Op Weg oktober - november 2021 by Grote Routepaden

magazine voor wandelaars & fietsers

PB- PP B- 00000 BELGIE(N) - BELGIQUE

2021

Retouradres: Grote Routepaden, Grasmarkt 61, 1000 Brussel - Afgiftekantoor Antwerpen X - ErkenYning: P 309099 - Tweemaandelijks Oktober - november 2021

De Heuvelroute: kuitenbijters in een niet zo ‘plat pays’ Fietszoektocht naar de bronnen van de Dender Tour du Finistère langs de Bretoense kust In het spoor van Romeinse legionairs Een droomweek op de GRP 571 Rampzalige Alex in Val Maira Onherbergzaam Hornstrandir GR-hoppen vanuit Bastogne Transardennaise • Voie Verte Trans-Ardennes • Müllerthal • Aragon

Kom op adem in de Ardennen

Onze wandeltochten leiden je langs adembenemende landschappen en pittoreske dorpen. Geniet ook van cultureel erfgoed, prachtige kastelen of proef van lokale specialiteiten. In de Ardennen vind je alles om even te ontsnappen! Zoek je een daguitstap of liever een weekendje weg? Gezellig met zijn tweetjes, in groep of met je gezin? In ons ruime aanbod vindt iedereen wat hij zoekt! Zin om eropuit te trekken? Download onze nieuwe wandelbrochures op visitwallonia.be/wandelen

EDITO

Ondergelopen meersen in Stekene (foto Martine Goossens, deelnemer GR-FOTOwedstrijd 2020).

Een zomer om over na te denken We keken er naar uit, slapen in een yurt in de Jura. Maar de regendruppels werden steeds dikker en de riviertjes steeds breder. Aangekomen aan de escargotkwekerij kwam de jonge boerin meteen op ons toegestapt. Het beekje achter hun molen was buiten zijn oevers getreden en de yurt aan de overkant bijgevolg onbereikbaar. Maar wees gerust, wakker gelegen hebben we niet, een ander bed was al voorzien. Tot zover mijn persoonlijke, uiterst beperkte ervaring met de voorbije rampzomer. De twee weken die daarop volgden straalde de zon in de Alpen alsof er niets gebeurd was. De tijd dat reizigers op vakantie in de bergen van de wereld niet weten, ligt al lang achter ons. Op het schermpje van onze smartphone verschenen bijgevolg al heel snel beelden van Pepinster en omstreken. En van de Eifel. En van West-Canada. En van China, Oostenrijk en Turkije. Enzovoort. In volle zomer, hét topmoment voor wandelaars en fietsers, kon Grote Routepaden niet anders dan het tegenovergestelde doen van wat onze missie is: vragen om een flink aantal Waalse GR’s te mijden. Niet alleen om geen ramptoerist te spelen, maar gewoonweg omdat de paden zwaar beschadigd en ontoegankelijk waren.

Het is het scenario waar klimaatwetenschappers al twintig jaar voor waarschuwen. Voor het eerst ontvouwt het zich onder onze ogen en aan een voor onze contreien ongeziene intensiteit. Dit jaar was het wateroverlast, volgend jaar is het misschien weer droogte. Maar dat de extremen steeds extremer zullen worden, staat vast. Over iets meer dan 8 jaar is het 2030, tussenpunt voor heel wat plannen en beloftes. Er bestaat een scenario dat de temperatuurstijging onder de 1,5° houdt, maar daarvoor zitten we vandaag totaal niet op koers. Daarvoor moeten onze regeringen nu drastische beslissingen nemen. En moeten wij allemaal bedenken wat onze rol is. Kortom, het was een zomer die tot nadenken stemde. En niet alleen voor de inwoners van Pepinster of voor de boer en de boerin in de Jura die bij ons vertrek de schade aan hun escargotkwekerij op 20 % schatten.

Veel lees-, fiets-, wandelen denkplezier, Peter Cristiaensen Hoofdredacteur Op Weg

2021-5 Op Weg |

www.ostbelgien.eu

Magie gebeurt. Kom dichterbij, dichterbij, dichterbij ...

Willkommen in Europas kraftvollem Garten. Bienvenue dans le surprenant jardin de l’Europe. Welkom in de ruige tuin van Europa.

Oostkantons Ardennen

IN DIT NUMMER

Lezers onderweg

Dichtbij 8

Kuitenbijters in een niet zo ‘plat pays’ Getest: de Heuvelroute

Reportages

WANDELREPORTAGE | België

FIETSREPORTAGE | België

WANDELREPORTAGE | Italië

FIETSREPORTAGE | België

WANDELREPORTAGE | België

Een droomweek op de GRP 571 Fietszoektocht naar de bronnen van de Dender Rampzalige Alex in Val Maira

In het spoor van Romeinse legionairs

De Transardennaise, voor iedereen die een beetje getraind is

FIETSREPORTAGE | Frankrijk

Tour du Finistère langs de Bretoense kust

FOTOREPORTAGE | IJsland

Onherbergzaam Hornstrandir

Tips 52

WANDELTIP | België

FIETSTIP | Groothertogdom Luxemburg, Duitsland

Langs de enige bergrivier van ons land Drierivierenrondrit

En verder 24 Fietsnieuws 25 Onderweg 26 WANDELAVONTUUR | België GR-hoppen vanuit Bastogne

WIN !

1x Fietsland Nederland p 24 3x Fietsdagboek p 24

3x Holsteinische Schweiz Radtour p 24 3x Wandelen in Limburg p 30 2x box Rivierenland p 30 3x De mooiste kastelenwandelingen in Gelderland p 31

3x Wasserfallweg p 32

30 Wandelnieuws 37 COLUMN | Fietscollo 38 WANDELAVONTUUR | Luxemburg Mullerthal’s finest

FIETSAVONTUUR | Frankrijk

47 60

OPINIE | Conservatief

La Trans-Ardennes: plus la même Chooz

FIETSAVONTUUR | Spanje De verlatenheid van Aragón

65 Verenigingsnieuws 66 COLUMN | Een virus als geen ander 2021-5 Op Weg |

LEZERS ONDERWEG

Matterhorn

Eind juni wandelden we de rond de Mont Fallère. De inspiratie daarvoor . haalden we uit Op Weg (2020 5) it ‘s Morgens vroeg zag ik vanu Refugio de Chaligne de Matterhorn in de verte. Gewoon prachtig. Herman De Gucht

Tocht hervat

In het Franse Concho-sur-Canche, onderweg van Waver naar Boulogne-sur-Mer op de GR 121, botste ik op dit toepasselijke bord. Na een jaar corona kon ik eindelijk verder stappen … Anneliese Tirry

Papastreepjes

Aangezien papa geregeld GR-wandelingen maakt, zijn de wit-rode en geel-rode markeringen door onze driejarige omgedoopt tot ‘papastreepjes’. En telkens we die tegenkomen, is het enthousiasme groot! Aan de Kabouterberg in Kasterlee konden zelfs de kabouters niet op tegen haar geliefde streepjes... Johan Daniëls

6 | Op Weg 2021-5

Hoge Venen De GR 573 Vesdre et Hautes Fagnes is een absolute aanrader voor

natuurliefhebbers

die

een tikkeltje avontuur zoeken. Keep up the good work! Jan Van der Vloet

Sainte-Ode Corona hield ons in ons Belgenlandje. De Ardennen zijn al lang geen onbekend gebied meer, maar de streek rond Sainte-Ode was dat wél. Nergens rustiger dan daar ‘tussen Ourthe en Laval’: weilanden, bossen, kleine gehuchtjes en bijzonder weinig wandelaars. Zéér goed aangegeven met de wit-gele bewegwijzering van de GTA-routes. Hild Hillen

Gozo Coastal Walk Een bekende wandelbestemming is Gozo niet echt, maar wat een prachtige tocht langs de kust van dit stukje Malta. Indrukwekkende kliffen, afgelegen kleine baaien en zoutpannen, aan afwisseling geen gebrek. Markeringen kunnen nog beter en de plannetjes van de toeristische dienst kunnen veel beter, maar wij waren erg onder de indruk. Peter Roegiers

H E B

J I J

O O K

E E N

A A L V E R H

O T O E E N F E N / O F E D E R W N S O N E R G E R N E K E R D O O M A I L Z E Z E P A D R O T E R O U T O P W E G @ G

, G ?

A A R E N . B E 2021-5 Op Weg |

DICHTBIJ |

Kuitenbijters in een niet zo ‘plat pays’

Lente in de buurt van Riemst.

Getest: de Heuvelroute

Tijd om de langste – en lastigste – van alle icoonroutes voor te stellen. Van Poperinge tot Hombourg flirten we met de taalgrens en met de mooiste ‘berggebieden’ van Vlaanderen. Æ Tekst Tijl Delannoy Foto’s Nathalie Pirard

Boreling

De Heuvelroute ziet het levenslicht op de markt van het West-Vlaamse Poperinge. Handig om weten: vlak bij het kraambed ligt een vlot bereikbaar station. Best leuk want zo komt het kraambezoek met pak en zak volledig stress loos aan in de buurt. Vanuit de stad van de hop slingert de route zich meteen naar de eerste kuitenbijters in het glooiende Heuvelland. De beruchte Kemmelberg wordt dan wel vermeden, de boreling is niet tandeloos. Wie

| Op Weg 2021-5

de beroemde bult toch op wil, slaat aan het Ossuaire, waar 5.294 Franse soldaten uit de Eerste Wereldoorlog rusten, ‘eventjes’ rechtsaf. Eens boven kan je jezelf ofwel voor het hoofd slaan om nog wat extra hoogtemeters mee te pikken of nog even verder peddelen voor een welverdiend ijsje in het Belvedere.

voe kinders

De route slingert zich, helaas niet altijd via kalme wegen – vermijd zeker de rally van Ieper

in de zomer – langs de slagvelden van WOI. We fietsen langs talloze begraafplaatsen (neem als het even kan de tijd voor het vlak bij Poperinge gelegen Lijssenthoek Military Cemetery en het bezoekerscentrum), weidse uitzichten en – Heuvelroute, jawel – hellingen. Via de vredestoren van Mesen, die andere kleinste stad van het land, en tabaksstad Wervik, gaat het langs het kanaal naar het troosteloze Menen en het frisse Kortrijk. Waar de eerste stad kampt met het imago van groezelige grensstad, maakte

Sint-Pietersbrug Moen.

Panorama.

Kortrijk de laatste jaren een grote sprong voorwaarts met de vernieuwde Leieboorden, het gezellige centrum en het verrassend mooie Preshoekbos in de rand. Van Kortrijk trekken we over de hoogtes van Bellegem verder naar het mythische Avelgem (‘niet over de Kwaremong’) richting Kluisbergen. Het Kluisbos is – net zoals nog een aantal andere passages – eerder geschikt voor de mountainbike dan de koersfiets. Kasseien en onverharde wegen al dan niet in combinatie met regenweer: gravelliefhebbers halen er hun hartje bij op maar het is geen spek voor ieders bek. Houd er rekening mee dat de Heuvelroute bij momenten best uitdagend is. Zoals Wannes Cappelle het toepasselijk zingt: ‘Nie voe kinders’.

Krijmerij

Van de Kluisberg naar Geraardsbergen slingert de route zich door Ronse en het mijnwerkerspad (opgelet: trappen!) over de heuvels van de Zwalmstreek. Het landschap is er verrassend mooi, met meer afwisseling vergeleken met de West-Vlaamse velden. De namen van de hellingen klinken bekend in de oren van elke wielerliefhebber. Soms mis je alleen nog het geluid van een laaghangende helikopter om je Sep Van Marcke of Wout van Aert te wanen…

Kanne.

De ietwat oudere wielerliefhebber kan bovendien zijn hart ophalen op het mythische tweeluik Muur en Bosberg. De hongerige mens die we zelf zijn, vond het dan weer heel fijn in Krijmerij Sofie. Heerlijk ijs maar evenzeer lekkere mosselen of geflambeerde kip! Met die smakelijkheden in de benen vlieg je zo voorbij het prachtige kapelletje bovenaan die fameuze Muur.

Met die smakelijkheden in de benen vlieg je zo voorbij het prachtige kapelletje bovenaan de fameuze Muur. Kathedraal van beuken

Na de Vlaamse Ardennen volgt het glooiende Pajottenland met onder andere de Congo- en de Kerstenberg. Picknicken kan zeker bij het Kasteel van Gaasbeek. Wie behalve graag fietst ook een hart heeft voor tuinieren, krijgt het zeker gezellig warm van de uitzonderlijk mooie, ommuurde tuin die je er kan bezoeken nu het kasteel zelf gerestaureerd wordt. Na

Mijnwerkerspad Zwalm.

een vreemde omweg langs Halle en het niet zo bijster mooie kanaal richting Brussel duikt de route het Zoniënwoud in. Kilometers aan bospaden door de groene long van onze hoofdstad. Fietsen door een prachtige kathedraal van beuken, heerlijk! Het saaie kanaal is in een mum van tijd vergeten. Via de pittige hellingen van Hoeilaart en Overijse trappen we verder richting Leuven. Iedereen die in die regio al eens de fiets neemt, weet dat je ook daar best een reservereep aan suikers in de achterzak bewaart, voor het geval na een bocht nog maar eens een holle weg omhoog kronkelt. Wannes heeft nog altijd gelijk, het is ook hier geen kinderspel.

Bakje gebakken vis

Is het te druk in Leuven? Te veel studenten op straat en zo? Dan kan je de lus doorknippen in Heverlee. Je mist dan wel de vernieuwde stationsbuurt en de Abdij van Park. Van Heverlee gaat het langs de zuidelijke kant van het Hageland over opnieuw onverharde wegen onder Tienen door naar Sint-Truiden, Borgloon en Tongeren. De fruitboomgaarden daar zijn vooral in de bloesemperiode prachtig maar ook evenredig druk. Op de kaarsrechte Romeinse

Zwevende kapel Sint-Truiden.

2021-5 Op Weg |

DICHTBIJ |

Sint-Martens-Voeren. Borgloon.

weg langs het ondertussen wereldberoemde doorkijkkerkje zijn auto’s dan wel niet welkom, het is er zeker in de zomer vaak koppen lopen. Borgloon was ooit de hoofdplaats van het graafschap Loon, een stukje geschiedenis dat wat vergeten is geraakt. Het stadje is vandaag een aangename plaats om even rond te wandelen en te genieten van een fris glas of een warme koffie op weg naar Tongeren, de oudste stad van het land. Het in 2011 vernieuwde Gallo-Romeins museum is een bezoek meer dan waard, net als de gezellige binnenstad. Wij hadden het geluk de marktdag mee te maken en genoten van een bakje gebakken vis aan de voet van ome Ambiorix…

Nergens heen

Over de laatste etappe van Tongeren langs het indrukwekkende sluizencomplex bij het

Albertkanaal, Eijsden en z’n veerpontje en dwars door de Voerstreek, is iedereen unaniem: dit is het mooiste stuk van de route. Het klimwerk is er nog altijd uitdagend maar met mooie beloningen: de vergezichten zijn om in te pakken. Foto’s zijn een fijne herinnering maar doen de realiteit geen eer aan. En zo komt de boreling tot z’n wettige pensioen aan het oostelijk einde van de Voerstreek. En zoals dat soms gaat met een pensioen, gaat het einde gepaard met gemengde gevoelens. De route eindigt aan het voormalige station van Hombourg, maar de trein die daar staat, rijdt nergens meer heen. Waarom de route niet eenvoudigweg tien kilometer langer maken om dan te eindigen in Welkenraedt? Het is voor ons een volkomen (communautair?) raadsel. Of waarom, zoals het een frisse jonggepensi-

Nieuwe paaltjes!

oneerde betaamt, geen link leggen naar Aken en de heerlijk fietsende Vennbahn… Want na 450 km stijgen en dalen, ben je net getraind voor nog dat ietsje meer! Tijl schreef deze tekst op basis van zijn eigen ervaringen en die van Nathalie Pirard, Jaco van der Maarel, Bert Doms, Isabel Hoogewijs en Kobe en Pepijn Wulteputte.

PRAKTISCHE INFO

De Heuvelroute, dat is… … 450 kilometer klimmen en dalen in het toch niet zo ‘plat pays’. Pittige kost. … kasseien, onverharde bospaden en zelfs een trap: niet altijd even evident, zeker niet voor e-bikes, kinderen of beginners. … een nieuwe route met nog enkele problemen met bewegwijzering. Omarm de technologie want met een fietsgps rijd je zeker niet mis. … rustig fietsen, maar toch genoeg plaatsen onderweg om de Bourgondische fietser te belonen met een frisse pint en lekker eten. … de ideale voorbereiding voor een buitenlandse reis in bijvoorbeeld Zuid-Engeland of Toscane

| Op Weg 2021-5

Gent lde Poperinge Sche Brussel Leuven Maastricht Oudenaarde Kortrijk Tienen St-Truiden Ieper Kanne Aken Tongeren Halle Ronse Geraards- Halle bergen 0 20 40 Luik Lille Mons Charleroi as Op Weg Ma km Namen 2021

Deze icoonroute van 450 km voert je dwars door Vlaanderen, van Poperinge in het westen tot de Voerstreek in het oosten. Alle info over deze en andere icoonroutes vind je op www.vlaanderenmetdefiets.be. Wij vonden Kortrijk, Geraardsbergen, Leuven en Tongeren ideale etappehaltes. De route is uitdagend en eerder iets voor de ervaren fietser. Die draait doorgaans zijn of haar hand niet om voor net geen 100 km per dag. Zo kom je op 5 fietsdagen van start tot eind. ONLINE

KAART

TRACK

FOTO’S

André Schösser

In het dal van de molens De regio Mullerthal wordt ook wel Luxemburgs klein Zwitserland genoemd. Duizenden jaren erosie hebben voor spectaculaire rotsformaties gezorgd.

Onze gids noemt het doorkliefde bos van de regio voor de grap de ‘groene hel’. De beekjes hebben de schelpkalk diep uitgesleten en een wild junglelandschap gecreëerd. De koude wind, die vanaf de Atlantische Oceaan komt, huilt hoog boven de kliffen en daarom heerst er beneden een vochtig warm microklimaat, waarin 30 verschillende mossoorten, zeldzame varens, zoals de platte vliesvaren, en talrijke paddenstoelen en korstmossen gedijen. Ze groeien soms over de stam van beukenbomen zelfs tot in de top van de boom. We kruipen door nauwe gangen en ontdekken pikdonkere holen. Overal is goede bewegwijzering. Eigenlijk meer een paradijs dan de hel!

Natuur en cultuur Een beetje verstopt in het bos, aan de Zwarte Ernz, is de gerestaureerde graanmolen Heringer Millen te vinden. De molen uit de zeventiende eeuw is het touristcenter met een uitleen van outdooruitrusting. Daarbij is zelfgebakken brood verkrijgbaar. Een insidertip is de naastgelegen brasserie, waarvan de keukenchef Lars

Rots en flora

In het vochtig warme microklimaat van het doorkliefde bos gedijen allerlei varens, paddenstoelen en korstmossen.

Startpunt voor veel touren is het touristcenter Heringer Millen. Hier kun je gratis outdooruitrusting uitlenen, zoals wandelschoenen of een kinderdrager! www.visitluxembourg.com

Tom Jutzler

Fiebig aan het Institut Paul Bocuse is opgeleid. Imposant zijn de burchtruïnes van Beaufort. Beleef de twaalfde eeuw in het echt! Het daarnaast gelegen renaissanceslot is van zijn bouw in 1649 tot 2012 altijd de hoofdwoning van de eigenaar geweest. Twee van de drie hoofdroutes van de Mullerthal Trail lopen door Echternach. De oudste stad van Luxemburg nodigt iedereen in zijn cafés en restaurants uit voor een pauze. Met uitzicht op de oude basiliek zit je hier op het terras en ziet de mensen voorbijwandelen.

De rotskalk heeft allerlei spelonken en holen, waarvan sommige te betreden zijn. Voor iedereen die een zaklamp bij zich heeft: in sommige pikdonkere doorgangen zie je geen hand voor ogen!

WANDELREPORTAGE | België

Een droomweek op de GRP 571 Lente 2020. Het land is op slot. Het West-Vlaams beton ben ik meer dan beu. Waar is de uitgang? Samen met goeie vrienden besluiten we de GRP 571 uit te testen. Van Gouvy naar Aywaille. ‘Tsjoolen’ zoals vroeger met tent, vuurtje en slaapzak doen we niet meer. Dus moeten we op zoek naar onderdak. Dat blijkt een hele karwei te zijn, want niemand van de uitbaters weet wat hen te wachten staat. Æ Tekst en foto’s Ignace Bral

De eerste heerlijkheid

In Aywaille is de trein stipt op tijd. 44 minuten later komen we aan in Gouvy. Buiten het station lopen we in de richting van de avondzon onmiddellijk de verkeerde kant uit. Spoorlopen mag niet, omkeren dus. Over de brug en rechts afbuigen. We verlaten de bewoonde wereld en keren terug in de tijd langs een prachtig oud Renaultje, een Vespa-garage en een kerkhof. Gemoedelijk

| Op Weg 2021-5

bergop, rechts bos, links af en toe open veld en veel weiden. Waar de GRP 571 naar rechts buigt gaan wij rechtdoor. Nabij Sterpigny schrikken onze benen: zo steil naar beneden op een asfalt weg hebben ze al lang niet meer meegemaakt. We landen op een zalige plek. De zon glinstert in ons eerste glas. Angelique en Gauthier serveren een ongelooflijk lekker gastenmaal. De kamer biedt alle comfort. We slapen als rozen.

Bos, bos en nog eens bos

Het ontbijt is overweldigend, inclusief luxeomelet en op onze ‘dagobert’ – een broodje met alles erop en eraan – zullen we tot laat in de namiddag kunnen teren. Na het optuigen lopen we met een mooie omweg terug naar de GRP. Het bos laat zijn laatste dauw los. De noordoostenwind ruist door de bomen. We passeren een (lege) caravan die ons meteen doet denken aan

Een oude brug in leisteen is in Wallonië een ‘chaye’.

de film ‘Into the wild’. Voorbij een scoutskamp waarvan de tenten allemaal op palen staan, botsen we op een oud militair kamp. Het is nu deels ingericht als bedrijventerrein, deels als asielcentrum voor vluchtelingen. Een van hen is duchtig aan zijn conditie aan het werken: lopen en touwtje springen. Het touw zoeft nijdig door de lucht. Het centrum ligt ver van de bewoonde wereld. Hoe je hier kan integreren in onze maatschappij is mij een vraagteken. De weg loopt zachtjes op en af door quasi eindeloos bos. Een makkie. We laten ons in slaap wiegen door de eenvoud van het pad. Dalen, dalen… terwijl in de topogids staat dat de weg ongeveer horizontaal loopt. Mis. Eén kilometer terug omhoog. Beter opletten. Onze volgende rustplaats in Bihain is niet veraf meer. We nemen een filosofische pauze bij de lieflijk kabbelende Rau de Bihain. Enkele eeuwen voor het begin van onze tijdsrekening werd hier goud gevonden. We palaveren over hoe het er in de wereld aan toe gaat. Het fameuze C-woord valt meer dan eens. En dan, alsof we al die wereldproblemen van ons willen afschudden, beginnen we elkaar nat te spatten, over boomstammen de beek over te steken,

g. Welkome verpozin

Into the wild ...

zien hoever we door het water kunnen waden zonder natte schoenen te krijgen... We hadden blijkbaar nood aan wat ‘speeltijd’. De uitbater van onze gastenkamer is een oud-kampioen in het hondenrennen. Hij vertelt honderduit over zijn prestaties. Foto’s en bekers bij de vleet.

We passeren een (lege) caravan die ons meteen doet denken aan de film ‘Into the wild’. In de aap

Bij het ontbijt vergeten we ons lunchpakket te maken. Gelukkig denkt de vrouw des huizes eraan. In lege ijsdoosjes raken onze boterhammen niet geplet. Vandaag lopen we afwisselend tussen bosgebied, velden en weiden. Lierneux is het enige dorp waar we eventueel extra kunnen bevoorraden. We zijn echter goed voorzien en laten de winkels links liggen.

Kracht opdoen.

