FIETSREPORTAGE | België
In het spoor van Romeinse legionairs De bekendste Romeinse heirbaan in onze contreien is ongetwijfeld de Via Belgica, die liep van Boulogne-sur-Mer naar Keulen. Ten noorden hiervan lagen ook een aantal diverticula of secundaire wegen. Door hen te verbinden fietsten wij onze eigen ‘Via Flandriensis’, in het spoor van de Romeinse legionairs. Æ Tekst en foto’s Guy Raskin
De Schietsjampettermolen langs de heirbaan van Wannegem.
Het Romeinse wegennet
Het was Keizer Augustus die tijdens zijn bewind een volledig wegennet door het uitgestrekte Romeinse Rijk liet aanleggen. Dit wegennet stond symbool voor de macht van Rome en had behalve militaire ook belangrijke economische doelen. Men schat dat het hoofdwegennet tot wel 100.000 km beliep. Daarnaast waren er ook veel secundaire wegen. Augustus’ rechterhand Agrippa stond in voor de realisatie in de Gallische gebieden en heeft ook heel wat bestaande Keltische wegen in het netwerk opgenomen. Door de eeuwen heen zijn vele heirbanen overgenomen door andere culturen, waardoor ook nu nog heel wat tracés in gebruik zijn. De introductie van de auto zorgde ervoor dat wegen een asfaltlaag of andere bedekking kregen. Andere banen bleven in het landschap bewaard als veldwegen, paden of aarden dammen. Door het
34
| Op Weg 2021-5
alsmaar hoger ophopen van bewerkte grond op akkers kan het oorspronkelijke traject van heirbanen zich ook enkele meters onder het oppervlak bevinden. Of die 2000 jaar oude wegen nog zichtbaar zijn in het landschap en of zij nog befietsbaar zouden zijn? We vroegen het ons af. Maar we herkennen ze alvast in straatnamen zoals Heerweg, Herenweg, Romeinseweg, Romeinsebaan, Oude Steenstraat, Oudebaan, enz.
Burgi
In de 3de eeuw n.C. richtten de Gallische keizers langs de as Kortrijk-Velzeke-Tienen-Tongeren burgi op met als doel de vruchtbare leemstreek te vrijwaren voor aanvallen. Naast het herstel van de limes langs de Rijn richtten zij ook, vanaf het begin van de 4e eeuw, militaire posten op langs de belangrijkste heirbanen. Ook langs de Via Belgica werden op strategische punten
burgi gebouwd. Hier konden de Romeinse soldaten zich bij eventuele aanvallen van Germaanse stammen terugtrekken op een achterliggende verdedigingslinie, zoals het geval was in Velzeke, Asse, Elewijt en Overhespen.
Zandstraat en Zeeweg
Brugge ligt op het tracé van de Romeinse Zandstraat. Uit schaarse vondsten weten we dat zich hier een Gallo-Romeinse vicus bevond. Het station Brugge-Sint-Pieters is dan ook de geschikte startplaats voor deze Vlaamse heirbanenroute. De Zandstraat brengt ons in Oudenburg, het belangrijkste laat-Romeinse castellum in WestVlaanderen. We gaan een kijkje nemen bij het Romeins Archeologisch Museum op de site van de Sint-Pietersabdij. Een infopaneel geeft uitleg over de aanleg van een Romeinse weg. In het park van de O.L.V.-kerk treffen we een
