelijke provincies de helpende hand. Rinsma: “Wij gaan brieven sturen, mailen, bellen en geven er aandacht aan op onze website en social mediakanalen. De missie en visie van Damstra is om mensen te helpen duurzaam te leven, dus wie kan ondernemers nou beter helpen hiermee dan Damstra. We kunnen ze helpen in het proces en daarover meedenken. Welke subsidies zijn er en wat zijn de belastingvoordelen, maar vooral ook, moet er dubbel glas komen, isolatie, en/of zonnepanelen et cetera. Daar weten we alles van en kunnen we bedrijven de helpende hand bieden. En voor de zekerheid zeg ik het nog een keer. Heb je een bedrijfsruimte die binnen deze regeling valt, begin dan liever vandaag dan morgen informatie in te winnen.”

OF 2021-03

De WBTR. Vind dan nu nog maar eens een enthousiast bestuurslid! Menig lezer van dit blad zal in een lokaal bestuur zitten of hebben gezeten, zoals bijvoorbeeld van een dorpshuis, een sportclub, of een goed doel. Allemaal vrijwilligerswerk. Je hebt dan vast wel gehoord van de WBTR. Dit is de ‘Wet Bestuur en toezicht Rechtspersonen’ die per 1 juli dit jaar in het werk treedt. Mogelijk denk je: “oei, dit betekent voor mij meer aansprakelijkheid!” Vaak wordt gedacht dat de statuten nu tegen het licht moeten worden gehouden, omdat deze vast voor 1 juli in orde moeten zijn. Maar is dit wel zo? Deze wet is er gekomen door misstanden bij woningbouwcorporaties (Vestia-debacle) en bij (semi)publieke zorgen onderwijsinstellingen. Doel van de WBTR is het verbeteren van de kwaliteit van het bestuur en toezicht voor alle verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen en dit meer in lijn te brengen met de regels die nu al gelden voor BV’s en NV’s. De wet beoogt wanbestuur, misbruik van positie als bestuurder en onverantwoordelijk financieel beheer aan banden te leggen.

Statuten wijzigen vóór 1 juli 2021 nodig? Pak door. Nee hoor, dat hoeft niet direct. Echter: het onderwerp is nu actueel en leeft bij veel verenigingen en stichtingen. Mijn advies: pak door en pas aan waar nodig. Bij de eerstvolgende wijziging van statuten kunnen meteen de wetswijzigingen meegenomen worden.

De belangrijkste WBTR-wijzigingen: 1. Het belang van je vereniging of stichting voorop. Als bestuurslid dien je te handelen in het belang van je vereniging of stichting. Je moet je taak behoorlijk vervullen. Kan jou ernstig verwijtbaar handelen zoals fraude of ander ernstig taakverzuim worden verweten, dus niet een kleine fout, dan kan je daarvoor persoonlijk aansprakelijk gehouden worden. Is dit allemaal nieuw? Nee

OF 2021-03

toch? Natuurlijk handel je als bestuurder met gezond verstand en voorkom je wanbeheer en aansprakelijkheden. 2. Geen tegenstrijdig belang. Als je als bestuurslid een persoonlijk belang hebt waardoor je niet integer en onbevooroordeeld kan beslissen voor jouw vereniging of stichting, dan moet je niet deelnemen aan de beraadslagingen en de besluitvorming bij het te nemen bestuursbesluit. Doe je dat wel, dan is het besluit later vernietigbaar. Hebben alle bestuurders een tegenstrijdig belang dan zal de algemene ledenvergadering (alv) moeten beslissen. Een stichting heeft geen alv. Het stichtingsbestuur zal dan kunnen besluiten, maar heel goed moeten vastleggen wat de overwegingen zijn die aan het besluit ten grondslag liggen. 3. Ontstentenis- en belet regeling. In de statuten zal opgenomen moeten worden hoe er gehandeld moet worden als sprake is van belet (tijdelijke afwezigheid door ziekte, onbereikbaarheid of een schorsing) of ontstentenis (de bestuurder houdt op bestuurder te zijn door bijv. overlijden of wilsonbekwaamheid) van een bestuurder of van het hele bestuur. 4. Begrenzing meervoudig stemrecht. Een bestuurder mag niet meer stemmen uitbrengen dan alle andere bestuurders tezamen.