Het natuurreservaat ‘Prés de la Lienne’ omvat een mozaïek van open en natte landschappen. De vallei met zijn kleibodem, die door de Lienne wordt doorsneden, omvat ook drogere delen, waaronder hooilanden met talrijke wilde kruiden. Op deze zonovergoten dag ligt het er prachtig bij. De moerasspirea staat in volle bloei. Hier heerst de stilte. Op de meest gebruikte doorwaadbare plaatsen van de Lienne liggen bruggen, gemaakt uit leisteen, in het Waals ‘chayes’. Ze zouden rond 1850 aangelegd zijn. We spotten talrijke buizerds en een zeldzame keer een rode wouw. Op het web beloofde ons volgende pension de hemel op aarde. Positief én eerlijk blijven: sanitair en douches waren uitstekend. De eetkamer en zithoek rustiek. Voor de rest werden we met een teletijdmachine naar het interbellum gekatapulteerd.

De hemel bestaat

In alle vroegte verlaten we het pand. We trekken ons maar traag op gang want we hebben niet echt goed geslapen in onze vooroorlogse bedden. Het parcours laat gelukkig snel de duffe nacht vergeten. Bra heeft veel oude huizen, boerderijen en

Bloemenweide in

Lierneux.

2021-5 Op Weg |

Even stilstaan.

een kasteel dat tijdens het Ardennenoffensief dienstdeed als commandopost voor het Amerikaanse leger. Het hoogteprofiel van de GRP 571 danst gezapig op en neer. Slechts zelden moeten we in één keer meer dan 200 hoogtemeters overschrijden. Vandaag lopen we meestal genadig tussen de hoogtelijnen door. In het gehucht Sur le Thiers staat een prachtige, 600 jaar oude eik. Hij is ongeveer 30 meter hoog en heeft een stamomtrek van meer dan 6 meter. Naast de boom staat een vakwerkhuis. De oude bewoonster klaagt over overlast: zwerfvuil, burenlawaai en knallende auto’s. Jammer, enkele jaren geleden waande je je hier nog op het einde van de wereld. Tussen 1998 en 2003 werden er bevers geïntroduceerd in de Ardense valleien. Diep in de vallei van de Lienne en haar zijriviertjes vind je verschillende beverdammen. In het totaal schat men het aantal bevers nu op een duizendtal. Deze wateringenieurs hebben ondertussen ook al enkele Vlaamse provincies veroverd. Het is al de hele tijd prachtig weer. De klim onder Thier de Gran Heid laat het zweet langs onze rug lopen. Gelukkig, als de nood het hoogst is, is daar Le Relais des Pêcheurs: het enige terras op de ganse trektocht ligt op amper 200 meter van ons pad. We lessen onze dorst met een heerlijk koel streekbier. Het alcoholvolume zal ons bij de klim naar Bierleux-Haut even de benen ‘afsnijden’. Het gastenverblijf Shamrock voert een klavertje drie in zijn logo. Wij ervaren het als een klavertje vier. Het onthaal door een kromgewerkte Ierse dame is ver bovengemiddeld. Zij stichtte de eerste Chambres d’Hôtes ooit in Wallonië. Niemand kon haar inlichten over wat ze mocht doen en laten. Ze nam dus de Ierse gastvrij-

| Op Weg 2021-5

Niet zagen ...

heid als norm. Onvergetelijk. Hoe lang deze dame haar gastenverblijf nog zal runnen, is een vraagteken. Ik had haar onlangs nog aan de lijn. Ze doet het nu wat kalmer aan maar gaat er allicht nog een tijdje mee door.

Dare to be different

Als we van alles op de ontbijttafel nog maar even zouden proeven barst onze buik... Bovendien overlaadt onze gastvrouw ons met het meest uitgebreide lunchpakket ooit. We vertrekken met spijt in het hart.

We kruisen zelden grote wegen, wel kleine dorpen en gehuchten, en lopen langs oude boerderijen en opgeknapte watermolens. Via Bierleux-Bas dalen we af naar de Lienne. Aan de Moulin du Rahier, een onderkomen dat nog af en toe gasten ontvangt, rechtsaf en kort daarna weer links langs koel bos. Even voorbij Meuville lopen we boven op een kam met prachtig uitzicht. Langs de weg staan twee soorten borden. Op leisteen hebben plaatselijke dichters passende gedichten geschreven en er zijn aandenkens aan de moord op 44 zogenaamde heksen tussen 1604 en 1621. De gedichten zijn een lofzang op de omgeving, maar verwijzen ook naar de vergankelijkheid van deze landschappen. Hoe dan ook laten de teksten ons nadenken over leven en dood. Het gaat vandaag flink op en neer en we prijzen

ons gelukkig dat we naast onze gewone watervoorraad ook nog een halve liter extra meekregen van onze Ierse gastvrouw. De GRP 571 doet zijn naam van ‘premiumroute’ alle eer aan. We kruisen zelden grote wegen, wel kleine dorpen en gehuchten, en lopen langs oude boerderijen en opgeknapte watermolens. In de omgeving van de bebouwing is het landschap meer open. Een welkome afwisseling met de donkere bossen die ons van schaduw voorzien. Het einddoel voor deze dag is Lorcé. Onze Nederlandse gastheer en gastvrouw zijn Afrikareizigers. Voor de deur staat een groene Jeep met daarop een zandkleurige daktent met de toepasselijke naam ‘Dare to be Different’. Na het avondeten is er tijd voor verhalen. Ernst haalt verschillende fotoboeken tevoorschijn: Mali, Tsjaad, Senegal. Wat een verschil met deze groene omgeving. Wat een verschil met onze overvloed.

Waar oud en nieuw elkaar ontmoeten

Oorspronkelijk waren we van plan om de route verder te volgen naar Xhoris, maar hoe we ook zochten, we konden geen enkele vrije logeerplaats vinden in de buurt van ons traject. Dus nemen we enkele kilometers buiten Lorcé noodgedwongen afscheid van de GRP en volgen we de verbinding die ons naar de GR 15 brengt. De weg is meestal dalend of vlak, maar altijd zalig door lommerrijk bos. We houden halt bij de gekende Fonds de Quarreux. De Amblève heeft in de loop der eeuwen haar bedding verbreed door veel zacht gesteente weg te spoelen, maar de harde kwartsietblokken heeft ze nog niet klein gekregen. Die gepolijste rotsen vormen nu mini-eilandjes waarop de jeugd zich terugtrekt om te zonnen, of als

Klim uit de vallei.

Het is volop hooitijd.

water. Alle handdoeken kwamen eraan te pas om die zondvloed te stelpen. Zoveel moderniteit zijn we niet gewoon.

uitvalsbasis voor wilde waterspelletjes. In Remouchamps nemen we onze intrek in het Royal Hôtel Restaurant Bonhomme. Het is al acht generaties lang, sinds 1768, in handen van dezelfde familie. Het hotel straalt nog altijd een zekere grandeur uit. Buiten mooie glazen luifels, binnen veel hout en velours. Een bode begeleidt ons naar de kamer. De trappen zuchten van ouderdom, maar de kamers zijn van alle comfort voorzien. Na het avondmaal proberen we het bubbelbad. Lang verhaal kort maken: vloer, muren en plafond dropen van het

sen anti-virus, niet uit een spuitje maar door de pure natuur. 90 km hebben we al gestapt, maar dit kan er nog wel bij. Boven loopt de weg langs infoborden over de legenden van de vallei van de Ambléve. De topogids heet niet voor niets ‘Tour des Vallées des Légendes Amblève-SalmLienne’. Twee van de drie rivieren waren deze formidabele week onze gezel. Wie weet dat we ooit het vervolg lopen. In elk geval hebben we enorm genoten van het buiten zijn én van elkaars gezelschap.

In cauda venenum

Het is niet ver meer naar Aywaille. Vijf kilometer scheiden ons nog van ons einddoel. Maar het venijn zit in de staart. Eens we het dorp verlaten gaat het echt steil omhoog. Van 130 meter langs de Amblève naar 290 meter op de Belvédère. We turen naar het zuiden. Daar, in die donkere bossen, kregen we hoge dosis-

85 mm

PRAKTISCHE INFO De GRP 571 is een 166 km lange lus door de Luikse en Luxemburgse

Spa

Comblain-au-Pont

Ardennen, meer bepaald door drie van de mooiste valleien die ons

Remouchamps

land rijk is: de Amblève, de Salm en de Lienne. Het zijn dus geen

Aywaille

Ferrières

Francorchamps

GR 5

Xhoris

Lorcé

Coo Stavelot

GrandHalleux

www.fleurs-sauvages.be,

Lierneux

Vielsalm

www.pontdefloret.be, www.shamrockguesthouse.be,

5 km

Op Weg 2021

(5 km). Onze logies: www.lemiline.be,

Lienne

(13 km), slotdag Remouchamps - Aywaille

Manhay

Arbrefontaine

5 Bierleux-Haut - Lorcé (18 km), dag 6 Lorcé - Remouchamps Salm

Bra

Onze etappes: dag 1 Gouvy Gare - Sterpigny (6,3 km), dag 2 Sterpigny-Bihain (17 km), dag 3 Bihain - Pont-de-Floret – Bra (14 km), dag 4 Pont-de-Floret - Bra - Bierleux-Haut (20 km), dag

Trois-Ponts

Mormont

de lus. De topogids van deze geel-rood bewegwijzerde GRP werd in 2019 vernieuwd en is vanzelfsprekend te koop in onze webshop.

blêv e

Bierleux

Werbomont

vlakke kilometers! Wij deden in 7 etappes de westelijke helft van

Bihain

lorcebnb@gmail.com, info@hotelbonhomme.be.

ONLINE

Sterpigny

Gouvy

KAART

TRACK

2021-5 Op Weg |

FIETSREPORTAGE | België

“Kan ik hier eindelijk mijn bidon vullen?” Fietszoektocht naar de bronnen van de Dender Van verminking tot vergiftiging, ze hebben hem wat aangedaan, die Dender van mij. Maar hebben ze ook met zijn bronnen geprutst? Zal ik ze wel kunnen lokaliseren, les sources de la Dendre, op de fiets, ginds in het verre Walenland? Æ Tekst en foto’s Johan Lauwerier

Another you

De eerste decennia van mijn leven heb ik dicht in zijn buurt doorgebracht. Aan zijn oever liep ik school en heb ik kattenkwaad en andere jongensstreken uitgehaald. Lief en leed hebben we gedeeld, daarom zie ik hem zo graag. Heel Europa heb ik nadien op de fiets doorkruist op

| Op Weg 2021-5

zoek naar de beleving van nog één zo’n rivier, maar ik heb die niet gevonden. Er is geen andere Dender. Nergens. ‘I’ll never find another you’, naar de wereldhit uit 1964 van de Australische folk-popgroep The Seekers, In dat jaar galmde het nummer uit de jukebox van de bots auto’s op de kermis op de Geraardsbergse Grote

Markt, met zicht op de nieuwe Denderbrug. Een rivierfietstocht maak je normaal van de bron naar de monding. Maar dit is een andere missie. Ik weet niet zeker waar de bron is en of ze sowieso wel vindbaar is. In de eerste stap van het onderzoek zocht ik op de Ferrariskaarten uit 1778 vanaf Ath met een loep naar een blauw

Op de Grote Markt in Aalst groet ik drukker Dirk Martens.

door de straten en klokslag elf uur draai ik de Grote Markt op, precies op tijd voor het Ros Beiaardlied op het Belfort. “’t Ros Beyaert doet zyn ronde in de Stadt van Dendermonde, die van Aalst die syn zoo quaet, Omdat hier ’t Ros Beyaert gaet.” De tekst verwijst naar de historische rivaliteit tussen de Dendersteden Dendermonde en Aalst. Oei, en seffens moet ik nog naar Aalst. Hopelijk is het melodietje dan uit mijn hoofd weggewaaid, want op de Grote Markt daar nietsvermoedend dit lied neuriën is om problemen vragen.

Op weg naar Lessines.

lijntje. Ik moest het beginpunt ervan vinden. Want stel dat de 19de-eeuwse wereldveroveraars van de Industriële Revolutie dachten dat ze écht heer en meester waren over de natuur? Dat ze voor een vlottere scheepvaart niet alleen de loop van een rivier konden veranderen, maar als het hen goed uitkwam ook nog hocuspocus spelen met de bron?

Die syn zoo quaet

Ik wil mij dus ter plekke vergewissen van het bronnenlot. Om geen enkel spoor over het hoofd te zien start ik mijn speurtocht bij de monding. Die vinden kan niet moeilijk zijn. Want waar mondt de Dender uit in de Schelde? Juist ja, in Dendermonde. Ik dokker

Een rivierfietstocht maak je normaal van de bron naar de monding. Maar dit is een andere missie. Amputatie

Maar eerst moet ik de ‘Oude’ Dender volgen. Dat klinkt verdacht. Maar ik wist het al lang natuurlijk. Al in 1978 was de rivier rond de stad geleid om in natuurgebied De Maey met een nieuwe getijdesluis de verbinding met de Zeeschelde te maken. Redenen voor deze amputatie: de overlast bannen van de tot een open riool gedegradeerde waterloop, maar vooral de passage van vrachtschepen tot 600 ton verzekeren. De Oude Dender is dus niet alleen oud, hij is ook nog een stuk van zijn onderbeen kwijt. Dat eindigt

op een stomp aan de Veerstraat. Adieu veer! Daarachter ligt op de gedempte Dender een park’je’ en … een park’ing’. Hoe had het leven hier aan de kade op mooie zomeravonden zo anders kúnnen zijn: feeëriek verlichte huizen die zich spiegelen in het water, slingers lampions aan de terrassen met zicht op de Scheldebocht. En het Ros Beiaard dat zich in de hoofden van de mensen nog een keer de rug recht op de tonen van een voorbijvarend orkestje. Helaas, het decor is onherroepelijk afgebroken en in de Dendertombe gestort. De verbannen Dender trok uit frustratie dan maar meteen ook een streep door natuurgebied de Maey. Vandaag vaart daar nog tweemaal daags een vrachtschip voorbij. Een nutteloos offer? Waren de beleidsmakers van toen dom? Neen zeker. Maar hopelijk leren hun opvolgers vandaag iets uit dit soort ‘inschattingsfouten’.

GR 128 en GR 5A

Langs de Dender fietsen van Dendermonde naar Aalst stelt eerlijk gezegd niet veel voor. Op het brede jaagpad worden alle natuurlijke kronkels in de oude rivier in de buurt van Oudegem, Mespelare en Gijzegem overgeslagen. Gelukkig zijn er onze onvolprezen Grote Routepaden 128 en 5A om al die landschappelijke pareltjes te voet te ontdekken. En is er onderweg ook ‘cultuur’ te beleven! Op de Grote Markt in Aalst groet ik drukker Dirk Martens en in de SintMartinuskerk Pieter Paul Rubens. Op het schilderij in het grote houten portiekaltaar vervult Sint-Rochus de rol van voorspreker bij de pestplaag. Wapperende haren en een rood kleed rond

2021-5 Op Weg |

De Oude Dender in Papegem.

Lessines, einde van een tijdperk.

de ontblote schouders: die hadden we tijdens de coronapandemie elke avond op televisie moeten hebben om de bevolking toe te spreken. In Ninove stap ik af bij de ruïnes van de Norbertijnerabdij. Daar staat ook de OLV-Hemelvaartkerk. Wie houdt van witte barokzuilen en -gewelven waant zich even in Zuid-Duitsland. In de late namiddag mag ik dan nog eens mijn lievelingstraject fietsen. De tocht naar Geraardsbergen over het weliswaar nog altijd te smalle fietspad slingert zich door een doolhof van groene gordijnen.

Vrüger joeëren

Mijn echte zoektocht naar de bronnen van de Dender is werk voor de volgende dagen. De talrijke bronbosjes links en rechts in de meersen trekken wel de aandacht, maar voor hen ben ik niet gekomen. In Geraardsbergen groet ik eerst Manneken Pis en ga daarna nog wat mijmeren in de buurt van mijn oude school aan de oever. Vanachter het hek op de ‘kleine speelplaats’ konden wij in de jaren 60 van vorige eeuw de degradatie van ‘de voeërt’ als het ware van dag tot dag meemaken. Eerst zagen we heel soms nog een visser aan de overkant. Maar toen steeds meer

Brug in Lanquesaint.

| Op Weg 2021-5

vies gekleurde troep passeerde hield ook de laatste hengelaar het voor bekeken. De vaarweg werd niet meer onderhouden en ook de boten bleven weg. Als er nog eens een vrachtschip voorbijvoer was dat een sensatie. Maar dé attractie vormden de voorbijschuivende vaalwitte schuimvlokken die soms metershoog boven het wateroppervlak uitstaken. Bevatten die gedrochten ook polynaftalene sulfonaten of waren het gewoon maar tot schuim geklopte huishoudelijke detergenten? Of een emulsie van beiden? Wisten wij veel. Hun foto’s haalden in ieder geval geregeld de voorpagina’s van de kranten. Zwemmen was al jaren niet meer aan de orde. “Vrüger joeëren zwommen de meensjken in de voeërt.” was een gevleugelde ‘Giesbaargse’ uitdrukking. De lozingsnormen en gescheiden rioleringsstelsels van vandaag hebben de rivier gelukkig stilaan kunnen ontgiften. Een werk van lange adem, maar de vissers zijn alvast in groten getale teruggekeerd.

L’Hôte des Géants

Een voettocht langs de Dender van Geraardsbergen via Lessen naar Ath had in de vorige eeuw het statuut van een uitdagende

Ninove, Abdijkerk.

broussetocht. Met de fiets was het een onhaalbare opdracht, maar sinds de introductie van de comfortabele RAVeL over het jaagpad is het nu voor wandelaars en fietsers een ‘salontocht’ langs kilometers groen behang met een onuitputtelijke collectie aan bloemen- en plantenmotieven. In Ath, waar ‘La Dendre Occidentale’ en ‘La Dendre Orientale’ samenvloeien, kies ik eerst voor de ‘occidentale’. De westelijke tak aan zijn oever volgen kan niet. Het wordt een pittig tochtje de vallei in en uit langs knooppunten van la Wallonie Picarde tot vlak bij het dorp Barry. Hier ergens in een wei moet zich de westelijke bron bevinden. Volgens mijn oude kaarten op het punt twintig meter van waar ik sta. Daar loopt een gracht dood op een bakstenen muurtje. Maar ik kan onmogelijk bij de plek komen. Een dubbele prikkeldraad en een stevig slot op de weidepoort laten een ‘nauw contact’ niet toe. Hier kan ik mijn bidon niet vullen. Mijn tochtgenote voelt mijn ontgoocheling en gaat, in de hoop de eigenaar van de wei te vinden, aanbellen bij alle huizen in de buurt. Maar helaas, nergens is iemand thuis. Er zit niets anders op dan terug te keren naar

Herchies, Fontaine Loquet.

55 mm PRAKTISCHE INFO

Dendermonde Merchtem

lde

Lede Aalst

Wetteren

Haaltert Ninove

D en

der

Zottegem

Ath. Daar krijg ik een beetje compensatie voor de gemiste kans. In l’Hôte des Géants mag ik de avond doorbrengen in een stadstuin gelegen vlak boven de plek waar een tak van de oude Dender zit ingegraven. Een stukje van de overwelving is nog te zien in de voorgevel van het huis. Maar morgen moet ik absoluut mijn tweede en laatste kans grijpen. Van la Dendre Orientale heb ik in de archieven zelfs twee bronnen kunnen lokaliseren. Zal het daar lukken?

Een dubbele prikkeldraad en een stevig slot op de weidepoort laten een ‘nauw contact’ niet toe. Hier kan ik mijn bidon niet vullen.

Geraardsbergen Edingen

Nederbrakel

Op zoek naar de bron van La Dendre Occidentale.

Ik spurt nu naar mijn laatste kans: de Fontaine Loquet. Die vind ik een paar kilometer verder in Herchies op een paadje tussen knooppunten 68 en 27, tussen de rue de Baudour en de rue Franc Boudin. Dat had ik vooraf goed genoteerd. Er is een klein monumentje, zoals dat hoort bij een bron, en er komt water uit een gebeeldhouwde blauwe steen. Terwijl ik er ben komt een medewerker van de gemeente Jurbise de enige twee sigarettenpeuken oprapen. Vandaag wordt de Dender netjes gehouden, van bij de bron. Ooit waren het andere tijden. Het recentste rapport van de ‘analyse microbiologique’ hangt erbij in een plastiek mapje. Perfect in orde, geen enkele verontreiniging vastgesteld. Eindelijk kan ik mijn bidon vullen met Denderwater! Missie geslaagd.

Lessines noord

Jurbize

Ath Herchies

Leuzesur-Hainaut Op Weg 2021

Barry

Route en bewegwijzering De tocht vanaf Dendermonde tot Ath en de twee takken met heen en terug plus ook terugkeren tot Geraardsbergen is 200 km. Onderweg is een treinstation nooit veraf. Geen enkele van de nieuwe icoonfietsroutes heeft de Dendersteden Aalst, Ninove of Geraardsbergen op haar parcours. Ook de twintig bochten langs het water in een majestueus bomenlandschap tussen Ninove en Geraardsbergen, voor velen het mooiste eind rivierfietsroute van Vlaanderen, ontbreken in het nieuwe netwerk. Jammer. Recent is er wel een nieuwe kaart uit van

Analyse microbiologique

de 1600 km knooppuntentrajecten ‘La

La Wallonie Picarde lost zijn beloftes opnieuw in met een paar korte stevige klimmetjes op weg naar Erbaut (Jurbise). Aan de rand van een plas borrelt water op met blaasjes. Maar ook hier kan ik maar een foto op afstand maken, weer van achter een prikkeldraad. De Dender zit in quarantaine en daar produceert hij bubbels alleen voor zichzelf. De plas met de bron ligt op privéterrein en in het huis waar hij kennelijk bij hoort is weer niemand thuis.

Wallonie Picarde à vélo’ (visitwapi.be). In de lente 2021 waren de bewegwijzering op het terrein en de nummering op de kaart nog niet helemaal op mekaar afgestemd. Hier en daar nog wat geduld dus.

Info L’Hote des Géants is een toffe B&B vlak bij de Markt van Ath. Een echte ontmoetingsplaats voor geestes genoten:

fietsers

langs

het

netwerk van La Wallonie Picarde en trekkers langs de GR 129 ‘La Belgique en diagonale’. Dendermonde.

2021-5 Op Weg |

WANDELREPORTAGE | Italië

Onheil op komst.

Rampzalige Alex in Val Maira Tussen twee coronagolven in trakteer ik mezelf op een geut Piemonte. Gewapend met mondmaskers en handgel trek ik de Val Maira in, een pure vallei vol schoonheid. Maar ongevraagd krijg ik bezoek van Alex. Æ Tekst en foto’s Bart Vermeyen

In Dronero wijst slechts één pijl de weg naar de Val Maira. Deze nauwe vallei in de Cuneese Alpen heeft geen plaats voor grote vakantiecomplexen of stoeltjesliften. De ongerepte bossen en de authentieke bergdorpjes maken er een echt wandelparadijs van. Ik dool langs oude paden, steeds dieper deze parel in. Het

| Op Weg 2021-5

einddoel van mijn solotocht is het minihutje Bivacco Sartore.

Ciciu

Bij Villar San Costanzo maak ik een ommetje langs de Ciciu. Deze stenen paddenstoelen of aardpiramiden ontstonden op het einde

van de laatste ijstijd. Hun hoeden van graniet beschermden het onderliggend zachte gesteente tegen erosie. De legende van de versteende soldaten inspireert een groepje schoolkinderen, maar de kaartjesverkoper kijkt verveeld naar de bijna lege parking. De gevolgen van het coronajaar doen zich voelen. Hij vertelt

Versteende soldaten of ciciu.

me een verhaal van te weinig bezoekers, dreigende werkloosheid en angst voor wat komen gaat. “Misschien verstenen we door corona binnenkort allemaal, zoals de Ciciu!”, grapt hij zijn ongerustheid weg.

Idylle

Met de eerste zonnestralen op mijn rug, klim ik naar de Monte San Bernardo. Na wat klauterwerk sta ik aan het grote kruis op de top. De lucht is nog kil en het uitzicht haarscherp. Voor me breken de Alpi Cuneesi abrupt af en ligt de brede vlakte. Achter me ontdek ik de driehoekige top van de besneeuwde Monte Viso. Ik volg de bergkam westwaarts tot de Colle di Valmale en waan me alleen op de wereld. Verbaasd ontdek ik een hele rij 4x4-tjes. Via de andere bergflank tuffen ze omhoog en netjes opgeklede families spreiden het picknicklaken uit voor een brunch. Deze onverwachte menigte jaagt mijn idylle weg, maar een aangeboden koffie en een fijne babbel verdrijven mijn teleurstelling snel.

