RYNEK
System PipePatrol Detekcja i lokalizacja wycieków z rurociągu Transport cieczy i gazów ruro J - ! 3 I
- 2 !
" ! J HJ B B 3 B B
- 3 -
3 ! 3
39 % B 2 ! 3
2 ! J
B " - H -
" BJ -! J K
B 2 B 3 3 9
Daniel Vogt Bogdan Szutowski
J
ednym z istotnych potencjalnych źródeł zagrożenia bezpieczeństwa rurociągów są wycieki. Powodów ich występowania jest wiele, m.in. trzęsienia ziemi, korozja czy uszkodzenia materiału spowodowane wierceniami wykonywanymi przez złodziei transportowanych rurociągami produktów. W celu ograniczenia takich źródeł ryzyka często stosowane są specjalne systemy wykrywania wycieków, których działanie polega na rozpoznaniu i szybkiej lokalizacji wycieku. Podstawowe uzasadnienia stosowania systemów wykrywania wycieków z rurociągów sprowadzają się zwykle do poniższych: • minimalizacja skutków potencjalnych wypadków lub katastrof,
62
• minimalizacja przestojów, • minimalizacja strat produktu, • wymóg zgodności z obowiązującymi przepisami. Sposoby wykrywania wycieków z rurociągów bazują na różnych metodach i wynikających z nich technicznych lub organizacyjnych rozwiązaniach – od prostych kontroli wizualnych po zaawansowane, wspomagane komputerowo systemy, zdolne do monitorowania warunków pracy rurociągów naziemnych, podziemnych czy podmorskich. Wybór odpowiedniego systemu wykrywania wycieków nie jest dla operatora rurociągu łatwym zadaniem. System powinien spełniać wymagania wynikające z określonego zastosowania i musi być zgodny z obowiązującymi regionalnymi przepisami. W niniejszym artykule omówione zostaną wymagania wynikające z przepisów prawa, z których najważniejsze obowiązują w Ameryce Północnej i Kanadzie – API RP 1130 i CSA Z662-2011, załącznik E.
Ogólne wytyczne – Ameryka Północna API RP 1130 jest dokumentem opublikowanym przez Amerykański Instytut Produktów Naftowych (American Petroleum Institute) – największe stowarzyszenie branżowe przemysłu naftowego, gazowego i petrochemicznego w USA, z wpływami sięgającymi daleko poza macierzysty kraj organizacji. API RP 1130 – tzw. zalecana praktyka (Recomended Practice) 1130 – zawiera m.in. zbiór ogólnych wytycznych dotyP R O M O C J A
czących obsługi systemów wykrywania wycieków, takich jak przejrzysty dla operatora sposób prezentacji wyników czy kryteria wydajności stosowane przy wyborze systemu wykrywania wycieków (bardzo szczegółowe, wyjaśniające przy okazji, jak działają tego rodzaju systemy). Kryteria te są wzajemnie powiązane i współzależne: • czułość – system powinien wykrywać w krótkim czasie nawet małe wycieki. • precyzja – system powinien dokładnie lokalizować wycieki, wskazując natężenie wycieku oraz ilość utraconego produktu (iloczyn natężenia wycieku i czasu jego trwania) oraz sam produkt, • niezawodność – system powinien działać mimo niestabilnych lub niesprzyjających warunków, takich jak wahania temperatury, zmiany lepkości transportowanego produktu czy awaria czujnika lub czujników. Obejmuje to także przejściowe warunki pracy, rozumiane jako stany nieustalone, będące wynikiem zmian hydraulicznych spowodowanych załączeniami, zatrzymaniami czy przełączeniami pomp lub zaworów. • wiarygodność – system, mimo dużej czułości, nie powinien generować fałszywych alarmów.
Ogólne wytyczne – Kanada K a n a d yj s k i e S to wa rz y s ze n i e Normalizacyjne (Canadian Standards Association) w dokumencie CSA Z662, załącznik E, przedstawia wytyczne AUTOMATYKA
