16 | Chwarae dros Gymru | Hydref 2020
Y Dr Wendy Russell sy’n sôn wrthym am ymchwil newydd sy’n archwilio’r amodau sy’n cefnogi awdurdodau lleol i sicrhau cyfleoedd digonol i blant chwarae yng Nghymru. Cynhaliwyd ymchwil Ei gwneud hi’n bosibl i gyflawni digonolrwydd chwarae gan Mike Barclay, Ben Tawil a Charlotte Derry a finnau. Mae’n ehangu ar dair astudiaeth flaenorol, gan ganolbwyntio ar yr amodau sy’n cefnogi awdurdodau lleol i gymryd camau gweithredu er mwyn cefnogi cyfleoedd plant i chwarae. Caiff yr amodau hyn eu heffeithio gan ystod eang o ffactorau ac amgylchiadau – pobl, gwybodaeth, profiadau, perthnasau, polisïau a’u dehongliadau, ariannu, diwylliant sefydliadol, ymchwil, tirweddau ffisegol ac yn y blaen. Mae’r ymchwil yn amlygu’r cysylltiadau a’r cyfleoedd sydd o fewn y ffactorau a’r amgylchiadau hyn, ac mae’n cyflwyno enghreifftiau ac argymhellion ar gyfer Llywodraeth Cymru, Chwarae Cymru, awdurdodau lleol a’r gweithlu plant. Roedd yr astudiaeth yn cynnwys: • ymchwil wrth ddesg i ddynodi enghreifftiau rhyngwladol o bolisi ac ymarfer i gefnogi chwarae plant • grwpiau ffocws gyda thri awdurdod lleol (Caerdydd, Conwy a Sir Fynwy) i archwilio enghreifftiau o gamau gweithredu a gymerwyd a’r amodau wnaeth gefnogi’r camau hyn • gweithio gyda phanel o dystion arbenigol. Roedd y grwpiau ffocws yn cynnwys pobl sy’n gweithio ar lefelau strategol a throsglwyddo rheng flaen ar draws tri maes proffesiynol rhyngberthynol: • polisi, partneriaethau strategol ac eiriolaeth (yn cynnwys ymchwil a chyfnewid gwybodaeth) • yr amgylchedd adeiledig a naturiol • gwasanaethau plant a chymunedol. Mae’r adroddiad yn cynnwys 26 o gardiau adroddiad sy’n nodi enghreifftiau o gamau gweithredu a gymerwyd i gefnogi chwarae plant a’r amodau wnaeth gefnogi’r camau gweithredu hyn.
• gwybodaeth sy’n bodoli eisoes a gwybodaeth newydd, yn cynnwys ymchwil a ffyrdd i rannu gwybodaeth • bod yn agored i bosibiliadau (diwylliannau sefydliadol gyda’r hyblygrwydd i ymateb i gyfleoedd fydd yn codi).
Negeseuon allweddol o’r ymchwil
Mae’r amodau pennawd hyn yn tanategu 13 o argymhellion.
Mae ein canfyddiadau yn cyfeirio at bum amod pennawd all gefnogi awdurdodau lleol i sicrhau cyfleoedd chwarae digonol ar gyfer plant: • cyfliniad polisi gyda’r Ddyletswydd Digonolrwydd Chwarae, a’i hybu’n lleol ac yn genedlaethol • y bobl gywir yn y man cywir ar yr adeg gywir gyda digon o awdurdod, capasiti, gallu a chysondeb • ffynhonnell benodedig, gyson o ariannu ar gyfer Digonolrwydd Chwarae
Polisi, eiriolaeth, cyfnewid gwybodaeth
Canfu’r ymchwil bod angen cydweddu polisïau’n well trwy gysylltiadau eglur gyda’r Ddyletswydd Digonolrwydd Cyfleoedd Chwarae mewn Deddfau, Mesurau ac offerynnau polisi eraill. O ystyried cryfder y dystiolaeth am gyfraniad chwarae tuag at iechyd a lles corfforol