Offers

Ik volg de bergkam tot de Monte RocceRé. Een massief rotsblok steekt als een altaar uit over de vallei. In de rots ontdek ik uitgehouwen sleuven en cirkels. Op deze magische plek werden in de bronstijd dieren- en mensenoffers gebracht. Dichter bij de goden kon je 4000 jaar geleden niet komen. Dalend bereik ik de kapel van San Chiaffredo. Het eenvoudige gebouw heeft een mooi fresco met de onthoofde heilige boven de ingang. Via smalle bospaden verken ik de bergflank boven San Damiano. Deze paadjes vormden de levensader tussen de geïsoleerde gehuchten. Vrijwilligers herstellen ze in hun oude glorie en ik passeer tal van vervallen

Het groene wandelparadijs van Val Maira Bassa.

woningen. De spookgehuchten hebben iets lugubers en rustgevend tegelijk. Dikke boomstammen hebben zich een weg gebaand door de scheve muren. Langzamerhand bedekt de natuur de oude menselijke activiteit met een frisgroen laken.

GTA

Ik klim terug naar de bergrichel boven de boomgrens. Een groep gemzen springt verstoord weg over de rotsen. Ik zoek de rood-wit-rode tekens van de GTA (Grande Traversata delle Alpi), die ik een tijd wil volgen. Al snel loop ik hopeloos verloren in een verzopen niemandsland. De GTA verdwijnt in een steil en zompig bos en na een half uur zoeken vind ik nog steeds geen pad.

Op deze magische plek werden in de bronstijd dieren- en mensenoffers gebracht. Dichter bij de goden kon je 4000 jaar geleden niet komen.

Geërgerd keer ik met natte voeten terug en doe ik mijn beklag aan een toevallige voorbijganger. De GTA is in deze streek minder belopen dan het populaire middenstuk en geniet daarom minder onderhoud van de CAI, de Italiaanse Alpinistenclub. Ik baal maar vind snel een alternatieve lokale route. De toeristische dienst van Val Maira spaart geen inspanningen om het wandeltoerisme te promoten. Hun aandui-

dingen onderweg en hun topografische kaarten zijn naar Italiaanse normen behoorlijk goed. Ik offer mijn GTA-idee op, bedenk een plan B en volg de bergkam richting Madonna delle Grazie.

Fluitconcert

Op de Cima Birrone zitten drie oude herders met hun honden te genieten van de zon en van elkaar. Wanneer ik de weg vraag naar het kerkje Madonna del Grazie, verschijnt een brede glimlach op hun strenge, getaande gezichten. Hun herdersstokken wijzen me een fraai pad aan door brede alpenweides. Grote families marmotten genieten in hun dikke vacht van de laatste warme dagen. Ze zijn niet mensenschuw en lijken tikkertje met me te willen spelen. Ik krijg fluitconcerten uit alle hoeken. Het vee sleet hier verschillende parallelpaden uit en ik raak het juiste spoor opnieuw bijster. In de verte ontwaar ik het gele kerkje en ik besluit er dwars over de helling heen te klimmen. De Madonna delle Grazie heeft een kleurig front en fleurt de rotsige bergomgeving op. Onder het afdak kan ik picknicken met zicht op de alpenweides en de imposante rotswand van de Monte Bouilliagna. Met tegenzin verlaat ik deze unieke plek en ik daal via een zigzaggende weg tot Acceglio.

Rampzalige Alex

Acceglio is het laatste dorp van de Val Maira. In de lucht rommelt het steeds luider en de hogere bergen zijn verborgen onder dreigende wolken. Het weerbericht voorspelt helaas weinig goeds de komende dagen: harde wind, regen en sneeuw. De tocht naar de Bivacco Sartore wil ik niet aanvatten onder ongunstige omstandigheden. Ik wik en weeg, ik twijfel en schipper, maar er zit niets anders op. De bergen zijn meester

2021-5 Op Weg |

Geïsoleerde boerderij Alpi Cuneesi.

en met tegenzin bedenk ik een plan C. Over de zuidelijke flank steek ik via de Valle Grana over naar de Val Stura. Ik doorkruis lavendelvelden en wandel langs de Largo Mistral het stadje Demonte in. De Provence ligt aan de andere kant van het massief, maar de Provençaalse invloed voel je tot hier. De wind trekt steeds harder en harder aan. Het is helaas geen warme mistral, maar de voorbode van een opkomende storm. De weersvoorspellingen staan in het knalrood en in de krant krijgt de storm een naam, Alex. Ik besluit me binnenshuis schuil te houden. Alex slaat snoeihard toe. Met duizend bliksems en overvloedige stortregens ontpopt hij zich als

Na de Monte San Bernardo breken de Alpen abrupt af.

| Op Weg 2021-5

Opties zat voor plan B.

een echt inferno. De radio vermeldt enkele doden en tal van vermisten. Het voelt ongepast dat ik hier nu als toerist in dit rampgebied

Ik wik en weeg, ik twijfel en schipper, maar er zit niets anders op. De bergen zijn meester en met tegenzin bedenk ik een plan C.

aanwezig ben. De mensen tateren de angst hoofdschuddend van zich af. Ik besluit om de geteisterde bergen te verlaten en wijk voor de laatste dagen uit naar de heuvelende regio Langhe. Onderweg zie ik overal restanten van het noodweer. Bulldozers scheppen slib van overstromingen van de wegen en de brandweer heeft de handen vol met het stutten van gebouwen. Bij de brug over de rivier Tanaro wordt het verkeer onder politiebegeleiding met mondjesmaat toegelaten. De meestal vrij lome rivier is losgebarsten en het kolkende water sleurt met gemak dikke boomstammen mee. Als gewichtloze lucifers gaan de stronken kopje onder en terroriseren ze de pijlers van

Madonna delle Grazie fleurt de bergen op.

Val Maira Alta.

de brug. Met een bang hart bereik ik veilig de andere oever. Ik koop in La Morra een nieuwe wandelkaart en bedenk een plan D.

Buitenbeentje

De klassieke schoonheid van de Langhe brengt rust. De lucht is terug hemelsblauw, de wijngaarden vaalgroen en de versterkte dorpjes okergeel. Als een arendsnest boven de hele regio waakt La Morra over de keurig geordende velden. De regenvloed van Alex toverde

Plan D in de Langhe: adelaarsnest La Morra.

de bodem om tot een zompige kleilaag. Aan mijn wandelschoenen kleven dikke hompen modder. Mijn bewegingen tijdens het afdalen lijken meer op skiën dan op wandelen. De intense zon biedt troost en droogt het landschap langzaam op. De kaart gidst me door de wijngaarden, vol rijpe trossen die smeken om geoogst te worden. Ik rijg een reeks fraaie middeleeuwse dorpen aan elkaar. De terrassen in Barolo zitten tjokvol opgesmukte Italianen en de wijngeur vult elk steeg van het dorp. Op de menu’s lees ik exorbitante prijzen. Barolo is niet alleen de hoofdstad van de Koning van de Italiaanse wijn, maar ook een ontmoetingsplek voor de beau monde! Met mijn rugzak en wandeloutfit voel ik me hier een buitenbeentje.

Barolo tot de dood

Op de terugweg ontwaar ik tussen de wijnvelden een kleurrijk gebouw. De Cappella del Barolo werd door twee kunstenaars herdoopt tot een kakelbont kunstwerk. De lege kapel is een geliefd decor voor fotoshoots. Een bruid en bruidegom maken er hun trouwreportage en het witte kleed steekt perfect af tegen de felle kleuren. Het verhaal gaat de ronde dat de kunstenaars als betaling elke week een fles Barolo ontvingen tot aan hun dood. Voor zo’n appreciatie

zou ik met plezier mijn verfkwast hanteren! Op het plein van La Morra geniet ik van de zonsondergang over dit lapjesdeken van gouden wijnvelden. Ik had gehoopt om deze tocht af te sluiten met een kopje thee in de Bivacco Sartore. Maar Alex en plan B, C en D brachten me tot hier. Toch is eindigen met een glas Barolo bij dit uitzicht over de Langhe een magische afsluiter van een flexibel bezoek aan Piemonte! Alla salute Piemonte, alla prossima volta!

PRAKTISCHE INFO Ik wandelde in 9 dagen 240 km, maar zoals je kon lezen in de tekst waren het niet de geplande etappes. Ik startte wel in Dronero en dook de Val Maira in op lokale wandelpaden die ik vond op lokale kaarten (details vind je bij de extra info), maar door het noodweer moest ik na enkele dagen uitwijken naar de lagergelegen wijnregio Langhe. Interessante websites over de Val Maira: cuneotrekking.com, alpicuneesi.it, invalmaira.it en vallemaira.org. In Op Weg 2016 6 verscheen eerder een artikel over de Val Maira en zijn ‘Percorsi Occitani’ (lokale paden), in 2013 6 eentje over de GTA. Beide vind je nog steeds terug in de artikeldatabank op onze website. ONLINE

INFO

Cappella del Barolo.

2021-5 Op Weg |

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS

FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS FIETSNIEUWSFIETSNIEUWS Christina Bloem

Fietsen in Nederland

Met de nieuwe fietsatlas Fietsland Nederland heb je de ideale planner voor een geslaagde fietsvakantie bij onze noorderburen. Je vindt er alles wat je nodig hebt: fietsknooppunten, LF-routes, MTB-routes of andere bestaande routes. De atlas bevat ook heel wat praktische info zoals weblinks naar dienstregelingen van veerponten, reserveringsgegevens van B&B’s en campings en de locatie van oplaadpunten. Ook langeafstandswandelroutes zijn ingetekend. Uitgeverij Buijten & Schipperheijn, prijs € 28,90. www.buijten.nl

53 keer Nederland

In Uitwaaien op de trappers, een speciale uitgave van het Nederlandse tijdschrift Landleven, staan 53 afwisselende fietsroutes langs knooppunten door alle provincies van Nederland. Voor iedere route is er een beschrijving met kaartje, bezienswaardigheden en fietstips. Als extraatje krijg je enkele picknickrecepten. Te koop via www.landlevenwebshop.nl. Prijs € 8,95.

Fietsverslag

Als je de behoefte voelt om allerlei details van je fietstochten voor later te bewaren, kan je die noteren in Het Fietsdagboek, een mooi vormgegeven notitieboekje in een handig formaat. Je kan er je routes bijhouden, opschrijven met wie je gefietst hebt, hoe het weer was, welke afstand je gefietst hebt, wat je onderweg voor leuks hebt beleefd … Je kan er ook stempels, foto’s of toegangstickets in bewaren. Zo blijft de herinnering aan je tochten levend. Prijs € 14,99. www.uitgeverijelmar.nl.

Win!* 1x Fietsland Nederland 3x Fietsdagboek 3x Holsteinische Schweiz Radtour Surf naar www.groteroutepaden.be >wedstrijden

| Op Weg 2021-5

Bretagne

voornamelijk langs rivieren, kanaaltjes en oude spoorwegen en is dus niet zwaar. Vanuit Aken gaat het eerst naar Luik en dan door WaalsHaspengouw naar Namen. Voorbij Charleroi doorkruis je Henegouwen om langs de Oisevallei de regio van Parijs te bereiken. Uitgeverij BVA, prijs € 17,50. Te koop via de webshop van de Fietsvakantiewinkel.

Bretagne wordt doorsneden door kanalen en verlaten spoorlijnen, heeft een woeste kust en een schitterend binnenland. De nieuwe gids Le Tour de Bretagne à vélo beschrijft een vanuit Rennes in twee richtingen bewegwijzerde lus en is een combinatie van de Voie 2 Bretagne (Rennes – St-Malo en Redon – Rennes), de Vélomaritime (St-Malo – St-Brieu), de Voie 8 Bretagne (StBrieu – Pontivy) en de Vélodyssée (Pontivy – Redon). Uitgeverij Editions ouest-France, prijs € 17,90, te koop via de Fietsvakantiewinkel. www.fietsvakantiewinkel.nl.

Noordrijn-Westfalen

De nieuwe Routiq Fietsatlas van Noordrijn-Westfalen bevat de volledige cartografie, alle fietsknooppunten en een plaatsnamenregister van deze Duitse deelstaat. Handig voor als je zelf een route wil samenstellen. Uitgeverij Falk, prijs € 29,95. www.falk.nl

Midden Frankrijk

Er verscheen een nieuwe, volledig geactualiseerde editie van de MiddenFrankrijkroute die van Bordeaux naar Genève voert. De totale afstand van 900 km is nu ingedeeld in acht trajecten. De route begint redelijk vlak langs de Dordogne en de Lot maar dan volgt de pittige oversteek van het Centraal Massief via de kloven van de Truyère, de Ander en de Allier. Als alternatief voor het laatste berggebied is de Via Rhôna toegevoegd. Uitgeverij Pirola, te koop in de GR-webshop.

Van Aken naar Parijs

Over het traject Aken – Parijs, onderdeel van de Pelgrimsroute Eurovelo 3, is een eerste (Duitstalige) gids verschenen. De afwisselende route van 525 km loopt

Coast to coast

Cycling the Reivers Route beschrijft een 280 km lange coast to coast tocht van Tynemouth naar Whitehaven. Het traject voert door de ruige grensstreek van Noord-Engeland en Schotland, langs de kust van Cumbrië, het noordelijke deel van het Lake District en het nationaalpark Northumberland. Delen ervan zijn offroad, al is er steeds een alternatief op asfalt beschreven. In deze gids staat ook de Borderers Ride, een alternatieve coast to coast langs de Engels-Schotse grens van Gretna naar Berwick-upon-Tweed. Uitgeverij Cicerone (www.cicerone.co.uk). Te koop via www.bookspot.be, prijs € 17,50.

Nieuw bij Esterbauer Bij Esterbauer verschenen enkele nieuwe titels in de serie Radtourenbuch Kompakt, de kleine gidsjes met het formaat van een CD. Prijs per deeltje € 9.90. Info en gps-tracks: www.esterbauer.com Kärnten Seen-Schleife. De idyllisch meren van Karinthië zijn niet alleen voor waterliefhebbers maar ook voor fietsers een paradijs. De bewegwijzerde Kärnten Seen-Schleife (350 km) is een lus die vanaf Villach bekende en minder bekende meren via rivierdalen aan elkaar rijgt.

Holsteinische Schweiz Radtour. Deze streek van meren, lieflijke heuvels, water en wind ligt pal aan de Oostzee. De beschreven lus van ruim 200 km begint in Eutin en voert langs de Bungsberg naar de Oostzeekust en vervolgens via de Selenter See en Preetz terug naar het merengebied.

ONDERWEGONDERWEG

ONDERWEGONDERWEGONDERWEGONDERWEGONDERWEG Willem Dhaenens

Surfend en scrollend botsen we vaak op razend interessante blogs en websites.

Buiten is beter dan binnen

“Hi there! Mijn naam is Dorien: zot van de buitenlucht en lover of all things slow”. In 2019 ontdekte Dorien ‘de kracht van het wandelen’: in een hap en een klap toverde zij een website uit het niets die ... betoverend werkt. Zij koppelt aan de website een blog over haar ervaringen, waar je voorlopig enkel op de Laugavegurtrail in IJsland botst. Klik je op ‘Wandelroutes’ dan krijg je een kleurrijke waaier van knappe (Instagram)foto’s over lukraak gekozen wandelingen over heel Vlaanderen, mét gpx-track. Dit is duidelijk een website die pas uit de startblokken schiet maar toch al vermeldingen kreeg in Flair, Nina, Pasar en Marie-Claire. Dat zou wel eens te maken kunnen hebben met het aparte hoofdstuk ‘Verbindingskaarten’. Dorien biedt hier 60 kaarten te koop aan “om je wandelingen net dat tikkeltje diepzinniger te maken”. Want wat was wandelen ook alweer? “Wandelen is verbinding: met jezelf, met elkaar en met de natuur.” opwandel.be

Geen kort verhaal

Al minstens 5 jaar verzamelt Stefaan, met roots in West-Vlaanderen, al zijn wandelervaringen en weet hij er breedvoerig en getalenteerd over te schrijven. Wandelroutes dichtbij en bestemmingen in een tiental Europese landen komen uitvoerig aan bod in woord en beeld. Pas al lezend ontdek je of hij daar zelf gewandeld heeft, zoals door de leisteendorpen in Portugal. Soms verwerkte hij informatie van een toeristische dienst tot een inspirerende tekst, zoals over de Juliana Trail in Slovenië. In het hoofdstuk ‘Wandelinspiratie’ spreidt de auteur al zijn kennis tentoon over verrekijkers, boeken,

blaren, sokken, schoenen, enz. Altijd weet hij een meeslepende schrijfstijl te hanteren waardoor je zonder het te beseffen al gauw een uurtje verloren loopt op de site, om later met alle opgedane kennis ook buiten op stap weer eens verloren te lopen. www.wandelverhaal.be

Triene is a tramp

“Ik heb geen plannen, geen ‘dates’, geen afspraken met wie dan ook. Dus ik verken ontspannen zielen en steden.” Dit levensmotto van Jack Kerouac is de enige informatie die je krijgt als je ‘Over’ aanklikt. Katrien houdt blijkbaar van mysteries. Haar blog zag het levenslicht in 2013 toen zij op haar 27ste door Australië toerde en is intussen heel erg volgroeid. De Apalacchian Trail heeft zij in 2015 gewandeld in 200 dagen, door 14 staten, en ook in Zuidoost-Azië liet Triene haar voetsporen na. Plots springt haar reisdagboek drie jaar verder: in 2018 is zij weer op zwerftocht door de VS, nu in gezelschap van een vriend. Haar laatste krachttoer is de GR 10 door de Franse Pyreneeën, beschreven tot eind augustus dit jaar. Het is vooral haar schrijfstijl die je op je stoel vastkluistert: opvallend vlot geschreven, met ‘tongue-in-cheek’ humor. Leg die roman maar even opzij en laat je door haar kleurrijke reisboek meeslepen. trienesupertramp.wordpress.com

De wereld is te groot

In oktober 2017 kwam Floris tot de conclusie dat hij met zijn fietservaring en met meer budget en tijd de sprong kon wagen om héél lange trektochten te maken. Zijn eerste route was een klassiekertje: ‘Vamos a Santiago!’.

Maar daar aangekomen fietste hij verder tot in Marrakech. Dat soort ‘altijddurende tocht’ beviel hem zó goed dat hij pas thuis alweer op de fiets zat richting het Verre Oosten. Zijn gedetailleerde verslagen van de Zijderoute, altijd in het Engels, eindigen in Turkmenistan. Twee jaar later verschijnen reisverslagen in België, in gezelschap van Florianne. Is de wereld te groot om alleen te befietsen? Hij mailt me daarover: “Ik heb mijn reis langs de zijderoute voltooid (nvdr: tot in Tokio!), maar de website werd niet up-to-date gehouden. Intussen vind je wel een overzicht van beide grote tochten en posts op een kaart. Daar word je doorverwezen naar ‘het nieuwe FB’ dat Mastodon heet: een sociaal netwerk, waar je privacy beter beschermd is. map.floriscycles.com

Vrouw alleen op pad

“If you talk the talk you gotta walk the walk” is de opener van de Engelstalige reisblog van Lien. In het Engels voelt zij zich als een vis in het water, na haar studies in de VS en jobs in Palestina, Jordanië en UK. Na het Jordan Trail in 2018-19 wist zij het wel zeker: “wandelen is wat ik wil, schrijven is wat ik moet.” Als jonge vrouw alleen op pad trekken in Georgië of Chili, de Pyreneeën of een nationaal park in UK, je betaalt er een psychologische prijs voor, en daarover kan Lien evengoed boeiend en bijwijlen poëtisch-filosofisch schrijven. Bovendien leert Lien ons hoe we met de pandemie moeten omgaan: zoals op een maandenlange staptocht, voetje voor voetje, dag aan dag. Want wat doe je als het grote plan om de Pacific Crest Trail te lopen, van Mexico tot Canada een indrukwekkende 4200 km, in duigen valt door de lockdown? Een tocht is geen gevecht tegen jezelf of de omgeving, maar een les in aanvaarding, en hetzelfde geldt op zo’n momenten. Flexibel plannen, nooit het-einddoel-bereiken als je enige doel vooropstellen en onderweg niet wensen dat de omstandigheden anders zijn. mailfromthetrail.com

2021-5 Op Weg |

WANDELAVONTUUR | België

GR-hoppen vanuit Bastogne Na een tocht langs de verlaten invasiestranden van Normandië in 2019 treden mijn broer en ik opnieuw in de sporen van de ‘101st Airborne Easy Company‘, dit keer in de regio rond Bastogne, en in gezelschap van onze zus. Met trajecten van de GR 14, GR 15, GR 57, GR 151 en een stukje Eisleck trail puzzelen we onze wandellus in elkaar. Æ Tekst en foto’s Bart Caers

Band of Brothers

Voor wat extra beleving bij deze tocht is een kleine duik in de geschiedenis een aanrader. In december 1944 speelde Hitler in de Ardennen zijn laatste troef uit. Amerikaanse soldaten kwamen Bastogne verdedigen, na omzwervingen door Frankrijk, België en Nederland. De zwaarbevochten ‘Battle of the Bulge’ speelde zich af in de bittere koude en werd na zeven dagen gewonnen door de geallieerden. De waargebeurde verhalen van Majoor Winters

| Op Weg 2021-5

en zijn manschappen werden neergeschreven in het boek ‘Band of Brothers’ en verfilmd in de prestigieuze HBO-serie van de hand van Steven Spielberg en Tom Hanks. Twee afleveringen van deze 10-delige reeks spelen zich af in Bastogne en omgeving. Ik verzeker dat het vooraf bekijken van de beelden een extra dimensie geeft aan je inlevingsvermogen ter plaatse. In tegenstelling tot de soldaten van de Easy Company konden wij wel rekenen op een streepje zon en op hele joviale ontmoetingen.

Tom Hanks

Ons vertrek op een mistige 11 november aan het oude zuidstation van Bastogne wordt letterlijk ingezet met trompetgeluid van de Brabançonne. Zo zetten we onze eerste stappen op de GR 15. We passeren het statige Mardasson Monument dat de slag herdenkt. Het is op zijn minst indrukwekkend te noemen en dus nemen we de tijd om alles te bezichtigen alvorens echt op pad te gaan. Even verlaten we de GR voor een ommetje

De zon breekt door.

langs het dorpje Foy. In het aanpalende naaldbos zie je nog de uitgegraven schuttersputten van de Easy Compagnie. Toen ze in Bastogne aankwamen waren ze met 240, een maand later nog met 63. Niemand minder dan acteur en regisseur Tom Hanks liet hier samen met autoconstructeur JEEP een monument optrekken. We zoeken de GR 15 opnieuw op en stappen flink door. Bij het gehucht Vissoule besluiten we op zoek te gaan naar een bivakplek. Het is te donker om ons oorspronkelijke doel, de nieuwe bivakzone ‘Les Blancs Bois‘, nog te halen.

Straffe verhalen

Mardasson Monument.

Pablo

Onze ochtendpanache wordt onmiddellijk beloond: bij de oversteek van het puntige schiereiland tussen de Oostelijke en Westelijke Ourthe ontvouwt zich een verbluffend panorama. We stappen een heel eind langs de prachtige rivier waarvan de oevers zijn gehuld in warme najaarstinten. Op een tractorspoor krijgen we het gezelschap van een vinnig hondje. Omdat hij na een paar kilometer nog steeds niet van onze zijde wijkt, bellen we het nummer op zijn naamplaatje. De bazin van avonturier Pablo verbaast zich niet over onze oproep en binnen de kortste keren wordt de keffer opgehaald.

Al snel stappen we op het Eisleck trail en zien we de kabbelende Ourthe die door het herfstlandschap slingert. In de ontwakende stad Houffalize grijpen we onze laatste kans op bevoorrading in de lokale supermarkt. Daarna ruilen we het stadsbeton in voor rustige en brede gravelpaden. We ontdekken dat de bivakzone van Engreux niet meer bestaat, maar kunnen gelukkig 2 km verderop ons kamp opslaan hoog boven de Oostelijke Ourthe. Een fles straffe Calvados leidt tot nog straffere verhalen en anekdotes aan een knisperend kampvuur. Bovendien worden we getrakteerd op een paar vallende sterren. Onze innerlijke en uiterlijke mens is nu helemaal verwarmd, wat die koude nacht geen overbodige luxe blijkt.

Tegen valavond zetten we de tent en de tarp op in een hellend naaldbos, op een van de schaarse vlakke stukken die er te vinden zijn. De plek is wel rijkelijk voorzien van een dikke laag verend mos.

Schuttersputten in Foy.

Op en top herfst.

