16
klikcasus
Ook een ethische kwestie waarmee je worstelt in je werk? Stuur je vraag (mag ook anoniem) naar Klik, redactie@klik.org
Beste ethicus, Binnen ons team is er discussie over het werkrooster en het rooster maken is mijn teamtaak. We hebben één korte en vier lange diensten per werkweek. Drie collega’s willen af van de korte vroege diensten van 7 tot 11 uur. Die dienst ondersteunt bij de ADL, helpt met pendelen naar dagbesteding, gaat mee naar eventuele doktersafspraken en doet in het laatste uurtje de rapportage en huishoudelijke taken, zoals de was en boodschappen bestellen. Ik heb gevraagd hoe de collega’s de problemen met pendelen en artsenbezoek willen ondervangen. Omdat er drie bewoners afhankelijk zijn van een rolstoel, hebben ze voorgesteld om een duofiets met aanhang (dus totaal vier zitplekken) aan te schaffen. De drie rolstoelafhankelijke bewoners kunnen dan per fiets en één begeleider naar dagbesteding. Twee cliënten moeten naast de fiets lopen. En voor de doktersafspraken geven ze aan dat een van de twee begeleiders mee kan. De tweede dienst blijft gewoon achter met de andere bewoners op dagbesteding. Ik vind het bezwaarlijk dat twee bewoners naast de fiets lopen, terwijl de begeleider op de fiets zit. De tweede begeleider komt later met de laatste cliënt, omdat zij later opstaat. De artsenbezoeken zijn ook lastig, omdat dit dan ten koste gaat van de begeleiding en dus van de dagbesteding van alle clienten van de groep. Ik begrijp dat voor sommigen lange diensten prettig zijn, maar het kan toch niet zo zijn dat dit leidend is in de zorgverlening voor onze cliënten? Moet ik collega- of cliëntvolgend roosteren? Een begeleider
Klik 2 2022 | www.klik.org
Collega- of cliëntvolgend roosteren Beste begeleider, Om te beginnen, wat goed dat je zo’n technische zaak als het roosteren als een morele kwestie presenteert. Want dat is het natuurlijk ook gewoon. Zeker in de situatie waarin jij verkeert. Los daarvan, roosteren kent altijd morele aspecten. Het raakt aan waarden als rechtvaardigheid, aan eerlijk delen. Maar ook aan collegialiteit en zorgvuldigheid. Die waarden spelen ook in de kwestie die je nu voorlegt. Bij het dilemma dat je verwoordt, gaat het – schrijf je – om de vraag wie of wat leidend zou moeten zijn bij dat roosteren: moet je de (belangen van de) cliënten volgen of die van collega’s? Een beetje misleidend is die voorstelling van zaken wel. Bij het zo neerzetten van het dilemma wek je de indruk dat het om groepen gaat aan wie bij het roosteren een even groot belang moet worden toegekend. Dat is niet zo. De eerste plicht van professionele
zorgverleners is niet om in hun werk voor zichzelf op te komen, maar om het belang van de cliënt voorop te stellen. In nagenoeg elke beroepscode van hulp- en zorgverlenende beroepen vind je dat terug. Dat heeft consequenties voor de prioritering van belangen. De keuze van jou en je collega’s om in de zorg te werken, maakt dat de werkindeling in principe ondergeschikt is aan de doelen van de zorgverlening. Die gaan voor. En dus niet de persoonlijke voorkeuren van de medewerkers. Die komen in de zorg op het tweede plan. Uiteraard betekent dat niet dat allerlei werknemersrechten – met betrekking tot werk en rusttijden, of vakanties – zomaar kunnen worden geschonden. Werkgevers mogen bijvoorbeeld geen misbruik maken van het gegeven dat mensen betekenisvol willen zijn voor andere mensen. En er mogen ook best uitzonderin-
