gedragsdeskundige
In deze column vertellen deskundigen over de ondersteuning van mensen met een verstandelijke beperking
Illustratie Josje van Koppen
A
l bij de aanmelding van Dina waren er twijfels. Ze zochten een 24-uurswoongroep voor deze Marokkaanse vrouw met een matige verstandelijke beperking, die een gescheiden moeder is van drie kinderen. Dina kwam op haar 20e uit Marokko. Haar man wist dat ze ‘anders’ was. Ze woonden bij zijn ouders en kregen al snel hun eerste kind. Die ouders bleven helpen toen ze een eigen woning en nog twee kinderen kregen. Haar man had losse handjes. Hij zette Dina na 10 jaar het huis uit. Er volgde een periode van veel hulpverleners en omzwervingen, tot ze op een flatje kwam met haar kinderen. Ze bleek niet voor hen te kunnen zorgen. Hulpverleners bemoeiden zich met het gezin. De kinderen werden uit huis geplaatst en er kwam een psychologisch onderzoek: Dina had een IQ van 40. Klopte dat? Hoe test je een analfabete vrouw die geen Nederlands spreekt? Wij hadden een plek vrij op de woning waar Latifa werkte, een Marokkaanse begeleidster die net als Dina Berbers sprak. Dina kwam. Een timide vrouw met een hoofddoek, die zich voegde naar de structuur van de groep. Tegen Latifa zei ze dat ze zich eenzaam voelde, haar kinderen miste en dat ze tussen de gekken zat. Ze werd steeds vromer en bad vijf keer per dag. Latifa raakte in de war.
Dina ‘Ze hoort hier niet.’ Die zin hoor ik wel vaker. Maar Dina was wel een geval apart. Had zij überhaupt wel een verstandelijke beperking?
“Misschien heeft ze gelijk,” zei ze. “Ze heeft drie kinderen grootgebracht, hoe kan ze dan verstandelijk beperkt zijn?” Als ik langskom, gedraagt Dina zich als een echte gastvrouw. Ze biedt drinken aan en knikt me vriendelijk toe. Met mijn vragen kan ze niets. Al-
leen ‘hoe gaat het?’ begrijpt ze. ‘Goed!’ Duim omhoog. Ik vraag haar begeleiders wat zij zien. “Ze lacht alles weg en zegt dat ze alles kan. Maar bij het koken heeft ze geen benul van hoeveelheden en loopt ze weg bij de pannen, terwijl het gas voluit staat.”
23
Met hulp van Latifa vraag ik Dina hoe ze het hier vindt. “Ik hoor hier niet. Ze gunnen mij m’n kinderen niet. Ik bid elke dag voor een goede toekomst,” vertaalt Latifa. “Praat zij altijd zo wijs?” vraag ik. Latifa schiet in de lach, “Nee, vaak moppert ze en dat klinkt heel anders.” Er belt een nicht. Begrijp ik wel dat Dina is mishandeld en op straat gezet door haar man? Het is verschrikkelijk dat zij nu degene is die opgesloten zit! Dina had haar beklag gedaan. In de loop van de maanden krijg ik een beeld van Dina. Verbaal is ze sterk, maar het zijn veel aangeleerde zinnen en Berberse spreekwoorden. Ze leerde hoe je overleeft: door mensen aan jouw kant te krijgen. Voorlopig woont zij goed bij ons. Teruggaan naar haar flat met haar kinderen is niet realistisch. Ze moet wel, op haar manier, een goede moeder kunnen zijn en haar kinderen meer zien. Ook wil ze naar de moskee. Latifa regelt een vrijwilliger die haar wekelijks meeneemt. En ik wil haar nogmaals testen, maar dan ook kijken naar de culturele invloed op de resultaten. We moeten wel snel zijn, niet de sterkste kant van onze zorg. Want op een dag vertelt Dina dat ze gaat trouwen. Ja, ze ontmoette een man bij de moskee en hij gaat haar hier weghalen. | Orthopedagoog Hilde Zevenbergen, www.wisian.nl
Klik 2 2022 | www.klik.org