Een fles straffe Calvados leidt tot nog straffere verhalen en anekdotes aan een knisperend kampvuur.

le. Tronies in Tron

Jagen en verzamelen

Tijd voor een dagje op de GR 151. Naast het Saint-Grégoirekerkje van Roumont is een ophaalpunt voor buurtbewoners. Ze schuiven aan voor hun aandeel streekproducten van lokale boeren. We vallen ietwat op in de keuvelende wachtrij, maar met enige toelichting over onze verschijning mogen we onze geslonken watervoorraad bijvullen. Proviand kunnen we niet bemachtigen, alles is op bestelling. Maar een 10-tal liter water zwaarder vatten we het onderdeel met de meeste hoogtemeters aan. Onze rugzak zit nog goed gevuld met gevriesdroogd eten, knapperige granola en suikerrijke repen allerhande. Maar de innerlijke mens wil al eens iets lekker om te drinken. Tijd om ons geheim wapen in te zetten. ‘Notre petite soeur’ wordt als een echte verkenner vooruitgestuurd en belt aan bij een paar plechtstatige boerderijen. Als een volleerde jaagster-verzamelaar maakt ze in een mum van tijd twee flessen schuimende crémant, een fles Rosé d’Anjou en een stevige fles lokaal gerstenat buit. Het

Warme avond, koude nacht.

2021-5 Op Weg |

OP WEG 2021 | 5 GR-hoppen vanuit Bastogne FORMAAT - 116 x 97mm Kabbelende Ourthe.

belooft alweer een gezellige avond te worden rond het kampvuur ... Langs de oude Romeinse heerweg tussen Metz en Tongeren komen we op een mooi plateau, het ideale palet voor de stralen van de avondzon. Net voorbij het gehucht Mesy kiezen we een bivakplek in een vochtig berkenbos. Ik

#GR14#GR15#GR57#GR151

vermoed dat menig wild is opgeschrikt door een bulderlach.

Spoorwegbedding

Wanneer we in de verte geweerschoten horen – vermoedelijk van een jachtpartij – breken we ons kampement snel op. Vandaag is het uitlo-

pen. De laatste 7,5 km gaan nog over mooie bos- en weidepaden en uiteindelijk over de oude spoorwegbedding tot vlak bij de auto. De combinatie van vier GR-paden leidde ons door een verrassend afwisselend landschap, met de oorlogsgeschiedenis als mooie surplus en de joviale Ardennezen als kers op de taart.

PRAKTISCHE INFO L’Ourthe Orientale

GR 14 GR

Les Blancs Bois

Eisleck trail

Engreux Parc naturel des deux Ourthes

Vissoule L’Ourthe Occidentale

Wyompont Roumont

E25

GR 15

Longchamps

Op Weg 2021 rs. Band of Brothe

Route en bewegwijzering Voor deze 100 km lange wandellus met start en aankomst in Bastogne volgden we bijna

Mesy

BELGIË

5 Mesy – Bastogne (7,5 km). Meer info op www.caersbart.be.

Op deze route ligt één bivakzone, Les Blancs Bois. Eventueel kan je bij de samenkomst van de Ourthe en mits wat extra kilometers

altijd de vertrouwde wit-rode streepjes.

Info

ook bivakkeren op de bivakzone van ‘Les

Onze etappes: dag 1 Bastogne – Vissoule

Bastogne heeft geen station meer, de spoor-

deux Ourthes’. De overige nachten hebben

(GR 15; 22,8 km), dag 2 Vissoule – Engreux

beddingen zijn intussen mooie wandelen

wij wild gekampeerd.

(Eisleck trail + GR 57; 22,3 km), dag 3 Engreux

fietswegen

– Wyompont (GR 57 en GR 14; 19,3 km), dag 4 Wyompont – Mesy (GR 151; 22,6 km), dag

G.H. LUXEMBURG

Foy

| Op Weg 2021-5

geworden.

Voor

openbaar

vervoer ben je aangewezen op een bus vanuit het station van Libramont.

ONLINE

KAART

TRACK

ADV 1/2 de Berghut

Plezantstraat 11 9220 Hamme tel. 052/47.85.22 info@berghut.be https://berghut.be

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS West-Vlaanderen

Westtoer lanceerde de Vierkavenbos wandelroute, een bewegwijzerd traject van 15 km in twee lussen. Het laat je kennismaken met het gevarieerde landschap rond Moorslede. De route dankt zijn naam aan het Vierkavenbos, een nog vrij jong, gemengd bosgebied. Ook de Stroroute, een voormalige spoorbedding door de dalen van de Plassendalebeek en de Collievijverbeek staat op het menu. De kaartfolder is voor € 3 te koop via www.westtoer.be.

Brabantse Kouters

Via een nieuwe wandelroute van 60 km kan je de Brabantse Kouters op het grondgebied van Wemmel, Merchtem, Asse, Opwijk en Meise ontdekken. Op buurt- en veldwegen, jaagpaden, kerkwegeltjes, holle wegen en verkeersluwe weggetjes doorkruis of passeer je natuurgebieden, beekvalleien, beemden en bossen. De route gebruikt de knooppunten van het Wandelnetwerk Brabantse Kouters en delen van de GR 126, de GR 128 en de Streek-GR Groene Gordel. Een meertalige brochure, een overzichtskaart en beknopte info over bezienswaardigheden vind je via www.natuurwandelaars.eu.

Haspengouw

Langs de Streek-GR Haspengouw vind je inmiddels 7 bivakzones. Op onze routepagina kan je een gratis folder downloaden met de juiste gps-coördinaten en de aanwezige voorzieningen. Ook werden twee suggesties voor een meerdaagse

Win!* 2x box Rivierenland

3x De mooiste kastelen wandelingen in Gelderland 3x Wasserfallweg 3x Wandelen in Limburg

Surf naar www.groteroutepaden.be >wedstrijden

| Op Weg 2021-5

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

wandelvakantie uitgewerkt. De eerste tip is een vierdaagse trekking met vertrek en eindpunt aan station Sint-Truiden. De tweede suggestie start en eindigt aan het station van Tongeren. Houd er rekening mee dat je op bepaalde bivakzones je plekje op voorhand dient te reserveren.

Groene Halte Brussel

Omdat de mogelijkheden voor buitenlandse reizen dit jaar beperkt waren, lanceerde TreinTramBus drie Groene halte wandelingen in Brussel. Start- en eindpunt zijn steeds goed bereikbaar met het openbaar vervoer. De wandelingen worden afgewisseld door trajecten met bussen of trams, waardoor ze ideaal te combineren zijn met de BRU-pass. Voor elke thematische wandeling (Langs koninklijke parken en paleizen, Langs havens en heuvels en Langs centra van politiek, cultuur en religie) is er een brochure met alle nodige info en tips voor musea en monumenten. Info via www.groenehalte.be.

Van Brussel naar Gent

Toerisme Vlaamse Ardennen en Toerisme Pajotten land stippelden een zesdaagse wandeltocht (153 km) langs knooppunten uit. De route voert door heuvels, bossen, beekvalleien en schilderachtige dorpen van het Erasmus metrostation in Anderlecht naar Zingem aan de Schelde. Een zevende etappe brengt je naar het station St.-Pieters in Gent. Een brochure met alle info vind je via www.wandelzesdaagse.be.

Limburg

Na het eerste deeltje ‘Uit je kot’ (Oost-Vlaanderen) verscheen deel twee: Wandelen in Limburg. In deze gids vind je tien (korte) wandelingen, telkens startend bij een station en met een mix van natuur en cultuur. Uitgeverij Odyssee Reisgidsen, prijs € 16. Lezers van Op Weg kunnen een exemplaar zonder verzendkosten bestellen via www.odyssee-reisgidsen.nl/gids/wandelen-in-limburg-b met de kortingscode ODYGRP2021. www.odyssee-reisgidsen.nl

Nieuwe netwerkwandelingen

Sinds Uitgeverij Elmar de serie De mooiste netwerkwandelingen begon, zijn al negen deeltjes uitgegeven, telkens met routes langs wandelknooppunten. Onlangs verscheen nummer 10, De Achterhoek & De Liemers. 15 wandelingen (7 tot 18 km) voeren door het glooiende landschap van akkers, weiden, bosjes en heidevelden tussen de rivier de IJssel en de Duitse grens. Landgoederen en kastelen spelen vaak een hoofdrol. Prijs € 14,99. Tracks zijn via de website beschikbaar. www.uitgeverijelmar.nl

Wandelen met de boswachter

Boswachter Ellen hoorde bij toeval over de Bondswandelingen,

Vernieuwd in Rivierenland In Rivierenland werden een wandelgebied en een wandelnetwerk vernieuwd. Info www.rlrl.be. Wandelgebied Pallieterland omvat nu 33 bewegwijzerde wandellussen van 3,5 tot 13 km in de gemeenten Lier, Berlaar, Nijlen, Heist-op-denBerg en Putte. De trajecten zijn deels geschikt voor kinderwagen of rollator en kunnen gecombineerd worden tot langere tochten. Voor iedere lus kan je een fiche met toeristische info en een gpx-bestand downloaden. De nieuwe wandelkaart kost € 5.

Wandelnetwerk Kempense Netevallei brengt je langs eeuwenoude hoeves en kastelen en de fraai kronkelende Grote Nete tussen Lier en Hulshout. De nieuwe kaart kost € 8. De prijs van de wandelbox Rivierenland met kaarten van de wandelgebieden Rivierenland en Pallieterland en de wandelnetwerken Rivierenland en Kempense Netevallei is € 25.

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS Christina Bloem

20 langeafstandsroutes die de ANWB tussen 1914 en 1940 ontwikkelde om het wandelen in Nederland te promoten. Ze reconstrueerde de oude trajecten en paste ze, indien nodig, wat aan. In de reeks Te voet met boswachter Ellen verscheen inmiddels het derde deeltje, Oude Bondswandeling door Zuid-Limburg, een 230 km lange route van Roermond naar Maastricht. Het eerste deel is nog redelijk vlak maar voorbij Sittard rijgen heuvels, beekdalen, rotspartijen, vakwerkhuizen en kapelletjes zich aaneen tot een schitterend parelsnoer. Via een code in de gids kan je de gpx-track downloaden. Uitgeverij Natuurportret, prijs €19,50. www.wandelboswachterellen.nl.

Gelderse kastelen

Om van kastelen te genieten hoef je niet helemaal naar de Loire te gaan. Ook in de Nederlandse provincie Gelderland wemelt het ervan. De landgoederen liggen stuk voor stuk fraai ingebed in het aantrekkelijke coulisselandschap van de Achterhoek of de bossen van de Veluwe. Met de nieuwe gids De mooiste kasteelwandelingen in Gelderland kan je in twaalf rondwandelingen van 9 tot 22 km hun vaak verrassende geschiedenis ontdekken. Prijs € 16,95. www. gegarandeerdonregelmatig.nl. Abonnees van Wandelzoekpagina kunnen de routebeschrijvingen, kaartjes en gpx-tracks downloaden via www.wandelzoekpagina.nl.

Duitse bergen

Het bij toeristen zo geliefde Zwarte Woud heeft wandelaars veel te bieden. In de reeks Rother Wandelgidsen verscheen de Nederlandstalige gids Zwarte Woud Zuid. De gids bevat 59 lijn- en rondwandelingen die sterk variëren qua lengte (10 tot 30 km) en zwaarte. Ook de beroemde zesdaagse Schluchtensteig is in de gids opgenomen. Voor iedere wandeling is er een duidelijke beschrijving, een topografische kaart en een zwaarteprofiel. De tochten voeren langs indrukwekkende kloven, bruisende watervallen, bloeiende Alpenweiden, lieflijke boerderijtjes, oerbossen, romantische meren en spectaculaire rotspartijen. Uitgeverij Elmar, prijs

Vernieuwde Waalse topogidsen Bij onze Waalse collega’s verschenen enkele vernieuwde topogidsen. Ze zijn te koop in de GR-webshop. De gpx-tracks zijn gratis te downloaden via www.grsentiers.org. Tour de la Famenne (GRP 577) kreeg een grondige update. De totale lengte is uitgebreid tot 197 km. Het Geopark Famenne kreeg een prominente plaats met zijn adembenemende landschappen, uitzonderlijke karstverschijnselen en karakteristieke dorpen zoals Marche-en-Famenne, Rochefort, Wellin, Beauraing, Durbuy en Hotton, Een hoogtepunt vormt de ‘Belvédère’ van Han-sur-Lesse met uitzicht op de voormalige – nu droge - bedding van de Lesse en de ‘Afgrond van Belvaux’, de plek waar de rivier in de kalksteen van het Boine-massief verdwijnt om 2 km verder weer bovengronds te komen. Zo ontstonden de Grotten van Han. De nieuwe topogids bevat naast het hoofdtraject ook vijf varianten en verbindingsroutes met de GR 17, het klooster van Chevetogne en de stations van Marche-en-Famenne, Beauraing, Barvaux en Jemelle. De GR 412 – Sentier des terrils kreeg eveneens een grondige update. De route voert in ruim 300 km van Bernissart door de mijnstreken van de Borinage, Charleroi en Luik naar Blegny-Mine en brengt het mijnverleden tot leven. Het nummer van de route refereert naar 4 december, de naamdag van de heilige Barbara, de patroonheilige van de mijnwerkers. Het traject kronkelt door de velden en bossen van Henegouwen en Waals Haspengouw en doet onderweg vele terrils aan. Aan hun voet liggen bijzondere sites, zoals le Grand Hornu, le Bois du Luc, le Bois du Cazier en Blegny-Mine. Het totaal aantal hoogtemeters is aanzienlijk, maar iedere klim wordt beloond met een schitterend uitzicht. Ook de waterwegen, sluizen en scheepsliften getuigen van het industriele verleden van de regio.

Wandelen maakt gelukkig

Het boek Gelukkig kunnen we wandelen is een gids voor wandelliefhebbers die alles uit een ommetje of een trektocht willen halen. In 52 vermakelijke overpeinzingen leer je hoe je moet wandelen, wat je eraan hebt, wat lopen in de regen oplevert, hoe je ogen en armen mee kan laten doen en waar dat geluksgevoel tijdens een wandeling vandaan komt. Aan de hand van wetenschappelijke feiten en vrolijke anekdotes toont dit boek aan

Behalve dit industrieel erfgoed doorkruist het pad ook schitterende natuurgebieden. De vroegere twee gidsen werden samengebracht in één topogids die ook drie extra lussen bevat: La Noire (Charleroi), Les Coteaux (Luik) en Les terrils du Hasard et du Bas-Bois (Fléron en Soumagne). De GR 16 – Sentier de la Semois is licht gewijzigd en kreeg een nieuwe topogids. De route volgt de Semois van Arlon tot haar monding in de Maas bij Monthermé. Je komt door een glooiend, bijna mythisch landschap met namen als Le Tombeau du Géant, Les Echelles de Rochehaut of Le Roc la Tour. Hemelsbreed gezien is de afstand tussen Arlon en Monthermé nog geen 80 km, maar de GR 16 heeft er ruim 200 km voor nodig, met meer dan 4400 hoogtemeters. Maar elf varianten geven je steeds de keuze tussen een traject langs de rivier of over de bergkam. 10 Randonnées nature d’un jour en Wallonie – Tome 2. Voortbouwend op het succes van deel één verschenen opnieuw tien natuurwandelingen verspreid over heel Wallonië. Ze zijn gedeeltelijk geënt op bestaande GR’s of Streek-GR’s en zijn al dan niet bewegwijzerd. In iedere Waalse provincie zijn er twee tochten die variëren van 13 tot 24 km, met beschrijving, kaartje, eventuele inkortingen en veel praktische en toeristische info.

waarom wandelen je gelukkiger, slimmer en vriendelijker maakt. Uitgeverij Kosmos Uitgevers, prijs € 20. www.kosmosuitgevers.nl

Vogezen

De GR 5 (Noordzee – Middellandse Zee) blijft onverminderd populair. Voor de doortocht door de Vogezen verscheen bij de FFRP de nieuwe geupdate topogids Traversée du Massif

2021-5 Op Weg |

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWS des Vosges. Deze gidst je vanaf Lauterbourg via de Col du Donon, de Honeck en de Grand Ballon naar Belfort en Fesches-le-Châtel, waar je aansluiting vindt op de overige gidsen die je verder door Frankrijk loodsen. Kastelen en panoramische bergtoppen maken dit traject onvergetelijk. De gids is goed voor 542 km wandelplezier. Te koop in de GR-Webshop. € 16,95. www.uitgeverijelmar.nl.

Garibaldi achterna

Samen met zijn echtgenote stapte Tim Parks van Rome naar Ravenna in de voetsporen van generaal Garibaldi die in 1849 met een klein leger een guerril-

WANDELNIEUWSWANDELNIEUWSWANDELNIEUWS

laoorlog voerde voor een verenigd Italië. Het was een barre tocht van honderden kilometers. Garibaldi had nauwelijks geld om zijn mannen te betalen. Elke dag moest hij eten proberen te vinden en vijandige legers op een dwaalspoor zetten. De auteur puzzelde de route bij elkaar en maakte daarbij, net als Garibaldi, gebruik van weinig begane paden, vaak door ruige natuur en over stevige hellingen. Zijn wandelverslag Het Heldenpad is gelardeerd met historische gebeurtenissen. Uitgeverij De Arbeiderspers, prijs € 26,99. www.arbeiderspers.nl

Fuertaventura

De Belgisch/Nederlandse eigenaars van een B&B op Fuertaventura hebben het hele eiland te voet doorkruist en de 25 mooiste tochten samengevoegd in de gids Wandelen op het wonderschone Fuertaventura. Het is een persoonlijke gids, gebaseerd op eigen ervaringen. De schrijvers nemen je mee op hun ontdekkingsreizen door groene oases, over bergpassen, langs steile kliffen en rode woestijngronden en geven onderweg info over de geologie, de fauna en de ontstaanswijze van het eiland. De gids is beschikbaar als paperback (prijs € 22,50) en E-book (prijs € 15). Uitgeverij Mijn Bestseller. https://villa-vital-fuerteventura.eu

Nieuw bij Conrad Stein In de serie Outdoor verschenen enkele interessante nieuwe titels. Info en gps-tracks: www.conrad-stein-verlag.de Kreta Ost - 30 Wanderungen zu einsamen Bergen und wilden Schluchten (€ 12,90). Kreta is behalve voor zonaanbidders ook een perfect reisdoel voor wandelaars. De gids geeft tips voor een wandelvakantie in het oosten van het eiland. De tochten voeren door bekende en onbekende kloven, door eenzame berglandschappen en de grote hoogvlakte van het eiland. Met info over zwemplekken onderweg en de bereikbaarheid van de startplaatsen. Nordwestliche Dolomiten (€ 12,90). De Dolomieten behoren terecht tot het UNESCO Werelderfgoed. De kalkrotsen zijn hoog en steil en laten het wandelhart sneller kloppen. De gids beschrijft 30 tochten in het

noordwestelijke deel van de Dolomieten met hoogtepunten als de indrukwekkende bergpiek Schlern of de romantische Grasleitenhut in het Rosengarten massief. In de gids vind je ook voor iedere tocht tips over vervoer en proviandering. Ötztaler Urweg (€ 10,90). De nieuwe Ötztaler Urweg (ca 180 km) omcirkelt het gehele Ötz-dal, de langste zijvallei van het Inn-dal. De wandelroute verloopt op hoogten tussen 660 m en 3.189 m en verbindt landschappelijke en culturele hoogtepunten met elkaar. Je wandelt langs lieflijke boomgaarden, idyllische meren, schilderachtige dorpjes met oude kerken en schitterende uitkijkpunten. Maar ook

langs wilde kloven, kolkende watervallen en ijzige gletsjerlandschappen. Wasserfallweg mit Lieserpfad (€ 12,90). Deze route voert van Bad Münstereifel in de noordelijke Eifel in 135 km naar Lieser in het romantische dal van de Moezel. Ongeveer halverwege komt het traject samen met het bekende Lieserpad. Onderweg passeer je de Nohner Dreimühlen waterval, kasteelruïnes, vulkaanmeren en schitterende panorama’s. De gids beschrijft de tocht in acht etappes met als toegift een extra etappe van de bron van de Lieser naar Daun.

www.pirola.nl

Fietsroute Dubrovnik - Bolzano

de Balkan Dwars door n van de Balkan en Noord-Italië door bergen en vlakte

| Op Weg 2021-5

S E R I E E U R O PA F I E T S E R S

lange-afstandsroutes, thematische routes, dagtochten

WANDELEN zonder bagage

Foto Lien Santermans

Proef van de herfst met een GR-arrangement

Zorgeloos op pad gaan, dat is wat je mag verwachten van een GR-wandelarrangement. Een warm onthaal, lekker eten en kant-en-klare routebeschrijvingen krijg je van de hotelier. Je wandelschoenen aantrekken is het enige wat je zelf hoeft te doen. Een arrangement kan het hele jaar door geboekt worden.

G R - W A N D E L A R R A N G E M E N T E N 1

Brabants Pajottenland

Drie wandeldagen op de GR 512 langs golvende akkers, kleine dorpjes, vierkantshoeven en kastelen tussen Halle en Geraardsbergen. – In een modern, sfeervol hotel*** in OLV- Lombeek. – 2-daagse € 170,00 - 3-daagse € 267,00 en 4-daagse € 363,00

2 Hageland

Je volgt de Demer en de Winge langs fikse heuvelruggen, broeken en beemden. – In een charmehotel*** in Rillaar. Met mogelijkheid tot gps-initiatie. – 2-daagse € 170,00 - 3-daagse € 261,00

Maas- & Mergelland

Het golvende Limburgse Mergelland biedt vele hoogtepunten en verrassende panorama’s. – In een prachtig gerestaureerde hotelhoeve** in Riemst. – € 2-daagse € 165,00 - 3-daagse € 239,00

Fruitig Haspengouw

Met holle wegen, akkers, boomgaarden en een stukje Romeinse heirbaan als ingrediënten. – In een moderne, comfortabele B&B in Voort. – 2-daagse € 173,00 - 3-daagse € 271,00

5 Hoppe-Heuvelland

Aan beide zijden van de ‘schreve’, waar de herinneringen aan de Groote Oorlog nooit ver weg zijn. – In een aangenaam hotel*** boven op de Rodeberg in Westouter. – 2-daagse € 148,00 - 3-daagse € 238,00 en 4-daagse € 321,00

6 Voeren

Door de golvende landschappen van het Krijtland, Voeren en het Land van Herve. – In een schitterend gerestaureerde vierkantshoeve*** in ’s Gravenvoeren. – 2-daagse € 158,00 - 3-daagse € 249,00

Kalmthoutse Heide

Zwalm en Vlaamse Ardennen

Via de GR 5 en de GR 12 ontdek je de vennen, naaldbossen en heidegebieden van het natuurgebied de Kalmthoutse Heide. – In een trendy hotel*** in Heide-Kalmthout – 2-daagse: 2-daagse € 179,00 - 3-daagse € 284,00

De driehoek Oudenaarde-Ronse-Brakel verrast met pittige hellingen en schitterende panorama’s. – In een comfortabele B&B met fijne maaltijdservice nabij het landelijke Brakel te midden groene rust. – 3-daagse: € 288,00

Informatie en boekingen bij Anders Reizen T 013 33 40 40 www.andersreizen.be * Single toeslag op aanvraag bij Anders Reizen

FIETSREPORTAGE | België

In het spoor van Romeinse legionairs De bekendste Romeinse heirbaan in onze contreien is ongetwijfeld de Via Belgica, die liep van Boulogne-sur-Mer naar Keulen. Ten noorden hiervan lagen ook een aantal diverticula of secundaire wegen. Door hen te verbinden fietsten wij onze eigen ‘Via Flandriensis’, in het spoor van de Romeinse legionairs. Æ Tekst en foto’s Guy Raskin

De Schietsjampettermolen langs de heirbaan van Wannegem.

Het Romeinse wegennet

Het was Keizer Augustus die tijdens zijn bewind een volledig wegennet door het uitgestrekte Romeinse Rijk liet aanleggen. Dit wegennet stond symbool voor de macht van Rome en had behalve militaire ook belangrijke economische doelen. Men schat dat het hoofdwegennet tot wel 100.000 km beliep. Daarnaast waren er ook veel secundaire wegen. Augustus’ rechterhand Agrippa stond in voor de realisatie in de Gallische gebieden en heeft ook heel wat bestaande Keltische wegen in het netwerk opgenomen. Door de eeuwen heen zijn vele heirbanen overgenomen door andere culturen, waardoor ook nu nog heel wat tracés in gebruik zijn. De introductie van de auto zorgde ervoor dat wegen een asfaltlaag of andere bedekking kregen. Andere banen bleven in het landschap bewaard als veldwegen, paden of aarden dammen. Door het

| Op Weg 2021-5

alsmaar hoger ophopen van bewerkte grond op akkers kan het oorspronkelijke traject van heirbanen zich ook enkele meters onder het oppervlak bevinden. Of die 2000 jaar oude wegen nog zichtbaar zijn in het landschap en of zij nog befietsbaar zouden zijn? We vroegen het ons af. Maar we herkennen ze alvast in straatnamen zoals Heerweg, Herenweg, Romeinseweg, Romeinsebaan, Oude Steenstraat, Oudebaan, enz.