Dit om te voorkomen dat één bestuurder bepaalde besluiten kan doordrukken. Lastig is bijvoorbeeld de situatie waar een bestuur bestaat uit 3 leden waarvan één ziek is en er nog maar twee zijn, waaronder de voorzitter. In de statuten staat: bij staking van stemmen beslist de voorzitter. Dit is niet wenselijk. Zijn de statuten over 5 jaar op dit punt nog niet gewijzigd, dan geldt de oude statutaire regeling niet meer. 5. Welk bestuursmodel wordt er gewenst? Ook komt er een wettelijke basis voor een aantal bestuursmodellen waarvoor je in de statuten kunt kiezen. Bijvoorbeeld een dualistisch bestuursmodel met een Raad van Commissarissen die toezicht houdt of een monistisch bestuursmodel waarbij uitvoerende en controlerende taken in één bestuur over verschillende bestuurders verdeeld zijn. Verder zijn er nog aantal wijzigingen waarover ik graag in een latere bijdrage nog eens schrijf. Het advies: houd de statuten nog zeker eens tegen het licht en neem ook meteen het huishoudelijk reglement mee. Vragen? Neem gerust contact met ons op 0515-435600.

Professioneel | Ervaren | Vertrouwd

telefonie camerasystemen netwerkbekabeling draadloze netwerken

KENNIS IS KUNNEN

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF

BEVESTIGINGEN

VEILIGHEID

GEREEDSCHAPPEN

POSTBOXEN

GROENVOORZIENING

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

Ondernemend Friesland editie 3 2021

Articles inside

De WBTR. Vind dan nu nog maar eens een enthousiast bestuurslid!

Koninklijke Damstra Installatietechniek: Van geen idee naar energielabel C

Carrosseriefabriek Heiwo BV uit Wolvega ziet toekomst met vertrouwen tegemoet

Notariskantoor Ellemers breidt uit

In gesprek met Wouter Hooghiemster: 'We noemen onszelf graag detailbouwers’

Versnellingsagenda als aanjager voor regionale ontwikkeling

'Contact met Ynbusiness gaf boost aan ons Noordelijk netwerk'

Duurzame Doeners: Zon Zeker Friesland

Bio-LNG-installatie voorbeeldproject voor rest van Nederland

Verkenningen in Vastgoedland. EPISODE 2 Vastgoedjongens. Én meisjes!

Column Jacqueline Brouwer: Deel II: de personenvennootschappen

Buro Schaaf verbreedt scope met duurzaamheidsadvies

Friezen in den Vreemde: Elsbeth Rispens overwintert op Bonaire

Kooi stuift vooruit met beveiligingsoplossingen

Column Ymke de Vries: Druk, druk? Of liever niet?

'Een sensitieve sparringpartner die je een spiegel voorhoudt'

Commercieel Manager Jilles Bijlstra: 'Ontzorgen is het adagium van Houthandel Barkmeijer'

Friesland Huur: 'Flexibele mobiliteit heeft de toekomst'

Haaima Hylkema Autogroep: 'Mobiliteit? Haaima Hylkema!'

Future Fuels Wholesale DGA Germ Wiersma: 'Onze missie is om binnen vijf jaar marktleider te zijn in Nederland in duurzame dieselbrandstoffen'

Carver haalde in drie dagen 1,5 miljoen euro op bij de NPEX-effectenbeurs

Groen alternatief groeit bij DEM Leeuwarden

Wierda Bedrijfswagens, Wierda Voertuig Techniek, Wierda Hybrid Technologies

Van den Brug klaar voor groene toekomst

Column Sandra Arkesteijn: Levensleven

Themaspecial Mobiliteit Duurzaam van A naar B

Noordersingel Vastgoed beheert grote én kleinere portefeuilles

Bouwbedrijf Jelle Bruinsma start nieuw prefab bouwbedrijf

Kort nieuws

Vertrouwen