Burgi

In de 3de eeuw n.C. richtten de Gallische keizers langs de as Kortrijk-Velzeke-Tienen-Tongeren burgi op met als doel de vruchtbare leemstreek te vrijwaren voor aanvallen. Naast het herstel van de limes langs de Rijn richtten zij ook, vanaf het begin van de 4e eeuw, militaire posten op langs de belangrijkste heirbanen. Ook langs de Via Belgica werden op strategische punten

burgi gebouwd. Hier konden de Romeinse soldaten zich bij eventuele aanvallen van Germaanse stammen terugtrekken op een achterliggende verdedigingslinie, zoals het geval was in Velzeke, Asse, Elewijt en Overhespen.

Zandstraat en Zeeweg

Brugge ligt op het tracé van de Romeinse Zandstraat. Uit schaarse vondsten weten we dat zich hier een Gallo-Romeinse vicus bevond. Het station Brugge-Sint-Pieters is dan ook de geschikte startplaats voor deze Vlaamse heirbanenroute. De Zandstraat brengt ons in Oudenburg, het belangrijkste laat-Romeinse castellum in WestVlaanderen. We gaan een kijkje nemen bij het Romeins Archeologisch Museum op de site van de Sint-Pietersabdij. Een infopaneel geeft uitleg over de aanleg van een Romeinse weg. In het park van de O.L.V.-kerk treffen we een

Restanten van de Paterskerk in het begijnhof van Tienen.

maquette van het Romeins castellum en een mijlpaal aan. Oudenburg lag destijds aan één van de vele inhammen van de zee. De Zeeweg loopt haast rechtlijnig naar Aartrijke waar zij de heirbaan van Brugge naar Cassel kruist. Via een ommetje langs het provinciedomein Kasteel d’Aertrycke in Torhout en het kasteel van Wijnendale fietsen we kilometerslang over het tracé van deze heerweg richting Franse grens. Dat hij voor een groot deel Steenstraat heet ondervonden we aan het plaveisel. Daarna raken we het Romeinse spoor bijster, en niet vanwege de Sint-Sixtusabdij in West-Vleteren of de brouwerijen in Watou.

Kemmelberg

In Abele volgt de Casselstraat het oude tracé van de heirbaan van Boulogne over Cassel naar Velzeke. Vanwege de angst voor hinderlagen loopt de weg boven op een heuvelrug zodat de Romeinse soldaten de vijand van ver konden spotten. Het lijkt wel of de heirbaan van het Heuvelland tot Kortrijk in WO I weggebombardeerd is.

Oude heirbaan in de buurt van Cotthem.

Als compensatie trotseren we de Kemmelberg, waar ik de fatale fout maak om halverwege te stoppen voor een foto van de 23% steile kasseienhelling met bovenaan het ‘Monument Aux Soldats Francais’, met de gedenkzuil ‘Den Engel’. Onbegonnen werk om de pedaalslag op de glibberige kasseien er terug in te krijgen. We bollen voorbij oorlogsmonumenten zoals de Duitse loopgravenstelling Bayernwald, de gedenksite Hill 60 en meerdere soldatenbegraafplaatsen.

Vanwege de angst voor hinderlagen loopt de weg boven op een heuvelrug zodat de Romeinse soldaten de vijand van ver konden spotten.

De Vlaamse Ardennen

Oude Heerweg, Oudenaardse Heerweg, Heirbaan zijn de straatnaambordjes die ons leiden naar het gehucht genaamd - hoe kan het ook anders - Heirweg. Het vermoeden bestaat

Een beetje Latijn • Burgus: een klein fort bemand door ca. 160 soldaten om de ruimte tussen twee grotere legerkampen op te vullen • Castellum: groot fort voor ca. 500 soldaten • Castrum: legerplaats voor één of twee legioenen (tot maximum 11.000 soldaten) • Civitas: een nieuw geromaniseerde stedelijke nederzetting, met een beperkte vorm van autonomie en met lokale bevolking in de administratie • Diverticulum: secundaire baan, die de verbinding maakt tussen twee kleine plaatsen of twee heirbanen, ca. 4 m breed • Limes: de noordgrens van het Romeinse Rijk van Noord-Engeland via de Noordzee, de Rijn en de Donau naar de Zwarte Zee, en verder oostwaarts langs de Eufraat tot de Rode Zee • Municipium: een stad die bij het Rijk was ingelijfd, waar de burgers het (beperkte) Romeinse burgerrecht hadden maar tegelijk hun zelfstandig bestuur behielden (zoals Tongeren) • Tumulus: grafheuvel uit de prehistorie • Via: een verharde langeafstandsweg of heirbaan van ca. 7 m breed • Vicus: een nederzetting in de nabijheid van een castellum maar zonder stadsrechten

Het Prinsenhof in Grimbergen.

2021-5 Op Weg |

Ambiorix in Tongeren.

Julius Caesar in Velzeke.

dat ook in Nokere een Romeinse nederzetting werd gebouwd. Net als de Romeinen steken we in Hermelgem de Schelde over. Gisteren volgden we het parcours van Gent-Wevelgem, vandaag is het de beurt aan De Ronde: we doorkruisen de Zwalmstreek. De beruchte Paddestraat ligt op het tracé van de heirbaan Bavay-Velzeke. Langs

Ik herinner me dat vroeger over het traject tussen Tienen en Tongeren een (Romeinse) marathon gelopen werd. de kasseiweg hangen aan een waslijn replica van de wielertruitjes van voormalige rondewinnaars zoals Tom Boonen, Johan Musseeuw e.a. In Velzeke staan alle winnaars van De Ronde vermeld op een wielermonument, bekroond

De Paddestraat, bekend bij wielertoeristen.

met een kassei. Caesar heet ons welkom op het Romeinse Plein. Het Archeocentrum herbergt vondsten van een Romeinse vicus die hier op de kruising van heirbanen lag. In Cotthem, een gehucht van Sint-Lievens-Houtem, houden we halt bij de reconstructie van een Romeinse mijlpaal in blauwe hardsteen, gelegen aan een grindweg die perfect voor een heirbaan zou kunnen doorgaan.

Boven Brussel

Voorbij de imposante benedictijnenabdij van Affligem fietsen we verder naar Asse. De talrijke Romeinse vondsten wijzen erop dat hier een belangrijke vicus stond. De Romeinse heirbaan vertakt zich naar de diverticula van Rumst en Elewijt. De heirbaan tussen Brussegem en Grimbergen ligt op een heuvelrug met zicht op de skyline van Brussel: we zien het Atomium, het Koning Boudewijnstadion en de expohallen. In het centrum van Grimbergen liggen de ruïne Prinsenkasteel, het abdijbiermuseum, een microbrouwerij en de sterrenwacht Mira op een zakdoek bij elkaar. Ook Elewijt was een belangrijke Romeinse vicus op een kruispunt van secun-

daire heirbanen. We komen voorbij Het Steen, waar Peter Paul Rubens woonde van 1635 tot zijn dood in 1640. Hier schilderde de meester ‘Herfstlandschap met uitzicht op het Steen’, dat in de National Gallery in Londen hangt.

Uw mooiste fietsbelevenis

Van Leuven naar Tienen fietsen we een traject dat de Brabantse kassei alle eer aandoet. Tienen staat bekent om zijn suikerraffinaderij, maar in de schaduw ervan liggen twee kleinoden. Eerst is er de ruïne van de Paterskerk, die nu fotogenieker is dan voor ze door een brand verwoest werd. Daarnaast zie je op de site Drie Tommen in de wijk Grimde drie Romeinse tumuli naast elkaar. Tussen Tienen en Tongeren is het tracé van de heirbaan voor een groot deel bewaard gebleven, vaak als betonnen verkavelingsweg, wat uiteraard geschikt is voor fietsers. Ik herinner me dat vroeger over dit tracé tussen beide steden een (Romeinse) marathon gelopen werd. Voor uw mooiste fietsbelevenis in Limburg kies je het 27 km lang traject over de heirbaan vanaf de ‘DronePort’ in Brustem tot Tongeren. Dan maak je kennis met de Galgenberg, de zwevende kapel, de kapel van Helshoven, de heks Tjenne en de Tjenneboom, vijf kastelen, drie Romeinse tumuli, het Gallo-Romeins tempelcomplex enz. Vanzelfsprekend is de bloesemperiode meest geschikt om hier op de fiets te springen...

Atuatuca Tungrorum

Eindstation van onze Via Flandriensis is de Romeinse stad Tongeren, ooit beter bekend als Atuatuca Tungrorum. De eerste Romeinse sporen verwijzen naar het einde van de 1ste eeuw v.C. De nederzetting vertoonde een militair karakter door de aanwezigheid van een aarden

De Romeinse muur in Tongeren.

| Op Weg 2021-5

COLUMN

Fietscollo In het tweewagonstreintje richting Luxemburg-stad zaten weinig mensen. Toch telde ik in het bagageruim maar liefst zes fietsen. Voor een fiets betaalde je toen op het binnenlandse net slechts 35 frank (in België kostte een fietsvervoersbewijs ongeacht de afstand 150 frank). Onderweg herkende ik het idyllisch landschap van de Syre. Zoon Gert kon nog de plek aanwijzen waar we twee dagen eerder het verfrissende water in elkaars gezicht plensden om de hitte van ons af te spoelen. In Wecker-Gare zag ik het café terug waar we ons volgoten met tonic en rosport om onze dorst te lessen. Maar de loslopende hond die op het terras bijna mijn voorband kapotbeet, was nergens meer te bespeuren.

Heirbaan door Zuid-Limburg.

wal met palissade en een spitsgracht. Onder Keizer Trajanus (98-117 n.C.) werd Atuatuca Tungrorum een civitas en verwierf ze de status van municipium. Bovendien was de stad een garnizoensplaats om de troepen langs de Rijn te bevoorraden. Atuatuca Tungrorum had een tempelcomplex, termen, een forum en als bescherming rondom een 4,5 km lange muur met 22 torens. Na plundertochten door Germaanse volkeren in de 3e eeuw kreeg de stad een kleinere en beter te verdedigen muur. Aan de westkant van Tongeren vind je over 1,5 km nog restanten terug van die Romeinse muur en zijn torens. Niet alleen de muren herinneren aan de antieke wereld, ook het standbeeld van Ambiorix op de markt en een replica van de pentagon-dodecaëder in de Sint-Truiderstraat verwijzen hiernaar. Aan de rand van de stad herrijst een Romeinse tempel in hedendaagse stijl. Als kers op je Romeinse taart past zeker een bezoek aan het Gallo-Romeins museum, aan de archeologische site van het Teseum (met restanten van de Romeinse stad onder de basiliek) en aan het Vrijthof.

PRAKTISCHE INFO 0

20 40

D OR

NEDERLAND Eindhoven

Tilburg

DUITSLAND

eld

Sch

FRANKRIJK

km NO Venlo Brugge Antwerpen Oostende OudenRoermond burg Gent Via Flandriensis Elewijt Asse Watou Leuven Maastricht Velzeke Ieper Aalst St-Truiden Oudenaarde Brussel Tienen Kortrijk Tongeren Lille Aachen a BELGIË ic lg e B Luik Via Mons Op Weg Charleroi Namen 2021

De ‘Via Flandriensis’ – de benaming komt van onszelf – is een fietsroute die het traject volgt van de in Vlaanderen gelegen ‘diverticula’ ten noorden van de Via Belgica. In het spoor van de Romeinen volgden wij vanuit Cassel zowel een vertakking naar Brugge als een langere route via Kortrijk, Velzeke, Elewijt en Tienen naar Tongeren. Daar sloten we opnieuw aan op de Via Belgica. In totaal fietsten wij 395 km in vijf etappes. Meer info op guysfietsroutes.weebly.com/via-flandriensis. ONLINE

De trein naderde de hoofdstad over een langgerekt viaduct. We zagen er tegenop om in het station onze zwaarbepakte fietsen alweer trap op trap af te sleuren. Maar in dit station was toen al aan het comfort van meereizende fietsen gedacht en konden we gewoon in een brede goederenlift stappen! Maar met onze plaatsbewijzen verging het anders. Als je vanuit Luxemburg (of een ander land) de grens wou oversteken naar België, moest je fiets toen als bagagestuk ingeschreven worden, op dezelfde manier als een collo. Er stond een lange rij wachtenden voor het loket van de bagageafdeling en ik zag iemand lang discussiëren met de bediende-achterglas. Er gingen alarmerende gedachten door mijn hoofd en ik bad stilletjes dat mijn vervoersaanvraag probleemloos zou passeren. Eindelijk was het mijn beurt. De beambte was een rustige man op leeftijd die – met een gedragen routine maar een gedetailleerde aandacht voor procedure regels – de nodige documenten, strookjes en papieren uit houten schuifjes haalde, er vervolgens de door het reglement voorziene vermeldingen op aanbracht en tenslotte alles keurig van de voorgeschreven stempels voorzag. Zonder me aan te kijken legde hij me geduldig uit dat de strookjes C1 en C2 aan het zadel moesten bevestigd worden. De andere documenten moest ik, in voorkomend geval, tonen aan elke bevoegde persoon. Zeker tien minuten had hij nodig om alle administratieve verrichtingen tot in de puntjes uit te voeren. Wat ik aanvankelijk gevreesd had, gebeurde niet: geen kwaad woord kwam over zijn lippen. Hij vroeg me zelfs beleefd of ik de fiets zelf kon in- en uitladen, iets wat ik vanzelfsprekend vond. De speciale afstempeling bekrachtigde dit tot een officiële verplichting. Gert was al ongerust waar ik bleef, maar de documenten in mijn handen voelden belangrijk aan. Ze waren dun en frêle als waren ze vijftig jaar geleden gedrukt. Het volgnummer was in een archaïsch lettertype dat me onmiddellijk deed terugdenken aan de serienummers op vroegere stoomlocomotieven. Vooral de speciale afstempeling oogde mooi: Bicyclette chargée et déchargée par le voyageur. Ik heb het strookje samen met de vakantiefoto’s een plaatsje in mijn album bezorgd. Misschien wordt het later wel een collector’s item! Ward Van Loock

FOTO’S

2021-5 Op Weg |

WANDELAVONTUUR | Luxemburg

Mullerthal’s finest

| Op Weg 2021-5

Steile stukjes tussen de rotsen, het Mullerthal ten top!

Met zicht op de omgeving en een zacht zonnetje ...

Er werd een indian summer aangekondigd, dus twijfel ik niet lang. Op vrijdagochtend rijd ik na een fijn ontbijt met het gezin naar Beforterheed, net boven Beaufort. De route die ik zal volgen is grotendeels gebaseerd op bestaande wandelroutes, met her en der een niet gemarkeerd stukje, kwestie van het een beetje uitdagend te maken. Æ Tekst en foto’s Yanick Bos

Kalekapp en Perekop

Het is kwart na elf wanneer ik vertrek. 100 m verder wandel ik al tussen de speciale rotsmassieven die de streek kenmerken. Het pad gaat op en neer en de herfstkleuren boven me maken het plaatje compleet. Het is wel kil, dus stop ik even om handschoenen aan te trekken en verhoog ik het tempo om op te warmen. Het gaat een heel eind rechtdoor met afwisselend loofbos, gemengd bos en sparrenbos om dan de afslag te nemen naar Grundhof, een klein dorpje langs de Schwaarz Lenz. Ik ga wat trapjes af en draai rechts, weg van de DuitsLuxemburgse grens langs een schapenweide omhoog. Op een bankje pauzeer ik voor mijn lunch. Ik keek er al even naar uit: spek en eitjes die ik vanochtend bakte, dat gaat smaken! Met zicht op de omgeving en een zacht zonnetje… veel beter kan het niet worden. Na de pauze slingert het pad verder tussen weilanden om dan het bos in te duiken. Hier gaat het steil tot onder enkele indrukwekkende rotsen met de naam ‘Kaasselt’. Ik passeer ook de ‘Kalekapp’ en de ‘Rammelee’. Enkele wandelaars kijken wat raar op, ze hadden duidelijk geen andere mensen verwacht. Na wat bochtjes en rotspartijen volgt een breder pad dat op de hoogtelijn blijft en zo Weilerbaach passeert om dan, ter hoogte van Geilerslee, één van de vele uitkijkpunten, de vallei van de Aasbech

in te draaien. Een prachtig groen weiland zou een ideale bivakplek zijn, maar het is nog veel te vroeg. Ik stap door naar de ‘Perekop’ waar ik langs steile trapjes afdaal. Ik volg nu even het Mullerthaltrail, over trapjes, brugjes en stepping stones. Het gemarkeerde pad draait al eerder de vallei uit, maar ik blijf de beek stroomopwaarts volgen.

Het is rustig in het bos, enkel een beekje in de verte dat klatert en zich niets aantrekt van de vallende nacht. Chocomousse

Ik ben blij als ik in de verte naast de watertoren een bosje zie opduiken. Aan de rand is een bankje waar ik pauzeer en een telefoontje doe. Midden mijn gesprek passeert Filip, een voormalige deelnemer aan een ervaringstocht in het Lake District, met de fiets. Het is fijn om eens iemand te zien buiten de eigen bubbel of de werkcontext. Hij fietst verder en ik ga weer op stap. De zon begint te dalen en het begint

ook frisser te worden, maar de omgeving blijft me continu mooie rotsmassieven presenteren. Telkens is de kleur of begroeiing anders. Net voor het dorpje Mullerthal draai ik in oostelijke richting een licht stijgend pad met de X-markering op. Ik volg het tot aan een holte in een rots waar plaats is voor mijn tarp. Ik besluit me hier te installeren voor de nacht want het schemert al. Gelukkig heb ik voor de gezelligheid wat theelichtjes mee. Terwijl ik water kook voor mijn vriesdroogmaaltijd, klop ik alvast mijn chocomousse. Een aanrader als je graag wat lekkers binnenspeelt na je tocht! Ik laat de mousse stijven in de koude omgeving en eet eerst rustig mijn spaghetti carbonara op. Het is rustig in het bos, enkel een beekje in de verte dat klatert en zich niets aantrekt van de vallende nacht. Het duurt niet lang of ik zie wat sterren tussen de kruinen van de bomen verschijnen.

Tussen de rotsen

Om 8u ben ik op stap. Het pad gaat meteen omhoog, dus krijg ik het snel warm. De rotspartijen zijn alweer anders dan die van gisteren. Ik mis een scherpe afslag en kom op een breed half-verhard pad. Ik besluit verder te lopen op de flank maar betreur mijn keuze. Ik steek een parking over en pik het Mullerthal Trail nr 2 op. Het is weer een smal paadje maar

2021-5 Op Weg |

Dag 2 en vroeg op stap.

De rotspartijen blijven indrukwekkend, ook al kom ik er niet voor het eerst.

dit keer slingert het vaker tussen de rotsen. Ik passeer de ‘Goldkaul’, de ‘Goldfralee’ en de ‘Eileburg’, waarbij je regelmatig een koplampje kan gebruiken als je alle holtes wil verkennen. Aan de befaamde brug over de Schwaarz Lenz is een fotoclub bezig de nodige voorbereidingen te treffen voor een foto van … de brug. Het is mooi om te zien hoe elk lid zijn of haar statief positioneert en met oog voor detail alles instelt. Aan het paviljoen heb ik 6,5 km afgelegd en pauzeer ik voor een tussendoortje. Daarna begin ik al huppelend aan mijn afdaling naar het dorp Mullerthal.

Niet voor wandelaars

Door de jacht kan ik mijn oorspronkelijke route niet aanhouden, dus volg ik het Mullerthal Trail nr 3 tot aan een afslag die het bos in loopt. Na wat slingeren pik ik een moeilijk zichtbaar paadje op naar de Heringerburg. Ik loop nu

op een heuvelrug en het pad verdwijnt na een kleine kilometer het bos in. Het is een beetje zoeken maar via de bedding van de beek kom ik toch veilig van het rotsig plateau beneden. Ik pik een oud pad op en kom zo opnieuw aan de weilanden waardoor de Schwaarz Lenz stroomt. Ik blijf niet lang op de klassieke wandelweg en beland op de oostelijke flank van de Hanner dem Haardhaff. Het pad loopt door tot boven Chateau Grondhaff om dan plots te stoppen. Ik waag het erop en daal de fel overgroeide flank af. Niet voor dunne broekjes, want er staan her en der bramen en metershoge varens. Geleidelijk aan vervaagt het pad en gaat het over in wildsporen. Het is duidelijk dat deze flank niet voor de wandelaar voorbehouden is. Ik zoek me een weg over de heupdiepe Halerbaach maar dat is niet zo makkelijk. Ik leg een extra steen in de rivier om over te steken, want ik heb geen reservekledij mee. Aan de

overzijde zet ik er de pas in richting kasteel van Beaufort. Via een vlonderpaadje steek ik een moerassig stuk over om op mijn eindpunt te belanden. PRAKTISCHE INFO Ik liep niet één van de vele, kant en klare paden van het Mullerthal, maar stippelde zelf een route uit tussen Berforterheed en Mullerthal en terug. Normaal was het 2 x 20 km geweest, maar door de jacht kon ik op dag 2 mijn voorziene traject niet uitwandelen. De kaart die ik gebruikte was een oudere topografische kaart (R6, 1:20.000, Wasserbillig-Beaufort) waarop nog heel wat oude paden staan. Je kan in de streek overnachten op één van de vele campings, hotels of jeugdherbergen, maar ik verkies een wildbivak. Meer info op yanickintothewild.com.

Fietsen in de regio Mullerthal Onderweg over oude spoorlijnen, langs rivieren en tussen imposante rotspartijen: de regio Mullerthal is echt een paradijs voor fietsers! De culturele highlights van de regio, zoals de abdijstad Echternach, liggen ook direct aan fietspaden.Tal van fietsvriendelijke bedrijven en fietsverhuurbedrijven bieden een allround zorgeloos pakket. Mountainbikeroutes en racefietsroutes maken het aanbod compleet.

www.mullerthal.lu Europäischer Landwirtschaftsfonds für die Entwicklung des ländlichen Raumes: Hier investiert Europa in die ländlichen Gebiete.

| Op Weg 2021-5

MEER INFO:

FIETSAVONTUUR | Frankrijk

La Trans-Ardennes

Petit-Chooz.

Plus la même Chooz

Voor deze bubbel van twee zijn de fietsambities niet groots, maar ze bestaan. Projecten leven er dus als plan, maar de realisatie is een andere zaak. De Maasroute volledig fietsen is zo’n droom. Æ Tekst en foto’s Griet Van de Keere en Freddy Cloet

Liefdesverklaring

Luttele 1050 kilometer, daar draait de gemiddelde lezer van Op Weg de hand niet voor om. OK, maar voor ons is de Maasroute zich slechts fragmentarisch aan het vervullen, met de teller op zo’n 650/1050sten. Dat horten en stoten komt door een ongelukkige samenloop van moeilijke omstandigheden, zeggen wij dan. Gebrek aan taakspanning en doelgerichtheid, zeggen je kameraden. Bijvoorbeeld omdat in Commercy, op zo’n 100 km van de Maasbron, de ‘route Stanislas’ je naar Nancy via Toul lokte. Of omdat je het magnifieke deel x van het traject eerst nog eens wil rijden en daardoor de rest weer uitstelt. En de coronapandemie, is dat een excuus? Ooit komt het ervan dat we elke meter tussen Hoek van Holland en de bron in Langres zullen gereden hebben. Daarover zult u hier wellicht

niet lezen, maar wat we Op Weg wel meegeven is een liefdesverklaring voor een deel van die Maasroute: la Voie Verte Trans-Ardennes. Moet iedereen ooit eens gereden hebben! Vaut le voyage, beste wielrijders!

Nooit saai

Hiermee willen we niets afpingelen van de soms spectaculaire schoonheid van de Maas in België, bijvoorbeeld tussen Dinant en Profondeville of bij Marche-les-Dames. We willen ook niets negatiefs zeggen of horen over de vreugde die sommigen beleven op de gezellige Nederlandse pontjes en over het luxueuze fietscomfort dat je daar te beurt valt. Maar voor ons is elke kilometer tussen Givet en Charleville-Mézières en verderop tot voorbij Sedan puur genieten. Het nabijgelegen vakantiestekje schenkt ons het genoegen dit traject van zo’n 130 km

geregeld in beide richtingen te savoureren. Je merkt onderweg wel dat je nooit alleen bent op de uitstekend berijdbare asfalt-fietsweg. Je ziet in fonkelende fietsersogen de bewondering voor ‘Les Dames de la Meuse’, steile beboste hellingen tussen Revin en Monthermé. De route brengt je naar Charleville en Sedan, waar respectievelijk Place Ducale en het kasteel een stop of overnachting meer dan rechtvaardigen. Het groot aantal sierlijke bruggen over de kronkelende Maas zorgt voor afwisseling en dorpjes als de Vireuxtweelingen, Fumay of Monthermé nodigen uit tot afspanning of verpozing. Wie beweert dat fietsen langs waterlopen saai is, heeft nooit hier gereden. De fietsvreugde is aanstekelijk, want je ‘bonjour’ aan een tegenligger wordt nooit of zelden beantwoord met een stuurse grijns of afgewende blik.

2021-5 Op Weg |

Genieten in departement 08.

Extra diamant

Waarom claimen we hier een pagina, als deze route zo bekend is en al in 2010 tot Fietsroute van het jaar werd bekroond? Als het geheel van de Maasfietsroute gepromoveerd werd tot Eurovelo-route, en als je er al tig gidsen of artikels over kunt lezen? Welnu, daarom: er is een niet te missen nieuwigheid opgedoken, de Boucle de Chooz. De Trans-Ardennes is vier kilometer langer geworden en kreeg er een diamant bij op de gekroonde kruin! Ervaren lieden weten dat je tot juli vorig jaar even voorbij Givet de Maas verliet en de doorsteek naar Ham-sur-Meuse maakte over een departementale weg. Een vervelende kuitenbijter, met autoverkeer als gewaagd gezelschap en als attractie enkel de passage door het knusse dorpje Chooz en een soort kunstwerk, Le Feu, een aluminium en bronzen beeld van zes meter hoog. De kerncentrale van Chooz duldde geen

Nieuwigheid op het parcours: de Boucle de Chooz.

| Op Weg 2021-5

Koeltorens van de kerncentrale.

voorbijgangers, leek het. Maar kijk, wegens voortschrijdend inzicht en met wat Europees geld voltooide het departement Ardennes in 2020 het wellicht mooiste deel van heel de route: de 7,4 km lange Boucle de Chooz, vanaf de brug van Chooz tot Ham-sur-Meuse.

Glooiend en bochtig

Je bocht er met de Maas haar meander van bijna 180 graden, rond het ‘Presqu’île de Chooz’. De fietsweg baant zich even een doorsteek tussen twee compartimenten van de kerncentrale en voor het overige doorkruisen fietsers, wandelaars en ruiters een prachtig stuk ‘Forêt Communale’. Je houdt de Maas bijna voortdurend in zicht, maar de makers respecteerden het natuurlijke reliëf. Het fietsen wandelpad werd als het ware op het landschap neergelegd. Dat maakt het ook tot het meest glooiende en bochtigste deel van de Trans-Ardennes, met pittige korte hellingen

midden het bos. Door het scherpe contrast accentueert de passage langs de nucleaire ‘satanic mills’ de schoonheid van de natuur waartussen je mag bewegen. De enkele tientallen stacaravans bij Ham-sur-Meuse zijn eenzame puisten op een uniek mooi gezicht, schaarse relicten van wat we vroeger wel meer te zien kregen in de Maasvallei. Mocht je op weg naar Charleville niet weten dat er nog zoveel moois te zien is, je zou rechtsomkeer maken en het traject twee keer rijden.

Station-service

Wie na deze omweg wat afstand en tijd wil inhalen, raden we de niet-officiële doorsteek aan door het leisteendorp Fumay. Mits een klimmetje net over de brug win je een kleine vier kilometer terug. De meanderbocht die je daarmee uitspaart is immers minder interessant, tenzij je erop staat om ter hoogte van Terraltitude af en toe waaghalzen kraaiend

OP WEG 2021 | 5 fietsreportage TransArdenne FORMAAT - 55 x 115mm Lavage -gonflage de luxe.

Mocht je op weg naar Charleville niet weten dat er nog zoveel moois te zien is, je zou rechtsomkeert maken en het traject twee keer rijden.

PRAKTISCHE INFO La Meuse

RV2

VireuxMolhain RV3

RV3

Revin

RV2

Monthermé

FRANCE

BELGIË

Maar terug naar onze lofzang op de Boucle. Er werd vlakbij ‘Petit-Chooz’ zowaar ook gedacht aan een echte ‘station-service’ voor de fietser. De snackbar-friterie en het speeltuintje laten

Op-Weglezers wellicht aan zich voorbijgaan, maar een (zich automatisch reinigend) toilet, drinkwaterbevoorrading, een laadpunt voor elektrische fietsen, een set elementair fietsherstelmateriaal en een post ‘lavage-gonflage’ vormen een voor Vlamingen ongekende verwenning. 100 procent gratis, onbemand en desondanks na een jaar gebruik nog steeds tiptop in orde. Het is een oase die je wel vaker wil tegenkomen op een fietsreis. Wij vroegen ons af of zulke investering niet nuttiger zou zijn dan de bijna alomtegenwoordige telportalen op Vlaamse fietswegen en -ostrades. Hallo, Vlaamse besturen? Het lijkt misschien anders, maar we zweren dat wij geen enkel gewin betrachten met deze publiciteit voor dit traject van de op zich al bijzonder rijdenswaardige Maasfietsroute. Aan u, lezers, om naar departement 08 te komen en te genieten. Vreugde versterkt wanneer je met iemand deelt. Maar liefst niet allemaal tegelijk…

FRANCE BELGIË

van plezier of roepend op hun moeder aan een kabel over de vallei te horen en zien glijden. Je kiest maar.

Op Weg 2021

La Meuse

In 2019 werd de Maasfietsroute, die de rivier volgt van haar bron in het Franse Langres tot haar monding in Nederland, officieel erkend als Europese route. Delen van deze route bestonden al veel langer, onder meer het meest noordelijke Franse stuk tussen Givet en Sedan, beter bekend als de Voie Verte Trans-Ardennes. Meer info: eurovelo.com/ev19. Monthermé weerspiegeld.

Wim Vandamme

2021-5 Op Weg |

WANDELREPORTAGE | België

De Trans ardennaise

| Op Weg 2021-5

Door de velden in de buurt van Carlsbourg.

Door de naaldbossen op weg naar Saint-Hubert.

Een aanrader voor iedereen die een beetje getraind is De GTA of Grande Traversée des Ardennes is een echte wandelklassieker. Het pad door de centrale Ardennen van La Roche tot Bouillon verbindt de mooie valleien van de Ourthe, de Lesse, de Lhomme en de Semois, allemaal zijrivieren van de Maas. We deden beroep op Anders Reizen om deze ‘Grote Oversteek’ voor ons te organiseren. Æ Tekst en foto’s Filip Savat

DAG 1 Onze bagage staat al te wachten

De GTA start in het centrum van La Roche en begint onmiddellijk met een stevige klim: een ideale opwarmer en meteen het sein om onze trui in de rugzak te proppen. Het is perfect wandelweer: een licht briesje, zon en niet te warm. Bossen, velden en dorpjes volgen elkaar op. We picknicken in de schaduw van de kerk van Cens en via Wyompont en Roumont gaat het naar Sprimont. Er volgt een schitterend stukje op een knuppelpad door een moerassig gebied, waar we een beverdam zien. Via een oude spoorwegbedding die de Westelijke Ourthe dwarst, komen we aan in ons hotel in Lavacherie, met 29 km op de teller. Onze bagage staat al te wachten, en wat doet die douche deugd! We genieten van een lekker driegangenmenu, drinken nog een slaapmutsje en binnen de kortste keren liggen we onder de wol.

DAG 2 Gpx versus markering

Opnieuw starten we met een deftige beklimming, en alweer verdwijnt de trui meteen in de rugzak. Het pad leidt door een bos, waarna we, tussen de weiden, afdalen naar Tonny. Net voorbij het dorpje staan we voor een dilemma:

mijn gpx-gegevens sturen ons naar rechts, lichtjes bergop, maar...de markering wil dat we rechtdoor gaan. We besluiten mijn gpx te volgen en, jawel, 700 m verder staan we voor een hek. Zucht. In het vervolg toch maar de markeringen volgen :-)

De lange etappe richting Nassogne gaat nagenoeg de volledige dag door het uitgestrekte woud van Saint-Hubert. Een paadje tussen manshoge varens wordt gevolgd door kilometers naaldbossen. Erg donkere bossen, waar geen straaltje zon de bodem bereikt, wisselen af met tot 30 m hoge sparren waar weinig ondergroei is. Dan weer volgen gemengde bossen en beukenbossen. Van het hoogste punt op onze tocht, 557 m, gaat het langzaam bergaf naar Saint-Hubert. Er rest voldoende tijd om onze dorst te lessen op het marktplein én om de indrukwekkende gotische St.-Pieter & Paulus basiliek te bezoeken.

DAG 3 Reeën zien, klimmen en zweten

Na een deugddoende nachtrust vertrekken we voor een lange etappe richting Nassogne, nagenoeg de volledige dag door het uitgestrekte woud van Saint-Hubert. Er staan enkele stevige beklimmingen op het programma en de temperatuur gaat richting 28°C. Het voordeel van zonder bagage te stappen is dat we voldoende flessen water kunnen meedragen in onze rugzak. Na de gebruikelijke startklim komen we voorbij een gigantische kerstboomplantage, duizenden bomen die deze winter (toch even) binnen zullen staan. In een wildpark zien we tientallen herten, de enige levende reeën die we in 7 dagen spotten. We klimmen tot 540 m hoogte en komen voorbij een monument(je) voor koning Albert I, die hier in de herfst van 1933 blijkbaar graag kwam wandelen. Er volgt een lange afdaling langs bospaden en een kronkelend asfaltbaantje. Een groepje mountainbikers vlamt ons voorbij aan hoge snelheid, sommigen dragen niet eens een helm… Bijna beneden zien we in de berm het kadaver van een ree en haar kalfje. We kunnen alleen maar gissen naar de doodsoorzaak. Aan de oevers van de Masblette pauzeren we, want een eerste zware beklimming wacht op ons. Aanvankelijk gaat het geleidelijk, maar dan gaat

2021-5 Op Weg |

Brugje over de Laval.

Wegwijzers genoeg.

de steiltegraad met een ruk omhoog en ons staptempo steil omlaag. Na een korte rustpauze dalen we af naar het domein Fourneau Saint-Michel, maar we laten het openluchtmuseum voor wat het is want daar is de tweede zware beklimming al: van 290 naar 520 m. Als uitsmijter volgt op het einde nog een kleine helling van 100 m naar Nassogne. Met onze bergschoenen en bezwete stapperskleren vallen we uit de toon tegenover de andere hotelgasten.

Vandaag is het hier rustig en stil: de meeste dorpjes lijken uitgestorven, we zien nauwelijks mensen. DAG 4 De transfer is geregeld

De vierde dag gaat het zuidwaarts richting Mirwart. Het wordt onze kortste etappe, maar door de hitte en de 500 hoogtemeters breken we vandaag ons transpiratierecord. In tegenstelling tot de voorbije dag starten we met een flinke afdaling. In Masbourg dwarsen we opnieuw de Masblette en dan volgen een korte maar steile helling, een stukje asfalt en weer bossen. Wanneer we tussen de weiden verder stappen zien we in de diepte Fourneau SaintMichel liggen. We picknicken op een brugje over een beek: idyllisch, maar allesbehalve rustig wegens voorbijrazende auto’s. Twee klimmetjes en een passage langs de Lhomme later, arrive-

| Op Weg 2021-5

ren we in Mirwart, ‘un des plus beaux villages de la Wallonie’. Er is geen slaapgelegenheid in het dorp, maar wel in Hatrival, zo’n 15 km verder. De transfer is geregeld: een telefoontje en 20 minuten later worden we opgehaald. Een ligbad en twee Chouffes later genieten we nogmaals van een uitstekend avondmaal.

DAG 5 Luid verkeer en overweldigende stilte

We worden opnieuw afgezet aan de vijvers van het Provinciaal Domein van Mirwart, die zijn aangelegd op de loop van de Marsau. In de 35 vijvers kweken ze forel en zoetwaterkreeftjes. Vandaar gaat het 8 km aan een stuk geleidelijk omhoog door de bossen. Een stukje van de route loopt bijna evenwijdig met de E 411 en het lawaai van het verkeer stoort echt. De passage door Transinne is wat minder aangenaam maar gelukkig komen we enkele kilometer verder weer in het bos. Tijdens onze picknick genieten we van de overweldigende stilte: ik meet een waarde van amper 30 dB. De rest van de dag gaat het vrijwel continu bergaf. We passeren door het boekendorp Redu en lopen langs de schotelantennes van het ESA Redu Centre, dat een hele reeks satellieten volgt en test. Na wat asfalt stappen we nog een vijftal kilometer door de bossen naar de Lesse die we volgen tot aan ‘Le Moulin de Daverdisse’, waar we op het terras nagenieten.

DAG 6 Een makkelijk traject

Intussen zijn onze benen getraind en weten we perfect welk tempo we moeten aanhouden om

Gotiek in Saint-Hubert.

op een klim boven te komen zonder gehijg. We duiken een bos in en een kaarsrecht bospad brengt ons naar Porcheresse. Op 22 augustus 1914, bij het begin van WO I, werden bijna alle huizen van het dorp afgebrand door het Duitse leger. Vandaag is het hier rustig en stil: de meeste dorpjes lijken uitgestorven, we zien nauwelijks mensen. Het gaat licht golvend op en neer en gezwind stappen we naar Our, waar we even halthouden op de brug over L’Our. Een stuk bos, een (te) lang stuk asfalt door Beth, Opont en Fresnes en een volgend stuk bos brengen ons naar het eindstation van vandaag. Het hotel ligt een stukje buiten Paliseul en we besluiten om eerst op de markt te genieten van een verfrissing (inderdaad, een biertje…).

DAG 7 Proficiat aan onszelf

We hebben uitstekend geslapen en na het ontbijt vertrekken we voor de laatste etappe. De lucht is dreigend grijs en de temperatuur is zo’n 8 graden lager dan de voorbije dagen. Er staat een stevige noordenwind, maar gelukkig stappen we pal zuidwaarts. In de gids lezen we dat dit het gemakkelijkste traject is: golvend, een leuke afwisseling van bossen en velden en niet te veel verharde wegen. De lucht klaart langzaam op en na 26 km komen we aan het ‘Belvédère d’Auclin’. Na 120 trappen krijgen we vanop de uitkijktoren een prachtig uitzicht over Bouillon. We beginnen te beseffen dat het bijna voorbij is, maar eerst volgt nog een steile afdaling naar de Semois. Beneden zijn we een beetje teleurgesteld dat het einde van de route op geen enkele manier is gemarkeerd: geen bord met een tekst in de aard van “Proficiat, U wandelde de

OPINIE

GTA!”. We wensen onszelf dan maar proficiat en zoeken een terrasje op. Conclusie: absoluut de moeite! Een aanrader voor iedereen die een beetje getraind is. We waren verbaasd over de grote variatie aan boom soorten en onderbegroeiing in de bossen, maar zagen erg weinig dieren. Heel veel sporen van everzwijnen, maar de dieren zelf? Ho maar: 0 stuks! Geen enkel levend hert, één levende en één dode vos, één hazelworm en 3 eekhoorns.

PRAKTISCHE INFO

La Roche-enArdenne

E4 11

Mirwart Daverdisse

Redu Transinne

Porcheresse

Cens

Fourneau -SaintMichel Lavacherie

Awenne

the

Hives

Nassogne

Masbourg

Our

Wyompont Roumont

Sprimont

SaintHubert Vesqueville

Our Beth Opont

Fresnes

Mogimont

Boullion 0

Een fietsvakantie bereid je voor met een fietsboekje. Ik hou van uitgestippelde trajecten. De aanduidingen op de bordjes zijn mijn gids. Ik volg ze blindelings. Ik heb er een neus voor. Onze eerste GR-boekjes uit de jaren 80 bevatten alles: afstanden tussen dorpen, totaaloverzicht, slaapgelegenheden, wetenswaardigheden, … Ik heb ze nog allemaal. Een tocht uitstippelen was een plezier. Slaapplaatsen legde ik definitief vast per telefoon. De eigenaar van de gîte, camping of hotelletje vroeg meestal een bevestiging per brief. Daarna kwamen de fietsboekjes. LF-routes met dezelfde mooie principes. Op Weg was er nog in tweevoud: een voor wandelaars en een voor fietsers. De ideale documentatie die ons liet dromen van mooie routes, waarop je kon betrouwen. Natuurlijk was er al eens een omleiding of een bordje dat door een boer was omgeploegd, maar wel gevloekt niet getreurd: dat was het avontuur in de natuur.

Libramont

Paliseul

Conservatief

Op Weg 2021

Route en bewegwijzering Initiatiefnemer van de 153 km lange GTA of Grande Traversée des Ardennes is het Maison de la Randonnée. Bijna dertig jaar na de eerste editie is de zesde Nederlandstalige gids van de tocht beschikbaar. De gids omvat naast de beschrijving van de Transardense Route ook de beschrijving van de Transfamense Route (57 km). De Transardennaise werd aangepast in de regio’s

Ik geef toe: knooppunten, fietsostrades, EuroVeloroutes … allemaal mooie uitvindingen. Maar ‘fietsostrades’, wie vindt het in godsnaam uit? Zijn wij niet voor trage, fietsbare wegen, weggetjes op maat van de trage gebruiker en niet op auto-maat? En natuurlijk heb je voor een fietstocht vandaag geen boekje meer nodig. De computer, mijnheer! En de gpx-tracks! Vooraleer je mij voor conservatief uitmaakt, wij hebben het allemaal en kunnen het allemaal mooi op onze fietscomputer zetten. Al is mijn vrouw daar meer bedreven in, moet ik toegeven. En toch wil ik conserveren wat de moeite waard was. Geef maar toe, de knooppunten lopen niet altijd over de mooiste trajecten. En waarom moesten wij nu de Vlaanderenfietsroute vervangen door de Vlaanderenroute die dan nog grotendeels samenloopt met de Kunsstedenroute en de Schelderoute. Weg LF-routes, welkom icoonroutes en F-routes? Al mijn mooie boekjes in de vuilbak? Neen, ik koester ze als iconen en blijf hopen op nieuwe begeleidende boekjes die mij een totaaloverzicht geven, waarmee ik meerdaagse tochten kan plannen. Sorry, dat overzicht heb ik niet op de computer. Daarom wil ik conservatief blijven.

Sainte-Ode, Saint-Hubert en Mirwart om enkele asfaltwegen te vermijden. Meer info op www.gta.be. De gids is ook te koop in onze webshop. Onze etappes: dag 1 La Roche – Lavacherie (29 km), dag 2 SaintHubert (17 km), dag 3 Nassonge (27 km), dag 4 Mirwart (19 km), dag 5 Daverdisse (23 km), dag 6 Paliseul (23 km), dag 7 Bouillon (29 km). Omdat niet alle logies op het eigenlijke traject liggen, kwamen er wat kilometers bij …

Info

Vandaag een lange tocht gemaakt. 112 km om in Brugge te geraken. Ja, langs F-routes, langs de Vlaanderenroute/Kunsstedenroute en langs knooppunten. Mooie jaagpaden langs Schelde, Durme en Leie. Mooie bospaden tussen Aalter en Brugge. Dat laatste stuk was extra omdat camping Nobel in Aalter definitief gesloten is. Vijfentwintig jaar geleden sliep ik hier met twee van onze kinderen. Jaja, de wereld is veranderd. Campings worden schaarser in Vlaanderen. Niet rendabel vermoed ik. Is het niet aan de gemeenten om kleine overnachtingsplaatsen met enkele tentplaatsen te voorzien? Voor campers doen ze het wel. Waar wachten ze op, voor de trage, milieubewuste fietsers en stappers?

Wij boekten de tocht bij Anders Reizen, met transfers en bagagevervoer tussen onze hotels. Gpx-tracks kregen we ter beschikking,

Joos Wauters

maar waren niet echt nodig. De markering met geel-witte streepjes was zeer duidelijk. www.andersreizen.be

2021-5 Op Weg |

FIETSREPORTAGE | Frankrijk

Van de ene landtong naar de andere Helemaal op het einde van de landtong pronkt de Phare du Petit Minou.

Tour du Finistère langs de Bretoense kust Om de ruwe Bretoense kust te bewandelen heb je de iconische GR 34, beter bekend als het ‘Douanepad’. Al lang bestaat de vraag bij fietsers om de kuststrook van het schiereiland Finistère – letterlijk ‘fin des terres’ of einde van het land – ook voor hen toegankelijk te maken. De fietsroute V5 ‘Le Littoral’ is nog maar half klaar, maar toch kon ik een volwaardige Tour du Finistère samenstellen door de V5, autoluwe wegen en enkele ‘voies vertes’ te combineren. Æ Tekst en foto’s Guido Vandroemme

Groene tunnel

In Carhaix-Plouguer laat ik de auto achter bij een B&B om de Voie Verte V7 op te draaien, richting Roscoff. Het fietspad werd aangelegd op een ontmantelde spoorlijn en het gestabiliseerde steengruis is goed berijdbaar. Hoogteverschillen zijn er nauwelijks omdat het traject het dal van de Aulne, de Scrignac en de Jarlot volgt. Aan weerszijden van het pad neemt een brede strook van struiken en bomen soms bijna de vorm aan van een

| Op Weg 2021-5

groene tunnel. Daardoor heb ik weinig last van zon of wind. Het beperkte zicht op het omliggende landschap is een nadeel en na een tiental kilometer wordt het wat eentonig. Maar wanneer het pad via een oude spoorwegbrug een riviertje oversteekt, krijg ik eindelijk het prachtige binnenland van Bretagne te zien. In Scrignac werd het vroegere stationnetje omgebouwd tot een mooie gite d’étappe, maar dat van Kermeur staat er verlaten en verkommerd bij.

Dolmen nummer één

Eén van de redenen waarom ik graag naar Bretagne kom, is mijn interesse voor megalieten. Dolmens en menhirs zijn er in groten getale aanwezig, al zijn vele alleen maar te vinden met een waypoint in je gps of een gedetailleerde kaart. De dolmen van Boutouiller is de eerste op mijn pad. Gelukkig staat hij dicht bij een weg, maar ik moet wel even een steile klim overwinnen. De route loopt naar Roscoff, maar ik fiets eerst

Voie Verte ‘du Petit Train’.

naar de enig mooie kapel van Sainte-Barbe op de Pointe de Bloscon. Er is weinig volk zodat ik rustig de tijd kan nemen om uitgebreid foto’s te nemen. Ook het zicht op Roscoff aan de andere kant van de baai is best een mooi kiekje. Vanuit Roscoff volgt de deels afgewerkte fietsroute V5 min of meer de kust van Finistère. Wanneer ik aan het strand van Pouldu stop om te genieten van het landschap, valt op hoe oogverblindend wit het zand is.

Douaniershuisjes

Het beroemde wandelpad GR 34 kreeg de naam ‘Chemin des Douaniers’. Al in de 18de eeuw patrouilleerden douaniers langs de kust om smokkelaars te betrappen. Om te kunnen schuilen werden hier en daar ‘maisons de garde’ gebouwd, letterlijk tussen en tegen de rotsen. Zij zijn al lang buiten gebruik, maar staan er nog steeds en zorgen voor mooie plaatjes. Om het douaniershuisje van Les Amiets te vinden moet ik de fiets op een parking achterlaten en de duinen inwandelen. Een tiental kilometer verder staat het douaniershuisje van Lavillo. Het vormt bijna één geheel met de rotsen erom-

heen. Gedurende de volgende dagen kom ik nog verschillende van deze fotogenieke plekken tegen. Bij Porsguen staat de ‘Hippocampe’, een groot stenen beeld in de natuurgetrouwe vorm van een zeepaardje. Het kijkt over de rotsige kust richting zee, maar zal daar nooit geraken.

daarnaast ook een soort wegwijzer of afbakening van een gebied. In de baai van Goulven staat op de rotsen van de Pointe de Kérurus zo’n stenen kruis, net als bij de dolmen van Guilliguy. Dit fungeerde wellicht als een soort baken voor de schepen in de baai van Portsall.

Hoogtemeters

Al in de 18de eeuw patrouilleerden douaniers langs de kust om smokkelaars te betrappen.

Baken voor schepen

In Bretagne staan ontelbare stenen kruisen in alle vormen langs de wegen, al dan niet met een sokkel en soms met een beeldengroep. Vaak dateren ze van de middeleeuwen en houden ze verband met de kerstening van gehuchten en dorpen. Ze dienden als christelijke bescherming tegen heidense goden, al waren sommige

In tegenstelling tot de ‘voies vertes’ die aangelegd zijn op oude spoorlijnen loopt de V5 over gewone autoluwe wegen. Het gaat voortdurend op en neer en ik fiets meer dan 1000 hoogtemeters per dag bij elkaar. Op een geladen trekkingfiets zijn dat pittige ritten. Bij Kerlouan passeer ik het pittoreske dorpje Menez Ham. Een partij rotsen beschermt de vissershuisjes met rieten daken tegen het geweld van de zee. Tussen twee enorme rotspartijen staat het ‘Maison des Douaniers’ met uitzicht op de kust, een plaatje dat op heel wat ansichtkaarten van Bretagne prijkt. Naast stenen kruisen telt Bretagne ook heel veel kapelletjes, kleine en grote, vaak eeuwen oud. Dat van Notre-Dame du Traon bij het gehucht Trébabu is een heel mooi exemplaar. Omdat

2021-5 Op Weg |

Genieten van de Pointe de Kermorvin.

de parochie rijk was, staat er ook een stenen triomfb oog en een ‘calvaire’ – een stenen kruis met beeldengroep – bij. Naast de kapel vind ik aan de rand van een poel een bron in een mooi gemetseld bronhuisje. Enig opzoekwerk ’s avonds leert me dat bronnen voor de heidense bevolking vaak heilige plaatsen waren. Bij de kerstening bouwde men vlakbij een kapel zodat de plaats ‘heilig’ werd.

Landtongen

L’Aber Benoit is een brede waterloop waarlangs de zee diep het land binnendringt. Er is geen brug of overzet en ik moet heel ver stroomopwaarts fietsen om over te steken. De weg loopt afwisselend bergop van het water weg en weer omlaag naar de oever. Bovendien fiets ik hier vaak op gravelwegen waardoor het zwoegen is. Onderweg passeer ik de reusachtige menhir van Lannoulouarn. Moeilijk te vinden is hij niet, want hij staat gewoon in de berm. Wanneer ik opnieuw bij de kust kom, rijd ik tientallen kilometers van de ene landtong naar

Pointe du Toulinguet op het schiereiland Crozon.

| Op Weg 2021-5

Les Alignements de Lagatjar, een mini-uitgave van de beroemde menhirs van Carnac.

de andere. Die ‘pointes’ steken ver in zee en zijn vaak de mooiste plaatsen aan de kust. Het zou te veel tijd vergen om ze allemaal tot aan het uiteinde te fietsen. Bovendien is het vaak niet mogelijk omdat de weg op enige afstand eindigt op een kleine parking. Vandaar lopen

Helemaal op het einde staat de Phare du Petit Minou, één van de meest gefotografeerde vuurtorens van Finistère. dan paden naar de punt van de landtong. Maar op Teven Pen ar Pont is het uitzicht prachtig, op Teven Porsguen vind ik een heel mooie dolmen en op de Pointe de Penvir kan ik heel mooie ‘postkaartfoto’s’ trekken. In de buurt van Brest is het een heel eind fietsen naar het einde van een

landtong maar helemaal op het einde staat de Phare du Petit Minou, één van de meest gefotografeerde vuurtorens van Finistère.

De Rede van Brest

In de buurt van de B&B waar ik op een avond te gast ben, staan verschillende dolmens. Sommige zijn overwoekerd, enkele zijn goed onderhouden en laten zich van dichtbij bewonderen. Ik neem uitgebreid de tijd om die van Kerivoret, Prat Joulou en Mezou Poulyot te fotograferen. In de buurt staat ook de bijzonder mooie kapel van Saint-Ourzal, met – zoals verwacht – een belangrijke bron vlakbij. Wanneer ik langs de kust van de zeestraat ‘Goulet de Brest’ fiets, passeer ik het ene fort na het andere. Brest is al eeuwenlang een strategisch gelegen haven en de toegang via de Goulet werd al vroeg verstevigd met forten. Wanneer ik de volgende ochtend de stad verlaat, sta ik na 77 km fietsen op de Pointe des Espagnols, in vogelvlucht welgeteld 1,8 km verder. Dat komt omdat ik helemaal rond de Rede van Brest gefietst ben.

2021 | 5 ortage Tour de Finistère - 116 x 77mm De kapel van Sainte-Barbe bij Roscoff.

Nog werk aan de winkel

Ook de ruwe kust van het schiereiland Crozon zorgt voor heel mooie plaatjes op de rotsachtige punten van de vele landtongen. Die van Toulinguet heeft een mooie vuurtoren. Dicht bij Camaret-Sur-Mer bevindt zich een merkwaardig historisch monument. Op een grasveld ter grootte van een voetbalterrein staan enkele rijen grote menhirs, ‘Les Alignements de Lagatjar’. Het lijkt wel een mini-uit-

De dolmen van Kerivoret.

gave van de beroemde menhirs bij Carnac. Op de digitale OpenFietsMap van Europa staat vanaf Camaret tot in Chateaulin de voie verte V6 ingekleurd als fietsroute. Ik had die dan ook in mijn ‘Tour du Finistère’ opgenomen, maar hij blijkt nog maar zeer gedeeltelijk afgewerkt. Doordoor sta ik plots voor een drassig pad met hoog gras en moet ik via alternatieve wegen zo goed als mogelijk bij het geplande traject blijven. Wat natuurlijk

voor nogal wat extra kilometers zorgt. Vanaf Chateaulin kan ik op de V6 wel heerlijk ontspannen fietsen langs het kanaal Nantes-Brest. Het gaat eerder om een traagstromende, meanderende rivier die zich als een groen lint door het midden van Bretagne slingert. Enkel in de buurt van mijn vertrekpunt Carhaix moet ik nog enkele hellingen overwinnen.

PRAKTISCHE INFO Op Weg 2021

Roscoff Menez Ham

fietsen. Vanaf Chateaulin is de voie verte

V45

Porsguen Goulven

langs het kanaal Nantes-Brest naar Carhaix dan wél weer zeer goed bewegwijzerd. Mijn etappes: dag 1 Carhaix - Saint-Pol

Vélomaritime

(95 km), dag 2 Lilia (85 km), dag 3 Keradraon Landivisiau

(83 km), dag 4 Brest (84 km), dag 5 Camaret

Vélodyssee

(99 km), dag 6 Chateaulin (86 km) en dag 7 Carhaix (85 km).

V45

Brest

Camaret

EV1

V6 V6

5 km

Ik gebruikte de digitale kaarten van

EV1

Rade de Brest

Baie de Douarnenez

a na

te an

s-B

res

OpenFietsMap in Basecamp om vooraf de tracks te tekenen. Die zijn zeer gedetailleerd en alle Europese fietsroutes zijn erop ingekleurd. Naast een gps op mijn stuur heb ik

Trébabu

Kaarten en gidsen

V45

als reserve de tracks ook ingeladen in de OsmAnd app op mijn smartphone.

Route en Bewegwijzering

ook niet zoals het wandelpad overal dicht

De noordkust van Bretagne en Finistère

Finistère is een schiereiland aan de west-

bij de kust. Om de mooiste plekjes te ont-

kennen een wisselvallig klimaat door de

kant van Bretagne. Mijn tocht is een com-

dekken moet je vaak een stuk van de fiets-

ligging aan de Atlantische Oceaan. De kans

binatie van routes maar is slechts gedeel-

route afwijken. Langs de kust van het schier-

dat je ‘vier seizoenen op één dag’ krijgt is

telijk bewegwijzerd. De voie verte V7 tussen

eiland Crozon is er nog geen bewegwijzerde

niet gering. Maar de ruwe kust is zeer mooi.

Carhaix en Roscoff valt samen met de

route, maar de kustweg ligt voor de hand.

Er zijn ontelbare viewpoints op schitterende kustlandschappen.

Vélomaritime (EuroVelo 4) en de Vélodyssee

Fietsroute V6 tussen Camaret en Carhaix is

(EuroVelo 1) en is heel goed bewegwij-

ook nog ver van afgewerkt, alhoewel hij op

zerd. Fietsroute V5 die in navolging van de

de digitale OpenFietsMap kaarten wél al

GR 34 de kust volgt van Roscoff tot Saint-

helemaal ingekleurd staat. Tussen Camaret

Nazaire is nog ver van klaar. Een track op gps

en Chateaulin zijn hier en daar stukken afge-

of een kaart is hier onmisbaar. De route blijft

werkt, maar daartussen moet je op de weg

ONLINE

KAART

TRACK

FOTO’S

2021-5 Op Weg |

WANDELTIP | België

Onze viervoeters wandelen liever in de rivier.

Langs de enige bergrivier van ons land Een wandeling door de vallei van de Ninglinspo stond al lang op de bucketlist van mijn vriendin en wandelmaatje. Ondanks corona hakten we op een zonnige herfstdag de knoop door en bonden we onze wandelschoenen aan. Æ Tekst en foto’s Hilde Leemans

De Ninglinspo is een zijrivier van de Amblève die door een vallei stroomt die sinds 1949 beschermd is. Het is de GR 15 die de eer heeft deze wilde schone te begeleiden. De klassieke wandeling langs de rivier werd tijdens de pandemie geruime tijd verboden door de plaatselijke burgemeester omdat er te veel wan-

| Op Weg 2021-5

delaars waren. Maar in de herfst kon onze jaarlijkse verjaardagsuitstap wel doorgaan.

Herfstspektakel

De auto laten we achter op de parking in Sedoz, vlak bij de monding in de Amblève. Een waterzonnetje verdrijft de mistbanken die over de

Ardense toppen hangen en eenmaal op volle kracht schitteren de herfsttinten als een kleurrijk tapijt. Het is zo goed als windstil en de zon priemt door de bomen die hun oranje-gele bladeren zachtjes naar beneden laten dwarrelen. Langzaam maar zeker bedekken ze het pad of drijven ze op het glinsterende water. Ze

De GR 15 vergezelt de Ninglinspo.

verzamelen zich in de talrijke waterbekkens of ‘baden’ die het riviertje rijk is, om dan via een stroomversnelling een niveau lager te belanden. We genieten met volle teugen van dit prachtige herfstspektakel.

Waterbaden

Langzaam maar zeker stijgen we via rotsige, afwisselend smalle en brede paden. Het avontuur kan beginnen. Gezien de leeftijd van mijn wandelmaatje dien ik als figuurlijke rots in de branding. Maar ze glundert bij iedere stap die ze zet en na elke bocht valt er weer wat nieuws te ontdekken. Het waterniveau is vrij laag, maar er is toch genoeg stroming om de baden te vullen. Die hebben stuk voor stuk een naam die onze fantasie op hol doet slaan. We zien Hermes, Diane of Venus zich al wentelen in deze aanlokkelijke plaatsen. Naamborden met de hoogtemeters houden ons up-to-date. Meermaals steken we de rivier over via brugjes, soms breed, soms één plank smal. Iedere brug is genummerd maar we zijn vaak de tel kwijt omdat het pad heel wat concentratie vraagt. Ook onze viervoeters genieten ook van deze

Het is genieten van de lichtinval door het bladerdak.

avontuurlijke tocht, al verkiezen zij vaak de waterweg boven het droge.

Lounge

Langzaam maar zeker stijgen de hoogtemeters die we aflezen van de bordjes aan iedere lagune. Waar het echt moeilijk wordt, zijn in de rotswand kabels en touwen bevestigd waaraan we ons kunnen optrekken of zekeren. Van de drukte van de afgelopen maanden is niets te bespeuren en we hebben de natuurpracht voor ons alleen. Dit ligt waarschijnlijk aan de doordeweekse dag die we uitgekozen hebben om deze wandeling te maken. Na een goede 3 km bereiken we de apotheose met een heuse canyon. Gelukkig krijgen we de hulp van trappen en loopbruggen. Het uitzicht is grandioos. Na La Fourchette bereiken we het letterlijke hoogtepunt en gaat het wandelpad over in een brede gezapige bosweg. Bij een open plek in het bos nestelen we ons op omgezaagde bomen in het zonnetje. Een eersteklas natuurlijke lounge met een heerlijk zonnebad, enkele sneetjes zelfgebakken brood en thee. Wat moet een mens nog meer hebben.

Op de terugtocht richting Sedoz komen we een tiental gelijkgestemde zielen tegen. Iedereen houdt de nodige afstand. Het uitzichtpunt van Drouet geeft ons nog een laatste spektakel cadeau. De Ninglinspo krijgen we niet meer te zien, wel een tapijt in groen, geel en oranje gekleurde boomtoppen. Een half uurtje later zijn we weer aan de wagen waar alles begon. Deze unieke tocht was een verjaardagscadeau van formaat.

PRAKTISCHE INFO De klassieke luswandeling door de vallei van de Ninglinspo is 6,5 km lang, met start en eindpunt in Sedoz (Remouchamps), aan de monding in de Amblève. Het pad is bewegwijzerd met een blauwe rechthoek. De tocht is behoorlijk pittig, met op deze korte afstand een stevig hoogteverschil van 270 m. Opgelet, bij nat weer kan het pad erg glibberig zijn. Wil je tijdens een meerdaagse tocht de vallei aandoen dan is de GR 15 je gids.

2021-5 Op Weg |

FOTOREPORTAGE | IJsland

Onherbergzaam Hornstrandir Soms kan het snel gaan. Enkele jaren geleden was ik naar goede gewoonte een van de vele GR-vrijwilligers die op de Fiets en Wandelbeurs bezoekers zo enthousiast mogelijk wegwijs maakte in mijn favoriete wandelgebieden. Maar niet alleen bezoekers profiteren van die buitenkans. Onderling wisselen we ook heel wat verhalen uit. Als liefhebber van afgelegen gebieden werd mijn aandacht getrokken naar Hornstrandir, een streek in het noordwesten van IJsland. Enkele dagen later zat ik met collega-informant en kenner van het land Erik nog een keer samen, ditmaal in een bar in Hasselt. Wat volgde was een boeiende babbel van een paar uur. Twee maanden later maakte ik met twee collega’s een onvergetelijke tiendaagse tocht door dit onherbergzame, maar oh zo mooie natuurpark… Æ Tekst Bart Teugels – Foto’s Ann Bertels, Jan Torfs en Bart Teugels

| Op Weg 2021-5

Via Isafjordur varen we met een kleine boot in twee uur naar Hornstrandir. Daar worden we aan wal gebracht met een Zodiak. Er zijn geen wegen in het park. We zullen voornamelijk single tracks volgen en op kaart en kompas lopen. We hebben eten voor vijf dagen en halverwege ligt een voedselpakket voor het tweede deel van de tocht. Tien stapdagen later zullen we met een boot worden opgehaald.

Het

natuurpark

ligt

zo’n

10 km van de noordpoolcirkel. Bomen groeien er dus amper. In de beschutte fjorden op zee niveau krijgen sommige bloemen wel een kans.

Hornstrandir telt enkele van de grootste vogelkliffen

van

Europa.

Wij

liepen

bovenlangs de 500 m loodrechte wanden van de Hornbjarg en Haelavikurbjarg. We zagen zeekoeten, Noorse stormvogels en papagaaiduikers, maar wat mij vooral is bijgebleven is de geur! Op het moment dat je je hoofd over de rand van de klif steekt, worden je neusgaten door de opstijgende wind onmiddellijk gevuld met de uiterst scherpe

geur

van

uitwerpselen

van

duizenden en duizenden zeevogels.

2021-5 Op Weg |

Omdat er geen permanente neder zettingen zijn en jacht verboden is, zijn poolvossen hier heel wat minder schuw dan elders. Deze vos was bijna zijn witte wintervacht kwijt. In de zomer wisselt hij die voor een blauwgrijze pels. Later op de tocht zagen we een vos die een meeuw meebracht voor zijn vijf hongerige welpen. Toch zal waarschijnlijk slechts één van hen de komende winter overleven.

Hornstrandir bestaat voor een groot deel uit bergen. Meestal rijzen ze steil op vanuit de fjord waarna ze op een hoogte van 200 tot 500 meter afvlakken tot hoogplateaus. Tot diep in de zomer blijft daar soms sneeuw liggen. In dat geval ben je aangewezen op kaart en kompas.

Aan mooie kampeerplekken met een prachtig uitzicht en zalige rust geen gebrek. Toch moet het hier soms de hel zijn. Zeker als de Groenlandzee zich in de winter van haar minst fraaie kant laat zien. Het wrakhout lijkt een gigantisch groot mikadospel.

Wandelen in Hornstrandir betekent heel wat rivieren en fjorden oversteken. Hier beginnen we aan een hele lange. Soms is oversteken gewoon niet mogelijk omwille van de getijden. Maar enkele uren wachten is zo ver noordelijk geen ramp, want in de zomermaanden heb je heel veel daglicht in 24 uur.

| Op Weg 2021-5

Op dag 7 laat het weer zich van zijn slechtste kant zien en worden we 20 uur ‘gegijzeld’ in onze driepersoonstent. Weinig privacy in zulke omstandigheden! Pas in de late namiddag volgt een weersverbetering en kunnen we onze geplande dagtocht aanvatten.

Bijna bleven we gespaard van midges. Pas de laatste twee dagen, op weg naar onze eindbestemming Hesteyri, hadden we prijs. Gelukkig waren we voorzien. Als Schotlandkenner weet ik dat die beestjes een wandeltocht volledig kunnen verpesten.

Op onze laatste dag treffen we de ruïnes van een walvisstation. Rond 1900 leefden en werkten hier zo’n 150 Noren. Wat moet dit een hard bestaan geweest zijn.

In de artikeldatabank op onze website vind je verschillende artikels over trektochten in IJsland en ook een interview met ervaren ‘IJslandvaarder’ Erik Hendrix, waarin hij een aantal wandelmogelijkheden op het eiland opsomt (Op Weg 2014, 5). Zelf graag eens over de Hornbjarg of Haelavikurbjarg lopen? 19 en 20 februari 2022 staat de Fiets en Wandelbeurs weer op het programma.

2021-5 Op Weg |

FIETSTIP | Groothertogdom Luxemburg, Duitsland

Langs de grenzen van het Groothertogdom DEEL 4 Drierivierenrondrit De monding van de Saar in de Moezel.

Na zijn tocht langs de Belgische taalgrens trekt onze redacteur er opnieuw op uit, ditmaal langs de landsgrenzen van ons kleinste buurlandje. In vijf afleveringen waagt hij zich aan talloze oversteekjes naar Wallonië, Frankrijk of Duitsland en geniet vooral van de vele schilderachtige landschappen. Dit keer verkent hij de oevers van de Moezel, de Syre en de Sûre. Æ Tekst en foto’s Ward Van Loock

Langs de oevers van de Sûre.

| Op Weg 2021-5

Wasserbilig.

Hoog boven de Syre.

Op de Duitse Moezeloever

Sûre met Belgische roots

Van Grevenmacher tot Konz volg ik onafgebroken de Moselradweg. De Moezel begint haar lange tocht naar de Rijn op 735 m hoogte in de Vogezen. 40 km lang vormt ze de grens tussen Luxemburg en Duitsland. Vanaf Grevenmacher verschijnen hier en daar nog wat wijngaarden, maar de heuvelflanken vlakken verder uit en er is meer bebouwing en industrie. In Konz mondt de Saar uit in de Moezel en dat levert een weids wateruitzicht op. Na de brugoversteek schakel ik over op de Saar-Lor-Lux-radweg op de andere oever. In Wasserbillig komt de Sauer (Sûre) de Moezel vervoegen en krijgt de rivier een groener uitzicht.

Een oude Sûrebrug in Langsur brengt me terug in het Groothertogdom. Deze zijrivier van de Moezel ontspringt in de Belgische Ardennen op een hoogte van 510 m. Bij Martelange stroomt ze Luxemburg binnen en verderop vormt zij het stuwmeer Lac de la Haute Sûre. Vanaf Wallendorf ontvangt ze de waters van de Our en mag ook zij 50 km lang de grens met Duitsland vormgeven. Wanneer de rivier in Wasserbillig op 130 m – de laagstgelegen plek in het Groothertogdom – de Moezel vervoegt, heeft ze al 173 km afgelegd.

Schilderachtige Syre

Wasserbillig is mettertijd uitgegroeid tot een dichtbevolkte agglomeratie met veel handelsbedrijvigheid en in zijn achtertuin de vrachthaven van Mertert. Daar verlaat ik de PC3 om onbewegwijzerd een gewone verkeersweg langs de Syre te nemen. Deze bescheiden zijrivier van de Moezel ontspringt in het zuiden van het Groothertogdom. De rustige verkeersweg houdt het riviertje constant in het oog hoewel het soms verdwijnt onder een groen deken. In het kleine Wecker pik ik aan op de PC4 die me hoog boven het Syredal terug meeneemt naar de Moezel, waar ik de laatste 7 km op de PC3 nog even druk autoverkeer moet trotseren.

PRAKTISCHE INFO Het overwegend vlakke parcours gaat vaak langs jaagpaden,

Sa ue r . urg nd H Langsur tsla G . mb i PC3 Sauer e u x D Lu Wasserbillig A1

behalve het stuk op de PC4 tussen Wecker en Mettert. Gebruikt

Oberbillig Wasserliesch Renig

ze l

Mertert PC4

kaartmateriaal: Luxembourg Sud, schaal 1:50.000, uitgegeven door

M oe

Manternach

Igel

PC4

Temmels nd la its

Könen Tawern

In de fietsgids Langs de grenzen van het Groothertogdom Fietsen rond het

tart aan het De fietslus van 370 km s. Onderweg station van Troisvierges over en maak steek je 8 keer de grens ee. Je vertoeft je 2 drielandenpunten m in Frankrijk en 67 km in België, 19 km 44 km in Duitsland.

achtmaal de grens over en passeert tweemaal een drieegwijzerd, De route is voor 85% bew van Luxemburg dankzij het fietsnetwerk - en maar ook door Vennbahn selradweg. Raveltrajecten en de Mo p verkeersvrije Bovendien fiets je 65% o oorbermen paden, meestal oude sp (88 km) (183 km) en jaagpaden ofdroute De GPX-tracks van de hounnen gratis én van de 6 rondritten k gedownload worden. 28 kaarten op De route is getekend op 00m). schaal 1:70.000 (1cm=7

landenpunt. De gids bevat duidelijke kaarten, downloadbare gpx-tracks en info over overnachtingsmogelijkhe-

Deze tocht van 47 km met start en aankomst in Grevenmacher is voor

den en is te koop in onze webshop.

95 % bewegwijzerd en voor 90% verkeersvrij. Je kan de tocht eventueel combineren met de rondrit van deel 3 (44 km), want tussen Remich en Grevenmacher liggen slechts 20 km.

Langs de grenzen van het

beschrijft Ward een fietslus van 370 km. De route steekt GROOTHERTOGDOM

tser is Voor de langeafstandsfiean de afstanden aandacht geschonken a derweg, naast tussen de campings on den. andere logiesmogelijkhe ser is gedacht. Ook aan de eendagsfiet 6 rondritten Langs de hoofdroute zijn n 48 km. uitgetekend tussen 38 e zij het gratis! Een kortere route? Dank nnet kun je Luxemburgs spoorwege Bijvoorbeeld: de hoofdroute inkorten. tot Wasserbillig fietsen van Troisvierges rein met (236 km); terug met de t tad. overstap in Luxemburgs

urg rtogdom Luxemb van het Groothe

Op Weg 2021

onze website.

Langs de grenzen

eze l

PC3

Grevenmacher

Saar

Konz

Wecker

het Lëtzebuerger Vëlos-Initiativ (lvi.lu). Info over extra bezienswaardigheden en horecamogelijkheden vind je in de artikeldatabank op

Groothertogdom Luxemburg van 370 km Een fietsrondrit erd 85% bewegwijz ij 65% verkeersvr

Ward Van Loock

ONLINE

INFO

KAART

TRACK

2021-5 Op Weg |

FIETSAVONTUUR | Spanje

Spanje mag dan al geen koploper zijn wat fiets voorzieningen betreft, het beschikt over andere, wellicht nog belangrijkere troeven voor de lichtjes avontuurlijk ingestelde fietsende reiziger: goede wegen bijvoorbeeld, en betaalbaar logies, en stemmige steden. Maar bovenal heeft Spanje bijzonder weinig verkeer op de meeste wegen in het binnenland.  Tekst en foto’s: Omer Pittomvils

De verlatenheid van Aragón 60

| Op Weg 2021-5

Na een naamloze pas op 1185 m daalt de weg rechttoe rechtaan de vlakte in.

Panorama vanop de Puerto de Rudilla, het hoogste punt van de reis.

De landstreek Aragón ligt tegen de Pyreneeën aan, tussen Catalonië en het zogenaamde ‘groene Spanje’, het noordwesten. De regio heeft een zeer verscheiden landschap. In het noorden zijn er de hoge Pyreneeën, daaronder strekt zich een gemoedelijk golvende vlakte uit en meer zuidwaarts is er heuvelland dat geleidelijk in echt gebergte overgaat. Bovenal is Aragón een wat achtergebleven, dunbevolkte landbouwstreek met weinig industrie en bijgevolg ook weinig verkeer. De cultuurminnaar zal in Aragón wellicht wat op zijn honger blijven zitten, maar voor de fietsende reiziger die weidsheid en rust zoekt in een landschap dat nooit verveelt, is Aragón de max.

Vlak is niet zo vlak

Onze fietsreis start in Pamplona en trekt dan eerst door heuvelland langs het pittoreske Sos del Rey Catolico en dan zuidoostwaarts door de zogenaamde ‘vlakte’ tot op de rand van het laaggebergte dat de landstreek in het zuiden afsluit. Die ‘vlakte’ is dus niet vlak zoals wij bewoners van de Lage Landen ons dat voorstellen, maar golft zacht op en neer met af en toe een langere helling, wat weidse horizonten en eindeloze, zachte afdalingen. Het is een woestijnachtig landschap waar amper mensen wonen en verlatenheid heerst. Vanuit het pittoreske plaatsje Valderrobres gaat het dan westwaarts. Het terrein wordt meer en meer bergachtig. De route trekt over enkele sierra’s – de passen liggen op zo’n 1200 meter – en dat levert verbluffende panorama’s op. Even komen we op adem in het gezellige Daroca om in Nuévalos de fiets naar het noorden te keren en door heuvelland en langs het aangename Tarazona terug naar Pamplona te trappen.

Het gemeentehuis van Tarazona dateert van de 16de eeuw.

De optie Zaragoza

Culturele highlights zijn dun gezaaid op deze route. Wie dit jammer vindt, kan eventueel toch naar Zaragoza trekken om zich door het gekmakende verkeer een weg naar de oude binnenstad te banen. Wij hebben genoegen genomen met kleinere, maar wel bijzonder charmante plaatsen als Sos del Rey Catholico, Valderrobres, Daroca en het iets grotere Tarazona. En wie absoluut de corrida van Pamplona wil meepikken, kan dat natuurlijk, mits je tussen 6 en 14 juli ter plekke bent.

De dorpen klemmen zich vast aan een bergflank, torenen uit op een heuvel of liggen weggedoken in valleien.

Ongerepte natuur

Het is toch vooral het landschap waarvoor je naar Aragón moet. Er zijn vruchtbare valleien met fruitgaarden, ruige bergketens en desolate, woestijnachtige vlaktes. De aarde is geel, oranje, rood en roestbruin. Grillige rotsmassieven zijn ankerpunten in de weidsheid. De dorpen klemmen zich vast aan een bergflank, torenen uit op een heuvel of liggen weggedoken in valleien. Er is ongerepte natuur alom en de landschappen strekken zich eindeloos uit van de ene horizon naar de andere in volstrekte verlatenheid.

Op het einde van elke fietsdag vind je lafenis en rust in één van de hostales of pensiones die het binnenland van Aragón rijk is en waar je voor een gering bedrag het sobere comfort vindt dat je de volgende dag in staat stelt om fris en monter weer de weg op te gaan.

Onderschat

Aragón geniet minder faam, ook onder fietsende reizigers, dan Andalusië of Catalonië. Het is het wat miskende broertje van het Spaanse huishouden, maar het is beslist een onderschatte regio waar je vanaf het zadel van je fiets indrukwekkende natuurervaringen kan opdoen. Twee fragmenten om dat te bewijzen:

Onderweg van Ejea de los Caballeros naar Zuera

Gaandeweg neemt de oorspronkelijke vegetatie het over en rijden we door een halfwoestijn: zanderige aarde, dor en stekelig gewas, rotspartijen hier en daar. Een indrukwekkend gezicht is de ruïne van het kasteel op de heuvel Pogallinero, een arendsnest. Ze is van mijlenver zichtbaar op haar hoge rots in het ochtendlijke tegenlicht en krijgt meer vorm en kleur naarmate we er in een wijde boog omheen fietsen en de lichtinval verandert. Voor de koffie in een bar in Castejón de Valdejasa moeten we door een willekeurige deur (zonder bordje of wat voor aanwijzing ook) en dan een trap op naar een donkere pijp van een gelagzaal. Er hangt een doordringende knoflookgeur – is dit ook een restaurant? – en er zitten een paar oude, stugge mannen, die ons geen aandacht schenken. Ja, ook dit is Spanje.

2021-5 Op Weg |

In de Sierra de Cucalón rijden we langs het dorp Huesa del Comun.

85 mm PRAKTISCHE INFO

Pamplona

Pyr

ene

Estella

ën

Bielsa Sos del Rey Católico

Olite

Calahorra NAVARRA Tudela

Huesca

Ejea de los Caballeros

0 Tarazona

Zuera

ón

Tierga

Jal

Onverhoopt en onverwacht begint een ronduit spectaculair traject door de kloof van het riviertje Jalón. Een enge kloof met steile, roodbruine rotswanden, waar het beekje en de weg zich slingerend doorheen werken. Ik had saaiheid verwacht, want op de kaart lijkt de weg het tracé van een spoorbaan te volgen. Het tegendeel is waar: die spoorlijn is er wel en gaat door diverse tunnels zijn eigen gang, maar de weg volgt het tracé van het water. Elke bocht zorgt voor een nieuwe verrassing. Tussendoor gaat het wat omhoog en weer omlaag als we een heuvelrug over moeten. Het is prachtig weer, we rijden stroomaf, de wind speelt amper mee en het wegdek is glad als een spiegel. Bovendien: er is geen verkeer, weeral niet, nu de derde dag op rij al. Deze ongeëvenaarde sensatie houdt 16 km aan. In Paracuellos gaat de vallei open en belanden we weer in de bewoonde wereld. Maar ook dan blijft de omgeving bekoren. En het wordt weer prachtig als we na Morata de Jalón van het water wegdraaien en het plateau op fietsen, naar Tierga. Weer is het landschap weids en onbegrensd, weer is er het spel van vlakte en heuvels. Er is de zachtheid van de zakkende zon, er zijn de fotogenieke dorpen langszij: Nigüella, Mesones de Isuela met zijn ontzagwekkend kasteel, en tenslotte, als orgelpunt, Tierga zelf, boven op zijn steile heuvel.

Río

Onderweg van Nuévalos naar Tierga

Bujaraloz

Zaragoza Rio E

bro

Nuévalos Daroca

Alloza Valderrobres

Op Weg 2021

Vanuit Pamplona (hoofdstad van de regio Navarra) fietsten wij in 12 etappes door Aragon, goed voor een lus van 1008 km. Onze wagen lieten we achter op de camping www.campingezcaba.com. Voor logies in Aragon kan je deze website raadplegen: redaragon.elperiodicodearagon.com/turismo/alojamientos. Wie meer informatie wil over deze fietsreis kan me mailen op omer.pittomvils@telenet.be. De laatste dag rijden we onder het dorp Lerin door.

| Op Weg 2021-5

E D R E V O R E V . T H C NA ISIBI HIGH V

LITY

GOED ZICHTBAAR ÉN WATERPROOF ONDERWEG: Ben je ook in het donker en bij slecht weer vaak op de fiets te vinden? Kies dan onze High Visibility collectie: in het waterdichte weefsel is een reflecterend garen geweven. Zo ben jij altijd perfect zichtbaar. MADE IN GERMANY.

De herfst is één van de mooiste seizoenen om te wandelen, vol betoverende kleuren en intense geuren. De GR-paden en ook vele fietsroutes wenken om op weg te gaan, door bossen, langs velden en paddenstoelen.

GR 412

Back to the Map

Sentier des Terrils 300 km GR-paden langs Waalse mijnterrils Leden € 16,02 Niet-leden € 17,80

Leer (opnieuw) kaartlezen Leden € 14,94 Niet-leden € 16,60

GRP 577

GR 5A Wandelronde van Vlaanderen

Tour de la Famenne Lus van 197 km door het UNESCO Geopark Famenne-Ardenne Leden € 16,02 Niet-leden € 17,80

Escapardenne Eislek Trail 104 km van Kautenbach naar La-Roche-enArdenne Leden € 14,98 Niet-leden € 16,65

Escapardenne Lee Trail

Wandelgids

ESCAPARDENNE Lee TRAIL

53 km van Kautenbach naar Ettelbrück Leden € 14,98 Niet-leden € 16,65

Ettelbrück - Kautenbach 52 km – 3 etappes

EDITIE

2021 W

W .E

Bijna 600 km langs de grenzen van het vroegere Graafschap Vlaanderen Leden € 18,00 Niet-leden € 20,00

T O P O G I D S E N

N I E U W E

E.E

D E Z E

D O O R

I N S P I R E R E N

AP AR

J E

L A A T

Couverture_NL_2021.indd 1

Randonnées en Boucle Nature

De Transardense Route

Wallonie Nature Tome 2 Tien nieuwe dag wandelingen door de natuur Leden € 16,02 Niet-leden € 17,80

Vernieuwde wandelgids van de Transardense en de Transfamense Route Leden € 17,55 Niet-leden € 19,50

GR 16

20/05/2021 13:11

Traversée du Massif des Vosges GR 5 en GR 53 in de Vogezen Leden € 16,38 Niet-leden € 18,20

Alta Via fietskaarten 1 en 2

Sentier de la Semois Riviertocht van de bron in Aarlen tot de monding in de Maas Leden € 16,02 Niet-leden € 17,80

Autovrije fietsroutes doorheen België en Noord-Frankrijk Leden € 10,76 Niet-leden € 11,95

Nieuwe topogidsen om door te bladeren www.groteroutepaden.be Foto Johan Ghysens.

VERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWSVERENIGINGSNIEUWS VERENIGINGSNIEUWS

In memoriam Marc Denauw Een meerdaagse fietstocht eindigt vaak in een station van waar we dan terug huiswaarts sporen. Altijd maak ik dan een laatste foto van onze fietsen. Twee dagen eerder, op 24 augustus, hadden we op l’Isle d’Aix het bereiken van de eindstreep van La Flow Velo gevierd. De fietstassen zijn een metafoor voor zo’n tocht, voor hoe weinig ballast een mens op zijn weg nodig heeft, want alles wat je moet meenemen voor later zit in je hoofd. En die herinneringen gaan dan ook altijd terug naar de vrienden van de LF-werking van Grote Routepaden, naar hun inspirerende verhalen, hun tips, hun gelijkgezindheid. En dan springen de belevenissen van Marc Denauw en zijn onverstoorbaar enthousiaste tochtgenote Marie-Josée er altijd bovenuit. Meer dan eens mocht ik hun relaas noteren voor een reportage in Op Weg. Een uur nadat ik mijn foto heb genomen zit ik in de trein naar Bordeaux op weg naar huis. Het eerste mailbericht dat ik zie is onzegbaar. Marc is op 24 augustus onverwacht overleden. Ik wil van deze trein springen en twee dagen in de tijd terugkeren. Maar er is nooit een weg terug. Johan Lauwerier Fietsen in binnen- en buitenland was de grote passie van Marc. Vele jaren was hij bijzonder actief bij Grote Routepaden, en dat op heel wat vlakken: in het bestuur, als LF-peter, als organisator van fietstochten, als ontwikkelaar van de eerste GR-website, als onmisbare hulp bij beurzen en medewerkersbijeenkomsten, … Maar bovenal was hij een bijzonder warm iemand, waarop je zonder meer kon rekenen. Marc was geen man van de grote woorden, maar wel een man van de actie, een doener, die zonder zichzelf in de schijnwerpers te plaatsen, heel veel werk verzette. Hij hield een eigen blog bij (denauw.be) en verschillende van zijn fietsverhalen stonden in Op Weg. De redactie van Op Weg koestert die verhalen en wenst de familie veel sterkte.

KALENDER Dankzij de coronaversoepelingen kunnen onze provinciale teams de georganiseerde tochten terug opstarten. Uiteraard met respect voor de geldende maatregelen. De wandelingen zijn tot in de puntjes uitgewerkt. Je hoeft zelf niks voor te bereiden en je kan genieten van een prachtig stukje GR-pad. Jong en minder jong, alleen of met je partner, occasionele wandelaar of fervente GR-stapper, iedereen is van harte welkom!

Wandeltochten West-Vlaanderen Do 7/10: Vlissegem (GR 5A) Za 9/10: Wandelen voor Nepal (Loker) Zo 17/10: Braine-le-Château - Virginal-Samme (GRP 127) Do 11/11: Provinciale Wandeldag (Streek-GR Heuvelland, GR 128, GR 5A) Zo 14/11: Nieuwenrode - Boortmeerbeek (GR 128)

Oost-Vlaanderen Vr 15/10: Schorisse (Streek-GR Vlaamse Ardennen, GR 122 en GR 5A) Vr 19/11: Moerzeke (GR 5A)

Antwerpen Zo 3/10: Brasschaat (dagstapper GR 12) Zo 24/10: tocht Zo 21/11: tocht

Limburg Zo 17/10: Bertem (Streek-GR Dijleland en Groene Gordel) Za 30/10: Groot-Gelmen (Sint-Truiden) Do 11/11 - za 13/11 Hertog Limburg Pad, 3-dagen-wandeling (do Vaals - Kerkrade; vr Kerkrade – Mechelen; za Mechelen Val Dieu) (je kan ook inschrijven voor 1 dag)

Vlaams-Brabant Zo 17/10: Grimbergen (GR 12 en Streek-GR Groene Gordel) Zon 21/11: Mechelen (GR 128 en Streek-GR Dijleland)

Ook dit najaar staan de schijnwerpers gericht op de trage wegen in ons land. Wandelaars, fietsers en ruiters verenigen zich op hun favoriete wegjes, gewaardeerde paden en populaire trajecten. Tegelijk onderstrepen organisatoren en deelnemers het belang van aangename en veilige trage wegen voor iedereen. Dit jaar gaat Dag van de Trage Weg door op 16-17 oktober. Het programma is telkens weer opwindend en gevarieerd dankzij het engagement van tragewegenliefhebbers, lokale verenigingen, verschillende steden en gemeenten. Zo zijn er de klassiekers: een wandel- of fietstocht langs gekende, verborgen of zelfs bedreigde en afgesloten wegen. Maar evengoed leerrijke, creatieve of avontuurlijke initiatieven zoals een fotozoektocht, een vertelling of tentoonstelling. Al dan niet met een drink achteraf. En de echte doeners voeren actie, maken zelf een overgroeid pad open of feesten een recent herstelde weg opnieuw in. Voor het volledige programma, info en inspiratie: surf naar www.dagvandetrageweg.be.

Alle info en inschrijven www.groteroutepaden.be > Kalender

Winnaars vorig nummer

De Fietsgidsen Rond Oud-Holland zijn gewonnen door Frans Cuyvers. De Wandelgids Wandelen buiten de binnenstad van Groningen is voor Barbara Vaneeckhout, Kristien Cornilly en Joseph Veraghtert. De Wandelgids Denemarken voor Kathleen Dehaen, Kenny Arents en Christine Mertens. De Wandelgids The Wicklow Way gaat naar Lieve Daelman, Anoek Wiertz en Frie Creyf. De Wandelgids Rheinsteig naar Caroline Tersago, Jozef Bouwens en Michel Broothaerts. Het boek Back to the Map tenslotte is voor Ben Bellekens.

2021-5 Op Weg |

COLUMN

Een virus als geen ander In coronatijden wil een mens al eens verder van huis. Afgelopen zomer trokken velen van ons naar het buitenland. Zeker GR-fanaten zoeken graag de wit-rode markeringen op, al dan niet in een bergachtige streek. Voor dagtochten of een meerdaagse trekking, van hut naar hut of into the wild met de tent. Maar wat drijft ons? Waarom werken we ons in het zweet op een warme helling vol steengruis en stof? Klassieke toeristen in short en T-shirt kijken vaak naar bepakte hikers alsof het (muil)ezels zijn. Licht schuddend met het hoofd zie je ze zich afvragen wat ons bezielt… Als GR-wandelaars kennen we vanzelfsprekend het antwoord. Het is een virus, maar dan eentje van een andere slag. Een virus dat vrijheid en blijheid verschaft. Vrijheid om avonturen te beleven, blijheid om nieuwe terreinen te verkennen. Vrijheid om verhalen over die avonturen te creëren, blijheid om die ervaringen te vertellen en te delen. Een virus met positieve effecten, al vergt het vaak wat meer inspanning. Op naar het volgende avontuur, maar ik nodig iedereen uit om over een aantal dilemma’s na te denken. Route, materiaal, overnachtingsplek, wat we in onze rugzak steken bepaalt ons gevoel van loskomen van de wereld. Met of zonder vrijheid om te kiezen waar je stopt met wandelen Met of zonder slaapgerei in de rugzak Met of zonder kookvuurtje en maaltijden op stap Met of zonder gesnurk slapen Met of zonder sterrenzicht de ogen sluiten Met of zonder frisse lucht wakker worden Voor de evidente keuzes gaan of je een stapje verder wagen? Durf er over nadenken. Misschien krijgt een nieuwe variant van het wandelvirus je wel te pakken. Yanick Bos

Volgend nummer VOLGEND NUMMER

Op Weg December 2021 Reportages

Oostkantons

Streek-GR Vlaamse Ardennen

Loirestreek

Hertogenwald

Engeland

Alta Via 1

COLOFON Op Weg is het tweemaandelijks magazine van Grote Routepaden vzw Grote Routepaden is een vrijwilligersorganisatie die het langeafstandswandelen- en fietsen in Vlaanderen promoot en instaat voor het beheer van GR-paden. Meer info op www.groteroutepaden.be.

Coverfoto

Contact

Reclameregie

GR-medewerkersteam, Grasmarkt 61, 1000 Brussel, info@groteroutepaden.be, +32 (0)487 20 82 01 Redactie Op Weg: opweg@groteroutepaden.be, +32 (0)496 60 65 53

Verantwoordelijke uitgever Rik Röttger

Hoofdredacteur Peter Cristiaensen

Eindredactie

Willem Dhaenens, Ann Mulders, Peter Cristiaensen

Redactie

Christina Bloem, Yanick Bos, Bart Caers, Christophe Deblaere, Barbara Dessein, Willem Dhaenens, Daan Duppen, Ignace Fermont, Isabel Hoogewijs, Tom Langmans, Johan Lauwerier, Hilde Leemans, Guy Raskin, Lien Santermans, Katrien Seynaeve, Wim Vandamme, Dominique Van De Casteele, Marc Vandoren, Guido Vandroemme, Ward Van Loock, Bart Van Santvliet, Bart Vermeyen en Steven Vermeylen.

Bredero Graphics, www.brederographics.com Peter De Vester, peter@moizo.be, + 32 3 326 18 92

Abonnement

Jaarabonnement (6 nummers): € 35 / € 33 bij domiciliëring / € 40 voor Nederland. Registreer je via de website groteroutepaden.be/nl/registreren. Als abonnee ben je ook lid van Grote Routepaden en heb je recht op tal van voordelen: 10% korting in de GR-webshop, korting in buitensportzaken, een bon van € 5 voor een overnachting in een Vlaamse jeugdherberg en toegang tot de artikeldatabank van Op Weg (gaat terug tot 2003). www.groteroutepaden.be Overname van (delen van) artikels uit dit tijdschrift is toegestaan mits bronvermelding en schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur.

Werkten mee aan dit nummer

Nathalie Pirard, Martine Goossens, Peter Roegiers, Jan Van der Vloet, Hild Hillen, Herman De Gucht, Anneliese Tirry, Johan Daniëls, Tijl Delannoy, Jaco van der Maarel, Bert Doms, Kobe en Pepijn Wulteputte, Ignace Bral, Griet Van de Keere en Freddy Cloet, Filip Savat, Joos Wauters, Ann Bertels, Jan Torfs, Bart Teugels, Omer Pittomvils, Wim Patry, Johan Ghysens.

Cartografie

Marc Vandoren, Guy Raskin, Wim Vandamme

66 | Op Weg 2021-5

Nathalie Pirard (Kempenroute, Antitankgracht)

Opmaak en druk

Deze publicatie wordt gedrukt op papier waarvan de oorsprong gecertificeerd wordt door FSC® (Forest Stewardship Council®). Dit label promoot verantwoord bosbeheer gekoppeld aan sociaal en ecologisch verantwoord ondernemerschap. Grote Routepaden vzw verzekert op deze manier dat het papier met respect voor het milieu werd geproduceerd.

Uw schoenenspecialist: kleine en grote maten!

www. .com

SNEAKERSHOP: Nike Adidas Calvin Klein US Polo Guess Dr.Martens DC Diadora Jack&Jones Skechers Buffalo Fila All-Star Asics Converse Bjorn Borg New Balance Ea7 Armani Puma Reebok Vans Warrior Palladium

A12

Temse

Sint-Amands

Willebroek Mechelen Londerzeel

A12

MALDEREN Aalst

station

BRUSSEL

MEER DAN 2.000 MODELLEN VOOR STEUNZOLEN! DL-sport Verhulst Ara Loints Softwaves Birkenstock Mephisto-Mobils Allrounder Piesanto Berkemann Annalina Semler Gabor PiediNudi Vionic Remonte CHROOM VRIJ: Think! Brako-anatomics Vital FitFlop Clair de Lune Ecologica FinnComfort Wolky Oofos DIABEET: Durea Varomed Xsensible Solicare Hergos Giesswein Warmbat Nordika Hotpatatoes Shepherd

SPECIALIST IN WANDEL- LOOP- & BALANCE-SCHOENEN Mbt Joya Sano Strechwalker Oofos Rollingsoft TOPDEALER VAN: Mephisto Lowa Meindl Grisport Rockport Allrounder Asics Brooks Teva Fitfop

€ 13 KORTING BIJ AANKOOP VAN EEN PAAR SCHOENEN VANAF € 95,00 EN NIET CUMULEERBAAR MET ANDERE KORTINGEN Naam ...................................................................................................................

Bornem

Dendermonde

✁

ANTWERPEN

d e ll e n

Sint-Niklaas

Adres ................................................................................................................... ................................................................................................................... E-mail .............................................................................. Datum ..... / ..... / ..... EURIKA-SHOE BVBA - Handelsstraat 141 - 1840 Londerzeel (Malderen-station) Tel. (052) 33 30 01 - e-mail: eurika@telenet.be Open: alle dagen van 9 tot 19u - Gesloten: zondag en Feestdagen

BON €13

Niet geldig tijdens de sperperiode.

KIDS: Adidas-originals Skechers Vans Dc Munich Timberland All-Star Ricosta Stones & Bones Fila Nike Crocs Kipling Giesswein

DAMES: Guess Shoes & Bags Calvin Klein Floris Van Bommel DL-sport TommyHilfiger Gabor PeterKaiser Mephisto Think! Brako Ara Geox Semler Solidus Wolky Scholl

CH a ll

STRET

HEREN: Guess shoes & bags US Polo Floris Van Bommel Tommy Hilfiger Timberland Ambiorix Lloyd Sebago Cole Haan Clarks Geox Mephisto Ara Ea7 Armani Think Solidus Rockport

v.u.: Stéphane Buyens, Zeelaan 21, 8660 De Panne

IN DE HERFST IS ’T HIER OOK PLEZANT

and

h e d n i d n a m en picknick

met e

dienst Toerisme | 058-42 18 18 www.depanne.be/najaar Toerisme De Panne

Op Weg oktober - november 2021

Articles inside

Verenigingsnieuws

FOTOREPORTAGE | IJsland

WANDELTIP | België

WANDELREPORTAGE | België

FIETSREPORTAGE | België

Wandelnieuws

Onderweg

Fietsnieuws

WANDELAVONTUUR | Luxemburg

Lezers onderweg

WANDELREPORTAGE | Italië